\id DEU \ide UTF8 \h Viđad Moses Girje \toc1 Viđad Moses Girje \toc2 Viđad Moses Girje \toc3 5 Mos \mt1 Viđad Moses Girje. \c 1 \s1 1. Kapittal. \s2 Mæcest vagjolæme njællje loǥad jaǥe guokte nubbe loǥad manost sardno Moses Moaba mecin albmugi ja muitot dasa dam birra, mi dapatuvai dasa dam aige rajest, go si vulgge Sinai varest, ja gidda dassac̄i go si botte Kadesi, ja Ibmel rangas̄tus dæivvedi sin. guđek Ibmel goc̄c̄om vuostai manne soattai Kanaan ædnam assi vuostai, 1–46. \p \v 1 Dak læk dak sanek, maid Moses sarnoi obba Israeli dom bælde\f + \fr 1:1 \ft nuortabælde.\f* Jordana, mæcest, dam avddem mæcest, Sufe buotta. Parana ja Tofela ja Labana ja Haserota ja Di‐Sahaba gaskast, \p \v 2 okta nubbe lokkai bæive matke gæc̄est Horebest erit Seir varrai Kades‐Barnea ragjai. \p \v 3 De dapatuvai njællje loǥad jaǥest, okta nubbe loǥad manost, vuostas bæive manost, de sarnoi Moses Israel manaidi, aito nuftgo Hærra læi goc̄c̄om su sigjidi sardnot, \p \v 4 maŋŋelgo son læi c̄askam Sihona, Amoritalaʒ̄ai gonagasa, gutte asai Hesbonest, ja Edrei guorast Oga, Basan gonagasa, gutte asai Astarotast.\x - \xo 1:4 \xt 4 Mos 21:23, 24, 33, 35\x* \p \v 5 Dom bælde Jordana Moab ædnamest riemai Moses c̄ilggigoattet dam laga ja celki: \p \v 6 Hærra, min Ibmelæmek, sarnoi migjidi Horeb guorast ja celki: S̄iega gukka juo lepet di orrom dam varre‐guorast.\x - \xo 1:6 \xt 2 Mos 19:1; 4 Mos 10:11, 12\x* \p \v 7 Jorgideket ja sirddet ja mannet Amoritalaʒ̄ai varreguvllui ja buok sin rannai lusa avddem mæcest, varre‐ædnamest ja vuollegis ædnamest ja lulle‐ædnamest ja appegaddest, Kananitalaʒ̄ai ædnami ja Libanoni, gidda dam stuora dæno, Frat dæno, ragjai.\x - \xo 1:7 \xt 1 Mos 15:18\x* \p \v 8 Gæc̄a, mon læm addam ædnama din halddoi; mannet dokko ja valddet dam ædnama, maid Hærra læ vurdnom din vanhemidi, Abrahami, Isaki ja Jakobi, aiggot addet sigjidi ja sin nallai sin maŋŋel!\x - \xo 1:8 \xt 1 Mos 12:7\x* \p \v 9 Ja mon celkkim digjidi dam sæmma aige: Im mon væje okto din guoddet.\x - \xo 1:9 \xt 2 Mos 18:18\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 Hærra, din Ibmelædek, læ dakkam din ædnaggærddasaʒ̄ʒ̄an, ja gæc̄a, di lepet odna bæive nuftgo nastek almest ædnagvuođast.\x - \xo 1:10 \xt 5 Mos 10:22; 1 Mos 15:5; 22:17\x* \p \v 11 (Hærra, din vanhemi Ibmel, daǥas̄i din duhat gærddai ænebun, go di lepet, ja buristsivdnedifc̄i din, nuftgo son læ digjidi loppedam!) \p \v 12 Moft matam mon okto guoddet din vaive ja din noađe ja din bælko? \p \v 13 Rabedeket vises ja jiermalas̄ ja gæc̄c̄aluvvum olbmaid din sokkagoddidædek mielde! De mon aigom bigjat sin oaivamuʒ̄ʒ̄an din bagjeli. \p \v 14 Ja di vastedeidek munji ja celkidek: Dat, maid don cælkak, læ buorre dakkat. \p \v 15 Ja mon valddim din sokkagoddi oaivamuʒ̄aid, vises ja gæc̄c̄aluvvum olbmaid, ja bigjim sin oaivamuʒ̄ʒ̄an din bagjeli, oaivamuʒ̄ʒ̄an duhata bagjeli ja oaivamuʒ̄ʒ̄an c̄uođe bagjeli ja oaivamuʒ̄ʒ̄an vitta loǥe bagjeli ja oaivamuʒ̄ʒ̄an loǥe bagjeli ja bagjeligæc̄c̄en din sokkagoddi bagjeli. \p \v 16 Ja mon goc̄c̄um din duobmarid dam sæmma aige ja celkkim: Gullet, mi læ din vieljaidædek gaskast, ja dubmijeket vanhurskesvuođain olbma ja su vielja gaskast ja vierro olbmu gaskast su lutte!\x - \xo 1:16 \xt 5 Mos 16:18, 19\x* \p \v 17 Epet di galga gæc̄c̄at olbmui hame bællai duomo dafhost; uccemusa nuftgo stuoremusa galggabetet di gullat. Epet di galga ballat guđestge, dastgo duobmo, dat gulla Ibmeli. Mutto dam as̄e, mi læ digjidi bære vaddes, galggabetet di buktet mu ouddi; de mon aigom dam gullat.\x - \xo 1:17 \xt Sanel 24:23; 2 Muit 19:6; Joh 7:24\x* \p \v 18 Ja mon goc̄c̄um digjidi dam sæmma aige buok, maid di galggabetet dakkat. \p \v 19 De mi sirdimek Horebest ja manaimek obba dom stuora ja hirbmadlas̄ mæce c̄ađa, maid di oinidek, gæino alde Amoritalaʒ̄ai varreguvllui, nuftgo Hærra, min Ibmel, goc̄oi min; ja mi bođimek Kades‐Barneai. \p \v 20 De mon celkkim digjidi: Di lepet boattam Amoritalaʒ̄ai varreguvllui, maid Hærra, min Ibmel, adda migjidi. \p \v 21 Gæc̄a. Hærra, du Ibmel, læ addam ædnama du halddoi; mana bajas, valde dam, nuftgo Hærra, du vanhemidad Ibmel, læ dudnji loppedam! Ale bala ja ale suorggan! \p \v 22 De di bođidek buokak mu lusa ouddan ja celkidek: Vuolgatekop mi olbmaid oudastæmek, gæk mattek iskadet ædnama migjidi ja buktet migjidi saǥaid ruoktot dam gæino birra, man mielde mi galggap mannat bajas, ja dai gavpugi birra, maidi mi galggap boattet!\x - \xo 1:22 \xt 4 Mos 13:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 23 Ja dat as̄s̄e oroi mu mielast buorren, ja mon valddim dist guokte nubbe lokkai olbma, ovta olbma juokke sokkagodde oudast. \p \v 24 Ja si jorgidegje ja manne bajas varreguvllui ja botte Eskol vuobmai; ja si iskadegje ædnama.\x - \xo 1:24 \xt 4 Mos 13:21\xta ; j. n. v.\x* \p \v 25 Ja si valdde sin giettasæsek ædnama s̄addoin ja bukte vuolas migjidi, ja si bukte migjidi ruoktot sagaid ja celkke: Dat ænam, maid Hærra, min Ibmel, adda migjidi, læ buorre. \p \v 26 Mutto epet di dattom mannat bajas, ja di læidek vuostehagolaʒ̄ak Hærra, din Ibmelædek, sani vuostai.\x - \xo 1:26 \xt 4 Mos 14:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 27 Ja di nimmureidek din gođinædek ja celkidek: Dainago Hærra min vas̄est adna, læ son dolvvom min olgus Egypten ædnamest addem varas min Amoritalaʒ̄ai gitti, min hævatam varas. \p \v 28 Gosa galggap mi bajas mannat? Min vieljak læk hærdotuttam min vaimoid, go si celkke: Dat læ almug, stuoreb ja aleb go mi, gavpugak, stuorrak ja nannijuvvum gidda alme ragjai; maidai Anakitalaʒ̄ai manaid oinimek mi dobbe.\x - \xo 1:28 \xt 5 Mos 9:1, 2\x* \p \v 29 De mon celkkim digjidi: Epet di galga suorgganet, ja epet di galga sist ballat; \p \v 30 Hærra, din Ibmel, gutte manna din muođoi oudast, son galgga soattat din oudast, aibas nuftgo son daǥai dinguim Egyptenest din c̄almi oudast,\x - \xo 1:30 \xt 2 Mos 14:14, 25; Josv 10:14, 42\x* \p \v 31 ja mæcest, maid don læk oaidnam, gost Hærra, du Ibmel, læ guoddam du, nuftgo olmai guodda su barnes, obba dam gæino mielde, man mielde di lepet vagjolam, gidda dassac̄i go di lepet boattam dam baikkai.\x - \xo 1:31 \xt 5 Mos 8:2\xta ; j. n. v.;\xta* 32:10\xta ; j. n. v.\x* \p \v 32 Mutto buok dast fuolakættai epet di oskom Hærra, din Ibmelædek, ala, \p \v 33 son, gutte manai din muođoi oudast gæino mielde occam varas digjidi luoittalam‐baike, dola siste ikko addem varas din oaidnet dam gæino alde, man mielde di galgaidek mannat, ja balva siste bæivveg.\x - \xo 1:33 \xt 2 Mos 13:21; 4 Mos 10:33\xta ; j. n. v.\x* \p \v 34 Go Hærra gulai din sani jiena, de son moaratuvai ja vuornoi ja celki: \p \v 35 Duođai, i oktage dain olbmain, dam bahas sokkagoddest, galga oaidnet dam buore ædnama, maid mon læm vurdnom aiggot addet din vanhemidi, \p \v 36 ærreb Kaleb, Jefunne barne; son galgga oaʒ̄ʒ̄ot dam oaidnet, sudnji ja su manaidi aigom mon addet dam ædnama, maid son duolmasti, dainago son oskaldasat c̄uovoi Hærra maŋest.\x - \xo 1:36 \xt 4 Mos 14:21\xta ; j. n. v.;\xta* 26:64\xta ; j. n. v.;\xta* 32:11\xta ; j. n. v.\x* \p \v 37 Maidai mu ala moaratuvai Hærra din diti ja celki: Ik donge galga boattet dam sisa.\x - \xo 1:37 \xt 4 Mos 20:12; 27:13, 14\x* \p \v 38 Josva, Nun bardne, gutte c̄uoʒ̄ʒ̄o du muođoi oudast, son galgga boattet dam sisa; nanosmatte su, dastgo son galgga dam juoǥadet arbben Israel gaski. \p \v 39 Ja din manak, gæi birra di celkidek: Si s̄addek salas̄en, ja din barnek, guđek odne æi vela dovda buore daihe baha, si galggek boattet dam sisa, sigjidi aigom mon addet dam, ja si galggek valddet dam oabmenæsek.\x - \xo 1:39 \xt 4 Mos 14:31\x* \p \v 40 Mutto di, jorgideket ja sirddet mæce guvllui gæino mielde ruksis mæra guvllui. \p \v 41 De di vastedeidek ja celkidek munji: Mi læp suddodam Hærra vuostai, mi aiggop mannat bajas ja soattat, aibas nuftgo Hærra, min Ibmelæmek, læ goc̄c̄om min. Ja di boakkanastidek jec̄aidædek, jes̄ gutteg su soatteværjoidesguim, ja di anidek dam geppis as̄s̄en mannat bajas varreguvllui.\x - \xo 1:41 \xt 4 Mos 14:40\xta ; j. n. v.\x* \p \v 42 De celki Hærra munji: Cælke sigjidi: Epet di galga mannat bajas, ja epet di galga soattat (dastgo im mon læk gasko din gaskast), amadek di c̄askujuvvut din vas̄alaʒ̄aidædek muođoi oudast. \p \v 43 Ja mon sardnum digjidi, mutto epet di gullam; ja di læidek vuostehagolaʒ̄ak Hærra sane vuostai ja julgadeidek mannat bajas varreguvllui. \p \v 44 De manne Amoritalaʒ̄ak, guđek legje assamen dam sæmma varreguovlost, olgus din vuostai, ja si doarredegje din, nuftgo mieđis̄‐ædnek dakkek, ja si cuvkkijegje din Seirest gidda Horma ragjai. \p \v 45 Ja di macaidek ruoktot ja c̄ieroidek Hærra muođoi oudast; mutto Hærra i gullam din jiena ja i jorggalam bæljes din bællai. \p \v 46 Ja di oroidek Kadesest gukkes aige, buok dam aige, go di oroidek dobbe. \c 2 \s1 2. Kapittal. \s2 Moses muitot vela ain dam birra, mi dapatuvai Israeli, maŋŋelgo si legje vuolggam Kades‐Barneast, ja gidda dassac̄i go si vuitte Sihona, Hesbon gonagasa. bagiel, 1–37. \p \v 1 Ja mi jorgideimek ja manaimek mæccai gæino mielde ruksis mæra guvllui, nuftgo Hærra læi sardnom munji; ja mi manaimek Seir vare birra gukkes aige.\x - \xo 2:1 \xt 5 Mos 1:40; 4 Mos 14:25; 21:4; Duob 11:18\x* \p \v 2 Ja Hærra celki munji: \p \v 3 S̄iega gukka juo lepet di vagjolam dam vare birra; jorgideket davas guvllui!\x - \xo 2:3 \xt 5 Mos 2:14\x* \p \v 4 Ja goc̄o albmuga ja cælke: Di mannabetet dal ouddan din vieljaidædek, Esau manai, ædnama c̄ađa, guđek assek Seirest; ja si galggek dist ballat, mutto di galggabetet jec̄aidædek burist varotet. \p \v 5 Epet di galga riebmat singuim soattat; dastgo im mon aigo addet digjidi im juolge‐govddodaǥage sin ædnamest, dastgo mon læm addam Esaui Seir vare obmudakkan.\x - \xo 2:5 \xt 5 Mos 2:22\x* \p \v 6 Borramus̄a galggabetet di oastet sist ruđai oudast ja borrat, maidai c̄ace galggabetet di oastet sist ruđai oudast ja jukkat; \p \v 7 dastgo Hærra, du Ibmelad, læ du buristsivdnedam buok du gieđai daǥoi siste, son læ dovddam du vagjolæme dam stuora mæce c̄ađa; njællje loǥe jaǥe læ Hærra, du Ibmelad, dal læmas̄ duina, i dust læk vaillom mikkege.\x - \xo 2:7 \xt 5 Mos 1:31\x* \p \v 8 Ja mi manaimek min vieljaidæmek, Esau manai, lutte erit, guđek assek Seirest balgga rajest dam avddem mæce c̄ađa, Elata ja Esjon‐Geber rajest; ja mi jorgideimek ja manaimek ouddan gæino mielde Moaba mæccai. \p \v 9 De celki Hærra munji: Ik don galga aŧestet Moaba ikge riebmat singuim soattat; dastgo im mon aigo addet dudnji maidege sin ædnamest obmudakkan, dastgo mon læm addam Lot manaidi Ar obmudakkan.\x - \xo 2:9 \xt 1 Mos 19:37\x* \p \v 10 Emitalaʒ̄ak asse doule dast, stuora ja ollo almug ja allagak s̄addoi, nuftgo Anakitalaʒ̄ak.\x - \xo 2:10 \xt 5 Mos 1:28\x* \p \v 11 Maidai si adnujuvvujek stuora gievrran nuftgo Anakitalaʒ̄ak, ja Moabitalaʒ̄ak goc̄odek sin Emitalaʒ̄ʒ̄an. \p \v 12 Ja Seirest asse doule Horitalaʒ̄ak; mutto Esau manak agje sin erit ja erithævategje sin sin muođoidæsek oudast ja asse sin sajest, nuftgo Israel dal læ dakkam su oabmahas̄ ædnamines, maid Hærra læ addam sigjidi.\x - \xo 2:12 \xt 5 Mos 3:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 Ja dal, gærggadeket jec̄aidædek ja mannet Sered joǥac̄a rasta! Ja mi manaimek Sered joǥac̄a rasta.\x - \xo 2:13 \xt 4 Mos 21:12\x* \p \v 14 Mutto dat aigge, go mi vagjoleimek Kades‐Barneast, gidda dassac̄i go mi manaimek Sered jogac̄a rasta, læi gavce njæljad lokkai jaǥe, gidda dassac̄i go obba sokkagodde, namalassi soatte‐olbmak, legje aibas jabmam erit sidast, nuftgo Hærra læi sigjidi vurdnom.\x - \xo 2:14 \xt 5 Mos 1:35\x* \p \v 15 Ja Hærra gietta læi maidai sin vuostai, nuft atte son eritrotti sin sidast, dassac̄i go si nokke. \p \v 16 Ja de dapatuvai, go buok soatte‐olbmak legje aibas eritjabmam albmuga gaskast, \p \v 17 de sarnoi Hærra munji ja celki: \p \v 18 Don manak dal Moaba ædnamraje mæddel, Ar mæddel, \p \v 19 ja don boađak Ammon manai lakka; ik don galga sin aŧestet ikge riebmat singuim soattat; dastgo im mon aigo addet dudnji maidege Ammon manai ædnamest obmudakkan, dastgo mon læm addam Lot manaidi dam obmudakkan.\x - \xo 2:19 \xt 1 Mos 19:38\x* \p \v 20 Dat maidai adnujuvvu stuora gievrai ænamen; stuora gievrak asse dast doule, ja Ammonitalaʒ̄ak goc̄odek sin Samsummitalaʒ̄ʒ̄an. \p \v 21 Si legje stuora ja ollo almug ja allagak s̄addoi, nuftgo Anakitalaʒ̄ak; mutto Hærra hævati sin sin muođoi oudast, ja si agje sin erit ja asse sin sajest, \p \v 22 nuftgo son daǥai Esau manaidi, guđek assek Seirest, gæi muođoi oudast son hævati Horitalaʒ̄aid, ja si agje sin erit ja asse sin sajest gidda dam bæive ragjai. \p \v 23 Ja Avitalaʒ̄aid, gæk asse gavpugaʒ̄ain gidda Gasa ragjai, sin hævategje Kaftoralaʒ̄ak, gæk vulgge Kaftorest, ja si asse sin sajest. \p \v 24 Gærggadeket jec̄aidædek, sirddet ja mannet Arnon joǥac̄a rasta! Gæc̄a, mon læm addam Sihona, Hesbon gonagasa, Amoritalaʒ̄a, ja su ædnama du gitti; alge dam valddet ja riema suina soattat! \p \v 25 Dam bæive algam mon diktet suorgganæme du diti ja balo du diti boattet albmugi bagjeli obba alme vuolde; dak, guđek gullek saǥaid du birra, galggek doargestet ja rabaidet du muođoi oudast. \p \v 26 De mon vuolgatim airrasid Kedemot mæcest Sihona, Hesbon gonagasa, lusa rafhalas̄ saniguim ja cælketim:\x - \xo 2:26 \xt 4 Mos 21:21\xta ; j. n. v.\x* \p \v 27 Luoite muo mannat du ædnamad c̄ađa! Mon aigom jec̄c̄am adnet balgga alde, im mon aigo ærranet im olgis̄ imge gurot bællai. \p \v 28 Borramus̄a oaʒ̄ok don vuovddet munji ruđai oudast, vai mon bæsam borrat, ja c̄ace oaʒ̄ok don addet munji ruđai oudast, vai mon bæsam jukkat. Luoite muo dus̄s̄e mannat juolggasi c̄ađa, \p \v 29 nuftgo Esau manak, guđek assek Seirest, ja Moabitalaʒ̄ak, guđek assek Arest, dakke mu vuostai, dassac̄i go mon manam Jordan rasta dam ædnami, maid Hærra, min Ibmelæmek, migjidi adda. \p \v 30 Mutto Sihon, Hesbon gonagas, i dattom luoittet min mannat luttes ædnames c̄ađa; dastgo Hærra, du Ibmelad, læi buos̄s̄odam su vuoiŋa ja garradam su vaimo addem varas su du gitti, nuftgo dat oidnujuvvu dam bæive. \p \v 31 Ja Hærra celki munji: Gæc̄a, mon algatam daina, atte mon addam Sihona ja su ædnama du halddoi; alge dam valddet, nuft atte don oaʒ̄ok su ædnama oabmenad. \p \v 32 Ja Sihon manai olgus min vuostai soattai, son ja obba su almug, Jahasi.\x - \xo 2:32 \xt 5 Mos 29:7\xta ; j. n. v.\x* \p \v 33 Ja Hærra, min Ibmelæmek, addi su min halddoi, ja mi goddimek su ja su barnid ja buok su olbmuid. \p \v 34 Ja mi valdimek buok su gavpugid damanaǥa aige, ja mi bijaimek juokke gavpuga, olbmaid ja nissonid ja manaid, garrodusa vuollai; æp mi guođđam ovtage, gutte bæsai batarussi. \p \v 35 Dus̄s̄e omid rievedeimek mi aldsesæmek oktanaǥa gavpugi sallas̄in, maid mi valdimek. \p \v 36 Aroer rajest, mi orro Arnon joǥas̄ gaddest, ja dam gavpug rajest, mi orro vuome siste, ja gidda Gilead ragjai i læm oktage gavpug, mi læi migjidi bære allag; Hærra, min Ibmelæmek, addi buok daid min halddoi. \p \v 37 Dus̄s̄e Ammon manai ædnami ik don lakkanam ikge obba Jabok joǥas̄ gaddaige ikge varreguovlo gavpugidi ikge masage dast, maid Hærra, min Ibmelæmek, læi mist gielddam. \c 3 \s1 3. Kapittal. \s2 Moses muitot vela ain dam birra, atte Israel manak vuitte Oga, Basan gonagasa, bagjel. 1–11, atte sikke Sihona ja Oga ænam addujuvvui Rubena ja Gad sokkagoddidi ja Manasse sokkagoddebællai, 12–20, ja atte son bijai Josva su sagjasis, 21–29. \p \v 1 Ja mi jorgideimek ja manaimek bajas gæino mielde Basani; de manai Og, Basan gonagas, olgus min vuostai soattai, son ja obba su almug, Edreai.\x - \xo 3:1 \xt 4 Mos 21:33\xta ; j. n. v.;\xta* 5 Mos 29:7\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja Hærra celki munji: Ale bala sust! Dastgo mon læm addam su ja obba su albmuga ja su ædnama du gitti, ja don galgak dakkat suina, nuftgo don læk dakkam Sihonin, Amoritalaʒ̄ai gonagasain, gutte asai Hesbonest. \p \v 3 De addi Hærra, min Ibmelæmek, maidai Oga, Basan gonagasa, ja obba su albmuga min gitti; ja mi c̄askimek su, nuft atte æp mi guođđam sudnji ovtage, gutte bæsai batarussi. \p \v 4 Ja mi valdimek buok su gavpugid damanaǥa aige; i læm oktage gavpug, ærrebgo mi valdimek dam sist erit, gutta loǥe gavpuga, obba Argob ædnam, Oga rika Basanest. \p \v 5 Buok dak legje nana gavpugak alla ladneseiniguim, guovtegærdan portai ja smartiguim, ærreb gavpugaʒ̄aid stuora ædnagvuođast. \p \v 6 Ja mi bijaimek sin garrodusa vuollai, nuftgo mi læimek dakkam Sihonin, Hesbon gonagasain; mi bijaimek juokke gavpuga, olbmaid, nissonid ja manaid, garrodusa vuollai.\x - \xo 3:6 \xt 5 Mos 2:34, 35\x* \p \v 7 Mutto buok omid ja gavpugi sallas̄a rievedeimek mi aldsesæmek. \p \v 8 De mi valdimek dam sæmma aige ædnama Amoritalaʒ̄ai gonagasaguovtost erit, guđek læiga dam bælde\f + \fr 3:8 \ft nuortabælde.\f* Jordana, Arnon joǥas̄ rajest gidda Hermon vare ragjai, \p \v 9 (Sidonialaʒ̄ak goc̄odek Hermona Sirjonen, mutto Amoritalaʒ̄ak goc̄odek dam Seniren), \p \v 10 buok gavpugid jalggadasast ja obba Gileada ja obba Basana gidda Salka ja Edrei ragjai, gavpugid Oga rikast Basanest; \p \v 11 dastgo dus̄s̄e Og, Basan gonagas, læi vela baccam dain baccam Refaitalaʒ̄ain; gæc̄a, su sængga, ruovddesængga, læ alma Ammon manai Rabbast; ovce allana læ dam gukkodak ja njællje allana dam govddodak, ovta olbma gardnjelgukkodaǥa mielde.\x - \xo 3:11 \xt Josv 13:12; 1 Mos 14:5\x* \p \v 12 Dam ædnama valdimek mi dam aige. Aroer rajest, mi orro Arnon joǥas̄ gaddest, ja Gilead varre‐ædnama bælle‐oase dam gavpugiguim addim mon Rubenitalaʒ̄aidi ja Gaditalaʒ̄aidi;\x - \xo 3:12 \xt 4 Mos 32:33\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 ja Gileada bacatasa ja obba Basana, Oga rika, addim mon Manasse sokkagoddebællai, obba Argob ædnam, obba Basana; dat goc̄c̄ujuvvu Refaitalaʒ̄ai ænamen. \p \v 14 Jair, Manasse bardne, valdi obba Argob ædnama gidda Gesuritalaʒ̄ai ja Maakatitalaʒ̄ai ædnamraje ragjai; ja son goc̄oi dam, namalassi Basana, su namas mielde Jair gavpugen gidda dam bæive ragjai.\x - \xo 3:14 \xt 4 Mos 32:41\x* \p \v 15 Ja Makiri addim mon Gileada.\x - \xo 3:15 \xt 4 Mos 32:40\x* \p \v 16 Ja Rubenitalaʒ̄aidi ja Gaditalaʒ̄aidi mon addim Gilead rajest ja gidda Arnon joǥas̄ ragjai, joǥas̄gaska ragjai, ja gadde dam guora, ja gidda Jabok joǥas̄ ragjai, mi læ Ammon manai ragje, \p \v 17 ja dam avddem mæce ja Jordana ja gadde dam guora, Kinneret javre rajest ja gidda dam avddem mæce abe, saltte‐abe, ragjai, Pisga ramai vuolde bæivas̄ bagjanæme guvllui.\x - \xo 3:17 \xt 4 Mos 34:11; Josv 12:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 18 Ja mon goc̄c̄um din damanaǥa aige ja celkkim: Hærra, din Ibmelædek, læ addam digjidi dam ædnama oabmenædek; værjoduvvum galggabetet di, buok soattai dokkalas̄ olbmak, mannat ouddan din vieljaidædek, Israel manai, njunnos̄est.\x - \xo 3:18 \xt 4 Mos 32:17\x* \p \v 19 Dus̄s̄e din akak ja din manak ja din oamek (mon dieđam, atte dist læk ollo oamek) oʒ̄ʒ̄uk baccet din gavpugidi, maid mon læm digjidi addam, \p \v 20 dassac̄i go Hærra adda din vieljaidi vuoiŋadusa nuftgo digjidi, ja go maidai si læk valddam dam ædnama oabmenæsek, maid Hærra, din Ibmelædek, adda sigjidi dom bælde Jordana; de galggabetet di ruoktot maccat, juokkehas̄ su obmudaǥas lusa, maid mon læm digjidi addam.\x - \xo 3:20 \xt Josv 22:4\x* \p \v 21 Ja Josva goc̄c̄um mon damanaǥa aige ja celkkim: Don læk oaidnam du jec̄ad c̄almiguim buok dam, maid Hærra, din Ibmelædek, læ dakkam daina gonagasaguovtoin; nuft galgga Hærra dakkat buok dai rikaiguim, maidi don rasta manak. \p \v 22 Epet di galga sist ballat; dastgo Hærra, din Ibmelædek, læ dat, gutte soatta din oudast.\x - \xo 3:22 \xt 5 Mos 1:29\xta ; j. n. v.;\xta* Josv 10:14, 42\x* \p \v 23 Dastgo mon rokkadallim Hærrai damanaǥa aige ja celkkim: \p \v 24 Hærra, Hærra! Don læk diktegoattam du balvvalægjad oaidnet du stuoresvuođad ja du gievras gieđad; dastgo gi læ Ibmel almest ja ædnam alde, gutte galgas̄i dakkat daggar ja nuft væǥalas̄ daǥoid, go du daǥoid?\x - \xo 3:24 \xt Salm 86:8; 89:7\x* \p \v 25 Divte muo goit mannat rasta ja oaidnet dam buore ædnama, mi læ dom bælde Jordana, dam buore varre‐ædnama ja Libanona! \p \v 26 Mutto Hærra læi moarest mu ala din diti, ja i son gullam muo; mutto Hærra celki munji: Gal dast juo læ galle; ale sarno munji s̄atan dam birra!\x - \xo 3:26 \xt 5 Mos 1:37; 4 Mos 20:12; 27:13\xta ; j. n. v.\x* \p \v 27 Mana bajas Pisga c̄oka ala ja bajasbajed du c̄almidad oarjas guvllui ja davas guvllui ja lulas guvllui ja nuortas guvllui, ja gæc̄a du c̄almidadguim! Dastgo ik don galga mannat dam Jordan rasta.\x - \xo 3:27 \xt 5 Mos 34:1, 4\x* \p \v 28 Ja adde Josvai goc̄c̄oma ja daǥa su roakkaden ja nanosmatte su. Dastgo son galgga mannat rasta dam albmuga njunnos̄est, ja son galgga juoǥadet sigjidi arbben dam ædnama, maid don galgak gæc̄c̄at.\x - \xo 3:28 \xt 5 Mos 31:7; Josv 1:6\x* \p \v 29 De mi oroimek dalle vuomest Bet‐Peor buotta. \c 4 \s1 4. Kapittal. \s2 Moses nævvo albmuga gulolas̄vutti Ibmela vuostai, 1–8, muitota sigjidi dam birra, mi læi dapatuvvam Sinai vare guorast, cuigod erinoamac̄et æppe‐ibmelbalvvalusa vuostai, dieđeta sigjidi Ibmela rangas̄tusaid, jos si vajaldattek su litto, mutto lopped maidai sigjidi nannoset Ibmel armo, go si dain maŋemus̄ beivin jorggalek jec̄aidæsek su guvllui, 9–31, muitot sigjidi Ibmela ædnag ja stuora buoredaǥoi birra, mak galggek viggatet sin gulolas̄vutti, 32–40. Son vallje golbma gavpuga nuortabælde Jordana batarain‐gavpugen, 41–43. Rakkanæbme nubbe sardnai, 44–49. \p \v 1 Ja dal, Israel, gulddal daid laǥaid ja daid bakkomid, maid mon oapatam din doallat, vai di oaʒ̄ʒ̄obetet ællet ja boattet sisa ja valddet dam ædnama oabmenædek, maid Hærra, din vanhemidadek Ibmel, adda digjidi. \p \v 2 Epet di galga maidege lasetet dam sadnai, maid mon digjidi goc̄om, ja epet di galga maidege dast erit valddet, nuft atte di doallabetet Hærra, din Ibmelædek, bakkomid, maid mon digjidi addam.\x - \xo 4:2 \xt 5 Mos 12:32; Sanel 30:6\x* \p \v 3 Di lepet din jec̄aidædek c̄almiguim oaidnam, maid Hærra læ dakkam dam as̄e siste Baal‐Peorin; dastgo juokke olbma, gutte manai Baal‐Peor maŋŋai, læ Hærra, du Ibmelad, hævatam du gaskast,\x - \xo 4:3 \xt 4 Mos 25:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 4 mutto di, guđek doalaidek gidda Hærrast, din Ibmelestadek, di ællebetet buokak dam bæive. \p \v 5 Gæc̄a, mon læm oapatam digjidi laǥaid ja bakkomid, nuftgo Hærra, mu Ibmelam, munji goc̄oi, vai di daǥas̄eidek dam mielde dam ædnam gasko, man sisa di mannabetet valddem varas dam oabmenædek. \p \v 6 De di galggabetet dalle daid vuttivalddet ja daid doallat; dastgo dat læ din visesvuotta ja din jiermalas̄vuotta albmugi c̄almi oudast, mak galggek gullat buok dai laǥai birra ja cælkket: Duođai, vises ja jiermalas̄ almug læ dat stuora almug. \p \v 7 Datsgo gutte almug, vaiko stuoresge, læ daggar, mast læk ibmelak, mak læk dam lakka, nuftgo Hærra, min Ibmelæmek, læ min lakka, nuft davja go mi su ravkkap?\x - \xo 4:7 \xt 2 Sam 7:23; Salm 145:18\x* \p \v 8 Ja gutte almug, vaiko stuoresge, læ daggar, mast læk laǥak ja bakkomak, nuft vanhurskasak go obba dat laka, maid mon ouddanbijam digjidi odna bæive?\x - \xo 4:8 \xt Salm 147:19, 20\x* \p \v 9 Dus̄s̄e varot jec̄ad ja varjal du sielod hui burist, amad don vajaldattet daid dapatusaid, maid du c̄almek læk oaidnam, ja amasek dak eritgaiddat du vaimost buok du ællembeividad, mutto don galgak dieđetet daid du manaidasad ja du manaidad manaidi, \p \v 10 daid dapatusaid, maid don oidnik dam bæive, go don c̄uʒ̄ʒ̄uk Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast Horeba guorast, dallego Hærra munji celki: C̄okke munji albmuga, vai mon bæsam diktet sin gullat mu sanidam, maid si galggek oappat must ballam diti buok daid beivid, maid si ellek ædnam alde, ja maid si galggek oapatet sin manaidasasek.\x - \xo 4:10 \xt 2 Mos 19:17\xta ; j. n. v.;\xta* 5 Mos 6:7; 11:19\x* \p \v 11 Ja di bođidek lakka ja c̄uoʒ̄oidek vare vuollelist, dam bodda go varre buli njuovc̄adollan gidda alme ragjai, ja sævdnjadas læi, balvak ja mierkka. \p \v 12 Ja Hærra sarnoi digjidi gasko dola siste; di gulaidek sani jiena, mutto epet di aiccam maidege hamid, dus̄s̄e jiena di gulaidek. \p \v 13 Ja son gulati digjidi su littos, maid son goc̄oi din doallat, dam loǥe sane; ja son c̄ali daid guovte gæđgetavval ala.\x - \xo 4:13 \xt 2 Mos 31:18; 34:28; 5 Mos 9:10\x* \p \v 14 Ja muo goc̄oi Hærra damanaǥa aige oapatet digjidi lagaid ja bakkomid, vai di doalas̄eidek daid dam ædnamest, masa di rasta mannabetet valddem varas dam oabmenædek. \p \v 15 De varoteket jec̄aidædek hui burist din sieloidædek diti (dastgo epet di oaidnam maidege hamid dam bæive, go Hærra sarnoi digjidi Horeba alde gasko dola siste), \p \v 16 amadek di billas̄uttet din gæinodek ja dakkat aldsesædek c̄uppujuvvum gova guđege æppeibmelgova habmasaʒ̄ʒ̄an, olbma daihe nisson habmasaʒ̄ʒ̄an,\x - \xo 4:16 \xt 2 Mos 20:4\xta ; j. n. v.