\id 1SA \ide UTF8 \h Oudeb Samuel Girje \toc1 Oudeb Samuel Girje \toc2 Oudeb Samuel Girje \toc3 1 Sam \mt1 Oudeb Samuel Girje. \c 1 \s1 1. Kapittal. \s2 Elkanast, muttom Levitalaʒ̄ast, læk guokte aka, gæin Hanna læ manatæbme; Hanna bagjelgec̄c̄ujuvvu Peninnast ja læ morras̄est, 1–8. Hanna rokkadalla Silost Hærrast ovta barne, lopped su Hærrai, cuigoduvvu Elist, mutto jeđđijuvvu fastain sust, 9–18. Son vuolgga ruoktot, rieǥadatta barne, gæn son goc̄c̄o Samuelen, son botkit su ja doalvvo su Siloi, vai son balvval dobbe Hærra, 19–28. \p \v 1 Ja muttom olmai læi Ramataim‐Sofimest, Efraim varest erit, ja su namma læi Elkana, Jeroham bardne, Elihu bardne, Tohu bardne, Suf bardne, muttom Efraimitalas̄\f + \fr 1:1 \ft muttom Levitalas̄, gi oroi Efraimest.\f*.\x - \xo 1:1 \xt 1 Muit 6:27, 33\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja sust legje guokte aka, nubbe namma læi Hanna ja nubbe namma Peninna; ja Peninnast legje manak, mutto Hannast i læm oktage manna. \p \v 3 Ja dat olmai manai bajas su gavpugestes jaǥest jakkai rokkadallat ja oaffarus̄s̄at Hærrai, alme væǥai ibmeli, Silost; ja dobbe legje Eli guokte barne, Hofni ja Pinehas, pappan Hærra oudast.\x - \xo 1:3 \xt 2 Mos 23:15; Josv 18:1; Neh 9:6\x* \p \v 4 Ja go bæivve bođi ja Elkana oaffarus̄ai, de addi son Peninnai, su akkasis, ja buok su barnidi ja su nieidaidi gappalaǥaid oaffarest.\x - \xo 1:4 \xt 3 Mos 7:15; 5 Mos 27:7\x* \p \v 5 Mutto Hannai addi son guovtegærddasas̄ oase; dastgo son rakisti Hanna, ja Hærra læi buđđom su ædnehæga,\x - \xo 1:5 \xt 1 Mos 20:18\x* \p \v 6 ja su vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄o ani su maidai bilko sajest hattim diti su moarrai, dainago Hærra læi buđđom su ædnehæga. \p \v 7 Ja nuft daǥai son\f + \fr 1:7 \ft Elkana.\f* jaǥest jakkai, nuft davja go son\f + \fr 1:7 \ft Hanna.\f* manai bajas Hærra vissui, ja nuft skuc̄c̄i son su, ja son c̄ieroi ja i borram. \p \v 8 De celki Elkana, su boadnja, sudnji: Hanna, manne don c̄ierok, ja manne don ik bora, ja manne læ du vaibmo morras̄est? Imgo mon læk dudnji buoreb go loǥe barne? \p \v 9 De c̄uoʒ̄ʒ̄eli Hanna, maŋŋelgo si legje borram Silost, ja maŋŋelgo si legje jukkam; ja Eli, pappa, læi c̄okkamen su stuolos alde uksastoalpo guorast Hærra tempel siste. \p \v 10 Ja son læi bac̄c̄aget morras̄est sielost, ja son rokkadalai Hærrai ja c̄ieroi sagga. \p \v 11 Ja son daǥai loppadusa ja celki: Hærra, alme væǥai Ibmel! Jos don gæc̄ak du balvvalægje nissonad varnotesvuođa bællai ja muitak muo ja ik vajaldatte du balvvalægje nissonad ja addak du balvvalægje nissonasad olbmabæle nale, de aigom mon addet su Hærrai buok su ællembeivid, ja rakimnibbe i galga boattet su oaive ala.\x - \xo 1:11 \xt Duob 13:5\x* \p \v 12 Ja de dapatuvai, go son gukka læi rokkadallamen Hærra muođoi oudast, ja Eli vuttivaldi su njalme, \p \v 13 (ja Hanna sarnoi su vaimostes; dus̄s̄e su boksamak likkadegje, mutto su jiedna i gullum), de gaddi Eli su garremin. \p \v 14 Ja Eli celki sudnji: Man gukka aigok don gævatet jec̄ad garrim olbmu lakai? Rabed aldad erit garrimvuođad! \p \v 15 De vastedi Hanna ja celki: I, mu hærram! Mon læm muttom vuoiŋast c̄iegŋalet moras̄tægje nisson, ja vine ja garra jukkamus̄a im mon læk jukkam, mutto mon golgatim mu sillum Hærra muođoi ouddi.\x - \xo 1:15 \xt Salm 42:5; 62:9; 102:1\x* \p \v 16 Ale ane du balvvalægje nissonad navcates nissonen! Dastgo mu ollo morras̄estam ja vaimobakc̄asestam læm mon dassac̄i sardnom. \p \v 17 De vastedi Eli ja celki: Vuolge rafhai, ja Israel Ibmel galgga addet dudnji, maid don læk sust anotam. \p \v 18 Ja son celki: Du balvvalægje nisson gavdnus armo du c̄almi oudast! Ja nisson manai su gæidnosis, ja son borai, ja i sust læm s̄atan æmbo su oudeb amadagjo. \p \v 19 Ja si likke arrad iđđedest bajas ja rokkadalle Hærra muođoi oudast; dasto macce si ruoktot ja botte sin vissusæsek Ramai. Ja Elkana dovdai Hanna, su akas, ja Hærra muiti su; \p \v 20 ja de dapatuvai dam jaǥe sisa, atte Hanna s̄addai manai vuostai ja rieǥadatti barne, ja son goc̄oi su nama Samuelen\f + \fr 1:20 \ft son læ anotuvvum, ja mon læm gullujuvvum Ibmelest.\f*; dastgo [son celki] Hærrast læm mon su anotam.\x - \xo 1:20 \xt 1 Mos 21:1, 2; 25:21\x* \p \v 21 Ja olmai Elkana obba su viesoines manai bajas oaffarus̄s̄am varas Hærrai jakkasas̄ oaffara ja [dævddet] su loppadusas. \p \v 22 Mutto Hanna i mannam bajas; dastgo son celki su boadnjasis: Æska go barnas̄ botketuvvu, aigom mon doalvvot su dokko; de galgga son ouddandivvujuvvut Hærra muođoi ouddi ja orrot dast oktelassi. \p \v 23 Ja Elkana, su boadnja, celki sudnji: Daǥa, mi buorre læ du c̄almi oudast; oro sidast, dassac̄i go don læk su botketam; dus̄s̄e dollus Hærra su sanes! De oroi nisson sidast, ja son addi su bardnasis njammat, dassac̄i go son læi su botketam. \p \v 24 Ja son doalvoi su bajas mieldes, nuft farga go son læi su botketam, golmain vuovsain ja ovtain jaffo‐efain ja ovtain nakkelaskoin, man siste læi vidne, ja son buvti su Hærra vissui Siloi; ja barnas̄ læi aibas ucce. \p \v 25 Ja si njuvve vuovsa ja dolvvu barnac̄a sisa Eli lusa. \p \v 26 Ja son celki: Gula muo, mu hærram! Nuft duođai go du siello ælla, mu hærram, de mon læm dat nisson, gutte c̄uʒ̄ʒ̄um dast du lutte rokkadallam varas Hærrai. \p \v 27 Dam barnac̄a harrai mon rokkadallim, ja Hærra addi munji, maid mon sust anotim.\x - \xo 1:27 \xt 1 Sam 1:17\x* \p \v 28 Mon maidai addam su Hærrai buok daid beivid, maid son ælla; son læ anotuvvum Hærra varas. Ja si rokkadalle Hærra dast.\x - \xo 1:28 \xt 1 Sam 1:11\x* \c 2 \s1 2. Kapittal. \s2 Hanna lavllo Hærrai hærvas gitoslavllaga, 1–10. Eli barnek læba sagga ibmelmættomak, 11–17. Samuel balvvala Hærra; Hanna rieǥadatta æmbo manaid, 18–21. Eli rangas̄ta su barnides bære dibmaset, 22–26. Muttom Ibmel olmai gulat lossis duomoid Eli vieso bagjeli, 27–36. \p \v 1 Ja Hanna rokkadalai ja celki: Mu vaibmo avvod Hærra siste, allag læ mu c̄oarvve Hærra siste, viddaset rabastuvvum læ mu njalbme mu vas̄alaʒ̄aidam vuostai; dastgo mon læm ilost du bestujume diti.\x - \xo 2:1 \xt Luk 1:47\x* \p \v 2 I oktage læk basse nuftgo Hærra; dastgo i læk oktage ærreb du, ja i læk oktage bakte nuftgo min Ibmel.\x - \xo 2:2 \xt Salm 86:8; Es 44:8\x* \p \v 3 Allet sarno nuft ollo alla sanid, allet divte c̄ævllas sanid olgus boattet din njalmestædek! Dastgo dieđo Ibmel læ Hærra, ja sust vikkijuvvujek daǥok. \p \v 4 Væǥalaʒ̄ai davgge dogjujuvvu, ja guossalægjek boakkanastek jec̄aidæsek famoin. \p \v 5 Gallanam olbmuk addek jec̄aidæsek balkatuvvut laibe oudast, ja nælggok heittek nælggomest; vela s̄addotæbmege rieǥadatta c̄iec̄a, ja dat, gutte læ rigges barnidi, asta.\x - \xo 2:5 \xt Luk 1:53\x* \p \v 6 Hærra jamet ja dakka ællen; son doalvvo vuolas jabmi aibmoi ja doalvvo dobbe bajas.\x - \xo 2:6 \xt 5 Mos 32:39; Visesv 16:13; Salm 71:20\x* \p \v 7 Hærra dakka vaivas̄en ja dakka riggesen; son vuoled ja aled maidai; \p \v 8 son c̄uoʒ̄aldatta dam hæjo muoldast, aled dam vaivas̄a ribakest bigjam varas su oaivamuʒ̄ai lusa ja diktem varas su arbbit gudne truono; dastgo Hærrai gullek ædnam caggek, ja dai ala bijai son ædnamrika.\x - \xo 2:8 \xt Salm 113:7, 8; Luk 1:52\x* \p \v 9 Son varjala su ibmelbalolaʒ̄aides julgid, mutto ibmelmættomak hævvanek sævdnjadassi; dastgo i jec̄as famo bokte læk olmai gievrra.\x - \xo 2:9 \xt Salm 91:11\x* \p \v 10 Suorgganet galgga juokke okta, gutte soatta Hærra vuostai; su bagjel dikta son bajana c̄ærggot almest. Hærra dubme ædnam ravdaid, ja son aiggo addet su gonagassasis gievrravuođa ja aledet su vuiddujuvvumes c̄oarve.\x - \xo 2:10 \xt 1 Sam 7:10; Salm 89:25; 132:17\x* \p \v 11 De Elkana manai fastain ruoktot Ramai, mutto barnas̄ balvvali Hærra Eli, papa, muođoi oudast.\x - \xo 2:11 \xt 1 Sam 3:1\x* \p \v 12 Ja Eli barnek læiga navcatæmek; æba soai dovddam Hærra.\x - \xo 2:12 \xt 1 Sam 1:3\x* \p \v 13 Ja papai mænno albmug vuostai læi dat: Nuft davja go guttege olmai oaffarus̄ai oaffara, de bođi papa rængga, go bierggo læi vus̄s̄ujuvvumen, ja doalai golmasuorag gaffala su gieđastes,\x - \xo 2:13 \xt 2 Mos 27:3\x* \p \v 14 ja son c̄uggi dam gievdnai daihe battai daihe bannoi daihe littai; buok, maid dalle gaffal gesi bajas, dam valdi pappa daina. Nuft dakke si obba Israel vuostai, mi bođi dasa Siloi. \p \v 15 Vela ouddalge go si boldde buoide, bođi papa rængga ja celki dam olbmai, gutte oaffarus̄ai: Adde biergo deiki basset pappi! I son vuostaivalde dust vus̄s̄um biergo, mutto njuoska biergo.\x - \xo 2:15 \xt 3 Mos 3:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 16 Olmai celki dalle sudnji: Buoidde galgga dal aito bolddujuvvut; valde dasto aldsesad, dađemielde go du siello halid! Mutto son celki sudnji: Im, dal don galgak dam addet; jos ik, de mon valdam dam væǥald. \p \v 17 Ja dai nuorra olbmai suddo læi sagga stuores Hærra muođoi oudast; dastgo olbmak bagjelgæc̄aiga Hærra oaffara. \p \v 18 Mutto Samuel balvvali Hærra muođoi oudast nuftgo nuorra barnas̄, boakkanastujuvvum lidneoalggebiktasin. \p \v 19 Ja su ædne rakadi sudnji ucca olgoldas gavtac̄a ja buvti sudnji dam bajas jaǥest jakkai, go son manai bajas su boadnjaines oaffarus̄s̄am varas jakkasas̄ oaffara. \p \v 20 Ja Eli buristsivnedi dalle Elkana ja su aka ja celki: Hærra addus dudnji nale dam nissonest dam sagjai, mi anotuvvui Hærra varas! De manne si su baikkai. \p \v 21 Go dal Hærra oappaladai Hanna, de s̄addai son manai vuostai ja rieǥadatti golbma barne ja guokte nieida; ja barnas̄ Samuel s̄addai stuoresen Hærra lutte.\x - \xo 2:21 \xt Luk 1:80\x* \p \v 22 Ja Eli læi sagga boares, ja son gulai buok dam, maid su barnek daǥaiga obba Israel vuostai, ja atte soai vællaiga dai nissoni lutte, guđek doaimategje balvvalusa oktiboattem goađe uksaraige oudast.\x - \xo 2:22 \xt 2 Mos 38:8\x* \p \v 23 Ja son celki sodnoidi: Manne dakkabætte doai nuft? Dastgo mon gulam obba dam albmugest, atte dodno mænno læ baha. \p \v 24 Alle nuft, mu barnac̄idam! Dastgo dat sakka, maid mon gulam, i læk buorre; doai fillebætte Hærra albmuga. \p \v 25 Go olmai suddod nubbe olbma vuostai, de galgga Ibmel\f + \fr 2:25 \ft eisevaldde,\f* dubmit su; mutto go olmai suddod Hærra vuostai, gi galgga dalle rokkadallat su oudast? Mutto æba soai gullam sodno ac̄esga jiena; dastgo Hærra datto læi diktet sodno jabmet.\x - \xo 2:25 \xt 2 Mos 21:6\x* \p \v 26 Mutto barnas̄ Samuel ouddani akkai ja dokkalas̄vutti sikke Hærra oudast ja olbmui oudast.\x - \xo 2:26 \xt Luk 2:40, 52\x* \p \v 27 Ja de bođi muttom Ibmel olmai Eli lusa ja celki sudnji: Nuft cælkka Hærra: Imgo mon læk almostattam jec̄c̄am du ac̄ad vissui, dallego si Egyptenest balvvalegje Farao vieso? \p \v 28 Ja mon valljijim su buok Israel sokkagoddi gaskast aldsesam pappan, oaffarus̄s̄at mu altaram ala, boalddet suovvasid, adnet oalggebiktasa mu muođoi oudast, ja mon addim du ac̄ad vissui buok Israel manai dolla‐oaffarid.\x - \xo 2:28 \xt 3 Mos 10:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 29 Manne duolbmabetet di julgidædek vuollai mu nujovvamoaffara ja mu borramus̄oaffara, maid mon goc̄c̄um oaffarus̄s̄at mu vissum siste? Ja don gudnijattak du barnidad æmbo go muo, go di buoiddobetet jec̄aidædek daina buoremusain buok mu albmugam, Israel, borramus̄oaffarin. \p \v 30 Damditi cælkka Hærra, Israel Ibmel: Mon læm cælkkam: Du viesso ja du ac̄ad viesso galgga vagjolet mu muođoi oudast aǥalaʒ̄at. Mutto dal cælkka Hærra: Lekus dat gukken must erit! Dastgo sin, guđek muo gudnijattek, aigom mon gudnijattet, ja si, guđek muo bagjelgec̄c̄ek, galggek bagjelgec̄c̄ujuvvut.\x - \xo 2:30 \xt 2 Mos 28:1; Joh 12:26; Mal 2:9\x* \p \v 31 Gæc̄a, bæivek bottek, go mon eritc̄uopam du gieđad ja du ac̄ad vieso gieđad, nuft atte i oktage boares bace du vissui.\x - \xo 2:31 \xt 1 Gon 2:27\x* \p \v 32 Ja don galgak oaidnet atestusa vissui\f + \fr 2:32 \ft Ibmel vissui.\f* buok dam buore vuolde, maid son aiggo dakkat Israel vuostai, ja boares olmus̄ i galga læt goassege du viesost. \p \v 33 Daddeke im mon aigo erit hævatet juokke olbma du gaskast mu altaram lutte, nuft atte mon divtam du c̄almid golatuvvut ja du sielo vuoimetuvvat; mutto buok du vieso lassanæbme galgga jabmet nuftgo raves olbmak. \p \v 34 Ja dat galgga læt dudnji mærkkan, mi galgga boattet goabbas̄aǥai du barni bagjeli, Hofni ja Pinehas bagjeli: Ovta bæive galggaba soai goabbas̄aǥak jabmet.\x - \xo 2:34 \xt 1 Sam 4:11\x* \p \v 35 Ja mon aigom c̄uoʒ̄aldattet aldsesam ovta oskaldas papa; dam mielde, mi læ mu vaimost ja mu sielost, galgga son dakkat, ja mon aigom huksit sudnji bissovas̄ vieso, ja son galgga vagjolet mu vuiddujuvvuma muođoi oudast buok beivid.\x - \xo 2:35 \xt 1 Gon 2:27, 35; 1 Muit 29:22\x* \p \v 36 Ja de galgga dapatuvvat: Juokkehas̄, gutte bacca ligas du viesost, galgga boattet ja gobmerdet jec̄as su ouddi ovta silbbaruđa ja ovta laibe oudast ja cælkket: Bija muo dadde pappa‐ammati, vai mon oaʒ̄om laibbebittac̄a borrat. \c 3 \s1 3. Kapittal. \s2 Hærra almostatta jec̄as Samueli, gutte algost i dieđe, atte dat læ Hærra, 1–9. Eli cælkka sudnji, atte dat læ Hærra, ja Samuel gulla dalle Ibmel stuora moare ja duomoid Eli vieso bagjel, 10-14. Son dieđet Eli, maid Hærra læ sardnom, 15–18. Hærra almostatta jec̄as vela ain Samueli ja dakka su nuft profetanes, 19–21. \p \v 1 Ja barnas̄ Samuel balvvali Hærra Eli muođoi oudast, ja Hærra sadne læi divras dain beivin; oainatusak legje uccan.\x - \xo 3:1 \xt Amos 8:11\x* \p \v 2 Ja de dapatuvai muttom bæive, go Eli læi vællamen su sajestes, ja su c̄almek ribme s̄liedadet, ige son mattam oaidnet,\x - \xo 3:2 \xt 1 Sam 4:15; 1 Mos 27:1\x* \p \v 3 ja Ibmel lampa i læm vela c̄askaduvvum, ja Samuel læi vællamen Hærra tempel siste, gost Ibmel arkka læi, \p \v 4 de ravkai Hærra Samuela, ja son celki: Gæc̄a, dast mon læm. \p \v 5 Ja son vieǥai Eli lusa ja celki: Gæc̄a, dast mon læm; alma don ravkkik muo. Mutto son celki: Im mon ravkkam; mana ruoktot ja vællan! Ja son manai dokko ja vællani. \p \v 6 Ja Hærra ravkai vela ovta gærde: Samuel! Ja Samuel likkai bajas ja manai Eli lusa ja celki: Gæc̄a, dast mon læm; alma don ravkkik muo. Mutto son celki: Im mon ravkkam, mu barnac̄am; mana ruoktot ja vællan! \p \v 7 Mutto Samuel i vela dovddam Hærra, dastgo Hærra sadne i læm vela almostuvvam sudnji. \p \v 8 Ja Hærra ravkai vela goalmad gærde: Samuel! Ja son likkai bajas ja manai Eli lusa ja celki: Gæc̄a, dast mon læm; alma don ravkkik muo. De arvvedi Eli, atte dat læi Hærra, gutte ravkai barnac̄a. \p \v 9 Ja Eli celki Samueli: Mana dokko, vællan, ja jos don ravkkujuvvuk, de galgak don cælkket: Sarno, Hærra, dastgo du balvvalægje gulla. Ja Samuel manai dokko ja vællani su sagjasis. \p \v 10 De bođi Hærra ja divoi jec̄as dokko ja ravkai dalge, nuftgo ouddal: Samuel! Samuel! Ja Samuel celki: Sarno, dastgo du balvvalægje gulla! \p \v 11 De celki Hærra Samueli: Gæc̄a, mon aigom dal dakkat ovta daǥo Israelest; juokkehaʒ̄ast, gutte dam gulla, sust galggaba goabbas̄aǥak su bæljek c̄uogjat.\x - \xo 3:11 \xt 2 Gon 21:12\x* \p \v 12 Dam bæive aigom mon ollas̄uttet Eli bagjeli buok, maid mon læm sardnom su vieso vuostai, algost loppi.\x - \xo 3:12 \xt 1 Sam 2:30\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 Dastgo mon læm dieđetam sudnji, atte mon aigom dubmit su vieso aǥalaʒ̄at dam værredaǥo diti, atte son diđi, atte su barnek buvtiga garrodusa bagjelasasga, mutto i doallam sodno huvda vuolde. \p \v 14 Ja damditi læm mon vurdnom Eli vissui: I galga Eli vieso værredakko soabatuvvut njuovvamoaffarin ja borramus̄oaffarin aǥalaʒ̄at. \p \v 15 Ja Samuel vællai gidda iđđed ragjai; de rabasti son Hærra vieso uvsa, ja Samuel balai muittalæmest oainatusas Eli. \p \v 16 De ravkai Eli Samuela ja celki: Samuel, mu barnac̄am! Ja son celki: Gæc̄a, dast mon læm. \p \v 17 Ja son celki: Mi dat læi, maid son sarnoi dudnji? Ale fal c̄ieǥa dam must! Nuft dakkus Ibmel du vuostai, ja bissus son nuft dakkamest, jos don c̄ieǥak must maidege buok dast, maid son sarnoi dudnji! \p \v 18 De muittali Samuel sudnji dam buokrakkan ja i c̄iekkam maidege sust. Ja son celki: Son læ Hærra; son dakkus, mi læ buorre su c̄almi oudast!\x - \xo 3:18 \xt Ap daǥ 21:14\x* \p \v 19 Ja Samuel s̄addai stuoresen, ja Hærra læi suina, ja i son diktam maidege buok su sanines gac̄c̄at ædnami.\x - \xo 3:19 \xt Josv 21:45; 23:14\x* \p \v 20 De dovdai obba Israel Dan rajest gidda Beerseba ragjai, atte Samuel læi oskelduvvum læt profetan Hærra oudast. \p \v 21 Ja Hærra bisoi diktemest jec̄as oidnujuvvut Silost; dastgo Hærra læi almostattam jec̄as Samueli Silost Hærra sane bokte. \c 4 \s1 4. Kapittal. \s2 Israel vuolgga olgus soattai Filistalaʒ̄ai vuostai, vuoitatalla sigjidi ja dikta Hærra arka viʒ̄ʒ̄ujuvvut, 1–5. Filistalaʒ̄ak suorgganek dam diti, mutto roakasmuvvek fastain, vuittek Israela ja valddek arka, 6–11. Saǥa diti dam birra gac̄c̄a Eli suorgganemin vuolas su stuolostes ja doagja c̄æbetes; su barne Pinehas akka rieǥadatta barne, gæn son goc̄c̄o Ikabodan, ja jabma, 12–22. \p \v 1 Ja Samuel sadne dapatuvai obba Israeli, ja Israel manai olgus Filistalaʒ̄ai vuostai soattai ja luoittali Eben‐Esera gurri, ja Filistalaʒ̄ak luoittalegje Afeki. \p \v 2 Ja Filistalaʒ̄ak divvu jec̄aidæsek soattamlagje Israel vuostai, ja soatte viddani, ja Israel c̄askujuvvui Filistalaʒ̄ai muođoi oudast; ja si c̄aske soattevæǥast mæcest njællje duhat olbma arvo. \p \v 3 Ja go almug bođi soattesidi, de celkke Israel vuorrasak: Manne læ Hærra odne c̄askam min Filistalaʒ̄ai muođoi oudast? Viʒ̄ʒ̄op mi Hærra litto arka Silost lusamek, ja go dat boatta min gaski, de galgga dat bæstet min min vas̄alaʒ̄ai gieđast.\x - \xo 4:3 \xt 1 Sam 14:18\x* \p \v 4 De vuolgati almug sane Siloi, ja si valdde dobbe Hærra, alme væǥai Ibmela, litto arka, su arka, gutte c̄okka kerubi alde; ja goabbas̄aǥak Eli barnek, Hofni ja Pinehas, læiga dast Ibmel litto arka mielde.\x - \xo 4:4 \xt 2 Sam 6:2; Salm 80:2\x* \p \v 5 Ja de dapatuvai, go Hærra litto arkka bođi soattesidi, de bajedi obba Israel stuora avvoc̄uorvvoma, nuft atte ænam doargesti. \p \v 6 Ja go Filistalaʒ̄ak gulle dam avvoc̄uorvvom jiena, de celkke si: Maid maksa dat stuora avvoc̄uorvvom Ebrealaʒ̄ai soattesidast? Ja si oʒ̄ʒ̄u diettet, atte Hærra arkka læi boattam soattesidi. \p \v 7 De Filistalaʒ̄ak ballagotte; dastgo si celkke: Ibmel læ boattam soattesidi. Ja si celkke: Vuoi migjidi! Dastgo daggaras̄ i læk ouddal dapatuvvam. \p \v 8 Vuoi migjidi! Gi galgga bæstet min dai væǥalas̄ ibmeli gieđast? Dak læk dak ibmelak, guđek c̄aske Egyptena buoklaǥas̄ givsiguim mæcest.\x - \xo 4:8 \xt 2 Mos 13:20; 14:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 Valddet roakkadvuođa aldsesædek ja s̄addet olmajen, di Filistalaʒ̄ak, amadek di s̄addat balvvalet Ebrealaʒ̄aid, nuftgo si læk balvvalam din! S̄addet olmajen ja sottet!\x - \xo 4:9 \xt Duob 13:1; 15:11\x* \p \v 10 De sotte Filistalaʒ̄ak, ja Israel c̄askujuvvui, ja si bataregje, jes̄ gutteg su goattasis, ja hævvo s̄addai sagga stuoresen, ja Israelest gac̄c̄e golbma loǥe duhat vaʒʒeolbma albmugest. \p \v 11 Ja Ibmel arkka valddujuvvui, ja Eli barneguovtos jamiga, Hofni ja Pinehas.\x - \xo 4:11 \xt Salm 78:61\x* \p \v 12 De viekkali okta olmai Benjaminest soattevæǥast erit ja bođi Siloi dam sæmma bæive; ja su biktasak legje gaikoduvvum, ja muoldda læi su oaive alde.\x - \xo 4:12 \xt Josv 7:6; 2 Sam 1:2; Esr 9:3\x* \p \v 13 Ja go son bođi, gæc̄a, de læi Eli c̄okkamen stuolos alde balgesguorast ja gæc̄ai olgus, dastgo su vaibmo doargesti Ibmel arka diti; ja go olmai bođi dai saǥaiguim gavpugi, de bajedi obba gavpug barggomjiena. \p \v 14 Ja go Eli gulai barggomjiena, de celki son: Maid maksa dat s̄labma? Ja olmai gac̄ai ja bođi ja muittali dam Eli. \p \v 15 Ja Eli læi gavce loǥad lokkai jaǥe boares, ja su c̄almek legje gus̄mosak, ja i son mattam oaidnet.\x - \xo 4:15 \xt 1 Sam 3:2; 1 Gon 14:4\x* \p \v 16 Ja olmai celki Eli: Mon læm dat, gutte læm boattam soattevæǥast, ja mon batarim soattevæǥast erit odne. Ja son celki: Moft læ gævvam, mu barnac̄am? \p \v 17 De vastedi son, gutte buvti saǥaid, ja celki: Israel læ bataram Filistalaʒ̄ai oudast; stuora hævvo læ maidai dapatuvvam albmuga gaski, ja du barneguovtos, Hofni ja Pinehas, læba maidai jabmam, ja Ibmel arkka læ valddujuvvum. \p \v 18 Ja de dapatuvai, go son muittali Ibmel arka birra, de gac̄ai son sælgalassi vuolas stuolost porta gurri, ja su niekkedakte dogjui, ja son jami; dastgo olmai læi boares ja lossad. Ja son læi dubmim Israela njællje loǥe jaǥe. \p \v 19 Ja su maŋŋe, Pinehas akka, læi manai vuostai ja lakka rieǥadattem aige, ja go son gulai saǥaid dam birra, atte Ibmel arkka læi valddujuvvum, ja atte su vuoppa ja su boadnja læiga jabmam, de gac̄ai son vuolas ja rieǥadatti; dastgo avtak botte su bagjeli. \p \v 20 Ja su jabmemboddost sardnu dak nissonak, guđek c̄uʒ̄ʒ̄u su lutte: Ale bala, dastgo don læk rieǥadattam barne. Mutto i son vastedam ja i vuttivalddam dam.