# This document contains a suggestion for sentences for a demo for # tts. # First text: Johan Turi: Muitalus sámiid birra # Mon lean okta sapmelaš. Mon lean okta sápmelaš, guhte lean bargan visot sámi bargguid ja mon dovddan visot sámi dili. Ja mon lean ipmirdan, ahte Ruoŧa hállehus háliida min veahkehit nu olu go sáhttá, muhto sii eai oaččo riekta čielgasa, jur got dat lea min eallin ja dilli, deinnago sápmelaš ii sáhte jur juste čilget nu got lea. Ja dasa lea dát sivva: go sápmelaš boahtá moskkus gámmirii, de son ii ipmir ii báljo maidege, go ii biegga beasa bossut njuni vuostá. Su jurdagat eai golgga, go leat seainnit ja moskkus oaivvi nalde. Ja ii leatge buorre sutnje orrut suhkkes vuvddiid siste, gos lea liegga ilbmi. Muhto go sápmelaš lea alla váriid nalde, de sus lea oba čielggas jierbmi. Ja jos doppe livččui čoakkánbáiki soames alla vári nalde, de veajálii sápmelaš čilget oba bures su iežas áššiid. Mon lean jurddašan, ahte dat livččui buoremus, jos livččui dakkár girji, masa lea visot čállojuvvon bajás sámi eallin ja dilli, vai ii dárbbaš jearrat, got lea sámi dilli, ja vai eai beasa botnjat nuppe ládje, dakkárat guđet háliidit sámiid nala gielistit, ja botnjat viso beare sámiid sivalažžan, go leat riiddut dálolaččaid ja sámiid gaskkas Norggas ja Ruoŧas. Ja dasa ferte čállit visot dáhpáhusaid ja čilgehusaid, vai boađálii čielggas nu ahte ipmirda juohke olmmoš. Ja lea dat nuppiide sámiidenai hávski gullat sámi dili birra. Dás gullá eanemus Juhkásjávrri suohkana sámiid birra. Boarráseamos muitalusat sámiid birra, dat maid nubbi sápmi lea muitalan nuppi sápmái Dás leat juohkelágáš muitalusat, muhto ii leat vissis leatgo jur njuolga, go eai leat čállojuvvon. Muitalus sápmelaččaid birra, gos sii leat vuohččan orron, ja got sin dilli lea leamaš, ja mainna sii leat eallán ja gos sii leat boahtán. Sámiid boahtimušas ii leat gullon, ahte livččo boahtán gosge. Sápmelaš lea leamaš dáppeorru miehtá Sámi eatnama. Ja go sápmelaš lea leamaš dáppe mearragáttiin orrume, dalle eai leat leamaš orrut eai oktage mearragáttiin, ja dalle leai buorre orrut sámiide. Ja sámit leat orron Ruota bealde maiddá juohke báikkis. Ja eai dalle lean dálolaččat eai gosge; eai sámit diehtán, ahte leat iežá olbmot go sii. Mon jurddašan ahte sii leat eallán bivdduin vuohččan, guliid ja lottiid ja gotti[bivdduin], guovžžaiguin ja visot meahcielliiguin. Man dihte mon doaivvun dan: go gávdnojit sámegielat namat várppiin dain jávrriin, gos eai dáláš sámit bivdde šahten. Ja dat lea velá stuorit mearka, ahte sámit leat orron guhká ovttat sajiin. Dat leat dat rokkit mat leat eatnama siste juohke sajis, gos dološ sápmelaččat leat orron. Dat rokkit leat leamaš sin goađit. Ja dahke sii rokkiid dego iežánai meahcieallit. Ja eanemus oassi dain rokkiin gávdno mearragáttiin ja jávre- ja johkagáttiin, ja dakkár báikkiin gos lea meahcielliid golgangeaidnu, dakkár gos gorsagierragat bohtet oktii, ja jávregaskkat. Soamis dein rokkiin lea leamaš biergosuodjin ja soamis lea leamaš bivdoroggin. oat leai čietnjal ja lohkki