\id ISA \ide UTF8 \h Profet Esaias \toc1 Profet Esaias \toc2 Profet Esaias \toc3 Es \mt1 Profet Esaias. \c 1 \s1 1. Kapittal. \s2 Profeta guoddal Israel, damditi go dat hæpadlas̄ gittemættomvuođast læ jorralam Hærrast erit, 2–4, ja damditi go dat vela bisso suddostes, fuolakættai dain gosi hævatægje rangas̄tusain, maid dat læ buktam bagjelasas dai suddoi bokte, maid dat dam ragjai læ dakkam, 5–9. Dat dævdda galle laǥa bakkomid oaffari ja basi harrai, mutto go dat sæmma aige bisso vanhurskesmættomvuođa siste ællemest, de dat jabma ja guoktelas̄ ibmelbalvvalus læ fastevuotta Hærrai, gutte gaibed jorggalusa ja vanhurskesvuođa, 10-17. Doalvvom varas Israel ruoktot lusas Hærra falla dasa suddoi andagassi addujume, jos dat aiggo jec̄as jorggalet; muđoi dat galgga hævvanet, 18–20. Dat læ goitge ila c̄iegŋalassi vugjom, nuft atte i dat mate lađesvuođain ruoktot dolvvujuvvut Hærra lusa, 21–23; damditi son galgga dam lusas ruoktot doalvvot garra rangas̄tusa bokte, man siste ibmelmættomak galggek hævvanet. \p \v 1 Esaias, Amos barne, oainatus, maid son oini Juda ja Jerusalem harrai dain beivin, go Ussias, Jotam, Akas, Esekias legje gonagassan Judast.\x - \xo 1:1 \xt 2 Gon 19:2\x* \p \v 2 Gullet, di almek, ja gulddal, don ænam! Dastgo Hærra sardno: Manaid mon læm bajas biebmam ja bajas gæssam; mutto si læk jorralam must erit.\x - \xo 1:2 \xt 5 Mos 32:1; Salm 50:4; Mika 1:2; Hos 7:13; Jer 2:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 Vuoksa dovdda su æigades ja asen su hærras krubba; Israel i dovda, mu olbmuk æi vuttivalde. \p \v 4 Vuoi daidi suddolas̄ olbmuidi, daidi olbmuidi lossis værredaǥoiguim, bahadakke sakkoi, daidi billas̄uvvum manaidi! Si læk luoppam Hærrast, læk bagjelgæc̄c̄am Israel base, læk ruoktot gaiddam.\x - \xo 1:4 \xt Jer 15:6\x* \p \v 5 Manne di aiggobetet vela ain diktet jec̄aidædek cabmujuvvut? Manne di lasetepet din eritjorralæmadek? Juokke oaivve læ buoccamen ja juokke vaibmo læ ras̄s̄e. \p \v 6 Juolggevuođost gidda oaivvec̄okki i læk dast mikkege dærvvasid; havek, guvhlek ja ođđa c̄askastaǥak! Æi dak læk olgusboc̄c̄ujuvvum æige c̄adnujuvvum æige luvvaduvvum oljoin. \p \v 7 Din ænam læ mæcce, din gavpugak læk bolddujuvvum dolain; din ædnama borrek abmasak din c̄almi oudast, ja mæcce læ dast, nuftgo go abmasak læk spægjam.\x - \xo 1:7 \xt 3 Mos 26:32, 33; Es 5:5; Jer 44:22\x* \p \v 8 Ja Sion nieidda læ baccam nuftgo lastagoatte vidnegarde sisa, nuftgo faktemgoatte agurkbælddoi, nuftgo gavpug, mi vuttivalddujuvvu. \p \v 9 Jos dat Hærra Sebaot i livc̄e guođđam migjidi ucca bacatasac̄a, — de mi lifc̄imek nuftgo Sodoma, de mi lifc̄imek Gomorra lakasaʒ̄ak.\x - \xo 1:9 \xt Rom 9:29; Vaid 3:23; 1 Mos 19:24; Es 13:19\x* \p \v 10 Gullet Hærra sane, di Sodoma oaivamuʒ̄ak! Vuttivalde min Ibmelæmek laǥa, don Gomorra almug!