\x - \xo 4:20 \xt 1 Mos 35:17\x* \p \v 21 Mutto son goc̄oi barnac̄a Ikabodan\f + \fr 4:21 \ft d. l. i mikkege hærvasvuođaid;\f*, cælkededin: Eritgaiddam læ hærvasvuotta Israelest, — dainago Ibmel arkka læi valddujuvvum, ja su vuopas ja su boadnjas diti.\x - \xo 4:21 \xt Salm 78:61\x* \p \v 22 Ja son celki: Eritgaiddam læ hærvasvuotta Israelest; dastgo Ibmel arkka læ valddujuvvum. \c 5 \s1 5. Kapittal. \s2 Filistalaʒ̄ak bigjek Hærra arka Dagon tempeli Asdodest; æppe‐ibmelgovva dus̄s̄aduvvu, ja almug givseduvvu Hærrast, 1–6. Asdodest vuolgatuvvu arkka Gati, Gatest Ekroni; goabbas̄aǥak gavpugak dæivatallaba Hærra gitti, 7–12. \p \v 1 Ja Filistalaʒ̄ak valdde Ibmel arka ja dolvvu dam Eben‐Eserest Asdodi. \p \v 2 Ja Filistalaʒ̄ak valdde Ibmel arka ja dolvvu dam sisa Dagon vissui ja bajasdivvu dam Dagona balddi. \p \v 3 Ja Asdoditalaʒ̄ak likke arrad bajas dam nubbe bæive, ja gæc̄a, Dagon vællai vuolasgac̄c̄am muođoides alde ædnam alde Hærra arka oudast; ja si valdde Dagona ja bigje su fastain su sagjai. \p \v 4 Ja si likke arrad iđđedest bajas dam nubbe bæive, ja gæc̄a, Dagon vællai vuolasgac̄c̄am muođoides alde ædnam alde Hærra arka oudast, ja Dagona oaivve ja goabbas̄aǥak su gieđak orru eritdogjujuvvum uksalasa alde; dus̄s̄efal Dagona gorod læi vela baccam sust. \p \v 5 Damditi æi loaidast Dagona papak ja si buokak, guđek mannek sisa Dagona vissui, Dagona uksalasa ala Asdodest gidda odnas̄ bæive ragjai. \p \v 6 Ja Hærra gietta oroi lossadet Asdoditalaʒ̄ai bagjelist, ja son hævati sin, ja son c̄aski sin bukkuiguim, Asdoda jec̄as ja dam rajid. \p \v 7 Go Asdoda olbmak oidne, atte nuft gævai, de celkke si: Israel Ibmela arkka i galga orrot min gaskast; dastgo su gietta læ garas min bagjel ja Dagona, min ibmel, bagjel. \p \v 8 Ja si bigje sane ja c̄okkijegje buok Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄aid lusasek ja celkke: Maid galggap mi dakkat Israel Ibmela arkain? Ja si celkke: Diktet Israel Ibmela arka sirddujuvvut Gati! De si sirdde Israel Ibmela arka dokko.\x - \xo 5:8 \xt 1 Sam 6:2\x* \p \v 9 Ja de dapatuvai, maŋŋelgo si legje sirddam dam dokko, de læi Hærra gietta gavpuga vuostai sagga stuora suorgganæbmen, ja son c̄aski gavpuga olbmuid, sikke smavvaid ja stuorraid, ja bukkuk s̄adde sin bagjeli. \p \v 10 De vuolgategje si Ibmel arka Ekroni. Ja de dapatuvai, go Ibmel arkka bođi Ekroni, de c̄urvvu Ekronitalaʒ̄ak ja celkke: Si læk sirddam Israela arka deiki mu lusa goddem varas muo ja mu albmuga. \p \v 11 Ja si vuolgategje sane ja c̄okkijegje buok Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄aid ja celkke: Vuolgateket Israel Ibmela arka erit, ja diktet dam boattet ruoktot su sagjasis, amas dat goddet muo ja mu albmug! Dastgo jabmem suorgganæbme læi obba gavpugest; Hærra gietta læi sagga lossad dast. \p \v 12 Ja dak olbmak, guđek æi jabmam, c̄askujuvvujegje bukkuiguim, ja gavpuga barggom bagjani bajas albmai. \c 6 \s1 6. Kapittal. \s2 Papaidæsek rađe mielde vuolgatek Filistalaʒ̄ak maŋemusta arka ruoktot addaldaǥaiguim soabatussan; dat dolvvujuvvu Betsemesi, 1–12. Betsemesitalaʒ̄ak vuostaivalddek dam iloin, mutto Hærra c̄aska ædnagid sist, dainago si gæc̄adek arka; æi si dato dalle s̄at gukkeb adnet arka luttesek, 13–21. \p \v 1 Ja Hærra arkka læi Filistalaʒ̄ai ædnamest c̄iec̄a mano. \p \v 2 De ravkke Filistalaʒ̄ak papaid ja einostegjid ja celkke: Maid galggap mi dakkat Hærra arkain? Addet migjidi diettet, maina mi galggap vuolgatet dam dam sagjai.\x - \xo 6:2 \xt 1 Sam 5:8\x* \p \v 3 Ja si celkke: Jos di vuolgatepet Israel Ibmel arka erit, de epet di galga vuolgatet dam alma addaldaǥataga, mutto di galggabetet makset sudnji vælgge‐oaffara; de galggabetet di dalkastuvvut, ja dat galgga s̄addat digjidi dieđosen, manne su gietta i gaida dist erit. \p \v 4 De si celkke: Mi læ dat vælgge‐oaffar, maid mi galggap sudnji makset? Ja si celkke: Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ai loǥo mielde vitta gollebukku ja vitta gollesapana; dastgo okta gikse læ sigjidi buokaidi ja din oaivamuʒ̄aidi. \p \v 5 Ja di galggabetet dakkat din bukkuidædek govaid ja din sapanidadek govaid, mak hævatek ædnama, ja addet Israel Ibmeli gudne; noago son de valdda su lossis gieđas dist erit ja din ibmelest erit ja din ædnamest erit. \p \v 6 Manne aiggobetet di buos̄s̄odet din vaimodek, nuftgo Egyptalaʒ̄ak ja Farao buos̄s̄odegje sin vaimosek? Æigo si, go son læi dakkam su famos sin bagjeli, luoittam sin mannat, nuft atte si manne erit?\x - \xo 6:6 \xt 2 Mos 8:15; 12:31\x* \p \v 7 Ja dal, valddet ja dakket ovta ođđa vavna, ja valddet guokte æskaguoddam gusa, mai ala i læk boattam gæses, ja gæsasteket gusaid vavna ouddi, ja dolvvot dai galbid naveti sin lutte erit! \p \v 8 De galggabetet di valddet Hærra arka ja bigjat dam vavna ala, ja daid gollegalvoid, maid di maksebetet sudnji vælgge‐oaffaren, galggabetet di bigjat skapo sisa dam balddi ja de diktet dam vuolgget, vai dat manna gæidnosis. \p \v 9 Ja di galggabetet gæc̄c̄at: Jos dat manna gæino mielde su ædnamasis Betsemes guvllui, de dat læ son, gutte læ dakkam migjidi dam stuora likkotesvuođa; mutto jos i, de mi diettep, atte dat i læk su gietta, mi læ guoskam migjidi; de dat læ dapatus, mi læ dapatuvvam migjidi. \p \v 10 Ja olbmak dakke nuft, ja si valdde guokte æskaguoddam gusa ja gæsastegje daid vavna ouddi, ja dai galbid dappe si navet sisa sidast. \p \v 11 Ja si bigje Hærra arka dokko vavna ala, nuftgo maidai skapo ja gollesapanid ja sin bukkuidæsek govaid. \p \v 12 Ja gusak manne njuolgga ouddan gæino mielde, balgga mielde Betsemesi; ovtag guvllui manne dak muǥodedin alelassi ja æi ærranam æi olgis̄ æige gurot bællai, ja Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ak manne dai maŋest gidda Betsemes ædnamraje ragjai. \p \v 13 Ja Betsemes assek legje c̄uoppamen nisobældoid læǥest; ja si bajas bajedegje sin c̄almidæsek ja oidne arka, ja si s̄adde illoi dam oainededin. \p \v 14 Ja vavdna bođi sisa Betsemitalaʒ̄a Josva ædnami ja bisani dasa, ja dast læi okta stuora gæđge; ja si luddijegje vavna muoraid ja oaffarus̄s̄e gusaid boalddemoaffaren Hærrai. \p \v 15 Ja Levitalaʒ̄ak vuolasvaldde Hærra arka ja skapo, mi læi dam baldast, ja man siste gollegalvok legje, ja si bigje daid dokko dam stuora gæđge ala; ja Betsemes olbmak oaffarus̄s̄e boalddemoaffarid ja njuvve njuovvam‐oaffarid dam sæmma bæive Hærrai. \p \v 16 Ja Filistalaʒ̄ai vitta oaivamuʒ̄a oidne dam, ja si macce ruoktot Ekroni dam sæmma bæive. \p \v 17 Ja dak læk dak gollebukkuk, maid Filistalaʒ̄ak makse vælgge‐oaffaren Hærrai: Asdod oudast ovta, Gasa oudast ovta, Askalon oudast ovta, Gat oudast ovta, Ekron oudast ovta. \p \v 18 Ja gollesapanak legje buok Filistalaʒ̄ai gavpugi loǥo mielde, mak gulle dam viđa oaivamuʒ̄ʒ̄i, sikke dai nana gavpugi ja ædnamsidai loǥo mielde. Duođas̄tægjen dam birra læ gidda dam bæive ragjai dat stuora gæđge Abel\f + \fr 6:18 \ft moras̄,\f*, man ala si bigje Hærra arka Betsemitalaʒ̄a Josva ædnam alde.\x - \xo 6:18 \xt 1 Sam 6:19, 20\x* \p \v 19 Ja son c̄aski Betsemes olbmai gaskast, dainago si legje gæc̄adam Hærra arka, ja son c̄aski albmuga gaskast c̄iec̄a loǥe olbma; ja almug moras̄ti, dainago Hærra læi dakkam stuora hævo albmuga gaski.\x - \xo 6:19 \xt 4 Mos 4:20\x* \p \v 20 Ja Betsemes olbmak celkke: Gi matta bissot Hærra, dam basse Ibmela, muođoi oudast, ja gæn lusa galgga son bajas mannat min lutte erit? \p \v 21 Ja si vuolgategje sadnedoalvvoid Kirjat‐Jearim assi lusa ja cælketegje: Filistalaʒ̄ak læk buktam Hærra arka ruoktot; bottet vuolas ja viʒ̄ʒ̄et dam bajas lusadek! \c 7 \s1 7. Kapittal. \s2 Arkka viʒ̄ʒ̄ujuvvu Kirjat‐Jearimi, gost dat orro guokte loǥe jaǥe, 1, 2. Samuel nævvo jorggalussi; almug vuoled jec̄as Hærra ouddi, 2–6. Fllistalaʒ̄ak c̄oagganek Israel vuostai; Samuel rokkadalla albmuga oudast ja oaffarus̄s̄a; Filistalaʒ̄ak vuoitatallek, 7–14. Samuel matkus̄ta jakkasaʒ̄at birra ja dubme Israela ædnag gavpugin, 15–17. \p \v 1 Ja Kirjat‐Jearim olbmak botte ja viʒ̄ʒ̄e Hærra arka bajas, ja si dolvvu dam Abinadaba vieso sisa dieva ala, ja Eleasara, su barne, basotegje si fuola adnet Hærra arkast.\x - \xo 7:1 \xt 2 Sam 6:3, 4\x* \p \v 2 Ja dam bæive rajest, go arkka bigjujuvvui Kirjat‐Jearimi, golai gukkes aigge, nuft atte gartai guokte loǥe jaǥe; de manai obba Israel viesso s̄uokkemin Hærra maŋŋai\f + \fr 7:2 \ft ocai Hærra s̄uokkemin su hæđes diti.\f*. \p \v 3 Ja Samuel celki obba Israel vissui: Jos di obba din vaimostædek jorgidepet Hærra guvllui, de javkkadeket dai amas olbmui ibmelid ja Astarte‐govaid erit gaskastædek, ja jorggaleket din vaimoidædek Hærra guvllui ja balvvaleket aivestassi su! De galgga son bæstet din Filistalaʒ̄ai gieđast.\x - \xo 7:3 \xt 1 Mos 35:2; Josv 24:23\x* \p \v 4 Ja Israel manak javkkadegje Baalid ja Astarte‐govaid erit, ja si balvvalegje aivestassi Hærra.\x - \xo 7:4 \xt Duob 10:16\x* \p \v 5 Ja Samuel celki: C̄okkijeket obba Israela Mispai! De aigom mon rokkadallat din oudast Hærrai.\x - \xo 7:5 \xt 1 Sam 10:17; Duob 20:1\x* \p \v 6 Ja si c̄oagganegje Mispai, ja si goivvu c̄ace ja golgategje dam Hærra muođoi ouddi\f + \fr 7:6 \ft mærkkan dam ala, atte si morras̄est sin suddoidæsek diti golgategje sin vaimosek Hærra ouddi. Vaid. 2, 19.\f*, ja si adne borakættaivuođaid dam sæmma bæive ja celkke dast: Mi læp suddodam Hærra vuostai. Ja Samuel dubmi Israel manaid Mispast.\x - \xo 7:6 \xt 1 Sam 12:10; Neh 9:33; Salm 106:6; Dan 9:15\x* \p \v 7 Ja Filistalaʒ̄ak gulle, atte Israel manak legje c̄oagganam Mispai, ja Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ak manne bajas Israel vuostai. Go Israel manak gulle dam, de ballagotte si Filistalaʒ̄ain. \p \v 8 Ja Israel manak celkke Samueli: Ale oro javotaǥa, mutto c̄uorvo min oudast Hærrai, min Ibmeli, vai son bæstas̄i min Filistalaʒ̄ai gieđast! \p \v 9 De valdi Samuel ovta njamme labba ja oaffarus̄ai dam ollesnaǥa boalddemoaffaren Hærrai, ja Samuel c̄uorvoi Hærrai Israel oudast, ja Hærra vastedi sudnji. \p \v 10 Ja de dapatuvai, go Samuel læi oaffarus̄s̄amen boalddemoaffara, ja Filistalaʒ̄ak manne ouddan soattai Israel vuostai, de divti Hærra bajana c̄ærggot stuora jamain damanaǥa bæive Filistalaʒ̄ai bagjel ja suorgganatti sin, ja si c̄askujuvvujegje Israel muođoi oudast.\x - \xo 7:10 \xt 1 Sam 2:10; 2 Sam 22:14, 15\x* \p \v 11 De manne Israel olbmak Mispast olgus ja doarredegje Filistalaʒ̄aid ja c̄aske sin gidda BetKar vuolabæle ragjai. \p \v 12 Ja Samuel valdi ovta gæđge ja bijai dam Mispa ja Sen gaski, ja son goc̄oi dam nama Eben‐Eseren\f + \fr 7:12 \ft vækkegæđge.\f* ja celki: Dassac̄i læ Hærra min væketam.\x - \xo 7:12 \xt 1 Sam 4:1\x* \p \v 13 Ja Filistalaʒ̄ak vuoleduvvujegje ja æi boattam s̄atan æmbo Israel ædnam sisa; ja Hærra gietta læi Filistalaʒ̄ai vuostai buok Samuela beivid. \p \v 14 Ja dak gavpugak, maid Filistalaʒ̄ak legje valddam Israelest erit, s̄adde fastain Israel halddoi, Ekron rajest gidda Gat ragjai, ja dai rajid gajoi Israel Filistalaʒ̄ai gieđast erit, ja rafhe læi Israela ja Amoritalaʒ̄ai gaskast. \p \v 15 Ja Samuel dubmi Israela buok su ællembeivides mietta. \p \v 16 Ja son manai jakke jaǥest birra Beteli ja Gilgali ja Mispai ja dubmi Israela buok dain baikin. \p \v 17 Ja go son macai ruoktot, de manai son ain Ramai, dastgo dobbe læi su viesso, ja dobbe dubmi son Israela; ja son huksi dasa ovta altara Hærrai.\x - \xo 7:17 \xt 1 Sam 1:19\x* \c 8 \s1 8. Kapittal. \s2 Samuel bigja su boaresvuođastes su barnesguovto duobmaren; soai bodnjaba vuoiggadvuođa ruđai oudast; almug vaiddala damditi Samueli ja anota gonagasa, 1–5. Samuel s̄adda morras̄i damditi; Hærra goc̄c̄o su dakkat sin anotæme mielde, maŋŋelgo son læ sigjidi sardnom, moft gonagas aiggo gævatet jec̄as sin vuostai, 6–9. Samuel sardno albmugi dam, mutto i dat aigo erithæittet su anotæmestes, 10–22. \p \v 1 Ja de dapatuvai, go Samuel læi s̄addam boaresen, de bijai son su barnides duobmaren Israel bagjel. \p \v 2 Ja su vuostasrieǥadam barne namma læi Joel, ja su nubbe barne namma Abia; soai dubmiga Beersebast. \p \v 3 Mutto æba su barnek vagjolam su luodai mielde, mutto ærraneiga vuoito maŋŋai ja vuostaivaldiga addaldaǥaid ja bonjaiga vuoiggadvuođa.\x - \xo 8:3 \xt 2 Mos 23:8; 5 Mos 16:19; 24:17; Salm 15:5\x* \p \v 4 De c̄oagganegje buok Israel vuorrasak ja botte Samuel lusa Ramai.\x - \xo 8:4 \xt 1 Sam 7:17\x* \p \v 5 Ja si celkke sudnji: Gæc̄a, don læk s̄addam boaresen, ja du barnek æba vagjol du luodai mielde; de bija dal migjidi gonagasa min dubmit, nuftgo buok albmugin læ!\x - \xo 8:5 \xt 5 Mos 17:14; Hos 13:10; Ap daǥ 13:21\x* \p \v 6 Mutto dat sadne læi baha Samuela c̄almi oudast, go si celkke: Adde migjidi gonagasa min dubmit. Ja Samuel rokkadalai Hærrai. \p \v 7 Ja Hærra celki Samueli: Gulddal albmuga jiena juokke dafhost, maid si celkkek dudnji! Dastgo æi si læk du hilggom, mutto si læk muo hilggom, amam mon rađđit sin bagjel.\x - \xo 8:7 \xt 1 Sam 10:19\x* \p \v 8 Nuftgo buok dak daǥok læk læmas̄, maid si læk dakkam dam bæive rajest, go mon dolvvum sin bajas Egyptenest, gidda dam bæive ragjai, go si heitte muo ja balvvalegje æra ibmelid, nuft dakkek si dal maidai du vuostai. \p \v 9 Mutto gulddal dal sin jiena! Dus̄s̄efal galgak don duođalaʒ̄at duođas̄tet sigjidi ja dieđetet sigjidi gonagasa mæno, gutte galgga rađđit sin bagjel.\x - \xo 8:9 \xt 1 Sam 12:1\x* \p \v 10 Ja Samuel celki buok Hærra sanid albmugi, mi anoti gonagasa sust. \p \v 11 Ja son celki: Daggaren s̄adda gonagasa mænno, gutte galgga rađđit din bagjel: Din barnid valdda son ja bigja sin su vavnas gurri ja su hæstaides balddi, ja si galggek viekkat su vavna ouddalist,\x - \xo 8:11 \xt 5 Mos 17:16\x* \p \v 12 ja son bigja sin oaivamuʒ̄ʒ̄an duhati bagjel ja oaivamuʒ̄ʒ̄an vitta loǥe bagjel ja jorggot su jorggomædnama ja lagjit su lajoid ja dakkat su soattegaska‐omid ja su vuogjembierggasid. \p \v 13 Ja din nieidaid valdda son vuoidasrakadægjen ja malestægjen ja laibbedakken. \p \v 14 Ja din buoremus bældoid ja vidnegardid ja olljogardid valdda son ja adda su balvvalegjidasas.\x - \xo 8:14 \xt 1 Sam 22:7\x* \p \v 15 Ja din gilvvagin ja din vidnegardin valdda son loǥadasa ja adda su alemus balvvalegjidasas ja su æra balvvalegjidasas. \p \v 16 Ja din balvvalegjid ja din bigaid ja din buoremus nuorra olbmaid ja din asenid valdda son ja adna su barggosis. \p \v 17 Din smavva omin valdda son loǥadasa, ja di jec̄a galggabetet læt su balvvalægjek. \p \v 18 Ja di galggabetet c̄uorvvot dam sæmma bæive din gonagasadek bagjel, gæn di lepet valljim aldsesædek; mutto Hærra i vasted digjidi dam sæmma bæive. \p \v 19 Mutto almug biettalegje gullamest Samuela jiena, ja si celkke: Æp eisege; mutto gonagas galgga læt min bagjel. \p \v 20 Mi maidai aiggop læt nuftgo buok albmugak, ja min gonagas galgga min dubmit, ja son galgga mannat olgus min njunnos̄est ja doallat min sođid.\x - \xo 8:20 \xt 4 Mos 27:17\x* \p \v 21 Ja Samuel gulai buok albmuga sanid, ja son sarnoi daid Hærra belji ouddi. \p \v 22 Ja Hærra celki Samueli: Gulddal sin jiena ja bija sigjidi gonagasa! Ja Samuel celki Israel olbmaidi: Mannet, jes̄gutteg su gavpugasas!\x - \xo 8:22 \xt 1 Sam 10:25\x* \c 9 \s1 9. Kapittal. \s2 Benjaminitalas̄ Kis vuolgata su barnes Saul occat su lappum njiŋŋelas asenides; Saul boatta dam su vagjolusastes Samuela lusa, 1–14. Hærra cælkka Samueli, atte Saul galgga s̄addat gonagassan Israel bagjel, 15–17. Samuel muittala sudnji, atte asenak læk gavdnujuvvum, valdda su ja su balvvalegjid bævddai jec̄aines ja manna nubbe bæive olgus suina okto vuoidadam varas su gonagassan, 18–27. \p \v 1 Ja muttom olmai læi Benjaminest, gæn namma læi Kis, Abiel bardne, Seror bardne, Bekorat bardne, Afiah bardne, muttom Benjaminitalaʒ̄a bardne, væǥalas̄ olmai. \p \v 2 Ja sust læi bardne, gæn namma læi Saul, nuorra ja c̄abba olmai; i læm oktage olmai Israel manai gaskast c̄abbab go son; olgi rajest ja bajas guvllui læi son aleb go buok almug.\x - \xo 9:2 \xt 1 Sam 10:23\x* \p \v 3 Ja Kis, Saul ac̄e, njiŋŋelas asenak lappujegje erit; ja Kis celki su bardnasis Sauli: Valde muttoma rængain mieldad ja gærggad jec̄ad, mana dokko ja oca asenid! \p \v 4 Ja son manai Efraim vare bagjel ja manai Salisa ædnam c̄ađa, mutto æba soai gavdnam daid: ja soai manaiga Saalim ædnam c̄ađa, mutto æi dak læm dobbe; ja son manai Benjamin ædnam c̄ađa, mutto æba soai gavdnam daid. \p \v 5 Go soai læiga boattam Suf ædnam sisa, de celki Saul su rænggasis, gutte læi su mielde: Boađe, macco moai ruoktot, amas mu ac̄c̄am hæittet jurdas̄æmest aseni bællai ja s̄addat morras̄i monno diti!\x - \xo 9:5 \xt 1 Sam 10:2\x* \p \v 6 Mutto son celki sudnji: Gæc̄a, muttom Ibmel olmai læ dam gavpugest, ja olmai læ arvost adnujuvvum; buok, maid son cælkka, dat dapatuvva. Manno moai dal dokko! Daidda son dieđetet monnoidi juoida dam gæino birra, man mielde moai manne. \p \v 7 Ja Saul celki su rænggasis: Gæc̄a, jos moai manne, maid galgge dalle moai buktet olbmai? Dastgo laibbe læ nokkam monno sækain, ja i monnost læk mikkege addaldaǥaid buktet dam Ibmel olbmai; mi læ monno duokken?\x - \xo 9:7 \xt 1 Gon 14:3\x* \p \v 8 Ja rængga vastedi fastain Sauli ja celki: Gæc̄a, mu duokken gavdnu njæljadas sekel silbba, ja mon aigom addet dam dam Ibmel olbmai; de son dieđet monnoidi monno gæino. \p \v 9 Doule Israelest celkke olbmuk nuft, go si manne jærrat Ibmelest: Bottet, mannop mi oaidne lusa! Dastgo dat, gutte dal goc̄c̄ujuvvu profetan, goc̄c̄ujuvvui doule oaidnen.\x - \xo 9:9 \xt 4 Mos 24:4\x* \p \v 10 Ja Saul celki su rænggasis: Du sadne læ buorre; boađe, vuolggo moai! Ja soai manaiga gavpugi, gost dat Ibmel olmai læi. \p \v 11 Go soai manaiga gavpuga goargŋaga mielde bajas, de gavnaiga soai muttom nieidaid, guđek manne olgus goaivvot c̄ace, ja soai celkiga sigjidi: Lægo oaidne dast? \p \v 12 Ja si vastedegje sodnoidi ja celkke: Læ, gæc̄a, son læ dam baikest. Gac̄a dal! Dastgo odne læ son boattam gavpugi, dainago albmugest læ odne njuovvamoaffar dieva alde. \p \v 13 Go doai boattebætte gavpug sisa, de doai gavdnabætte su dalanaǥa, ouddalgo son manna bajas dieva ala borrat; dastgo almug i bora, ouddalgo son boatta, dainago son galgga buristsivdnedet oaffara; dastmaŋŋel borrek dak bovddijuvvum olbmuk. Manne dal bajas! Dastgo aito dal doai gavdnabætte su. \p \v 14 De manaiga soai bajas gavpugi; go soai bođiga gavpug sisa, gæc̄a, de manai Samuel olgus sodno oudald goargŋom varas bajas dieva ala. \p \v 15 Mutto Hærra læi ovta bæive, ouddalgo Saul bođi, almostattam Samuela beljidi ja cælkkam: \p \v 16 Dam aige itten aigom mon vuolgatet du lusa muttom olbma Benjamin ædnamest, ja don galgak vuoidadet su oaivamuʒ̄ʒ̄an mu albmuga Israel bagjel, ja son galgga bæstet mu albmuga Filistalaʒ̄ai gieđast; dastgo mon læm gæc̄c̄am mu albmugam bællai, dago dam barggom læ boattam mu ouddi.\x - \xo 9:16 \xt Ap daǥ 13:21; 2 Mos 3:7\x* \p \v 17 Ja go Samuel oini Saul, de vastedi Hærra sudnji: Gæc̄a, dat læ dat olmai, gæn birra mon læm dudnji cælkkam: Dat galgga rađđit mu albmuga. \p \v 18 Ja Saul loaidasti dokko Samuel lusa porta gasko ja celki: Cælke munji, gost læ oaidne viesso? \p \v 19 Ja Samuel vastedi Sauli ja celki: Mon læm oaidne. Mana mu oudast bajas dieva ala, ja doai galggabætte borrat muina odne; de aigom mon diktet du vuolgget itten arrad, ja buok, mi læ du vaimost, aigom mon dudnji cælkket. \p \v 20 Ja njiŋŋelas aseni harrai, mak lappujegje dust odne golma bæive gæc̄est, de ale jurdas̄ dai bærrai, dastgo dak læk gavdnujuvvum. Ja gæsa gulla buok Israel buoremus obmudak? Igo dudnji ja obba du ac̄ad vissui? \p \v 21 Ja Saul vastedi ja celki: Imgo mon læk Benjaminitalas̄, muttomest dain uccemuʒ̄ain Israel sokkagoddi gaskast, ja igo mu sokka læk dat hæjomus buok Benjamin sokkagodde soǥain? Manne sarnok don dalle nuft munji?\x - \xo 9:21 \xt 1 Sam 15:17\x* \p \v 22 Ja Samuel valdi Saul ja su rænga ja doalvoi sodno gammar sisa ja c̄okkanatti sodno boas̄s̄omussi dai bovddijuvvum olbmui gaski, ja dak legje golbma loǥe olbma arvo. \p \v 23 Ja Samuel celki malestægjai: Buvte deiki dam bitta, maid mon addim dudnji, man birra mon celkkim dudnji: Bija dam sierranassi lusad! \p \v 24 Ja malestægje valdi ouddan c̄oamotasa ja mi dam alde læi, ja bijai dam Saul ouddi; ja son\f + \fr 9:24 \ft Samuel.