\x* \p \v 17 guđege njæljejuolgag spiri habmasaʒ̄ʒ̄an, mi læ ædnam alde, guđege soajag lodde habmasaʒ̄ʒ̄an, mi girdda alme vuolde,\x - \xo 4:17 \xt Rom 1:23\x* \p \v 18 guđege spiri habmasaʒ̄ʒ̄an, mi njoammo ædnam alde, guđege guole habmasaʒ̄ʒ̄an, mi læ c̄ace siste ædnam vuollelist, \p \v 19 ja amad don bajasbajedet du c̄almidad alme guvllui ja gæc̄c̄at bæivac̄a ja mano ja nastid, obba alme væga, ja diktet jec̄ad fillijuvvut ja rokkadallat daid ja balvvalet daid, maid Hærra, du Ibmelad, læ juoǥadam buok albmugidi obba alme vuolde.\x - \xo 4:19 \xt 5 Mos 17:3; 2 Gon 21:5; Jer 8:2\x* \p \v 20 Mutto din læ Hærra valddam ja dolvvom din olgus ruovdde‐ommanest, Egyptenest, vai di lifc̄idek sudnji oabmahas̄ almug, nuftgo dat oidnujuvvu dam bæive.\x - \xo 4:20 \xt 2 Mos 19:5; 1 Gon 8:51; Salm 135:4\x* \p \v 21 Ja Hærra moaratuvai mu ala din diti ja vuornoi, atte im mon galggam mannat Jordan rasta, ja atte im mon galggam boattet dam buore ædnama sisa, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji arbben.\x - \xo 4:21 \xt 5 Mos 3:26\x* \p \v 22 Dastgo mon jamam dam ædnami, im mon mana Jordan rasta; mutto di galggabetet mannat dam rasta ja valddet dam buore ædnama oabmenædek.\x - \xo 4:22 \xt 5 Mos 34:4, 5\x* \p \v 23 De dalle varoteket jec̄aidædek, amadek di vajaldattet Hærra, din Ibmelædek, litto, maid son læ dinguim dakkam, nuft atte di dakkabetet aldsesædek c̄uppujuvvum gova mangeikkenessi habmasaʒ̄ʒ̄an, maid Hærra, du Ibmelad, læ dust gielddam! \p \v 24 Dastgo Hærra, du Ibmelad, læ hævatægje dolla, angeres Ibmel.\x - \xo 4:24 \xt 5 Mos 9:3; Ebr 12:29; 2 Mos 20:5; 34:14\x* \p \v 25 Go don sakkanattak manaid ja manai manaid, ja go di boarasmuvvabetet ædnamest, ja go di billas̄uttebetet din gæinodek ja dakkabetet c̄uppujuvvum gova mangeikkenessi habmasaʒ̄ʒ̄an, ja di dakkabetet, mi baha læ Hærra, din Ibmelædek, c̄almi oudast, nuft atte di hattebetet su,\x - \xo 4:25 \xt 5 Mos 4:16\xta ; j. n. v.\x* \p \v 26 de mon valdam odne alme ja ædnama duođas̄tægjen din vuostai, atte di vissasi farga galggabetet hævvanet dam ædnamest erit, masa di dal mannabetet Jordan rasta valddem diti dam oabmenædek; epet di galga ællet ædnag beivid dast, mutto di galggabetet aibasrakkan dus̄s̄aduvvut.\x - \xo 4:26 \xt 5 Mos 30:19; 31:28; 8:19; 11:16\xta ; j. n. v.\x* \p \v 27 Ja Hærra galgga biđggit din albmugi gaski, nuft atte di galggabetet baccet dus̄s̄e ucca jovkuc̄en dai bakenlas̄ albmugi gaski, mai lusa Hærra aiggo din doalvvot.\x - \xo 4:27 \xt 5 Mos 28:62, 64\x* \p \v 28 Ja di galggabetet dobbe balvvalet ibmelid, olbmu gieđai duoje, muoraid ja geđgid, mak æi oaine ja æi gula ja æi bora ja æi havse.\x - \xo 4:28 \xt 5 Mos 28:36, 64; Salm 115:4\xta ; j. n. v.\x* \p \v 29 Ja di galggabetet dobbe occat Hærra, du Ibmelad, ja don galgak su gavdnat, go don ocak su obba du vaimostad ja obba du sielostad.\x - \xo 4:29 \xt Es 55:6\x* \p \v 30 Go don læk aŧestusa siste, ja go buok dak dapatusak du dæivvedek, dain maŋemus̄ beivin, de don galgak jec̄ad jorggalet Hærra, du Ibmelad, guvllui, ja gullat su jiena.\x - \xo 4:30 \xt 3 Mos 26:40\xta ; j. n. v.;\xta* 5 Mos 30:1\xta ; j. n. v.;\xta* Hos 3:5\x* \p \v 31 Dastgo Hærra, du Ibmelad, læ vaibmolađes Ibmel, i son galga du luoittet ige du hævatet, ja i son galga vajaldattet dam litto du vanhemidadguim, maid son vuornoi sigjidi.\x - \xo 4:31 \xt Josv 1:5; Ebr 13:51\x* \p \v 32 Dastgo jæra dadde dai vuostas beivi birra, mak læk læmas̄ du ouddal, gidda dam bæive rajest, go Ibmel sivdnedi olbmuid ædnam ala, ja alme nubbe ravda rajest gidda alme nubbe ravda ragjai, lægo dapatuvvam mikkege dam stuora daǥo laǥas̄, daihe lægo mikkege gullujuvvum dam laǥas̄, \p \v 33 lægo guttege almug gullam Ibmel jiena sardnomen gasko dola siste, nuftgo don læk gullam, ja læ bissom hægast;\x - \xo 4:33 \xt 2 Mos 19:18\xta ; j. n. v.\x* \p \v 34 daihe lægo Ibmel gæc̄c̄alam boattet valddem diti aldsesis albmuga æra albmuga gaskast gæc̄c̄alemi bokte, mærkai bokte ja ibmas̄i bokte ja soađe bokte ja gievras gieđa bokte ja geiggijuvvum gieđa bokte ja stuora, hirbmadlas̄ daǥoi bokte, nuftgo buok dat, maid Hærra, din Ibmelædek, læ dakkam din vuostai Egyptenest du c̄almi oudast.\x - \xo 4:34 \xt 5 Mos 7:19; 29:3\x* \p \v 35 Dudnji læ dat c̄ajetuvvum, vai don galgak diettet, atte Hærra, son læ Ibmel, ja i oktage ærrebgo son okto.\x - \xo 4:35 \xt 5 Mos 32:39; Es 45:5\x* \p \v 36 Almest læ son diktam du gullat su jienas du mattatam varas, ja ædnam alde læ son diktam du oaidnet su stuora dolas, ja su sanid læk don gullam gasko dola siste.\x - \xo 4:36 \xt 5 Mos 4:33\x* \p \v 37 Ja dainago son rakisti du vanhemid ja vallji sin nale sin maŋŋel, de doalvoi son du su muođoides bokte su stuora famoines Egyptenest olgus,\x - \xo 4:37 \xt 2 Mos 33:14\x* \p \v 38 olgus agjem varas du muođoi oudast stuoreb ja gievrab albmugid, go don læk, doalvvom diti du sisa ja addem diti dudnji sin ædnama arbben, nuftgo oidnujuvvu dam bæive. \p \v 39 De don galgak odne diettet ja valddet dam vaibmosad, atte Hærra, son læ Ibmel almest daggo bagjen ja ædnam alde daggo vuollen, ja i æra oktage.\x - \xo 4:39 \xt Josv 2:11\x* \p \v 40 Ja don galgak vuttivalddet su laǥaid ja su bakkomid, maid mon goc̄om dudnji odne, vai burist dudnji gævva ja du manaidi du maŋŋel, ja vai don oaʒ̄ok ællet ædnag beivid dam ædnamest, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji buok beivid.\x - \xo 4:40 \xt 5 Mos 5:33; 6:2\x* \p \v 41 De eritc̄uldi Moses golbma gavpuga dom bælde Jordana bæivas̄ bagjanæme guovlost,\x - \xo 4:41 \xt 4 Mos 35:6\xta ; j. n. v.;\xta* 14; Josv 20:2\xta ; j. n. v.;\xta* 8\x* \p \v 42 vai olmus̄godde, gutte goddas̄ su laǥamuʒ̄as aicakættai, ja alma su ouddal vas̄otkættai, oʒ̄us̄i bataret dokko, vai son bæsas̄i bataret muttomi dain gavpugin ja bisus̄i hægast, \p \v 43 namalassi Besera mæcest jalggadasast, mi gulai Rubenitalaʒ̄aidi, ja Ramota Gileadest, mi gulai Gaditalaʒ̄aidi, ja Golana Basanest, mi gulai Manassitalaʒ̄aidi. — \p \v 44 Ja dat læ laka, maid Moses ouddanbijai Israel manaidi, \p \v 45 dak læk duođas̄tusak ja ravvagak ja bakkomak, maid Moses gulati Israel manaidi, dallego si legje mannam Egyptenest olgus, \p \v 46 dom bælde\f + \fr 4:46 \ft nuortabælde.\f* Jordana vuomest Bet‐Peor buotta Sihona, Amoritalaʒ̄ai gonagasa, ædnamest, gutte asai Hesbonest, gæn Moses ja Israel manak c̄aske, dallego si legje Egyptenest olgus mannam,\x - \xo 4:46 \xt 5 Mos 1:4\x* \p \v 47 ja si valdde su ædnama ja Oga. Basan gonagasa, ædnama, Amoritalaʒ̄a gonagasaguovto ædnama, guđek læiga dom bælde Jordana bæivas̄ bagjanæme guovlost,\x - \xo 4:47 \xt 4 Mos 21:33\xta ; j. n. v.\x* \p \v 48 Aroer rajest, mi orro Arnon joǥas̄ gaddest, ja gidda Sion vare ragjai, dat læ Hermon,\x - \xo 4:48 \xt 5 Mos 3:8\xta ; j. n. v.\x* \p \v 49 ja obba dam avddem mæce dom bælde Jordana bæivas̄ bagjanæme guovlost ja gidda dam avddem mæce abe ragjai Pisga ramai vuolde.\x - \xo 4:49 \xt 5 Mos 3:17\x* \c 5 \s1 5. Kapittal. \s2 Moses sardno Ibmel litto birra Israelin ja gærddo fastain dam loge bakkoma, 1–21, muittala, moft son albmuga gaibadusa mielde sarnoi sane Ibmela ja sin gaskast, 22–31, nævvo sin gulolas̄vutti, 22–33. \p \v 1 Ja Moses ravkai obba Israel lusas ja celki sigjidi: Gula, Israel, daid lagaid ja daid bakkomid, maid mon sarnom din beljidi odna bæive, ja oppet daid ja vuttivalddet daid, nuft atte di doallabetet daid! \p \v 2 Hærra, min Ibmelæmek, dagai minguim litto Horeb alde.\x - \xo 5:2 \xt 2 Mos 19:5\xta ; j. n. v.;\xta* 5 Mos 29:1\x* \p \v 3 I min vanhemiguim dakkam Hærra dam litto, mutto minguim, minguim, guđek dast læp, nuft ædnagiguim, guđek læp odne hægast. \p \v 4 Muođost muttui sarnoi Hærra dinguim vare alde gasko dola siste;\x - \xo 5:4 \xt 2 Mos 19:19; 20:1\x* \p \v 5 mon c̄uʒ̄ʒ̄um Hærra ja din gaskast damanaǥa aige dieđetam varas digjidi Hærra sane, dastgo di balaidek dolast ja epet mannam bajas vare ala. Ja son celki:\x - \xo 5:5 \xt 2 Mos 19:16; 20:19\xta ; j. n. v.\x* \p \v 6 Mon læm Hærra, du Ibmel, gutte dolvvum du olgus Egypten ædnamest, garra balvvalus‐viesost.\x - \xo 5:6 \xt 2 Mos 20:2-17\x* \p \v 7 Æi dust galga læt æra ibmelak go mon.\x - \xo 5:7 \xt 5 Mos 6:14\x* \p \v 8 Ik don galga dakkat aldsesad maidege c̄uppujuvvum govaid, maidegeikkenessi govaid dast, mi læ alme alde daggo bagjen, daihe dast, mi læ ædnam alde daggo vuollen, daihe dast, mi læ c̄ace siste ædnam vuollelist.\x - \xo 5:8 \xt 5 Mos 4:16\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 Ik don galga daid rokkadallat ja ik daid balvvalet; dastgo mon, Hærra, du Ibmel, læm angeris Ibmel, gutte ocatalam vanhemi værredaǥo manai ala gidda goalmad ja njæljad buolva ragjai, sin ala, guđek muo vas̄otek, \p \v 10 ja gutte daǥam arkalmastemvuođa duhat buolva vuostai, sin vuostai, guđek muo rakistek ja dollek mu bakkomid.\x - \xo 5:10 \xt 5 Mos 7:9\x* \p \v 11 Ik don galga adnet Hærra, du Ibmelad, nama dus̄s̄alaʒ̄ʒ̄an; dastgo Hærra i loga su as̄etæbmen, gutte adna su nama dus̄s̄alaʒ̄ʒ̄an. \p \v 12 Vuttivalde vuoiŋadambæive, atte don dam bassen anak, nuftgo Hærra, du Ibmel, læ du goc̄c̄om! \p \v 13 Gutta bæive galgak don barggat ja dakkat buok du bargod. \p \v 14 Mutto c̄ic̄c̄id bæivve læ sabbat Hærrai, du Ibmeli; dalle ik don galga maidege bargoid dakkat, ik don ige du bardne ige du nieidda ige du balvvalægje ige du biga ige du vuoksa ige du asen ige guttege du spirin æige du vierrasak, gæk læk du portai siskelist, vai du balvvalægjat ja du bigat oaʒ̄ʒ̄o vuoiŋadet nuftgo donge. \p \v 15 Dastgo don galgak muittet, atte don legjik balvvalægjen Egypten ædnamest, ja atte Hærra, du Ibmel, doalvoi du dobbe olgus gievras gieđain ja geiggijuvvum gieđain; damditi læ Hærra, du Ibmel, goc̄c̄om du doallat sabbatbæive. \p \v 16 Gudnijatte du ac̄ad ja du ædnad, nuftgo Hærra, du Ibmel, læ du goc̄c̄om, vai du bæivek s̄addek ædnagen, ja vai burist dudnji gævva dam ædnamest, maid Hærra, du Ibmel, dudnji adda. \p \v 17 Ik don galga goddet. \p \v 18 Ja ik don galga furrus̄et. \p \v 19 Ja ik don galga suoladet. \p \v 20 Ja ik don galga cælkket værreduođas̄tusa du laǥamuʒ̄ad vuostai. \p \v 21 Ja ik don galga anestuvvat du laǥamuʒ̄ad aka. Ja ik don galga anestuvvat du laǥamuʒ̄ad vieso, su ædnama daihe su balvvalægje daihe su biga, su vuovsa daihe su asena daihe maidege, mi gulla du laǥamuʒ̄ʒ̄i. \p \v 22 Daid sanid sarnoi Hærra obba din c̄oaggalmassi vare alde gasko dola siste, balva ja mierka siste alla jienain ige lasetam maidege dasa; ja son c̄ali daid guovte gæđgetavval ala ja addi daid munji.\x - \xo 5:22 \xt 2 Mos 31:18\x* \p \v 23 Ja de dapatuvai, go di gulaidek jiena gasko sævdnjadasa siste, dam bodda go varre buli njuovc̄adollan, de di bođidek mu lusa, buok din sokkagoddidædek oaivamuʒ̄ak ja din vuorrasak.\x - \xo 5:23 \xt 2 Mos 20:18\xta ; j. n. v.\x* \p \v 24 ja di celkidek: Gæc̄a, Hærra, min Ibmelæmek, læ diktam min oaidnet su hærvasvuođas ja su stuoresvuođas, ja mi læp gullam su jiena gasko dola siste; dam bæive mi læp oaidnam, atte Ibmel sardno olbmuin, ja dat bisso hægast.\x - \xo 5:24 \xt 5 Mos 4:33\x* \p \v 25 Ja dal, manne galggap mi jabmet? Dastgo dat stuora dolla aiggo min hævatet; jos mi vela ain æmbo gullap Hærra, min Ibmelæmek, jiena, de mi ferttip jabmet.\x - \xo 5:25 \xt 2 Mos 20:19\x* \p \v 26 Dastgo gutte læ buok oaʒ̄est, gutte læ gullam dam ælle Ibmela jiena sardnomen gasko dola siste, nuftgo mi, ja læ bissom hægast? \p \v 27 Mana don lakka ja gula buok dam, maid Hærra, min Ibmelæmek, cælkka, ja don galgak migjidi buok dam sardnot, maid Hærra, min Ibmelæmek, sardno dudnji, ja mi aiggop dam gullat ja dakkat.\x - \xo 5:27 \xt 2 Mos 24:3, 7\x* \p \v 28 Ja Hærra gulai din sani jiena, go di sarnoidek munji, ja Hærra celki munji: Mon læm gullam dam albmuga sanid, maid si læk dudnji sardnom; si læk sardnom burist juokke dafhost, maid si læk sardnom. \p \v 29 Vare sist dadde lifc̄i buok beivid dat vaibmo must ballat ja vuttivalddet buok mu bakkomid, vai burist gævas̄i sigjidi ja sin manaidi agalas̄ aiggai!\x - \xo 5:29 \xt Salm 81:14\x* \p \v 30 Mana, cælke sigjidi: Maccet ruoktot din gođidasadek! \p \v 31 Mutto c̄uoʒ̄o don dast mu lutte, de mon aigom dudnji sardnot buok daid bakkomid ja lagaid ja asatusaid, maid don galgak sigjidi oapatet, vai si daid doalas̄e dam ædnamest, maid mon addam sigjidi oabmen. \p \v 32 De vuttivalddet dal dakkat, nuftgo Hærra, din Ibmelædek, læ digjidi goc̄c̄om! Epet di galga gaiddat epet olgis̄ epetge gurot bællai.\x - \xo 5:32 \xt 5 Mos 28:14; Josv 1:7\x* \p \v 33 Obba dam gæino mielde, maid Hærra, din Ibmelædek, læ digjidi goc̄c̄om, galggabetet di vagjolet, vai di oaʒ̄ʒ̄obetet ællet, ja vai burist digjidi gævva, ja vai din bæivek s̄addek ædnagen dam ædnamest, maid di galggabetet valddet oabmenædek.\x - \xo 5:33 \xt 5 Mos 4:40; 11:9\x* \c 6 \s1 6. Kapittal. \s2 Moses goc̄c̄o Israela doallat Ibmel bakkomid, rakistet ja gudnijattet aivestassi su, 1–5, oapatet sin manaidasasek Ibmel bakkomid, 6–9, gieldda sin goassege vajaldattemest Ibmel burid dagoid, 10-12, nævvo sin ballat Ibmelest ja bataret æppe‐ibmelbalvvalusast, gieldda sin gæc̄c̄alæmest Ibmela ja goc̄c̄o sin læt sudnji gulolaʒ̄ʒ̄an, 13-19, ja oapata sigjidi, moft si galggek oapatet sin manaidasasek Ibmel bakkomid ja burid dagoid, 20–25. \p \v 1 Ja dak læk dak bakkomak, dak lagak ja dak asatusak, maid Hærra, din Ibmelædek, læ goc̄c̄om oapatet digjidi, vai di doalas̄eidek daid dam ædnamest, masa di rasta mannabetet valddem diti dam oabmenædek, \p \v 2 vai don balas̄ik Hærrast, du Ibmelestad, nuft atte don vuttivaldak buok su lagaid ja su bakkomid, maid mon dudnji goc̄om, don ja du bardne ja du barne bardne, buok du ællembeividad, ja vai du bæivek s̄addas̄e ædnagen.\x - \xo 6:2 \xt 5 Mos 5:33\x* \p \v 3 De gula, Israel, ja vuttivalde daid doallat, vai burist dudnji gævva, ja vai di s̄addabetet sagga ædnaggærddasaʒ̄ʒ̄an, nuftgo Hærra, du vanhemidad Ibmel, læ dudnji loppedam, daggar ædnamest, mast mielkke ja honnig golgga.\x - \xo 6:3 \xt 2 Mos 3:8\x* \p \v 4 Gula, Israel! Hærra, min Ibmel, Hærra læ okta.\x - \xo 6:4 \xt 5 Mos 4:35; Mark 12:29; 1 Kor 8:4, 6; Gal 3:20\x* \p \v 5 Ja don galgak rakistet Hærra, du Ibmelad, obba du vaimostad ja obba du sielostad ja obba du famostad.\x - \xo 6:5 \xt 5 Mos 10:12; Matt 22:37; Mark 12:30\x* \p \v 6 Ja dak sanek, maid mon goc̄om dudnji odna bæive, galggek læt du vaimo alde. \p \v 7 Ja don galgak cieggadet du manaidasad daid, ja don galgak sardnot dai birra, go don c̄okkak du viesod siste, ja go don vaʒak balgga mielde, ja go don vællanak, ja go don likkak bajas.\x - \xo 6:7 \xt 1 Mos 18:19; 5 Mos 4:10\x* \p \v 8 Ja don galgak c̄adnat daid mærkkan du gieđadala, ja dak galggek læt jurdas̄ambadden du c̄almi gaskast.\x - \xo 6:8 \xt 5 Mos 11:18; 2 Mos 13:16\x* \p \v 9 Ja don galgak c̄allet daid du viesod uksastoalpoi ala ja du portaidasad.\x - \xo 6:9 \xt 5 Mos 11:20\x* \p \v 10 Ja go Hærra, du Ibmelad, doalvvo du dam ædnam sisa, maid son læ vurdnom du vanhemidi, Abrahami, Isaki ja Jakobi, aiggot dudnji addet, stuora ja burid gavpugid, maid don ik læk huksim, \p \v 11 ja viesoid, dievva buoks̄lai burin, maid don ik læk dævddam, ja c̄uppujuvvum gaivoid, maid don ik læk c̄uoppam, vidnegardid ja olljomuoraid, maid don ik læk gilvvam, ja don borak ja gallanak,\x - \xo 6:11 \xt 5 Mos 8:10\x* \p \v 12 de varot jec̄ad, amad don vajaldattet Hærra, gutte doalvoi du olgus Egypten ædnamest, garra balvvalus‐viesost.\x - \xo 6:12 \xt 5 Mos 4:9\x* \p \v 13 Hærrast, du Ibmelestad, galgak don ballat, ja su galgak don balvvalet, ja su nama bokte galgak don vuordnot.\x - \xo 6:13 \xt 5 Mos 10:12, 20; 1 Sam 7:3; Matt 4:10; Jer 4:2\x* \p \v 14 Epet di galga c̄uovvot æra ibmelid dai albmugi ibmeli gaskast, mak læk din birra;\x - \xo 6:14 \xt 2 Mos 23:13; 34:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 15 (dastgo angeres Ibmel læ Hærra, du Ibmelad, du gasko) amas Hærra, du Ibmelad, moarre cakkidet du vuostai, ja amas son dus̄s̄adet du ædnam bajeldasa alde erit.\x - \xo 6:15 \xt 2 Mos 20:5; 34:14\x* \p \v 16 Epet di galga gæc̄c̄alet Hærra, din Ibmelædek, nuftgo di gæc̄c̄aleidek su Massast.\x - \xo 6:16 \xt Matt 4:7; 2 Mos 17:2, 7\x* \p \v 17 Di galggabetet vuttivalddet Hærra, din Ibmelædek, bakkomid ja su duođas̄tusaid ja su ravvagid, maid son læ dudnji goc̄c̄om. \p \v 18 Ja don galgak dakkat dam, mi læ riekta ja buorre Hærra c̄almi oudast, vai burist dudnji gævva, ja vai don bæsak boattet sisa ja valddet dam buore ædnama oabmenad, maid Hærra læ vurdnom du vanhemidi, \p \v 19 vai son olgus nordasta buok du vas̄alaʒ̄aid du muođoi oudast, nuftgo Hærra læ sardnom.\x - \xo 6:19 \xt 2 Mos 23:27\xta ; j. n. v.\x* \p \v 20 Go du bardne boatte aige jærra dust ja cælkka: Maid maksek dak duođas̄tusak ja dak ravvagak ja dak bakkomak, maid Hærra, min Ibmelæmek, læ digjidi goc̄c̄om? — \p \v 21 de don galgak cælkket du bardnasad: Mi læimek balvvalægjek Farao lutte Egyptenest; de doalvoi Hærra min Egyptenest olgus gievras gieđain.\x - \xo 6:21 \xt 2 Mos 1:11\xta ; j. n. v.\x* \p \v 22 Ja Hærra dagai stuora ja hævatægje mærkaid ja ibmas̄id Egyptalaʒ̄ai ala, Farao ala ja obba su vieso ala min c̄almi oudast. \p \v 23 Ja son doalvoi min dobbe olgus doalvvom varas min sisa ja addem varas migjidi dam ædnama, maid son læi vurdnom min vanhemidi. \p \v 24 Ja Hærra goc̄oi min doallat buok daid lagaid, ballat Hærrast, min Ibmelestamek, vai migjidi gævas̄i burist buok beivid, bisotam varas min hægast, nuftgo oidnujuvvu dam bæive. \p \v 25 Ja dat galgga læt migjidi vanhurskesvuottan, go mi vuttivalddep doallat buok daid bakkomid Hærra, min Ibmelæmek, muođoi oudast, nuftgo son min goc̄oi.\x - \xo 6:25 \xt 3 Mos 18:5\x* \c 7 \s1 7. Kapittal. \s2 Moses mattata albmuga dam birra, moft si galggek gæyatet jec̄aidæsek dai bakenlas̄ assi vuostai Kanaan ædnamest, 1–5, muitot sigjidi dam birra, moft Hærra armostes læ valljim sin su almugenes, 6–8, lopped sigjidi Ibmela arvas buristsivdnadusa, jos si aigguk læt gulolaʒ̄ak, 9–16, jeđđe sin sin vas̄alaʒ̄ai stuora ædnagvuođa ja famo harrai, 17–24, gieldda sin duokkasæsek valddemest silbaid daihe gollid sin æppe‐ibmelgovain, 25, 26. \p \v 1 Go Hærra, du Ibmelad, doalvvo du dam ædnam sisa, man sisa don boađak valddem diti dam oabmenad, ja go son eritagja ædnag albmugid du muođoi oudast. Hetitalaʒ̄aid ja Girgasitalaʒ̄aid ja Amoritalaʒ̄aid ja Kananitalaʒ̄aid ja Ferisitalaʒ̄aid ja Hevitalaʒ̄aid ja Jebusitalaʒ̄aid, c̄iec̄a albmuga, ædnaggærddasaʒ̄abuid ja gievrabuid go don,\x - \xo 7:1 \xt 2 Mos 23:23\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 ja go Hærra, du Ibmelad, adda sin du halddoi, ja don c̄askak sin, de don galgak bigjat sin garrodusa vuollai; ik don galga dakkat singuim litto ja ik c̄ajetet sigjidi armo. \p \v 3 Ja ik don galga dakkat jec̄ad singuim maǥac̄en; ik don galga addet du nieidaidad su barnidi ja ik valddet su nieidaid du barnidasad;\x - \xo 7:3 \xt Duob 3:6; Esr 9:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 4 dastgo si s̄addek sattet du barnid must erit gaiddat, nuft atte si balvvalek æra ibmelid, ja de cakkida Hærra moarre din vuostai, ja de son hoapost du dus̄s̄en dakka.\x - \xo 7:4 \xt 1 Gon 11:2\x* \p \v 5 Mutto nuft di galggabetet singuim dakkat: Sin altarid galggabetet di njæiddet, ja sin govvabaʒid galggabetet di cuvkkit ja sin Astarte‐govaid galggabetet di moallon c̄uopadet, ja sin c̄uppujuvvum govaid galggabetet di boalddet dolain.\x - \xo 7:5 \xt 5 Mos 12:2\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Mos 23:24\xta ; j. n. v.;\xta* 34:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 6 Dastgo don læk basse almug Hærra, du Ibmelad, oudast; Hærra, du Ibmelad, læ du valljim læt aldsesis oabmahas̄ almugen, buok dain albmugin, mak læk ædnam alde.\x - \xo 7:6 \xt 2 Mos 19:6; 5 Mos 4:20, 37; 26:18; 1 Petr 2:9\x* \p \v 7 I damditi go di læidek ænebuk go buok albmugak, likom Hærra digjidi, nuft atte son vallji din, dastgo di lepet uccemus buok albmugi gaskast; \p \v 8 mutto damditi go Hærra din rakisti, ja damditi go son doalai dam vuordnasa, maid son læi vurdnom din vanhemidi, doalvoi Hærra din olgus gievras gieđain ja lonesti du garra balvvalus‐viesost Farao. Egypten gonagasa, gieđast erit.\x - \xo 7:8 \xt 5 Mos 10:15\x* \p \v 9 De dieđe dalle, atte Hærra, du Ibmelad, son læ Ibmel, dat oskaldas Ibmel, gutte aimoin adna litto ja arkalmastemvuođa duhat buolva vuostai, sin vuostai, guđek su rakistek ja dollek su bakkomid,\x - \xo 7:9 \xt 5 Mos 32:4; 1 Kor 10:13; 2 Mos 34:7\x* \p \v 10 mutto gutte sigjidi maksa, guđek su vas̄otek, aito sin c̄almi oudast diktem bokte sin hævvanet. I son maŋed dam suina, gutte su vas̄ota; aito su c̄almi oudast maksa son sudnji.\x - \xo 7:10 \xt Nah 1:2\x* \p \v 11 De vuttivalde dalle dam bakkoma ja daid lagaid ja daid asatusaid, maid mon odne goc̄om du doallat. \p \v 12 Ja de galgga dapatuvvat, go di gullabetet daid bakkomid ja vuttivalddebetet daid ja doallabetet daid, de galgga Hærra, du Ibmelad, doallat dudnji dam litto ja dam arbmogasvuođa, maid son læ vurdnom du vanhemidi.\x - \xo 7:12 \xt 2 Mos 23:22\xta ; j. n. v.;\xta* 3 Mos 26:3\xta ; j. n. v.;\xta* 5 Mos 28:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 Ja son galgga du rakistet ja du buristsivdnedet ja dakkat du ædnaggærddasaʒ̄ʒ̄an, ja son galgga buristsivdnedet du hæga s̄addo ja du ædnama s̄addo, du gornid ja du vine ja du oljo, dam, mi boatta du stuora omin, ja mi rieǥad du smavva omin, dam ædnamest, maid son læ vurdnom du vanhemidi aiggot dudnji addet. \p \v 14 Buristsivdneduvvum galgak don læt ouddali buok albmugi; i galga læt oktage s̄addotæbme varrasa daihe njiŋŋelasa bælest du gaskast daihe du omi gaskast. \p \v 15 Ja Hærra galgga dust erit caggat buok buocanvuođa, ja i ovtage Egypten bahas davdain, maid don dovdak, galga son bigjat du ala, mutto son galgga bigjat daid sin buokai ala, guđek du vas̄otek.\x - \xo 7:15 \xt 2 Mos 15:26\x* \p \v 16 Ja don galgak loapatet buok daid albmugid, maid Hærra, du Ibmelad, adda du halddoi; ik don galga armos̄tallat daid. Ja ik don galga balvvalet sin ibmelid, dastgo dat læ dudnji giellan.\x - \xo 7:16 \xt 4 Mos 14:9; 2 Mos 23:33; 5 Mos 11:16; 12:30\xta ; j. n. v.\x* \p \v 17 Go don cælkak du vaimostad: Dak albmugak læk ænebuk go mon, moft mon væjam daid eritagjet? — \p \v 18 de ik don galga dain ballat; don galgak muittat, maid Hærra, du Ibmelad, daǥai Faraoin ja buok Egyptalaʒ̄aiguim, \p \v 19 daid stuora gæc̄c̄alemid, maid du c̄almek oidne, ja daid mærkaid ja daid ibmas̄id ja dam gievras gieđa ja dam geiggijuvvum gieđa, maina Hærra, du Ibmelad, doalvoi du olgus; nuft galgga Hærra, du Ibmelad, dakkat buok dai albmugiguim, mai muođoin don balak. \p \v 20 Maidai vieksaid galgga Hærra, du Ibmelad, vuolgatet sin vuostai, dassac̄i go si hævvanek, guđek læk baccam, ja guđek læk jec̄aidæsek c̄iekkam du muođoi oudast.\x - \xo 7:20 \xt 2 Mos 23:28\x* \p \v 21 Ik don galga suorgganet sin muođoin; dastgo Hærra, du Ibmelad, læ du gasko, stuora ja hirbmadlas̄ Ibmel. \p \v 22 Ja Hærra, du Ibmelad, aiggo maŋestaǥa maŋestaga eritagjet daid albmugid du muođoi oudast; ik don galga vægjet hoapost sin loapatet, amasek mæccespirik ædnanet du vuostai.\x - \xo 7:22 \xt 2 Mos 23:29\x* \p \v 23 Ja Hærra, du Ibmelad, galgga addet daid du halddoi ja sattet daid stuora moivvas̄ubmai, dassac̄i go dak læk hævatuvvum. \p \v 24 Ja son galgga addet sin gonagasaid du gitti, ja don galgak dus̄s̄en dakkat sin nama alme vuolde; i galga oktage bissot du muođoi oudast, dassac̄i go don læk sin dus̄s̄en dakkam.\x - \xo 7:24 \xt Josv 10:23\xta ; j. n. v.;\xta* 11:12; 12:7\xta ; j. n. v.\x* \p \v 25 Sin ibmeli c̄uppujuvvum govaid galggabetet di boalddet dolain; ik don galga anestuvvat silbaid daihe gollid, mak læk dai alde, daihe valddet daid duokkasad, amad don daidi sorrut; dastgo dak læk fastevuottan Hærrai, du Ibmelasad.\x - \xo 7:25 \xt 5 Mos 7:5; Josv 7:20\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Makk 12:40\x* \p \v 26 Ja ik don galga diktet maidege fastevuođaid boattet du viesod sisa, nuft atte don bigjujuvvuk garrodusa vuollai, nuftgo dat læ; don galgak dam fastas̄et ja adnet dam fastevuottan, dastgo dat læ bigjujuvvum garrodusa vuollai.\x - \xo 7:26 \xt 5 Mos 13:17; Josv 7:11\xta ; j. n. v.\x* \c 8 \s1 8. Kapittal. \s2 Moses nævvo albmuga gulolas̄vutti ja rokkadalla sin muittet Ibmela arbmogas gæinoid singuim dam ragjai, 1–6; nævvo sin, atte si, go bottek Kanaan hærvas ædnama sisa, æi galga vajaldattet Ibmela burid daǥoid ja gaddet, atte si sin jec̄aidæsek famo bokte læk dam buore dillai s̄addam, 7–18; gulat Ibmel rangas̄tusa dai æppegulolaʒ̄ai bagjel, 19, 20. \p \v 1 Buok daid bakkomid, maid mon goc̄om dudnji odne, galggabetet di vuttivalddet doallat, vai di ælas̄eidek ja ædnanifc̄idek ja bæsas̄eidek boattet sisa ja valddet dam ædnama oabmenædek, maid Hærra læ vurdnom din vanhemidi. \p \v 2 Ja don galgak muittat buok dam gæino, man mielde Hærra, du Ibmelad, læ du dolvvom dam njællje loǥe jaǥe mæcest du vuoledam diti, du gæc̄c̄alam diti, dovddam diti, mi læi du vaimo siste, aiggukgo don vuttivalddet su bakkomid daihe ik. \p \v 3 Ja son vuoledi du ja divti du nælggot, ja son addi dudnji manna borrat, maid don ik dovddam æige du vanhemak dovddam, addem diti du diettet, atte olmus̄ i æle dus̄s̄efal laibe bokte, mutto atte olmus̄ ælla buok dam bokte, mi Hærra njalmest olgus boatta.