Útbúgvingartørvurin
um
alt
landið
á
øllum
stigum
verður
viðgjørdur
,
eisini
arbeiðsmarknaðar-
og
vaksnamannaútbúgvingar
.
Seinast
verða
samstarvsmøguleikar
við
lærustovnar
í
øðrum
londum
umrøddir
og
í
hesum
sambandi
er
ítøkiligt
uppskot
um
eina
altjóða
skrivstovu
sum
amboð
til
at
tryggja
samstarv
millum
føroyskar
og
útlendskar
lærustovnar
og
tryggja
føroyskum
lesandi
bestu
møguleikar
fyri
útbúgving
.
Í
7.
kapitli
er
drigið
saman
frá
øllum
kapitlum
og
uppskot
til
víðari
mannagongdir
eftir
stuttari
tíð
(
upp
til
3
ár
)
,
lutfalsliga
longri
tíð
(
3
-5
ár
)
og
langa
tíð
(
yvir
5
ár
)
.
8.
kapittul
lýsir
nakrar
fíggjarligar
avleiðingar
av
at
útvega
tilboð
til
føroysk
lesandi
uttan
fyri
Føroyar
.
Høvuðsendamál
í
einum
framtíðar
útbúgvingar-
og
granskingarpolitikki
.
Ein
sterk
útbúgvingar-
,
menningar-
og
granskingarskipan
er
eitt
av
týdningamestu
amboðunum
til
at
varðveita
og
økja
um
vælferðina
í
Føroyum
og
í
framtíðini
at
skapa
eitt
livandi
og
mennandi
samfelag
hjá
fólki
at
virka
í.
Føroyskir
myndugleikar
hava
bert
í
heilt
fá
ár
havt
fulla
ábyrgd
av
útbúgvingar-
,
menningar-
og
granskingarmálum
.
Málsøkið
varð
yvirtikið
í
1979
,
og
í
1988
varð
fulla
fíggjarliga
ábyrgdin
yvirtikin
við
blokkinum
.
Føroyar
hava
arvað
eina
skúlaskipan
,
sum
er
lagað
til
eitt
samfelag
,
sum
er
100
ferðir
størri
enn
okkara
.
Í
dag
er
henda
skipan
ofta
stirvin
og
óliðilig
,
og
hon
nýtir
á
ongan
hátt
teir
fyrimunir
,
sum
eru
í
einum
so
lítlum
samfelag
sum
tí
føroyska
.
Vit
hava
eina
skipan
,
sum
í
okkara
høpi
ofta
tykist
vera
avmarkandi
,
tí
hon
ikki
er
lagað
eftir
okkara
veruligu
fyrimunum
.
Útbúgvingarpolitikknevndin
hevur
sett
sær
fyri
at
gjøgnumganga
alla
útbúgving
og
gransking
í
Føroyum
og
at
orða
yvirskipað
mál
,
sum
gransking
og
undirvísing
eiga
at
seta
sær
fyri
at
røkka
eftir
ávísari
tíð
.
1
Endamál
hjá
útbúgvingar-
og
granskingarverkinum
.
At
geva
øllum
í
Føroyum
bestu
møguleikar
at
mennast
persónliga
og
til
at
liva
í
einum
demokratiskum
og
livandi
samfelag
,
sum
alla
tíðina
er
ført
fyri
at
laga
seg
til
broyttar
umstøður
og
nýggjar
møguleikar
og
samstundis
styrkja
føroyska
samleika
.
At
bjóða
øllum
møguleika
at
útbúgva
seg
og
á
jøvnum
føti
menna
síni
verkligu
,
bókligu
og
skapandi
evni
alt
lívið
.
At
skapa
eitt
vitanarstøði
í
samfelagnum
,
sum
almenningur
,
myndugleikar
og
vinnulív
kunnu
nýta
sum
grundarlag
undir
skilagóðum
avgerðum
,
sum
tryggja
varandi
loysnir
.
At
skipa
fyri
góðum
sambandi
millum
skúlar
,
útbúgvingarstovnar
,
almenning
og
vinnulív
.
At
skapa
øktar
møguleikar
hjá
vinnulívinum
við
at
byggja
upp
gransking
og
førleika
á
nýggjum
økjum
,
sum
kunnu
verða
støði
undir
einum
meira
fjøltáttaðum
føroyskum
vinnulívi
.
Í
stuttum
at
skapa
góðar
og
mennandi
karmar
um
útbúgving
,
menning
og
gransking
,
so
vit
fáa
sum
mest
burtur
úr
størsta
tilfeingi
Føroya
:
viti
og
áræði
hjá
fólkinum
.
Formur
:
Frá
floksundirvísing
til
fríari
formar
Skúlasløgini
:
barnaskúli
,
framhaldsdeild
,
studentaskúli
,
handilsskúli
og
tekniskur
skúli
eru
beinleiðis
yvirtikin
fra
donsku
skúlaskipanini
.