\f* celki: Gæc̄a, dat, mi læi vurkkijuvvum, læ bigjujuvvum du ouddi; bora, dastgo mærreduvvum aiggai vurkkijuvvui dat dudnji, go mon celkkim: Mon læm bovddim albmuga. Ja Saul borai Samuelin dam sæmma bæive. \p \v 25 Ja soai manaiga vuolas dievast gavpugi, ja son sarnodi Saulin dake alde.\x - \xo 9:25 \xt 5 Mos 22:8\x* \p \v 26 Ja soai likkaiga arrad bajas, ja de dapatuvai, go iđđedes guovso bagjani, de ravkai Samuel Saul bajas dake ala ja celki: Gærggad jec̄ad, de mon aigom du mieđos̄tet. Ja Saul gærggadi jec̄as, ja soai manaiga goabbas̄aǥak, son ja Samuel, olgus gavpug balgga ala. \p \v 27 Go soai dal læiga mannamen vuolas gavpug gæc̄est, de celki Samuel Sauli: Cælke renggi, atte son galgga mannat monno ouddalist (ja son manai), mutto c̄uoʒ̄o don dal dast! De aigom mon addet du gullat Ibmela sane. \c 10 \s1 10. Kapittal. \s2 Samuel vuoidad Saul gonagassan Israel bagjel ja cælkka sudnji juo ouddal, mi sudnji galgga dapatuvvat su æmbo maŧke alde; Saul profetastalla ja boatta su c̄æces lusa, 1–16. Samuel c̄okke albmuga Mispai ja cuigod sin, go si læk anotam gonagasa; vuorbbadallam bokte valljijuvvu Saul, gutte soabmasin bagjelgec̄c̄ujuvvu, 17–27. \p \v 1 Ja Samuel valdi olljolitte ja golgati dam su oaive bagjeli ja cummesti su ja celki: Igo dat læk nuft, atte Hærra læ vuoidadam du oaivamuʒ̄ʒ̄an su arbes bagjel?\x - \xo 10:1 \xt 1 Sam 15:1; Sir 46:22; Ap daǥ 13:21\x* \p \v 2 Go don odne manak mu lutte erit, de gavnak don guokte olbma Rakel havde guorast Benjamin raje alde Selsahest, ja soai galggaba dudnji cælkket: Dak njiŋŋelas asenak, maid don mannik occat, læk gavdnum, ja gæc̄a, du ac̄c̄e læ diktam njiŋŋelas aseni as̄e vasset ja læ morras̄est dodno diti ja cælkka: Maid mon galgam dakkat mu bardnam diti?\x - \xo 10:2 \xt 1 Mos 35:19; 1 Sam 9:5\x* \p \v 3 Ja go don manak ain dast gukkebuidi ouddan ja boađak Tabor aika lusa, de galggek golbma olbma, guđek mannek bajas Ibmel lusa Beteli, gavnadet duina dast, okta, gutte guodda golbma gice, ja okta, gutte guodda golbma laibe, ja okta, gutte guodda ovta nakkelasko, man siste læ vidne. \p \v 4 Ja si galggek du dærvatet ja addet dudnji guokte laibe, ja don galgak vuostaivalddet daid sin gieđast. \p \v 5 Dastmaŋŋel boađak don Ibmel Gibeai, gost Filistalaʒ̄ai favtak læk; ja de galgga dapatuvvat, go don boađak dasa gavpugi, de galgak don gavdnat joavko profetaid, guđek bottek dievast vuolas harpaiguim ja paukaiguim ja floitaiguim ja sitariguim oudastæsek, ja guđek profestastallek. \p \v 6 Ja Hærra Vuoigŋa galgga boattet du bagjeli, ja don galgak profetastallat singuim ja s̄addat nubben olmajen. \p \v 7 Ja go dak mærkak dapatuvvek dudnji, de daǥa, mi boatta du gieđa ouddi! Dastgo Ibmel læ duina. \p \v 8 Ja don galgak mannat mu ouddal vuolas Gilgali, ja gæc̄a, mon boađam vuolas du lusa oaffarus̄s̄at boalddemoaffarid ja njuovvat gitosoaffarid; c̄iec̄a bæive galgak don vuorddet, dassac̄i go mon boađam du lusa, ja de galgam mon addet dudnji diettet, maid don galgak dakkat.\x - \xo 10:8 \xt 1 Sam 13:8\x* \p \v 9 Ja de dapatuvai, go son jorggali su sælges vuolggem varas Samuel lutte erit, de addi Ibmel sudnji æra vaimo, ja buok dak mærkak dapatuvve dam sæmma bæive. \p \v 10 Ja soai bođiga dokko Gibeai, ja gæc̄a, joavkko profetak botte su oudald; de bođi Ibmel Vuoigŋa su bagjeli, ja son profetastalai sin gaskast. \p \v 11 Ja de dapatuvai, go buokak si, guđek dovdde su ouddal, oidne, atte son profetastalai profetaiguim, de celki almug, nubbe nubbai: Mi læ dalle dapatuvvam Kis bardnai? Lægo maidai Saul profetai gaskast?\x - \xo 10:11 \xt 1 Sam 19:24\x* \p \v 12 De vastedi muttom olmai, gutte læi dam baike olmus̄, ja celki: Gi læ dalle sin ac̄c̄e? Damditi læ dat s̄addam sadnevajasen: Lægo maidai Saul profetai gaskast? \p \v 13 Ja go son læi hæittam profetastallamest, de bođi son dievvai. \p \v 14 Ja Saul c̄æcce\f + \fr 10:14 \ft 14, 50.\f* celki sudnji ja su renggi: Gosa læide doai mannam? Ja son celki: Occat njiŋŋelas asenid, ja go moai oinime, atte æi dak læm gavdnamest, de bođime moai Samuel lusa. \p \v 15 Ja Saul c̄æcce celki: Muittal goit munji, maid Samuel celki dodnoidi? \p \v 16 Ja Saul celki su c̄æccasis: Son diettevassi addi monnoidi, atte njiŋŋelas asenak legje gavdnujuvvum. Mutto dam sane gonagasvuođa birra, maid Samuel læi cælkkam, i son addam sudnji diettevassi. \p \v 17 Ja Samuel goc̄oi albmuga c̄oakkai Hærra lusa Mispai. \p \v 18 Ja son celki Israel manaidi: Nuft cælkka Hærra, Israel Ibmel: Mon dolvvum Israela bajas Egyptenest ja bestim din Egypten gieđast ja buok dai rikai gieđast, mak din givsedegje. \p \v 19 Mutto di lepet odne hilggom din Ibmelædek, su, gutte besti din erit buok din oasetesvuođain ja din aŧestusain, go di lepet cælkkam sudnji: Gonagasa galgak don bigjat min bagjeli. De divvot dal jec̄aidædek ouddan Hærra muođoi ouddi din sokkagoddidædek mielde ja din soǥaidædek mielde!\x - \xo 10:19 \xt 1 Sam 8:7\x* \p \v 20 Ja Samuel divti buok Israel sokkagoddid loaidastet ouddan, ja Benjamin sokkagodde deivvujuvvui. \p \v 21 Ja son divti Benjamin sokkagodde loaidastet ouddan su somielde, ja Matri sokka deivvujuvvui, ja Saul, Kis bardne, deivvujuvvui. Ja si occe su, mutto i son gavdnum. \p \v 22 Ja si jerre vela ain ovta gærde Hærrast: Velago\f + \fr 10:22 \ft ærreb min.\f* læ guttege boattam deiki? Ja Hærra celki: Gæc̄a, son adna jec̄as c̄iekkagasast galvoi lutte. \p \v 23 Ja si vikke ja viʒ̄ʒ̄e su dobbe, ja son divoi jec̄as ouddan albmuga gaski, ja son læi aleb go buok almug olgi rajest ja bajas guvllui.\x - \xo 10:23 \xt 1 Sam 9:2\x* \p \v 24 Ja Samuel celki buok albmugi: Oaidnebetetgo di su, gæn Hærra læ valljim? Dastgo i læk oktage nuftgo son buok albmuga gaskast? Ja buok almug c̄urvvu ja celkke: Ellus gonagas!\x - \xo 10:24 \xt 1 Gon 1:25, 39; 2 Gon 11:12\x* \p \v 25 Ja Samuel sarnoi albmugi gonagasvuođa rievte birra ja bajas c̄ali dam girjai ja bijai dam dokko Hærra muođoi ouddi. De luiti Samuel buok albmuga mannat, jes̄guđege su vissusis.\x - \xo 10:25 \xt 5 Mos 17:14\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Sam 8:22\x* \p \v 26 Saul maidai manai su vissusis Gibeast, ja su mielde manai dat joavkko, man vaimoid Ibmel læi likkatam. \p \v 27 Mutto muttom ibmelmættomak celkke: Maid vekid galgga dat buktet migjidi? Ja si bagjelgec̄c̄e su ja æi buktam sudnji addaldaǥa; mutto son læi nuftgo bæljetæbme.\x - \xo 10:27 \xt 1 Sam 11:12\xta ; j. n. v.\x* \c 11 \s1 11. Kapittal. \s2 Jabes assek, gæk læk garraset atestuvvum Ammonitalas̄ gonagasast Nahasest, bigjek sane Sauli væke birra; Saul c̄aska Ammonitalaʒ̄aid, 1–11. Saul i suova albmuga sin goddet, guđek ouddal legje bagjelgæc̄c̄am su; Samuel c̄okke albmuga Gilgali, gost Saul nannijuvvu su gonagasvuottasis, 12–15. \p \v 1 Ja Ammonitalas̄ Nahas manai bajas ja luoittali Jabes vuostai Gileadest; ja buok Jabes olbmak celkke Nahasi: Daǥa litto minguim, de aiggop mi du balvvalet. \p \v 2 Ja Ammonitalas̄ Nahas celki sigjidi: Dam oaivvai aigom mon dakkat dinguim litto, atte olgis̄ bæle c̄albme eritc̄uggujuvvu dist buokain, ja mon aigom bigjat dam hæppas̄ussan obba Israel ala. \p \v 3 De celkke Jabes vuorrasak sudnji: Adde migjidi maŋedæme c̄iec̄a bæive, vai mi matas̄eimek vuolgatet sadnedoalvvoid obba Israel ædnamraji mietta! Jos dalle i læk oktage, gutte bæsta min, de aiggop mi mannat olgus du lusa. \p \v 4 Ja sadnedoalvvok botte Saul Gibeai ja sardnu daid sanid albmuga belji ouddi; de bajedi obba almug su jienas ja c̄ieroi. \p \v 5 Ja gæc̄a, Saul bođi vaʒe vuovsai maŋest mæcest, ja Saul celki: Mi albmugest vaillo, go si c̄irruk? Ja si muittalegje sudnji Jabes olbmai sanid. \p \v 6 Ja Ibmel Vuoigŋa bođi Saul bagjeli, go son gulai daid sanid, ja su moarre cakkidi sagga.\x - \xo 11:6 \xt 1 Sam 10:10; Duob 14:6\x* \p \v 7 Ja son valdi ovta bara vuovsaid ja c̄uopadi daid ja vuolgati daid obba Israel ædnamraji mietta sadnedoalvvoi bokte ja cælketi: Gutte i vuolge Saul maŋŋai ja Samuel maŋŋai, su vuovsaiguim galgga nuft dakkujuvvut. De gac̄ai Hærra ballo albmuga bagjeli, ja si vulgge olgus dego okta olmai. \p \v 8 Ja son gæc̄adi sin Besekest, ja Israel manak legje golbma c̄uođe duhata, ja Juda olbmak golbma loǥe duhata. \p \v 9 Ja si celkke daidi sadnedoalvvoidi, guđek legje boattam: Nuft galggabetet di cælkket Jabes olbmaidi Gileadest: Itten galgga digjidi s̄addat bestujubme, go bæivas̄ baitta bakkaset. Ja sadnedoalvvok botte ja muittalegje dam Jabes olbmaidi, ja si s̄adde illoi. \p \v 10 Ja Jabes olbmak celkke: Itten aiggop mi mannat olgus din lusa; de dakket dalle minguim, aibas nuftgo di buorren adnebetet! \p \v 11 Ja de dapatuvai dam nubbe bæive, de divoi Saul albmuga golma jovkkui, ja si bakkijegje gasko soattesida sisa iđđedesgoccemvuoro aige, ja si c̄aske Ammona, dassac̄i go bæive s̄addai bakasen; ja si, guđek bacce, biđgijuvvujegje, nuft atte æba sist baccam guovtesge okti. \p \v 12 De celki almug Samueli: Gi dat læi, gutte celki: Galggago Saul rađđit min bagjel? Addet migjidi daid olbmaid deiki, de mi aiggop sin goddet!\x - \xo 11:12 \xt 1 Sam 10:27\x* \p \v 13 De celki Saul: I galga oktage goddujuvvut dam bæive; dastgo odne læ Ibmel addam bestujume Israeli.\x - \xo 11:13 \xt 2 Sam 19:22; 1 Sam 14:45\x* \p \v 14 Ja Samuel celki albmugi: Bottet, mannop mi Gilgali, vai mi dobbe oaʒ̄ʒ̄op ođasmattet gonagasvuođa. \p \v 15 Ja buok almug manai Gilgali, ja si dakke dobbe Saul gonagassan Hærra muođoi oudast Gilgalest, ja si oaffarus̄s̄e dast gitosoaffarid Hærra muođoi oudast; ja Saul ja buok Israel olbmak illodegje dobbe sagga ollo. \c 12 \s1 12. Kapittal. \s2 Samuel erit hæitta su duobmarammates; almug adda sudnji buore duođas̄tusa, 1–5. Son ouddandoalla sigjidi Hærra buoredaǥoid ja sin suddo, go si anotegje aldsesæsek gonagasa, ja son nanne su sanides mærka bokte, 6–18. Almug balla ja anota, vai Samuel rokkadalas̄i sin oudast; Samuel lopped dam dakkat, jeđđe, nævvo ja aitta sin, 19–25. \p \v 1 Ja Samuel celki obba Israeli: Gæc̄a, mon læm gulddalam din jiena juokke dafhost, maid di lepet munji cælkkam, ja læm bigjam gonagasa rađđit din bagjel.\x - \xo 12:1 \xt 1 Sam 8:7, 22; 11:15\x* \p \v 2 Ja dal, gæc̄a, gonagas vagjol din muođoi ouddast, ja mon læm boares ja c̄urggisvuovtag, ja mu barnek, gæc̄a, soai læba din lutte, ja mon læm vagjolam din muođoi oudast mu nuorravuottam rajest gidda dam bæive ragjai. \p \v 3 Gæc̄a, dast mon læm; duođas̄teket dal mu vuostai Hærra oudast ja su vuiddujuvvuma oudast: Gæn vuovsa læm mon valddam, ja gæn asena læm mon valddam, ja gæn vuostai læm mon dakkam vækkavalde? Gæn læm mon vaivvedam, ja gæn gieđast læm mon vuostaivalddam addaldaǥa ja dam diti dappam mu c̄almidam? De aigom mon addet dam digjidi ruoktot.\x - \xo 12:3 \xt Ap daǥ 20:33; 1 Sam 8:3\x* \p \v 4 Ja si celkke: Ik don læk dakkam vækkavalde min vuostai ja ik vaivvedam min ja ik vuostaivalddam maidege gænge gieđast. \p \v 5 Ja son celki sigjidi: Hærra læ duođas̄tægje din vuostai, ja su vuiddujuvvum læ duođas̄tægje dam bæive, atte epet di læk gavdnam maidege mu gieđast. Ja almug celki: Son læ duođas̄tægje. \p \v 6 De celki Samuel albmugi: Duođai, Hærra læ duođas̄tægje, son, gutte asati Mosesa ja Arona, ja gutte doalvoi din vanhemid bajas Egypten ædnamest. \p \v 7 Divvot dal jec̄aidædek ouddan! De aigom mon mannat dinguim rievte ouddi Hærra muođoi oudast buok Hærra vanhurskes daǥoi birra, maid son læ dakkam din vuostai ja din vanhemi vuostai. \p \v 8 Go Jakob læi boattam Egypteni, de c̄urvvu din vanhemak Hærrai, ja Hærra vuolgati Mosesa ja Arona, ja soai doalvoiga din vanhemid Egyptenest olgus ja divtiga sin orrogoattet dam baikest.\x - \xo 12:8 \xt 1 Mos 46:6; 2 Mos 3:10; 4:14\xta ; j. n. v.;\xta* Josv 24:5\x* \p \v 9 Mutto si vajaldatte Hærra, sin Ibmelæsek, ja son vuvdi sin Sisera, Hasor soattehærra, gitti ja Filistalaʒ̄ai gitti ja Moab gonagasa gitti, ja si sotte sin vuostai.\x - \xo 12:9 \xt Duob 4:2; 3:12; 10:7; 13:1\x* \p \v 10 De c̄urvvu si Hærrai ja celkke: Mi læp suddodam, dastgo mi læp hæittam Hærra ja balvvalam Baalid ja Astarte‐govaid; mutto gajo min dal min vas̄alaʒ̄ai gieđast! De aiggop mi du balvvalet.\x - \xo 12:10 \xt Duob 10:10, 15\x* \p \v 11 Ja Hærra vuolgati Jerubbaal ja Bedana\f + \fr 12:11 \ft gaddo mielde Barak; Duob. 4, 6. j. n. v.\f* ja Jeftaha ja Samuela ja gajoi din din vas̄alaʒ̄ai gieđast birra buok, ja di asaidek oagjebassan.\x - \xo 12:11 \xt Duob 6:11\xta ; j. n. v.;\xta* 32:11; 1:29; 1 Sam 7:8\xta ; j. n. v.\x* \p \v 12 Mutto go di oinidek, atte Nahas, Ammon manai gonagas, bođi din vuostai, de celkidek di munji: I nuft, mutto gonagas galgga rađđit min bagjel, — ja Hærra, din Ibmelædek, læi dadde din gonagas.\x - \xo 12:12 \xt 1 Sam 8:19\x* \p \v 13 Ja dal, gæc̄a, dast læ gonagas, gæn di lepet valljim, gæn di lepet anotam, ja gæc̄a. Hærra læ bigjam gonagasa din bagjeli. \p \v 14 Jos di dal ballabetet Hærrast ja balvvalepet su ja gulddalepet su jiena ja epet læk vuostehaǥolaʒ̄ak Hærra sane vuostai, mutto jos sikke di ja gonagas, gutte rađđe din bagjel, c̄uovvobetet Hærra, din Ibmelædek, [de galgga Hærra læt dinguim]. \p \v 15 Mutto jos di epet gulddal su jiena, mutto lepet vuostehaǥolaʒ̄ak Hærra sane vuostai, de galgga Hærra gietta læt din vuostai, nuftgo din vanhemi vuostai. \p \v 16 Divvot jec̄aidædek maidai dal ouddan ja gec̄c̄et dam stuora daǥo, maid Hærra aiggo dakkat din c̄almi oudast! \p \v 17 Igo odne læk nisoc̄uoppam? Mon aigom c̄uorvvot Hærrai, ja son galgga vuolgatet bajana ja arve. Dovddet dalle ja oidnet, atte din bahavuotta læ stuores, maid di lepet dakkam Hærra c̄almi oudast anotedin aldsesædek gonagasa. \p \v 18 Ja Samuel c̄uorvoi Hærrai, ja Hærra vuolgati bajana ja arve dam sæmma bæive; ja buok almug balle sagga Hærrast ja Samuelest. \p \v 19 Ja buok almug celki Samueli: Rokkadala du balvvalegjidad oudast Hærrai, du Ibmelasad, ja ale divte min jabmet! Dastgo mi læp lasetam baha buok min suddoidasamek anotedin aldsesæmek gonagasa. \p \v 20 Ja Samuel celki albmugi: Allet bala! Di lepet dakkam buok dam baha; mutto allet fal gaida Hærrast erit, mutto balvvaleket Hærra obba din vaimostædek! \p \v 21 Ja epet di galga erit gaiddat; dastgo de di ferttis̄eidek mannat dai guoros æppe‐ibmeli maŋest, mak æi avkot æige gajo, dastgo dak læk aive guorosvuotta.\x - \xo 12:21 \xt Es 44:9, 10\x* \p \v 22 Dastgo Hærra i dato hæittet su albmuges su stuora namas diti; dastgo Hærra læ buorren oaidnam dakkat din su almugenes. \p \v 23 Ja mon, — lekus dat gukken must erit suddodet Hærra vuostai, hæittet rokkadallamest din oudast; ja mon aigom oapatet digjidi dam buore ja rievtes gæino. \p \v 24 Ballet fal Hærrast ja balvvaleket su duottavuođast, obba din vaimostædek! Dastgo gec̄c̄et, maggar stuora daǥoid son læ dakkam din vuostai! \p \v 25 Mutto jos di dakkabetet boastot, de galggabetet sikke di ja din gonagas eritrottijuvvut. \c 13 \s1 13. Kapittal. \s2 Saul vallje 3000 olbma, guđek orruk su ja Jonatan lutte; Jonatan c̄aska Filistalaʒ̄ai soattevæǥa; Filistalaʒ̄ak c̄oagganek soattai sin vuostai, Israelitalaʒ̄ak c̄ikkek jec̄aidæsek, gosa si buoremusat mattek, 1–6. Saul boatta Gilgali, gost son oaffarus̄s̄a, ja rangas̄tuvvu damditi garraset Samuelest, 7–14. Si mannek Gibeai 600 olbmain: Filistalaʒ̄ak hævatek ædnama: Israelitalaʒ̄ain vailluk værjok, dainago Filistalaʒ̄ak læk eritdolvvom sin ravdid, 15–23. \p \v 1 Ovta jaǥe læi Saul dalle rađđim; ja go son læi rađđim Israel bagjel guokte jaǥe, \p \v 2 de vallji Saul aldsesis golbma duhata Israelest, ja guokte duhata legje Saul mielde Mikmasest ja Betel vare alde, ja duhat legje Jonatan mielde Benjamin Gibeast, ja daid ærrasid albmugest luiti son mannat, jes̄guđege su goattasis. \p \v 3 Ja Jonatan c̄aski Filistalaʒ̄ai soattevæǥa, mi læi Gibeast, ja Filistalaʒ̄ak gulle dam; ja Saul bosadatti basunin obba ædnamest ja celki: Ebrealaʒ̄ak galggek dam gullat. \p \v 4 Ja obba Israel gulle cælkkemen: Saul læ c̄askam Filistalaʒ̄ai soattevæǥa, ja Israel havsid maidai Filistalaʒ̄aidi. Ja almug goc̄c̄ujuvvui c̄uovvot Saul Gilgali. \p \v 5 Ja Filistalaʒ̄ak c̄oagganegje soattat Israelin, golbma loǥe duhat vavna ja gutta duhat ridijægje ja almug nuftgo saddok appegaddest ædnagvuođast; ja si manne bajas ja luoittalegje Mikmas gurri Bet‐Aven nuorttali. \p \v 6 Ja Israel olbmak oidne, atte si legje hæđest, dastgo almug aŧestuvvui, de almug c̄ieǥai jec̄as biejoi sisa ja bastelis lanjai miestagi gaski ja bakteskoaroidi ja doarnaidi ja galdoidi. \p \v 7 Ja Ebrealaʒ̄ak manne Jordan rasta Gad ja Gilead ædnami; mutto Saul læi ain Gilgalest, ja buok almug c̄uovoi su doargestemin. \p \v 8 Ja son vurdi c̄iec̄a bæive gidda dam Samuelest mærreduvvum aiggai; mutto Samuel i boattam Gilgali, ja almug bieđgani ja guđi su.\x - \xo 13:8 \xt 1 Sam 10:8\x* \p \v 9 De celki Saul: Buktet boalddemoaffara ja gitosoaffarid deiki mu lusa! Ja son oaffarus̄ai boalddemoaffara. \p \v 10 Ja de dapatuvai, go son læi gærggam oaffarus̄s̄amest boalddemoaffara, gæc̄a, de bođi Samuel; ja Saul manai olgus su oudald su buorastattem varas. \p \v 11 De celki Samuel: Maid don læk dakkam? Ja Saul celki: Dainago mon oidnim, atte almug bieđgani ja guđi muo, ja don ik boattam dam mærreduvvum aiggai, ja Filistalaʒ̄ak c̄oagganegje Mikmas gurri, \p \v 12 de mon celkkim: Dal mannek Filistalaʒ̄ak vuolas mu vuostai Gilgali, ja im mon læk vela rokkadallam Hærra; de mon valddim roakkadvuođa aldsesam ja oaffarus̄s̄im boalddemoaffara. \p \v 13 Ja Samuel celki Sauli: Jallat læk don mænnodam, ik don læk doallam Hærra, du Ibmelad, bakkoma, maid son dudnji goc̄oi; dastgo de lifc̄i Hærra dal nanosmattam du gonagasvuođa Israel bagjel aǥalaʒ̄at. \p \v 14 Mutto dal i galga du gonagasvuotta bissot; Hærra læ occam aldsesis ovta olbma su vaimos mielde, ja su læ Hærra asatam oaivamuʒ̄ʒ̄an su albmuges bagjeli: dastgo ik don læk doallam, maid Hærra dudnji goc̄oi.\x - \xo 13:14 \xt Ap daǥ 13:22\x* \p \v 15 Ja Samuel gærggadi jec̄as ja manai bajas Gilgalest Benjamin Gibeai; ja Saul gæc̄adi dam albmuga, mi gavdnui su lutte, gutta c̄uođe olbma arvo.\x - \xo 13:15 \xt 1 Sam 14:2\x* \p \v 16 Ja Saul ja Jonatan, su bardne, ja dat almug, mi gavdnui sodno lutte, orru Benjamin Gebast, ja Filistalaʒ̄ak legje luoittalam Mikmas gurri. \p \v 17 Ja spægjevækka vulgi olgus Filistalaʒ̄ai soattesidast golma joavkost; okta joavkko jorgidi gæino guvllui Ofrai, Sual ædnam guvllui, \p \v 18 ja nubbe joavkko jorgidi gæino guvllui Bet‐Horoni, ja goalmad joavkko jorgidi gæino guvllui ragjeguvllui, mi cægga Seboim vuome bagjel mæce guvllui. \p \v 19 Ja i gavdnum oktage ravdde obba Israel ædnamest; dastgo Filistalaʒ̄ak legje cælkkam: Ebrealaʒ̄ak daidas̄e dakkat mikid daihe saitid.\x - \xo 13:19 \xt Duob 5:8\x* \p \v 20 Ja obba Israel manai vuolas Filistalaʒ̄ai lusa oaʒ̄ʒ̄om varas ravddijus̄s̄at, jes̄gutteg su jorggomruovdes ja su guokes ja su aks̄os ja su c̄uoppamruovdes, \p \v 21 ja go c̄uoppamruvdi ja guki ja roggani ja aks̄oi avjok legje nuorras̄uvvam, ja oaʒ̄ʒ̄om varas sæc̄agasa alabigjujuvvut. \p \v 22 Ja nuft dapatuvai soattebæive, atte i gavdnum miekke daihe saitte buok albmuga gieđast, mi læi Saul mielde ja Jonatan mielde, mutto gavdnui dus̄s̄efal Saul duokken ja Jonatan, su barne, duokken. \p \v 23 Ja Filistalaʒ̄ai njunos̄vækka vulgi olgus varrebaskadassi Mikmas guorast. \c 14 \s1 14. Kapittal. \s2 Dorvastedin Ibmel ala fallita Jonatan su værjoguddines Filistalaʒ̄aid ja c̄aska sin, 1–15. Saul, gutte oaʒ̄ʒ̄o dam diettet, doarred oktan albmugin vas̄alaʒ̄aid ja c̄aska sin, 16–23. Saul garrod dam, gutte borra daihe jukka maidege dam bæive; Jonatan, gi i dieđe dam, borra honniga vuovdest; dastmaŋŋel borra almug biergo oktan varain; Saul hukse Hærrai altara, 24–35. Son jærra Hærrast, galggago son doarredet Filistalaʒ̄aid, mutto i oaʒ̄o maidege vastadusaid; fuomas̄a vuorbbadæme bokte, atte Jonatan læ borram honniga, ja aiggo su goddet, mutto Jonatan gagjujuvvu albmugest, 36–46. Saul c̄aska Israel vas̄alaʒ̄aid, 47, 48. Su akka ja manak, sokkagodde ja daǥok muittaluvvujek, 47–52. \p \v 1 Ja de dapatuvai muttom bæive, atte Jonatan, Saul bardne, celki dam nuorra olbmai, gutte guddi su værjoid: Boađe, manno moai rasta Filistalaʒ̄ai njunos̄væǥa lusa, mi læ dobbe dom bælde. Mutto su ac̄c̄asis i son addam dam diettevassi. \p \v 2 Ja Saul oroi Gibea olgobælataǥast, granat‐æbel‐muora vuolde, mi læi Migron guorast, ja dat almug, mi læi su lutte, legje gutta c̄uođe olbma arvo,\x - \xo 14:2 \xt 1 Sam 13:15\x* \p \v 3 ja Akia, Akitub bardne, Ikabod vielja, Pinehas barne, Eli barne, gutte læi Hærra pappa Silost, guddi oalggebiktasa. Ja almug i diettam, atte Jonatan læi mannam erit.