\x - \xo 8:3 \xt 2 Mos 16:14; j. n. v. 35; Matt 4:4; Visesv 16:26\x* \p \v 4 Æi du biktasak nokkam dust, ige du juolgge bottanam dam njællje loǥe jaǥe sisa.\x - \xo 8:4 \xt 5 Mos 29:5; Neh 9:21\x* \p \v 5 De dovda dalle du vaimostad, atte nuftgo olmai bagad su barnes, nuft bagadi Hærra, du Ibmelad, du,\x - \xo 8:5 \xt 5 Mos 1:31\x* \p \v 6 ja doala Hærra, du Ibmelad, bakkomid, nuft atte don vagjolak su gæino mielde ja balak sust! \p \v 7 Go Hærra, du Ibmelad, doalvvo du buore ædnama sisa, ædnami, gost læk c̄accejoǥac̄ak, agjagak ja c̄iegŋalis c̄acek, mak golgidek vumin ja vari alde, \p \v 8 ædnami, gost læk nisok ja bivgek ja vidnemuorak ja fikunmuorak ja granatæbel‐muorak, ædnami, gost læk olljomuorak ja honnig, \p \v 9 ædnami, gost don ik galga gæfhevuođa siste borrat laibad, gost dust i mikkege galga vaillot, ædnami, man gæđgek læk ruovdde, ja man varin don galgak væike olgusc̄uoppat, \p \v 10 ja go don dalle borak ja gallanak ja mainok Hærra, du Ibmelad, dam buore ædnama oudast, maid son læ dudnji addam, \p \v 11 de varot jec̄ad, amad don vajaldattet Hærra, du Ibmelad, nuft atte ik don vuttivalde su bakkomid ja su asatusaid ja su laǥaid, maid mon goc̄om dudnji odne, \p \v 12 ja go don borak ja gallanak ja huksik burid viesoid ja asak dai siste, \p \v 13 ja go du stuora oamek ja du smavva oamek ædnanek, ja silbba ja golle ædnana dudnji, ja buok, mi dust læ, ædnana, \p \v 14 amas du vaibmo dalle aledet jec̄as, ja amad don vajaldattet, Hærra, du Ibmelad, gutte doalvoi du olgus Egypten ædnamest, garra balvvalus‐viesost,\x - \xo 8:14 \xt 5 Mos 6:12\x* \p \v 15 su, gutte doalvoi du dam stuora ja hirmos mæce c̄ađa serafgærbmas̄i ja skorpionai gaskast ja goikke baikin, gost i læm c̄acce, su, gutte divti c̄ace dudnji olgusgolggat garra bavtest,\x - \xo 8:15 \xt 4 Mos 21:6; 20:11; 2 Mos 17:6\x* \p \v 16 su, gutte mæcest addi dudnji manna borrat, maid du vanhemak æi dovddam, du vuoledam diti ja du gæc̄c̄alam diti, dakkam diti burist du vuostai maŋemusta,\x - \xo 8:16 \xt 5 Mos 8:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 17 ja amad don cælkket du vaimostad: Mu fabmo ja mu gieđa gievrravuotta læ rakadam munji dam buore dile.\x - \xo 8:17 \xt Amos 6:13\x* \p \v 18 Mutto muite Hærra, du Ibmelad! Dastgo son læ dat, gutte adda dudnji famo rakadet aldsesad buore dile, doallam diti su littos, maid son vuornoi du vanhemidi, nuftgo oidnujuvvu dam bæive.\x - \xo 8:18 \xt 4 Mos 23:19; 5 Mos 4:31\x* \p \v 19 Ja de galgga dapatuvvat, go don vajaldattak Hærra, du Ibmelad, ja vagjolak æra ibmeli maŋest ja balvvalak daid ja rokkadalak daid, de mon duođas̄tam odne din vuostai, atte di galggabetet vissasi hævvanet.\x - \xo 8:19 \xt 5 Mos 28:15\xta ; j. n. v.;\xta* 30:17\xta ; j. n. v.;\xta* Josv 23:16\x* \p \v 20 Nuftgo dak bakenak, gæid Hærra dikta hævvanet din muođoi oudast, nuft galggabetet di hævvanet, dainago di epet gula Hærra, din Ibmelædek, jiena. \c 9 \s1 9. Kapittal. \s2 Moses nævvo albmuga, atte æi si galga gaddet, atte sin jec̄aidæsek vanhurskesvuotta, mutto Kananitalaʒ̄ai ibmelmættomvuotta ja Ibmel oskaldasvuotta læ dasa as̄s̄en, atte si oʒ̄ʒ̄uk ædnama oabmenæsek. 1–6: si galggek muitost adnet. man davja si læk moaratuttam Hærra ja ansas̄am aibas hævatuvvut, ja moft son rokkadalai sin oudast Horeb vare alde, 7–29. \p \v 1 Gula, Israel! Don manak dal Jordan rasta sisa bæssam varas ja vuoittem varas albmugid, stuorebuid ja gievrabuid go don, gavpugid, stuorraid ja nannijuvvum gidda alme ragjai,\x - \xo 9:1 \xt 5 Mos 1:28\x* \p \v 2 stuora ja allas̄addog albmuga, Anakitalaʒ̄ai manaid, gæid don jes̄ dovdak, ja gæi birra don jes̄ læk gullam: Gutte matta bissot Anak manai muođoi oudast?\x - \xo 9:2 \xt 4 Mos 13:33\x* \p \v 3 De don galgak dalle odne diettet, atte Hærra, du Ibmelad, son, gutte manna ouddan du muođoi oudast hævatægje dollan, son galgga hævatet sin, ja son galgga vuoledet sin du muođoi oudast, nuft atte don galgak hoapost eritagjet ja dus̄s̄en dakkat sin, nuftgo Hærra læ dudnji sardnom.\x - \xo 9:3 \xt 5 Mos 4:24\x* \p \v 4 Ik don oaʒ̄o cælkket du vaimostad, go Hærra, du Ibmelad, olgus nordasta sin du muođoi oudast: Mu vanhurskesvuođa diti læ Hærra muo sisadolvvom valddet dam ædnama oabmenam. Dastgo dai bakeni ibmelmættomvuođa diti eritagja Hærra sin du muođoi oudast.\x - \xo 9:4 \xt 1 Mos 15:16; 3 Mos 18:24\xta ; j. n. v.\x* \p \v 5 Ik du vanhurskesvuođad diti ja du vaimod vuoiggadlas̄vuođa diti bæsa don sisa valddem varas sin ædnama oabmenad; mutto dai bakeni ibmelmættomvuođa diti eritagja Hærra, du Ibmelad, sin du muođoi oudast ja doallam diti dam sane, maid Hærra læ vurdnom du vanhemidi, Abrahami, Isaki ja Jakobi.\x - \xo 9:5 \xt 1 Mos 22:16\xta ; j. n. v.;\xta* 26:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 6 De don galgak dalle diettet, atte Hærra, du Ibmelad, i adde du vanhurskesvuođa diti dudnji dam buore ædnama oabmen; dastgo don læk gaʒ̄ʒ̄ares almug.\x - \xo 9:6 \xt 5 Mos 31:27; 2 Mos 32:9\x* \p \v 7 Muite, ale vajaldatte, moft don moaratuttik Hærra, du Ibmelad, mæcest! Gidda dam bæive rajest, go don mannik olgus Egypten ædnamest, dassac̄i go di bođidek dam baikkai, lepet di læmas̄ vuostehaǥolaʒ̄ak Hærra vuostai.\x - \xo 9:7 \xt 2 Mos 14:11; 15:24; 16:2; 17:2; 4 Mos 11:4\xta ; j. n. v.;\xta* 25:1\xta ; j. n. v.;\xta* Salm 95:10\x* \p \v 8 Ja Horeba guorast moaratuttidek di Hærra, ja Hærra moaratuvai din ala, nuft atte son lifc̄i din hævatam.\x - \xo 9:8 \xt 2 Mos 32:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 Dallego mon mannim bajas vare ala vuostaivalddet gæđgetavvalid, dam litto tavvalid, maid Hærra læi dakkam dinguim, orrum mon vare alde njællje loǥe bæive ja njællje loǥe ija, alma borakættai laibe ja alma juǥakættai c̄ace.\x - \xo 9:9 \xt 2 Mos 24:18\x* \p \v 10 Ja Hærra addi munji dam guokte gæđgetavvala, c̄allujuvvum Ibmel suormain, ja dai alde buok daid sanid, maid Hærra læi sardnom dinguim vare alde gasko dola siste c̄oagganæme bæive. \p \v 11 Ja de dapatuvai, go njællje loǥe bæive ja njællje loǥe ija legje nokkam, atte Hærra addi munji dam guokte gæđgetavvala, litto tavvalid. \p \v 12 Ja Hærra celki munji: Gærggad jec̄ad, mana hoapost dabe vuolas! Dastgo du almug, maid don dolvvuk Egyptenest olgus, læ billas̄uttam su gæinos; si læk hoapost gaiddam dam gæinost erit, maid mon goc̄c̄um sigjidi, si læk dakkam aldesesæsek leikkijuvvum gova.\x - \xo 9:12 \xt 2 Mos 32:7\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 Ja Hærra celki munji: Mon læm oaidnam dam albmuga, ja gæc̄a, dat læ gaʒ̄ʒ̄ares almug. \p \v 14 Divte muo orrot, vai mon oaʒ̄om sin hævatet ja eritsikkot sin nama alme vuolde, ja mon aigom du dakkat æneb ja stuoreb almugen go dat. \p \v 15 Ja mon jorgidim ja mannim varest vuolas, dam bodda go varre buli njuovc̄adollan, ja must læiga litto tavvalguovtos goabbas̄aǥain gieđainam. \p \v 16 Ja mon oidnim, ja gæc̄a, di læidek suddodam Hærra, din Ibmelædek, vuostai, di læidek dakkam aldsesædek leikkijuvvum galbe; di læidek hoapost gaiddam dam gæinost erit, maid Hærra læi digjidi goc̄c̄om. \p \v 17 De mon doppijim goabbas̄aǥaid tavvalid ja balkestim daid erit goabbas̄aǥain gieđainam ja cuvkkijim daid din c̄almi oudast. \p \v 18 Ja mon luoittadim vuolas Hærra muođoi ouddi, nuftgo oudeb gærde, njællje loǥe bæive ja njællje loǥe ija, alma borakættai laibe ja alma juǥakættai c̄ace, buok din suddoi diti, maiguim di læidek suddodam dakkam bokte, mi baha læi Hærra c̄almi oudast, nuft atte di hardidek su moarrai;\x - \xo 9:18 \xt 2 Mos 34:28\x* \p \v 19 dastgo mon ballim dam suttost ja dam moarest, maina Hærra moaratuvai din ala, nuft atte son aigoi din hævatet. Ja Hærra gulai muo maidai dam gærde. \p \v 20 Maidai Arona ala læi Hærra sagga moarest, nuft atte son aigoi su hævatet; mutto mon rokkadallim maidai Arona oudast damanaǥa aige. \p \v 21 Mutto din suddolas̄ duoje, maid di læidek dakkam, galbe, valddim mon ja bolddim dam dolain ja cuvkkijim ja jaffijim dam burist, dassac̄i go dat s̄addai fines gavjan; ja mon suppijim dam gavja joǥac̄i, mi golgga varest vuolas.\x - \xo 9:21 \xt 2 Mos 32:20\x* \p \v 22 Ja Taberast ja Massast ja Kibrot‐Hattaavast moaratuttidek di Hærra.\x - \xo 9:22 \xt 2 Mos 17:7; 4 Mos 11:3, 34\x* \p \v 23 Ja go Hærra vuolgati din Kades‐Barneast ja celki: Mannet bajas ja valddet ædnama, maid mon læm digjidi addam, de di læidek vuostehaǥolaʒ̄ak Hærra, din Ibmelædek, sani vuostai ja epet oskom su ala ja epet gullam su jiena.\x - \xo 9:23 \xt 4 Mos 13:3; 14:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 24 Vuostehaǥolaʒ̄ak lepet di læmas̄ Hærra vuostai, nuft gukka go mon læm din dovddam.\x - \xo 9:24 \xt 5 Mos 9:7\x* \p \v 25 De mon luoittadim dalle vuolas Hærra muođoi ouddi dam njællje loǥe bæive ja dam njællje loǥe ija, main mon vuolasluoittadim, dainago Hærra læi cælkkam, atte son aigoi din hævatet.\x - \xo 9:25 \xt 5 Mos 9:18\x* \p \v 26 Ja mon rokkadallim Hærrai ja celkkim: Hærra, Hærra, ale hævat du albmugad ja du arbad, maid don lonestik du stuora famoinad, ja maid don dolvvuk Egyptenest olgus gievras gieđain! \p \v 27 Muite du balvvalegjidad, Abrahama, Isaka ja Jakoba! Ale gæc̄a dam albmuga garasvuođa bællai ja dam ibmelmættomvuođa bællai ja dam suddo bællai, \p \v 28 amasek dak, guđek assek dam ædnamest, mast don læk min olgus dolvvom, cælkket: Dainago Hærra i vægjam doalvvot sin dam ædnam sisa, maid son læi sigjidi loppedam, ja dainago son vas̄oti sin, de son doalvoi sin olgus diktem varas sin hævvanet mæccai.\x - \xo 9:28 \xt 4 Mos 14:16\x* \p \v 29 Alma si læk almake du almug ja du arbbe, maid don læk olgus dolvvom du stuora famoinad ja du geiggijuvvum gieđainad. \c 10 \s1 10. Kapittal. \s2 Moses muittala vela ain, moft Hærra su oudastrokkus mielde fastain valdi Israela arbmoi, ja son muittala ollo duođas̄tusaid dam ala, 1–11. Son nævvo sin dasto ibmelballoi, gulolas̄vutti ja rakisvutti, erinoamac̄et vierrasi vuostai, 12–22. \p \v 1 Damanaǥa aige celki Hærra munji: C̄uopa aldsesad guokte gæđgetavvala nuftgo daid oudebuid, ja goarŋo bajas mu lusa vare ala, ja don galgak dakkat aldsesad arka muorast;\x - \xo 10:1 \xt 2 Mos 34:1\xta ; j. n. v.;\xta* 25:10\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 de mon aigom c̄allet tavvali ala daid sanid, mak legje dai oudeb tavvali alde, maid don cuovkas c̄askik, ja don galgak bigjat daid arka sisa.\x - \xo 10:2 \xt 2 Mos 25:16, 21\x* \p \v 3 Ja mon dakkim arka akasiamuorast ja c̄uppim guokte gæđgetavvala nuftgo daid oudebuid, ja mon mannim bajas vare ala daina guvtin tavvalin mu gieđastam.\x - \xo 10:3 \xt 2 Mos 34:4\x* \p \v 4 Ja son c̄ali tavvali ala dam sæmma, mi ouddal læi c̄allum, dam loǥe sane, maid Hærra læi sardnom digjidi vare alde gasko dola siste c̄oagganæme bæive; ja Hærra addi munji daid. \p \v 5 De mon jorgidim ja mannim varest vuolas ja bigjim tavvalid dam arka sisa, maid mon legjim dakkam; ja dak orru dobbe, nuftgo Hærra læi munji goc̄c̄om.\x - \xo 10:5 \xt 2 Mos 40:20; Ebr 9:4\x* \p \v 6 Ja Israel manak sirddajegje Bne‐Jaakan galdoi guorast Moserai; dasa jami Aron ja havddaduvvui dasa, ja su bardne Eleasar balvvali nuftgo pappa su sajest.\x - \xo 10:6 \xt 4 Mos 33:31\xta ; j. n. v.;\xta* 20:28\x* \p \v 7 Dast sirddajegje si Gudgodai, ja Gudgodast Jotbatai, ædnami, gost læk c̄accejoǥac̄ak. \p \v 8 Damanaǥa aige c̄uldi Hærra Levi sokkagodde guoddet Hærra litto‐arka, c̄uoʒ̄ʒ̄ot Hærra muođoi oudast, su balvvalam diti ja buristsivdnedam diti su nammi gidda dam bæive ragjai.\x - \xo 10:8 \xt 4 Mos 3:6\xta ; j. n. v.;\xta* 4:15; 6:22\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 Damditi i oʒ̄ʒ̄om Levi maidege osid daihe arbid su vieljaidesguim; Hærra læ su arbbe, nuftgo Hærra, du Ibmelad, læ sardnom sudnji.\x - \xo 10:9 \xt 4 Mos 18:20\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 De mon orrum dalle vare alde, nuftgo dam oudeb gærde, njællje loǥe bæive ja njællje loǥe ija; ja Hærra gulai muo maidai dam gærde, Hærra i aiggom du hævatet.\x - \xo 10:10 \xt 5 Mos 9:18\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Mos 32:11, 14\x* \p \v 11 Ja Hærra celki munji: C̄uoʒ̄ʒ̄el, mana dokko ja mana ouddan albmuga muođoi oudast, vai si bæsas̄e sisa ja valdas̄e dam ædnama oabmenæsek, maid mon læm vurdnom sin vanhemidi aiggot sigjidi addet. \p \v 12 Ja dal, Israel, maid gaibed Hærra, du Ibmelad, dust, ærrebgo atte don balak Hærrast, du Ibmelestad, atte don vagjolak buok su gæinoi mielde, ja atte don rakistak su, ja atte don balvvalak Hærra, du Ibmelad, obba du vaimostad ja obba du sielostad,\x - \xo 10:12 \xt 5 Mos 6:5; Mika 6:8\x* \p \v 13 nuft atte don vuttivaldak Hærra bakkomid ja su laǥaid, maid mon goc̄om dudnji odne, vai dudnji gævva burist? \p \v 14 Gæc̄a, Hærrai, du Ibmeli, gullek almek ja almi almek, ænam ja buok dat, mi læ dam alde.\x - \xo 10:14 \xt 1 Mos 14:19, 22\x* \p \v 15 Dus̄s̄e du vanhemidi likoi Hærra, nuft atte son rakisti sin; ja son vallji sin nale sin maŋŋel, namalassi din, ouddali buok albmugi, nuftgo oidnujuvvu dam bæive.\x - \xo 10:15 \xt 5 Mos 7:6, 8\x* \p \v 16 De birrac̄uppet dalle din vaimodek ouddalike, ja allet s̄atan æmbo buos̄s̄od din niskadek!\x - \xo 10:16 \xt 5 Mos 30:6; Jer 4:4\x* \p \v 17 Dastgo Hærra, din Ibmel, son læ ibmeli Ibmel ja hærrai Hærra, dat stuores, dat væǥalas̄ ja dat hirbmadlas̄ Ibmel, gutte i gæc̄a olbmui hame bællai ja i vuostaivalde addaldaǥa,\x - \xo 10:17 \xt Salm 89:7, 9; 1 Tim 6:15; 5 Mos 7:21; 2 Muit 19:7; Job 34:19; Ap daǥ 10:34\x* \p \v 18 gutte doaimata oarbbasi ja leski vuoiggadvuođa, ja gutte rakista vieres olbmu, nuft atte son adda sudnji biemo ja biktasid.\x - \xo 10:18 \xt Salm 68:6\x* \p \v 19 Di galggabetet damditi rakistet dam vierrasa; dastgo di lepet jec̄a læmas̄ vierrasak Egypten ædnamest.\x - \xo 10:19 \xt 2 Mos 22:21; 23:9\x* \p \v 20 Hærrast, du Ibmelestad, galgak don ballat, su galgak don balvvalet, ja sust galgak don gidda doallat, su nama bokte galgak don vuordnot.\x - \xo 10:20 \xt 5 Mos 6:13\x* \p \v 21 Son læ du rabme, ja son læ du Ibmel, gutte læ dakkam du vuostai daid stuora ja hirbmadlas̄ daǥoid, maid du c̄almek læk oaidnam. \p \v 22 C̄iec̄a loǥe sielo loǥo mielde legje du vanhemak, go si manne vuolas Egypteni; mutto dal læ Hærra, du Ibmelad, dakkam du ædnaggærddasaʒ̄ʒ̄an nuftgo alme nastid.\x - \xo 10:22 \xt 1 Mos 46:27; 15:5; 22:17\x* \c 11 \s1 11. Kapittal. \s2 Moses nævvo vela ain albmuga gulolas̄vutti Ibmela vuostai, gutte nuft albmoset læ almostattam jec̄as sigjidi, vai si oʒ̄ʒ̄uk ællet gukka dam ædnamest, maid Hærra aiggo sigjidi addet, 1–9. Dam ædnam s̄addolas̄vuotta i læk daggar go Egyptena s̄addolas̄vuotta, mutto orro Hærra buristsivdnadusast, 10-12, ja dam galggek si oaʒ̄ʒ̄ot, jos si læk sudnji gulolaʒ̄ak, mutto jos si læk æppegulolaʒ̄ak, de dat galgga valddujuvvut sist erit, 13–25. Maŋemuʒ̄ʒ̄i son bigja Hærra buristsivdnadusa ja garrodusa sin ouddi ja namata daid baikid Kanaanest, gost buristsivdnadus ja garrodus galgga gulatuvvut sin bagjel, 26–32. \p \v 1 Ja don galgak rakistet Hærra, du Ibmelad, ja vuttivalddet, maid son datto vuttivalddujuvvut, sikke su ravvagid ja su asatusaid ja su bakkomid, buok beivid. \p \v 2 Ja di galggabetet odne dovddat (dastgo im mon sarno din manaiguim, guđek æi dovda æige læk oaidnam dam) Hærra, din Ibmelædek, bagadusa, su stuoresvuođa, su gievras gieđa ja su geiggijuvvum gieđa \p \v 3 ja su mærkaid ja su daǥoid, maid son daǥai Egypten gasko Faraoin, Egypten gonagasain, ja obba su ædnamin, \p \v 4 ja maid son daǥai Egyptalaʒ̄ai soattevæǥain, sin hæstaiguim ja sin vavnaiguim, dallego son divti dam ruksis abe c̄acid golggat sin bagjel, go si doarredegje din, ja Hærra divti sin hævvanet gidda dam bæive ragjai,\x - \xo 11:4 \xt 2 Mos 14:25, 27\x* \p \v 5 ja maid son daǥai dinguim mæcest, dassac̄i go di bođidek dam baikkai, \p \v 6 ja maid son daǥai Datanin ja Abiramin, Eliaba, Ruben barne, barniguim, dallego ænam rabasti su njalmes ja njiellali sin ja sin viesoid ja sin gođid ja juokke hægalaʒ̄a, mi læi sin farost, obba Israel gasko;\x - \xo 11:6 \xt 4 Mos 16:31\xta ; j. n. v.\x* \p \v 7 dastgo din c̄almek dak læk, mak læk oaidnam buok Hærra stuora daǥoid, maid son læ dakkam.\x - \xo 11:7 \xt 5 Mos 29:2\x* \p \v 8 Vuttivalddet dalle buok daid bakkomid, maid mon goc̄om dudnji odne, vai di lifc̄idek gievrak ja bæsas̄eidek sisa ja anas̄eidek oabmenædek dam ædnama, masa di mannabetet rasta valddem varas dam oabmenædek, \p \v 9 ja vai di ælas̄eidek ædnag beivid dam ædnamest, maid Hærra vuornoi din vanhemidi aiggot addet sigjidi ja sin nallai, daggar ædnama, mast mielke ja honnig golgga.\x - \xo 11:9 \xt 2 Mos 3:17\x* \p \v 10 Dastgo dat ænam, man sisa don boađak valddem varas dam oabmenad, i læk nuftgo Egypten ænam, mast di lepet olgus vuolggam, maid don gilvvik du gilvvaginad ja laktadik du juolgad væke bokte nuftgo urtasgarde. \p \v 11 Mutto dat ænam, masa di mannabetet rasta valddem varas dam oabmenædek, læ ænam variguim ja vumiguim, alme arvest jukka dat c̄ace, \p \v 12 daggar ænam, man oudast Hærra, du Ibmelad, morras̄a adna; alelassi læk Hærra, du Ibmelad, c̄almek dam bagjel jaǥe algost ja gidda jaǥe loapa ragjai. \p \v 13 Ja de galgga dapatuvvat, jos di lepet gulolaʒ̄ak mu bakkomi vuostai, maid mon goc̄om digjidi odne, nuft atte di rakistepet Hærra, din Ibmelædek, ja balvvalepet su obba din vaimostædek ja obba din sielostædek.\x - \xo 11:13 \xt 5 Mos 28:1\xta ; j. n. v.;\xta* 3 Mos 26:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 14 de mon addam din ædnami arve su aiggasis, arra arve ja maŋŋe‐arve, ja don galgak sisac̄okkit du gornidad ja du vinad ja du oljod,\x - \xo 11:14 \xt Jer 5:24; Joel 2:23\x* \p \v 15 ja mon addam du omidi urttasid du ædnamad alde, ja don galgak borrat ja gallanet. \p \v 16 Varoteket jec̄aidædek, amasek din vaimok fillitallat, nuft atte di erit gaiddabetet ja balvvalepet æra ibmelid ja rokkadallabetet daid, \p \v 17 ja amas Hærra moarre cakkidet din vuostai, ja amas son dappat alme gidda, nuft atte arvve i boađe, ja ænam i adde su s̄addoides, ja de di hoapost hævvanepet dam buore ædnamest erit, maid Hærra digjidi adda.\x - \xo 11:17 \xt 3 Mos 26:19; 5 Mos 28:20, 23; 30:18; 1 Gon 17:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 18 De bigjet dalle daid mu sanid din vaimodek ala ja din sielodek ala, ja c̄adnet daid mærkkan din gieđadek ala ja diktet daid læt jurdas̄ambadden din c̄almidædek gaskast,\x - \xo 11:18 \xt 5 Mos 6:6\xta ; j. n. v.;\xta* Sanel 6:21\xta ; j. n. v.\x* \p \v 19 ja oapateket din manaidasadek daid sardnom bokte dai birra, go don c̄okkak du viesostad, ja go don vaʒak balgga mielde, ja go don vællanak, ja go don likkak bajas, \p \v 20 ja c̄ale daid du viesod uksastoalpoi ala ja du portaidasad. \p \v 21 vai din bæivek ja din manai bæivek s̄addas̄e ædnagen dam ædnamest, maid Hærra vuornoi din vanhemidi aiggot sigjidi addet, nuft ædnagen, go alme bæivek læk ædnam bagjel. \p \v 22 Dastgo jos di vuttivalddebetet buok daid bakkomid, maid mon goc̄om din doallat, nuft atte di rakistepet Hærra, din Ibmelædek, vagjolepet buok su gæinoi mielde ja doallabetet sust gidda, \p \v 23 de galgga Hærra olgusagjet buok daid albmugid din muođoi oudast, ja di galggabetet eritagjet stuoreb ja æneb albmugid, go di jec̄a lepet.\x - \xo 11:23 \xt 5 Mos 7:1\x* \p \v 24 Juokke baikke, gosa din juolggevuođok duolmastek, galgga gullat digjidi; mæce ja Libanon rajest, dæno, Frat dæno, rajest, ja gidda dam orjis̄ abe ragjai galgga din ænam læt.\x - \xo 11:24 \xt Josv 1:3\xta ; j. n. v.;\xta* 4 Mos 34:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 25 I galga oktage bittet din muođoi oudast; suorgganæme dist ja balo dist galgga Hærra, din Ibmel, diktet boattet obba dam ædnama bagjel, gosa di galggabetet duolmastet, nuftgo son læ digjidi sardnom.\x - \xo 11:25 \xt 2 Mos 23:27; Josv 2:11\x* \p \v 26 Gæc̄a. mon bijam odne din ouddi buristsivdnadusa ja garrodusa.\x - \xo 11:26 \xt 5 Mos 30:1, 15, 19\x* \p \v 27 buristsivdnadusa, go di jægadepet Hærra, din Ibmelædek, bakkomid, maid mon goc̄om digjidi odne,\x - \xo 11:27 \xt 5 Mos 28:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 28 ja garrodusa, jos di epet jægad Hærra, din Ibmelædek, bakkomid, mutto gaiddabetet dam gæinost erit, maid mon goc̄om digjidi odne, nuft atte di vagjolepet æra ibmeli maŋest, maid di epet dovda.\x - \xo 11:28 \xt 5 Mos 27:15\xta ; j. n. v.;\xta* 30:15\xta ; j. n. v.\x* \p \v 29 Ja de galgga dapatuvvat, go Hærra, du Ibmelad, doalvvo du sisa dam ædnami, man sisa don boađak valddem varas dam oabmenad, de don galgak gulatet buristsivdnadusa Gerisim vare alde ja garrodusa Ebal vare alde.\x - \xo 11:29 \xt 5 Mos 27:12\xta ; j. n. v.;\xta* Josv 8:33\xta ; j. n. v.\x* \p \v 30 Dak læba dom bælde Jordana balgga duokken bæivas̄ luoittadæme guvllui dai Kananitalaʒ̄ai ædnamest, gæk assek dam avddem mæcest Gilgal buotta More terebinta‐vuovdac̄a guorast.\x - \xo 11:30 \xt 1 Mos 12:6\x* \p \v 31 Dastgo di mannabetet Jordan rasta bæssam varas sisa ja valddem varas dam ædnama oabmenædek, maid Hærra, din Ibmelædek, adda digjidi, ja di galggabetet valddet dam oabmenædek ja assat dast. \p \v 32 Vuttivalddet dalle doallat buok daid bakkomid ja daid laǥaid, maid mon bijam din ouddi dam bæive! \c 12 \s1 12. Kapittal. \s2 Moses goc̄c̄o albmuga erithævatet buok æppe‐ibmelbalvvalusa Kanaan ædnamest, 1–3, goc̄c̄o doaimatet ibmelbalvvalusa Ibmel dato mielde dam baikest, maid Hærra aiggo dasa valljit, dast borrat sin loǥadasaidæsek ja sin oaffaridesek biergo, mutto gieldda vara borramest, 4–27; son nævvo sin jec̄aidæsek varotet Kananitalaʒ̄ai æppeibmelbalvvalusast, 28–32. \p \v 1 Dak læk dak laǥak ja dak bakkomak, maid di galggabetet vuttivalddet doallat dam ædnamest, maid Hærra, du vanhemi Ibmel, læ addam dudnji oabmen, buok daid beivid, maid di ællebetet ædnam alde: \p \v 2 Di galggabetet dus̄s̄adet daid baikid, gost bakenak, gæid di galggabetet eritagjet, læk balvvalam sin ibmelidesek, dai alla vari alde ja dievai alde ja juokke rudnis muora vuolde. \p \v 3 Ja di galggabetet njæiddet sin altarid ja cuvkkit sin govvabaʒid, ja sin Astarte‐govaid galggabetet di boalddet dolain, ja sin ibmeli c̄uppujuvvum govaid galggabetet di moallon c̄uopadet, ja di galggabetet eritsikkot sin nama damanaǥa baikest.\x - \xo 12:3 \xt 5 Mos 7:5\x* \p \v 4 Epet di galga dakkat, nuftgo si, Hærra, din Ibmelædek, oudast, \p \v 5 mutto dam baikkai, maid Hærra, din Ibmelædek, vallje buok din sokkagoddin bigjam varas dasa su namas, galggabetet di mannat, ja don galgak dokko boattet.\x - \xo 12:5 \xt 1 Gon 8:29\xta ; j. n. v.;\xta* 9:3; 2 Gon 21:4; 2 Muit 7:12, 16\x* \p \v 6 Ja dokko galggabetet di doalvvot din boalddemoaffaridadek ja din njuovvamoaffaridadek ja din loǥadasaidædek ja din gieđaidædek addaldaǥaid ja din loppeduvvum oaffaridadek ja din miella‐ævtolas̄ oaffaridadek ja daid vuostasrieǥadegjid din stuora ominædek ja din smavva ominædek, \p \v 7 ja dast galggabetet di borrat Hærra, din Ibmelædek, muođoi oudast, ja læt ilost, di ja din viesok, juokke dafhost, maid di riebmabetet dakkat, dam dafhost, maina Hærra, du Ibmelad, læ du buristsivdnedam. \p \v 8 Epet di galga nuft dakkat, moft mi dakkap dast odne, juokkehas̄, mi læ riekta su c̄almi oudast; \p \v 9 dastgo epet di læk vela boattam sisa dam vuoiŋadussi ja dam arbbai, maid Hærra, du Ibmelad, dudnji adda. \p \v 10 Mutto go di lepet mannam Jordan rasta ja assabetet dam ædnamest, maid Hærra, din Ibmelædek, adda digjidi arbben, ja go son adda digjidi mas̄o buok din vas̄alaʒ̄ain birra buok, ja go di assabetet oagjebassan, \p \v 11 de galgga dat baikke, maid Hærra, din Ibmelædek, vallje diktem varas dast su namas assat, læt dat, gosa di galggabetet buktet buok dam, maid mon digjidi goc̄om, din boalddemoaffaridadek ja din njuovvamoaffaridadek, din loǥadasaidædek ja din gieđaidædek addaldaǥaid ja buok din valljo loppeduvvum oaffaridadek, maid di loppedepet Hærrai. \p \v 12 Ja di galggabetet læt ilost Hærra, din Ibmelædek, muođoi oudast, di ja din barnek ja din nieidak ja din balvvalægjek ja din bigak ja Levitalas̄, gutte læ din portai siskelist; dastgo i sust læk mikkege osid daihe arbid dinguim.