nalde, ja go ealit bođii nala, de jorggihii birralis ja son gahčai roggái. Ja dan rokki vuođus ledje sákkit muoras ja čoarvvis, ja dan nala sorbmahuvai ealit, vaikko man sorttat ealit. Eai olbmot gale jáhke daid rokkiid, ahte dat leat leamaš olbmuid dahkan rokkit daihe goađit; muhto dat leat gávdnojuvvon mánga mearkka dasa - dollasajit, suovvamuorra ja okta njiskun. Ja leat gale boares sámit ožžon mearkka, ahte dat leat hávdditnai dat rokkit, ja danne eai sámit duostta geahččat daihe roggat vai geahččale; sii ballet dain rokkiin. Dat lea nu dáhpáhuvvan mangga háve, ahte sápmelaš lea nohkkan dan rokki siste, ja de lea boahtán dakkár olbmo hámot ja dat lea hupman ja gohčui su eret vuolgit. Ja su muođut ledje dego jeagil. Ja lea dadjan: "Ale nohka mu nalde!" Ja jos ii velá vuosttaš geardde jeagat, de son gohčču nuppádis ja velá garraseappot. Ja dat leat oaidnán dáid mearkkaid dáláš olbmotnai. Okta báiki lea Vuoskkonjárgga máddagis, gos gávdnojit olu rokkit, ja das lea maiddá soames olmmoš gohčohallan eret. Ja dat gale lea muitalan, ahte son lea gottihuvvon ja biddjon dohko dan roggái. Ja sámit dainna ballet dain rokkiin, eai duostta roggat eaige nohkkat dain rokkiin. Sámi johtingeainnuid nalde leat rokkit, maid ii oktage dáláš olmmoš dieđe vissásii mat rokkit dat leat. Muhto de lea árvalus, ahte dat leat sámit orron dalle go lea leamaš váinnuid áigi, dalle go leat ruoššačuđit golgan ja goddán sámiid visot maid leat gávdnan, ja dan dihte leat ferten dahkat eatnanvuoles gođiid ja orrut doppe. Dušše moadde leat gehččojuvvon, ja jos livččo olu gehččojuvvon, de veajále olu dávvirat gávdnot. Sápmelaččas leai dakkár luondu, ahte son háliidišgođii gottiid. Sii oidne olu gottiid ja sii álge bivdit ja reainnidit. Dálvet vuvddiin, gos leai gassat muohta, de sii álge, doarridedje ja čuoiggahedje dasságo gottit váibe, ja de sii válde lojimusa. Muhto gal dat lea goit leamaš bahá doallat sin. Ja go sii leat ožžon muhtumiid dápmahuvvat daihe oadjut, de daiguin lea leamaš álkit eanet oažžut. Báhkaid áigge, go boazu ruohttá čoahkkái, de sii lávejit muhtumin mannat alla báktegaskii ja dasa cakkadit dasságo nelgot ja oahpástuvvet olbmo oaidnit ja haksit. Ja dalle leat juo vuohččan sápmelaččat álgán uvhret siiddiide, vai ožžot eanet gottiid alcceset daihe vai lassána eallu. Dološ olbmot leat bálvalan siiddiid dan ládjenai, ahte eallu šaddá stuoris, ja dat lea šaddan eallu deidda goase duššis. Ja dein leat maiddá čábbábut bohccot go iežáin. Muhto eai deid ealut bistte go iežaset áiggi — mánát báhcet geafin. Ja sámit lávejit ballat deid olbmuid mánáin, ahte dat šaddet geafit, geain Ieat bálvvosealut. Ja daid lea dát čálli gullan hupmame, ahte dan olbmos lea bálvvoseallu, ja dat lea hohpi. Dál eai šahten guliid bivdit olu astan, muhto juohkehaš álgá gottiid bivdit ja sii ožžo nu ollu ahte álge doallat siidda, ja geahččaledje gos lea buoremus orrut ealluin juohke áiggi jagis. Ja sii leat gávnnahan'' johtit seammá ladje go sámit ein dál johtet. Dalle leai buorre eallit daihe birget, dalle eai lean dálolaččat, eai