\x - \xo 14:3 \xt 1 Sam 4:21\x* \p \v 4 Ja rastamannam‐balggai gaskast, mai mielde Jonatan bargai rasta mannat Filistalaʒ̄ai njunos̄væǥa lusa, læi muttom baktenjudne dam bælde ja muttom baktenjudne dom bælde, ja nubbe namma læi Boses ja nubbe namma fast Sene.\x - \xo 14:4 \xt 1 Sam 13:23\x* \p \v 5 Dat nubbe baktenjudne cæggai nuftgo baʒʒe davas guvllui Mikmas buotta, ja dat nubbe fast lulas guvllui Geba buotta. \p \v 6 Ja Jonatan celki dam nuorra olbmai, gutte guddi su værjoid: Boađe, manno moai rasta dai birrac̄uopakættes olbmai njunos̄væǥa lusa! Daidas̄i Hærra dakkat juoida monno oudast; dastgo Hærrai i læk mikkege hettitussan bæstet ædnagi bokte daihe harvvai bokte.\x - \xo 14:6 \xt Duob 7:7; 2 Muit 14:11; 1 Makk 3:18\x* \p \v 7 Ja su værjoguodde celki sudnji: Daǥa buok, mi læ du mielast! Mana don fal! Gæc̄a, mon c̄uovom du, gosa don datuc̄ak. \p \v 8 Ja Jonatan celki: Gæc̄a, moai manne dal rasta olbmai lusa ja s̄adde oidnujuvvut sist. \p \v 9 Jos si dalle celkkek monnoidi naft: C̄uoʒ̄ʒ̄o jaska, dassac̄i go mi ollip dodno lusa! — de moai c̄uʒ̄ʒ̄u, gost moai ledne, ja æm mana bajas sin lusa.\x - \xo 14:9 \xt 1 Mos 24:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 Mutto jos si celkkek naft: Boatte bajas min lusa! — de moai manne bajas; dastgo dalle læ Hærra addam sin monno gitti. Dat galgga læt monnoidi mærkkan. \p \v 11 Ja go soai goabbas̄aǥak oidnujuvvuiga Filistalaʒ̄ai njunos̄væǥast, de celkke Filistalaʒ̄ak: Gæc̄a, Ebrealaʒ̄ak bottek biejoin olgus, gosa si læk c̄iekkadam. \p \v 12 Ja njunos̄væǥa olbmak vastedegje Jonatani ja su værjoguoddai ja celkke: Boatte bajas min lusa! De aiggop mi dieđetet dodnoidi juoida. De celki Jonatan su værjoguoddasis: Goarŋo bajas mu maŋest! Dastgo Hærra læ addam sin Israela gitti. \p \v 13 De goarŋoi Jonatan bajas su gieđaides vekki ja su julgides vekki, ja su værjoguodde su maŋest; ja si gac̄c̄e Jonatan oudast, ja su værjoguodde manai su maŋest ja goddi.\x - \xo 14:13 \xt 3 Mos 26:7, 8\x* \p \v 14 Ja vuostas c̄askemin, maina Jonatan ja su værjoguodde c̄askiga, gac̄c̄e guokte loǥe olbma arvo ædnambitta alde, mi læi gosi nuft gukke go ovta bæive jorggomædnama jorgotak‐bælle. \p \v 15 Ja suorgganæbme s̄addai soattesidi, mæccai ja buok albmuga gaski; maidai njunos̄vækka ja spægjevækka suorgganegje, ja ænam doargesti, ja suorgganæbme s̄addai Ibmelest.\x - \xo 14:15 \xt 1 Sam 7:10; 13:17\x* \p \v 16 Ja Saul favtak Benjamin Gibeast gec̄c̄e, ja gæc̄a, vækka hagjosuvai ja manai, ja si nordde ja bakkijægje guim guimidæsek. \p \v 17 Ja Saul celki albmugi, mi læi su lutte: Lokket ja gec̄c̄et, gi læ mannam min lutte erit! Ja si lokke, ja gæc̄a, Jonatan ja su værjoguodde æba læm dast. \p \v 18 De celki Saul Akiai: Buvte deiki Ibmel arka! Dastgo Ibmel arkka læi dam aige dast Israel manai gaskast.\x - \xo 14:18 \xt 1 Sam 4:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 19 Ja de dapatuvai, dam bodda go Saul sarnoi pappi, atte s̄labma Filistalaʒ̄ai soattesidast s̄addai stuorebun ja stuorebun; de celki Saul pappi: Valde du gieđad ruoktot\f + \fr 14:19 \ft d. l. ale buvte arka deiki!\f*! \p \v 20 Ja Saul ja buok almug, mi læi su lutte, c̄oagganegje, ja si botte soattai; ja gæc̄a, nubbe miekke læi nubbe vuostai, — sagga stuora moivvas̄ubme.\x - \xo 14:20 \xt Duob 7:22; 2 Muit 20:23\x* \p \v 21 Ja dak Ebrealaʒ̄ak, guđek, nuftgo ouddal, legje Filistalaʒ̄ai mielde, ja guđek legje mannam singuim bajas soattesidi ja legje dast birra buok, dak maidai servve dai Israelitalaʒ̄aiguim, guđek legje Saul ja Jonatan mielde. \p \v 22 Ja go buok dak Israel olbmak, guđek legje c̄iekkadam Efraim varrai, gulle, atte Filistalaʒ̄ak bataregje, de doarradalle maidai si sin soađest. \p \v 23 Ja Hærra besti Israela dam bæive, ja soatte manai dokko Bet‐Aven mæddel. \p \v 24 Ja go Israel olbmak s̄adde garraset vaivas̄uvvat dam sæmma bæive, de vuornoti Saul albmuga ja celki: Garroduvvum lekus dat olmai, gutte navdas̄a maidege borramus̄aid ouddal ækkeda, ouddalgo mon oaʒ̄om jec̄c̄am mavsatet mu vas̄alaʒ̄aidam ala! Ja buok almug i muosatam borramus̄a. \p \v 25 Ja obba almug bođi vuovde sisa, ja honnig læi mæcest. \p \v 26 Ja go almug bođi vuovde sisa, gæc̄a, de dast læi honnigjokka; mutto i oktage bigjam su gieđas njalbmasis, dastgo almug balai valest. \p \v 27 Mutto Jonatan i læm gullam, go su ac̄c̄e vuornoti albmuga, ja son geiggi dam soabbe gæc̄e, mi læi su gieđast, ja buonjosti dam honnigest ja bajedi su gieđas ruoktot su njalbmasis, ja su c̄almek s̄adde c̄ielgasen. \p \v 28 De bakkodi okta olmai albmugest ja celki: Du ac̄c̄e læ garraset vuornotam albmuga ja cælkkam: Garroduvvum lekus dat olmai, gutte navdas̄a borramus̄a odne! Ja nuft læ almug vuoimetuvvam. \p \v 29 Ja Jonatan celki: Mu ac̄c̄e læ buktam oasetesvuođa ædnam bagjeli; gec̄c̄et goit, atte mu c̄almek læk s̄addam c̄ielgasen, dainago mon læm muosatam uccanas̄ dam honnigest; \p \v 30 man sagga stuorebun lifc̄i hævvo s̄addam Filistalaʒ̄ai gaski, jos almug lifc̄i odne borram su vas̄alaʒ̄aides sallas̄est, maid dat læ gavdnam! \p \v 31 Ja si c̄aske dam bæive Filistalaʒ̄aid Mikmas rajest Ajalon ragjai, ja almug vuoimetuvvui sagga. \p \v 32 Ja almug ribme sallas̄a barri, ja si valdde smavva omid ja stuora omid ja galbid ja njuvve daid ædnam alde, ja almug borai dam oktan varain.\x - \xo 14:32 \xt 3 Mos 3:17; 7:26\xta ; j. n. v.\x* \p \v 33 Ja dat dieđetuvvui Sauli, ja si celkke: Gæc̄a, almug suddod Hærra vuostai borram bokte biergo oktan varain. Ja son celki: Di lepet mænnodam oskaldasmættoset\f + \fr 14:33 \ft Hærra vuostai.\f*; fierateket dal deiki mu lusa ovta stuora gæđge! \p \v 34 Ja Saul celki: Mannet olgus albmuga gaski ja celkket sigjidi: Buktet deiki mu lusa, jes̄ gutteg su vuovsas ja jes̄ gutteg su labbas, ja njuvvet daid dast ja borret, amadek di suddodet Hærra vuostai borram bokte dam oktan varain! Ja buok almug buvti, jes̄ gutteg su vuovsas su gieđastes ouddan ikko ja njuvve dam dast. \p \v 35 Ja Saul huksi altara Hærrai; dat læi dat vuostas altar, maid son huksi Hærrai. \p \v 36 Dasto celki Saul: Mannop mi odna ija vuolas Filistalaʒ̄ai maŋŋai ja stajedekop sin gaskast, dassac̄i go iđed c̄uvgudis̄goatta, ja æp mi aigo diktet ovtage olbma sin gaskast baccet. Ja si celkke: Daǥa buok, maid don buorren oainak! De pappa celki: Loaidastekop mi deiki lakka Ibmel lusa! \p \v 37 Ja Saul jærai Ibmelest: Galgamgo mon mannat vuolas Filistalaʒ̄ai maŋŋai? Aigokgo don addet sin Israel gitti? Mutto i son vastedam sudnji dam bæive. \p \v 38 Ja Saul celki: Loaidasteket deiki, buok albmuga oaivamuʒ̄ak, ja fuomas̄eket ja gec̄c̄et, man bokte dat suddo odne læ dapatuvvam! \p \v 39 Dastgo nuft duotta go Hærra ælla, gutte bæsta Israela, jos as̄s̄e læʒ̄ʒ̄a Jonatan, mu bardnam, duokken, de galgga son duođai jabmet! Ja i oktage buok albmugest vastedam sudnji. \p \v 40 Ja son celki obba Israeli: Di galggabetet læt nubbe bælde, ja mon ja Jonatan, mu bardne, aiggu læt nubbe bælde. Ja almug celki Sauli: Daǥa, maid don buorren oainak! \p \v 41 De celki Saul Hærrai, Israel Ibmeli: Adde duottavuođa albma boattet! Ja Jonatan ja Saul dæivatalaiga, mutto almug bæsai as̄etæbmen.\x - \xo 14:41 \xt Josv 7:16; Jon 1:7\x* \p \v 42 Ja Saul celki: Suppijeket vuorbe mu ja Jonatan, mu bardnam, gaski! Ja Jonatan dæivatalai. \p \v 43 De celki Saul Jonatani: Dieđet munji, maid don læk dakkam! Ja Jonatan dieđeti sudnji dam ja celki: Mon læm muosatam uccanas̄ honniga mu soabbegæc̄estam, mi læ mu gieđast; gæc̄a, dast mon læm, mon ferttim jabmet.\x - \xo 14:43 \xt Josv 7:19\x* \p \v 44 De celki Saul: Nuft dakkus Ibmel mu vuostai, ja bissus son nuft dakkamest! Jabmet don galgak, Jonatan! \p \v 45 Mutto almug celki Sauli: Galgas̄igo Jonatan jabmet, son, gutte læ dakkam dam stuora bestujume Israeli? Lekus dat gukken erit! Nuft duođai go Hærra ælla, de i galga vuoktac̄albmege gac̄c̄at su oaivest ædnami; dastgo Ibmelin læ son dakkam su daǥos dam bæive. Ja almug besti Jonatan, nuft atte i son jabmam.\x - \xo 14:45 \xt 1 Sam 11:13; 2 Sam 14:11; 1 Gon 1:52\x* \p \v 46 Ja Saul heiti doarredæmest Filistalaʒ̄aid ja manai bajas, ja Filistalaʒ̄ak manne sin baikkasæsek. \p \v 47 Saul læi dal valddam gonagasvuođa Israel bagjel, ja son soađai birra buok buok su vas̄alaʒ̄aides vuostai, Moab vuostai ja Ammon manai vuostai ja Edom vuostai ja Soba gonagasai vuostai ja Filistalaʒ̄ai vuostai, ja mietta buok, gosa son jorgeti, vuiti son. \p \v 48 Ja son fidni aldsesis famo ja c̄aski Amalekitalaʒ̄aid ja besti Israela sin gieđast, guđek stajedegje sin. \p \v 49 Ja Saul barnek legje Jonatan ja Jisvi ja Malkisua, ja su guovte nieida namak legje, dam vuostasrieǥadægje Merab ja dam nuorabu Mikal.\x - \xo 14:49 \xt 1 Muit 8:33; 1 Sam 31:2\x* \p \v 50 Ja Saul aka namma læi Ahinoam, Ahimaas nieidda, ja su soattehærra namma læi Abner, Ner, Saul c̄æce, bardne; \p \v 51 dastgo Kis, Saul ac̄c̄e, ja Ner, Abner ac̄c̄e, læiga Abiel barnek.\x - \xo 14:51 \xt 1 Sam 9:1\x* \p \v 52 Ja soatte læi garas Filistalaʒ̄ai vuostai buok Saul beivid, ja gost Saul oini muttom gievras ja soattedokkalas̄ olbma, de gesi son su lusas. \c 15 \s1 15. Kapittal. \s2 Samuel goc̄c̄o Saul dus̄s̄adet Amalekitalaʒ̄aid buok daina, mi sist læ, 1–3. Saul manna bajas sin vuostai ja c̄aska sin, mutto sæsta gonagas Agaga ja daid buoremus omid, 4–9. Hærra moaratuvva Saul ala, Samuel c̄ajeta sudnji su suddo; Saul bargga dus̄s̄as bælos̄tet jec̄as, 10–23. Son cælkka, atte son læ suddodam balo diti albmugest, ja rokkadalla Samuela maccat ruoktot suina, de aiggo son rokkadallat Hærra; Samuel dieđet sudnji, atte rika galgga valddujuvvut sust erit, macca dadde ruoktot Saulin, gutte rokkadalla Hærra, 24–31. Samuel godda Agaga ja i iska s̄atan æmbo Saul, 32–35. \p \v 1 Ja Samuel celki Sauli: Hærra vuolgati muo vuoidadet du gonagassan su albmuges bagjel; de gulddal dal Hærra sani jiena!\x - \xo 15:1 \xt 1 Sam 10:1\x* \p \v 2 Nuft cælkka Hærra, alme væǥai Ibmel: Mon læm gæc̄c̄am dam bællai, maid Amalek daǥai Israeli, maid son bijai su gæino ouddi, go son manai bajas Egyptenest.\x - \xo 15:2 \xt 2 Mos 17:8\xta ; j. n. v.;\xta* 4 Mos 24:20; 5 Mos 25:17\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 Mana dal dokko ja c̄aske Amalek, ja bija buok, mi sust læ, garrodusa vuollai, ja ik don galga sæstet su, mutto don galgak goddet sikke olbmaid ja nissonid, sikke manaid ja njamme manaid, sikke vuovsaid ja savcaid, sikke kamelid ja asenid.\x - \xo 15:3 \xt Josv 6:17, 21\x* \p \v 4 Ja Saul goc̄oi albmuga c̄oakkai ja gæc̄adi sin Telaimest, guokte c̄uođe duhat vaʒʒe olbma ja loǥe duhat olbma Judast. \p \v 5 Ja Saul bođi Amalek gavpugi ja bijai olbmuid bæittosi vuobmai. \p \v 6 Ja Saul celki Kenitalaʒ̄aidi: Vulgget, gaiddet erit, mannet vuolas Amalekitalaʒ̄ai lutte erit, amam mon hævatet du suina; dastgo don dakkik arbmogasvuođa buok Israel manai vuostai, go si manne bajas Egyptenest. Ja Kenitalaʒ̄ak gaidde erit Amalek gaskast. \p \v 7 Ja Saul c̄aski Amalek Havila rajest gidda Sur ragjai, mi læ Egypten nuorttalist.\x - \xo 15:7 \xt 1 Mos 25:18\x* \p \v 8 Ja son valdi Agaga, Amalek gonagasa, ællenaǥa gidda, ja buok albmuga bijai son garrodusa vuollai mieke avjo bokte. \p \v 9 Mutto Saul ja almug seste Agaga ja daid buoremusaid dain smavva ja dain stuora omin ja daid nubbe buoremus spirid ja labbaid ja juokke buore oame, ja æi si dattom bigjat daid garrodusa vuollai; mutto buok daid æra omid, daid, mak legje halbek ja hæjok, daid bigje si garrodusa vuollai.\x - \xo 15:9 \xt 3 Mos 27:28, 29\x* \p \v 10 De dapatuvai Hærra sadne Samueli naft: \p \v 11 Mon gađam, go mon læm dakkam Saul gonagassan: dastgo son læ jorggalam jec̄as erit must, ja i son læk doallam mu sanid. De cakkidi Samuela moarre, ja son c̄uorvoi Hærrai gæc̄os ija. \p \v 12 Ja Samuel likkai arrad bajas gavdnam varas Saul iđđedest, ja Samueli dieđetuvvui ja celkkujuvvui: Saul læ boattam Karmeli, ja gæc̄a, son læ bigjam aldsesis dasa muittomærka, ja son læ jorgidam dast erit ja læ mannam gukkebuidi ja mannam vuolas Gilgali. \p \v 13 Ja go Samuel bođi Saul lusa, de celki Saul sudnji: Buristsivdneduvvum læǥe don Hærrast! Mon læm doallam Hærra sane. \p \v 14 Mutto Samuel celki: Maid maksa dalle dat smavva omi suobman, mi boatta mu belji ouddi, ja dat stuora omi suobman, maid mon gulam? \p \v 15 Ja Saul celki: Dak læk deiki buktujuvvum Amalekitalaʒ̄ai lutte erit, dainago almug sesti daid buoremusaid dain smavva omin ja dain stuora omin oaffarus̄s̄am varas daid Hærrai, du Ibmeli; mutto daid æraid læp mi bigjam garrodusa vuollai. \p \v 16 De celki Samuel Sauli: Bisan dal, vai mon oaʒ̄om dudnji gulatet, maid Hærra læ sardnom munji odna ija! Ja son celki sudnji: Sarno! \p \v 17 Ja Samuel celki: Gæc̄a, go don legjik hægjo du jec̄ad c̄almi oudast, de s̄addik don Israel sokkagoddi oaivven, ja Hærra vuoidadi du gonagassan Israel bagjel.\x - \xo 15:17 \xt 1 Sam 9:21; 10:21\xta ; j. n. v.\x* \p \v 18 Ja Hærra vuolgati du maŧkai ja celki: Mana ja bija daid suddolaʒ̄aid, Amalekitalaʒ̄aid, garrodusa vuollai ja soađa sin vuostai, dassac̄i go si loktujuvvujek! \p \v 19 Manne ik don jægadam Hærra jiena, mutto aberavkostik aldsesad sallas̄a ja dakkik, mi baha læi Hærra c̄almi oudast? \p \v 20 De celki Saul Samueli: Mon læm jægadam Hærra jiena ja læm mannam dam gæino mielde, man mielde Hærra vuolgati muo; mon læm deiki buktam Agaga, Amalek gonagasa, ja bigjam Amalek garrodusa vuollai. \p \v 21 Mutto almug valdde sallas̄est smavva omid ja stuora omid, daid buoremusaid dain garroduvvum omin oaffarus̄s̄am varas daid Hærrai, du Ibmeli, Gilgalest. \p \v 22 De celki Samuel: Juogo Hærra liko boalddemoaffaridi ja njuovvamoaffaridi, nuft moft jægolas̄vutti Hærra jiena vuostai? Gæc̄a, jægolas̄vuotta læ buoreb go njuovvamoaffar, gulolas̄vuotta buoreb go viercai buoidde;\x - \xo 15:22 \xt Hos 6:6; Matt 9:13; 12:7\x* \p \v 23 dastgo vuostehaǥolas̄vuotta læ noaiddevuođa suddo, ja cæggaivuotta læ ibmelmætttomvuotta ja æppe‐ibmelbalvvalæbme. Dađemielde go don læk hilggom Hærra sane, de læ son hilggom du, nuft atte don ik galga læt gonagassan.\x - \xo 15:23 \xt 1 Sam 16:1\x* \p \v 24 De celki Saul Samueli: Mon læm suddodam; dastgo mon læm bagjelduolbmam Hærra goc̄c̄oma ja du sanid, go mon ballim albmugest ja jægadim sin jiena. \p \v 25 Adde munji dal mu suddo andagassi ja maca ruoktot muina, vai mon bæsam rokkadallat Hærra oudast! \p \v 26 Mutto Samuel celki Sauli: Im mon aigo duina ruoktot maccat; dastgo don læk hilggom Hærra sane, ja de læ Hærra hilggom du, nuft atte don ik galga læt gonagassan Israel bagjel. \p \v 27 Dasto jorgeti Samuel erit vuolggem varas. Ja Saul doppi gidda su olgoldas bivtas‐hælbmai, ja dat gaikkani. \p \v 28 De celki Samuel sudnji: Hærra læ odne gaikkom gonagasvuođa Israel bagjel dust erit ja addam dam du laǥamuʒ̄ʒ̄i, gutte læ buoreb go don.\x - \xo 15:28 \xt 1 Sam 28:17; 1 Gon 11:11\x* \p \v 29 Ja Israel oskaldas Ibmel i gielastala ja i gađa; dastgo i son læk olmus̄, nuft atte son gađas̄i.\x - \xo 15:29 \xt 4 Mos 23:19; Ebr 6:18\x* \p \v 30 Ja Saul celki: Mon læm suddodam, mutto c̄ajet munji dadde dal gudne mu albmug vuorrasi oudast ja Israel oudast ja maca ruoktot muina! De mon aigom rokkadallat Hærra, du Ibmel, oudast. \p \v 31 De c̄uovoi Samuel Saul ruoktot, ja Saul rokkadalai Hærra oudast. \p \v 32 Ja Samuel celki: Buktet Agaga, Amalek gonagasa, deiki mu lusa! Ja Agag manai ilolaʒ̄at dokko su lusa, ja Agag celki: Vissasi, jabmema bac̄c̄avuotta læ gaiddam erit. \p \v 33 Ja Samuel celki: Nuftgo du miekke læ dakkam nissonid manatæbmen, nuft galgga dal ouddali æra nissoni du ædne manatæbmen s̄addat. Ja Samuel vuolas c̄uopai Agaga Hærra muođoi oudast Gilgalest. \p \v 34 Ja Samuel manai Ramai, mutto Saul manai bajas su vissusis Saul Gibeai. \p \v 35 Ja Samuel i oaidnam s̄atan æmbo Saul su jabmembæives ragjai, dastgo Samuel moras̄ti Saul diti. Mutto Hærra gađai, go son læi dakkam Saul gonagassan Israel bagjel. \c 16 \s1 16. Kapittal. \s2 Samuel manna Ibmel goc̄c̄om mielde Betleheibmi ja vuoidad Isai barnin Davida gonagassan Saul sagjai, 1–13. Hærra Vuoigŋa gaidda Saulest erit, ja muttom baha vuoigŋa boatta su bagjeli; su balvvalægjek nevvuk su dalle occat daggar olbma, gutte matta c̄uojatet sitara; David boatta su lusa ja s̄adda sudnji rakisen, ja go son c̄uojat su oudast, de s̄adda su dille buorebun, 14–23. \p \v 1 Ja Hærra celki Samueli: Man gukka aigok don moras̄tet Saul diti, vaiko mon læm hilggom su, nuft atte son i galga læt gonagassan Israel bagjel? Dævde du c̄oarvad oljoin ja mana! Mon vuolgatam du Betleheimitalaʒ̄a Isai lusa, dastgo su barni gaskast læm mon gæc̄adam aldsesam gonagasa.\x - \xo 16:1 \xt 1 Sam 15:23; Ap daǥ 13:22\x* \p \v 2 Mutto Samuel celki: Moft matam mon mannat? Dastgo jos Saul oaʒ̄ʒ̄o dam gullat, de son godda muo. De celki Hærra: Don galgak valddet mieldad ovta galbe omin ja cælkket: Mon læm boattam oaffarus̄s̄am varas Hærrai. \p \v 3 Ja don galgak bovddit Isai oaffarus̄s̄ami, ja mon aigom addet dudnji diettet, maid don galgak dakkat, ja don galgak vuoidadet munji dam, gæn mon dudnji cælkam. \p \v 4 Ja Samuel daǥai, maid Hærra læi sardnom, ja bođi Betleheibmi; ja gavpuga vuorrasak botte suorgganemin su oudald, ja olbmuk celkke: Lægo dat rafhe, maina don boađak? \p \v 5 Ja son celki: Duođai, rafhin; mon læm boattam oaffarus̄s̄am varas Hærrai; basoteket jec̄aidædek ja bottet mu mielde oaffarus̄s̄ami! Ja son basoti Isai ja su barnid ja bovddi sin oaffarus̄s̄ami. \p \v 6 Ja de dapatuvai, go si botte, de oini son Eliab, ja son celki: Vissasi c̄uoʒ̄ʒ̄o dast Hærra oudast su vuiddujuvvum.\x - \xo 16:6 \xt 1 Sam 17:13\x* \p \v 7 De celki Hærra Samueli: Ale gæc̄a su hame bællai ja su alla s̄addo bællai! Dastgo mon læm hilggom su; dastgo im mon gæc̄a dam bællai, man bællai olmus̄ gæc̄c̄a, dastgo olmus̄ gæc̄c̄a c̄almi bællai, mutto Hærra gæc̄c̄a vaimo bællai.\x - \xo 16:7 \xt Ap daǥ 10:34\xta ; j. n. v.;\xta* Salm 7:10; 17:3; Jer 17:10; 20:12; Alm 2:23\x* \p \v 8 Ja Isai ravkai Abinadaba ja divti su mannat Samuel mæddel; mutto son celki: I damge læk Hærra valljim.\x - \xo 16:8 \xt 1 Sam 17:13\x* \p \v 9 Dasto divti Isai Samma mannat mæddel; mutto son celki: I damge læk Hærra valljim. \p \v 10 De divti Isai su c̄iec̄a barnes mannat Samuela mæddel; mutto Samuel celki Isaji: I Hærra læk valljim daid. \p \v 11 Ja Samuel celki Isaji: Jogo dak læk buok dak nuorra olbmak? Ja son celki: Læ vela dat nuoramus baccam, ja gæc̄a, son læ gæc̄c̄amen smavva omid. De celki Samuel Isaji: Vuolgat sane ja vieʒ̄a su! Æp mi mana bævddai, ouddalgo son boatta deiki.\x - \xo 16:11 \xt 1 Sam 17:14\x* \p \v 12 Ja son vuolgati sane ja divti su boattet, ja son læi ruksismuođog, dasa vela c̄abbac̄almag ja c̄abbahabmasas̄. De celki Hærra: C̄uoʒ̄ʒ̄el ja vuoidad su! Dastgo dat læ dat.\x - \xo 16:12 \xt 1 Sam 17:42\x* \p \v 13 Ja Samuel valdi olljoc̄oarve ja vuoidadi su su vieljai gaskast, ja Hærra Vuoigŋa bođi David bagjeli dam bæive rajest ja dastmaŋas. Ja Samuel c̄uoʒ̄ʒ̄eli ja manai Ramai.\x - \xo 16:13 \xt 2 Sam 7:8; Salm 78:71; 89:21; Ap daǥ 13:22\x* \p \v 14 Mutto Hærra Vuoigŋa gaidai Saulest erit, ja baha vuoigŋa Hærrast suorgati su. \p \v 15 De celkke Saul balvvalægjek sudnji: Gæc̄a, baha vuoigŋa Ibmelest suorgata du. \p \v 16 Min hærramek goc̄c̄us dadde du balvvalegjid, guđek c̄uʒ̄ʒ̄uk du muođoi oudast, occat daggar olbma, gutte matta c̄uojatet sitara! Go dalle baha vuoigŋa Ibmelest læ du bagjel, de galgga son c̄uojatet su gieđaines, ja du dille s̄adda buorren.