\x - \xo 12:12 \xt 4 Mos 18:20, 24; 5 Mos 10:9; 14:27\x* \p \v 13 Varot jec̄ad, amad don oaffarus̄s̄at du boalddemoaffaridad juokke baikest, maid don jes̄ gæc̄adak! \p \v 14 Mutto dam baikest, maid Hærra vallje muttomest du sokkagoddinad, dast galgak don oaffarus̄s̄at du boalddemoaffaridad, ja dast galgak don dakkat buok dam, maid mon dudnji goc̄om. \p \v 15 Daddeke oaʒ̄ok don buok du sielod halo mielde njuovvat ja borrat biergo buok du portaidad siskelist, Hærra, du Ibmelad, buristsivdnadusa mielde, maid son dudnji adda; sikke dat buttesmættom ja dat buttes oaʒ̄ʒ̄o dast borrat, dego dat lifc̄i godde daihe sarva.\x - \xo 12:15 \xt 5 Mos 12:22; 15:22\xta ; j. n. v.\x* \p \v 16 Dus̄s̄efal vara epet di galga borrat; di galggabetet dam golgatet ædnam ala nuftgo c̄ace.\x - \xo 12:16 \xt 3 Mos 3:17; 7:26\x* \p \v 17 Ik don oaʒ̄o borrat du portaidad siskelist loǥadasa du gorninad daihe du vinestad daihe du oljostad, ikge daid vuostasrieǥadegjid du stuora ominad daihe du smavva ominad, ikge maidege du loppeduvvum oaffarinad, maid don loppedak, daihe du miella‐ævtolas̄ oaffarinad daihe du gieđad addaldaǥain. \p \v 18 Mutto Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast galgak don dam borrat dam baikest, maid Hærra, du Ibmelad, vallje, don ja du bardne ja du nieidda ja du balvvalægje ja du biga ja Levitalas̄, gutte læ du portai siskelist; ja don galgak læt ilost Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast juokke dafhost, maid don riemak dakkat.\x - \xo 12:18 \xt 5 Mos 14:23\x* \p \v 19 Varot jec̄ad, amad don vajaldattet Levitalaʒ̄a, nuft gukka go don ælak du ædnamestad!\x - \xo 12:19 \xt 5 Mos 14:27\x* \p \v 20 Go Hærra, du Ibmelad, viddeda du ædnamrajid, nuftgo son læ dudnji cælkkam, ja go don cælkak: Mon datus̄im mielastam borrat biergo, dainago du sielost læ hallo borrat biergo, de don oaʒ̄ok borrat biergo buok du sielod halo mielde. \p \v 21 Go dat baikke læ gukken dust erit, maid Hærra, du Ibmelad, vallje bigjam varas dasa su namas, de don oaʒ̄ok njuovvat du stuora ominad ja du smavva ominad, maid Hærra læ addam dudnji, nuftgo mon læm dudnji goc̄c̄om, jad on oaʒ̄ok dam borrat du portaidad siskelist buok du sielod halo mielde. \p \v 22 Daddeke galgak don dam borrat, nuftgo godde daihe sarva borrujuvvu; sikke dat buttesmættom ja dat buttes oaʒ̄ʒ̄o dam borrat. \p \v 23 Dus̄s̄efal doala nannoset, atte don ik bora vara! Dastgo varra læ siello, ja ik don galga borrat sielo oktanaǥa biergoin.\x - \xo 12:23 \xt 3 Mos 17:10\xta ; j. n. v.\x* \p \v 24 Ik don galga dam borrat; don galgak golgatet dam ædnam ala nuftgo c̄ade. \p \v 25 Ik don galga dam borrat, vai burist dudnji gævva ja du manaidi du maŋŋel, go don daǥak dam, mi riekta læ Hærra c̄almi oudast. \p \v 26 Mutto du basse omidad, mak dust læk, ja du loppeduvvum addaldaǥaidad galgak don valddet ja mannat daiguim dokko dam baikkai, maid Hærra vallje.\x - \xo 12:26 \xt 5 Mos 12:17\x* \p \v 27 Ja don galgak oaffarus̄s̄at du boalddemoaffaridad, sikke biergo ja vara, Hærra, du Ibmelad, altar ala; ja du njuovvamoaffari\f + \fr 12:27 \ft d. l. gitosoaffarak.\f* varra galgga golgatuvvut Hærra, du Ibmelad, altar ala, ja biergo oaʒ̄ok don borrat. \p \v 28 Vuttivalde ja gula buok daid sanid, maid mon dudnji goc̄om, vai burist dudnji gævva ja du manaidi du maŋŋel aǥalaʒ̄at, go don daǥak dam, mi læ buorre ja riekta Hærra, du Ibmelad, c̄almi oudast. \p \v 29 Go Hærra, du Ibmelad, læ erithævatam albmugid du muođoi oudast dobbe, gosa don boađak sin eritagjem varas, ja go don læk sin eritagjam ja asak sin ædnamest, \p \v 30 de varot jec̄ad, amad don sorrut gilli ja amad c̄uovvot sin, maŋŋelgo si læk hævatuvvum du muođoi oudast, ja amad don occat sin ibmelid ja cælkket: Moft balvvalegje dak olbmuk sin ibmelidesek? Nuft aigom maidai monge dakkat.\x - \xo 12:30 \xt 5 Mos 18:9\xta ; j. n. v.;\xta* 7:16; Josv 23:7; Duob 2:3\x* \p \v 31 Ik don galga nuft dakkat, go si, Hærra, du Ibmelad, oudast; dastgo si dakkek sin ibmelidesek diti buok dam fastevuođa Hærra oudast, maid son vas̄ota; dastgo vela sin barnidæsekge ja sin nieidaidæsekge bolddek si dolast sin ibmelidesek diti.\x - \xo 12:31 \xt 3 Mos 18:21\x* \p \v 32 Buok dam, maid mon digjidi goc̄om, dam galggabetet di vuttivalddet dakkat; ik don galga maidege dasa lasetet ja ik maidege dast eritvalddet.\x - \xo 12:32 \xt 5 Mos 4:2\x* \c 13 \s1 13. Kapittal. \s2 Moses oapata, moft si galggek gævatet jec̄aidæsek værreprofeta vuostai, gutte datto fillit sin jorralet dam duotta Ibmelest erit, 1–5, ja ærrasi vuostai, guđek dattuk dakkat dam sæmma, vaiko si vela lifc̄e sin laǥamus̄ fuolkekge, 6–11, ja daggar gavpuga vuostai, mi Hærrast erit jorala ja balvvala æppe‐ibmelid, 12–18. \p \v 1 Go du gaskast c̄uoʒ̄ʒ̄ela muttom profeta daihe muttom, gæst læk nieǥok, ja go son sardned dudnji ovta mærka daihe ovta ibmas̄a, \p \v 2 ja dat mærkka daihe dat imas̄ s̄adda, man birra son dudnji sarnoi, go son maidai celki: Mannop mi æra ibmeli maŋest (daggari, ǥæid don ik dovda) ja balvvalekop mi daid, \p \v 3 de ik don galga gullat dam profeta sanid daihe dam, gæst læi niekko; dastgo Hærra, din Ibmelædek, gæc̄c̄ala din dovddam varas, rakistepetgo di Hærra, din Ibmelædek, obba din vaimostædek ja obba din sielostædek. \p \v 4 Hærra, din Ibmelædek, maŋest galggabetet di vagjolet, ja sust galggabetet di ballat, ja su bakkomid galggabetet di vuttivalddet, ja su jiena galggabetet di gullat, ja su galggabetet di balvvalet, ja sust galggabetet di gidda doallat.\x - \xo 13:4 \xt 5 Mos 10:20\x* \p \v 5 Mutto dot profeta daihe dot, gæst læi niekko, galgga jametuvvut, dainago son læ sardnedam eritjorralæme Hærrast, din Ibmelest, gutte doalvoi din olgus Egypten ædnamest ja lonesti du garra balvvalus‐viesost erit, doalvvom varas du erit dam gæinost, man mielde Hærra, du Ibmelad, læ goc̄c̄om du vagjolet; nuft don galgak erithævatet dam baha gaskastad.\x - \xo 13:5 \xt 5 Mos 18:20\x* \p \v 6 Go du viellja, du ædne bardne, daihe du bardne daihe du nieidda daihe du akka du fatmestad daihe du usteb, gutte læ nuftgo du jec̄ad siello, viggat du suollemasat ja cælkka: Vuolggo moai dokko ja balvvalædno æra ibmelid (daggarid, gæid don ja du vanhemak epet dovddam, \p \v 7 dai albmugi ibmelin, mak læk din birra, juogo leʒ̄ʒ̄ek du lakka daihe gukken dust erit, ædnam nubbe ravdast ædnam nubbe ravddi), \p \v 8 de ik don galga sudnji mieđetet ja ik gulddalet su ja ik armos̄tallat su ja ik armetet ja ik c̄iekkat su, \p \v 9 mutto don galgak goddet su; du gietta galgga læt dat vuostas̄ su vuostai su goddet, ja dastmaŋŋel obba albmuga gietta.\x - \xo 13:9 \xt 5 Mos 17:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 Ja don galgak su gæđgadet, nuft atte son jabma, dainago son viggai du erit doalvvot Hærrast, du Ibmelest, gutte doalvoi du olgus Egypten ædnamest, garra balvvalus‐viesost, \p \v 11 vai obba Israel gulas̄i dam ja balas̄i, ja amas dat s̄atan æmbo dakkat daggar baha daǥo du gaskast. \p \v 12 Go don gulak mange birra du gavpuginad, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji dam siste assam diti, atte celkkujuvvu: \p \v 13 Ibmelmættom olbmuk læk olgus vuolggam du gaskast, ja si læk fillim sin gavpugæsek assid, go si læk cælkkam: Vulggop mi dokko ja balvvalekop æra ibmelid, (daggarid, gæid di epet dovda), \p \v 14 de don galgak diđus̄tet ja duŧkat ja visut jæratet; ja gæc̄a, jos dat læ duottavuotta, jos as̄s̄e læ visses, jos dat fastevuotta læ dakkujuvvum du gaskast, \p \v 15 de don galgak goddet dam gavpuga assid mieke avjoin, bigjat garrodusa vuollai dam ja buok dam, mi læ dam siste, ja c̄asket dam omid mieke avjoin. \p \v 16 Ja buok dam sallas̄a galgak don c̄okkit dam balgga gasko, ja don galgak boalddet dolain dam gavpuga ja buok dam sallas̄a, buokrakkan Hærra, du Ibmelad, oudast, ja dat galgga læt c̄ievrrac̄obman aǥalaʒ̄at; i dat galga s̄atan æmbo bajashuksijuvvut. \p \v 17 Ja i uccemusge dam garroduvvum oamest galga darvvanet du gitti, vai Hærra erithæitas̄i su buolle moarestes ja addas̄i dudnji vaibmolađesvuođa ja armetifc̄i du bagjeli ja daǥas̄i du ædnaggærddasaʒ̄ʒ̄an, nuftgo son læ vurdnom du vanhemidi,\x - \xo 13:17 \xt 5 Mos 7:25, 26\x* \p \v 18 go don gulak Hærra, du Ibmelad, jiena nuft atte don vuttivaldak buok su bakkomid, maid mon goc̄om dudnji odne, ja dagak, mi riekta læ Hærra, du Ibmelad, c̄almi oudast. \c 14 \s1 14. Kapittal. \s2 Moses gieldda albmuga c̄uovvomest bakeni vieroid sin morras̄a dafhost jabmi bagjel, 1, 2, gærdot laǥa buttes ja buttesmættom spiri birra, 3–31, mærreda, gost loǥadas galgga borrujuvvut, 22–29. \p \v 1 Di lepet Hærra, din Ibmelædek, manak; epet di galga dakkat havvesarje din oaʒ̄ʒ̄asædek, ja epet di galga rakit jec̄aidædek din c̄almidædek gaska jabmam olbmu diti;\x - \xo 14:1 \xt 3 Mos 19:27, 28\x* \p \v 2 dastgo basse almug don læk Hærra, du Ibmelad, oudast, ja Hærra læ du valljim læt aldsesis oabmahas̄ almugen, buok dain albmugin, mak læk ædnam alde.\x - \xo 14:2 \xt 5 Mos 4:20; 7:6\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 Ik don galga borrat maidege, mi læ fastas̄atte. \p \v 4 Dak læk dak njæljejuolgag spirik, maid di oaʒ̄ʒ̄obetet borrat: Vuoksa, savcca ja gaicca,\x - \xo 14:4 \xt 3 Mos 11:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 5 sarva ja gasella ja godde ja gæđgebokka ja varregaicca ja ur‐vuoksa ja giraffa. \p \v 6 Juokke spiri, mast læk gaʒak, mak læk guovtesuoreld mietta c̄ađa, ja mi smirica, dai njæljejuolgag spiri gaskast, dam oaʒ̄ʒ̄obetet di borrat. \p \v 7 Dus̄s̄efal daid epet di oaʒ̄o borrat dai gaskast, mak smiricek, ja dai gaskast, main læk gaʒak suoreld mietta c̄ađa: Kamel ja njoammel ja njuikkom‐njoammel, dastgo dak smiricek galle, mutto dain æi læk guopperak, dak galggek læt digjidi buttesmættomak, \p \v 8 ja spine, dastgo dast læk galle guopperak, mutto i smiric, dat galgga læt digjidi buttesmættom. Dai biergost epet di galga borrat, ja dai jabma gorodidi epet di galga guoskat. \p \v 9 Daid oaʒ̄ʒ̄obetet di borrat buok dain, mak læk c̄acest: Buok dam, mast læk viddagak ja c̄uobmasak, oaʒ̄ʒ̄obetet di borrat; \p \v 10 mutto buok dam, mast æi læk viddagak ja c̄uobmasak, epet di galga borrat, dat galgga læt digjidi buttesmættom. \p \v 11 Juokke buttes lodde oaʒ̄ʒ̄obetet di borrat; \p \v 12 mutto dak læk dak dai gaskast, maid epet di galga borrat: Ænamgoaskem ja mærragoaskem ja c̄iekc̄a \p \v 13 ja garja ja falle ja glenttalodde su s̄lajaidesguim \p \v 14 ja buok garanasak sin s̄lajaidæsekguim \p \v 15 ja struʒʒa‐lodde ja skuolffe ja skavlle ja hapig su s̄lajaidesguim, \p \v 16 igjalodde ja lidno ja njukc̄a \p \v 17 ja pelikan ja gribba ja skarffa \p \v 18 ja stoarkka ja haikara su s̄lajaidesguim ja varrevuonces ja girdde‐sapan. \p \v 19 Ja buok girdde ædnagvuotta galgga læt digjidi buttesmættom, i dat galga borrujuvvut. \p \v 20 Buok girdde, mi læ buttes, oaʒ̄ʒ̄obetet di borrat.\x - \xo 14:20 \xt 3 Mos 11:21\xta ; j. n. v.\x* \p \v 21 Epet di galga borrat maidege jes̄jabmam spirid; dam vierrasi, gutte læ du portai siskelist, oaʒ̄ok don dam addet, vai son bæssa dam borrat, daihe don oaʒ̄ok dam vuovddet olggo‐ædnam olbmui; dastgo don læk basse almug Hærra, du Ibmelad, oudast. Ik don galga vuos̄s̄at gice dam ædne mielke siste.\x - \xo 14:21 \xt 2 Mos 23:19\x* \p \v 22 Don galgak addet loǥadasa buok du gilvvagidad s̄addost, mi s̄adda ædnamest jaǥest jakkai.\x - \xo 14:22 \xt 3 Mos 27:30; 5 Mos 26:12\x* \p \v 23 Ja don galgak borrat Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast dam baikest, maid son vallje diktem varas dast su namas assat, loǥadasa du gorninad, du vinestad ja du oljostad ja daid vuostasrieǥadegjid du stuora ominad ja du smavva ominad, vai don oapas̄ik ballat Hærrast, du Ibmelestad, buok beivid.\x - \xo 14:23 \xt 5 Mos 12:17\xta ; j. n. v.\x* \p \v 24 Mutto go gæidno læ dudnji bære gukke, go don ik væje dam dokko guoddet, dainago dat baikke læ bære gukken dust erit, maid Hærra, du Ibmelad, vallje bigjam varas dasa su namas, go Hærra, du Ibmelad, dalle buristsivdneda du, \p \v 25 de don oaʒ̄ok vuovddet dam ruđai oudast, ja don galgak c̄adnat daid ruđaid c̄oakkai ja valddet daid du giettasad ja mannat dam baikkai, maid Hærra, du Ibmelad, vallje, \p \v 26 ja don galgak oastet dai ruđai oudast buok dam, masa du siello halida, stuora omid ja smavva omid ja vine ja garra jukkamus̄a ja buok dam, maid du siello anestuvva, ja don galgak dam borrat dast Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast ja læt ilost, don ja du viesso. \p \v 27 Ja Levitalaʒ̄a, gutte læ du portai siskelist, su ik don galga vajaldattet; dastgo i sust læk mikkege osid daihe arbid duina.\x - \xo 14:27 \xt 5 Mos 12:12, 19\x* \p \v 28 Juokke goalmad jaǥe galgak don olgusvalddet buok loǥadasa du s̄addoinad damanaǥa jaǥest, ja don galgak diktet dam orrot du portaidad siskelist,\x - \xo 14:28 \xt 3 Mos 27:30\x* \p \v 29 ja de galgga Levitalas̄ boattet, dainago sust i læk mikkege osid daihe arbid duina, ja dat vieres ja dat oarbes ja læska, gæk læk du portai siskelist, ja si galggek borrat ja gallanet, vai Hærra, du Ibmelad, du buristsivdnedifc̄i buok du gieđai daǥoi siste, maid don daǥak.\x - \xo 14:29 \xt Sanel 10:22\x* \c 15 \s1 15. Kapittal. \s2 Moses mærreda, atte juokke c̄ic̄c̄id jakke galgga læt maŋedam‐jakke Israelitalas̄ vælggogasaidi, 1–6, goc̄c̄o, atte olmus̄ galgga læt gærggad vaivas̄ villji lonit, 7–11, gærddo fastain laǥa balvvalegji luovosluoittem harrai juokke c̄ic̄c̄id jaǥe, 12–18, ja vuostasrieǥadegjii birra omin, 19–23. \p \v 1 Juokke c̄ic̄c̄id jaǥe galgak don diktet maŋedæme dapatuvvat.\x - \xo 15:1 \xt 2 Mos 23:11\xta ; j. n. v.;\xta* 3 Mos 25:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja nuft galgga mænnoduvvut maŋedæme harrai: Maŋedæme galgga juokkehas̄ addet, gæst læ loadna buorren, maid son læ lonim su laǥamuʒ̄ʒ̄asis; i son galga gaibe det su laǥamuʒ̄astes ja su vieljastes, dađemielde go maŋedæbme læ gulatuvvum Hærra oudast. \p \v 3 Olggo‐ædnam olbmust oaʒ̄ok don gaibedet, mutto mi dust læ du vieljad duokken, dam harrai galgak don maŋedæme addet. \p \v 4 I dadde galga oktage vaivas̄ læt du lutte; dastgo Hærra, du Ibmelad, galgga du buristsivdnedet dam ædnamest, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji nuftgo arbe oabmenad, \p \v 5 mutto dus̄s̄e dalle, go don læk gulolas̄ Hærra, du Ibmelad, jiena vuostai, nuft atte don vuttivaldak doallat buok daid bakkomid, maid mon goc̄om dudnji odne; \p \v 6 dastgo Hærra, du Ibmelad, aiggo dalle vissasi du buristsivdnedet, nuftgo son læ dudnji cælkkam, ja don galgak lonit ollo albmugidi, mutto jes̄ ik don galga loanas valddet, ja don galgak rađđit ollo albmugi bagjel, mutto du bagjel æi si galga rađđit.\x - \xo 15:6 \xt 5 Mos 11:13\xta ; j. n. v.;\xta* 28:12\x* \p \v 7 Go du lutte læ vaivas̄ olmus̄, muttom du vieljainad muttomest du gavpuginad dam ædnamest, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji, de ik don galga garradet du vaimod ikge dappat du gieđad du vaivas̄ vielljasad;\x - \xo 15:7 \xt 3 Mos 25:35\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Joh 3:17\x* \p \v 8 mutto don galgak rabastet sudnji du gieđad ja lonit sudnji, mi olla su darbbas̄i, dam, mi sust vaillo.\x - \xo 15:8 \xt Matt 5:42; Luk 6:34\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 Varot jec̄ad, amas navcates jurda læt du vaimost, nuft atte don cælkak: Dat c̄ic̄c̄id jakke, maŋedam‐jakke, læ lakka, ja nuft atte du c̄albme læ baha du vaivas̄ vieljad vuostai, ja ik don adde sudnji! De son galgga c̄uorvvot du bagjel Hærrai, ja don s̄addak oaʒ̄ʒ̄ot suddo bagjelasad. \p \v 10 Don galgak mielastad sudnji addet, ja i dat galga bavc̄agattet du vaimo, go don addak sudnji; dastgo dam as̄e diti galgga Hærra, du Ibmelad, buristsivdnedet du buok du daǥoi siste ja juokke dafhost, maid don riemak dakkat.\x - \xo 15:10 \xt 2 Kor 9:7\xta ; j. n. v.\x* \p \v 11 Dastgo æi vaivas̄ak galga nokkat læmest ædnamest; damditi goc̄om mon du ja cælkam: Don galgak rabastet du gieđad du vielljasad, dam darbas̄ægjai luttad ja dam vaivas̄ olbmui luttad du ædnamestad.\x - \xo 15:11 \xt Matt 26:11\x* \p \v 12 Go du viellja, muttom Ebrealas̄ olmai daihe muttom Ebrealas̄ nisson, vuvddujuvvu\f + \fr 15:12 \ft vuovdda jes̄ jec̄as daihe vuvddujuvvu ærrasin.\f* dudnji, de son galgga balvvalet du gutta jaǥe; mutto dam c̄ic̄c̄id jaǥe galgak don luoittet su luovos mannat luttad erit.\x - \xo 15:12 \xt 2 Mos 21:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 Ja go don luoitak su mannat luovos luttad erit, de ik don galga luoittet su mannat guoros gieđai erit. \p \v 14 Don galgak nistit su burist du smavva ominad ja du gordneraidnimbaikestad ja du boc̄c̄emgarestad; dast, maina Hærra, du Ibmelad, læ du buristsivdnedam, galgak don sudnji addet. \p \v 15 Ja don galgak muittet, atte don legjik balvvalægjen Egypten ædnamest, ja atte Hærra, du Ibmelad, lonesti du; damditi goc̄om mon dam dudnji odne. \p \v 16 Mutto jos son dudnji cælkka: Im mon aigo du lutte olgus mannat, dainago son rakista du ja du vieso, dainago sust læ buorre dille du lutte, \p \v 17 de don galgak valddet sivlo ja c̄uggit dam su bælje c̄ađa ja uksi, de son galgga læt du balvvalægje alelassi; maidai du bigainad galgak don nuft dakkat. \p \v 18 I dat galga orrot dudnji lossaden, go don luoitak su mannat luovos luttad erit; dastgo gutta jaǥe læ son balvvalam du guovte gærddai bæivvebalkolaʒ̄a balka mielde, ja Hærra, du Ibmelad, galgga du buristsivdnedet juokke dafhost, maid don daǥak. \p \v 19 Buok daid vuostasrieǥadegjid, mak rieǥadek du stuora omi gaskast ja du smavva omi gaskast, varras bælest, galgak don basotet Hærrai, du Ibmelasad; ik don galga barggat dai vuostasrieǥadegjiguim du stuora ominad, ja ik don galga bæskedet daid vuostasrieǥadegjid du smavva ominad.\x - \xo 15:19 \xt 2 Mos 13:2; 22:29\xta ; j. n. v.;\xta* 34:19\x* \p \v 20 Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast galgak don dam borrat juokke jaǥe dam baikest, maid Hærra vallje, don ja du viesso.\x - \xo 15:20 \xt 5 Mos 12:11, 12\x* \p \v 21 Mutto jos dast læ mikkege viǥid, jos dat læ skierbma daihe c̄uovgatæbme, miikkenessi baha viǥid dast læʒ̄ʒ̄a, de ik don galga oaffarus̄s̄at dam Hærrai, du Ibmelasad.\x - \xo 15:21 \xt 5 Mos 17:1; 3 Mos 22:20\xta ; j. n. v.;\xta* Mal 1:8, 13\x* \p \v 22 Du portaidad siskelist galgak don dam borrat, sikke dat buttesmættom ja dat buttes, dego dat lifc̄i godde daihe sarva.\x - \xo 15:22 \xt 5 Mos 12:15\xta ; j. n. v.;\xta* 22\xta ; j. n. v.\x* \p \v 23 Dus̄s̄efal dam vara ik don galga borrat; don galgak golgatet dam ædnam ala nuftgo c̄ace. \c 16 \s1 16. Kapittal. \s2 Moses gærdot laǥaid bæssas̄basi birra, 1–8, helludakbasi birra, 9–12, lastagođi basi birra, 13-15, dam birra, atte buok dievddobælle galgga ouddandivvot jec̄as Hærra muođoi ouddi golma gærde jaǥest, 16, 17, duobmari ammata ja gædnegasvuođa birra, 18–20. Gieldos æppe‐ibmelbalvvalusa vuostai, 21, 22. \p \v 1 Valde vutti Abib mano, nuft atte don doalak bæssac̄id Hærra, du Ibmelad, oudast! Dastgo Abib manost doalvoi Hærra, du Ibmelad, du olgus Egyptenest ikko.\x - \xo 16:1 \xt 2 Mos 12:2\xta ; j. n. v.;\xta* 3 Mos 23:5\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja don galgak njuovvat bæssas̄oaffara Hærra, du Ibmelad, oudast, smavva omid ja stuora omid, dam baikest, maid Hærra vallje diktem varas su namas dast assat. \p \v 3 Ik don galga borrat maidege suvrrasid oktan daina; c̄iec̄a bæive galgak don borrat suvrokættes laibid oktan daina, varnotesvuođa laibe, dastgo hoapost vulggik don olgus Egypten ædnamest, — vai don galgak muittet dam bæive, go don mannik olgus Egypten ædnamest, buok du ællembeividad.\x - \xo 16:3 \xt 2 Mos 12:15, 39\x* \p \v 4 Ja i galga oidnut suvrrodaigge du lutte obba du ædnamestad c̄iec̄a bæivvai, ja i galga orrot mikkege dam biergost, maid don njuovak dam vuostas bæive ækkedest, ija bagjel iđđed ragjai.\x - \xo 16:4 \xt 2 Mos 12:10\x* \p \v 5 Ik don oaʒ̄o njuovvat bæssasoaffara mange siste du gavpuginad, maid Hærra, du Ibmelad, dudnji adda; \p \v 6 mutto dam baikest, maid Hærra, du Ibmelad, vallje diktem varas su namas dast assat, dast galgak don njuovvat bæssas̄oaffara ækkedest bæivas̄ luoittadedin, aito dam aige, go don mannik olgus Egyptenest. \p \v 7 Ja don galgak basset ja borrat dam dam baikest, maid Hærra, du Ibmelad, vallje; ja de don galgak iđđedest ruoktot maccat ja mannat du gođidasad. \p \v 8 Gutta bæive galgak don borrat suvrokættes laibid; mutto dam c̄ic̄c̄id bæive læ basse c̄oagganæbme Hærra, du Ibmelad, oudast; dalle ik don galga maidege bargoid dakkat.\x - \xo 16:8 \xt 2 Mos 13:6, 7\x* \p \v 9 C̄iec̄a vakko galgak don aldsesad lokkat; dam aige rajest, go olmus̄ algga c̄uoppamruvdin dam cæggo gordnai, galgak don lokkagoattet c̄iec̄a vakko.\x - \xo 16:9 \xt 2 Mos 23:16; 3 Mos 23:15\xta ; j. n. v.;\xta* 4 Mos 28:26\x* \p \v 10 Ja de don galgak doallat vakkoi basid Hærra, du Ibmelad, oudast, dam miella‐ævtolas̄ addaldaǥa mielde du gieđastad, maid don addak, dađemielde go Hærra, du Ibmelad, buristsivdneda du.\x - \xo 16:10 \xt 5 Mos 16:17\x* \p \v 11 Ja don galgak læt ilost Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast, don ja du bardne ja du nieidda ja du balvvalægje ja du biga ja Levitalas̄, gutte læ du portai siskelist, ja dat vieres ja dat oarbes ja læska, gutte læ du gaskast, dam baikest, maid Hærra, du Ibmelad, vallje diktem varas su namas dast assat. \p \v 12 Ja don galgak muittet, atte don legjik balvvalægjen Egyptenest, ja don galgak vuttivalddet ja doallat daid ravvagid. \p \v 13 Lastagođi basid galgak don doallat c̄iec̄a bæive, go don læk c̄okkim du gordneraidnimbaikestad ja du boc̄c̄emgarestad.\x - \xo 16:13 \xt 2 Mos 23:16; 3 Mos 23:34\xta ; j. n. v.;\xta* 4 Mos 29:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 14 Ja don galgak læt ilost du bassenad, don ja du bardne ja du nieidda ja du balvvalægje ja du biga ja Levitalas̄ ja dat vieres ja dat oarbes ja læska, gutte læ du portai siskelist.\x - \xo 16:14 \xt 5 Mos 12:12, 18\x* \p \v 15 C̄iec̄a bæive galgak don doallat basid Hærra, du Ibmelad, oudast dam baikest, maid Hærra vallje; dastgo Hærra, du Ibmelad, galgga du buristsivdnedet buok du s̄addoin ja buok du gieđai daǥoin, nuft atte don galgak læt aive illo. \p \v 16 Golma gærde jaǥest galgga buok du dievddobælle diktet jec̄as oidnujuvvut Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast dam baikest, maid son vallje, dai suvrokættes laibi basin ja vakkoi basin ja lastagođi basin; ja i galga oktage diktet jec̄as oidnujuvvut guoros gieđai Hærra muođoi oudast,\x - \xo 16:16 \xt 2 Mos 23:17\x* \p \v 17 mutto juokkehas̄ daina addaldaǥain, maid sust læ varre addet Hærra, du Ibmelad, buristsivdnadusa mielde, maid son læ dudnji addam. \p \v 18 Duobmarid ja bajeldgec̄c̄id galgak don aldsesad bigjat buok du gavpuginad, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji, du sokkagoddidad mielde; ja si galggek dubmit albmuga vanhurskes duomoin. \p \v 19 Ik don galga bodnjat vuoiggadvuođa, ik gæc̄c̄at olbmui hame bællai, ja ik don galga addaldaǥa vuostaivalddet; dastgo addaldak c̄uovgatutta visasi c̄almid ja bodnja vanhurskasi as̄id.\x - \xo 16:19 \xt 2 Mos 23:6\xta ; j. n. v.;\xta* 3 Mos 19:15; 5 Mos 1:16\xta ; j. n. v.;\xta* Sanel 15:27\x* \p \v 20 Vanhurskesvuođa, vanhurskesvuođa galgak don vainotet, vai don oaʒ̄ok ællet ja adnet dam ædnama oabmenad, maid Hærra, du Ibmelad, dudnji adda. \p \v 21 Ik don galga bigjat aldsesad Astarte‐gova mangelaǥas̄ muorast Hærra, du Ibmelad, altara gurri, maid don galgak aldsesad dakkat, \p \v 22 ja ik don galga bajasceggit aldsesad maidege govvabaʒid, maid Hærra, du Ibmelad, vas̄ota.\x - \xo 16:22 \xt 3 Mos 26:1\x* \c 17 \s1 17. Kapittal. \s2 Moses gieldda oaffarus̄s̄amest Hærrai spiri, mast læ vikke, 1, ja goc̄c̄o, atte dak, guđek balvvalek æppe‐ibmelid, galggek hægatuvvut, 2–7, atte duobmarak Israelitalas̄ gavpugin galggek vaddes as̄in rađđadallat papai ja duobmariguim dam baikest, gost Hærra assa, 8–13; son adda laǥaid gonagasa valljijume ja gædnegasvuođai birra, 14–20. \p \v 1 Ik don galga oaffarus̄s̄at Hærrai, du Ibmelasad, daggar stuora daihe smavva oame, mast læ vikke, mikkege mainid; dastgo dat læ Hærrai, du Ibmeli, fastevuottan.\x - \xo 17:1 \xt 5 Mos 15:21; 3 Mos 22:20\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Go du gasko, muttomest du gavpugin, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji, gavdnu muttom olmai daihe nisson, gutte dakka dam, mi læ baha Hærra, du Ibmelad, c̄almi oudast, nuft atte son bagjelduolbma su litto,\x - \xo 17:2 \xt 5 Mos 13:6\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 ja go son manna dokko ja balvvala æra ibmelid ja rokkadalla daid, juogo bæivac̄a daihe mano daihe maidege buok alme væǥain, maid mon im læk goc̄c̄om,\x - \xo 17:3 \xt 5 Mos 4:19\x* \p \v 4 ja dat dieđetuvvu dudnji, ja don gulak dam, de don galgak dam visut diđus̄tet; ja gæc̄a, jos dat læ duottavuotta, jos as̄s̄e læ visses, jos dat fastevuotta læ dakkujuvvum Israelest, \p \v 5 de don galgak doalvvot dam olbma daihe dam nissona, gutte læ dakkam dam bahas daǥo, olgus du portaidad lusa, olbma daihe nissona, ja don galgak sin gæđgadet, nuft atte si jabmek,\x - \xo 17:5 \xt 2 Mos 22:20\x* \p \v 6 Guovte duođas̄tægje daihe golma duođas̄tægje cælkkem mielde galgga dat hægatuttujuvvut, gutte galgga jabmet; i son galga hægatuttujuvvut ovta duođas̄tægje cælkkem mielde.