dárrolaččat eaige ruoŧŧelaččat. Ja dalle geahččaledje orrut guhkkin lulde dálvet, dassážiigo dálolaččat bohte ja balde sin nu, ahte ferteje heaitit luksa johtimis. Geasset Norggas sápmelaččat orro mearragáttiin ja atne ealu vuvddiin ja váriin, gos sii háliide. Dalle eai diehtán sápmelaččat, ahte leat iežát go sii. Ja dat sápmelaččat, mat orro lulde, de dat álge johtit davás duoddarii, ja dat, mat orro mearragáttiin, dat maid johte bajás duoddarii, ja de gávnnadedje duoddara nalde. Ja de nuppit balle nuppiin ja de čiehkádalle, doivo stállun ja uldan. Ja dalle eai sámit diehtán, ahte Ipmil Iea, muhto sis leai goit dakkár jáhkku, ahte galgá juoidá bálvalit. Ja go sii bálvalit juoidá, de dat veahkeha sin. Ja danin sii uvhreje siiddiide. # Sámegiella sámedikkis Váldi. Bargojoavkku válddi vuođustus lea direktevrra váldi. Nu lea bargojoavku direktevrra gaskaoapmi doaibmat sámegiela ovddideami várás Sámedikki organisašuvnnas. Vuolggasadji lea direktevrra mearrádus bajábealde namahuvvon semináras. Váldi lea árvoštallat ja vuolggahahttit doaibmabijuid ollašuhttit Sámedikki giellageavaheami višuvnnaid, áigumušaid, mearrádusaid ja njuolggadusaid. Direktevrras lea alcces váldi doaibmabijuid álggahit ja čađahit. Vuohki. Bargojoavkku bargovuohki lea proseassavuohki. Bargojoavku hástala buohkaid organisašuvnnas searvat guorahallat organisašuvnna sámegiela dili ja árvaladdat mo dan galggašii buoridit. Bargojoavku lea fitnan eanaš ossodagain ja kanturbáikkiin gullamin mo gielladilli lea ja mo galggašii. Proseassavuogi joatkka eaktuda ahte buohkat Sámedikkis áŋgiruššet sámegiela oahppat ja geavahit ja nu ovddidit giela bargodiliineaset. Raporttas bokte dáhttu bargojoavku čalmmustahttit Sámedikki sámegiela geavahan ja ovddidan višuvnnaid ja áigumušaid ja movttidahttit jođiheaddjiid ja bargiid vel eanet rahčat daid duohtandahkat organisašuvnnasteamet ja evttohit vuogi Sámedikki jođiheaddjiin lea erenoamáš ovddasvástádus joatkit proseassa vel maŋŋáge go bargojoavku lea barggus loahpahan. Ekonomiija eavttut. Bargojoavku lea dihtomielas ahte iešguđet jagi ruhtajuolludeamit ráddjejit dáid doaibmabijuid duohttandahkama masa adnojit ruđat. Bargojoavkku doaibmabidju árvalus mielddisbuktá vuosttašetiin oahpahusgoluid. Dát čilgejuvvojit doaibmabiju máinnašettiin. Riikkalaš ja riikkaidgaskasaš lágat ja njuolggadusat giela hárrái . Dán oasis máinnašuvvojit riikkalaš ja riikkaidgaskasaš lágat ja njuolggadusat giela hárrái maiguin Sámediggi ieš ákkastallá barggustis hábmet politihkas ja hálddašeamis. Vuođđoláhka. Vuođđolága 110a paragráfas lea mearriduvvon ahte eiseválddit galget láhčit dilálašvuođaid nu ahte sámi álbmotjoavku sáhttá sihkkarastit ja ovddidit gielas, kultuvrras ja servodateallimis. Sámi giellalávdegoddi. Sámi giellabargu lea guovddáš oktasaš ášši riikkarájiid badjel. Sámi giellalávdegoddi sirdojuvvui Sámedikkiide 1999. Dat galgá áimmahuššat ja ovddidit čálalaš ja njálmmálaš sámegiela beroškeahttá riikarájiin. Giellalávdegoddi galgá doaibmat fága- ja áššedovdi orgánan. Jurdda lea ahte