\x - \xo 16:16 \xt 2 Gon 3:15\x* \p \v 17 Ja Saul celki su balvvalegjidasas: Gec̄c̄et dalle munji daggar olbma, gutte burist c̄uojata, ja buktet su mu lusa! \p \v 18 Ja muttom olbmain vastedi ja celki: Gæc̄a, mon læm oaidnam Betleheimitalaʒ̄a Isai barne; son matta c̄uojatet ja læ jalos olmai ja soatte‐olmai ja jiermalas̄ saǥaidi ja c̄abba olmai, ja Hærra læ suina. \p \v 19 De Saul vuolgati sadnedoalvvoid Isai lusa ja cælketi: Vuolgat mu lusa du barnad David, gutte læ smavva omi lutte! \p \v 20 Ja Isai valdi ovta asena noađotuvvum laibin ja ovta nakkelasko. man siste læi vidne, ja ovta gice ja vuolgati dam David, su barnes, mielde Saul lusa. \p \v 21 Ja David bođi Saul lusa ja c̄uoʒ̄oi su muođoi oudast; ja son rakisti su sagga, ja son s̄addai su værjoguodden. \p \v 22 Ja Saul vuolgati sane Isai lusa ja cælketi: Divte dadde Davida c̄uoʒ̄ʒ̄ot mu muođoi oudast; dastgo son læ gavdnam armo mu c̄almi oudast. \p \v 23 Ja de dapatuvai, go vuoigŋa Ibmel lutte bođi Saul bagjeli, de valdi David sitara ja c̄uojati su gieđaines, ja Saul oaʒ̄oi gæpadusa, ja su dille s̄addai buorren, ja baha vuoigŋa gaidai su lutte erit. \c 17 \s1 17. Kapittal. \s2 Filistalaʒ̄ak ja Israelitalaʒ̄ak c̄oagganek goabbag guoimesek vuostai soattai; muttom gievrra, Goliat, hasta muttoma Israel manain guovtagaskan dorrui ja higjeda sin nuft 40 bæive, 1–11. David, gutte læ boattam ruoktot su ac̄es lusa, vuolgatuvvu sust su vieljaides lusa Saul soattesidi; dobbe oaʒ̄ʒ̄o son gullat Goliata higjedægje sanid, ja maid dat galgga oaʒ̄ʒ̄ot, gutte c̄aska su, 12–30. Son lopped Sauli soattat Goliat vuostai dorvastedin Ibmeli, gæn væke ala son læ oʒ̄ʒ̄om juo mærkaid; David manna Goliat vuostai, værjoduvvum dus̄s̄e su baimansobbines ja su s̄lengoines, njæidda su ovtain s̄lenggogeđgin ja eritc̄uoppa su oaive Goliat jec̄as mikin; Filistalaʒ̄ak batarek. Israel doarred sin, 31–54. David dolvvujuvvu fastain Saul lusa, 55–58. \p \v 1 Ja Filistalaʒ̄ak c̄okkijegje sin soattevæǥaidæsek soattai ja c̄oagganegje Sokoi, mi gulla Judai; ja si dakke soattesida Soko ja Aseka gaski Efes‐Dammim gurri. \p \v 2 Ja Saul ja Israel olbmak c̄oagganegje ja luoittalegje terebinta‐vuobmai ja divvu jec̄aidæsek soattamlagje Filistalaʒ̄ai vuostai. \p \v 3 Ja Filistalaʒ̄ak c̄uʒ̄ʒ̄u varreguorast nubbe bælde, ja Israelitalaʒ̄ak c̄uʒ̄ʒ̄u varreguorast nubbe bælde, ja vuobme læi sin gaskast. \p \v 4 De olgus manai guovtagaskan doarro Filistalaʒ̄ai soattevæǥain; su namma læi Goliat, Gatest, su allodak læi gutta allana ja okta vuokse. \p \v 5 Ja væikkegapper læi su oaivest, ja son læi garvotuvvum c̄uomasharnaskain, ja harnaska dæddo læi vitta duhat sekel væikke. \p \v 6 Ja væikkesistekak legje su julgin, ja balahastem saitte væikest læi su hardoi gaskast. \p \v 7 Ja su saittenađđa læi nuftgo gođastaggo, ja su saite lađđe deddi gutta c̄uođe sekel ruovde, ja su galbbaguodde vaʒi su oudast.\x - \xo 17:7 \xt 2 Sam 21:19; 1 Muit 20:5\x* \p \v 8 Ja son c̄uoʒ̄oi ja c̄uorvoi Israel soattejoavkoidi ja celki sigjidi: Manne vuolggebetet di olgus divvom varas jec̄aidædek soattamlagje? Imgo mon læk Filistalas̄, ja di Saul balvvalægjek? Valljijeket aldsesædek olbma, ja bottus son vuolas mu lusa! \p \v 9 Jos son matta soattat muina ja c̄aska muo, de aiggop mi læt din balvvalægjek; mutto jos mon naǥadam suina ja c̄askam su, de galggabetet di læt min balvvalægjek ja balvvalet min. \p \v 10 Ja Filistalas̄ celki: Mon læm higjedam Israel soattejoavkoid dam bæive; buktet munji olbma, vai moai oʒ̄ʒ̄u oktasæme soattat!\x - \xo 17:10 \xt 2 Gon 19:4, 16\x* \p \v 11 Ja go Saul ja obba Israel gulle daid Filistalaʒ̄a sanid, de si suorgganegje ja balle sagga. \p \v 12 Mutto David læi dom Efratitalas̄ olbma bardne Betleheimest Judast, gæn namma læi Isai, ja gæst legje gavce barne, ja olmai læi Saul beivin boares ja nuommer.\x - \xo 17:12 \xt 1 Sam 16:1\x* \p \v 13 Ja Isai golbma boarrasæmus barne legje vuolggam olgus ja legje c̄uvvom Saul soattai; ja su golma barne namak, guđek legje mannam soattai, legje Eliab, dat vuostasrieǥadægje, ja Abinadab, dat nubbe, ja Samma, dat goalmad.\x - \xo 17:13 \xt 1 Sam 16:6, 8, 9\x* \p \v 14 Ja David læi dat nuoramus, ja dak golbma boarrasebmusa legje c̄uvvom Saul, \p \v 15 mutto David manai oudas maŋas Saul lutte gæc̄c̄am varas su ac̄es smavva omid Betleheimest. \p \v 16 Ja Filistalas̄ loaidasti ouddan iđđedid ja ækkedid; ja son ouddandivoi jec̄as njællje loǥe bæive. \p \v 17 Ja Isai celki Davidi, su bardnasis: Valde dadde du vieljaidasad dam efa bassujuvvum gornid ja dam loǥe laibe ja doalvo daid hoapost soattesidi du vieljaidasad! \p \v 18 Mutto dam loǥe varas vuostavajatasa galgak don doalvvot oaivamuʒ̄ʒ̄i duhata bagjel, ja don galgak gæc̄c̄at du vieljaidad, gævvago sigjidi burist, ja valddet sist panta mieldad. \p \v 19 Mutto Saul ja si ja buok Israel olbmak legje terebinta‐vuomest soattam varas Filistalaʒ̄aiguim. \p \v 20 Ja David likkai arrad iđđedest bajas ja guđi smavva omid muttom gæc̄c̄e halddoi, ja son valdi daid galvoid\f + \fr 17:20 \ft 17, 18. v.\f* ja manai, nuftgo Isai læi su goc̄c̄om; ja son bođi vavnai lusa, go soattevækka, mi manai olgus soattamlagje, bajas bajedi soattec̄uorvvoma. \p \v 21 Ja Israel ja Filistalaʒ̄ak bajasdivvu soattejoavko soattejoavko vuostai. \p \v 22 Ja David guđi galvoid su halddoi, gutte fakti galvoid, ja vieǥai dokko soattejoavko lusa; ja go son bođi dokko, de jærai son su vieljaines sin dilalas̄vuođa birra. \p \v 23 Ja go son læi singuim sardnomen, gæc̄a, de bođi guovtagaskan doarro, Goliat, Filistalas̄ Gatest, bajas Filistalaʒ̄ai soattejoavkoi lutte ja sarnoi daid sæmma sanid go ouddal, ja David gulai dam. \p \v 24 Ja buok Israel olbmak, go si oidne olbma, de si bataregje su oudast ja balle sagga. \p \v 25 Ja muttom olmai Israelest celki: Lepetgo di oaidnam dam olbma, gutte boatta bajas? Dastgo son boatta bajas higjedet Israela; ja dam olbmai, gutte c̄askis̄ su, sudnji aiggo gonagas addet stuora riggodaǥa ja addet sudnji su nieidas ja dakkat su ac̄e vieso værotæbmen Israelest. \p \v 26 Ja David celki daidi olbmaidi, guđek c̄uʒ̄ʒ̄u su lutte: Mi galgga dakkujuvvut daina olbmain, gutte c̄aska dam Filistalaʒ̄a ja valdda higjadusa Israelest erit? Dastgo gi læ dat birrac̄uopakættes Filistalas̄, go son læ higjedam dam ælle Ibmela soattejoavkoid? \p \v 27 Ja almug celki sudnji daid sæmma sanid\f + \fr 17:27 \ft 25. v.\f*, cælkededin: Nuft galgga dakkujuvvut daina olbmain, gutte su c̄aska. \p \v 28 Ja Eliab, su boarrasæmus viellja, gulai su sanid olbmaidi, ja Eliab moarre cakkidi David vuostai, ja son celki: Manne læk don boattam deiki vuolas, ja gæn halddoi læk don guođđam dom ucca eluc̄a mæcest? Mon dovdam du c̄ævllaivuođa ja du vaimo bahavuođa; dastgo don læk boattam vuolas soađe gæc̄c̄am varas. \p \v 29 Mutto David celki: Maidbe mon læm dal dakkam? Alma dat læi dus̄s̄e okta sadne. \p \v 30 Ja son jorggali jec̄as erit su lutte nubbe ærrasa guvllui ja celki daid sæmma sanid\f + \fr 17:30 \ft 26. v.\f*; ja almug vastedi sudnji nuftgo oudeb gærde. \p \v 31 Ja dak sanek gulostuvve, maid David læi sardnom, ja dak muittaluvvujegje Sauli, ja son vieʒ̄ati su. \p \v 32 Ja David celki Sauli: Allus guttege hærdotuvvu! Du balvvalægje aiggo mannat ja soattat daina Filistalaʒ̄ain. \p \v 33 Mutto Saul celki Davidi: Ik don mate mannat dam Filistalaʒ̄a vuostai soattam varas suina; dastgo don læk nuorra, ja son læ soatte‐olmai gidda su nuorravuođas rajest. \p \v 34 Mutto David celki Sauli: Du balvvalægje læi gæc̄c̄amen smavva omid su ac̄c̄asis; de bođi legjon ja maidai guovc̄c̄a ja valdi ovta savca ælost.\x - \xo 17:34 \xt Sir 47:3\x* \p \v 35 Mutto mon mannim dam maŋŋai, c̄askim dam ja rottijim dam olgus dam njalmest; ja dat c̄uoʒ̄ʒ̄eli mu vuostai, mutto mon valddim dam skavc̄aidi gidda ja c̄askim dam ja goddim dam. \p \v 36 Sikke legjona ja guovc̄a læ du balvvalægje goddam, ja galgga gævvat dam birrac̄uopakættes Filistalaʒ̄ʒ̄i nuftgo nubbai dain, dainago son læ higjedam dam ælle Ibmela soattejoavkoid. \p \v 37 Ja David celki: Hærra, gutte læ bæstam muo legjona rabmast ja guovc̄a rabmast, son galgga maidai bæstet muo dam Filistalaʒ̄a gieđast. De celki Saul Davidi: Mana, ja Hærra galgga læt duina. \p \v 38 Ja Saul garvoti Davidi su biktasides ja bijai væikkegappera su oaivvai ja c̄aŋati sudnji harnaska; \p \v 39 ja David c̄anai su mieke su biktasides bagjeli ja aigoi vaʒʒat; dastgo i son læm dam gæc̄c̄alam. Mutto David celki Sauli: Im mon sate dai siste vaʒʒet; dastgo im mon læk dam gæc̄c̄alam. Ja David nuolai daid aldes erit. \p \v 40 Ja son valdi su soabbes su giettasis ja vallji aldsesis vitta livtes gæđge joǥast ja bijai daid baimansekki, mi sust læi, namalassi burssi, ja su s̄lenggo læi su gieđast; ja de manai son ouddan Filistalaʒ̄a vuostai. \p \v 41 Ja Filistalas̄ manai laǥabuidi ja laǥabuidi David guvllui, ja su galbbaguodde vaʒi su ouddalist. \p \v 42 Go Filistalas̄ gæc̄ai ouddasis ja aicai Davida, de bagjelgæc̄ai son su, dainago son læi nuorra ja ruksismuođog ja maidai c̄abbahabmasas̄.\x - \xo 17:42 \xt 1 Sam 16:12\x* \p \v 43 Ja Filistalas̄ celki Davidi: Læmgo mon bæna, go don boađak mu vuostai sobbiguim? Ja Filistalas̄ garrodi Davida su ibmeles bokte. \p \v 44 Ja Filistalas̄ celki Davidi: Boađe deiki mu lusa! De aigom mon addet alme loddidi ja mæce spiridi du oaʒ̄e. \p \v 45 Mutto David celki Filistalaʒ̄ʒ̄i: Don boađak mu vuostai mikin ja saitin ja balahastem‐saitin; mutto mon boađam du vuostai Hærra, alme væǥai Ibmela, Israel soattejoavkoi Ibmela, nammi, gæn don læk higjedam.\x - \xo 17:45 \xt Salm 20:8\x* \p \v 46 Dam bæive aiggo Hærra addet du mu gitti, ja mon galgam du goddet ja ærotet du oaive erit du gorodest ja dam bæive addet likaid Filistalaʒ̄ai soattesidast alme loddidi ja ædnama mæccespiridi, ja buok ænam galgga dovddat, atte Israelest læ Ibmel. \p \v 47 Ja obba dat c̄oagganæbme galgga dovddat, atte Hærra i bæste mieke bokte ige saite bokte; dastgo soatte læ Hærra gieđast, ja son galgga addet din min gitti. \p \v 48 Ja de dapatuvai, go Filistalas̄ gærggadi jec̄as ja vaʒi ja lakkani Davidi, de gac̄ai David ja vieǥai dokko soattejoavko guvllui, Filistalaʒ̄a oudald. \p \v 49 Ja David nakketi su gieđas burssi ja valdi dast ovta gæđge, ja son s̄lenggi ja dæivai Filistalaʒ̄a su galloi, ja gæđge manai c̄iegŋalassi su gallo sisa, ja son gac̄ai su muođoides ala ædnami.\x - \xo 17:49 \xt Sir 47:4, 5\x* \p \v 50 De vuiti David dalle Filistalaʒ̄a s̄lengoin ja geđgin, ja son c̄aski Filistalaʒ̄a ja goddi su, ja miekke i læm Davida gieđast.\x - \xo 17:50 \xt 1 Makk 4:30\x* \p \v 51 Ja David vieǥai ouddan ja bisani Filistalaʒ̄a lusa, ja son valdi su mieke ja gesi dam olgus dopast ja goddi su ja eritc̄uopai daina su oaive. Ja go Filistalaʒ̄ak oidne, atte sin gievrra læi jabmam, de si bataregje. \p \v 52 Ja Israel ja Juda olbmak c̄uoʒ̄ʒ̄elegje ja bajedegje soattec̄uorvvoma ja doarredegje Filistalaʒ̄aid Gai guvllui ja gidda Ekron portai ragjai; ja goddatallam Filistalaʒ̄ak gac̄c̄e gæino ala Saaraimi ja gidda Gat ragjai ja Ekron ragjai.\x - \xo 17:52 \xt Josv 15:36\x* \p \v 53 Dasto macce Israel manak ruoktot doarredæmest Filistalaʒ̄aid ja stajedegje sin soattesida. \p \v 54 Ja David valdi Filistalaʒ̄a oaive ja buvti dam Jerusalemi; mutto su værjoid bijai son su goattasis. \p \v 55 Go Saul oini Davida mannamen olgus Filistalaʒ̄a vuostai, de celki son Abneri, soattehærrasis: Gæn bardne læ dat nuorra olmai, Abner? Ja Abner celki: Nuft duotta go don ælak, gonagas, im mon dieđe dam. \p \v 56 Ja gonagas celki: Jæra don, gæn bardne dat nuorra olmai læ. \p \v 57 Ja go David macai ruoktot, maŋŋelgo son læi goddam Filistalaʒ̄a, de valdi Abner su ja doalvoi su ouddan Saul ouddi; ja Filistalaʒ̄a oaivve læi su gieđast. \p \v 58 Ja Saul celki sudnji: Gæn bardne læk don, nuorra olmai? Ja David celki: Du balvvalægjad Isai, Betleheimitalaʒ̄a, bardne. \c 18 \s1 18. Kapittal. \s2 Jonatan dakka ustebvuođa litto Davidin, 1–4. David bigjujuvvu soattevæǥa bagjel; nissonak maidnuk su daǥo buorebut go Saul daǥo; Saul gađas̄ta Davida ja aiggo su goddet, 5–11. Son vuolgata su luttes erit ja bigja su oaivamuʒ̄ʒ̄an duhata bagjel dam jurddagest, atte son galgga gac̄c̄at soađest, lopped sudnji su nieidas Meraba, mutto adda su muttom ærai, 12–19. Son oaʒ̄ʒ̄o Saul nubbe nieida Mikala, gutte rakista su, akkanes, maŋŋelgo son læ goddam 200 Filistalaʒ̄a; Hærra læ suina, 20–30. \p \v 1 Ja de dapatuvai, go son læi hæittam sardnomest Sauli, de c̄anai Jonatan siello jec̄as gidda David sillui, ja Jonatan rakisti su nuftgo su jec̄as sielo.\x - \xo 18:1 \xt 1 Sam 19:1; 20:17\x* \p \v 2 Ja Saul valdi su lusas dam sæmma bæive ja i suovvam su maccat ruoktot su ac̄es vissui.\x - \xo 18:2 \xt 1 Sam 17:15\x* \p \v 3 Ja Jonatan ja David daǥaiga litto, dainago son rakisti su nuftgo su jec̄as sielo.\x - \xo 18:3 \xt 1 Sam 20:8, 16; 23:18; 2 Sam 21:7\x* \p \v 4 Ja Jonatan nuolai aldes erit dam gavte, mi læi su alde, ja addi dam Davidi, ja nuft maidai su biktasides, ja vela su miekesge ja su davges ja su boakkanes. \p \v 5 Ja David manai olgus; juokke dafhost, masa Saul vuolgati su, mænnodi son visaset, ja Saul bijai su soatte‐olbmai bagjel, ja son læi arvost adnujuvvum buok albmugest ja maidai Saul balvvalegjin. \p \v 6 Ja de dapatuvai, go si botte ruoktot, go David macai ruoktot, maŋŋelgo son læi c̄askam Filistalaʒ̄a, de manne nissonak olgus buok Israel gavpugin boattem diti gonagas Saul oudald lavllomin ja dansomin, paukaiguim, illoc̄uorvvomin ja skilanasaiguim.\x - \xo 18:6 \xt Duob 11:34\x* \p \v 7 Ja dak dukkoradde nissonak lavllogotte ja celkke: Saul læ c̄askam su duhatides, ja David su loǥe duhatides.\x - \xo 18:7 \xt 1 Sam 21:11; 29:5\x* \p \v 8 De moaratuvai Saul saggarakkan, ja dat sadne læi baha su c̄almi oudast, ja son celki: Si læk addam Davidi loǥe duhatid, ja munji læk si addam duhatid, ja dal vela dus̄s̄e bacca, atte son oaʒ̄ʒ̄o gonagasvuođa. \p \v 9 Ja Saul gæc̄ai fastet Davidi dam bæive rajest ja dastmaŋas. \p \v 10 Ja de dapatuvai dam nubbe bæive, de bođi baha vuoigŋa Ibmel lutte, ja son bieđai su viesos gasko, ja David c̄uojati su gieđaines, nuftgo son lavvi juokke bæive, ja saitte læi Saul gieđast.\x - \xo 18:10 \xt 1 Sam 16:14; 19:9, 10\x* \p \v 11 Ja Saul balkesti saite ja jurdas̄i: Mon aigom nordastet dam David c̄ađa sæine sisa. Mutto David lokkesti su oudast erit guovte gærde.\x - \xo 18:11 \xt 1 Sam 20:33\x* \p \v 12 Ja Saul balai Davidest; dastgo Hærra læi suina, mutto Saulest læi son gaiddam.\x - \xo 18:12 \xt Mark 6:20\x* \p \v 13 De vuolgati Saul su luttes erit ja bijai su oaivamuʒ̄ʒ̄an duhat bagjel; ja son manai olgus ja manai sisa albmuga oudast. \p \v 14 Ja David mænnodi visaset buok su gæinoides alde, ja Hærra læi suina. \p \v 15 Ja go Saul oini, atte son mænnodi sagga visaset, de suorggani son sust. \p \v 16 Mutto obba Israel ja Juda rakisti David; dastgo son manai olgus ja manai sisa sin oudast. \p \v 17 Ja Saul celki Davidi: Gæc̄a, dast læ mu boarrasæmus nieidda Merab; su aigom mon addet dudnji akkan; dus̄s̄efal læǥe don munji jalos olmajen ja soađa Hærra sođid! Dastgo Saul jurdas̄i: I galga mu gietta dæivvat su, mutto Filistalaʒ̄ai gietta galgga dæivvat su. \p \v 18 Ja David celki Sauli: Gi mon læm, ja gæk læk mu fuolkek, mu ac̄c̄am sokka Israelest, go mon galgas̄im s̄addat gonagasa vivvan? \p \v 19 Ja de dapatuvai dam aige, go Merab, Saul nieidda, galgai addujuvvut Davidi, de addujuvvui son Adrieli, Meholatitalaʒ̄ʒ̄i, akkan. \p \v 20 Mutto Mikal, Saul nieidda, rakisti David, ja dat dieđetuvvui Sauli, ja dat as̄s̄e læi vuoiggad Saul c̄almi oudast. \p \v 21 De Saul jurdas̄i: Mon addam su sudnji, vai son s̄addas̄i sudnji giellan, ja vai Filistalaʒ̄ai gietta dæivas̄i su. Ja Saul celki Davidi: Nubbe nieida bokte galgak don odne s̄addat mu vivvan. \p \v 22 Ja Saul goc̄oi su balvvalegjides: Sardnot suollemasat Davidin ja celkket: Gæc̄a, gonagas liko dudnji, ja buok su balvvalægjek rakistek du; s̄adda damditi dal gonagasa vivvan! \p \v 23 Ja Saul balvvalægjek sardnu daid sanid David beljidi, ja David celki: Lægo dat halbes as̄s̄e din c̄almi oudast s̄addat gonagasa vivvan? Alma mon læm gæfhes ja halbes olmai. \p \v 24 Ja Saul balvvalægjek adde sudnji dam diettevassi ja celkke: Daggar sanid sarnoi David. \p \v 25 Ja Saul celki: Nuft galggabetet di cælkket Davidi: I gonagas gaibed maidege gilhid, mutto c̄uođe ouddalikid Filistalaʒ̄ain, mavsatam varas jec̄as gonagasa vas̄alaʒ̄ai ala. Mutto Saul jurdas̄i goddet Davida Filistalaʒ̄ai gieđa bokte. \p \v 26 Ja su balvvalægjek adde daid sanid Davidi diettevassi, ja as̄s̄e læi vuoiggad David c̄almi oudast, atte son galgai s̄addat gonagasa vivvan. Ja bæivek æi læm vela nokkam, \p \v 27 de gærggadi David jec̄as ja manai dokko, son ja su olbmak, ja son c̄aski Filistalaʒ̄ai gaskast guokte c̄uođe olbma, ja David buvti sin ouddalikid, ja dak bigjujuvvujegje olles loǥo mielde gonagasa ouddi, vai son s̄addas̄i gonagasa vivvan; ja Saul addi sudnji Mikala, su nieidas, akkan. \p \v 28 Ja Saul oini ja dovdai, atte Hærra læi Davidin; ja Mikal, Saul nieidda, rakisti su. \p \v 29 Ja Saul balai ain æmbo Davidest, ja Saul s̄addai David vas̄alaʒ̄ʒ̄an buok su beivides. \p \v 30 Ja Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ak manne olgus; ja de dapatuvai, nuft davja go si manne olgus, de mænnodi David visasæbbut go buok Saul balvvalægjek, ja su namma adnujuvvui sagga stuora arvost. \c 19 \s1 19. Kapittal. \s2 Saul arvvala goddet Davida; Jonatan bælos̄ta su, Saul dikta jec̄as sarnotuvvut, 1–7. David c̄aska fastain Filistalaʒ̄aid; Saul aiggo fastain goddet su; son batara su vissusis; Saul aiggo maidai dobbe goddet su; Mikal varot su ja luoitta su batarussi bæssat, 8–17. David boatta Samuel lusa Ramai; Saul vuolgat golma gærde airrasid dokko doppim varas su, mutto airrasak profetastallek dobbe, ja go Saul jes̄ boatta dokko, de profetastalla maidai son, 18–24. \p \v 1 Ja Saul sarnoi Jonatani, su bardnasis, ja buok su balvvalegjidasas dam birra, atte son aigoi goddet David; mutto Jonatan, Saul bardne, ani Davida sagga rakisen.\x - \xo 19:1 \xt 1 Sam 18:1; 20:17\x* \p \v 2 Ja Jonatan addi Davidi dam diettevassi ja celki: Saul, mu ac̄c̄e, bivdda du goddet; de varot dal jec̄ad itten arrad ja oro bæittosist ja ane jec̄ad c̄ikkusist! \p \v 3 Ja mon aigom vaʒʒet olgus ja c̄uoʒ̄ʒ̄ot mu ac̄c̄am baldast dam ædnamest, gost don læk, ja mon aigom sardnot du birra mu ac̄c̄asam, ja jos mon dovdam maidege, de mon addam dam dudnji diettevassi. \p \v 4 Ja Jonatan sarnoi burist David birra Sauli, su ac̄c̄asis, ja celki sudnji: Allus gonagas suddodeku su balvvalægjes vuostai, David vuostai! Dastgo i son læk suddodam du vuostai, ja su daǥok læk sagga buorek dudnji; \p \v 5 ja son bijai su hægas su giettasis\f + \fr 19:5 \ft Duob. 12, 3.\f* ja c̄aski Filistalaʒ̄a, ja Hærra doaimati obba Israeli stuora bestujume; don oidnik dam ja illodik, ja manne aigok don dalle suddodet viǥetes varai vuostai goddem bokte Davida ansas̄kættai?\x - \xo 19:5 \xt 1 Sam 17:50\xta ; j. n. v.\x* \p \v 6 Ja Saul gulddali Jonatan jiena, ja Saul vuornoi: Nuft duotta go Hærra ælla: I son galga jabmet! \p \v 7 Ja Jonatan ravkai Davida, ja Jonatan addi sudnji buok daid sanid diettevassi; ja Jonatan doalvoi Davida Saul lusa, ja son læi su lutte, nuftgo ouddal.\x - \xo 19:7 \xt 1 Sam 18:2\x* \p \v 8 Mutto soatte bisti ain; ja David manai olgus ja soađai Filistalaʒ̄ai vuostai ja daǥai sin gaski stuora hævo, ja si bataregje su oudast. \p \v 9 Ja baha vuoigŋa Hærra lutte bođi Saul bagjeli, go son læi c̄okkamen su viesostes su saitines su gieđastes, ja David c̄uojati su gieđaines.\x - \xo 19:9 \xt 1 Sam 16:14; 18:10\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 Ja Saul viggai nordastet saite David c̄ađa sæine sisa; mutto son lokkesti Saul oudast erit, nuft atte son nordasti saite sæidnai; ja David batari ja bæsai erit dam sæmma ija.\x - \xo 19:10 \xt 1 Sam 20:33\x* \p \v 11 Ja Saul vuolgati airrasid David vissui su faktim varas ja su goddem varas iđđedest; ja Mikal, David akka, dieđeti sudnji dam ja celki: Jos don ik gajo du hægad odna ija, de s̄addak don goddujuvvut itten.\x - \xo 19:11 \xt Salm 59:1\x* \p \v 12 Ja Mikal vuolas luiti Davida ikkunraige c̄ađa, ja son manai erit, batari ja bæsai erit.\x - \xo 19:12 \xt Ap daǥ 9:25\x* \p \v 13 Ja Mikal valdi su viesso‐ibmeles ja bijai dam sænga ala, ja son bijai gaicaguolgga‐rano dam oaive gurri ja govc̄ai dam biktasin; \p \v 14 ja go Saul vuolgati airrasid vieʒ̄ʒ̄at Davida, de celki son: Son læ buoccamen. \p \v 15 De Saul vuolgati airrasides gæc̄c̄at Davida ja celki: Buktet su sænga siste bajas mu lusa, vai son s̄adda goddujuvvut. \p \v 16 Ja go airrasak botte sisa, gæc̄a, de vællai viesso‐ibmel sænga siste, ja gaicaguolgga‐radno læi dam oaive guorast. \p \v 17 De celki Saul Mikali: Manne læk don nuft bættam muo ja luoittam mu vas̄alaʒ̄a mannat, nuft atte son erit bæsai? Mutto Mikal celki Sauli: Son celki munji: Divte muo erit bæssat! Jos ik, de mon du goddam.\x - \xo 19:17 \xt 1 Sam 24:20\x* \p \v 18 Ja David batari ja erit bæsai, ja son bođi Samuel lusa Ramai, ja son muittali sudnji buok, maid Saul læi dakkam su vuostai; ja son ja Samuel manaiga dokko ja oroiga Nevajotast. \p \v 19 Ja olbmuk dieđetegje Sauli dam ja celkke: Gæc̄a, David læ Nevajotast Rama lakka. \p \v 20 De vuolgati Saul airrasid vieʒ̄ʒ̄at David, ja go si oidne profetai joavko, guđek profetastalle, ja Samuela, gutte c̄uoʒ̄oi nuftgo sin oudastc̄uoʒ̄ʒ̄o, de bođi Ibmel Vuoigŋa Saul airrasi bagjeli, ja si maidai profetastalle. \p \v 21 Ja dat dieđetuvvui Sauli, ja son vuolgati nubbid airrasid, ja si maidai profetastalle; ja Saul vuolgati vela ain airrasid goalmad gærde, ja si maidai profetastalle.