Eittans
undantakið
er
fiskivinnuskúlin
.
Tann
danska
skipanin
er
ein
upp
á
seg
dýr
loysn
,
serliga
fyri
miðnámsskúlarnar
.
Góðar
grundir
eru
fyri
at
leita
eftir
broyttari
skúlaskipan
og
virkisførari
skipanum
.
Í
øllum
skúlunum
fer
dastið
av
undirvísing
fram
í
føstum
flokkum
.
Teir
tímatalvustýrdu
flokstímarnir
seta
høvuðskarmarnar
um
undirvísingina
frá
1
.
til
12
.
(
13.
)
skúlaár
.
Eftir
skipaðari
ætlan
eiga
tær
royndirnar
,
sum
eru
við
at
næmingarnir
taka
størri
ábyrgd
av
undirvísingarevnum
,
at
verða
gjørdar
upp
.
Tað
eigur
at
verða
sett
sum
mál
at
royna
aðrar
frálæruformar
og
fáa
undirvísingarformarnar
liðiligari
.
Møguleikar
eiga
at
vera
fyri
at
stovna
skúlar
uttan
fyri
almennu
skúlanar
,
sum
kunnu
royna
aðrar
undirvísingarhættir
.
Næmingar
og
lesandi
eiga
at
fáa
størri
og
størri
ábyrgd
av
at
leggja
sína
leið
í
útbúgvingini
.
Skulu
nóg
nógv
tilboð
um
miðnámsútbúgvingar
vera
um
alt
landið
,
er
neyðugt
at
gera
tað
møguligt
at
skifta
millum
skúlasløgini
,
t.d.
við
modulskipanum
í
felags
lærugreinum
.
Fyrilestrar
,
bólkaundirvísing
og
aðrir
frálæruhættir
eiga
at
koma
aftrat
floksundirvísingini
.
Innihald
:
Frá
lærarastýrdari
til
spurningastýrda
innlæring
,
Eins
og
í
flestøllum
grannalondum
okkara
er
ráðandi
undirvísingarhátturin
í
Føroyum
lærarastýrd
undirvísing
.
Í
miðnámsskúlunum
skulu
næmingarnar
vera
við
til
at
velja
undirvísingarevni
og
aðrastaðni
verða
royndir
gjørdar
at
arbeiða
við
verkætlanum
,
men
hóast
hetta
man
tað
vanliga
vera
,
at
lærarin
tekur
ábyrgdina
av
,
hvat
næmingarnir
verða
undirvístir
í.
Tann
natúrligi
innlæringarhugurin
hjá
børnum
,
sum
byggir
á
forvitni
og
kanningar
av
umhvørvinum
,
verður
í
skúlanum
avloystur
av
aðrari
mannagongd
.
Hetta
er
ikki
í
samsvari
við
tey
krøv
,
sum
samfelagið
annars
setur
.
Arbeiðshátturin
í
útbúgvingunum
líkist
frá
arbeiðsháttinum
í
samfelagnum
annars
.
Nútímans
arbeiðslív
krevur
fólk
,
sum
á
skilagóðan
hátt
duga
at
finna
loysnir
á
spurningum
.
Hetta
er
hitt
øvugta
av
tí
,
sum
fer
fram
í
skúlanum
,
har
spurningarnir
verða
býttir
upp
í
fak
,
sum
skulu
lærast
hvørt
sær
.
Hóast
frálærugransking
vísir
,
at
lærarastýrd
undirvísing
ikki
er
dyggasti
frálæruhátturin
,
eru
bert
fá
dømi
í
undirvísingarverkunum
hjá
okkum
og
í
grannalondunum
um
spurningastýrda
undirvísing
,
har
fakini
koma
inn
sum
hjálpartól
til
at
svara
spurningum
.
Skal
frálæran
í
føroyskum
skúlum
veruliga
styrkjast
,
eigur
endamálið
at
vera
,
at
betri
samsvar
fæst
millum
arbeiðshættirnar
í
skúlaverkinum
og
í
samfelagnum
annars
.
Harafturat
eigur
skúlin
veruliga
at
eggja
og
byggja
á
tað
natúrliga
forvitni
,
sum
øll
eru
borin
við
.
Eftir
eini
skipaðari
ætlan
eigur
lærarastýrda
undirvísingin
at
fáa
aftrat
sær
arbeiðshættir
,
sum
styðja
upp
undir
samstarv
og
evni
at
loysa
spurningar
,
t.
e.
spurningastýrda
undirvísing
.
Hetta
fer
at
krevja
,
at
pedagogiska
leiðslan
á
skúlunum
verður
styrkt
og
fær
betri
sømdir
.
Vitanardeplar
.