easkka álggahuvvon Sámi parlamentaralaš ráđđi galgá leat oktasaš sámi giellabarggu bajimuš politihkálaš ovddasvástádideaddji ja ahte Sámi giellalávdegoddi integrerejuvvo ráđi bargui. Sámi giellalávdegotti čállingoddi lea norggabeale Sámedikki giellaossodagas Guovdageainnus. Giellabarggu organiseren áimmahuššá sámi giellabarggu oppalaččat sámi servodagas. Organiseren ii vuhtiiváldde Sámedikki iežas siskkáldas giellaovddidanbarggu dárbbuid. Sámedikki organiseremis ii leat siskkáldas giellabargu vuoruhuvvon earret fuolahit dokumeanttaidis jorgalanbarggu vai leat sihke sámegillii ja dárogillii. Bargojoavkku oaivila mielde dat ii leat doarvái. Sámedikki gaskaneas giellabarggu galgá direktevra ieš fuolahit. Sámediggi ferte sámegiela ovddideami várás organisašuvnnastis álggahit sierra doaibmabijuid ovddidit sámegiela geavahemi. Sámediggeplánat. Sámediggeplána lea Sámedikki válgaáigodaga plána. Das máinnaša Sámediggi áigumušaidis ja doaibmabijuidis ja nu muitala Sámedikki politihka. Plána gusto buot Sámedikki doaimmaide ja lea Sámedikki barggu njuolggadussan. Plána lea maid dehálaš gaskaoapmi čájehit maid áigu ja maid earáin vuordá. Plána geatnegahtá vuosttažettiin iežas Sámedikki. Vuolábealde leat čohkkejuvvon sámegiela višuvdna- ja áigumušcealkagat iešguđet Sámedikki válgaáigodága plánain. Cealkagat galggašedje fuopmášahttit maid Sámediggi ieš lea cealkán áigumuššan ja nu mii lea Sámedikki politihkka giela hárrái. Vuordimis cealkkačoakkáldagat áiccalmahttet Sámedikki iežas hástalusaid giellageavaheami ja giellaovddideami hárrái organisašuvnnastis. # Davvin 3 Vuosttaš boddu. Manne ii leat áviisa boahtán? Maid, iigo leat boahtán? Ii leat boahtán mannan vahkus, iige dánge vahkus. Na jos dat boasta lea láhppán iige dánge vahkus. Ii dal láhppán gal leat. Amma mii eat leat máksán? De leat máksán. Mun máksen 100 ruvnno duvle. Leago duohta? Duohta! Maid don doaivvut, mun gielistan? Manaigo Biret-Elle viežžat boastta? Na manai. Bohtetgo ruđat munnje? De bohte ruđat. Na attes munnje daid. Na vuordde. Dá dat leat, 350 ruvnno. Dat gal lei beare unnán. Mun vurden eambbo. Dá lea reive maid. Dat lea Márehis. Leigo odne áviisa? Iigo dutnje šat boađe áviisa? De boahtá. Áviisahan gal boahtá. Mun lean duvle máksán 100 ruvnno. Dá oainnát. Na muhto don it leat dasa nama čállán! Mun manan viežžat boastta. Iŋgá manai oastit láibbi. Mana ohcat! Mun áiggun oastit biilla. Mun láven juhkat gáfe. Mun lean boahtán. Mun lean máksán. Don it leat nama čállán. Máret manai čázi juhkat. Mun áiggun reivve sáddet. Sáhtátgo mu veahkehit. Leatgo oaidnán Máreha misiid? Cokka láibbiid sehkkii. Bijatgo don sohkkara dedjii? Iŋgá oastá givnniid. Muittiigo Máhtte váldit nisttiid? Galgego moai vuolgit Ruŧŧii? Juvvá manná Supmii. Mana vissui! Máret fertii barggu váldit. Gosbat Máret lea? Máret lea Kárášjogas. Iiba leat skuvlii álgán? Ii heađisge. Ii dat beassan. Maid dat Kárášjogas bargá? Dat lea oahpaheaddjin doppe. Ja gillii fas dohko mannat. Dathan gal fertii barggu váldit. Ja go beasai fas seammá bargui. Iihan dat liikon