\x - \xo 19:21 \xt 2 Gon 1:11\x* \p \v 22 De manai son jes̄ Ramai, ja go son bođi dam stuora galdo lusa, mi læ Sekust, de son jærai ja celki: Gost læba Samuel ja David? Ja celkkujuvvui: Gæc̄a, soai læba Nevajotast Rama lakka. \p \v 23 Ja go son manai dokko, Nevajoti Rama gurri, de bođi Ibmel Vuoigŋa maidai su bagjeli; ja son manai, ja dađemielde go son manai, de son profetastalai, dassac̄i go son bođi Nevajoti Rama gurri.\x - \xo 19:23 \xt 1 Sam 10:10\xta ; j. n. v.\x* \p \v 24 Son maidai nuolai su biktasides erit, ja son maidai profetastalai Samuel muođoi oudast, ja son gac̄ai vuolas ja vællai alasen\f + \fr 19:24 \ft d. l. alma gavtetaǥa.\f* gæc̄os dam bæive ja gæc̄os ija; damditi celkkujuvvu: Lægo maidai Saul profetai gaskast?\x - \xo 19:24 \xt Es 20:2\x* \c 20 \s1 20. Kapittal. \s2 David boatta Jonatan lusa ja vaiddala sudnji hæđes, 1–3. Son dikta Davida mannat erit Betleheibmi ja arvvala suina, atte son dam goalmad bæive dastmaŋŋel galgga c̄iekkat jec̄as littobaikkai; dassac̄i aiggo Jonatan diđos̄tet su ac̄es miellalaǥe su vuostai ja dobbe visses mærkai bokte addet sudnji dieđo dam birra; son ođasmatta su littos Davidin, 4–23. Maŋŋelgo son læ fuomas̄am su ac̄es sutto David vuostai, de dieđet son Davidi dam ja valdda stuora morras̄in sust æro, 24–43. \p \v 1 Ja David batari Nevajotast Rama guorast ja bođi ja celki vuiggistaǥa Jonatani: Maid læm mon dakkam, mi læ mu værredakko, ja mi læ mu suddo du ac̄ad muođoi oudast, go son bivdda mu hæga? \p \v 2 De celki son sudnji: Lekus dat gukken erit! Ik don galga jabmet; gæc̄a, i mu ac̄c̄e daǥa maidege, i stuorraid ige smavvaid, muđoigo son almostatta dam mu bælljai; manne galgas̄i dalle mu ac̄c̄e c̄iekkat must dam as̄e? I dat læk nuft. \p \v 3 Mutto David bisoi ain ja vuornoi: Du ac̄c̄e dietta galle sagga burist, atte mon læm gavdnam armo du c̄almi oudast, ja damditi son jurdas̄: Jonatan i galga dam diettet, amas son s̄addat morras̄i. Mutto nuft duotta go Hærra ælla, ja nuft duotta go don ælak: Læ dus̄s̄efal okta lavkke mu ja jabmema gaskast. \p \v 4 De celki Jonatan Davidi: Maid du vaibmo sitta, dam aigom mon dakkat du diti. \p \v 5 Ja David celki Jonatani: Gæc̄a, itten læ ođđa manno, ja alma mon galgas̄im dalle c̄okkat bævdest gonagasain; mutto luoite muo dal mannat, de aigom mon c̄iekkat jec̄c̄am mæccai gidda ækkedi ittas̄ bæive maŋŋel. \p \v 6 Jos dalle du ac̄c̄e muo occala, de galgak don cælkket: David anoti must angeret oaʒ̄ʒ̄ot mannat hoapomus lakai Betleheibmi, su gavpugasas; dastgo obba su fuolkkegodde doalla dobbe su jakkasas̄ oaffarus̄s̄ames. \p \v 7 Jos son dalle cælkka nuft: Dat læ buorre, — de læ du balvvalægje oagjebas; mutto jos su moarre cakkida, de dieđe, atte dat baha læ nannoset arvvaluvvum su duokken. \p \v 8 Daǥa dalle arbmogasvuođa du balvvalægjad vuostai, dainago don læk diktam du balvvalægjad dakkat Hærra litto jec̄ainad! Mutto jos mu duokken læ mikkege værredaǥoid, de godde don muo! Mannebe don galgas̄ik muo doalvvot du ac̄ad lusa?\x - \xo 20:8 \xt 1 Sam 18:3; 23:18\x* \p \v 9 Ja Jonatan celki: Lekus dat gukken dust erit! Mutto jos mon arvvedam, atte dat læ nana arvvalus mu ac̄estam, atte dat baha galgga boattet du bagjeli, imgo mon dalle galgas̄e addet dam dudnji diettevassi? \p \v 10 Ja David celki Jonatani: Gi galgga dieđetet munji dam, daihe maid garrasid du ac̄c̄at dudnji vasted? \p \v 11 Ja Jonatan celki Davidi: Boađe, manno moai mæccai! Ja soai manaiga goabbas̄aǥak mæccai. \p \v 12 Ja Jonatan celki Davidi: Hærra, Israel Ibmel! Go mon duŧkam mu ac̄c̄am dam aige itten daihe bæive ittas̄ bæive maŋŋel; ja gæc̄a, son læ buore mielast David vuostai, ja jos mon im dalle bija dudnji sane ja almostatte dam du bælljai [de rangas̄tekus Hærra muo]! \p \v 13 Nuft dakkus Hærra Jonatan vuostai, ja bissus son nuft dakkamest! Jos mu ac̄c̄e adna dam buorren buktet baha du bagjeli, de galgam mon almostattet dam du bælljai ja luoittet du mannat, ja don galgak vuolgget rafhin. Ja Hærra lekus duina, nuftgo son læ læmas̄ mu ac̄inam! \p \v 14 Mutto ikgo don galgas̄e, jos mon ain\f + \fr 20:14 \ft namalassi, go don læk s̄addam gonagassan.\f* læm hægast, ikgo don dalle galgas̄e dakkat Hærra arbmogasvuođa mu vuostai, nuft atte im mon galga jabmet? \p \v 15 Ja ik don dato loapatet du arbmogasvuođad mu vieso vuostai aǥalaʒ̄at, ik dallege, go Hærra loapat David vas̄alaʒ̄aid ja hævat juokke ovta ædnam bajeldasa alde. \p \v 16 De daǥai Jonatan litto David viesoin ja celki: Hærra mavsatekus David vas̄alaʒ̄aidi!\x - \xo 20:16 \xt 1 Sam 18:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 17 Ja Jonatan bisoi ain vuornotæmest Davida su rakisvuođas bokte sudnji; dastgo son rakisti su, nuftgo son rakisti su jec̄as sielo.\x - \xo 20:17 \xt 1 Sam 18:3; 19:1\x* \p \v 18 Ja Jonatan celki sudnji: Itten læ ođđa manno; de don s̄addak occaluvvut, go du sagje læ guoros. \p \v 19 Ja bæive ittas̄ bæive maŋŋel galgak don mannat gukkas vuolas ja boattet dokko dam baikkai, gost don adnik jec̄ad c̄ikkusist dam bæive, go dot fastes dakko galgai s̄addat\f + \fr 20:19 \ft 19, 2, 3.\f*, ja galgak c̄okkanet Esel gæđge gurri. \p \v 20 Ja mon aigom bac̄et golbma njuola dokko dam gurri, dego mon lifc̄im dilkkui bac̄alæmen. \p \v 21 Ja gæc̄a, mon aigom bigjat barnac̄a dokko ja cælkket: Vuolge, gavna njuolaid! Jos mon dalle cælkam barnac̄i: Gæc̄a, njuolak læk dabelist du, valde daid, — de boađe! Dastgo de don læk oagjebas, ja i læk mikkege vaddoid, nuft duotta go Hærra ælla. \p \v 22 Mutto jos mon nuft cælkam dam nuorra olbmai: Gæc̄a, njuolak læk dobbelist du, — de vuolge! Dastgo Hærra datto dalle, atte don galgak vuolgget erit. \p \v 23 Ja dam sane dafhost, maid moai ledne sardnom, mon ja don, gæc̄a, de læ Hærra duođas̄tægjen mu ja du gaskast aǥalaʒ̄at. \p \v 24 De David c̄iekkadi dalle mæccai; ja ođđa manno s̄addai, ja gonagas c̄okkani bævddai borram varas. \p \v 25 Ja gonagas c̄okkai su sajestes dam gærde nuftgo æra have, sæidneguora sajest, ja Jonatan c̄uoʒ̄ʒ̄eli bajas, ja Abner c̄okkani Saul balddi; mutto Davida sagje læi guoros. \p \v 26 Mutto i Saul sardnom maidege dam bæive; dastgo son jurdas̄i: Juoga læ dapatuvvam; i son læk buttes\f + \fr 20:26 \ft 3 Mos. 15, 16 j. n. v.\f*, i, i son læk buttes. \p \v 27 Ja de dapatuvai nubbe bæive, bæive maŋŋel ođđa mano, de læi Davida sagje guoros, ja Saul celki Jonatani, su bardnasis: Manne Isai bardne i læk boattam i ikte ige odnege mallasidi? \p \v 28 Ja Jonatan vastedi Sauli: David rokkadalai must duođalaʒ̄at oaʒ̄ʒ̄ot mannat Betleheibmi, \p \v 29 ja son celki: Rakkasam, divte muo mannat! Dastgo min fuolkkegodde doalla oaffarus̄s̄am gavpugest, ja mu viellja læ jes̄ ravvim mu boattet, ja dal, jos mon læm gavdnam armo du c̄almi oudast, de luoite muo erit bæssat, vai mon oaʒ̄om oaidnet mu vieljaidam! Damditi i son læk boattam gonagasa bævddai. \p \v 30 De cakkidi Saul moarre Jonatan vuostai, ja son celki sudnji: Don jorgo ja vuostehaǥolas̄ nisson bardne! Imgo mon dieđe, atte don læk valljim Isai barne hæpaden aldsesad ja hæpaden du ædnad hæppadidi? \p \v 31 Dastgo buok daid beivid, maid Isai bardne ælla ædnam alde, de ik galga don ige du gonagasvuotta bissot nanosen. Vuolgat damditi sane ja vieʒ̄a su mu lusa, dastgo son læ jabmem olmus̄. \p \v 32 De vastedi Jonatan Sauli, su ac̄c̄asis, ja celki sudnji: Manne galgga son jabmet? Maid læ son dakkam?\x - \xo 20:32 \xt 1 Sam 19:4\x* \p \v 33 Mutto Saul balkesti saite su vuostai su goddem varas; de arvvedi Jonatan, atte su ac̄c̄e læi nannoset arvvalam goddet Davida.\x - \xo 20:33 \xt 1 Sam 18:11; 19:10\x* \p \v 34 Ja Jonatan c̄uoʒ̄ʒ̄eli bajas bævdest buolle moare siste, ja i son muosatam borramus̄a ođđa mano nubbe bæive; dastgo son læi morras̄est David diti, dainago su ac̄c̄e læi higjedam su. \p \v 35 Ja de dapatuvai iđđedest, de manai Jonatan olgus mæccai dam aiggai, maid son læi Davidin littodam, ja ucca barnas̄ læi suina. \p \v 36 Ja son celki su barnac̄asas: Vieǥa ja gavna njuolaid, maid mon bac̄am! Barnas̄ vieǥai, ja son bac̄i njuola dokko su bagjel. \p \v 37 Ja go barnas̄ bođi dam baikkai, gost njuolla læi, maid Jonatan læi bac̄am, de c̄uorvoi Jonatan barnac̄i ja celki: Igo njuolla læk dobbelist du? \p \v 38 Ja Jonatan c̄uorvoi barnac̄i: Læǥe jottel, gac̄a, ale bisan! Ja Jonatan barnas̄ c̄oggi njuolaid bajas ja bođi su isedes lusa. \p \v 39 Ja barnas̄ i diettam maidege; dus̄s̄efal Jonatan ja David diđiga as̄e birra. \p \v 40 Ja Jonatan addi su værjoides su barnac̄es halddoi ja celki sudnji: Vuolge, doalvo daid gavpugi! \p \v 41 Go barnas̄ læi boattam dokko, de c̄uoʒ̄ʒ̄eli David lulabælde\f + \fr 20:41 \ft lulabælde gæđge, 19. v.\f*, ja son luoittadi su muođoides ala ædnami ja gobmerdi jec̄as golma gærde: ja soai cummesteiga goabbag guoimesga ja c̄ieroiga goabbag guiminæsga, dassac̄i go David c̄ieroi garraset. \p \v 42 Ja Jonatan celki Davidi: Mana rafhai! Maid moai guovtes ledne vurdnom Hærra nammi, go moai celkime: Hærra lekus duođas̄tægjen mu ja du gaskast, ja mu nale ja du nale gaskast aǥalas̄ aiggai [dat bissus nanosen]! \p \v 43 Ja son c̄uoʒ̄ʒ̄eli ja manai erit; mutto Jonatan manai gavpug sisa. \c 21 \s1 21. Kapittal. \s2 David eritbæssa bajemus̄ papa Akimelek lusa Nobi, oaʒ̄ʒ̄o sust gec̄c̄ujume laibid ja Goliat mieke; Doeg, muttom Saul balvvalegjin, gulla dam, 1–9. David boatta Akis, Filistalaʒ̄ai gonagasa, lusa; mutto go son dast dovddujuvvu, de son suorggan ja dakkaludda jec̄as mielatæbmen; son luittujuvvu mannat, 10-15. \p \v 1 Ja David bođi Nobi, Akimelek, papa, lusa; ja Akimelek bođi suorgganemin David oudald ja celki sudnji: Manne don læk okto, ja i oktage læk duina? \p \v 2 Ja David celki Akimeleki, pappi: Gonagas læ ravvim munji ærana ja cælkkam munji: I oktage galga diettet maidege dam ærana birra, masa mon vuolgatam du, ja maid mon læm dudnji ravvim. Ja mu olbmaidam læm mon goc̄c̄om boattet dam ja dam baikkai. \p \v 3 Ja dal, mi læ du gieđa duokken? Adde munji vitta laibe mu gitti, daihe mi gavdnujuvvuc̄a! \p \v 4 Ja pappa vastedi Davidi ja celki: I læk mikkege sieivva laibid mu gieđa duokken, mutto basse laibbe læ dast, — go dus̄s̄e olbmak læk adnam jec̄aidæsek nissonin erit.\x - \xo 21:4 \xt 3 Mos 24:5\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Mos 19:15\x* \p \v 5 Ja David vastedi pappi ja celki sudnji: Læk vissasi, nissonak læk læmas̄ mist erit ærotuvvum ikte ja oudeb bæive; go mon vulggim olgus, de legje olbmai galvok basek; ja dat læ galle daggar mokke, mi i læk basse, daddeke s̄adda dat odne bassen galvoi bokte.\x - \xo 21:5 \xt 3 Mos 15:16-18\x* \p \v 6 De addi pappa sudnji basse laibid; dastgo i dast læm æra laibbe go gec̄c̄ujume laibek, mak erit valddujuvvujegje Hærra muođoi oudast, vai liegga laibbe bigjujuvvus̄i dai sagjai dam bæive, go dak erit valddujuvvujegje.\x - \xo 21:6 \xt Matt 12:3, 4; Luk 6:3, 4\x* \p \v 7 Mutto damanaǥa baikest læi dam bæive muttom olmai Saul balvvalegjin, gutte oroi siste Hærra muođoi oudast, ja su namma læi Doeg, Edomitalas̄; son læi oaivamus̄ Saul baimani bagjel.\x - \xo 21:7 \xt 1 Sam 22:9; Salm 52:2\x* \p \v 8 Ja David celki Akimeleki: Igo du gieđa duokken læk dast saitte daihe miekke? Dastgo im mon læk valddam mu miekkam imge mu æra værjoidam mieldam; dastgo gonagasa æranest læi hoappo. \p \v 9 Ja pappa celki: Goliata, Filistalaʒ̄a, miekke, gæn don c̄askik terebintavuomest, gæc̄a, dat læ hænggamen gissujuvvum biktasa sisa oalggebiktasa duokken; jos don datok dam aldsesad valddet, de valde dam! Dast i læk oktage æra go dat. Ja David celki: I læk oktage daggar go dat; adde munji dam!\x - \xo 21:9 \xt 1 Sam 17:50, 51\x* \p \v 10 Ja David likkai bajas ja batari sæmma bæive Saul oudast; ja son bođi Akis, Gat gonagasa, lusa.\x - \xo 21:10 \xt 1 Sam 27:2; Salm 56:1\x* \p \v 11 Ja Akis balvvalægjek celkke sudnji: Igo dat læk David, ædnama gonagas? Igo dat læk dat, gæn birra dansemi siste lavllujuvvui ja celkkujuvvui: Saul læ c̄askam su duhatides, ja David su loǥe duhatides?\x - \xo 21:11 \xt 1 Sam 18:7; 29:5; Sir 47:8\x* \p \v 12 Ja David bijai daid sanid vaibmosis ja balai saggarakkan Akisest, Gat gonagasast. \p \v 13 Ja son dakkaludai jec̄as mielatæbmen sin c̄almi oudast, ja son dajoi sin gieđai gaskast ja sacodi porta uvsai ala ja divti su solsides golggat vuolas su skavc̄aides sisa.\x - \xo 21:13 \xt Salm 34:1\x* \p \v 14 Ja Akis celki su balvvalegjidasas: Alma di oaidnebetet, atte dat læ dagjo olmai; manne buktebetet di su mu lusa? \p \v 15 Vaillukgo must dagjok, go di lepet buktam dam mu lusa dagjot mu lutte? Galgas̄igo dat boattet mu vissui? \c 22 \s1 22. Kapittal. \s2 David boatta Adullami; ædnagak, guđek læk hæđest, batarek su lusa; son doalvvo su vanhemides Moab gonagasa lusa ja macca dasto ruoktot Judai, 1–5. Saul sivatalla su balvvalegjides ja ja su barnes doallat Davida bæle; Doeg muittala Sauli, maid son læ oaidnam Nobest, 6–10. Saul vieʒ̄ata Akimeleka. Nob papa, lusas; son bælos̄ta jec̄as, mutto goddujuvvu almake olbmuidesguim Saul goc̄c̄om mielde Doegest, 11–19; dus̄s̄e Abjatar, su bardne, bæssa David lusa, gutte jeđđe su, 20–23. \p \v 1 Ja David vulgi dast erit ja bæsai Adullam bigjui; ja go su vieljak ja obba su ac̄e viesso gulle dam, de manne si dokko vuolas su lusa.\x - \xo 22:1 \xt Salm 57:1\x* \p \v 2 Ja juokke olmai, gutte læi hæđest, ja juokke olmai, gutte deddujuvvui vælgest, ja juokke olmai, gutte læi bac̄c̄a mielast, c̄oaggani su lusa, ja son s̄addai oaivamuʒ̄ʒ̄an sin bagjel; ja njællje c̄uođe olbma arvo legje su lutte. \p \v 3 Ja David manai dobbe Mispai Moabi; ja son celki Moaba gonagassi: Divte dadde mu ac̄e ja mu ædne vuolgget olgus ja orrot din lutte, dassac̄i go mon fuomas̄am, maid Ibmel aiggo dakkat muina! \p \v 4 Ja son doalvoi sodno Moaba gonagasa ouddi; ja soai oroiga su lutte buok daid beivid, go David læi varre‐alac̄a alde. \p \v 5 Ja profeta Gad celki Davidi: Ik don galga orrot varre‐alac̄a alde; vuolge ja mana Juda ædnami! Ja David manai erit ja bođi Haret vuovddai.\x - \xo 22:5 \xt Salm 63:1\x* \p \v 6 Ja Saul gulai, atte David ja dak olbmak, guđek legje suina, legje fuomas̄uvvum, ja Saul læi c̄okkamen Gibeast tamariska vuolde dieva alde su saitines gieđastes, ja buok su balvvalægjek c̄uʒ̄ʒ̄u su lutte. \p \v 7 De celki Saul su balvvalegjidasas, guđek c̄uʒ̄ʒ̄u su lutte: Gullet dadde, di Benjaminitalaʒ̄ak! Aiggogo dalle Isai bardne maidai addet digjidi buokaidi bældoid ja vidnegardid, bigjat din buokaid oaivamuʒ̄ʒ̄an duhata bagjel ja oaivamuʒ̄ʒ̄an c̄uođe bagjel?\x - \xo 22:7 \xt 1 Sam 8:14\x* \p \v 8 Dastgo di lepet buokak okti littodam mu vuostai, ja i oktage almostattam dam mu bælljai, go mu bardne daǥai litto Isai barnin, ja i oktage dist læk morras̄est mu diti ja almostatte maidege mu bælljai; dastgo mu bardne læ hattim mu balvvalægje mu vuostai bivddet mu hæga, nuftgo dat dapatuvva dam bæive.\x - \xo 22:8 \xt 1 Sam 18:3; 20:16\x* \p \v 9 De vastedi Doeg, Edomitalas̄, gutte læi bigjujuvvum Saul balvvalegji bagjel, ja celki: Mon oidnim Isai barne boattemen Nobi Akimeleka, Akituba barne, lusa.\x - \xo 22:9 \xt 1 Sam 21:7; Salm 52:2\x* \p \v 10 Ja son jærai Hærrast su oudast, ja son addi sudnji nieste ja addi sudnji Goliata, Filistalaʒ̄a, mieke.\x - \xo 22:10 \xt 1 Sam 21:6, 9\x* \p \v 11 De vuolgati gonagas airrasa ravkkat Akimeleka, Akituba barne, papa, ja obba su ac̄e vieso, papaid, guđek legje Nobest; ja si botte buokakrakkan gonagasa lusa. \p \v 12 Ja Saul celki: Gula dadde, Akitub bardne! Ja son celki: Gæc̄a, dast mon læm, mu hærram! \p \v 13 Ja Saul celki sudnji: Manne læppe doai okti littodam mu vuostai, don ja Isai bardne, go don addik sudnji laibe ja mieke ja jerrik Ibmelest su oudast, vai son c̄uoʒ̄ʒ̄elifc̄i mu vuostai ja bivdas̄i mu hæga, nuftgo dat dapatuvva dam bæive? \p \v 14 De vastedi Akimelek gonagassi ja celki: Gi læ dadde buok du balvvalegji gaskast, gutte læ oskelduvvum nuftgo David ja læ gonagasa vivva ja adna usteblas̄ bæssamvuođa du lusa ja læ gudnijattujuvvum du viesost?\x - \xo 22:14 \xt 1 Sam 18:27\x* \p \v 15 Jerrimgo mon dam bæive vuostas gærde Ibmelest su oudast? Lekus dat gukken must erit! Allus gonagas bigju su balvvalægjasis daihe obba mu ac̄c̄am vissui maidege sivvan! Dastgo i du balvvalægjat diettam maidege, i uccanas̄ ige ædnag, buok dam birra. \p \v 16 Mutto gonagas celki: Don galgak jabmet, Akimelek, don ja obba du ac̄ad viesso. \p \v 17 Ja gonagas celki goc̄ostaǥaidasas, guđek c̄uʒ̄ʒ̄u su lutte: Jorgeteket ja goddet Hærra papaid! Dastgo maidai sin gietta læ Davidin, ja si ditte, atte son læi bataræmen, ja æi almostattam dam mu bælljai. Mutto gonagasa balvvalægjek æi dattom geiggit sin gieđasek goddem varas Hærra papaid. \p \v 18 De celki gonagas Doegi: Jorget don ja godde papaid! Ja Doeg, Edomitalas̄, jorgeti ja goddi papaid, ja son goddi dam bæive vitta ovcad lokkai olbma, guđek adne lidne‐oalggebiktasa. \p \v 19 Ja Nob, papai gavpuga, c̄aski son mieke avjoin; sikke olbmaid ja nissonid, sikke manaid ja njamme manaid ja vuovsaid ja asenid ja savcaid c̄aski son mieke avjoin.\x - \xo 22:19 \xt 1 Sam 21:1\x* \p \v 20 Ja muttom Akimelek, Akitub barne, bardne eritbæsai, su namma læi Abjatar, ja son batari David lusa.\x - \xo 22:20 \xt 1 Sam 23:6\x* \p \v 21 Ja Abjatar muittali Davidi, atte Saul læi goddam Hærra papaid. \p \v 22 De celki David Abjatari: Mon dittim dom bæive, atte Doeg, Edomitalas̄, læi dast, ja atte son aibas vissasi aigoi addet dam Sauli diettevassi; mon læm sivvan dasa, mi læ dapatuvvam juokke sillui du ac̄ad viesost.\x - \xo 22:22 \xt 1 Sam 21:7\x* \p \v 23 Oro mu lutte, ale bala! Dastgo dat, gutte bivdda mu hæga, bivdda dunai hæga; mu lutte galgak don læt buore vuorkast. \c 23 \s1 23. Kapittal. \s2 David c̄aska Filistalaʒ̄aid ja bæsta Keila Hærra sane mielde, 1–6. Saul aiggo gidda valddet su dobbe, mutto son eritbæssa, maŋŋelgo son læ jærram Hærrast, 7–13. David orro Sif mæcest, gost Jonatan boatta su lusa ja ođasmatta su littos suina, 14–18. Sifitalaʒ̄ak bettek Davida; Saul doarred su Maon mæcest, mutto vuolgga erit dam saǥa diti, atte Filistalaʒ̄ak læk boattam su ædnam sisa, 19–28. \p \v 1 Ja Davidi dieđetuvvui ja celkkujuvvui: Gæc̄a, Filistalaʒ̄ak sottek Keila vuostai, ja si stajedek gordneraidnim‐baikid.\x - \xo 23:1 \xt Josv 15:44\x* \p \v 2 De jærai David Hærrast ja celki: Galgamgo mon mannat dokko ja c̄asket daid Filistalaʒ̄aid? Ja Hærra celki Davidi: Mana dokko ja c̄aske Filistalaʒ̄aid ja bæste Keila! \p \v 3 Mutto David olbmak celkke sudnji: Gæc̄a, mi ællep balo siste dast Judast; galggapgo mi dalle vela mannat Keilaige Filistalaʒ̄ai soattejoavkoi vuostai? \p \v 4 De jærai David vela ovta gærde Hærrast, ja Hærra vastedi sudnji ja celki: C̄uoʒ̄ʒ̄el, mana vuolas Keilai! Dastgo mon addam Filistalaʒ̄aid du gitti. \p \v 5 De manai David ja su olbmak Keilai, ja son soađai Filistalaʒ̄ai vuostai ja vuojeti sin omid erit ja daǥai stuora hævo sin gaski; ja nuft besti David Keila assid. \p \v 6 Go Abjatar, Akimelek bardne, batari David lusa Keilai, de læi oalggebivtas boattam dokko vuolas su mielde.\x - \xo 23:6 \xt 1 Sam 22:20\x* \p \v 7 Ja dat dieđetuvvui Sauli, atte David læi boattam Keilai; de celki Saul: I Ibmel fuola sust, ja son læ addam su mu gitti; dastgo son læ dappam jes̄jec̄as sisa manadedin daggar gavpug sisa, mast læk guovtegærdan portak ja smartek. \p \v 8 Ja Saul ravkai buok albmuga soattai, mannam varas vuolas Keilai birastattem varas Davida ja su olbmaid. \p \v 9 Go David arvvedi, atte son dat læi, gæn vuostai Saul læi huŧkamen baha rađe, de son celki Abjatari, pappi: Buvte oalggebiktasa deiki!\x - \xo 23:9 \xt Sanel 3:29; 1 Sam 30:7\x* \p \v 10 Ja David celki: Hærra, Israel Ibmel! Du balvvalægje læ gullam, atte Saul vainota boattet Keilai dus̄s̄adam varas gavpuga mu diti. \p \v 11 Aiggukgo Keila olbmak addet muo su gitti? Aiggogo Saul mannat deiki vuolas, nuftgo du balvvalægje læ gullam? Hærra, Israel Ibmel! Adde dadde du balvvalægjasad dam diettevassi! Ja Hærra celki: Aiggo son galle mannat deiki vuolas. \p \v 12 Ja David celki: Aiggukgo Keila olbmak addet muo ja mu olbmaid Saul gitti? Ja Hærra celki: Aigguk si galle. \p \v 13 De likkasegje David ja su olbmak, gutta c̄uođe olbma arvo, maŧkai ja vulgge olgus Keilast, ja si vagjolegje birra, gost heivvi. Ja dat dieđetuvvui Sauli, atte David læi eritbæssam Keilast; de i son vuolggam olgus. \p \v 14 Ja David oroi mæcest varre‐alac̄i alde, ja son oroi varreguovlost Sif mæcest; ja Saul ocai su c̄ađa aige, mutto Ibmel i addam su su gitti. \p \v 15 Ja David arvvedi, atte Saul læi vuolggam olgus bivddem varas su hæga, ja David læi Sif mæcest vuovde siste. \p \v 16 De likkai Jonatan, Saul bardne, bajas ja manai David lusa vuovddai, ja son nanni su gieđa Ibmel siste. \p \v 17 Ja son celki sudnji: Ale bala! Dastgo mu ac̄c̄am, Saul, gietta i galga du gavdnat, ja don galgak rađđit Israel bagjel, ja mon galgam læt nubben du maŋest; maidai Saul, mu ac̄c̄e, dietta dam.