\x - \xo 1:10 \xt Hos 5:1; Mika 3:1, 9\x* \p \v 11 Maid mon daǥam din ædnaggærddasas̄ njuovvam‐oaffariguim? cælkka Hærra; mon læm gallanam boalddem‐oaffarin viercain ja buoiddoduvvum galbi buoidest, ja vuovsai ja labbai ja bokkai varaidi i must læk hallo.\x - \xo 1:11 \xt Sanel 21:27; Jer 6:20; 14:12; Hos 8:13; Amos 5:21, 22; Mika 6:6\xta ; j. n. v.\x* \p \v 12 Go di boattebetet jec̄aidædek c̄ajetet mu muođoi ouddi, gi læ dalle gaibedam dam din gieđast, atte di vuolas duolbmabetet mu ouddas̄iljoid?\x - \xo 1:12 \xt 2 Mos 23:15, 17\x* \p \v 13 Allet s̄atan ouddanguodde dus̄s̄alas̄ borramus̄‐oaffarid! Fastes suovas læ dat munji. Ođđa manno ja sabbat, basse c̄oaggam — im mon gierda værrevuođa ja alla basid.\x - \xo 1:13 \xt Mal 1:10\x* \p \v 14 Din ođđa manoid ja din basid vas̄ot mu siello, dak læk s̄addam munji noađđen; mon læm vaibbam guoddemest. \p \v 15 Ja go di gæigotepet din gieđaidædek, de mon c̄ieǥam mu c̄almidam din oudast erit, ja vaiko di vela ollo rokkadallabetet, de im mon gula; din gieđak læk dievva varain.\x - \xo 1:15 \xt Salm 66:18; Sanel 1:28\xta ; j. n. v.;\xta* 15:29; 28:9; Jer 14:12; Joh 9:31; Es 59:2, 3\x* \p \v 16 Basadeket jec̄aidædek, buttesteket jec̄aidædek, valddet din daǥoidædek bahavuođa erit mu c̄almi oudast, heittet erit bahaid dakkamest.\x - \xo 1:16 \xt Esek 18:23, 31; Joel 2:12, 13; 1 Petr 3:11; Salm 34:15; Amos 5:14, 15; Sir 18:23; Rom 12:9\x* \p \v 17 Oppet burid dakkat, occet vuoiggadvuođa, oapesteket vækkavaldalaʒ̄a rievtes balgga ala, rabedeket oarbbasidi vuoiggadvuođa, c̄uoʒ̄oteket læskai as̄e.\x - \xo 1:17 \xt Es 1:23; 5 Mos 24:17, 18; 27:19; Salm 82:3\x* \p \v 18 Bottet dadde ja mannop mi rievte ouddi gutteg guiminæmek, cælkka Hærra; jos din suddok læk nuftgo purpur, de dak galggek s̄addat vielggaden nuftgo muotta; jos dak læk ruoksadak nuftgo skarlagen, de dak galggek s̄addat nuftgo ullok.\x - \xo 1:18 \xt Es 43:25; 44:22; Salm 51:9\x* \p \v 19 Jos di lepet miettasak ja gullabetet, de galggabetet di borrat ædnam burid,\x - \xo 1:19 \xt 3 Mos 25:18, 19; Sanel 1:33\x* \p \v 20 mutto jos di lepet gaggadak ja vuostehaǥolaʒ̄ak, de di galggabetet borrujuvvut miekest; dastgo Hærra njalbme læ sardnom.\x - \xo 1:20 \xt 3 Mos 26:14, 17, 25; Es 58:14; 4 Mos 23:19\x* \p \v 21 Moft dat læ s̄addam fuorran, dat oskaldas gavpug, mi læi dievva vuoiggadvuođast, gost vanhurskesvuotta oroi, ja dal — sorbmijægjek!\x - \xo 1:21 \xt Es 1:26; Jer 2:21\x* \p \v 22 Du silbba læ s̄addam skarttan, du vidne læ sæǥotuvvum c̄acin;\x - \xo 1:22 \xt Es 1:25; Esek 22:18\x* \p \v 23 du oapestægjek læk vuostehaǥo dakkek ja suollagi særvveguoimek; juokkehas̄ sist rakista skænka ja vainota addaldaǥaid; oarbbasidi æi si rabed vuoiggadvuođa, ja læskai as̄s̄e i boađe sin ouddi.