Kárášjohkii. Dat dinii bures doppe. Ja go vel oaččui buoret orrunsaji. Maid don áiggut márkanis? In dal áiggo maidege. Mun vulgen dušše mielde. Goasbat Máret fuobmái fas dohko vuolgit? Na geasset go bođii diehtit ahte ii beasa skuvlii. Ja munnje ii leat čállán oppa reivvege. Leago guhkes áigi dassá go Máreha oidnet? Na lea, hirbmat guhkes áigi. Leatgo fitnan Kárášjogas? In lean. Mot mun beasan dohko? Munhan lean Lulli-Suomas. Maid ipmašiid doppe dagat? Na mun váccán joatkkaskuvlla doppe. # Luossa-bivdin joddu-buođuin deanus. # # Hans J. Henriksen. # Studia Septentrionalia. # s. 116- 129. Luossa-bivdin joddu-buođuin deanus. Deanu alde ássiide lea luossabivdu stuorra ealáhusdoarjjan. Boarrásis leai dat vel eanaš ealáhussan ge, dalle goas vuos nu uhccán olbmot ásse Deanu alde ahte luossaguolli ollii leat valjis juohkehažžii. Min áiggi boaresolbmot muitaladdet ahte sin váhnemiin lei gul dat dajaldat: guolli galgá bistit suddasis suddasii. Ja de muitaladde ahte olbmuin dalle bisttii luossaguolli miehtá dálvvi bearraš atnui ja velá juolui lonuhuvvot badjeolbmuide bierggu ja bivttasnáhki ovddas. Vihtta bivdovuogi leat Deanus luosa bivddidettiin, namalassii buođđobivdu, vuoggabivdu, golgadeapmi, nuohttun ja njaŋggofirpmiiguin bivdin. Guhtemuš dainna bivdovugiin guhkimus leaš geavahuvvon ii leat buorre diehtit, muhto buođđobivdu lea dat mii dál min áiggi eanemus ávkin lea álbmogii. Vihtta bivdovuogi mun gal dušše namahin, muhto leamaš gal ovdal okta bivdovuohki vel, namalassii duhasteapmi. Dál min áiggi lea dat gildojuvvon, ja olbmot leat duhasteami áibbas juo heaitán. Lean mun gal oaidnán čakčaseavdnjadiin dola rievdamiin čázi alde Deanus, muhto dat leamaš vissa gobmi. Guovtte lágan buođut adnojuvvojit Deanus, joddobuođut ja meardebuođut. Meardebuođđobivdu ii gal mearkkaš ollu álbmoga ealáhussii, go dušše áibbas moatti sajis heive meardebuođđu adnojuvvot. Muhto joddobuođuiguin bivdojuvvo luossa miehtá Deanu, dadjat njálmmi rájes gitta gierragii. Joddobuođuiguin rásset olbmot dalán go deatnu leahkkasa - jos dulvi ii hehtte - gitta dassá go gieldu álgá čakčat. Eará bivdovugiiguin bivdojuvvo dušše muhtun sajiin, ja dušše oanehit áiggi geasis; ja ii lahkage nu ollu guolli fitnašuva daid bivdovugiiguin oktiibuot go joddobuođuiguin. Go lea dál buođđunulbmi olbmos, de son dábálaččat ráhkkana dasa dálvvi mielde. Dalle skáhppo buođđobiergasiid nugo firpmiid ja buođđomuoraid. Ovddemus dáidá oastit árppuid ja gođđá firpmiid, luosahiid ja guv-čalmmiid. Luosahat leat galjes fierpmit. Dainna ii leat vissis mearri galljodagas, muhto galjebut dat lea go guv-čalmmit. Luosahat adnojuvvojit dalle goas stuorát guolli lea vuodjamin, eanaš giđđat. Guv-čalmmit leat baskkimus buođđofierpmit. Dat gohčoduvvojit mihttofierbmin maiddái, danne go čalmmit dainna leat aiddo nu baskkit go láhka suovvá. Dat adnojuvvojit diddeguoli ja guvžžáid várás. Diddi vuodjala detnui mihcamárain maŋás ja guvžá fas čavččabeallái geasi. Guv-čalmmiiguin fidne stuorát guoli maiddái, nugo čuonžžá, mii maid goargŋu detnui čakčageasi. Fierbmi