\x - \xo 23:17 \xt 1 Sam 15:28; 20:31; 24:21\x* \p \v 18 Ja soai daǥaiga goabbas̄aǥak litto Hærra muođoi oudast; ja David oroi vuovde siste, mutto Jonatan manai su vissusis.\x - \xo 23:18 \xt 1 Sam 18:3; 20:16\x* \p \v 19 Ja muttom Sifitalaʒ̄ak manne bajas Saul lusa Gibeai ja celkke: David adna jec̄as c̄ikkusist min lutte varre‐alac̄i alde vuovde siste, Kakila dieva alde, mi læ mæce lullelist.\x - \xo 23:19 \xt 1 Sam 26:1; Salm 54:2\x* \p \v 20 De mana dal vuolas, o gonagas, buok du sielod anestume mielde mannat vuolas, ja min as̄s̄e dat galgga læt addet su gonagasa gitti. \p \v 21 Ja Saul celki: Buristsivdneduvvum leket di Hærrast, go di arkalmastebetet muo! \p \v 22 Vulgget dal erit, vuttivalddet ain vela ja dakket jec̄aidædek oapesen ja gec̄c̄et dam baike, gost son vagjola, ja gi su læ oaidnam dobbe! Dastgo munji læ celkkujuvvum: Son læ sagga gavvel. \p \v 23 Ja gec̄c̄et bærrai ja dakket jec̄aidædek oapesen buok dai c̄iekkasajidi, gosa son c̄iekka jec̄as, ja de bottet dasto ruoktot mu lusa visses dieđoin! De aigom mon vuolgget dinguim, ja jos son læ ædnamest, de galgam mon occat su buok Juda duhati gaskast. \p \v 24 Ja si likkasegje maŧkai ja manne Sifi Saul ouddalist; ja David ja su olbmak legje Maon mæcest, dam avddem baikest mæce lullelist.\x - \xo 23:24 \xt 1 Sam 23:19\x* \p \v 25 Ja Saul ja su olbmak manne occat, ja dat dieđetuvvui Davidi, ja son manai vuolas bavte lusa ja oroi Maon mæcest; ja go Saul oaʒ̄oi dam gullat, de vulgi son David maŋŋai Maon mæccai. \p \v 26 Ja Saul manai nubbe bæle vare, mutto David ja su olbmak manne nubbe bæle vare; ja David bargai baloin bæssat Saul oudast erit, dam bodda go Saul ja su olbmak legje birastattemen Davida ja su olbmaid doppim varas sin. \p \v 27 De bođi airas Saul lusa ja celki: Gac̄a ja vuolge! Dastgo Filistalaʒ̄ak læk boattam ædnam sisa. \p \v 28 De macai Saul ruoktot doarredæmest Davida ja manai Filistalaʒ̄ai vuostai; damditi læ dat baikke goc̄c̄ujuvvum Sela‐Hammahlekoten\f + \fr 23:28 \ft eritbæssambakte.\f*. \c 24 \s1 24. Kapittal. \s2 David orro En‐Gedi mæcest; Saul doarred su maidai dobbe, 1–3. David sæsta Saul hæga ovta biejo siste, mutto eritc̄uoppa hælbmebitta su gavtest, 4–8. David dævdda Saul ala dam værrevuođa, maid son læ dakkam sudnji, 9–16. Saul dovdda c̄ierromin su suddos, valdda dam vuordnasa Davidest, atte i son galga erithævatet su soǥa, ja manna erit, 17–23. \p \v 1 Ja David manai dast bajas ja oroi En‐Gedi varre‐alac̄i alde. \p \v 2 Ja de dapatuvai, go Saul bođi ruoktot doarredæmest Filistalaʒ̄aid, de addujuvvui sudnji diettevassi ja celkkujuvvui: Gæc̄a, David læ En‐Gedi mæcest. \p \v 3 De Saul valdi golbma duhat olbma, valljijuvvum obba Israelest, ja son vulgi dokko occam varas Davida ja su olbmaid gæđgebokkai bavti alde.\x - \xo 24:3 \xt 1 Sam 26:2\x* \p \v 4 Ja son bođi oabme‐aidi lusa balgesguorast, ja dast læi biegjo, ja Saul manai sisa gokc̄am varas su julgides; mutto David ja su olbmak legje biejo siskemus̄ mokke siste c̄okkamen. \p \v 5 De celkke David olbmak sudnji: Gæc̄a, dal læ dat bæivve boattam, man birra Hærra celki dudnji: Gæc̄a, mon addam du vas̄alaʒ̄a du gitti. De daǥa dalle su vuostai, nuftgo buorre læ du c̄almi oudast! Mutto David likkai bajas ja eritc̄uopai suole hælbmebitta Saul gavtest.\x - \xo 24:5 \xt 1 Sam 26:8\x* \p \v 6 Ja de dapatuvai dastmaŋŋel, de dat c̄uci David vaibmoi, atte son læi eritc̄uoppam hælbmebitta, mi gulai Sauli. \p \v 7 Ja son celki su olbmaidasas: Addus Hærra dam læt gukken must erit, dakkat dam mu hærram vuostai. Hærra vuiddujuvvuma vuostai, bigjat gieđa su ala! Dastgo Hærra vuiddujuvvum son læ.\x - \xo 24:7 \xt 2 Sam 1:14\xta ; j. n. v.\x* \p \v 8 Ja David rangas̄ti su olbmaides garra saniguim ja i suovvam sin c̄uoʒ̄ʒ̄elet Saul vuostai; ja Saul likkai bajas biejost ja vulgi maŧkai. \p \v 9 Ja dastmaŋŋel likkai David bajas ja manai biejost olgus ja c̄uorvoi Saul maŋŋai ja celki: Mu hærram gonagassam! Ja Saul gæc̄ai maŋas guvllui, ja David gobmerdi muođoidesguim ædnam guvllui ja luoittadi vuolas. \p \v 10 Ja David celki Sauli: Manne gulak don olbmui sanid, guđek celkkek: Gæc̄a, David bivdda du likkotesvuođa? \p \v 11 Gæc̄a, dam bæive læk du c̄almek oaidnam, atte Hærra odne læi addam du mu gitti biejo siste, ja dobbe læi arvvalus du goddet; mutto mon arkalmastim du ja celkkim: Im mon aigo bigjat gieđa mu hærram ala; dastgo Hærra vuiddujuvvum son læ. \p \v 12 Ja gæc̄a, mu ac̄c̄am, duođai, gæc̄a, dast læ hælbmebitta du gavtestad mu gieđast! Dastgo dast, atte mon eritc̄uppim hælbmebitta du gavtest ja im goddam du, ferttik don dovddat ja oaidnet, atte i mikkege bahaid ige mikkege værredaǥoid læk mu gieđast, ja atte im mon læk suddodam du vuostai; mutto don baica bivdak mu hæga dam valddem varas.\x - \xo 24:12 \xt Salm 7:4\xta ; j. n. v.\x* \p \v 13 Hærra galgga dubmit mu ja du gaskast, ja Hærra galgga mavsatet mu du ala, mutto mu gietta i galga du dæivvat;\x - \xo 24:13 \xt Rom 12:19; 1 Petr 2:23\x* \p \v 14 nuftgo boarrasi sadnevajas cælkka: Ibmelmættomin olgusvuolgga ibmelmættomvuotta. Mutto mu gietta i galga du dæivvat. \p \v 15 Gæn maŋŋai læ Israel gonagas olgusvuolggam? Gi dat læ, gæn don bivdak? Jabma bædnaga, lavkka.\x - \xo 24:15 \xt 1 Sam 26:20; 2 Sam 9:8\x* \p \v 16 De galgga Hærra dalle læt duobmar ja dubmit mu ja du gaskast; son gec̄c̄us bærrai ja c̄uoʒ̄otekus mu as̄e ja dubmijekus mu bessujussi du gieđast!\x - \xo 24:16 \xt Salm 43:1; 17:2\x* \p \v 17 Ja de dapatuvai, go David læi gærggam sardnomest daid sanid Sauli, de celki Saul: Lægo dat du jiedna, mu barnac̄am David? Ja Saul bajedi su jienas ja c̄ieroi.\x - \xo 24:17 \xt 1 Sam 26:17\x* \p \v 18 Ja son celki Davidi: Don læk vanhurskasæbbo go mon; dastgo don læk dakkam burist mu vuostai, mutto mon læm dakkam bahast du vuostai.\x - \xo 24:18 \xt 1 Sam 25:21; Salm 35:12\x* \p \v 19 Don læk odne c̄ajetam, atte don læk dakkam burist mu vuostai, atte don, go Hærra læi addam muo du gitti, almake ik læk muo goddam. \p \v 20 Go olmai gavdna su vas̄alaʒ̄as, ja son dalle luoitta su mannat buore gæino mielde [de aiggo Hærra makset sudnji burin]. Hærra maksus dudnji burin dam bæive oudast, dam oudast, maid don læk dakkam mu vuostai! \p \v 21 Ja dal, gæc̄a, mon dieđam, atte don vissasi galgak s̄addat gonagassan, ja atte Israel gonagasvuotta galgga bissot nanosen du gieđast.\x - \xo 24:21 \xt 1 Sam 23:17\x* \p \v 22 De vuorno munji dal Hærra bokte, atte ik don aigo erithævatet mu nale mu maŋŋel ja ik eritsikkot mu nama mu ac̄c̄am viesost! \p \v 23 Ja David vuornoi Sauli dam; ja Saul manai su vissusis, mutto David ja su olbmak manne varre‐alac̄i. \c 25 \s1 25. Kapittal. \s2 Samuel jabma; Nabal Karmelest hilggo higjadusain David rokkusa biebmos̄lajai birra. 1–11. Dat Davidest arvvaluvvum varramakso eritjorggaluvvu Abigailest, Nabal akast, 12–35. Nabal suorggana ja jabma loǥad bæive dastmaŋŋel; David naittala Abigailin, nuftgis maidai Ahinoamin: Mikal, David akka, addujuvvu Palti, 36–44. \p \v 1 Ja Samuel jami, ja obba Israel c̄oaggani ja c̄ieroi su, ja si havddadegje su su sidi Ramai. Ja David likkasi matkai ja manai vuolas Paran mæccai.\x - \xo 25:1 \xt 1 Sam 28:3; 7:17\x* \p \v 2 Ja muttom olmai læi Maonest, gi ani su dakkamus̄aides Karmelest, ja olmai læi sagga rigges; sust legje golbma duhat savca, ja duhat gaica, ja son læi aito bæskedæmen su savcaides Karmelest. \p \v 3 Ja olbma namma læi Nabal, ja su aka namma læi Abigail; ja nissonest læi buorre jierbme, ja son læi c̄abbahabmasas̄, mutto olmai læi garas ja baha su daǥoides dafhost, ja son læi Kaleb soǥast.\x - \xo 25:3 \xt Josv 15:13\x* \p \v 4 Ja David oaʒ̄oi gullat mæcest, atte Nabal læi bæskedæmen su savcaides. \p \v 5 De vuolgati David lokkasa su olbmaines, ja David celki sigjidi: Mannet bajas Karmeli, ja go di boattebetet Nabal lusa, de galggabetet di jærrat sust mu nammi, ællago son burist. \p \v 6 Ja di galggabetet cælkket naft: Likkon! Rafhe lekus duina, ja rafhe du viesoin, ja rafhe buok daina, mi dust læ! \p \v 7 Ja dal læm mon gullam, atte dust læ savccabæskedæbme. Dal, dak baimanak, gæk dust læk, læk læmas̄ minguim ovtast; æp mi læk dakkam sigjidi boastot, ja i sist læk mikkege vailatuvvum buok dam aige, go si læk læmas̄ Karmelest. \p \v 8 Jæra du rængainad, ja si muittalek dudnji dam, ja divte dal min, balvvalegjid, gavdnat armo du c̄almi oudast, dastgo buore bæive læp mi boattam; de adde dalle, mi du gieđai oudast soaitta læt, du balvvalegjidasad ja du bardnasad Davidi! \p \v 9 Ja David olbmak botte ja sardnu Nabali buok dam David nammi; dasto c̄okkanegje si vuoiŋadet. \p \v 10 Mutto Nabal vastedi David balvvalegjidi ja celki: Gi læ David, ja gi læ Isai bardne? Dalas̄ aigid læk ædnag balvvalægjek, guđek viekkalek erit, jes̄guttege su isedes lutte. \p \v 11 Ja mon galgas̄im valddet mu laibbam ja mu c̄accam ja mu njuovvam‐omidam, maid mon læm njuovvam sin varas, guđek munji bæskedek, ja addet dam daggar olbmaidi, gæi birra mon im dieđe, gost si læk erit? \p \v 12 Ja David olbmak jorgetegje ruoktot sin gæidnosæsek ja manne ruoktot ja botte ja muittalegje sudnji buok dam. \p \v 13 De celki David su olbmaidasas: Boakkanastet jec̄aidædek, juokke olmai su mikines! Ja si boakkanaste jec̄aidæsek, juokke olmai su mikines, ja David boakkanasti maidai jec̄as su mikines; ja si manne bajas David maŋest, njællje c̄uođe olbma arvo, dam bodda go guokte c̄uođe olbma orru galvoi lutte. \p \v 14 Mutto muttom rængain muittali Abigaili, Nabal akkai, dam ja celki: Gæc̄a, David vuolgati airrasid mæccest buorastattem varas min ised; mutto son belki sin. \p \v 15 Ja olbmak læk læmas̄ sagga buorek min vuostai, ja i oktage læk dakkam migjidi boastot, ja i mist læk mikkege vailatuvvum buok dam aige, go mi vagjoleimek singuim, go mi læimek mæcest. \p \v 16 Sæidnen læk si læmas̄ min birra sikke ijaid ja beivid buok dam aige, go mi læimek singuim ovtast ja gæc̄aimek smavva omid. \p \v 17 Jurdas̄ dal bærrai ja gæc̄a, maid don galgak dakkat! Dastgo oasetesvuotta læ nannoset arvvaluvvum min ised vuostai ja obba su vieso vuostai, ja son læ navcates olmus̄, nuft atte i oktage sate sudnji sardnot. \p \v 18 De gac̄ai Abigail ja valdi guokte c̄uođe laibe ja guokte nakkelasko vine ja vitta rakaduvvum savca ja vitta mitto bassujuvvum gornid ja c̄uotte rosingako ja guokte c̄uođe fikungako ja bijai daid aseni ala. \p \v 19 Ja son celki su rængaidasas: Mannet ouddan mu ouddalist! Gæc̄a, mon boađam din maŋest. Mutto su boadnjasis Nabali i son addam dam diettevassi. \p \v 20 Ja de dapatuvai, go son læi ridimen asen alde ja manai vuolas balgesroc̄c̄ai, mi læi vare alde, gæc̄a, de manne David ja su olbmak vuolas su vuostai, ja son gavnadi singuim. \p \v 21 Mutto David læi cælkkam: Dus̄s̄as læm mon varjalam buok, mi sust læi mæcest, nuft atte i vailatuvvum mikkege buok dast, mi sust læi; mutto son læ mavsatam munji burid bahain.\x - \xo 25:21 \xt 1 Sam 24:18; Salm 35:12\x* \p \v 22 Nuft dakkus Ibmel David vas̄alaʒ̄ai vuostai, ja bissus son nuft dakkamest, jos mon divtam, go iđed c̄uvgod, guđege olbma baccet heggi buokain dain, guđek gullek sudnji! \p \v 23 Go dal Abigail oini David, de gac̄ai son ja niejai vuolas asen alde, ja son luoittadi su muođoides ala David ouddi ja gobmerdi jec̄as ædnam guvllui. \p \v 24 Ja son luoittadi vuolas su julgi ouddi ja celki: Mu alde, mu hærram, mu alde orrus værredakko, ja divte dadde du balvvalægje nissonad sardnot du belji ouddi, ja gula du balvvalægje nissonad sanid! \p \v 25 Allus mu hærram dadde fullu dam navcates olbmast, Nabalest, dastgo daggar go su namma læ, daggar son læ; Nabal\f + \fr 25:25 \ft jalla.\f* læ su namma, ja jallavuotta læ su duokken. Ja mon, du balvvalægje nisson, mon im læk oaidnam mu hærram olbmaid, gæid don legjik vuolgatam. \p \v 26 Ja dal, mu hærram, nuft duotta go Hærra ælla, ja nuft duotta go du siello ælla, de læ Hærra hettim du bagjelasad gæssemest varraviǥe ja væketæmest jec̄ad du jec̄ad gieđain; ja dal galggek du vas̄alaʒ̄ak ja si, guđek bivddek mu hærram oasetesvuođa, s̄addat nuftgo Nabal. \p \v 27 Ja dam addaldaǥa, maid du balvvalægje nisson læ buktam mu hærrasam, divte dal dam addujuvvut daidi balvvalegjidi, guđek læk mu hærram farost. \p \v 28 Andagassi adde dadde du balvvalægje nissonad bagjelduolbmama! Dastgo Hærra aiggo rakadet mu hærrasam bissovas̄ vieso; dastgo Hærra sođid\f + \fr 25:28 \ft 18, 17.\f* soatta mu hærram, ja baha i gavdnu du lutte du vuostas bæive rajest. \p \v 29 Ja jos olmus̄ c̄uoʒ̄ʒ̄ela du doarradallat ja bivddet du hæga, de galgga mu hærram hægga læt c̄adnujuvvum ælle olbmui gippoi Hærra, du Ibmelad, lutte; mutto du vas̄alaʒ̄ai hæga galgga son eritsuppit dego gæđge s̄lengo siste. \p \v 30 Ja de galgga dapatuvvat, go Hærra dakka mu hærram vuostai buok dam buore, maid son læ sardnom du bagjel, ja asata du oaivamuʒ̄ʒ̄an Israel bagjel,\x - \xo 25:30 \xt 2 Sam 5:2\x* \p \v 31 de i dat galga sattet du guossalet daihe læt jorralussan mu hærram vaibmoi, atte son læ golgatam viǥetes varaid, ja atte mu hærram læ væketam jes̄jec̄as. Ja go Hærra dakka burist mu hærram vuostai, de muite du balvvalægje nissonad! \p \v 32 De celki David Abigaili: Maidnujuvvum lekus Hærra, Israel Ibmel, gutte odne læ vuolgatam du mu oudald! \p \v 33 Ja buristsivdneduvvum lekus du jiermalas̄vuotta, ja buristsivdneduvvum læǥe don, gutte odne læk hettim muo bagjelasam gæssemest varraviǥe ja væketæmest jec̄c̄am mu jec̄c̄am gieđain. \p \v 34 Mutto, nuft duotta go Hærra, Israel Ibmel, ælla, son, gutte læ hettim muo dakkamest dudnji bahaid: Jos don ik livc̄e gac̄c̄am boattet mu oudald, de vissasi i livc̄e galggam, go iđed c̄uvgodi, baccet Nabali oktage olmai. \p \v 35 Ja David vuostaivaldi su gieđast, maid son læi buktam sudnji, ja son celki sudnji: Mana rafhest bajas du vissusad! Gæc̄a, mon læm gulddalam du jiena ja dævddam du rokkusa. \p \v 36 Ja Abigail bođi Nabal lusa, ja gæc̄a, son læi doallamen guossemallasid su viesostes, nuftgo gonagasa guossemallasid, ja Nabala vaibmo læi arvok mielast, ja son læi sagga garrimin; ja i son addam sudnji maidege diettevassi, i uccanas̄ ige ædnag, ouddalgo iđed c̄uvgodis̄gođi. \p \v 37 Ja de dapatuvai iđđedest, go garrimvuotta læi c̄ielggam Nabalest, de muittali su akka sudnji daid færranid, ja su vaibmo jami su sisa, ja son s̄addai gæđgen. \p \v 38 Ja de dapatuvai loǥe bæive arvo dastmaŋŋel, de c̄aski Hærra Nabala, ja son jami. \p \v 39 Go David gulai, atte Nabal læi jabmam, de celki son: Maidnujuvvum lekus Hærra, gutte læ doaimatam mu hæppas̄ussam as̄e Nabala vuostai ja æstadam su balvvalægjes bahast erit, ja Nabala bahavuoođa læ Hærra diktam ruoktot boattet su jec̄as oaive ala. Ja David vuolgati airrasid ja irgastalai Abigaili valddem varas su akkanes. \p \v 40 Ja David balvvalægjek botte Abigail lusa Karmeli, ja si sardnu sudnji ja celkke: David læ vuolgatam min du lusa valddem varas du su akkanes. \p \v 41 Ja son likkai bajas ja gobmerdi jec̄as muođoidesguim ædnam guvllui ja celki: Gæc̄a, dast læ du balvvalægje nisson, gærgos læt du balvvalægje nissonen, bassat mu hærram balvvalegji julgid.\x - \xo 25:41 \xt Luk 1:38\x* \p \v 42 Ja Abigail gac̄ai ja gærggadi jec̄as ja ridi su asenes alde, son ja su vitta biga, guđek c̄uvvu su; ja son vulgi David airrasi mielde ja s̄addai su akkan.\x - \xo 25:42 \xt 1 Sam 27:3; 2 Sam 3:3\x* \p \v 43 Ja David valdi Ahinoama, gutte læi Jisreelest erit, ja soai s̄addaiga goabbas̄aǥak su akkan.\x - \xo 25:43 \xt 2 Sam 3:2\x* \p \v 44 Mutto Saul læi addam Mikala, su nieidas, David aka, Palti, Lais bardnai, gutte læi Gallimest erit. \c 26 \s1 26. Kapittal. \s2 Sifitalaʒ̄ak bettek Davida nubbe gærde; Saul manna 3000 olbmain vuolas su maŋŋai; Hærra dikta lossis nakkarid boattet Saul ja su væǥa bagjeli; David eritvaldda su saite ja su c̄accelitte, mutto i suova Abisai su goddet, 1–12. David cuigod Abner, go son i læk gocetam su gonagasas, biekko Saul doarradallama diti; dat dovdda su værrevuođas; soai ærranaddaba goabbag guoimestæsga, 13–25. \p \v 1 Ja Sifitalaʒ̄ak botte Saul lusa Gibeai ja celkke: David adna jec̄as c̄ikkusist Hakila dieva alde mæce buotta.\x - \xo 26:1 \xt 1 Sam 23:19\x* \p \v 2 Ja Saul gærggadi jec̄as ja manai vuolas Sif mæccai, ja su mielde golbma duhat olbma, valljijuvvum Israelest, occam varas Davida Sif mæccest.\x - \xo 26:2 \xt 1 Sam 24:3\x* \p \v 3 Ja Saul luoittali Rakila dieva ala, mi læ mæce buotta balgesguorast. Mutto David oroi mæcest, ja son fuomas̄i, atte Saul læi boattam su maŋŋai mæccai. \p \v 4 Ja David vuolgati iskadegjid ja dovdai, atte Saul duođai læi boattam. \p \v 5 De likkasi David maŧkai ja bođi dam baikkai, gosa Saul læi luoittalam, ja David oini dam baike, gosa Saul læi vællanam oktan Abnerin, Ner barnin, su soattehærrain; ja Saul vællai vavnai suoje siste, mutto almug læi luoittalam su birra. \p \v 6 Ja David sardnogođi ja celki Akimeleki, Hetitalaʒ̄ʒ̄i, ja Abisai, Seruja bardnai, Joab villji: Gi aiggo mannat muina vuolas Saul lusa soattesidi? Ja Abisai celki: Mon aigom mannat vuolas duina. \p \v 7 De bođiga David ja Abisai albmuga lusa ikko, ja gæc̄a, Saul vællai ja ođi vavnai suoje siste, ja su saitte læi c̄uggijuvvum ædnami su oaivvevullus̄ gurri, ja Abner ja almug vællajegje su birra. \p \v 8 Ja Abisai celki Davidi: Ibmel læ odne addam du vas̄alaʒ̄a du gitti; de divte muo dal nordastet saite su c̄ađa ja vuolas ædnami ovtag gærdest, amam mon darbas̄et dakkat dam vela nubbadest suina.\x - \xo 26:8 \xt 1 Sam 24:5; 2 Sam 16:9\x* \p \v 9 Mutto David celki Abisai: Ale godde su! Dastgo gi læ olgus geiggim su gieđas Hærra vuiddujuvvuma vuostai ja læ bæssam rangas̄tkættai? \p \v 10 Ja David celki vela ain: Nuft duotta go Hærra ælla: Dus̄s̄efal Hærra galgga su c̄asket, juogo dal su bæivve bođis̄, ja son jamis̄, daihe son manas̄ soattai ja eritrottas̄uvvus̄.\x - \xo 26:10 \xt Rom 12:19\x* \p \v 11 Hærra diktus dam læt gukken must erit bigjat mu giettam Hærra vuiddujuvvuma ala! De valde dal saite, mi cægga su oaivvevullus̄ guorast, ja c̄accelitte, ja de vuolggo moai! \p \v 12 Ja David valdi saite ja c̄accelitte Saul oaivvevullus̄ guorast, ja soai manaiga, ja i guttege oaidnam, ja i guttege fuomas̄am dam, ja i guttege moridam; dastgo si ođđe buokakrakkan, dainago lossis nakkarak Hærrast legje boattam sin bagjeli. \p \v 13 Ja David manai rasta nubbe bællai ja c̄uoʒ̄oi varrec̄oka alde gukken erit, ja stuora sagje læi sin gaskast. \p \v 14 Ja David c̄uorvoi albmugi ja Abneri, Ner bardnai, ja celki: Ikgo don vasted, Abner? Ja Abner vastedi ja celki: Gi don læk, gutte c̄uorvok deiki gonagassi? \p \v 15 De celki David Abneri: Ikgo don læk olmai? Ja gi læ nuftgo don Israelest? Ja manne ik don læk gocetam du hærrad, gonagasa? Dastgo muttom albmugest bođi goddam varas gonagasa, du hærrad. \p \v 16 I dat læk buorre, dat, maid don læk dakkam. Nuft duotta go Hærra ælla: Di lepet jabmema olbmuk, guđek epet læk gocetam din hærradek. Hærra vuiddujuvvuma. Ja gæc̄a dal bærrai, gost gonagasa saitte læ, ja c̄accelitte, mi læi su oaivvevullus̄ guorast. \p \v 17 Ja Saul dovdai David jiena ja celki: Lægo dat du jiedna, mu barnac̄am David? Ja David celki: Dat læ mu jiedna, mu hærram gonagassam!\x - \xo 26:17 \xt 1 Sam 24:17\x* \p \v 18 Ja son celki: Manne doarred dadde mu hærram su balvvalægjes? Dastgo maid læm mon dakkam, ja mi bahaid læ mu gieđa duokken? \p \v 19 Ja dal gullus dadde mu hærram gonagassam su balvvalægjes sanid: Jos dat læ Hærra, gutte læ avc̄otam du mu vuostai, de soabat su oaffar bokte! Mutto jos dak læk olbmuk, de lekusek si garroduvvum Hærra muođoi oudast! Dastgo si læk dal erit agjam muo, nuft atte im mon mate adnet jec̄c̄am Hærra arbe lutte, go si celkkek: Mana, balvval æra ibmelid! \p \v 20 Ja dal, ale divte mu vara gac̄c̄at ædnami gukken erit Hærra muođoi oudast! Dastgo Israel gonagas læ olgus vuolggam occam varas lavka, nuftgo bælddovuonces bivddujuvvu vari alde.