\x - \xo 1:23 \xt Hos 9:15; 2 Mos 22:22; Jer 5:28, 29; Sak 7:10\x* \p \v 24 Damditi cælkka Hærra, dat Hærra Sebaot, Israel væǥalas̄: Vuoi! Mon aigom jec̄c̄am mavsatet mu vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄oidam ala ja valddet mavso mu vas̄alaʒ̄aidam bagjel. \p \v 25 Ja mon aigom fastain adnet fuola du oudast ja suddadet nuftgo gudnasaltin du skarta ja erit rabedet buok du lajo. \p \v 26 Ja mon aigom fastain dakkat du duobmarid nuftgo vuoc̄c̄an ja du diggehærraid nuftgo algost; dastmaŋŋel don galgak goc̄c̄ujuvvut vanhurskesvuođa gavpugen, oskaldas sidan.\x - \xo 1:26 \xt Es 1:21\x* \p \v 27 Sion galgga lonestuvvut vuoiggadvuođa bokte ja dam jorgidam olbmuk vanhurskesvuođa bokte.\x - \xo 1:27 \xt Es 59:20; Rom 11:26\x* \p \v 28 Mutto hævvanæbme galgga dæivvedet bagjeldulbmid ja suddolaʒ̄aid obbac̄oran, ja dak, guđek luppek Hærrast, galggek hævvanet; \p \v 29 dastgo si galggek s̄addat hæppad vuollai dai terebintai diti, maidi dist læ hallo, ja di galggabetet hæppas̄uttujuvvut dai gilvagardi diti, maid di lepet aldsesædek valljim;\x - \xo 1:29 \xt Hos 4:13, 19\x* \p \v 30 dastgo di galggabetet s̄addat nuftgo terebinta goldnam lastaiguim, ja nuftgo gilvagarde c̄acetaǥa. \p \v 31 Ja dat gievrra galgga s̄addat nuovven, ja su dakko c̄uonamen, ja soai galggaba goabbas̄aǥak ovtast buollet, ige læk oktage, gutte c̄askad.\x - \xo 1:31 \xt Jer 4:4; 17:27; Esek 20:47; Amos 5:6\x* \c 2 \s1 2. Kapittal. \s2 Profeta c̄ajeta Israeli dam stuora loppadusa, mi læ dasa addujuvvum, atte Ibmel laka ja sadne okte galgga Sionest viddeduvvut obba ædnam mietta, buok olmus̄‐s̄lajai gaski, 2–4, ja avc̄c̄o dam vagjolet dam c̄uovggasa siste, mi dast læ, dainago Hærra læ juo vaimostes arvvalam dam hilggot, damditi go dat dam duotta hærvasvuođa sagjai læ valljim bakeni dus̄s̄alas̄ hærvasvuođa, 5–8. Stuora ja oktasas̄ rangas̄tusa bokte datto Hærra vuoledet olbmui c̄ævllaivuođa dam bæive, maid son læ dasa mærredam, ja nuft c̄ajetet, atte aivefal son læ dat allag, 9–21; vare damditi Israel hæitas̄i olbmui ala dorvastæmest, 22. \p \v 1 Dat sadne, maid Esaias, Amos bardne, oini Juda ja Jerusalem harrai.\x - \xo 2:1 \xt Es 1:1\x* \p \v 2 Ja dat galgga dapatuvvat dain maŋemus̄ beivin\f + \fr 2:2 \ft 1 Mos 49:1\f*, de galgga Hærra vieso varre læt vuođđoduvvum vari c̄oka ala ja aleduvvum dievai bagjel, ja buok bakenlas̄ olbmuk galggek dokko dam lusa ruvgestet.\x - \xo 2:2 \xt Jer 3:17; Mika 4:1\xta ; j. n. v.;\xta* Sak 8:20\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 Ja ædnag olmus̄‐s̄lajak galggek mannat ja cælkket: Bottet ja mannop mi bajas Hærra varrai. Jakoba Ibmela vissui, vai son oapatifc̄i migjidi su gæinoides, ja mi vagjolifc̄imek su balggai mielde! Dastgo Sionest galgga olgus mannat laka, ja Hærra sadne Jerusalemest.