bistá guokte- golbma jagi, go bures dan divššoda, molssoda ja cihccá. Go oamásmit joddofierpmit, de adnojuvvojit dat vel čuollofierbmin ja buođo-al-fierbmin. # Evangelium Johanasa mielde # Kapittel 1 Álggus lei Sátni. Sátni lei Ipmila luhtte, ja Sátni lei Ipmil. Sátni lei álggus Ipmila luhtte. Buot lea dahkkojuvvon Sáni bokte; almmá Sáni haga ii leat mihkkege dahkkojuvvon das mii lea. Sáni siste lei eallin, ja eallin lei olbmuid čuovggas. Čuovggas báitá seavdnjadasas, muhto seavdnjadas ii vuostáiváldán dan. De lei olmmái gean Ipmil lei vuolggahan. Johanas lei su namma. Son bođii duođašteaddjin, čuovgasa duođašteaddjin, vai buohkat su bokte oskugoađášedje. Ii son lean ieš čuovggas, muhto son lei čuovgasa duođašteaddji. Duohta čuovggas mii čuvge juohke olbmo, lei boahtimin máilbmái. Son lei máilmmis, ja máilbmi lea dahkkojuvvon su bokte, muhto máilbmi ii dovdan su. Son bođii iežas olbmuid lusa, muhto su iežas olbmot eai vuostáiváldán su. Muhto buohkaide geat vuostáiválde su, attii son vuoigatvuođa šaddat Ipmila mánnán – buohkaide geat oskot su nammii. Eai sii leat riegádan oaččis ja varas, eai rupmaša dáhtus eai ge olbmá dáhtus, muhto Ipmilis. Ja Sátni šattai olmmožin ja ássagođii min luhtte, ja mii oinniimet su hearvásvuođa, dan hearvásvuođa man áidnoriegádan Bárdni lea ožžon Áhčistis, dievva árpmus ja duohtavuođas. Johanas duođašta su birra ja čuorvu: «Son lea dat gean birra mun celken: Son guhte boahtá mu maŋŋil, lea stuorit go mun, dasgo son lea leamaš ovdal mu.» Su dievasvuođas mii buohkat leat ožžon, árpmu árpmu badjelii. Dasgo láhka addojuvvui Movssesa bokte, árbmu ja duohtavuohta bođii Jesus Kristusa bokte. Ii oktage leat goassege oaidnán Ipmila, muhto áidnoriegádeaddji, guhte lea Ipmil, ja guhte lea Áhčis váimmu lahka, son lea čájehan midjiide gii son lea. Gásttašeaddji duođaštus. Dá lea dat duođaštus man Johanas attii go juvddálaččat vuolggahedje muhtun báhpaid ja levihtaid Jerusalemis su lusa jearrat: «Gii don leat?» Son vástidii roahkkadit ja dovddastii: «Mun in leat Messias.» Sii jerre: «Gii don dalle leat, leat go Elia?» Son vástidii: «In leat.» Sii jerre: «Leat go don dat lohpiduvvon profehta?» Son vástidii: «In leat.» De sii dadje sutnje: «Gii don dalle leat, dasgo mii fertet addit vástádusa sidjiide geat vuolggahedje min. Maid don cealkkát iežat birra?» Son celkkii: «Mun lean jietna mii čuorvu meahcis: Jalgejehket geainnu Hearrái, nugo profehta Jesaja lea cealkán.» Sáttatolbmát geaid farisealaččat ledje vuolggahan, jerre sus: «Manne don dalle gásttašat, go juo it leat Messias, it Elia, it ge profehta ge?» Johanas vástidii: «Mun gal gásttašan čáziin. Muhto din gaskkas čuožžu son gean dii ehpet dovdda, son gii boahtá mu maŋŋil. Mun in leat dohkálaš nuollat su vuoddagiid ge.» Dát dáhpáhuvai Betanias nuppi bealde Jordana, gos Johanas lei gásttašeamen. Ipmila láppis . Nuppi beaivvi son oaidná Jesusa boahtimin ja cealká: «Gehččet, die lea Ipmila láppis guhte guoddá máilmmi suttu. Son lea dat gean birra mun celken: Mu maŋŋil boahtá olmmái gii lea stuorit go