\x - \xo 17:6 \xt 5 Mos 19:15; 4 Mos 35:30\x* \p \v 7 Duođas̄tægjek galggek algost bigjat gieđa su ala su hægatuttem varas, ja dasto obba almug; ja don galgak erithævatet dam baha gaskastad. \p \v 8 Go muttom as̄s̄e læ dudnji bære vaddes dubmit vara ja vara\f + \fr 17:8 \ft d. l. lægo goddem miella‐ævtolas̄ daihe i.\f* gaskast, naggo ja naggo gaskast ja vahaga ja vahaga gaskast, go læk as̄ek, mai birra naggatallujuvvu du gavpugin, de don galgak gærggadet jec̄ad ja mannat bajas dam baikkai, maid Hærra, du Ibmelad, vallje. \p \v 9 Ja don galgak mannat dai Levitalas̄ papai lusa ja dam duobmara lusa, gutte læ dain beivin, ja don galgak sist jærrat, ja si galggek dieđetet dudnji, mi riekte læ. \p \v 10 Ja don galgak dakkat dam sane mielde, maid si dieđetek dudnji dam baikest, maid Hærra vallje; ja don galgak vuttivalddet dakkat, aibas nuftgo si du oapatek. \p \v 11 Dam laǥa mielde, maid si dudnji oapatek, ja dam duomo mielde, maid si dudnji celkkek, galgak don dakkat; ik don galga gaiddat dam sanest erit, maid si dieđetek dudnji, ik olgis̄ ikge gurot bællai. \p \v 12 Mutto dat olmai, gutte mænnod julgalaʒ̄at, nuft atte i son gula papa, gutte c̄uoʒ̄ʒ̄o dast balvvalam diti Hærra, du Ibmelad, daihe duobmara, dat olmai galgga jabmet; nuft don galgak erithævatet dam baha Israelest, \p \v 13 vai buok almug dam gulas̄i ja balas̄i, ja amas dat s̄atan æmbo mænnodet julgalaʒ̄at. \p \v 14 Go don boađak dam ædnama sisa, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji, ja go don anak dam oabmenad ja orok dam siste, ja go don cælkak: Mon aigom bigjat gonagasa jec̄c̄am bagjeli, nuftgo buok dak albmugak, mak læk mu birra,\x - \xo 17:14 \xt 1 Sam 8:5\xta ; j. n. v.\x* \p \v 15 de don galgak bigjat dam gonagassan jec̄ad bagjeli, gæn Hærra, du Ibmelad, vallje. Muttoma du vieljaidad gaskast galgak don bigjat gonagassan jec̄ad bagjeli; ik don galga bigjat jec̄ad bagjeli muttom vierro olbma, gutte i læk du viellja. \p \v 16 Mutto i son galga adnet ollo hæstaid ige sattet albmuga mannat ruoktot Egypteni vieʒ̄ʒ̄am varas ollo hæstaid; dastgo Hærra læ digjidi cælkkam: Epet di galga s̄atan æmbo dastmaŋŋel ruoktot maccat dam gæino mielde.\x - \xo 17:16 \xt 1 Gon 10:28; Es 31:1, 3; 5 Mos 28:68\x* \p \v 17 Ige son galga valddet aldsesis ollo akaid, amas su vaibmo eritgaiddat, ige son galga c̄oagget aldsesis ollo silbaid ja gollid.\x - \xo 17:17 \xt 1 Gon 11:1; 10:21, 27\x* \p \v 18 Ja go son c̄okka su gonagasvuođas truvno alde, de son galgga c̄allet aldesesis sierrac̄allaga dam laǥast ovta girjai dam mielde, mi læ Levitalas̄ papai lutte.\x - \xo 17:18 \xt 5 Mos 31:24\xta ; j. n. v.\x* \p \v 19 Ja dam galgga son adnet luttes ja lokkat dast buok su ællembeivides, vai son oapas̄i ballat Hærrast, su Ibmelestes, nuft atte son vuttivaldda buok dam laǥa sanid ja daid ravvagid ja doalla daid, \p \v 20 amas su vaibmo aledet jec̄as su vieljaides bagjel, ja amas son bakkomest erit gaiddat olgis̄ daihe gurot bællai, vai son oʒ̄us̄i gukka ællet su gonagasvuođastes, son ja su barnek Israel gasko. \c 18 \s1 18. Kapittal. \s2 Moses sardno papai ja Levitalaʒ̄ai sisaboađoi birra, 1–8, gieldda albmuga adnemest bakenlas̄ einostusgoanstaid, 9–14, lopped sigjidi, atte Ibmel aiggo c̄uoʒ̄aldattet profeta sin gaski, gæn si galggek gullat, 15–19, ja oapata sigjidi, moft værreprofeta galgga dovddujuvvut ja rangas̄tuvvut, 20–22. \p \v 1 Levitalas̄ papak, obba Levi sokkagodde, i galga oaʒ̄ʒ̄ot oase daihe arbe Israelin; Hærra dollaoaffarin ja su arbest galggek si ællet,\x - \xo 18:1 \xt 1 Kor 9:13\x* \p \v 2 mutto arbe æi si galga oaʒ̄ʒ̄ot sin vieljaidæsek gaskast; Hærra, son læ sin arbbe, nuftgo son læ sigjidi sardnom.\x - \xo 18:2 \xt 5 Mos 12:12\x* \p \v 3 Ja dat galgga læt papai divag albmugest, sist, guđek oaffarus̄s̄ek njuovvamoaffarid, juogo ovta stuora oame daihe ovta smavva oame: Pappi galgga addujuvvut c̄oamotas ja ollulak ja dogge. \p \v 4 Alggos̄addoid du gorninad, du vinestad ja du oljostad ja dam vuostac̄a, mi bæskeduvvu du savcain, galgak don addet sudnji. \p \v 5 Dastgo su læ Hærra, du Ibmelad, valljim buok du sokkagoddinad, vai son galgga c̄uoʒ̄ʒ̄ot ja balvvalet Hærra nammi, son ja su barnek, buok beivid. \p \v 6 Ja go Levitalas̄ boatta muttomest du gavpugin obba Israelest, gost son læ orromen, ja go son boatta obba su sielos halo mielde dam baikkai, maid Hærra vallje, \p \v 7 ja go son balvvala Hærra, su Ibmeles, nammi, nuftgo buok su vieljak, Levitalaʒ̄ak, guđek c̄uʒ̄ʒ̄uk dast Hærra muođoi oudast, \p \v 8 de si galggak niktit ovta mađe oase, ærreb dam, mi sust læ su vanhemides obmudaǥa vuovddem bokte. \p \v 9 Go don boađak dam ædnami, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji, de ik don galga oappat dakkat dai albmugi fastevuođai mielde.\x - \xo 18:9 \xt 5 Mos 12:30\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Gon 14:24; 2 Gon 16:3\x* \p \v 10 I du lutte galga gavdnut guttege, gutte dikta su barnes daihe su nieidas mannat dola c̄ađa, guttege, gutte mænnod einostusaiguim, guttege, gutte einosta balvain daihe læ mærkkac̄ilggijægje daihe guvlar\x - \xo 18:10 \xt 3 Mos 18:21; 19:26\x* \p \v 11 daihe juovsatægje, daihe guttege, gutte jærra jabmi manidægjest daihe læ diettes olmai daihe jærata jabmam olbmuin.\x - \xo 18:11 \xt 3 Mos 19:31; 20:6, 27; 1 Sam 28:7\xta ; j. n. v.\x* \p \v 12 Dastgo juokkehas̄, gutte dakka daggaraʒ̄aid, læ fastevuottan Hærrai, ja dai fastevuođai diti erit agja Hærra, du Ibmelad, sin du muođoi oudast. \p \v 13 Laittemættom galgak don læt Hærra, du Ibmelad, vuostai.\x - \xo 18:13 \xt Salm 15:2; 119:1\x* \p \v 14 Dastgo dak albmugak, maid don galgak erit agjet, si gulddalek sin, guđek einostek balvain, ja gulddalek einostegjid; mutto dudnji i læk Hærra, du Ibmelad, addam lobe daggaraʒ̄aidi. \p \v 15 Profeta du gaskastad, du vieljainad, nuftgo muo, galgga Hærra, du Ibmelad, c̄uoʒ̄aldattet dudnji; su galggabetet di gulddalet;\x - \xo 18:15 \xt Joh 1:46; 6:14; Ap daǥ 3:22\xta ; j. n. v.;\xta* 7:37; Matt 17:5\x* \p \v 16 Aibas nuftgo don ravkkik Hærrast, du Ibmelestad, Horeba guorast c̄oagganæme bæive, go don celkkik: Im mon mate s̄atan gukkeb gullat Hærra, mu Ibmelam, jiena, ja dam stuora dola im mon mate s̄atan gukkeb oaidnet, amam mon jabmet.\x - \xo 18:16 \xt 5 Mos 5:23-28; 2 Mos 20:19\x* \p \v 17 De celki Hærra munji: Si læk burist sardnom dam dafhost, maid si læk cælkkam. \p \v 18 Profeta aigom mon c̄uoʒ̄aldattet sigjidi sin vieljai gaskast, nuftgo du, ja mon aigom bigjat mu sanidam su njalbmai, ja son galgga sardnot sigjidi buok dam, maid mon aigom sudnji goc̄c̄ot. \p \v 19 Ja dam olbmast, gutte i gulddal mu sanid, maid son galgga mu nammi sardnot, sust aigom mon dam gaibedet. \p \v 20 Mutto dat profeta, gutte julgad sardnot ovta sane mu nammi, maid mon im læk goc̄c̄om su sardnot, daihe gutte sardno æra ibmeli nammi, dat sæmma profeta galgga jabmet.\x - \xo 18:20 \xt 5 Mos 13:5; Jer 14:15\x* \p \v 21 Ja go don cælkak du vaimostad: Moft galggap mi dovddat dam sane, maid Hærra i læk sardnom? — \p \v 22 (de dieđe:) Go dat sadne, maid profeta sardno Hærra nammi, i s̄adda ige dapatuva, de dat læ daggar sadne, maid Hærra i læk sardnom; julgademin læ profeta dam sardnom, ik don galga sust ballat.\x - \xo 18:22 \xt Jer 28:9\x* \c 19 \s1 19. Kapittal. \s2 Moses adda mærredemid bataram‐gavpugi birra dam ædnamest, mi læ Jordan oarjelist, 1–10, ja miella‐ævtolas̄ olmus̄goddi rangas̄tusa birra, 11–13, gieldda sirddemest laǥamuʒ̄a ragjemærkaid, 14, ja mærred duođas̄tegji loǥo ja værreduođas̄tegji rangas̄tusa, 15–21. \p \v 1 Go Hærra, du Ibmelad, erit hævata daid albmugid, mai ædnama Hærra, du Ibmelad, dudnji adda, ja go don erit ajak sin ja asak sin gavpugin ja sin viesoi siste, \p \v 2 de don galgak c̄uolddet aldsesad golbma gavpuga du ædnamad gasko, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji oabmenad.\x - \xo 19:2 \xt 4 Mos 35:10\xta ; j. n. v.;\xta* Josv 20:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 Don galgak divvot balgga daidi ja juokket golbma oassai du ædnamad guovloid, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji arbben; ja dat galgga læt danen, vai juokke olmus̄godde bæssa dokko bataret. \p \v 4 Ja daggar galgga læt dam olmus̄godde as̄s̄e, gutte galgga oaʒ̄ʒ̄ot dokko bataret ja bissot hægast: Go guttege godda su laǥamuʒ̄as aicakættaivuođast ja alma vas̄otkættai su ouddal,\x - \xo 19:4 \xt 2 Mos 21:13\xta ; j. n. v.\x* \p \v 5 nuftgo go muttom manna su laǥamuʒ̄aines vuovddai c̄uoppat muoraid, ja su gietta c̄uolasta aks̄oin c̄uoppam diti muora gaskat, ja ruovdde ravgga nađast erit ja fatte su laǥamuʒ̄a, nuft atte dat jabma, de son oaʒ̄ʒ̄o bataret muttomi dain gavpugin ja bissot hægast, — \p \v 6 amas varramavsatægje doarredet dam olmus̄godde, dallego su vaibmo læ suttam, ja joksat su, dainago gæidno læ gukke, ja goddet su, vaiko son i læk as̄alas̄ jabmemi, dainago sust i læm sudnji vas̄s̄e ouddal. \p \v 7 Damditi goc̄om mon du ja cælkam: Don galgak c̄uolddet aldsesad golbma gavpuga. \p \v 8 Ja jos Hærra, du Ibmelad, viddeda du ædnamrajid, nuftgo son læ vurdnom du vanhemidi, ja son adda dudnji buok dam ædnama, maid son læ cælkkam aiggot addet du vanhemidi, \p \v 9 go don vuttivaldak doallat buok daid bakkomid, maid mon addam dudnji odne, nuft atte don rakistak Hærra, du Ibmelad, ja vagjolak su gæinoi mielde buok beivid, de don galgak vela lasetet golbma gavpuga dam golbmasi, \p \v 10 amas viǥetes varra golgatuvvut du ædnama gasko, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji arbben, nuft atte varravikke boatta du bagjeli. \p \v 11 Mutto go olmai vas̄ota su laǥamuʒ̄as ja vuođgŋa su ja c̄uoʒ̄ʒ̄ela su vuostai ja c̄aska su, nuft atte son jabma, ja go son batara muttomi dain gavpugin,\x - \xo 19:11 \xt 4 Mos 35:20\xta ; j. n. v.\x* \p \v 12 de galggek su gavpug vuorrasak vuolgatet airrasa ja vieʒ̄ʒ̄at su dobbe erit ja addet su varramavsatægje gieđa halddoi, ja son galgga jabmet.\x - \xo 19:12 \xt 1 Mos 9:6; 2 Mos 21:12, 14\x* \p \v 13 Ik don galga armos̄tallat su, mutto don galgak eritjavkkadet dam viǥetes varra Israelest, vai burist dudnji gævva. \p \v 14 Ik don galga sirddet du laǥamuʒ̄ad ragjemærkaid, maid maddarvanhemak læk bigjam, du arbbasad, maid don galgak arbbit dam ædnamest, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji oabmenad.\x - \xo 19:14 \xt 5 Mos 27:17; Sanel 22:28; 23:10\x* \p \v 15 I galga ouddanc̄uoʒ̄ʒ̄elet dus̄s̄e okta duođas̄tægje guđege vuostai guđegeikkenessi værredaǥo dafhost daihe guđegeikkenessi suggo dafhost, mi suddoid dat vela læʒ̄ʒ̄a, maid guttege dakka; guovte duođas̄tægje cælkkem mielde daihe golma duođas̄tægje cælkkem mielde galgga as̄s̄e nannijuvvut.\x - \xo 19:15 \xt 4 Mos 35:30; Joh 8:17\x* \p \v 16 Go vanhurskesmættom duođas̄tægje c̄uoʒ̄ʒ̄ela ouddan gænge vuostai duođas̄tet su vuostai bagjelduolbmama birra, \p \v 17 de galggaba goabbas̄aǥak dak olbmak, gæi gaskast bælkko læ, ouddandivvot jec̄asga Hærra muođoi ouddi, papai ja duobmari ouddi, guđek læk dain beivin,\x - \xo 19:17 \xt 5 Mos 17:9\x* \p \v 18 ja duobmarak galggek visut duŧkat; ja gæc̄a, jos duođas̄tægje læ værreduođas̄tægje, jos son læ duođas̄tam værrot su vieljas vuostai, \p \v 19 de di galggabetet dakkat su vuostai; nuftgo son læi jurdas̄am dakkat su vieljas vuostai; nuft don galgak erithævatet dam baha gaskastad,\x - \xo 19:19 \xt Sanel 19:5; Susan (Dan 13); 62\x* \p \v 20 vai dak ærrasak gulas̄e dam ja balas̄e ja æi bisus̄e s̄atan æmbo dakkamest daggar baha daǥo du gaskast. \p \v 21 Ja ik don galga armos̄tallat: hægga hægast, c̄albme c̄almest, badne banest, gietta gieđast, juolge juolggest.\x - \xo 19:21 \xt 2 Mos 21:23\xta ; j. n. v.;\xta* 3 Mos 24:20\x* \c 20 \s1 20. Kapittal. \s2 Moses goc̄c̄o albmuga, atte si dorvoin Hærrai galggek mannat soattai olgus, 1–4; dak, guđek æska læk fidnim obmudaǥa, dak æska naittalam olbmak ja dak argek oʒ̄ʒ̄uk ruoktot maccat soattevæǥa lutte, 5–9; son mærred, moft galgga mænnoduvvut gavpugi birrastattujuvvudedin ja valddujuvvudedin, 10–20. \p \v 1 Go don manak olgus soattai du vas̄alaʒ̄ad vuostai, ja go don oainak hæstaid ja vavnaid oktan albmugin, mi læ stuoreb go don, de ik don galga ballat sist; dastgo Hærra, du Ibmelad, læ duina, son, gutte doalvoi du bajas Egypten ædnamest. \p \v 2 Ja go di lepet juo vuolggegoattemen soattai, de galgga pappa loaidastet ouddan ja sardnot albmugi. \p \v 3 Ja son galgga cælkket sigjidi: Gula, Israel! Di lepet odne vuolggegoattemen soattai din vas̄alaʒ̄aidædek vuostai. Allus din vaibmo hærdotuva; allet bala, allet suorggan ja allet hirmastuva sin muođoi oudast!\x - \xo 20:3 \xt 4 Mos 14:9\x* \p \v 4 Dastgo Hærra, din Ibmelædek, læ dat, gutte manna dinguim soattat din oudast din vas̄alaʒ̄aidædek vuostai, din bæstem diti.\x - \xo 20:4 \xt 2 Mos 14:13\x* \p \v 5 Ja bajeldasgæc̄c̄ek galggek sardnot albmugi ja cælkket: Jos dast læ guttege olmai, gutte læ huksim ođđa vieso ige læk dam vihatam, son vulggus ja maccus ruoktot su vissusis, amas son jabmet soattai, ja amas æra olmai dam vihatet.\x - \xo 20:5 \xt 1 Makk 3:56\x* \p \v 6 Ja jos dast læ guttege olmai, gutte læ gilvvam vidnegarde ige læk vela valddam dam adnoi, son vulggus ja maccus ruoktot su vissusis, amas son jabmet soattai, ja amas æra olmai valddet dam adnoi. \p \v 7 Ja jos dast læ guttege olmai, gutte læ loppadaddam jec̄as nissonin, mutto i læk vela valddam su naittusi, son vulggus ja maccus ruoktot su vissusis, amas son jabmet soattai, ja amas æra olmai su valddet.\x - \xo 20:7 \xt 5 Mos 24:5\x* \p \v 8 Ja bajeldasgæc̄c̄ek galggek vela ain sardnot albmugi ja cælkket: Jos dast læ guttege olmai, gutte læ argge ja hærdotuvvam vaimostes, son vulggus ja maccus ruoktot su vissusis, amas su vieljai vaibmo s̄addat dorvotæbmen, nuftgo su vaibmo læ.\x - \xo 20:8 \xt Duob 7:3\x* \p \v 9 Ja go de bajeldgæc̄c̄ek læk loapatam sin sarnesek albmugi, de si galggek asatet ouddandoalvvoid albmuga njunos̄en. \p \v 10 Go don lakkanak muttom gavpugi soattam varas dam vuostai, de don galgak fallat dasa rafhe. \p \v 11 Ja jos dat vasteda dudnji rafhalaʒ̄at ja rappa dudnji, de galgga buok dat almug, mi gavdnu dam siste, læt dudnji barggogædnegas ja balvvalet du. \p \v 12 Mutto jos dat i dato dakkat duina rafhe, mutto datto doallat soađe du vuostai, de don galgak dam birrastattet, \p \v 13 ja Hærra, du Ibmelad, galgga addet dam du gitti; ja don galgak goddet buok olbmabæle dam siste mieke avjoin; \p \v 14 mutto nissonid ja omid ja buok dam, mi læ gavpuga siste, buok sallas̄a dam siste, oaʒ̄ok don rievedet aldsesad, ja don oaʒ̄ok borrat du vas̄alaʒ̄aidad sallas̄a, maid Hærra, du Ibmelad, læ addam dudnji. \p \v 15 Nuft galgak don dakkat buok dai gavpugiguim, mak læk sagga gukken dust erit, mak æi læk dai albmugi gavpugi gaskast. \p \v 16 Mutto dai albmugi gavpugin, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji arbben, ik don galga diktet maidege ællet, mi vuoigŋa;\x - \xo 20:16 \xt Josv 10:40; 11:11, 14\x* \p \v 17 mutto don galgak bigjat sin garrodusa vuollai, Hetitalaʒ̄aid ja Amoritalaʒ̄aid ja Kananitalaʒ̄aid ja Ferisitalaʒ̄aid ja Hevitalaʒ̄aid ja Jebusitalaʒ̄aid, nuftgo Hærra, du Ibmelad, læ dudnji goc̄c̄om,\x - \xo 20:17 \xt 5 Mos 7:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 18 amasek si oapatet din dakkat buok sin fastevuođaidæsek mielde, maid si læk dakkam sin ibmelidesek oudast, nuft atte di suddodepet Hærra, din Ibmelædek, vuostai. \p \v 19 Go don birrastattak ovta gavpuga gukkes aige ja læk soattamen dam vuostai dam valddem varas, de ik don galga hævatet dam muoraid c̄uoppam bokte daid aks̄oin, dastgo don galgak dain borrat, ja ik don galga daid erit c̄uoppat; dastgo lækgo ædnam muorak olbmuk, go dak galgas̄e dust birrastattujuvvut? \p \v 20 Dus̄s̄efal daggar muoraid, maid don dieđak muorran, main i læk borramus̄, daid oaʒ̄ok don dus̄s̄adet ja eritc̄uoppat ja huksit dain birrastattem‐rakkanasaid gavpuga vuostai, mi doalla soađe du vuostai, dassac̄igo dat gac̄c̄a. \c 21 \s1 21. Kapittal. \s2 Moses oapata, maid olmus̄ galgga dakkat, go son gavdna goddujuvvum olbmu ige dieđe, gi læ dam goddam, 1–9, oapata, moft dat galgga mænnodet, gutte datto naittalet bakenlas̄ nieidain, gutte læ soađest giddavalddum, 10-14, oapata, atte ac̄c̄e i oaʒ̄o valddet vuostasrieǥadæme vuoiggadvuođa barnest erit, gutte læ sudnji rieǥadam akast, gæsa son i liko, ja addet dam nubbe bardnai, gutte læ sudnji rieǥadam akast, gæn son rakist, 15–17, oapata, atte æppegulolas̄ bardne galgga gæđgaduvvut, 18–21, oapata, moft galgga mænnoduvvut hægatuttujuvvum olbmuin, gæn rumas̄ læ harcastuvvum murri, 22, 23. \p \v 1 Go dam ædnamest, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji oabmenad, gavdnu muttom goddum olmus̄ vællamen ædnam alde, ja go i læk diettelas, gi su læ c̄askam jamas, \p \v 2 de galggek du vuorrasak ja du duobmarak mannat olgus ja mittedet gukkodaǥa daidi gavpugidi, mak læk dam goddujuvvum olbmu birra. \p \v 3 Ja dam gavpuga, mi læ dam goddum olbmu laǥamusast, dam gavpuga vuorrasak galggek valddet ovta guigo, maina i læk barggujuvvum, ja man ala gæses i læk boattam; \p \v 4 ja damanaǥa gavpuga vuorrasak galggek doalvvot dam guigo vuolas alogolgge joǥas̄ gaddai daggar vuobmai, mi i barggujuvvu ige gilvvujuvvu, ja dast joǥas̄gaddest galggek si doagjet dam guigo niske. \p \v 5 Ja papak, Levi barnek, galggek ouddan loaidastet; dastgo sin læ Hærra, du Ibmelad, valljim jec̄as balvvalet ja buristsivdnedet Hærra nammi, ja sin sani mielde galgga juokke naggo ja juokke vahagattem c̄ilggijuvvut.\x - \xo 21:5 \xt 5 Mos 17:8\xta ; j. n. v.\x* \p \v 6 Ja buok damanaǥa gavpuga vuorrasak, dak, guđek assek dam goddum olbmu laǥamusast, galggek bassat sin gieđaidæsek dam guigo bagjeli, man niske læ dogjum joǥas̄gaddest. \p \v 7 Ja si galggek sardnogoattet ja cælkket: Min gieđak æi læk golgatam dam vara, ja min c̄almek æi læk dam oaidnam. \p \v 8 Divte soabatusa dakkujuvvut du albmugad Israel oudast, maid don læk lonestam, o Hærra, ja ale bija viǥetes varaid du albmugad Israel ala! De dakkujuvvu soabatus sin oudast dam vara diti. \p \v 9 Ja nuft don s̄addak eritjavkkadet dam viǥetes vara gaskastad; dastgo don galgak dam dakkat, mi riekta læ Hærra c̄almi oudast. \p \v 10 Go don manak olgus soattai du vas̄alaʒ̄aidad vuostai, ja go Hærra, du Ibmelad, adda sin du gitti, ja go don doalvok sist fangaid erit, \p \v 11 ja go don oainak dai fanggitallam olbmui gaskast muttom nissona, mi læ c̄abbahabmasas̄, ja don likok sudnji ja valdak su du akkanad, \p \v 12 de don galgak doalvvot su du viesod sisa; ja son galgga vajoldet su oaives ja c̄uoppat su gaʒaides, \p \v 13 ja son galgga eritbigjat daid biktasid, mai siste son valddujuvvui fanggan, ja orrot du viesost ja c̄ierrot su ac̄es ja su ædnes ovta mano aige; ja dastmaŋŋel oaʒ̄ok don mannat sisa su lusa ja naittalet suina, ja son oaʒ̄ʒ̄o s̄addat du akkan. \p \v 14 Mutto jos don ik s̄atan æmbo liko sudnji, de don galgak su diktet mannat su sielos halo mielde, mutto ik don galga vuovddet su ruđai oudast; ik don galga dakkat su balvvalægje nissonen, dainago don læk hæppas̄uttam su. \p \v 15 Go muttom olbmast læk guokte aka, nubbe, gæn son rakista, ja nubbe, gæn son vas̄ota, ja soai læba rieǥadattam sudnji barnid, sikke dat rakistuvvum ja dat vas̄otuvvum, ja dat vuostasrieǥadam bardne læ dam vas̄otuvvum nissona,\x - \xo 21:15 \xt 1 Mos 29:30\xta ; j. n. v.\x* \p \v 16 de i son galga, go son juoǥad dam, mi sust læ, arbben su barnides gaski sattet dakkat dam rakistuvvum akas barne dam vuostasrieǥadægjen, ouddali dam vas̄otuvvum akas barne, gutte læ dat vuostasrieǥadægje. \p \v 17 Mutto son galgga dovddat dam vuostasrieǥadægje, dam vas̄otuvvum akas barne, nuft atte son adda sudnji guovtegærddasas̄ oase buok dast, mi gavdnu su duokken; dastgo son læ su famo vuostas s̄addo, sudnji gulla vuostasrieǥadæme vuoiggadvuotta. \p \v 18 Go muttom olbmast læ vuostehaǥolas̄ ja gaʒ̄ʒ̄aris bardne, gutte i jægad su ac̄es jiena ige su ædnes jiena, ja go soai bagadæba su, ja go son i jægad sodno, \p \v 19 de galggaba su ac̄c̄e ja su ædne valddet su ja doalvvot su olgus su gavpuga vuorrasi lusa ja su gavpuga porta lusa. \p \v 20 Ja soai galggaba cælkket su gavpuga vuorrasidi: Dat monno bardne læ vuostehaǥolas̄ ja gaʒ̄ʒ̄ar, i son jægad monno jiena, son læ boris̄is olmus̄ ja jukke. \p \v 21 Ja buok su gavpuga olbmak galggek su gæđgadet, nuft atte son jabma; nuft don galgak erithævatet dam baha gaskastad, ja obba Israel galgga dam gullat ja ballat. \p \v 22 Ja go muttom olbmast læ daggar suddo bagjelistes, mi ansas̄a jabmema, ja go son hægatuttujuvvu, ja go don harcastak su murri, \p \v 23 de i su jabmam gorod galga orrot ija bagjel muora alde, mutto don galgak su havddadet damanaǥa bæive; dastgo Ibmel garrodus daggar læ, gutte harcastuvvu; ja ik don galga duolvvadet du ædnamad, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji arbben.\x - \xo 21:23 \xt Gal 3:13\x* \c 22 \s1 22. Kapittal. \s2 Moses goc̄c̄o c̄ajetet vækkaivuođa laǥamuʒ̄a vuostai. 1–4, gieldda adnemest nubbe bæle biktasid, 5, gieldda valddemest sikke lodde ja dam c̄ivgaid bæsest erit, 6, 7, goc̄c̄o dakkat c̄ærgalasaid viessodaki ala, 8, gieldda oktisæǥotæmest moaddelaǥas̄ s̄lajaid, 9–11, goc̄c̄o baddid dakkat bivtasc̄ieǥaidi, 12; mærreda, maid rangas̄tusaid dat galgga oaʒ̄ʒ̄ot, gutte værrot vaiddal su akas furrudaǥa diti, ja moft nisson galgga rangas̄tuvvut, jos son gavdnu as̄alaʒ̄ʒ̄an, 13–21: adda moaddelaǥas̄ laǥaid nuskus̄æme birra, 22–30. \p \v 1 Ik don galga oaidnet du vieljad vuovsa daihe labba c̄agjadaddamen ja bæsadallat jec̄ad dain erit; don galgak doalvvot daid ruoktot du vieljad lusa.\x - \xo 22:1 \xt 2 Mos 23:4\x* \p \v 2 Mutto jos du vielljat i asa du lakka, ja don ik dovda su, de don galgak valddet daid du viesod sisa, ja dak galggek orrot du lutte, dassac̄i go du vielljat occa daid, de don galgak addet daid sudnji ruoktot. \p \v 3 Ja nuft galgak don dakkat su asenin, ja nuft galgak don dakkat su biktasiguim, ja nuft galgak don dakkat buok daina, maid du vielljat læ lappam, mi læ sust erit s̄addam, ja maid don gavnak; i dust læk loppe bæsadallat jec̄ad erit. \p \v 4 Ik don galga oaidnet du vieljad asena daihe vuovsa gac̄c̄am balgga ala ja bæsadallat jec̄ad dain erit; don galgak væketet su c̄uoʒ̄aldattet daid bajas.\x - \xo 22:4 \xt 2 Mos 23:5; Matt 12:11\x* \p \v 5 Nisson i galga adnet dievdo garvoid bagjelistes, ja dievddo i galga garvvodet nissonbiktasid; dastgo juokkehas̄, gutte dam dakka, læ fastevuottan Hærrai, du Ibmeli. \p \v 6 Go don gavnak gæino alde loddebæse muorast daihe ædnam alde, c̄ivgaiguim daihe moniguim, ja go ædne læ lallemen c̄ivgaides daihe monides, de ik don galga valddet ædne oktanaǥa c̄ivgaiguim; \p \v 7 don galgak diktet ædne mannat, mutto c̄ivgaid oaʒ̄ok don valddet, — vai burist dudnji gævva, ja vai don oaʒ̄ok ællet ædnag beivid.\x - \xo 22:7 \xt 3 Mos 22:28\x* \p \v 8 Go don huksik ođđa vieso, de don galgak dakkat c̄ærgalasa du dakad birra, amad don sattet varraviǥe du viesod bagjeli, jos guttege dast vuolas gac̄c̄a. \p \v 9 Ik don galga gilvvet du vidnegardad guovtelaǥas̄ gilvvagiguim, amas buok dai gilvvagi s̄addok, maid don gilvak, ja vidnegarde s̄addo s̄addat basse baike halddoi.\x - \xo 22:9 \xt 3 Mos 19:19\x* \p \v 10 Ik don galga ædnama jorggot vuovsain ja asenin oktanaǥa. \p \v 11 Ik don galga bagjelasad garvvodet biktasid moaddelaǥas̄ avdnasest, ulloin ja bællevasain oktanaǥa.\x - \xo 22:11 \xt 3 Mos 19:19\x* \p \v 12 Don galgak dakkat aldsesad baddid du garvod njælje c̄ikki, maina don jec̄ad govc̄ak.\x - \xo 22:12 \xt 4 Mos 15:38\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 Go muttom olmai valdda aka ja manna sisa su lusa, mutto oaʒ̄ʒ̄o sudnji vas̄e \p \v 14 ja lokka sudnji hæppadlas̄ as̄id ja satta baha saǥaid maŧkai su birra, go son cælkka: Dam nissona mon valddim ja adnim jec̄c̄am sudnji lakka, mutto im gavdnam nieiddavuođa su duokken, \p \v 15 de galggaba nieida ac̄c̄e ja su ædne valddet ja doalvvot nieida nieiddavuođa mærka olgus gavpuga vuorrasi lusa portti. \p \v 16 Ja nieida ac̄c̄e galgga cælkket daidi vuorrasidi: Mon addim dam olbmai mu nieiddam akkan, ja son læ oʒ̄ʒ̄om sudnji vas̄e, \p \v 17 ja gæc̄a, son lokka sudnji hæppadlas̄ as̄id, go son cælkka: Im mon gavdnam nieiddavuođa du nieida duokken; mutto da læ mu nieida nieiddavuođa mærkka. Ja si galggek lebbit line dam gavpuga vuorrasi ouddi. \p \v 18 Ja damanaǥa gavpuga vuorrasak galggek valddet dam olbma ja bagadet su, \p \v 19 ja si galggek mavsetet su c̄uotte sekel silba ja addet daid nieida ac̄c̄ai, dainago son maŧkai sati baha saǥaid ovta nieida birra Israelest, ja son galgga læt su akka; i son oaʒ̄o sust ærranet buok su beivides. \p \v 20 Mutto jos as̄s̄e læi duotta, jos i gavdnum nieiddavuotta nieida duokken, \p \v 21 de si galggek doalvvot nieida olgus su ac̄es vieso uksaraige ouddi, ja su gavpuga olbmak galggek su gæđgadet, nuft atte son jabma, dainago son daǥai fastevuođa Israelest, go son daǥai fuorravuođa su ac̄es vieso siste; nuft don galgak erithævatet dam baha gaskastad. \p \v 22 Go muttom olmai fattijuvvu vællamen muttom nissona lutte, gutte læ muttom boadnja naitusakka, de galggaba soai goabbas̄agak jabmet, sikke olmai, gutte vællai nissona lutte, ja nisson; nuft don galgak erithævatet dam baha Israelest.