\x - \xo 2:3 \xt Jer 31:6; Luk 24:47; Ap daǥ 1:8\x* \p \v 4 Ja son galgga dubmit bakenlas̄ olbmui gaskast ja cælkket vuoiggadvuođa ædnag olmus̄‐s̄lajaidi, ja si galggek ravddijus̄s̄at sin mikidæsek guokken ja sin saitidæsek vidnegardde‐nibben; i galga almug bajedet mieke albmuga vuostai ja æi si galga s̄atan oappat soattat.\x - \xo 2:4 \xt Joel 3:15\x* \p \v 5 Jakob viesso! Bottet ja vagjolekop mi Hærra c̄uovggasa siste! \p \v 6 Dastgo don læk hilggom du olbmuidad, Jakoba vieso, dainago si læk dievva nuortta‐ædnama mænoin ja einostek balvai bokte nuftgo Filistalaʒ̄ak, ja amas sakko rabedek si aldsesæsek valljogasat\f + \fr 2:6 \ft si gessek ollo amas olbmuid ædnamæsek sisa.\f*. \p \v 7 Ja dam\f + \fr 2:7 \ft Israel.\f* ænam dievai silbast ja gollest, ja dam obmudaǥain i læk mikkege merid; ja dam ænam dievai hæstain, ja su vavnain i læk mikkege merid; \p \v 8 ja dam ænam dievai æppeibmelin; sin gieđaidæsek daǥo si rokkadallek, dam, maid sin suormak læk dakkam.\x - \xo 2:8 \xt Es 17:8\x* \p \v 9 Ja olmus̄ sojatuvvu, ja olmai vuoleduvvu, ja ale sigjidi andagassi adde! \p \v 10 Mana bavte sisa ja c̄ieǥa jec̄ad muolda sisa Hærra hirbmadvuođa oudast ja su allagvuođa hærvasvuođa oudast!\x - \xo 2:10 \xt Es 2:19, 21\x* \p \v 11 Olbmu alla c̄almek vuoleduvvujek, ja olbmai c̄ævllaivuotta sojatuvvu, ja aivefal Hærra læ allag dam bæive.\x - \xo 2:11 \xt Es 2:17; 5:15\x* \p \v 12 Dastgo okta bæivve læ Hærrast Sebaotest duomo varas buok dam bagjel, mi læ c̄ævllai ja allag, ja buok dam bagjel, mi læ aleduvvum, ja dat vuoleduvvu, \p \v 13 sikke bagjel buok Libanon sedermuorai, dai, mak læk allagak ja aleduvvum, ja bagjel buok Basan aikai \p \v 14 ja bagjel buok dai alla vari ja bagjel buok dai cæggajægje dievai \p \v 15 ja bagjel juokke alla toarna ja bagjel juokke nana muvra \p \v 16 ja bagjel buok Tarsis‐skipai ja bagjel buok, mi læ havske gæc̄adet. \p \v 17 Ja olbmu goarggadvuotta sojatuvvu, ja olbmai c̄ævllaivuotta vuoleduvvu, ja aivefal Hærra læ allag dam bæive.\x - \xo 2:17 \xt Es 2:11\x* \p \v 18 Ja æppe‐ibmelak — dak læk aibas dus̄s̄en s̄addam. \p \v 19 Ja olbmuk galggek mannat bakteraigi sisa ja ædnam loamai sisa Hærra hirbmadvuođa oudast ja su allagvuođa hærvasvuođa oudast, go son c̄uoʒ̄ʒ̄ela ædnama suorgatet.\x - \xo 2:19 \xt Es 2:10; Alm 6:15, 16\x* \p \v 20 Dam bæive galgga olmus̄ suppit su silbba‐ibmelides ja golleibmelides, maid si læk dakkam aldsesæsek rokkadallam varas, dokko buovnjakidi ja girdde‐sapanidi,\x - \xo 2:20 \xt Es 27:9; 30:22; 31:7\x* \p \v 21 mannam diti bakteskoaroi sisa ja varreraigi sisa Hærra hirbmadvuođa oudast ja su allagvuođa hærvasvuođa oudast, go son c̄uoʒ̄ʒ̄ela ædnama suorgatet.\x - \xo 2:21 \xt Es 2:10, 19\x* \p \v 22 De heittet dalle erit luottemest olbmu ala, gæn njunest læ vuoiŋatak! Dastgo manen læ son adnemest?