\x - \xo 26:20 \xt 1 Sam 24:15\x* \p \v 21 De celki Saul: Mon læm suddodam; boađe ruoktot, mu barnac̄am David! Dastgo im mon aigo s̄atan æmbo dakkat dudnji maidege bahaid, dađemielde go mu hægga læ læmas̄ mavsolas̄ du c̄almi oudast dam bæive; gæc̄a, mon læm mænnodam jallat ja læm c̄agjadallam hui sagga. \p \v 22 Ja David vastedi ja celki: Gæc̄a, dast læ saitte, o gonagas, ja divte muttoma du balvvalegjinad boattet deiki rasta ja vieʒ̄ʒ̄at dam! \p \v 23 Ja Hærra aiggo makset dam olbmai su vanhurskesvuođa ja su oskaldasvuođa, gæn gitti Hærra odne læi addam du; im mon dattom bigjat mu giettam Hærra vuiddujuvvuma ala. \p \v 24 Ja gæc̄a, nuftgo du hægga dam bæive læ adnujuvvum allagen mu c̄almi oudast, nuft galgga mu hægga adnujuvvut allagen Hærra c̄almi oudast, ja son galgga bæstet muo buok atestusast. \p \v 25 De celki Saul Davidi: Buristsivdneduvvum læǥe don, mu barnac̄am David! Don galgak sikke dam algatet ja vægjet dam. Ja David manai gæidnosis, ja Saul macai ruoktot su baikkasis. \c 27 \s1 27. Kapittal. \s2 David batara gonagas Akis lusa Gati, gutte adda sudnji Siklag gavpuga orromsagjen, 1–7. David doalla likkolaʒ̄at soađe Gesuritalaʒ̄ai, Girsitalaʒ̄ai ja Amalekitalaʒ̄ai vuostai, mutto cælkka Akisi, atte dat læ Juda. Jerahmeelitalaʒ̄ak ja Kenitalaʒ̄ak, gæi vuostai son soatta; Akis jakka sudnji, 8–12. \p \v 1 Ja David celki su vaimostes: Dal, mon eritrottijuvvum almake muttom bæive Saul gieđa bokte; i læk munji mikkege burid vuorddemest. Mon aigom bataret Filistalaʒ̄ai ædnami; de aiggo Saul erit hæittet gukkeb muo occamest obba Israel ædnamraji siskelist, ja mon erit bæsam su gieđast. \p \v 2 De David likkasi maŧkai ja vulgi, son ja gutta c̄uođe olbma, guđek legje suina, rasta Akis, Maok barne, Gat gonagasa, lusa.\x - \xo 27:2 \xt 1 Sam 21:10\x* \p \v 3 Ja David asai Akis lutte Gatest, son jes̄ ja su olbmak, jes̄ gutteg su viesoines, David su guvtin akaines Ahinoamin, Jisreelitalas̄ nissonin, ja Abigailin, Nabal akain, Karmelitalas̄ nissonin.\x - \xo 27:3 \xt 1 Sam 25:42, 43; 30:5\x* \p \v 4 Ja dat diettevassi addujuvvui Sauli, atte David læi bataram Gati; ja i son bissom dal s̄atan gukkeb occamest su. \p \v 5 Ja David celki Akisi: Jos mon læm gavdnam armo du c̄almi oudast, de divte munji addujuvvut ovta baike muttom ædnamsidast vai mon oaʒ̄om assat dast! Dastgo manne galgga du balvvalægjat assat gonagasgavpugest du lutte? \p \v 6 De addi Akis sudnji dam sæmma bæive Siklaga; damditi læ Siklag s̄addam Juda gonagasai obmudakkan gidda dam bæive ragjai.\x - \xo 27:6 \xt Josv 15:31; 1 Muit 12:1\x* \p \v 7 Ja dai beivi lokko, maid David asai Filistalaʒ̄ai ædnamest, læi okta jakke ja njællje mano. \p \v 8 Ja David ja su olbmak manne bajas ja fallitegje Gesuritalaʒ̄aid ja Girsitalaʒ̄aid ja Amalekitalaʒ̄aid; dastgo si dak legje, guđek juo dolus̄ aige rajest asse ædnamest Sur guvllui ja gidda Egypten ædnam ragjai. \p \v 9 Ja go David c̄aski ædnama, de i son diktam ællet olbmaid ige nissonid; ja son valdi smavva omid ja stuora omid ja asenid ja kamelid ja biktasid ja de vulgi ruoktot ja bođi Akis lusa. \p \v 10 Ja Akis celki: Epet di alma odne goit læk dakkam maidege fallitemid? Ja David celki: Læp mi galle Juda ædnam lulagæc̄c̄ai ja Jerahmeelitalaʒ̄ai ædnam lulagæc̄c̄ai ja Kenitalaʒ̄ai ædnam lulagæc̄c̄ai. \p \v 11 Ja i olbmaid ige nissonid diktam David ællet, nuft atte son buvti sin Gati; dastgo son celki: Si daidas̄e muittalet min birra ja cælkket: Nuft læ David dakkam. Ja nuft læi su lake buok dam aige, go son asai Filistalaʒ̄ai ædnamest. \p \v 12 Ja Akis jaki Davidi ja jurdas̄i: Son læ dakkam jec̄as vas̄e vuollai su albmuges gaskast, Israel gaskast, ja nuft s̄adda son mu balvvalægjen oktelassi. \c 28 \s1 28. Kapittal. \s2 Filistalaʒ̄ak algatek fastain soađe Saulin; son suorggana ja jærra Hærrast, mutto i oaʒ̄o maidege vastadusaid, 1–6. Son occa noaides nissona En‐Dorest ja anota, vai son divtas̄i Samuela c̄ajetet jec̄as sudnji, 7–14. Samuel muittala Sauli su hævvanæme; Saul gac̄c̄a suorgganemin ædnami, 15–20. Son likka maŋemusta bajas, apasmatta jec̄as borramus̄ain ja manna erit, 21–25. \p \v 1 Ja de dapatuvai dain beivin, atte Filistalaʒ̄ak c̄okkijegje sin væǥaidæsek soattai soattam varas Israel vuostai; ja Akis celki Davidi: Dam galgak don diettet, atte don galgak muina mannat soattesidi, don ja du olbmak. \p \v 2 Ja David celki Akisi: De galgak don oaʒ̄ʒ̄ot diettet, maid du balvvalægje aiggo dakkat. Ja Akis celki Davidi: De aigom mon bigjat du gattijægjen mu oaivvam bagjel buok beivid. \p \v 3 Ja Samuel læi jabmam, ja obba Israel læi moras̄tam su bagjel ja havddadam su Ramai, su jec̄as gavpugi; ja Saul læi eritjavkkadam jabmi manidegjid ja diettes olbmaid ædnamest.\x - \xo 28:3 \xt 1 Sam 25:1; 2 Mos 22:18; 3 Mos 19:31; 20:27; 5 Mos 18:10, 11\x* \p \v 4 Go dal Filistalaʒ̄ak c̄oagganegje ja botte sisa ja luoittalegje Sunemi, de c̄okki Saul obba Israela, ja si luoittalegje Gilboa ala. \p \v 5 Ja go Saul oini Filistalaʒ̄ai soattesida, de balai son, ja su vaibmo doargesti saggarakkan. \p \v 6 Ja Saul jærai Hærrast; mutto Hærra i vastedam sudnji, i nieǥoi bokte ige urim bokte ige profetai bokte.\x - \xo 28:6 \xt 2 Mos 28:30; 4 Mos 27:21\x* \p \v 7 De Saul celki su balvvalegjidasas: Occet munji nissona, gutte bargga jabmi manidemin, vai mon bæsam mannat su lusa ja jærrat sust! Ja su balvvalægjek celkke sudnji: Gæc̄a, muttom nisson læ, gutte bargga manidemin, En‐Dorest. \p \v 8 Ja Saul daǥai jec̄as dovddamættomen ja garvvodi bagjelasas æra biktasid, ja son manai, son ja guokte olbma suina, ja si botte nissona lusa ikko; ja son celki: Einost dadde munji ovta jameka manidedin, ja adde dam, gæn mon dudnji cælkam, bagjanet bajas mu ouddi! \p \v 9 Mutto nisson celki sudnji: Gæc̄a, don jes̄ dieđak, maid Saul læ dakkam, moft son læ eritjavkkadam jabmi manidegjid ja diettes olbmaid ædnamest, ja manne bijak don giela mu hæga ouddi, nuft atte don buvtak mu bagjeli jabmema? \p \v 10 De vuornoi Saul sudnji Hærra bokte ja celki: Nuft duotta go Hærra ælla, i galga mikkege sivaid dæivvat du dam as̄e dafhost. \p \v 11 De celki nisson: Gæn galgam mon addet bagjanet bajas du ouddi? Ja son celki: Adde Samuela bagjanet bajas mu ouddi. \p \v 12 Ja go nisson oini Samuela, de bis̄koi son alla jienain; ja nisson celki Sauli: Manne læk don muo bættam? Alma don læk Saul. \p \v 13 Ja gonagas celki sudnji: Ale bala! Mutto maid oidnik don? Ja nisson celki Sauli: Mon oidnim muttom ibmela bajas bagjanæmen ædnamest. \p \v 14 Ja son celki sudnji: Maggarlaǥas̄ læ su habme? Ja son celki: Muttom boares olmai bagjana bajas, ja son læ gissujuvvum gavte sisa. De arvvedi Saul, atte dat læi Samuel, ja son gobmerdi jec̄as amadajoin ædnam guvllui ja luoittadi vuolas. \p \v 15 Ja Samuel celki Sauli: Manne læk don muosetuttam muo buvtededin muo bajas bagjanet? Ja Saul celki: Mon læm stuora atestusa siste, dastgo Filistalaʒ̄ak sottek mu vuostai, ja Ibmel læ gaiddam mu lutte erit, ja i son vasted munji s̄atan æmbo, i profetai bokte ige nieǥoi bokte; de ravkkim mon dalle du, vai don dieđetifc̄ik munji, maid mon galgam dakkat.\x - \xo 28:15 \xt 1 Sam 18:12\x* \p \v 16 Ja Samuel celki: Manne jærak don dalle must, go Hærra læ gaiddam du lutte erit ja læ s̄addam du vas̄alaʒ̄ʒ̄an?\x - \xo 28:16 \xt 1 Sam 16:14\x* \p \v 17 Hærra læ dal dakkam, nuftgo son sarnoi mu bokte, ja Hærra læ gaikkom gonagasvuođa du gieđast ja addam dam du laǥamuʒ̄ʒ̄i, Davidi.\x - \xo 28:17 \xt 1 Sam 15:28; 1 Gon 11:11\x* \p \v 18 Dainago don ik gulddalam Hærra jiena ja ik ollas̄uttam su buolle moare Amalek ala, damditi læ Hærra dakkam dam du vuostai dam bæive.\x - \xo 28:18 \xt 1 Sam 15:18, 19\x* \p \v 19 Ja Hærra aiggo maidai addet Israela duina Filistalaʒ̄ai gitti, ja itten galggabetet don ja du barnek læt mu lutte; maidai Israel soattesida aiggo Hærra addet Filistalaʒ̄ai gitti.\x - \xo 28:19 \xt 1 Sam 31:6; Sir 36:30\x* \p \v 20 Ja dallanaǥa gac̄ai Saul, nuft gukke go son læi, ædnami, ja son suorggani sagga Samuela sani diti; ja ige sust læm fabmo, dastgo i son læm muosatam borramus̄a gæc̄os bæivest ja gæc̄os ijast. \p \v 21 Ja go nisson bođi dokko Saul lusa ja oini, atte son læi sagga suorgganam, de celki son sudnji: Gæc̄a, du balvvalægje nisson gulddali du jiena, ja mon bigjim mu hæggam mu giettasam ja jægadim du sanid, maid don sardnuk munji.\x - \xo 28:21 \xt 1 Sam 19:5\x* \p \v 22 De gulddal dal maidai don du balvvalægje nissonad jiena ja divte muo bigjat ouddan du ouddi laibbebitta ja bora, vai dust lifc̄i fabmo, go don manak gæino mielde! \p \v 23 Mutto son biettali ja celki: Im mon dato borrat. Mutto su balvvalægjek ja maidai nisson naggijegje su, ja son gulddali sin jiena ja c̄uoʒ̄ʒ̄eli bajas ædnamest ja c̄okkani senggi. \p \v 24 Ja nissonest læi buoides galbbe viesost, ja son gac̄ai ja njuovai dam, ja son valdi jafoid ja duppi daid ja laiboi dain suvrokættes gakoid. \p \v 25 Ja son bijai dam ouddan Saul ouddi ja su balvvalegji ouddi, ja si borre; ja si c̄uoʒ̄ʒ̄elegje ja manne erit dam sæmma ija. \c 29 \s1 29. Kapittal. \s2 Akis manna Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄aiguim ja albmugin dokko soattesidi Saul vuostai ja aiggo valddet Davida mieldes, maid oaivamuʒ̄ak æi eisege dato suovvat, 1–5. Akis as̄etutta jec̄as David oudast ja goc̄c̄o su mannat fastain ruoktot, 6–11. \p \v 1 Ja Filistalaʒ̄ak c̄okkijegje buok sin væǥaidæsek Afeki; mutto Israel luoittali dam ajagaddai, mi læ Jisreelist.\x - \xo 29:1 \xt 1 Sam 4:1\x* \p \v 2 Ja Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ak manne ouddan sin c̄uđidæsekguim ja duhatidesekguim, ja David ja su olbmak manne maŋemusast ouddan Akisin. \p \v 3 Ja Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ak celkke: Maid galggek dak Ebrealaʒ̄ak? Ja Akis celki Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄aidi: Igo dat læk David, Saul, Israel gonagasa, balvvalægje, gutte dal ovta jage daihe gukkeb læ læmas̄ mu lutte, ja im mon læk gavdnam maidege bahaid su duokken dam bæive rajest, go son jorrali erit, gidda dam bæive ragjai?\x - \xo 29:3 \xt 1 Sam 27:7\x* \p \v 4 Mutto Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ak moaratuvve su ala, ja Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ak celkke sudnji: Vuolgat dam olbma sidi, nuft atte son jorget ruoktot su sagjasis, maid don læk sudnji asatam! I son galga mannat minguim vuolas soattai, amas son s̄addat migjidi vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄on soađe siste. Man boktebe dat galgas̄ige fastain oaʒ̄otet su hærras buore milli, jos i dai olbmai oivi bokte?\x - \xo 29:4 \xt 1 Muit 12:19\x* \p \v 5 Igo dat læk David, gæn birra si dansededin lavllu ja celkke: Saul læ c̄askam su duhatides ja David su loǥe duhatides.\x - \xo 29:5 \xt 1 Sam 18:7\x* \p \v 6 De ravkai Akis Davida ja celki sudnji: Nuft duotta go Hærra ælla: Don læk vuoiggadlas̄, ja du olgusvuolggem ja du sisamannam mu lutte soattesidast læ buorre mu c̄almi oudast; dastgo im mon læk gavdnam du duokken maidege bahaid dam bæive rajest, go don bottik mu lusa, gidda dam bæive ragjai. Mutto oaivamuʒ̄ai c̄almi oudast ik don læk buorre. \p \v 7 De jorgid dal ruoktot ja mana erit rafhest, nuft atte ik don daga, mi baha læ Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ai c̄almi oudast! \p \v 8 De celki David Akisi: Maid læm mon dakkam, ja maid læk don gavdnam du balvvalægjad duokken dam bæive rajest, go mon bottim du muođoi ouddi, gidda dam bæive ragjai, go mon im oaʒ̄o boattet ja soattat mu hærram gonagasa vas̄alaʒ̄aiguim? \p \v 9 Ja Akis vastedi ja celki Davidi: Mon dieđam, atte don mu c̄almi oudast læk buorre nuftgo Ibmel engel; mutto Filistalaʒ̄ai oaivamuʒ̄ak celkkek: I son galga mannat minguim bajas soattai. \p \v 10 De likka dal arrad bajas itten, don ja du hærrad balvvalægjek, guđek læk boattam duina; likket arrad bajas itten, ja vulgget erit, go c̄uvgod digjidi! \p \v 11 De likkai David arrad bajas, son ja su olbmak, vuolggem varas erit iđđedest ja maccam varas ruoktot Filistalaʒ̄ai ædnami; mutto Filistalaʒ̄ak manne bajas Jisreeli. \c 30 \s1 30. Kapittal. \s2 David erit orodedin læk Amalekitalaʒ̄ak valddam ja boalddam Siklaga ja eritdolvvom buok, maid si gavdne; damditi s̄addek David ja su olbmak sagga morras̄i, 1–6. Hærra goc̄c̄om mielde vuolgga David sin maŋŋai, gavdna ja c̄aska sin, gagjo buok, maid si læk valddam, ja bukta ollo sallas̄a ruoktot mieldes, 7–20. Dak 400 olbma, guđek læk mannam suina, æi aigo juogadet sallas̄a daina 200 olbmain, guđek læk baccam; David cuigod sin ja juogada sallas̄a sikke singuim ja ærrasiguim, guđek ouddal læk dakkam burist su vuostai, 21–31. \p \v 1 Ja go David ja su olbmak botte Siklagi dam goalmad bæive, de legje Amalekitalaʒ̄ak fallitam lulle‐ædnama ja Siklaga ja boalddam dam dolain.\x - \xo 30:1 \xt 1 Sam 27:8\x* \p \v 2 Ja si legje valddam fanggan daid nissonid, guđek legje dast, vela buokaid, sikke smavvaid ja stuorraid; æi si læm ovtage goddam, mutto si legje dolvvom sin erit ja legje mannam sin gæidnosæsek. \p \v 3 Ja go David ja su olbmak botte gavpugi, gæc̄a, de dat læi bolddujuvvum dolain, ja sin akak ja sin barnek ja sin nieidak legje valddujuvvum fanggan. \p \v 4 De bajasbajedi David ja almug, mi læi suina, su jienas ja c̄ieroi, dassac̄i go sist i læm s̄atan æmbo fabmo c̄ierrot. \p \v 5 Ja Davida guokte aka læiga valddujuvvum fanggan, Ahinoam, Jisreelitalas̄ nisson, ja Abigail, Nabala, Karmelitalaʒ̄a, akka.\x - \xo 30:5 \xt 1 Sam 25:42, 43; 27:3\x* \p \v 6 Ja David s̄addai stuora hættai, dastgo almug celki, atte si aigguk su gæđgadet; dastgo buok almug læi bac̄c̄a morras̄est, jes̄ gutteg su barnides diti ja su nieidaides diti. Mutto David nanni jec̄as Hærra, su Ibmeles, siste. \p \v 7 Ja David celki Abjatari, pappi, Akimelek bardnai: Buvte munji oalggebiktasa deiki! Ja Abjatar buvti oalggebiktasa ouddan David lusa.\x - \xo 30:7 \xt 1 Sam 23:9\x* \p \v 8 Ja David jærai Hærrast ja celki: Galgamgo mon vuolgget væga maŋŋai? S̄addamgo mon joksat dam? Ja son celki sudnji: Vuolge maŋŋai! Dastgo don s̄addak joksat, ja don s̄addak gagjot.\x - \xo 30:8 \xt 2 Sam 5:19\x* \p \v 9 De vulgi David maŧkai, son ja dak gutta c̄uođe olbma, guđek legje suina, ja si botte Besor jokkagaddai. Dasa bissanegje dak ærak\f + \fr 30:9 \ft 10, 21. v.\f*; \p \v 10 David manai vas̄alaʒ̄ai maŋŋai, son ja njællje c̄uođe olbma; mutto guokte c̄uođe olbma bacce, gæk legje ila vuoimetuvvum mannat Besor joǥa rasta. \p \v 11 Ja si gavdne muttom Egyptalas̄ olbma mæcest, ja si bukte su dokko David lusa. Ja si adde sudnji borramus̄a, ja son borai, ja si adde sudnji c̄ace jukkat, \p \v 12 ja si adde sudnji fikungakko‐bitta ja guokte rosingako, ja son borai, ja su ællemvuoiŋanas bođi sudnji fastain; dastgo i son læm muosatam borramus̄a ja i jukkam c̄ace golma bæive ja golma ija sisa. \p \v 13 Ja David celki sudnji: Gæsa don gulak, ja gost don læk erit? Ja son celki: Mon læm Egyptalas̄ olmai, muttom Amalekitalas̄ olbma balvvalægje; mutto mu ised guđi muo, dainago mon buoccajim odne golma bæive gæc̄est. \p \v 14 Mi læp fallitam Kretalaʒ̄ai\f + \fr 30:14 \ft d. l. Filistalaʒ̄ai.\f* ædnama lulagæc̄e ja dam ædnama, mi gulla Judai, ja Kaleb ædnama lulagæc̄e, ja mi læp boalddam Siklaga dolain.\x - \xo 30:14 \xt 1 Sam 30:16; Esek 25:16; Sef 2:5; Josv 15:13\x* \p \v 15 De celki David sudnji: Aigokgo don doalvvot muo vuolas dam joavko lusa? Ja son celki: Vuorno munji Ibmel bokte, atte ik don aigo muo goddet ja ikge addet muo mu ised gitti! De mon aigom doalvvot du vuolas dam joavko lusa. \p \v 16 Dasto doalvoi son su vuolas, ja gæc̄a, si legje bieđganam obba ædnam mietta, borre ja jukke ja dolle hæjaid obba dam stuora sallas̄a diti, maid si legje valddam Filistalaʒ̄ai ædnamest ja Juda ædnamest. \p \v 17 Ja David c̄aski sin ækkedes væige rajest gidda nubbe bæive ækked rajai, ja i eritbæssam oktage sist ærrebgo njællje c̄uođe nuorra olbma, guđek ridijegje kameliguim ja bataregje. \p \v 18 Ja David besti buok, maid Amalekitalaʒ̄ak legje valddam: maidai su akas guovto besti David. \p \v 19 Ja æi si vailatam æi uccakaʒ̄a æige stuorra, æi barnid æige nieidaid, æi sallas̄ æige maidege, maid si legje valddam mieldesek; buokrakkan doalvoi David ruoktot. \p \v 20 Ja David valdi buok daid smavva ja stuora omid: ja si manne dai omi oudast ja dolvvu daid ja celkke: Dat læ Davida salas̄. \p \v 21 Ja David bođi dam guovte c̄uođe olbma lusa, guđek legje læmas̄ ila vuoimetuvvam c̄uovvot Davida, nuft atte son læi diktam sin baccet Besor jokkagaddai, ja si manne olgus David oudald ja dam albmuga oudald, mi læi su mielde; ja David manai dokko albmuga lusa ja jærai sist, gævaigo sigjidi burist. \p \v 22 De sardnogotte buok dak baha ja navcates olbmak dai olbmai gaskast, guđek legje mannam Davidin, ja celkke: Dađemielde go si æi mannam minguim, de æp mi aigo addet sigjidi dam sallas̄est, maid mi læp gagjom, ærrebgo juokkehaʒ̄ʒ̄i su aka ja su manaid; sin oʒ̄ʒ̄uk si doalvvot erit ja mannat. \p \v 23 Mutto David celki: Epet di galga nuft dakkat, mu vieljaidam, daina, maid Hærra læ addam migjidi; son læ varjalam min ja addam dam joavko, mi læi boattam min bagjeli, min gitti. \p \v 24 Gibe galgas̄i gullat din dam dafhost? Nuftgo dat, gutte manai vuolas soattai, oaʒ̄ʒ̄o oases, nuft galgga maidai dat, gutte oroi galvoi lutte, oaʒ̄ʒ̄ot oases; ovtast galggek si juogadet.\x - \xo 30:24 \xt 4 Mos 31:27; Josv 22:8\x* \p \v 25 Ja nuft dakkujuvvui dam bæive rajest ja dastmaŋas, ja son dagai dam lakan ja vuoiggadvuottan Israeli gidda dam bæive ragjai. \p \v 26 Ja go David bođi Siklagi, de vuolgati son sallas̄est Juda vuorrasidi, su ustebidasis, ja cælketi: Gæc̄a, dast læ digjidi addaldak Hærra vas̄alaʒ̄ai sallas̄est, \p \v 27 sigjidi, guđek legje Betelest, ja sigjidi, guđek legje Ramot‐Negebest, ja sigjidi, guđek legje Jattirest, \p \v 28 ja sigjidi, guđek legje Aroerest, ja sigjidi, guđek legje Sifmotest, ja sigjidi, guđek legje Estemoast, \p \v 29 ja sigjidi, guđek legje Rakalest, ja sigjidi, guđek legje Jerahmeelitalaʒ̄ai gavpugin, ja sigjidi guđek legje Kenitalaʒ̄ai gavpugin,\x - \xo 30:29 \xt 1 Sam 27:10\x* \p \v 30 ja sigjidi, guđek legje Hormast, ja sigjidi, guđek legje KorAsanest, ja sigjidi, guđek legje Atakest, \p \v 31 ja sigjidi, guđek legje Hebronest, ja buok daidi baikidi, gost David læi birravagjolam, son jes̄ ja su olbmak. \c 31 \s1 31. Kapittal. \s2 Filistalaʒ̄ak c̄askek Israela, Saul barnek gac̄c̄ek, Saul godda jes̄jec̄as, Israelitalaʒ̄ak batarek sin gavpuginesek erit, 1–7. Filistalaʒ̄ak spegjek Saul ja su barni likaid, eritc̄uppek su oaive ja hængastek su ja su barni rubmas̄id bajas Betsana muvra ala; Jabesa olbmak valddek daid vuolas ikko, bolddek daid ja havddadek sin davtid, 8–13. \p \v 1 Ja Filistalaʒ̄ak sotte Israel vuostai, ja Israel olbmak bataregje Filistalaʒ̄ai muođoi oudast, ja goddatallam olbmak gac̄c̄e Gilboa vare ala.\x - \xo 31:1 \xt 1 Muit 10:1\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Sam 28:4\x* \p \v 2 Ja Filistalaʒ̄ak legje Saul ja su barni dastamaŋest, ja Filistalaʒ̄ak godde Jonatana ja Aminadaba ja Malkisua, Saul barnid. \p \v 3 Ja soatte s̄addai garasen Saul vuostai, ja bac̄ek, olbmak davgiguim, gavdne su, ja son doargesti sagga bac̄i oudast. \p \v 4 De celki Saul su værjoguoddasis: Rotte du miekad ja c̄ugge daina mu c̄ađa, amasek dak birrac̄uopakættes olbmak boattet ja c̄ađac̄uggit muo ja mænnodet muina bahast! Mutto su værjoguodde i dattom, dastgo son balai sagga. De valdi Saul mieke ja nordasti jec̄as dasa.\x - \xo 31:4 \xt Duob 9:54; 2 Sam 17:23; Matt 27:5; Ap daǥ 16:27\x* \p \v 5 Ja go su værjoguodde oini, atte Saul læi jabmam, de nordasti maidai son jec̄as su miekkasis ja jami suina. \p \v 6 De jami Saul ja su golbma barne ja su værjoguodde, maidai buok su olbmak obbanaǥa dam sæmma bæive. \p \v 7 Ja go dak Israel olbmak, guđek legje vuome bælde, ja dak, guđek legje Jordan bælde, oidne, atte Israel olbmak legje bataram, ja atte Saul ja su barnek legje jabmam, de guđđe si gavpugid ja bataregje; ja Filistalaʒ̄ak botte ja asse dai siste. \p \v 8 Ja de dapatuvai dam maŋeb bæive, de botte Filistalaʒ̄ak spægjam varas daid goddujuvvum olbmuid, ja si gavdne Saul ja su golbma barne vællamen Gilboa vare alde. \p \v 9 Ja si eritc̄uppe su oaive ja eritnulle sust su værjoid, ja si saddijegje daid birra buok Filistalaʒ̄ai ædnama mietta doalvvom varas dam ilolas̄ saga sin æppeibmelidesek viesoidi ja albmugi. \p \v 10 Ja si bigje su værjoid Astarte vissui, ja su rubmas̄a giddijegje si Betsan muvrri. \p \v 11 Go Jabesa assek Gileadest gulle Saul birra, maid Filistalaʒ̄ak legje dakkam suina,\x - \xo 31:11 \xt 1 Sam 11:1\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Sam 2:4\x* \p \v 12 de gærggadegje buok værjodokkalas̄ olbmak jec̄aidæsek ja manne gæc̄os ija, ja si valdde Saul rubmas̄a ja su barni rubmas̄id vuolas Betsan muvrast; ja go si legje boattam Jabesi, de boldde si daid dast. \p \v 13 Ja si valdde sin davtid ja havddadegje daid tamariska vuollai Jabesi; ja si adne borakættaivuođaid c̄iec̄a bæive.\x - \xo 31:13 \xt 2 Sam 1:12\x*