\x - \xo 22:22 \xt 3 Mos 20:10\x* \p \v 23 Go muttom nieidda, gutte læ buttes nieidda, læ loppadaddam muttom olbmain, ja muttom olmai fatte su gavpuga siste ja vælla su lutte, \p \v 24 de di galggabetet doalvvot sodno goabbas̄aǥaid olgus damanaǥa gavpug portti ja gæđgadet sodno, nuft atte soai jabmeba, nieida, dainago son i c̄urvvum væke gavpugest, ja olbma, dainago son hæppas̄utti su laǥamuʒ̄as aka; ja don galgak erithævatet dam baha gaskastad. \p \v 25 Mutto jos olmai fatte dam loppadaddam nieida mæcest, ja olmai doalla su gidda ja vælla su lutte, de galgga dus̄s̄efal olmai, gutte vællai su lutte, jabmet. \p \v 26 Mutto niiddi ik don galga dakkat maidege, nieidast i læk mikkege jabmem‐as̄id; dastgo nuftgo dalle go muttom c̄uoʒ̄ʒ̄ela su laǥamuʒ̄as vuostai ja c̄aska su jamas, nuft læ dat as̄s̄ege. \p \v 27 Dastgo son fatti su mæcest, dat loppadaddam nieidda c̄uorvoi væke, mutto i læm oktage, gutte besti su. \p \v 28 Go muttom olmai fatte muttom nieida, gutte læ buttes nieidda ja i læk loppadaddam, ja valdda su gidda ja vælla su lutte, ja soai fattitallaba, \p \v 29 de galgga dat olmai, gutte vællai su lutte, addet nieida ac̄c̄ai vitta loǥe sekel silba, ja son galgga læt su akka, dainago son hæppas̄utti su; i son oaʒ̄o sust ærranet buok su beivides.\x - \xo 22:29 \xt 2 Mos 22:16\x* \p \v 30 Olmai i galga valddet su ac̄es aka ige rappat su ac̄es gokc̄asa.\x - \xo 22:30 \xt 3 Mos 18:8; 5 Mos 27:20\x* \c 23 \s1 23. Kapittal. \s2 Moses goc̄c̄o, atte æi galddokak æige manak, guđek læk rieǥadam fuorravuođa siste, æige Ammonitalaʒ̄ak ja Moabitalaʒ̄ak oaʒ̄o bajas valddujuvvut Hærra særvvegoddai, mutto Edomitalaʒ̄ak ja Egyptalaʒ̄ak goalmad buolvast oʒ̄ʒ̄uk dasa bajasvalddujuvvut, 1–8; son goc̄c̄o, atte soattesida galgga adnujuvvut buttesen, damditigo Hærra læ dam gasko, 9–14, atte balvvalægje, gutte læ bataram, i galga addujuvvut su isedes halddoi, 15, 16; gieldda buok Israel manaid addemest jec̄aidæsek dokko nuoskes æppe‐ibmelbalvvalussi, 17, 18; gieldda ræntoid valddemest gæfhes vieljast, 19, 20; goc̄c̄o, atte olmus̄ galgga loppadusaides Hærrai makset, 21–23; son suovva c̄oagget nubbe olbma vidnegardest daihe bældost nuft ollo, go olmus̄ matta dam baikest borrat, 24, 25. \p \v 1 I oktage, gutte læ galddijuvvum juogo c̄arvvujume bokte daihe c̄uppujume bokte, galga boattet Hærra særvvegoddai. \p \v 2 I oktage, gutte læ fuorramanna, galga boattet Hærra særvvegoddai; i vela su sokkage loǥad buolvast galga boattet Hærra særvvegoddai. \p \v 3 I oktage Ammonitalas̄ daihe Moabitalas̄ galga boattet Hærra særvvegoddai; i vela sin sokkage loǥad buolvast galga boattet Hærra særvvegoddai aǥalaʒ̄at,\x - \xo 23:3 \xt 1 Gon 11:1; Neh 13:1, 23\xta ; j. n. v.\x* \p \v 4 dainago si æi boattam din oudald laibin ja c̄acin maŧke alde, dallego di manaidek Egyptenest olgus, ja dainago son\f + \fr 23:4 \ft Moabitalas̄.\f* balkati Bileama, Beor barne, Petorest Mesopotamiast du vuostai, du garrodet.\x - \xo 23:4 \xt 4 Mos 22:5\xta ; j. n. v.;\xta* Josv 24:9\xta ; j. n. v.\x* \p \v 5 Mutto Hærra, du Ibmelad, i dattom gullat Bileama, ja Hærra, du Ibmelad, jorggali dudnji garrodusa buristsivdnadussan; dastgo Hærra, du Ibmelad, ani du rakisen. \p \v 6 Ik don galga bivddet sin likko daihe sin buore dile buok du beividad aǥalaʒ̄at. \p \v 7 Ik don galga fastas̄et Edomitalaʒ̄a, dastgo son læ du viellja; ik don galga fastas̄et Egyptalaʒ̄a, dastgo don legjik vieresen su ædnamest.\x - \xo 23:7 \xt 1 Mos 25:25, 26\x* \p \v 8 Manak, guđek rieǥadek sigjidi goalmad buolvast, oʒ̄ʒ̄uk boattet Hærra særvvegoddai. \p \v 9 Go don manak olgus soattamlagje du vas̄alaʒ̄aidad vuostai, de don galgak jec̄ad varotet juokke bahas as̄est. \p \v 10 Go du lutte læ muttom olmai, gutte læ buttesmættom mange diti, mi matta dapatuvvat ikko, de son galgga mannat soattesida olggobællai, i son galga boattet soattesida sisa.\x - \xo 23:10 \xt 3 Mos 15:16\x* \p \v 11 Ja ækked bællai galgga son lavggot jec̄as c̄acest, ja go bæivas̄ luoittada, de son oaʒ̄ʒ̄o boattet soattesida sisa. \p \v 12 Ja dust galgga læt okta baikke soattesida olggobælde, ja dokko galgak don olgus mannat. \p \v 13 Ja dust galgga læt okta goaivvo ærreb du æra bierggasidad; ja go don c̄okkanak dobbe olggon, de don galgak daina roggat ja fastain gokc̄at dam, mi læ dust erit mannam; \p \v 14 dastgo Hærra, du Ibmelad, vagjola gasko du soattesida du gagjom diti ja addem diti du vas̄alaʒ̄aid du halddoi, ja du soattesida galgga læt basse, amas son oaidnet maidege nuskid du duokken ja jorggalet jec̄as erit du lutte. \p \v 15 Ik don galga addet balvvalægje su iseda halddoi, go son batara du lusa su isedes lutte. \p \v 16 Son galgga orrot du lutte du gasko dam baikest, maid son vallje aldsesis muttoma siste du gavpugin, gost sudnji orro buoremussan; ik don galga su givsedet. \p \v 17 I galga læt oktage fuorra\f + \fr 23:17 \ft dast arvvedattujuvvujek daggarak, guđek ribme nuskus̄et æppe‐ibmelidi gudnen.\f* Israel nieidai gaskast, ja i galga læt oktage furrus̄ægje Israel barni gaskast. \p \v 18 Ik don galga buktet fuorrabalka daihe bædnagruđaid Hærra, du Ibmelad, vieso sisa guđegeikkenessi loppadusa diti; dastgo goabbas̄aǥak læba fastevuottan Hærrai, du Ibmelasad.\x - \xo 23:18 \xt Rom 1:27; Alm 22:15\x* \p \v 19 Ik don galga valddet rænto du vieljastad\f + \fr 23:19 \ft vaivas̄est;\f*, rænto ruđain, rænto borramus̄ain, rænto mangeikkenessi dingast, mast rænto valddujuvvu.\x - \xo 23:19 \xt 2 Mos 22:25; 3 Mos 25:35, 36; Salm 15:5\x* \p \v 20 Vieres olbmust oaʒ̄ok don valddet rænto; mutto du vieljastad ik don oaʒ̄o valddet rænto, vai Hærra, du Ibmelad, du buristsivdnedifc̄i buok dam siste, maid don riemak dakkat dam ædnamest, man sisa don boađak valddem varas dam oabmenad. \p \v 21 Go don daǥak Hærrai, du Ibmelasad, ovta loppadusa, de ik don galga ajetallat dam maksemest; dastgo Hærra, du Ibmelad, aiggo dam dust gaibedet, ja don oaʒ̄ok suddo bagjelasad.\x - \xo 23:21 \xt 4 Mos 30:3; Sard 5:3\x* \p \v 22 Mutto jos don ik daǥa loppadusa, de ik don oaʒ̄o suddo bagjelasad. \p \v 23 Dam, mi olgus manna du baksamin, galgak don doallat ja dakkat, dainago don miella‐ævtost læk loppedam Hærrai, du Ibmelasad, maid don læk sardnom du njalminad. \p \v 24 Go don boađak sisa du laǥamuʒ̄ad vidnegarddai, de don oaʒ̄ok murjid borrat du sielod halo mielde, dassac̄igo don læk gallanam; mutto du littasad ik don galga maidege bigjat. \p \v 25 Go don boađak du laǥamuʒ̄ad gordnebældo sisa, de don oaʒ̄ok gasket gordne‐oivid du gieđainad; mutto c̄uoppam‐ruovde ik don oaʒ̄o likkatet du laǥamuʒ̄ad gordnebældo bagjel.\x - \xo 23:25 \xt Matt 12:1\xta ; j. n. v.\x* \c 24 \s1 24. Kapittal. \s2 Moses gieldda boadnja valddemest su hilggujuvvam akas fastain naittusi, go son dam gaskast læ naittalam æra olbmain, 1–4, goc̄c̄o, atte daggar olmus̄, gutte læ valddam aldsesis aka, galgga vuostas̄ jage bæssat soattai mannamest ja æra nođin, 5, gieldda valddemest millo panttan, 6, goc̄c̄o, atte dat, gutte suolad olbmu, galgga rangas̄tuvvut jabmemin, 7, goc̄c̄o laga vuttivalddujuvvut spittalvuođa birra, 8, 9, gieldda garasvuođa c̄ajetæmest sin vuostai, gæin pantta valddujuvvu, 10-13, gieldda bæivvebalkolaʒ̄a balka duokkenes doallat, 14, 15, goc̄c̄o, atte juokkehas̄ galgga gillat rangas̄tusa dus̄s̄e su jec̄as suddo diti, 16, atte olmus̄ galgga dakkat vanhurskesvuođa ja rakisvuođa læskai, oarbbasi ja vierrasi vuostai, 17–22. \p \v 1 Go olmai valdda aka ja naittala suina, ja nisson i gavna armo su c̄almi oudast, dainago son læ gavdnam juogamaid nuoskevuođaid su duokken, ja go son dalle c̄alla sudnji ærrogirje ja adda dam su gitti ja dikta su vuolgget su viesostes erit,\x - \xo 24:1 \xt Matt 5:31; 19:7\x* \p \v 2 ja go son manna olgus su viesost ja manna dokko ja s̄adda æra olbma akkan, \p \v 3 ja go dat nubbe olmai oaʒ̄ʒ̄o vas̄e sudnji ja c̄alla sudnji ærrogirje ja adda dam su gitti ja dikta su vuolgget su viesostes erit, daihe jos dat nubbe olmai, gutte læ valddam su akkan, jabma, \p \v 4 de i oaʒ̄o su oudeb boadnja, gutte divti su mannat, fastain valddet su su akkanes, maŋŋelgo son læ s̄addam buttesmættosen; dastgo dat læ fastevuotta Hærra muođoi oudast, ja ik don galga buktet suddo dam ædnam bagjeli, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji arbben.\x - \xo 24:4 \xt Jer 3:1\x* \p \v 5 Go olmai æska læ valddam aldsesis aka, de i son galga mannat olgus soattai, ja i galga bigjujuvvut su ala mikkege; son galgga læt luovos ovta jaǥe su vissusis avkken ja læt su akkasis, gæn son læ valddam, illon.\x - \xo 24:5 \xt 5 Mos 20:7\x* \p \v 6 Olmus̄ i galga valddet giettamillo daihe millogæđge panttan; dastgo olmus̄ valdda dalle hæga panttan. \p \v 7 Go guttege fattijuvvu, gutte suolad olbmu su vieljaides gaskast Israel manain ja dakka su balvvalægjen daihe vuovdda su, de galgga dat suola jabmet; nuft don galgak erithævatet dam baha gaskastad.\x - \xo 24:7 \xt 2 Mos 21:16; 1 Tim 1:10\x* \p \v 8 Varot jec̄ad spittalvuođa givse vuostai, nuft atte don visut vuttivaldak ja daǥak buok dam mielde, maid Levitalas̄ papak oapatek digjidi! Nuftgo mon læm sigjidi goc̄c̄om, galggabetet di vuttivalddet dakkat.\x - \xo 24:8 \xt 3 Mos 13:1\xta ; j. n. v.;\xta* 14:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 Muite, maid Hærra, du Ibmelad, daǥai Mirjamin maŧke alde, dallego di manaidek Egyptenest olgus!\x - \xo 24:9 \xt 4 Mos 12:10\x* \p \v 10 Go don lonik du laǥamuʒ̄ʒ̄asad maidegeikkenessi, de ik don galga mannat su vieso sisa valddem diti sust panta. \p \v 11 Don galgak c̄uoʒ̄ʒ̄ot olggobælde, ja dat olmai, gæsa don lonik maidege, galgga buktet panta olgus dudnji. \p \v 12 Ja jos dat læ hæđalas̄ olmai, de ik don galga vællanet su pantain; \p \v 13 don galgak doalvvot sudnji panta ruoktot, go bæivas̄ luoittada, vai son bæssa vællanet su biktases sisa ja buristsivdnedet du; ja dat galgga læt dudnji vanhurskesvuottan Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast.\x - \xo 24:13 \xt 2 Mos 22:26; 5 Mos 6:25\x* \p \v 14 Ik don galga givsedet hæđalas̄ ja vaivas̄ bæivvebalkolaʒ̄a, juogo son læʒ̄ʒ̄a du vieljainad daihe du vierrasinad, guđek læk du ædnamest du portai siskelist;\x - \xo 24:14 \xt 3 Mos 19:13; Mal 3:5; Jak 5:4\x* \p \v 15 su bæivvai galgak don addet sudnji su balka, ja bæivas̄ i galga luoittadet vuolas dam bagjel, dastgo son læ hæđalas̄, ja su siello haliduvva dam maŋŋai, — amas son c̄uorvvot du bagjel Hærrai, ja amad don oaʒ̄ʒ̄ot suddo bagjelasad. \p \v 16 Æi vanhemak galga jametuvvut sin manaidæsek diti, ja æi manak galga jametuvvut sin vanhemidesek diti; juokkehas̄ galgga jametuvvut su jec̄as suddo diti.\x - \xo 24:16 \xt Gon 14:6; Jer 31:30; Esek 18:18-20\x* \p \v 17 Ik don galga bodnjat rievte vierrasi daihe oarbbasi; ja ik don galga valddet læska biktasid panttan.\x - \xo 24:17 \xt 2 Mos 22:21, 22; 23:9; 5 Mos 27:19; Es 1:17; Jer 5:28; Esek 22:29; Job 24:3\x* \p \v 18 Ja don galgak muittet, atte don legjik balvvalægje Egyptenest, ja atte Hærra, du Ibmelad, lonesti du dobbe erit; damditi goc̄om mon du dam dakkat.\x - \xo 24:18 \xt 5 Mos 15:15; 16:12\x* \p \v 19 Go don c̄okkik du s̄addoidad du bældostad, ja go don vajaldattak ovta gordnegipo bælddosad, de ik don galga ruoktot maccat dam vieʒ̄ʒ̄am diti; dam vierrasi, dam oarbbasi ja leski galgga dat gullat, — vai Hærra, du Ibmelad, galgga du buristsivdnedet buok du gieđai daǥo siste.\x - \xo 24:19 \xt 3 Mos 19:9\xta ; j. n. v.;\xta* 23:22\x* \p \v 20 Go don c̄askak du olljomuorad s̄addoid ædnami, de ik don galga dasto maŋŋel c̄ađa occat ovsid; dam vierrasi, dam oarbbasi ja leski galgga dat gullat. \p \v 21 Go don eritc̄uopak du vidnegardad, de ik don galga adnet maŋŋelc̄oaggema; dam vierrasi, dam oarbbasi ja leski galgga dat gullat. \p \v 22 Ja don galgak muittet, atte don legjik balvvalægje Egypten ædnamest; damditi goc̄om mon du dam dakkat.\x - \xo 24:22 \xt 5 Mos 24:18\x* \c 25 \s1 25. Kapittal. \s2 Moses goc̄c̄o, atte duobmarak galggek dubmit vanhurskaset æige galga gæsage addet æmbo go njællje loge c̄askastaǥa, 1–3, gieldda c̄adnamest njalme vuovsast, mi læ gornid raidnimen, 4, goc̄c̄o, atte viellja galgga naittalet su jabmam vieljas akain, jos dat jabme i læk guođđam manaid, 5–10, goc̄c̄o, atte hæbotes nisson galgga rangas̄tuvvut, 11:12, atte rievtes mitto ja viekkag galgga adnujuvvut, 13-16, atte Amalekitalaʒ̄ak galggek erithævatuvvut, 17–19. \p \v 1 Go bælkko læ olbmai gaskast, ja go si loaidastek ouddan rievte ouddi, ja go sin gaskast dubmijuvvu, de galgga sudnji riekte dubmijuvvut, gæst riekte læ, ja sudnji værrevuotta, gæst værrevuotta læ.\x - \xo 25:1 \xt 5 Mos 16:18\xta ; j. n. v.;\xta* Sanel 17:15\x* \p \v 2 Ja jos dalle dat as̄alas̄ galgga rangas̄tuvvut cabmujumin, de galgga duobmar vællanattetet su ædnami ja jec̄as oaidnot diktet su cabmujuvvut logo mielde c̄askastagaiguim su as̄es lage mielde. \p \v 3 Njællje loǥe c̄askastaǥa oaʒ̄ʒ̄o son diktet sudnji addujuvvut, mutto i æmbo, amasek sudnji addujuvvut sagga æmbo c̄askastaǥak go dak, nuft atte du viellja s̄adda bagjelgæc̄atatten du c̄almi ouddi.\x - \xo 25:3 \xt 2 Kor 11:24\x* \p \v 4 Ik don galga njalme c̄adnat vuovsast, go dat læ gornid raidnimen.\x - \xo 25:4 \xt 1 Kor 9:9; 1 Tim 5:18\x* \p \v 5 Go vieljac̄ak assaba ovtast, ja nubbe sodnost jabma alma barnetaǥa, de i galga dam jabmam olbma akka s̄addat vierro olbma akkan soǥast erit; su boadnja viellja galgga mannat sisa su lusa ja valddet su su akkanes ja naittalet suina su vieljas sagjai.\x - \xo 25:5 \xt Rut 4:4\xta ; j. n. v.;\xta* Matt 22:24\x* \p \v 6 Ja dat vuostasrieǥadægje, gæn son rieǥadatta, galgga sisaloaidastet su jabmam vielja nammi, amas su namma eritsikkujuvvut Israelest. \p \v 7 Mutto jos olbmast i læk hallo valddet su vieljas aka, de galgga su vielja akka mannat bajas porta lusa, vuorrasi lusa ja cælkket: Mu boadnjam viellja biettada c̄uoʒ̄aldattemest su vielljasis nama Israelest; i son dato muina naittalet su vieljas sagjai. \p \v 8 Ja su gavpuga vuorrasak galggek ravkkat su ouddan ja sardnot sudnji; jos son dalle bisso dast nanosen ja cælkka: I must læk hallo su valddet, \p \v 9 de galgga su vielja akka loaidastet dokko su lusa vuorrasi c̄almi oudast ja gæsset su gabmaga erit su juolgest ja c̄olgadet su muođoi njæigga; ja nisson galgga sardnogoattet ja cælkket: Nuft galgga dakkujuvvut daina olbmain, gutte i dato bajasrakadet su vieljas vieso! \p \v 10 Ja su namma galgga goc̄c̄ujuvvut Israelest dam alasjuolgaga viesson. \p \v 11 Go olbmak læk riddalæmen gutteg guiminæsek, ja nubbe akka boatta dokko bæstem varas su boadnjas dam gieđast, gutte su cabma, ja go son geigge su gieđas ja doppe dam hæppadidi gidda, \p \v 12 de don galgak gaskat c̄uoppat su gieđa, ik don galga armos̄tallat. \p \v 13 Ik don galga adnet guovtelaǥas̄ viekkaggeđgid du bursastad, ovta stuorra ja ovta ucce;\x - \xo 25:13 \xt 3 Mos 19:35\xta ; j. n. v.;\xta* Esek 45:10\x* \p \v 14 ik don galga adnet guovtelaǥas̄ efa du viesod siste, ovta stuorra ja ovta ucce; \p \v 15 olles ja vuoiggadis viekkaggæđge galgak don adnet, olles ja vuoiggadis efa galgak don adnet, vai don oaʒ̄ok ællet ædnag beivid dam ædnamest, maid Hærra, du Ibmelad, dudnji adda. \p \v 16 Dastgo juokkehas̄, gutte dakka daggaraʒ̄aid, juokkehas̄, gutte dakka værrevuođa, læ fastevuottan Hærrai, du Ibmeli.\x - \xo 25:16 \xt Sanel 11:1\x* \p \v 17 Muite, maid Amalek daǥai du vuostai maŧke alde, dallego di manaidek Egyptenest olgus,\x - \xo 25:17 \xt 2 Mos 17:8\xta ; j. n. v.\x* \p \v 18 moft son bođi du vuostai maŧke alde ja c̄aski du maŋŋos̄a, buok daid vuoimetuvvum olbmuid, guđek bote du maŋeld, dallego don legjik vaibbam ja viessam, ja i son ballam Ibmelest. \p \v 19 Ja go Hærra, du Ibmelad, adda dudnji mas̄o buok du vas̄alaʒ̄ai oudast birra buok dam ædnamest, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji arbben oabmenad, de don galgak dus̄s̄adet Amaleka muito alme vuolde; ik don galga dam vajaldattet.\x - \xo 25:19 \xt 2 Mos 17:16; 1 Sam 15:2\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Muit 4:43\x* \c 26 \s1 26. Kapittal. \s2 Moses oapata, moft Israel manak galggek buktet Hærrai sin vuostas s̄addoidæsek ja sin loǥadasasek gittalusain ja rokkadusain, 1–15. Hærra goc̄c̄o maŋemusta doallat su littos, muitotedines dam litto birra, mi læ su ja albmug gaskast, 16–19. \p \v 1 Ja go don boađak dam ædnama sisa, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji arbben, ja go don valdak dam oabmenad ja asak dast, \p \v 2 de don galgak valddet alggos̄addoid buok ædnam s̄addoin, maid don sisac̄okkik du ædnamestad, maid Hærra, du Ibmelad, dudnji adda, ja bigjat dam væddelitte sisa ja mannat dam baikkai, maid Hærra, du Ibmelad, vallje diktem varas su namas dast assat.\x - \xo 26:2 \xt 2 Mos 23:19; 34:26; 3 Mos 23:10\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 Ja don galgak mannat dam papa lusa, gutte læ dain beivin, ja cælkket sudnji: Mon dovdastam odne Hærrai, du Ibmeli, atte mon læm boattam dam ædnama sisa, maid Hærra læ vurdnom min vanhemidi aiggot migjidi addet. \p \v 4 Ja pappa galgga valddet væddelitte du gieđast ja bigjat dam vuolas Hærra, du Ibmelad, altara ouddi. \p \v 5 De don galgak sardnogoattet ja cælkket Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast: Mu ac̄c̄e læi birrajotte Aramealas̄, ja son manai vuolas Egypteni ja asai dobbe nuftgo vieres ucca jovkuc̄in; ja son s̄addai dobbe stuora, gievras ja ædnag almugen.\x - \xo 26:5 \xt 1 Mos 11:31; 45:7; 46:5\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Mos 1:7\x* \p \v 6 Mutto Egyptalaʒ̄ak mænnodegje bahast minguim ja givsedegje min ja bigje garra balvvalusbargo min ala.\x - \xo 26:6 \xt 2 Mos 1:13, 14; 5:6-14\x* \p \v 7 De mi c̄uorvoimek Hærrai, min vanhemidamek Ibmeli; ja Hærra gulai min jiena ja oini min hæđe ja min vaive ja min aŧestusa.\x - \xo 26:7 \xt 2 Mos 2:23, 24\x* \p \v 8 Ja Hærra doalvoi min Egyptenest olgus gievras gieđain ja geiggijuvvum gieđain ja stuora, hirbmadlas̄ daǥoiguim ja mærkaiguim ja ibmas̄iguim. \p \v 9 Ja son doalvoi min dam baikkai ja addi migjidi dam ædnama, daggar ædnama, mast mielkke ja honnig golgga.\x - \xo 26:9 \xt 2 Mos 3:8\x* \p \v 10 Ja dal, gæc̄a, mon læm buktam dam ædnama s̄addoi alggos̄addoid, maid don, Hærra, læk munji addam. Ja don galgak diktet dam orrot Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast ja rokkadallat Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast. \p \v 11 Ja don galgak læt ilost buok dam buore diti, maid Hærra, du Ibmelad, læ addam dudnji ja du vissusad, don ja Levitalas̄ ja dat vieres, gutte læ du gaskast.\x - \xo 26:11 \xt 5 Mos 16:11, 14\x* \p \v 12 Go don læk gærggam maksemest obba loǥadasa du s̄addoinad dam goalmad jaǥe, loǥadasjaǥe, ja go don læk addam Levitalaʒ̄ʒ̄i, dam vierrasi, dam oarbbasi ja leski, nuft atte dak borrek du portai siskelist ja gallanek,\x - \xo 26:12 \xt 5 Mos 14:28\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 de don galgak cælkket Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast: Mon læm javkkadam dam basse oame erit viesostam, ja mon læm maidai dam addam Levitalaʒ̄ʒ̄i ja dam vierrasi, dam oarbbasi ja leski, aibas du bakkoma mielde, maid don læk munji addam; im mon læk bagjelduolbmam maidege du bakkomin imge vajaldattam maidege. \p \v 14 Im mon læk maidege borram dast mu morras̄estam imge maidege dast erit javkkadam buttesmættomvuođastam, imge mon læk dast maidege adnam jabme oudast; mon læm læmas̄ Hærra, mu Ibmelam, jidni gulolas̄, mon læm dakkam aibas, nuftgo don læk munji goc̄c̄om. \p \v 15 Gæc̄a vuolas du basse orromsajestad, almest, ja buristsivdned du albmugad, Israela, ja dam ædnama, maid don læk migjidi addam, nuftgo don læk vurdnom min vanhemidi, daggar ædnama, mast mielkke ja honnig golgga. \p \v 16 Dam bæive goc̄c̄o Hærra, du Ibmelad, du doallat daid laǥaid ja bakkomid; ja don galgak vuttivalddet daid ja doallat daid obba du vaimostad ja obba du sielostad. \p \v 17 Don læk addam Hærrai odne du sanad, atte son galgga læt du Ibmel, ja atte don aigok vagjolet su gæinoi mielde ja vuttivalddet su laǥaid ja su bakkomid ja su asatusaid ja gulddalet su jiena. \p \v 18 Ja Hærra læ odne addam dudnji su sanes, atte don galgak læt sudnji oabmahas̄ almug, nuftgo son læ dudnji sardnom, ja atte don galgak doallat buok su bakkomid.\x - \xo 26:18 \xt 5 Mos 7:6; 14:2\x* \p \v 19 ja atte son aiggo bigjat du alemussi buok dai albmugi bagjel, maid son læ sivdnedam, ramadussan ja bæggalmasvuottan ja c̄igŋan, ja atte don galgak læt Hærrai, du Ibmelasad, basse almug, nuftgo son læ sardnom.\x - \xo 26:19 \xt 5 Mos 28:1; Sef 3:20\x* \c 27 \s1 27. Kapittal. \s2 Moses goc̄c̄o Israel manaid, atte si, go si bottek Jordan rasta, galggek bajasceggit stuora geđgid, huksit altara ja bajasc̄allet laga dai geđgi ala. 1–8. nævvo sin gulolas̄vutti, dainago si læk Ibmela almug, 9, 10, mærreda, guđek sokkagoddek galggek cælkket buristsivdnadusa Israela bagjel, ja guđek garrodusa, ja moft garrodus galgga c̄uogjat, 11–26. \p \v 1 Ja Moses ja Israel vuorrasak goc̄c̄u albmuga ja celkke: Vuttivalddet buok daid bakkomid, maid mon goc̄om digjidi odne! \p \v 2 Ja go di boattebetet Jordan rasta dam ædnami, maid Hærra, du Ibmelad, adda dudnji, de don galgak bajasceggit aldsesad stuora geđgid ja bagjelsikkot daid galkain.\x - \xo 27:2 \xt Josv 8:30\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 Ja don galgak c̄allet dai ala buok dam laǥa sanid, go don boađak rasta, vai don oaʒ̄ok boattet dam ædnama sisa, maid Hærra, du Ibmelad, dudnji adda, daggar ædnami, mast mielkke ja honnig golgga, nuftgo Hærra, du vanhemi Ibmel, læ dudnji loppedam. \p \v 4 Ja go di boattebetet Jordan rasta, de di galggabetet bajasceggit daid geđgid, mai birra mon goc̄om digjidi odna bæive, Ebal vare alde; ja don galgak bagjelsikkot daid galkain. \p \v 5 Ja don galgak dasa huksit Hærrai, du Ibmelasad, altara, altara geđgin; ik don galga liks̄alet ruovde dai bagjel.\x - \xo 27:5 \xt 2 Mos 20:25\x* \p \v 6 Olles geđgin galgak don huksit Hærra, du Ibmelad, altara ja oaffarus̄s̄at Hærrai, du Ibmelasad, boalddemoaffarid dam ala. \p \v 7 Ja don galgak oaffarus̄s̄at gitosoaffarid ja borrat daid dast ja læt ilost Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast. \p \v 8 Ja don galgak c̄allet dai geđgi ala buok dam laǥa sanid aibas c̄ielggaset. \p \v 9 Ja Moses oktan dai Levitalas̄ papaiguim sarnoi obba Israeli ja celki: Vuttivalde ja gula, Israel! Dam bæive læk don s̄addam Hærra, du Ibmelad, almugen.\x - \xo 27:9 \xt 5 Mos 26:16\xta ; j. n. v.;\xta* 29:10\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 De gulddal dalle Hærra, du Ibmelad, jiena ja doala su bakkomid ja su lagaid, maid mon goc̄om dudnji odna bæive! \p \v 11 Ja Moses goc̄oi albmuga damanaga bæive ja celki: \p \v 12 Dak galggek c̄uoʒ̄ʒ̄ot buristsivdnedam diti albmuga Gerisim vare alde, go di boattebetet Jordan rasta: Simeon ja Levi ja Juda ja Isaskar ja Josef ja Benjamin.\x - \xo 27:12 \xt 5 Mos 11:29\x* \p \v 13 Ja dak galggek c̄uoʒ̄ʒ̄ot garrodam diti Ebal vare alde: Ruben, Gad ja Aser ja Sebulon, Dan ja Naftali. \p \v 14 Ja Levitalaʒ̄ak galggek sardnogoattet ja cælkket juokke olbmai Israelest alla jienain: \p \v 15 Garroduvvum lekus dat olmai, gutte dakka c̄uppujuvvum daihe leikkijuvvum gova, fastevuođa Hærrai, c̄æpe gieđai duoje, ja bajascegge dam c̄ikkusist! Ja buok almug galgga vastedet ja cælkket: Amen.\x - \xo 27:15 \xt 2 Mos 20:4; Visesv 14:8\x* \p \v 16 Garroduvvum lekus dat, gutte bagjelgæc̄c̄a su ac̄es daihe su ædnes! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:16 \xt 2 Mos 21:17; 3 Mos 20:9\x* \p \v 17 Garroduvvum lekus dat, gutte sirdda su laǥamuʒ̄as ragjemærkaid! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:17 \xt 5 Mos 19:14; Sanel 23:10\x* \p \v 18 Garroduvvum lekus dat, gutte satta c̄uovgatæme c̄agjadaddat gæino alde! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:18 \xt 3 Mos 19:14\x* \p \v 19 Garroduvvum lekus dat, gutte bodnja vuoiggadvuođa vierrasi, oarbbasi ja leski! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:19 \xt 2 Mos 22:21; 3 Mos 19:33; Jer 7:6\x* \p \v 20 Garroduvvum lekus dat, gutte vælla su ac̄es aka lutte, dastgo son læ rappam su ac̄es gokc̄asa! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:20 \xt 5 Mos 22:30; 3 Mos 18:8; 20:11\x* \p \v 21 Garroduvvum lekus dat, gutte sækkanadda guđinge omin! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:21 \xt 3 Mos 18:23\xta ; j. n. v.\x* \p \v 22 Garroduvvum lekus dat, gutte vælla su oabas lutte, su ac̄es nieida daihe su ædnes nieida lutte! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:22 \xt 3 Mos 18:9\x* \p \v 23 Garroduvvum lekus dat, gutte vælla su vuodnames lutte! Ja buok almug galgga cælkket: Amen. \p \v 24 Garroduvvum lekus dat, gutte godda su lagamuʒ̄as suollemasat! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:24 \xt 5 Mos 19:11\xta ; j. n. v.;\xta* 4 Mos 35:20\xta ; j. n. v.\x* \p \v 25 Garroduvvum lekus dat, gutte vuostaivaldda addaldagaid goddem diti gænge ja golgat vigetes varaid! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:25 \xt 2 Mos 23:7, 8; Salm 26:10\x* \p \v 26 Garroduvvum lekus dat, gutte i doala dam laǥa sanid, nuft atte son dakka dai mielde! Ja buok almug galgga cælkket: Amen.\x - \xo 27:26 \xt Jer 11:3; Gal 3:10\x* \c 28 \s1 28. Kapittal. \s2 Moses bajaslokka albmugi buok daid buristsivdnadusaid, mak galggek boattet sin bagjeli, jos si læk Hærrai, sin Ibmelasasek, gulolaʒ̄ak, 1–14, ja buok daid garrodusaid, mak galggek sin dæivvedet, jos si læk sudnji æppegulolaʒ̄ak, 15–68. \p \v 1 Ja de galgga dapatuvvat, jos don gulak Hærra, du Ibmelad, jiena, nuft atte don vuttivaldak doallat buok su bakkomid, maid mon goc̄om dudnji odna bæive, de galgga Hærra, du Ibmelad, bigjat du alemussi buok albmugi bagjel ædnam alde.\x - \xo 28:1 \xt 5 Mos 26:19; 3 Mos 26:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja buok dak buristsivdnadusak galggek boattet du bagjeli ja dapatuvvat dudnji, go don gulak Hærra, du Ibmelad, jiena: \p \v 3 Buristsivdneduvvum galgak don læt gavpugest, ja buristsivdneduvvum galgak don læt ædnam alde. \p \v 4 Buristsivdneduvvum galgga du hæga s̄addo læt ja du ædnam s̄addo ja du omi s̄addo, dat, mi boatta du stuora omin, ja dat, mi rieǥad du smavva omin. \p \v 5 Buristsivdneduvvum galgga du væddelitte læt ja du daiggelaste. \p \v 6 Buristsivdneduvvum galgak don læt du sisamanadedinad, ja buristsivdneduvvum galgak don læt du olgusmanadedinad.\x - \xo 28:6 \xt Salm 121:8\x* \p \v 7 Hærra galgga diktet du vas̄alaʒ̄aid, guđek c̄uoʒ̄ʒ̄elek du vuostai, c̄askujuvvut du muođoi oudast; ovta gæino mielde galggek si vuolgget olgus du vuostai, ja c̄iec̄a gæino mielde galggek si bataret du muođoi oudast erit.\x - \xo 28:7 \xt 3 Mos 26:7, 8\x* \p \v 8 Hærra galgga goc̄c̄ot buristsivdnadusa orrot du lutte du lađoi siste ja buok dam siste, maid don riemak dakkat, ja son galgga du buristsivdnedet dam ædnamest, maid Hærra, du Ibmelad, dudnji adda. \p \v 9 Hærra galgga bigjat du læt aldsesis basse almugen, nuftgo son læ dudnji vurdnom, go don vuttivaldak Hærra, du Ibmelad, bakkomid ja vagjolak su gæinoi mielde.\x - \xo 28:9 \xt 2 Mos 19:6; 5 Mos 7:6; 26:19\x* \p \v 10 Ja buok albmugak ædnam alde galggek oaidnet, atte don læk goc̄c̄ujuvvum Hærra namain, ja si galggek ballat dust. \p \v 11 Ja Hærra galgga addet dudnji valljogasvuođa du hæga s̄addoin ja du omi s̄addoin ja du ædnama s̄addoin, dudnji buorren, dam ædnamest, maid Hærra vuornoi du vanhemidi aiggot dudnji addet.\x - \xo 28:11 \xt 5 Mos 30:9\x* \p \v 12 Hærra galgga rabastet dudnji su buore vuorkkagammares, alme, addem varas du ædnami arve su aiggasis ja buristsivdnedam varas buok du gieđai daǥo; ja don galgak lonit ollo albmugidi, mutto jes̄ ik don galga loanas valddet.\x - \xo 28:12 \xt 5 Mos 11:14; 15:6\x* \p \v 13 Ja Hærra galgga dakkat du oaivven ja i sæibben, ja don galgak alo læt bajabælde, ja ik don galga læt vuolabælde, go don gulak Hærra, du Ibmelad, bakkomid, maid mon goc̄om dudnji odne vuttivalddet ja doallat, \p \v 14 ja go don ik eritgaida guđestge dain sanin, maid mon goc̄om digjidi odne, ik olgis̄ ikge gurot bællai, nuft atte don manak æra ibmeli maŋŋai daid balvvalam diti.\x - \xo 28:14 \xt 5 Mos 5:32\x* \p \v 15 Mutto de galgga dapaŧuvvat, jos don ik gula Hærra, du Ibmelad, jiena, nuft atte don vuttivaldak doallat buok su bakkomid ja su laǥaid, maid mon goc̄om dudnji odne, de galggek buok dak garrodusak boattet du bagjeli ja dapatuvvat dudnji:\x - \xo 28:15 \xt 5 Mos 30:17\xta ; j. n. v.;\xta* 3 Mos 26:14\xta ; j. n. v.;\xta* Dan 9:11; Mal 2:2; Baruk 2:27\xta ; j. n. v.\x* \p \v 16 Garroduvvum galgak don læt gavpugest, ja garroduvvum galgak don læt ædnam alde.\x - \xo 28:16 \xt 5 Mos 28:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 17 Garroduvvum galgga du væddelitte læt ja du daiggelaste. \p \v 18 Garroduvvum galgga du hæga s̄addo læt ja du ædnam s̄addo, dat, mi boatta du stuora omin, ja dat, mi rieǥad du smavva omin. \p \v 19 Garroduvvum galgak don læt du sisamanadedinad, ja garroduvvum galgak don læt du olgusmanadedinad. \p \v 20 Hærra galgga vuolgatet du vuostai garrodusa, moivvas̄ume ja bagadusa juokke dafhost, masa don geiggik du gieđad, maid don riemak dakkat, dassac̄i go don hævatuvvuk, ja dassac̄i go don hoapost hævvanak du baha daǥoidad diti, dainago don heittik muo. \p \v 21 Hærra galgga diktet rottodavda darvvanet dudnji, dassac̄i go son læ du erithævatam dam ædnamest, man sisa don boađak valddem varas dam oabmenad. \p \v 22 Hærra galgga c̄asket du ravc̄c̄adavdain ja garra buocalvasain ja buolle suottain ja gæpesviǥin ja goikkadaǥain ja gorni guorbbamin ja astamin, ja dak galggek doarredet du, dassac̄i go don hævvanak.\x - \xo 28:22 \xt Amos 4:9; Hag 2:17\x* \p \v 23 Ja du albme, mi læ du oaive bagjel, galgga læt nuftgo væikke, ja ænam, mi læ du vuolde, galgga læt nuftgo ruovdde.\x - \xo 28:23 \xt 5 Mos 11:17\x* \p \v 24 Hærra galgga diktet mođe ja saddo læt du ædnama arvven; dat galgga almest vuolas boattet du bagjeli, dassac̄i go don hævatuvvuk. \p \v 25 Hærra galgga diktet du c̄askujuvvut du vas̄alaʒ̄aidad muođoi oudast; ovta gæino mielde galgak don mannat olgus su vuostai, ja c̄iec̄a gæino mielde galgak don bataret su muođoi oudast erit; ja don galgak illastuvvut buok rikain ædnam alde. \p \v 26 Ja du jabmam gorodak galggek s̄addat biebmon buok alme loddidi ja ædnam spiridi, ja i guttege galga agjet daid erit. \p \v 27 Hærra galgga c̄asket du Egyptena bukkuiguim ja bottanemiguim ja sagŋas̄in ja iđataǥain, nuft atte ik don galga mattet buoreduvvut.\x - \xo 28:27 \xt 2 Mos 9:9\x* \p \v 28 Hærra galgga c̄asket du mielatesvuođain ja c̄uovgatesvuođain ja vaimo moivvas̄umin. \p \v 29 Ja don galgak birrad ravjot gaskabæive, nuftgo c̄uovgatæbme birras ravjo sævdnjadasa siste, ja ik don galga adnet maidege likkoid du gæinoidad alde, ja don galgak gillat aive givsedume ja spegjujume buok beivid, ja i oktage galga du bæstet. \p \v 30 Don galgak jec̄ad loppadaddat nissonin, ja æra olmai galgga vællat su lutte; don galgak huksit vieso, ja ik don galga dam siste assat; don galgak gilvvet vidnegarde, ja ik don galga valddet dam adnoi. \p \v 31 Du vuoksa galgga njuvvujuvvut du c̄almi oudast, ja ik don galga dast borrat; du asen galgga eritrieveduvvut du muođoi oudast ige boattet ruoktot du lusa; du smavva oamek galggek addujuvvut du vas̄alaʒ̄aidi, ja i oktage galga du væketet. \p \v 32 Du barnek ja du nieidak galggek addujuvvut dokko vierroalbmugi, ja du c̄almek galggek dam gæc̄c̄at ja vuoimetuvvat aibas̄æme diti sin maŋŋai gæc̄os bæive, ja du gieđast i galga læt mikkege famoid. \p \v 33 Du ædnama s̄addoid ja buok du fidnimus̄aid galgga muttom almug loapatet, maid don ik dovda; ja don galgak gillat aive vækkavaldalas̄vuođa ja givsedume buok beivid.\x - \xo 28:33 \xt Duob 6:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 34 Ja don galgak s̄addat mielatæbmen dam oainatusa diti, maid du c̄almek galggek oaidnet. \p \v 35 Hærra galgga du c̄asket baha bukkuiguim du c̄ibbi ala ja du julgi ala, nuft atte ik don galga mattet buoreduvvut, du juolggevuođo rajest ja gidda du oaivvec̄oka ragjai. \p \v 36 Hærra galgga doalvvot du ja du gonagasa, gæn don bijak jec̄ad bagjeli, erit daggar albmuga lusa, maid ik don æige du vanhemak læk dovddam, ja dobbe galgak don balvvalet æra ibmelid, muoraid ja geđgid.\x - \xo 28:36 \xt 5 Mos 4:27, 28\x* \p \v 37 Ja don galgak s̄addat suorgatussan, sadnevajasen ja bilkkadussan buok dai albmugi gaski, mai lusa Hærra galgga du doalvvot.\x - \xo 28:37 \xt 1 Gon 9:7; Jer 24:9\x* \p \v 38 Ollo gilvvagid galgak don olgus doalvvot ædnam ala, ja uccan galgak don sisa c̄okkit; dastgo rasselokkok galggek dam eritborrat.\x - \xo 28:38 \xt Mika 6:15; Hag 1:6\x* \p \v 39 Vidnegardid galgak don gilvvet ja barggat, mutto vine ik don galga jukkat, ikge sisac̄okkit; dastgo mađok galggek dam eritborrat. \p \v 40 Olljomuorak galggek dust læt obba du ædnamestad, mutto oljoin ik don galga jec̄ad vuoiddat; dastgo du olljomuorra galgga eritlappet su s̄addoides. \p \v 41 Barnid ja nieidaid galgak don sakkanattet; mutto ik don galga daid rađđit; dastgo dak galggek mannat fanggavutti. \p \v 42 Buok du muoraid ja du ædnama s̄addoid galggek rasselokkok valddet oabmenæsek. \p \v 43 Dat vieres, gutte læ du gaskast, galgga goargŋot alebuidi ja alebuidi du bagjeli; mutto don galgak niegjat c̄iegŋalebbui ja c̄iegŋalebbui vuolas. \p \v 44 Son galgga dudnji lonit, ja don ik galga sudnji lonit; son galgga læt oaivve, ja don galgak læt sæibbe.\x - \xo 28:44 \xt 5 Mos 12:13\x* \p \v 45 Ja buok dak garrodusak galggek boattet du bagjeli ja doarredet du ja dæivvedet du, dassac̄igo don hævatuvvuk, dainago don ik gullam Hærra, du Ibmelad, jiena, nuft atte don vuttivalddik su bakkomid ja su laǥaid, maid son dudnji goc̄oi, \p \v 46 ja dak galggek læt mærkkan ja imas̄en du ala, ja du nale ala aǥalaʒ̄at. \p \v 47 Dainago don ik balvvalam Hærra, du Ibmelad, iloin ja vaimo haloin, vaiko dust læi valljogasvuotta juokke dafhost. \p \v 48 de don galgak balvvalet du vas̄alaʒ̄aidad, gæid Hærra galgga vuolgatet du vuostai, nælge siste ja goiko siste ja alasvuođa siste ja vagjegvuođa siste juokke dafhost; ja son galgga bigjat ruovddegæssa du c̄æbet ala, dassac̄i go son læ du hævatam. \p \v 49 Hærra galgga buktet ovta albmuga du bagjeli gukken erit, ædnam ravdast, daggar albmuga, mi girdda nuftgo goaskem, daggar albmuga, man giela don ik gula,\x - \xo 28:49 \xt Jer 5:15\xta ; j. n. v.;\xta* 6:22\xta ; j. n. v.\x* \p \v 50 albmuga hæbotes amadajoin, mi i arvost ane dam vuorrasa ige arkalmaste nuorra olbmu bagjeli.\x - \xo 28:50 \xt Vaidd 4:16; 5:12, 13\x* \p \v 51 Ja dat galgga loapatet du omi s̄addoid ja du ædnama s̄addoid, dassac̄i go don hævatuvvuk, damditi go dat i guođe dudnji gornid, vine daihe oljo, dam, mi boatta du stuora omin, daihe dam, mi rieǥad du smavva omin, dassac̄i go dat læ du dus̄s̄en dakkam. \p \v 52 Ja dat galgga bakkit du buok du portai siste, dassac̄i go du ladnesæinek gac̄c̄ek vuolas, dak alla ja nana sæinek, mai ala don dorvastak, obba du ædnamest; ja dat galgga bakkit du buok du portai siste obba du ædnamest, maid Hærra, du Ibmelad, læ dudnji addam. \p \v 53 Ja don galgak borrat du hægad s̄addo, du barnidad ja du nieidaidad biergo, gæid Hærra, du Ibmelad, dudnji adda, atestusa ja balo vuolde, maina du vas̄alas̄ galgga du suorgatet.\x - \xo 28:53 \xt 3 Mos 26:29; 2 Gon 6:28, 29; Vaidd 2:20; 4:10\x* \p \v 54 Dat njuoras ja sagga hærkes olmai du lutte i galga udnot su vielljasis daihe su akkasis su salastes daihe su manaides bacatassi, gæk sust læk vela baccam, \p \v 55 addet guttige sist maidege su manaides biergost, maid son borra, dainago i guđđujuvvum mikkege sudnji ligas, atestusa ja balo vuolde, maina du vas̄alas̄ galgga du suorgatet buok du portai siste. \p \v 56 Dat njuoras ja hærkes nisson du lutte, gutte i goassege gæc̄c̄alam bigjat su juolggevuođos ædnam ala hærkkevuođa ja njuorasvuođa diti, i galga udnot boadnjasis su salastes daihe su bardnasis daihe su nieiddasis \p \v 57 su maŋebuides, mak bottek olgus su julgi gaskast, daihe su manaides, gæid son rieǥadatta; dastgo son galgga loaktet daid suollemasat vagjegvuođa diti juokke dafhost, aŧestusa ja balo vuolde, maina du vas̄alas̄ galgga du suorgatet du portai siste. \p \v 58 Jos don ik vuttivalde doallat buok dam laǥa sanid, mak læk c̄allujuvvum dam girjai, nuft atte don balak dam hærvas ja hirbmadlas̄ namast, Hærrast, du Ibmelestad, \p \v 59 de galgga Hærra vuolgatet ovdulas̄ givsid du bagjeli ja ovdulas̄ givsid du nale bagjeli, stuora ja bistevas̄ givsid ja bahas ja bistevas̄ buocalvasaid. \p \v 60 Son galgga diktet buok Egypten buocalvasaid, main don balak, boattet du bagjeli, ja dak galggek darvvanet dudnji.\x - \xo 28:60 \xt 2 Mos 9:9; 5 Mos 7:15\x* \p \v 61 Maidai juokke buocalvasa ja juokke givse, mi i læk bajas c̄allujuvvum dam laǥa girjai, galgga Hærra diktet boattet du bagjeli, dassac̄i go don læk hævatuvvum. \p \v 62 Dus̄s̄e ucca jovkus̄ galgga baccet dist, dam sagjai go di læidek nuftgo alme nastek ædnagvuođast, dainago don ik gullam Hærra, du Ibmelad, jiena.\x - \xo 28:62 \xt 5 Mos 4:27; 10:22\x* \p \v 63 Ja de galgga dapatuvvat, atte nuftgo Hærra illodi daǥadedin burist din vuostai ja lasetedin din, nuft galgga Hærra illodet din hævatedin ja din dus̄s̄adedin; ja di galggabetet rottijuvvut bajas dam ædnamest, man sisa don boađak valddem diti dam oabmenad.\x - \xo 28:63 \xt Sanel 1:26\x* \p \v 64 Ja Hærra galgga du biđgit buok albmugi gaski ædnama nubbe ravdast ædnama nubbe ravddi, ja dobbe galgak don balvvalet æra ibmelid, gæid ik don æige du vanhemak læk dovddam, muoraid ja geđgid. \p \v 65 Ja dai albmugi gaskast ik don galga adnet maidege mas̄oid, ja i galga mikkege vuoiŋadusaid læt du juolggevuđđui; ja Hærra galgga dobbe addet dudnji doargestægje vaimo ja ruoidnam c̄almid ja vuoimetuvve sielo. \p \v 66 Ja du hægga galgga hænggat gaccagasast, ja don galgak ballat ija bæive ikge læt oagjebas du hægad harrai.\x - \xo 28:66 \xt Visesv 17:11\x* \p \v 67 Iđđedest galgak don cælkket: Vare lifc̄i æked! ja ækkedest galgak don cælkket: Vare lifc̄i iđed! — du vaimod balo diti, maina don balak, ja dam oainatusa diti, maid don oainak du c̄almidadguim. \p \v 68 Ja Hærra galgga doalvvot du ruoktot Egypteni skipai alde, dam gæino mielde, man birra mon dudnji celkkim: Ik don galga s̄atan æmbo dastmaŋŋel oaʒ̄ʒ̄ot dam oaidnet. Ja dobbe galggabetet di fallujuvvut du vas̄alaʒ̄aidasad balvvalægjen ja balvvalægje nissonen, mutto i galga oktage oastet.\x - \xo 28:68 \xt 5 Mos 17:16\x* \c 29 \s1 29. Kapittal. \s2 Hærra ođasmatta Moab ædnamest dam litto, maid son læ dakkam Israelin Horeb guorast, ja Moses bajaslokka damditi Ibmela stuora burid daǥoid su albmuges vuostai, 1–9, nævvo sin doallat Ibmela litto, 10-15, varre sin æppe‐ibmelbalvvalusa vuostai ja Ibmela aittagi bagjelgæc̄c̄ama vuostai ja gulat sigjidi, guđek daid bagjelgec̄c̄ek. Ibmela lossis duomoid, 16–29. \p \v 1 Dak læk dam litto sanek, maid Hærra goc̄oi Mosesa dakkat Israel manaiguim Moab ædnamest, ærreb dam litto, maid son læi singuim dakkam Horeba alde.\x - \xo 29:1 \xt 5 Mos 5:2, 3\x* \p \v 2 Ja Moses ravkai obba Israela lusas ja celki sigjidi: Di lepet oaidnam buok dam, maid Hærra daǥai din c̄almi oudast Egypten ædnamest Faraoin ja buok su balvvalegjiguim ja obba su ædnamin,\x - \xo 29:2 \xt 5 Mos 4:34; 2 Mos 19:4\x* \p \v 3 daid stuora gæc̄c̄alusaid, maid du c̄almek læk oaidnam, daid stuora mærkaid ja ibmas̄id;\x - \xo 29:3 \xt 5 Mos 7:19\x* \p \v 4 mutto Hærra i læk addam digjidi vaimo, maina arvvedet, daihe c̄almid, maiguim oaidnet, daihe beljid, maiguim gullat, gidda dam bæive ragjai.\x - \xo 29:4 \xt Es 6:10\x* \p \v 5 Ja mon diktim din vagjolet njællje loǥe jaǥe mæcest; æi nokkam din biktasak dist, ja du gama i nokkam du juolgest.\x - \xo 29:5 \xt 5 Mos 8:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 6 Epet di borram laibe, ja epet di jukkam vine daihe garra jukkamus̄a, vai di dovdas̄eidek, atte mon, Hærra, læm din Ibmel. \p \v 7 Ja go di bođidek dam baikkai, de manaiga Sihon, Hesbon gonagas, ja Og, Basan gonagas, olgus min vuostai soattai, ja mi c̄askimek sodno.\x - \xo 29:7 \xt 4 Mos 21:21; j. n. v. 33\xta ; j. n. v.\x* \p \v 8 ja mi valdimek sodno ædnama ja addimek Rubenitalaʒ̄aidi ja Gaditalaʒ̄aidi ja Manasse sokkagoddebællai dam arbben.\x - \xo 29:8 \xt 4 Mos 32:33\x* \p \v 9 De vuttivalddet dalle dam litto sanid ja dollet daid, vai di mænnodifc̄idek visaset juokke dafhost, maid di dakkabetet. \p \v 10 Di c̄uoʒ̄ʒ̄obetet odna bæive buokak Hærra, din Ibmelædek, muođoi oudast, din oaivamuʒ̄ak, din sokkagoddek, din vuorrasak ja din bajeldgæc̄c̄ek, juokke olmai Israelest, \p \v 11 din manak, din akak, ja du vieres, gutte læ du sida gasko, sikke du muorrac̄uoppe ja du c̄accegæsse, \p \v 12 vai don galgak sisamannat littoi Hærrain, du Ibmelinad, ja valle‐særvvevutti suina, maid Hærra, du Ibmelad, dakka duina odna bæive, \p \v 13 vai son oaʒ̄ʒ̄o bigjat du odne su almugenes, ja vai son oaʒ̄ʒ̄o læt du Ibmel, nnftgo son læ dudnji loppedam, ja nuftgo son læ vurdnom du vanhemidi, Abrahami, Isaki ja Jakobi.\x - \xo 29:13 \xt 5 Mos 28:9\x* \p \v 14 Ja im dus̄s̄efal dinguim daǥa mon dam litto ja dam valle‐særvvevuođa, \p \v 15 mutto sikke daina, gutte dast c̄uoʒ̄ʒ̄o minguim odna bæive Hærra, min Ibmelæmek, muođoi oudast, ja daina, gutte i læk dast minguim odne. \p \v 16 Dastgo di diettebetet jec̄a, man lakai mi asaimek Egypten ædnamest, ja man lakai mi manaimek gasko dai albmugi c̄ađa, mai c̄ađa di manaidek, \p \v 17 ja di oinidek sin fastes ja gafhadis æppe‐ibmelid, muoraid ja geđgid, silbaid ja gollid, mak legje sin lutte. \p \v 18 Allus leku din lutte olmai daihe nisson daihe sokkagodde, gæn vaibmo jorggala jec̄as odne erit Hærrast, min Ibmelestamek, nuft atte son manna dokko ja balvvala doi albmugi ibmelid! Allus leku din lutte daggar ruotas, mi s̄addada mirkkos̄addo ja malurta,\x - \xo 29:18 \xt Ebr 12:15\x* \p \v 19 guttege, gutte, go son gulla dam valle‐særvvevuođa sanid, buristsivdneda jec̄as su vaimostes ja cælkka: Munji galgga burist gævvat, go mon vagjolam mu vaibmom buos̄s̄evuođa siste, — vai dat, mi læ laktaduvvum, galgga eritrottijuvvut oktanaǥa daina, mast læ goikko\f + \fr 29:19 \ft d. l. buokakrakkan, sikke dat, gæst læ valljogasvuotta, ja dat, gæst læ vagjegvuotta.\f*!\x - \xo 29:19 \xt Jer 44:17\x* \p \v 20 I dato Hærra andagassi addet sudnji; mutto Hærra moarre ja su angervuotta galgga dalle borgestet dam sæmma olbma vuostai, ja buok dat garrodus, mi læ bajasc̄allujuvvum dam girjai, galgga orrot su alde, ja Hærra galgga eritsikkot su nama alme vuolde.\x - \xo 29:20 \xt 5 Mos 28:15\xta ; j. n. v.\x* \p \v 21 Ja Hærra galgga eritærotet su dus̄s̄adæbmai, buok Israel sokkagoddin buok dam litto garrodusai mielde, mi læ c̄allujuvvum dam laǥa girjai. \p \v 22 Ja maŋeb sokka, din manak, guđek galggek bajasc̄uoʒ̄ʒ̄elet din maŋŋel, ja dat vieres, gutte galgga boattet gukkalmas ædnamest, galggek cælkket, go si oidnek dam ædnama givsid ja daid buocalvasaid, maiguim Hærra læ ocatallam dam, \p \v 23 — ris̄s̄a ja saltte, obba dam ænam læ buollam, i dat gilvvujuvvu ige adde s̄addoid, ja i mikkege urttasid bajass̄adda dast, daggar dus̄s̄adubme go Sodoma ja Gomorra, Adma ja Seboima, maid Hærra dus̄s̄adi su moarestes ja su suttostes, — \x - \xo 29:23 \xt 1 Mos 19:24\xta ; j. n. v.;\xta* Hos 11:8\x* \p \v 24 duođai, buok albmugak galggek cælkket: Manne læ Hærra dakkam nuft dam ædnama vuostai? Maid maksa dat stuora, buolle moarre?\x - \xo 29:24 \xt 1 Gon 9:8\xta ; j. n. v.;\xta* Jer 22:8\x* \p \v 25 Ja celkkujuvvut galgga: Damditi go si heitte Hærra, sin vanhemidesek Ibmela, litto, maid son daǥai singuim, dallego son doalvoi sin olgus Egypten ædnamest, \p \v 26 ja si manne dokko ja balvvalegje æra ibmelid ja rokkadalle daid, ibmelid, maid si æi dovddam, ja maid son i læm sigjidi addam,\x - \xo 29:26 \xt 5 Mos 4:19\x* \p \v 27 damditi cakkidi Hærra moarre dam ædnama vuostai, nuft atte son buvti dam bagjeli buok dam garrodusa, mi læ c̄allujuvvum dam girjai, \p \v 28 ja Hærra eritrotti sin sin ædnamest moarest ja suttost ja stuora vas̄asgæmest, ja son balkesti sin dokko vierro ædnami, nuftgo oidnu dam bæive. \p \v 29 Dak c̄ikkum as̄ek gullek Hærrai, min Ibmeli, mutto dak almostuvvum as̄ek gullek migjidi ja min manaidi aǥalaʒ̄at, vai mi doalas̄eimek buok dam laǥa sanid.\x - \xo 29:29 \xt Salm 147:19, 20\x* \c 30 \s1 30. Kapittal. \s2 Moses lopped Israeli, atte Hærra aiggo armetet sin bagjeli ja buristsivdnedet sin, go si sin golgolas̄vuođastæsek jorggalek jec̄aidæsek su guvllui, 1–10, muitot sigjidi dam birra, atte Ibmela almostattujuvvum sadne i læk gukken sist erit, mutto sin sagga lakka, 11–14, ouddanbigja sigjidi ællema ja jabmema ja vuornota sin valljit ællema, 15–20. \p \v 1 Ja de galgga dapatuvvat, go buok dak dapatusak bottek du bagjeli, buristsivdnadus ja garrodus, maid mon læm du ouddi bigjam, ja go don valdak dam fastain vaibmosad buok dai albmugi gaskast, mai lusa Hærra, du Ibmelad, læ du erit agjam,\x - \xo 30:1 \xt 5 Mos 28:2\xta ; j. n. v.;\xta* 15\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 ja go don jorggalak jec̄ad Hærra, du Ibmelad, guvllui ja gulak su jiena, aibas nuft, moft mon goc̄om dudnji odne, don ja du manak, obba du vaimostad ja obba du sielostad,\x - \xo 30:2 \xt 5 Mos 4:30; 3 Mos 26:40\x* \p \v 3 de galgga Hærra, du Ibmelad, loapatet du fanggavuođa ja armetet du bagjeli, ja son galgga fastain c̄okkit du buok dai albmugi lutte, mai lusa Hærra, du Ibmelad, læi biđgim du.\x - \xo 30:3 \xt Jer 29:14; 31:23; 32:37; Salm 106:45\xta ; j. n. v.\x* \p \v 4 Vaiko vela du erit agjujuvvum olbmuk lifc̄e alme ravdast, de galgga Hærra, du Ibmelad, c̄okkit du dobbe erit ja vieʒ̄ʒ̄at du dobbe erit.\x - \xo 30:4 \xt Neh 1:9\x* \p \v 5 Ja Hærra, du Ibmelad, galgga doalvvot du dam ædnami, maid du vanhemak adne oabmenæsek, ja don galgak adnet dam oabmenad; ja son galgga dakkat burist du vuostai ja lasetet du æmbo go du vanhemid.\x - \xo 30:5 \xt 2 Makk 2:18\x* \p \v 6 Ja Hærra, du Ibmelad, galgga birrac̄uoppat du vaimo ja du nale vaimo, nuft atte don galgak rakistet Hærra, du Ibmelad, obba du vaimostad ja obba du sielostad, vai don oaʒ̄ok ællet.\x - \xo 30:6 \xt 5 Mos 10:16; Jer 4:4; 32:39; Esek 11:19; Rom 2:29; Filip 3:3; Kol 2:11\x* \p \v 7 Ja Hærra, du Ibmelad, galgga bigjat buok daid garrodusaid du vas̄alaʒ̄ai ala ja du vas̄otegji ala, guđek læk du doarradallam. \p \v 8 Mutto don galgak fastain gullat Hærra jiena ja doallat buok su bakkomid, maid mon goc̄om dudnji odne. \p \v 9 Ja Hærra, du Ibmelad, galgga addet dudnji valljogasvuođa buok du gieđai daǥoi siste, du hæga s̄addoin ja du omi s̄addoin ja du ædnama s̄addoin, dudnji buorren; dastgo Hærra galgga fastain illodet du diti, dudnji buorren, nuftgo son illodi du vanhemi diti,\x - \xo 30:9 \xt 5 Mos 28:11; Jer 32:41\x* \p \v 10 go don gulak Hærra, du Ibmelad, jiena, nuft atte don vuttivaldak su bakkomid ja su laǥaid, dam, mi læ c̄allujuvvum dam laǥa girjai, go don jorggalak jec̄ad Hærra, du Ibmelad, guvllui obba du vaimostad ja obba du sielostad. \p \v 11 Dastgo dat bakkom, maid mon goc̄om dudnji odne, i læk dudnji bære allag, ja i dat læk gukken erit.\x - \xo 30:11 \xt Es 45:19; 48:16\x* \p \v 12 I dat læk almest, nuft atte don ferttis̄ik cælkket: Gi datto mannat bajas min oudast albmai ja vieʒ̄ʒ̄at dam migjidi ja gulatet migjidi dam, nuft atte mi mattep dakkat dam mielde?\x - \xo 30:12 \xt Rom 10:6\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 Ige dat læk dom bælde abege, nuft atte don ferttis̄ik cælkket: Gi datto mannat rasta min oudast dom bællai abe ja vieʒ̄ʒ̄at migjidi dam ja gulatet migjidi dam, nuft atte mi mattep dakkat dam mielde? \p \v 14 Mutto sadne læ du hui lakka, du njalmest ja du vaimost, vai don galgak dakkat dam mielde. \p \v 15 Gæc̄a, mon læm odne bigjam du ouddi ællema ja buore ja jabmema ja baha,\x - \xo 30:15 \xt 5 Mos 11:26\xta ; j. n. v.;\xta* 28:2\xta ; j. n. v.;\xta* 15\xta ; j. n. v.\x* \p \v 16 go mon goc̄om du odne rakistet Hærra, du Ibmelad, vagjolet su gæinoi mielde ja vuttivalddet su bakkomid ja su laǥaid ja su asatusaid, vai don oaʒ̄ok ællet ja ædnanet, ja vai Hærra, du Ibmelad, oaʒ̄ʒ̄o du buristsivdnedet dam ædnamest, man sisa don boađak valddem varas dam oabmenad. \p \v 17 Mutto jos du vaibmo jorggala jec̄as erit, ja ik don jægad, mutto divtak jec̄ad fillijuvvut ja rokkadalak æra ibmelid ja balvvalak daid, \p \v 18 de mon gulatam digjidi odne, atte di galggabetet aibas hævvanet; epet di galga ællet ædnag beivid dam ædnamest, masa don manak Jordan rasta boattem varas dam sisa ja valddem varas dam oabmenad.\x - \xo 30:18 \xt Josv 23:16\x* \p \v 19 Mon valdam odne alme ja ædnama duođas̄tægjen din vuostai: Ællema ja jabmema læm mon bigjam du ouddi, buristsivdnadusa ja garrodusa; de vallje dalle ællema, vai don oaʒ̄ok ællet, don ja du nalle,\x - \xo 30:19 \xt 5 Mos 4:26\x* \p \v 20 nuft atte don rakistak Hærra, du Ibmelad, gulak su jiena ja doalak sust gidda! Dastgo dat læ du ællem ja du beivi gukkodak, nuft atte don oaʒ̄ok orrot dam ædnamest, maid Hærra vuornoi du vanhemidi, Abrahami, Isaki ja Jakobi, aiggot sigjidi addet.