2001 2002 St.dieđ. nr. 33 21 Lassedieđáhus St.dieđáhussii nr. 55 (20002001) Sámepolitihka birra 5 Sámi beroštusat ja Sámedikki rolla stáhta, gieldda ja fylkkagieldda ektui 5.1 Departemeanttaid ovttasbargu Sámedikkiin 1998s álggahuvvojedje bissovaš čoahkkimat politihkalaš dásis Sámedikki budjeahta birra Sámedikki ja muhtun departemeanttaid gaskkas ovdal Ráđđehusa vuosttas jahkásaš budjeahttakonfereanssa. Sámedikki sávaldaga mielde dollojuvvui budjeahttačoahkkin 2002 Sámedikki ja Gielda- ja guovlodepartemeantta, Mánáidja bearašdepartemeantta, Dearvvasvuođadepartemeantta, Oahppo- ja dutkandepartemeantta ja Kultuvra- ja girkodepartemeantta stáhtaráđiid gaskkas čoahkis. Ráđđehus atná dettolažžan ahte Ráđđehus ja Sámediggi jotket gárgedit buriid ja ulbmillaš ovttasbargovugiid departemeanttaid ja Sámedikki gaskkas. Geahča maiddái kapihttala 4.2 ja 4.3. 5.2 Sámi beroštusat ja Sámedikki rolla gielddaid ja fylkkagielddaid ektui Vai geatnegasvuođat sámi álbmogii galget sáhttit áimmahuššojuvvot, lea deaŧalaš ahte sámi geahččanvuohki áimmahuššojuvvo maiddái gielddalaš ja fylkkagielddalaš dásis. Sámi beroštusat sáhttet osohahkii áimmahuššojuvvot dainna lágiin ahte Sámedig g ái addojuvvo vejolašvuohta váikkuhit gielddalaš ja fylkkagielddalaš proseassaide. Sámediggi buktá omd. oaiviliid Finnmárkku, Romssa, Nordlándda, Davvi- ja Lulli-Trøndelága ja Hedmárkku fylkkaplánaide, ja das leat čoahkkimat ja ovttasbargu gielddaiguin ja fylkkagielddaiguin máŋgga suorggis. Almmatge ii leat vejolaš iige sávahahtti ahte sámi beroštusat báikkálaš ja guovlluguovdasaš dásis dušše galget áimmahuššojuvvot Sámedikki váikkuheami bokte. Ráđđehusa deaŧalaš prinsihppan lea ahte báikkálaš iešstivrejupmi galgá nannejuvvot, ja ahte mearrádusat galget dahkkojuvvot nu lahka go vejolaš sin geaidda dat gusket. Ráđđehus háliida danne ahte gielddat ja fylkkagielddat iežaset álgaga mielde áimmahuššet sámi beroštusaid ja vuoigatvuođaid politihkalaš vuoruhemiin mat dahkkojuvvojit. Ráđđehusa nannema oktavuođas guovlluguovdasaš dási gárgedanoassádallin šaddet dilálašvuođat láhččojuvvot buorebut nu ahte fylkkagielddat ieža fertejit váldit stuorát ovddasvástádusa, ja dahkat álgagiid doaibmabijuide mat háliiduvvojit vuoruhuvvot. Sávahahtti lea ahte fylkkagielddat váldet Sámedikki mielde guovlluguovdasaš searvevuhtii oassin guovlluguovdasaš gárgedanoassádalli rolla gárgedeamis. St.dieđáhusas nr. 55 kap. 5.4.1 ovdanbuktojuvvojit iešguđetlágan molssaeavttut mo sáhttá árvvoštallat sámi gažaldagaid ovddasvástádus- ja dahkamušjuogu. Ráđđehus áigu vuos dahkat álgaga konferensii, mas Sámediggi, gielddat, fylkkagielddat ja geavaheaddjit bovdejuvvojit almmustuhttit dárbbuid ja hástalusaid sámi gažaldagaid hálddaheami hárrái gielddain. Erenoamáš deaŧalaš lea almmustuhttit mo dárbbut ja hástalusat gielddain olggobealde sámegiela hálddahanguovllu sáhttet ovddaldastojuvvot.