mun, dasgo son lea leamaš ovdal mu. In mun dovdan su, muhto aiddo dan dihtii lean boahtán gásttašit čáziin, vai son almmustuvašii Israelii.» Ja Johanas duođaštii ja celkkii: «Mun oidnen Vuoiŋŋa boahtimin almmis duvvá hámis, ja dat bisánii su ala. In mun dovdan su, muhto son guhte vuolggahii mu gásttašit čáziin, celkkii munnje: Son gean ala don oainnát Vuoiŋŋa njiedjamin ja bisáneamen, son lea dat guhte gásttaša Bassi Vuoiŋŋain. Mun lean oaidnán dan, ja dát lea mu duođaštus: Son lea Ipmila Bárdni.» Vuosttaš máhttájeaddjit . Nuppi beaivvi Johanas čuoččui fas das guoktásiin máhttájeddjiinis. Dalle oinnii Jesusa vázzimin meattá ja celkkii: «Geahčči, die lea Ipmila láppis.» Go máhttájeaddjiguovttos gulaiga maid son celkkii, de čuovvuleigga Jesusa. Jesus jorggihii ja oinnii sudno čuovvumin iežas ja jearai: «Maid doai ohcabeahtti?» Soai vástideigga: «Rabbi, gos don orut?» Rabbi lea seammá go oahpaheaddji. Jesus celkkii: «Boahtti geahččat.» Soai manaiga suinna ja oinniiga gos son orru, ja soai bisáneigga su luhtte dan beaivái. Lei logát diimmu birrasiid. Ándaras, Simmon Biehtára viellja, lei nubbi dan guoktás geat leigga gullan maid Johanas celkkii, ja geat leigga čuvvon Jesusa. Ándaras gávnnai dál vuos vieljas Simmona ja dajai sutnje: «Moai letne gávdnan Messiasa.» Messias mearkkaša «Dat gii lea vuidojuvvon». De Ándaras doalvvui Simmona Jesusa lusa. Jesus geahčai sutnje ja celkkii: «Don leat Simmon, Johanasa bárdni. Du namma galgá leat Kefas.» Kefas lea seammá go Biehtár. Nuppi beaivvi Jesus lei vuolgimin Galileai. Son deaivvai Filipa ja celkkii sutnje: «Čuovo mu!» Filip lei Betsaidas eret, seammá gávpogis gos Biehtárguovttos Ándarasain ge. Filip deaivvai Natanaela ja dajai sutnje: «Mii leat gávdnan su gean birra Movsses lea čállán láhkii, ja gean birra profehtat ge leat čállán: Dat lea nasaretlaš Jesus, Jovsseha bárdni.» Natanael dajai: «Sáhttá ba Nasaretas boahtit mihkkege buriid?» Filip vástidii: «Boađe geahččat!» Go Jesus oinnii Natanaela boahtimin, de celkkii: «Gehččet, dá lea duohta israellaš, geas ii leat behtolašvuohta.» Natanael jearai: «Mas don mu dovddat?» Jesus vástidii: «Mun oidnen du čohkkámin fiikkonmuora vuolde juo ovdal go Filip čurvii dutnje.» Natanael dajai: «Rabbi, don leat Ipmila Bárdni, don leat Israela gonagas.» Jesus celkkii: «Oskkut go danne go mun celken ahte mun oidnen du fiikkonmuora vuolde? Don oaččut oaidnit stuorit dáhpáhusaid ge go dán.» Son jotkkii: «Duođaid, duođaid, mun cealkkán didjiide: Dii oažžubehtet oaidnit almmi rabasin ja Ipmila eŋgeliid badjáneamen ja njiedjamin Olbmobártni badjel.» # List of consonant gradation pairs. # First the gradation pairs only geađgi geađggi arvá arvvii barta bartta girji girjji árbi árbbi fierbmi fierpmi bárdni bártni márfi márffi biergu bierggu gárdi gárddis árpu árppu bircu birccu vársi várssi goalsi goalssi vuolgá vuolggán balva balvva gálbi gálbbi bealdu bealddu čalbmi čalmmi bálká bálkká viellja vielja áddjá ádjás fáhcca fáhcat čáhci čázi čižži čičči loddi lotti oabbá oappá áhčči áhči báhčit bážán gáhkku gáhku