\x - \xo 30:20 \xt 5 Mos 4:40; 5:33; 1 Mos 50:24\x* \c 31 \s1 31. Kapittal. \s2 Moses gulata albmugi, atte i son galga, mutto atte Josva galgga doalvvot sin Kanaan ædnama sisa, ja nanosmatta Josva dasa, 1–8; son adda lakagirje papai halddoi ja goc̄c̄o, atte dat juokke c̄ic̄c̄id jage galgga bajaslokkujuvvut obba Israel ouddi, 9–13. Hærra almostatta jec̄as sudnji ja Josvai ja goc̄c̄o sodno bajasc̄allet Mosesa ærrolavilaga duođas̄tægjen albmuga vuostai, go dat jorrala erit, ja dasto nanosmatta son Josva, 14–23. Maŋŋelgo Moses læi gærggam c̄allemest lakagirje, de adda son dam Levitalaʒ̄aidi, vai si bisotifc̄e dam aimoin duođas̄tægjen albmuga vuostai, ja goc̄c̄o sin c̄okkit albmuga gullat su ærrolavllaga, 24–30. \p \v 1 Ja Moses manai dokko ja sarnoi daid sanid obba Israeli, \p \v 2 ja son celki sigjidi: Mon læm odne c̄uođe ja guokte loǥe jaǥe boares, im mon væje s̄atan vaʒʒet olgus ja vaʒʒet sisa, ja Hærra læ cælkkam munji: Ik don galga mannat dam Jordan rasta.\x - \xo 31:2 \xt 5 Mos 34:7; 4 Mos 20:12; 5 Mos 1:37\xta ; j. n. v.;\xta* 3:27\x* \p \v 3 Hærra, du Ibmelad, son galgga mannat ouddan du muođoi oudast, son galgga hævatet daid albmugid du muođoi oudast, vai don galgak valddet sin ædnama oabmenad; Josva, son galgga mannat ouddan du muođoi oudast, nuftgo Hærra læ sardnom.\x - \xo 31:3 \xt 4 Mos 27:18\xta ; j. n. v.\x* \p \v 4 Ja Hærra galgga dakkat singuim, nuftgo son daǥai Sihonin ja Ogain. Amoritalaʒ̄ai gonagasaguovtoin, ja sodno ædnamin, gæid son hævati.\x - \xo 31:4 \xt 4 Mos 21:24, 35\x* \p \v 5 Ja Hærra galgga addet sin din halddoi; ja di galggebetet dakkat singuim aibas dam goc̄c̄oma mielde, maid mon læm digjidi addam.\x - \xo 31:5 \xt 5 Mos 7:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 6 Leket roakkadak ja gievrak, allet bala ja allet suorggan sin muođoi oudast! Dastgo Hærra, du Ibmelad, son læ dat, gutte duina vagjola, son i galga du luoittet ige du guođđet.\x - \xo 31:6 \xt 5 Mos 7:21; Josv 1:5; Ebr 13:5\x* \p \v 7 Ja Moses ravkai Josva ja celki sudnji obba Israel c̄almi oudast: Læge roakkad ja gievrra! Dastgo don galgak sisamannat daina albmugin dam ædnami, maid Hærra vuornoi sin vanhemidi aiggot sigjidi addet, ja don galgak juoǥadet dam arbben sin gaski.\x - \xo 31:7 \xt 5 Mos 3:28; Josv 1:6\x* \p \v 8 Ja Hærra, son, gutte manna du muođoi oudast, son galgga læt, duina, son i galga du luoittet ige du guođđet; ik don galga ballat ikge suorgganet. \p \v 9 Ja Moses c̄ali dam laǥa ja addi dam papai. Levi barni, halddoi, guđek gudde Hærra litto arka, ja buok Israel vuorrasidi. \p \v 10 Ja Moses goc̄oi sin ja celki: Juokke c̄ic̄c̄id jage, maŋedamjakkai mærreduvvum aige, lastagođi basi aige,\x - \xo 31:10 \xt 5 Mos 15:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 11 go obba Israel boatta diktem varas jec̄as oidnujuvvut Hærra, du Ibmelad, muođoi oudast dam baikest, maid son vallje, de don galgak bajaslokkat dam laga obba Israel ouddi sin guladedin.\x - \xo 31:11 \xt 5 Mos 16:16; Neh 8:18\x* \p \v 12 Ravka albmuga c̄oakkai, olbmaid ja nissonid ja manaid ja du vierrasidad, guđek læk du portai siskelist, vai si oʒ̄ʒ̄uk gullat, ja vai si oppek ja ballek Hærrast, din Ibmelest, ja vuttivalddek doallat buok dam laga sanid, \p \v 13 ja vai sin manak, guđek æi dovda dam, galggek gullat ja oappat ballat Hærrast, din Ibmelest, buok daid beivid, maid di ællebetet dam ædnamest, masa di mannabetet Jordan rasta valddem diti dam oabmenædek. \p \v 14 Ja Hærra celki Mosesi: Gæc̄a, du bæivek lakkanek jabmemi; ravka Josva, ja ouddandivvo jec̄aidæde oktiboattem goađe ouddi, vai mon oaʒ̄om addet sudnji goc̄c̄oma. Ja Moses ja Josva manaiga dokko ja ouddandivoiga jec̄aidæsga oktiboattem goađe ouddi. \p \v 15 Ja Hærra almostatti jec̄as goađe lutte balvvabaʒe siste, ja balvvabaʒʒe c̄uoʒoi goađe uksaraige oudast. \p \v 16 Ja Hærra celki Mosesi: Gæc̄a, go don vuoiŋadak du vanhemidad lutte, de riebma dat almug furrus̄is̄goattet dai vierrasi ibmeliguim dam ædnamest, man sisa dat boatta, ja dat hæitta muo ja doagja mu litto, maid mon læm daina dakkam. \p \v 17 Ja mu moarre galgga cakkidet dam vuostai damanaǥa bæive, ja mon aigom sin hæittet ja c̄iekkat mu muođoidam sin oudast erit, nuft atte si loapatuvvujek, ja ædnag oasetesvuođak ja aŧestusak dæivvedek sin. Ja si galggek cælkket damanaǥa bæive: Igo dat læk, dainago mu Ibmel i læk mu gaskast, atte dak oasetesvuođak læk muo dæivvedam? \p \v 18 Ja mon aigom damanaǥa bæive c̄iekkat mu muođoidam buok dam baha diti, maid dat læ dakkam, dainago dat læ jorggalam jec̄as æra ibmeli bællai. \p \v 19 Ja dal, bajasc̄alle aldsesæde dam lavllaga\f + \fr 31:19 \ft 32, 1 j. n. v.\f* ja oapat Israel manaidi dam, bija dam sin njalbmai, vai dat lavla matta læt munji duođas̄tægjen Israel manai vuostai. \p \v 20 Dastgo mon aigom doalvvot dam dam ædnam sisa, maid mon læm vurdnom dam vanhemidi, mast mielkke ja honnig golgga, ja dat galgga borrat ja gallanet ja buoiddot, ja dat s̄adda jorggalet jec̄as æra ibmeli bællai ja balvvalet daid ja bagjelgæc̄c̄at muo ja doagjet mu litto.\x - \xo 31:20 \xt 5 Mos 30:20\x* \p \v 21 Ja go dalle ædnaggærdan oasetesvuođak ja aŧestusak dæivvedek dam, de galgga dat lavla c̄uogjat dam ouddi nuftgo duođas̄tægje, dastgo i dat galga vajaldattujuvvut dam nale njalmest. Dastgo mon dovdam dam jurddagid, maid dat dam bæive adna, ouddalgo mon doalvom dam dam ædnam sisa, maid mon læm dasa vurdnom. \p \v 22 De bajasc̄ali Moses damanaǥa bæive dam lavllaga ja oapati dam Israel manaidi. \p \v 23 Ja son\f + \fr 31:23 \ft Hærra.\f* goc̄oi Josva, Nun barne, ja celki: Læǥe roakkad ja gievrra! Dastgo don galgak doalvvot Israel manaid dam ædnam sisa, maid mon læm sigjidi vurdnom, ja mon aigom læt duina.\x - \xo 31:23 \xt 5 Mos 31:7\x* \p \v 24 Ja de dapatuvai, go Moses læi gærggam c̄allemest dam laǥa sanid girjai gidda loapa ragjai, \p \v 25 de goc̄oi Moses Levitalaʒ̄aid, guđek gudde Hærra litto arka, ja celki:\x - \xo 31:25 \xt 5 Mos 31:9\x* \p \v 26 Valddet dam lakagirje ja bigjet dam Hærra, din Ibmelædek, litto arka balddi, ja dat galgga læt dast duođas̄tægjen du vuostai. \p \v 27 Dastgo mon dovdam du gaʒ̄ʒ̄arvuođa ja du garra nieke; gæc̄a, go mon vela ain læm odne ællemen din lutte, de di lepet læmas̄ gaʒ̄ʒ̄arak Hærra vuostai, ja man sagga æmbo dalle mu jabmem maŋŋel! \p \v 28 C̄okkijeket mu lusa buok din sokkagoddidædek vuorrasid ja din bajeldgec̄c̄idædek, de mon aigom sardnot sin belji ouddi daid sanid ja valddet alme ja ædnama duođas̄tægjen sin vuostai.\x - \xo 31:28 \xt 5 Mos 30:19; 32:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 29 Dastgo mon dieđam, atte mu jabmem maŋŋel, de di s̄addabetet billas̄uttet din gæinodek ja eritgaiddat dam gæinost, maid mon læm digjidi goc̄c̄om, ja dat baha galgga din dæivvedet dain maŋemus̄ beivin, go di dakkabetet, mi baha læ Hærra c̄almi oudast, nuft atte di moarrai hattebetet su din gieđaidædek dagoiguim.\x - \xo 31:29 \xt 5 Mos 4:30\x* \p \v 30 De sarnoi Moses dam lavllaga sanid obba Israel c̄oaggalmasa belji ouddi gidda loapa ragjai. \c 32 \s1 32. Kapittal. \s2 Mosesa ærrolavla. Son goc̄c̄o alme ja ædnam gullat su sanides, mai siste son aiggo gulatet Hærra maidnoma, 1–3. Ibmel, gutte læ oskaldas, i læk daidi oasetesvuođaidi as̄s̄en, mak s̄addek boattet Israel bagjeli, mutto Israel jes̄, gutte læ læmas̄ oskaldasmættom, læ dasa as̄s̄en. Ibmel læ dolus̄ aige rajest c̄ajetam Israeli stuora buoredaǥoid, mutto Israel læ læmas̄ gittemættom ja læ jorralam Ibmelest erit, 4–18. Damditi læ Ibmel ferttim sin ocatallat rangas̄tusaiguim, 19–25; son lifc̄i sin vela hævatamge, jos i son livc̄e ballam, atte vas̄alaʒ̄ak gaddas̄e, atte sin jac̄aidæsek fabmo læ sin hævvanæbmai as̄s̄en, 26–33. Ibmel i aigo almake alelassi addet su albmuges sin vas̄alaʒ̄ai halddoi, mutto maŋemusta aiggo son rangas̄tet sin ja bæstet su albmuges, 34–42. Son goc̄c̄o maŋemuʒ̄ʒ̄i bakenid ramedet Israel, dainago dast læ daggar Ibmel, 43. Maŋŋelgo Moses læ loapatam su lavllages, de nævvo son fastain albmuga vuttivalddet Ibmela sanid aldsesæsek buristsivdnadussan, 44–47. Son oaʒ̄ʒ̄o sæmma bæive goc̄c̄oma mannat bajas Nebo vare ala dokko jabmem diti, maŋŋelgo son læ gæc̄c̄am Kanaan ædnam, 48–52. \p \v 1 Gulddaleket, di almek, ja mon aigom sardnot, ja ænam gullus mu njalme sanid!\x - \xo 32:1 \xt 5 Mos 31:28; Es 1:2\x* \p \v 2 Mu oappom goikkus nuftgo arvve, mu sardnam golggus nuftgo suoldne, nuftgo arvve‐oakte rasi ala ja nuftgo arvves̄oaratak urttasi ala! \p \v 3 Dastgo Hærra nama mon aigom gulatet; addet min Ibmeli gudne!\x - \xo 32:3 \xt Salm 34:4; Alm 14:7\x* \p \v 4 Bakte! — olles læ su dakko, dastgo buok su gæinok læk vuoiggadvuotta; oskaldas Ibmel ja alma bettustaga, vanhurskes ja vuoiggadlas̄ læ son.\x - \xo 32:4 \xt 5 Mos 7:9; Salm 25:8; 92:16\x* \p \v 5 Galgas̄igo son læt mænnodam roappanattem lakai dam vuostai\f + \fr 32:5 \ft Israel.\f*? I, su barnek — sin hæpad dat læ, bahajuonalas̄ ja jorgo sokkagodde.\x - \xo 32:5 \xt Es 1:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 6 Maksebetetgo di Hærrai nuft, don jallas ja daiddemættom almug? Igo son læk du ac̄c̄e, gutte du fidni? Son sivdnedi du ja rakadi du.\x - \xo 32:6 \xt Mal 1:6\x* \p \v 7 Muite dolus̄aiggasas̄ beivid, vuttivalde jaǥid soǥast sokki! Jæra du ac̄estad, ja son dieđet dudnji dam, du vuorrasinad, ja si celkkek dudnji dam. \p \v 8 Dallego dat alemus addi albmugidi arbe, dallego son æroti olbmui manaid, de son bijai albmugi ædnamrajid, gæc̄adedin Israel manai loǥo bællai. \p \v 9 Dastgo Hærra oasse læ su almug, Jakob læ su arbbe‐oasse. \p \v 10 Son gavnai su avddem ædnamest ja avddem baikest mæce holvvasa gaskast; son suogjali su, son vuttivaldi su, son varjali su nuftgo su c̄albmegakas.\x - \xo 32:10 \xt Sak 2:12\x* \p \v 11 Nuftgo goaskem, mi bokta su bæses, saddatalla su c̄ivgaides bagjel, lebbi son su soajaides, valdi son su, guddi su su soagjadolgides alde.\x - \xo 32:11 \xt 2 Mos 19:4; 5 Mos 1:31; Es 63:9\x* \p \v 12 Aivefal Hærra doalvoi su, ja i oktage vierro ibmel læm suina. \p \v 13 Son divti su mannat dokko ædnam dievai bagjel, ja son borai ædnama s̄addoid, ja son divti su njammat honniga bavtest ja oljo garra gæđgest, \p \v 14 gusai lavca ja savcai mielke ja labbai ja Basan viercai ja bokkai buoide ja nisoi buoidemus ađđama; ja vidnemurji vara jukkik don nuftgo vine. \p \v 15 De s̄addai Jes̄urun\f + \fr 32:15 \ft Israel goc̄c̄ujuvvu Jes̄urunen d. l. danen duođalas̄, vuoiggadlas̄ almugen, damditigo dat galgai balvvalet Hærra duođalas̄vuođa siste.\f* buoidden ja c̄ievc̄asti bađas bajas, — don s̄addik buoidden, gassagen ja las̄s̄esen; ja son heiti Ibmela, gutte læi su sivdnedam, ja bagjelgæc̄ai su bestujumes bavte.\x - \xo 32:15 \xt 5 Mos 31:20; Neh 9:25, 26\x* \p \v 16 Si bokte su angervuođa vierro ibmeli bokte; fastes æppe‐ibmeli bokte bajasbokte si su sutto. \p \v 17 Si oaffarus̄s̄e famoidi\f + \fr 32:17 \ft d. l. æppe‐ibmelidi:\f*, mak æi læk Ibmel, ibmelidi, gæid si æi dovddam, ođđasidi, mak æska legje bajas boattam, main din vanhemak æi suorgganam.\x - \xo 32:17 \xt Salm 106:37; 1 Kor 10:20\x* \p \v 18 Dam bavtest, mi du sakkanatti, ik don fuollam, ja don vajaldattik Ibmela, gutte du riegadatti. \p \v 19 De oini Hærra dam ja hilgoi, sin suttost su barnides ja su nieidaides diti. \p \v 20 Ja son celki: Mon aigom c̄iekkat mu muođoidam sin oudast, ja mon aigom gæc̄c̄at, maggaren sin loappa s̄adda; dastgo jorgo sokkagodde si læk, manak, gæi siste i læk mikkege oskaldasvuođaid.\x - \xo 32:20 \xt 5 Mos 31:17\xta ; j. n. v.\x* \p \v 21 Si bokte mu angervuođa dam bokte, mi i læk Ibmel, si bokte mu sutto sin dus̄s̄alas̄ æppe‐ibmelidesek bokte. Maidai mon aigom boktet sin angervuođa dam bokte, mi i læk almug; jallas albmuga bokte aigom mon boktet sin sutto.\x - \xo 32:21 \xt Rom 10:19\x* \p \v 22 Dastgo dolla læ cakkidam mu moarestam ja buolla gidda c̄iegŋalæmus jabmem‐aibmoi, ja dat loapata ædnama ja dam s̄addoid ja buollata vari vuođđodusaid. \p \v 23 Mon aigom c̄okkit oasetesvuođaid sin bagjeli; buok mu njuolaidam aigom mon adnet sin vuostai.\x - \xo 32:23 \xt Esek 14:21\x* \p \v 24 Si galggek ruoidnaduvvut nælgest ja loapatuvvut garra buocalvasast ja mirkolas̄ suottast; ja mæccespiri banid aigom mon bigjat sin vuostai muolda njoammoi boalddevas̄ mirkoin.\x - \xo 32:24 \xt 5 Mos 28:22\x* \p \v 25 Olggobælde galgga miekke, c̄ieǥos gammarin suorgganæbme eritrottit sikke nuorra olbmaid ja nieidaid, dam njamme mana daina c̄urggisvuovtag olbmain. \p \v 26 Mon legjim cælkket: Mon aigom biđgit sin gukkas, mon aigom dus̄s̄en dakkat sin muito olbmui gaskast, \p \v 27 jos mon im livc̄e ballam, atte vas̄alaʒ̄ak bilkkedifc̄e muo, atte sin aŧestægjek boastot dovdas̄e dam, atte si cælkas̄e: Min gietta læ allag, ja i dat læk Hærra, gutte læ buok dam dakkam.\x - \xo 32:27 \xt 4 Mos 14:13-16; Esek 20:14\x* \p \v 28 Dastgo dak læk rađetes almug, ja i læk jierbme sin duokken. \p \v 29 Jos si lifc̄e visasak, de si dovdas̄e dam, de si arvvedifc̄e, maggaren sin loappa s̄adda. \p \v 30 Moft matas̄i okta doarredet duhata, ja guovtes vuojetet loǥe duhata batarussi, ærrebgo sin bakte lifc̄i vuovddam sin, ja Hærra lifc̄i eritaddam sin?\x - \xo 32:30 \xt Es 30:17\x* \p \v 31 Dastgo i sin bakte læk nuftgo min bakte, — min vas̄alaʒ̄ak læk jec̄a duobmarak. \p \v 32 Dastgo sin vidnemuorra læ Sodoma vidnemuorast ja Gomorra ædnamin boattam; sin vidnemuorjek læk mirkolas̄ muorjek, dain læk bac̄c̄a muorjegipok. \p \v 33 Sin vidne læ gærbmas̄i buolle mirkko ja stæc̄c̄alaggai hirbmad sappe. \p \v 34 Igo dat læk aimoin bisotuvvum mu duokken, seillijume vuolde mu vuorkkagammari siste? \p \v 35 Munji gulla makso ja mavsatæbme dam aige, go sin juolgge juorbbo; dastgo sin hævvanæme bæivve læ lakka, ja hoapost boatta, mi læ sigjidi rakaduvvum.\x - \xo 32:35 \xt Rom 12:19; Ebr 10:30\x* \p \v 36 Dastgo Hærra galgga dubmit su albmuges, ja su balvvalegjides diti galgga son gattat, go son oaidna, atte fabmo læ nokkam, ja atte sikke stuorrak ja uccakaʒ̄ak læk nokkam.\x - \xo 32:36 \xt 2 Makk 7:6\x* \p \v 37 Ja son galgga cælkket: Gost læk sin ibmelak, dat bakte, man ala si dorvastegje, \p \v 38 dak, guđek borre sin njuovvamoaffari buoide ja jukke sin jukkamus̄oaffari vine? Dak c̄uoʒ̄ʒ̄elekusek ja væketekusek din! Lekusek dak govc̄asen din bagjel!\x - \xo 32:38 \xt Duob 10:14; 1 Sam 12:21; Jer 2:28\x* \p \v 39 Gec̄c̄et dal, atte mon dat læm, ja atte i læk oktage Ibmel mu baldast. Mon jametam ja dagam ællen, mon havvaduttam, ja mon dalkastam, ja i læk oktage, gutte gagjo mu gieđast.\x - \xo 32:39 \xt 5 Mos 4:35; Es 45:5, 14; 1 Sam 2:6; Hos 6:1, 2\x* \p \v 40 Dastgo mon bajas bajedam mu giettam albmai ja cælkam: Nuft duođai go mon ælam aǥalaʒ̄at: \p \v 41 Go mon sajam mu aldagaste miekkam, ja mu gietta doppe dubmui, de mon aigom mavsatet mu vas̄alaʒ̄aidam mavsoin, ja makset sigjidi, guđek muo vas̄otek; \p \v 42 mon aigom dakkat mu njuolaidam garremidi varast, ja mu miekke galgga borrat biergo, — c̄ađac̄uggijuvvumi ja fanggijuvvumi varast, vas̄alaʒ̄ai oaivamuʒ̄ai oivin. \p \v 43 Ramedeket, di bakenak, su albmug! Dastgo son mavsata su balvvalegjides varaid ja mavsata su vas̄alaʒ̄aides mavsoin ja soabata su ædnames, su albmuges.\x - \xo 32:43 \xt Rom 15:10; Salm 9:13; Alm 19:2\x* \p \v 44 Ja Moses bođi ja sarnoi buok dam lavllaga sanid albmuga belji ouddi, son ja Hosea, Nun bardne.\x - \xo 32:44 \xt 4 Mos 13:16\x* \p \v 45 Ja go Moses læi gærggam sardnomest buok daid sanid obba Israeli, \p \v 46 de celki son sigjidi: Vuttivalddet buok daid sanid, maid mon odne daǥam duođas̄tægjen din vuostai, maid di galggabetet goc̄c̄ot din manaidædek vuttivalddet, nuft atte si dollek buok dam laga sanid.\x - \xo 32:46 \xt 5 Mos 31:26\x* \p \v 47 Dastgo i dat læk guoros sadne digjidi, mutto dat læ din ællem, ja dam sane bokte galggabetet di ællet ædnag beivid dam ædnamest, masa di mannabetet Jordan rasta valddem varas dam oabmenædek.\x - \xo 32:47 \xt Joh 6:63\x* \p \v 48 Ja Hærra sarnoi Mosesi damanaga bæive ja celki: \p \v 49 Mana bajas dam Abarim vare ala, Nebo vare ala, mi læ Moaba ædnamest Jeriko buotta, ja gæc̄ad Kanaan ædnama, maid mon addam Israel manaidi obmudakkan,\x - \xo 32:49 \xt 4 Mos 27:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 50 ja don galgak jabmet vare ala, man ala don manak, ja c̄oggujuvvut du olbmuidad lusa, nuftgo Aron, du viellja, jami Hor vare ala ja c̄oggujuvvui su olbmuides lusa,\x - \xo 32:50 \xt 4 Mos 20:25\xta ; j. n. v.\x* \p \v 51 dainago doai suddodeide mu vuostai Israel manai gaskast Meriba c̄ace lutte Kadesest Sin mæcest, dainago doai æppe basotam muo Israel manai gaskast.\x - \xo 32:51 \xt 4 Mos 20:13\x* \p \v 52 Dastgo don galgak gæc̄c̄at dam ædnama, mi læ du buotta, mutto ik don galga boattet dam ædnama sisa, maid mon addam Israel manaidi.\x - \xo 32:52 \xt 5 Mos 34:4\x* \c 33 \s1 33. Kapittal. \s2 Mosesa buristsivdnadus Israela bagjel. Son sardno vuost dam birra, moft Ibmel addi Israeli laǥa ja s̄addai dam gonagassan, 1–5, gulat dasto jes̄guđege sokkagoddai dam buristsivdnadusa, mi dasa galgga dapatuvvat, 6–25, ja rameda maŋemusta Israela audogassan, damditi go dast læ daggar Ibmel go Hærra, 26–29. \p \v 1 Ja dat læ dat buristsivdnadus, maina Moses, Ibmel olmai, buristsivdnedi Israel manaid su jabmemes ouddal. \p \v 2 Son celki: Hærra bođi Sinaist, ja son bagjani Seirest sin ouddi; son suonjardi ouddan Paran varest ja bođi basse loǥe duhati lutte; su olgis̄ gieđa bælde læi laǥa dolla\f + \fr 33:2 \ft dat dolla, mi mieđos̄ti laǥa addujume.\f* sin oudast.\x - \xo 33:2 \xt 2 Mos 19:20; Hab 3:3; Dan 7:10\x* \p \v 3 Duođai, son adna su albmuges rakisen, buok du basse olbmuk, dak læk du\f + \fr 33:3 \ft Ibmela.\f* gieđast, ja si vællajek du julgi oudast, si vuostaivalddek du sanid. \p \v 4 Laǥa goc̄oi Moses migjidi, obmudaǥa Jakoba særvvegoddai.\x - \xo 33:4 \xt Salm 147:19\x* \p \v 5 Ja son\f + \fr 33:5 \ft Ibmel.\f* s̄addai gonagassan Jes̄uruni.\f + \fr 33:5 \ft 32, 15.\f*, go albmuga oaivamuʒ̄ak c̄oagganus̄s̄e, Israel sokkagoddek buokakrak. \p \v 6 Ruben ellus ja allus jabmu, mutto su olbmak s̄addusek ucca jovkuc̄en! \p \v 7 Ja dam celki son Juda birra: Gula, o Hærra, Juda jiena, ja doalvo su su albmug lusa! Su gieđaidesguim son soatta dam oudast, ja don galgak læt vække su vas̄alaʒ̄ai vuostai. \p \v 8 Ja Levi birra celki son: Du tummim ja du urim gullek du ibmelbalolas̄ olbmai, sudnji, gæn don gæc̄c̄alik Massa lutte, gæina don belkkik Meriba c̄ace lutte.\x - \xo 33:8 \xt 2 Mos 28:30; 17:2-7; 4 Mos 20:2-13\x* \p \v 9 Son, gutte celki su ac̄es birra ja su ædnes birra: Im mon oaine sodno, ja gutte i dovddam su vieljaides ige diettam maidege su barnines, dainago son vuttivalddi du sane ja aimoin bisoti du litto,\x - \xo 33:9 \xt 2 Mos 32:26-29; Matt 10:37; 19:29; Luk 14:26\x* \p \v 10 son galgga oapatet Jakobi du bakkomid ja Israeli du laǥa, son galgga bigjat suovvasa du njune ouddi ja olles oaffara du altar ala.\x - \xo 33:10 \xt 5 Mos 17:9\xta ; j. n. v.;\xta* Mal 2:6, 7\x* \p \v 11 Buristsivdned, o Hærra, su famo, ja divte su gieđai daǥo dudnji dokkit! Cuvkke su vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄oi ja su vas̄otegji alemid, nuft atte si æi c̄uoʒ̄ʒ̄el! \p \v 12 Benjamin birra celki son: Hærra rakistuvvum orro oagjebassan su lutte; son gokc̄a su bagjel gæc̄os bæive, ja su olgi gaskast assa son. \p \v 13 Ja Josefa birra celki son: Buristsivdneduvvum Hærrast lekus su ænam daina bajemus̄ addaldaǥain almest, sulnin ja c̄iegŋalis c̄aciguim, mak orruk daggo vuollen,\x - \xo 33:13 \xt 1 Mos 49:25, 26\x* \p \v 14 ja daina bajemus̄ s̄addoin dast, maid bæivas̄ ouddanbukta, ja daina bajemus̄ s̄addoin dast, maid manok ouddanbuktek, \p \v 15 ja daina hærvvasæmus s̄addoin dain dolus̄aiggasas̄ varin, ja daina bajemus̄ s̄addoin dain aǥalas̄ dievain, \p \v 16 ja daina bajemus̄ s̄addoin ædnamest ja dam dievasvuođast, ja su armoin, gutte asai bastelis lanjai miestaga siste; dat bottus Josefa oaive bagjeli ja su oaivvec̄oka bagjeli, gutte læ oaivamus̄ su vieljaides gaskast!\x - \xo 33:16 \xt 2 Mos 3:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 17 Su vuovsa vuostasrieǥadægje\f + \fr 33:17 \ft d. l. sokkagodde famolaʒ̄amus soatteolbmak.\f* læ hærvas, ja nuftgo mæccevuovsa c̄oarvek læk su c̄oarvek, daiguim doarro son albmugid buokaidrakkan, ædnam ravdaid; dak læk Efraim loǥe duhatak, dak læk Manasse duhatak.\x - \xo 33:17 \xt 1 Mos 48:19\xta ; j. n. v.\x* \p \v 18 Ja Sebulon birra celki son: Illod, Sebulon, du olgusmannamad diti, ja don, Isaskar, du gođidad diti!\x - \xo 33:18 \xt 1 Mos 49:13, 14\x* \p \v 19 Albmugid goc̄c̄uk si vare lusa, dobbe oaffarus̄s̄ek si vanhurskesvuođa oaffarid; dastgo abe valljogasvuođa ja saddoi c̄ikkujuvvum davverid si njammek. \p \v 20 Ja Gad birra celki son: Maidnujuvvum lekus son, gutte viddeda Gad! Nuftgo njiŋŋelas legjon vælla son, ja son gaikoda sikke gieđa ja oaivvec̄oka. \p \v 21 Ja son gæc̄adi aldsesis dam vuostas oase, dastgo dasa læ dat oasse vurkkijuvvum, maid lakaadde læ mærredam sudnji, ja de son manai ouddan albmuga njunnos̄est; mi vuoiggadvuotta læi Hærra oudast, dam son daǥai, ja maid son læi mærredam, oktan Israelin.\x - \xo 33:21 \xt 4 Mos 32:1; j. n. v. 16; j. n. v. 29; Josv 4:12\x* \p \v 22 Ja Dan birra celki son: Dan læ legjonc̄ivgga, mi ruotasta ouddan Basanest.\x - \xo 33:22 \xt 1 Mos 49:17; Duob 13:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 23 Ja Naftali birra celki son: Naftali, galletuvvum buoredokkalas̄vuođast ja devddujuvvum Hærra buristsivdnadusain, — orjis̄ guovlo ja lulle guovlo valddus son oabmenes! \p \v 24 Ja Aser birra celki son: Buristsivdneduvvum barni ouddali lekus Aser! Son lekus dat eccujuvvum olmai su vieljaides gaskast ja buonjostekus oljo siste su juolges!\x - \xo 33:24 \xt 1 Mos 49:20\x* \p \v 25 Ruovdest ja væikest lekus du smartte, ja nuft gukke go du bæivek lekus du vuoiŋadus! \p \v 26 I oktage læk daggar go Ibmel, o Jes̄urun\f + \fr 33:26 \ft 32, 15.\f*! Son manna alme bagjel vekin dudnji ja su allagvuođas siste balvai alde. \p \v 27 Orromviste læ dat dolus̄aiggasas̄ Ibmel, ja dabe vuollen læk aǥalas̄ gieđak; son olgusagja vas̄alaʒ̄a du muođoi oudast ja cælkka: Hævat!\x - \xo 33:27 \xt Salm 90:1; 5 Mos 31:3\x* \p \v 28 Ja Israel assa oagjebassan jes̄ sierra, Jakoba c̄albme læ jorgidam ædnama guvllui, mast læk gornek ja vidne, vela su albme goaikko suolnest.\x - \xo 33:28 \xt 4 Mos 23:9\x* \p \v 29 Audogas læk don, Israel! Gi læ nuftgo don, daggar almug, man bestujubme læ Hærra siste, gutte læ du væketægje galbba ja du alla miekke! Du vas̄alaʒ̄ak dokkistuvvek dudnji, ja sin dievai alde duolmak don. \c 34 \s1 34. Kapittal. \s2 Moses manna bajas Nebo vare ala, ja maŋŋelgo son læ gæc̄c̄am Kanaan ædnama, de son jabma dasa ja havddaduvvu, 1–7. Israel manak moras̄tek su bagjel ja jægadek su jabmem maŋŋel Josva, 8, 9. Moses rameduvvu stuoremus profetan Israelest, 10-12. \p \v 1 Ja Moses manai bajas Moaba avddem mecin Nebo vare ala, Pisga c̄oka ala, mi læ Jeriko buotta; ja Hærra divti su gæc̄c̄at obba ædnama, Gileada gidda Dan ragjai,\x - \xo 34:1 \xt 5 Mos 3:27\x* \p \v 2 ja obba Naftali ja Efraim ja Manasse ædnama, ja obba Juda ædnama gidda orjis̄ abe ragjai \p \v 3 ja lulle‐ædnama ja Jordan jalggadasa, Jeriko vuome, palbmegavpuga, gidda Soar ragjai.\x - \xo 34:3 \xt Duob 1:16; 2 Muit 28:15\x* \p \v 4 Ja Hærra celki sudnji: Dat læ dat ænam, maid mon læm vurdnom Abrahami, Isaki ja Jakobi ja cælkkam: Du nallai aigom mon dam addet. Mon læm diktam du gæc̄c̄at dam du c̄almidadguim, mutto ik don galga dokko rasta boattet.\x - \xo 34:4 \xt 1 Mos 12:7; 5 Mos 32:52\x* \p \v 5 De jami Moses, Hærra balvvalægje, dasa Moab ædnami Hærra sane mielde. \p \v 6 Ja son havddadi su vuobmai Moab ædnami Bet‐Peor buotta, ja i oktage dieđe su havde birra gidda dam bæive ragjai.\x - \xo 34:6 \xt Jud 1:9\x* \p \v 7 Ja Moses læi c̄uođe ja guokte loǥe jaǥe boares, go son jami; su c̄albme i læm sevnjudam, ja su fabmo i læm eritgaiddam.\x - \xo 34:7 \xt 5 Mos 31:2\x* \p \v 8 Ja Israel manak c̄irru Mosesa Moab avddem mecin golbma loǥe bæive; ja de nokke c̄ierrom bæivek, moras̄ Mosesa bagjel.\x - \xo 34:8 \xt 4 Mos 20:29\x* \p \v 9 Ja Josva, Nun bardne, læi devddum visesvuođa vuoiŋain, dastgo Moses læi bigjam su gieđaides su ala; ja Israel manak jægadegje su ja dakke nuft, moft Hærra læi goc̄c̄om Mosesa.\x - \xo 34:9 \xt 4 Mos 27:18\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 Mutto i c̄uoʒ̄ʒ̄elam s̄atan æmbo daggar profeta Israelest go Moses, gæn Hærra dovdai muođost muttui,\x - \xo 34:10 \xt 2 Mos 33:11; 4 Mos 12:8\x* \p \v 11 buok dai mærkai ja ibmas̄i dafhost, maid Hærra læi vuolgatam su dakkat Egypten ædnamest ja Farao ala ja buok su balvvalegji ala ja obba su ædnam ala, \p \v 12 ja obba dam gievras gieđa dafhost ja buok dai stuora, hirbmadlas̄ daǥoi dafhost, maid Moses læi dakkam obba Israel c̄almi oudast.