Sámit leat Eurohpa uniovnna áidna álgoálbmot (eamiálbmot).
Álbmogat adnojuvvojit álgoálbmogin, jos daid máttut ásse
riikkas dahje dan geográfalaš guovllus, masa riika gullá, riikka
hálduiváldima, ásaiduhttima dehe dálá riikkarájáid hápmašuvvama
áigge. 



Álgoálbmot, mii ieš galgá atnit iežas álgoálbmogin, lea vuoigatvuođalaš dilistis beroškeahttá seailluhan ollásit dahje muhtin muddui iežas sosiálalaš, ekonomalaš, kultuvrralaš ja politihkalaš institušuvnnaid.


Sámiid sajádat čállojuvvui Suoma vuođđoláhkii jagi 1995. Sámiin
álgoálbmogin lea vuoigatvuohta doalahit ja ovddidit iežaset
giela ja kultuvrra ja daidda gullevaš árbevirolaš ealáhusaid. Sámegiela
geavaheames eiseválddiid luhtte lea ásahuvvon sierra láhka.



Sámiin lea leamaš jagi 1996 rájes ruovttuguovllusteaset iežaset
gillii ja kultuvrii guoski iešráđđen vuođđolága mielde. Sámiid
iešráđđemii guoski doaimmaid dikšu válggaiguin válljejuvvon
parlameanta, sámediggi. Dasa lassin nuortalaččaid siidačoahkkin
(Siidsååbbar) ovddasta nuortalašlága mielde sin nuortalašguovllus,
mii lea oassi sámeguovllus.


Suomas leat sulaid 9 000 sápmelačča. Sis badjel 60 proseantta
ássá juo ruovttuguovllu olggobealde, mii buktá sámegielat oahpahussii,
bálvalusaide ja diehtojuohkimii ođđalágan hástalusaid.
Oppalohkái sámit árvaluvvojit leat buot riikkain badjel 75 000.
Eanemus sámit leat Norggas.