gohppu gohpus gáhttu gáhtu biebmu biepmu eadni eatni ráigi ráiggi láibi láibbi gáica gáicca báidi báiddi áigu áiggun biila biilla áiru áirru oaivi oaivvi báitá báittii gánda gándda Hánsa Hánssas Tromsa Tromssas seaŋga seaŋgga baski baskkes baste bastte mátki mátkki beavdi beavddi čoavji čoavjji lávka lávkka skovla skovlla jávri jávrri sávza sávzza guovža guovžža seaidni seainni ivdni ivnni gol´li golli guos´si guossi cum´má cummá pean´na peanna # Then the same pairs, but now with context Duo lea geađgi. Buvtte geađggi diehke! Odne arvá. Arvvii ikte maid. Duoddaris lea barta. Barttas leat olbmot. Diet lea mu girji. Attes girjji munnje. Árbi lea stuorát. Ánne oaččui árbbii. Sus lea guhkes fierbmi. Son suohppu fierpmi. Son lea mu bárdni. Bártni namma lea Mihkkal. Dát lea márfi. Bora márffi! Leago dus biergu? Mun boran bierggu. Duo lea boazogárdi. Bohccot leat gárddis. Leago dus alit árpu? Oastte munnje árppu. Dá lea bircu. Bálkes birccu! Datgal lea vársi. Mon oainnán várssi. Goalsi lea stuora loddi. Oainnán guokte goalssi. Son vuolgá dál. Vuolgge donge! Almmis lea dušše okta balva. Almmis leat balvvat. Návehis lea gálbi. Luoitte gálbbi olggos! Mus lea stuora bealdu. Bealddus leat buđeaittat. Ádjás lea okta čalbmi. Mus leat guokte čalmmi. Leago dus buorre bálká? Mon oaččun bálkká. Heaika lea mu viellja. Dovddatgo mu vielja? Áddjá lea boaris. Ádjás lea biila. Leago du fáhcca? Mus eai leat fáhcat. Láses lea čáhci. Juga čázi! Čižži oidno! Mus leat guokte čičči. Loddi lea beasis. Lottis lea čivga. Son lea mu oabbá. Mus leat guokte oappá. Juvvá lea mu áhčči. Dovddatgo mu áhči? Juvvá báhčá rievssaga. Mun bážán riebana. Beavddis lea gáhkku. Boratgo eanet gáhku? Beavddis lea gohppu. Gohpus lea gáffe. Gáhttu lea olgun. Mun siđan gáhtu. Leago mis biebmu? Oastte biepmu. Son lea mu eatni eadni. Seainnis lea ráigi. Mon govččan ráiggi. Leago mis láibi? Oastte láibbi. Návehis lea gáica. Luoitte gáicca olggos! Mus ii leat báidi. Mun oasttán ođđa báiddi. Oabbá áigu Tromsii. Mun áiggun maid Tromsii. Leago du biila? Leatgo oasttán biilla? Vanccas lea áiru. Vanccas leat guokte áirru. Mus lea jorba oaivi. Oaivvis lea visot mu ipmárdus. Beaivi báitá. Ikte beaivi báittii. Nillas lea mu gánda. Gándda namma lea Ovlla. Hánsa lea mu viellja. Dovddatgo Hánssa? Tromsa lea vuogas gávpot. Mun orun Tromssas. Mus lea stuorra seaŋga. Seaŋggas mun oađán. Báidi lea baski. Dus lea baskkes báidi. Mus ii leat baste. Buvtte bastte munnje! Dohko lea guhkes mátki. Mátkkis beassat sártnudit. Do lea beavdi. Beavddis leat girjjit. Mus lea jorba čoavji. Čoavjjis lea mánná. Gos lea mu lávka? Buvtte lávkka munnje. Dá lea skovla. Mun váccán skovlla. Iešjávri lea stuora jávri. Jávrris lea guolli. Saljus lea sávza. Mun oainnán sávzza. Meahcis lea guovža. Mun oainnán guovžža. Duo lea čáppa seaidni. Mun basan seainni. Dát ivdni heive munnje. Mun hálidan dakkár ivnni. Alaskas lea golli. Mun oasttán golli. Dál boahtá guossi, bohtet máŋga guossi. Dá lea dutnje cummá. Atte munnje cummá. Mus lea divrras peanná. Osten peanná kioskkas.