\x - \xo 2:22 \xt 1 Mos 2:7; Jer 17:5; Salm 146:3, 4\x* \c 3 \s1 3. Kapittal. \s2 Hærra galgga maidai erinoamas̄ duomo doallat dam Judalas̄ albmug bagjel; ænam galgga masset buok su caggides, buok baddek dam assi gaskast galggek gaikoduvvut, buok njuolggadus njeiddujuvut, ja varnotesvuotta galgga s̄addat buoredmættomen, 1–7, rangas̄tussan sin hæbotes vuostehaǥo diti Hærra vuostai, gutte mavsata juokkehaʒ̄ʒ̄i su daǥoi mielde, 8–11; erinoamac̄et datto son doallat duomo sin vanhurskesmættom eisevaldi bagjel, gæi duokken læ dat stuoremus sivva, 8–15. Maidai nissoni goarggadvuotta ja dus̄s̄alas̄vuotta galgga oaʒ̄ʒ̄ot su ansas̄uvvum rangas̄tusas, 16–11. \p \v 1 Dastgo gæc̄a, Hærra, dat Hærra Sebaot, erit valdda Jerusalemest ja Judast cagge ja soabbe, juokke cagge laibe dafhost ja juokke cagge c̄ace dafhost,\x - \xo 3:1 \xt Esek 4:16, 17; 5:16; 14:13\x* \p \v 2 gievra ja soatte‐olbma, duobmara ja profeta ja einostægje ja vuorrasa, \p \v 3 oaivve‐olbma vitta loǥe bagjel ja juokke arvost adnujuvvum olbma ja rađđe‐adde ja huŧkalas̄ c̄æpe ja diettes manidægje. \p \v 4 Ja mon aigom bigjat barnac̄id sin oaivamuʒ̄ʒ̄an, ja barnac̄i hilbbadvuotta galgga rađđit sin bagjel.\x - \xo 3:4 \xt Sard 10:16, 17\x* \p \v 5 Dalle galggek olbmuk bakkijuvvut, olmai olbma vuostai ja juokkehas̄ su laǥamuʒ̄as vuostai; si galggek garrit, barnac̄ak vuorrasi vuostai, ja dat bagjelgec̄c̄ujuvvum dam gudnijattujuvvum vuostai. \p \v 6 Go guttege riebma guoimes ala su ac̄e viesost ja cælkka: Dust læk biktasak, don galgak læt min oaivamus̄, ja dat roappanam viesso\f + \fr 3:6 \ft rika hæjos dilestes.\f* galgga læt du gieđa vuolde, \p \v 7 de galgga son damanaǥa bæive bajas bajedet su jienas ja cælkket: Im mon aigo læt dalkastægjen, ja mu viesost i læk mikkege laibid ja æi makkege biktasid; epet di galga muo bigjat albmuga oaivamuʒ̄ʒ̄an.\x - \xo 3:7 \xt 2 Gon 6:27\x* \p \v 8 Dastgo Jerusalem guossala, ja Juda gac̄c̄a, dainago sin njuovc̄a ja sin daǥok læk Hærra vuostai bigjam varas jec̄aidæsek su hærvasvuođa c̄almi vuostai.\x - \xo 3:8 \xt Ap daǥ 7:51\x* \p \v 9 Sin muođoi habme duođas̄ta sin vuostai, ja sin suddosek dieđetek si nuftgo Sodoma, æi si c̄ieǥa dam; vuoi sin sillui, dastgo si dakkek aldsesæsek likkotesvuođa!\x - \xo 3:9 \xt 1 Mos 19:5; Filip 3:19; Hos 13:9; Jer 2:17; 25:7\x* \p \v 10 Celkket dam vanhurskasa birra, atte sudnji gævva burist; dastgo su daǥoides s̄addo galgga son borrat.\x - \xo 3:10 \xt Salm 37:37\xta ; j. n. v.;\xta* 58:12; Visesv 2:16\x* \p \v 11 Vuoi dam ibmelmættomi! Sudnji gævva bahast; dastgo maid su gieđak læk dakkam, galgga dakkujuvvut su vuostai.\x - \xo 3:11 \xt Salm 62:13; Sanel 1:31\xta ; j. n. v.;\xta* Rom 2:6\xta ; j. n. v.\x* \p \v 12 Mu albmug rađđijægjek læk barnac̄ak, ja nissonak rađđijek dam bagjel. Mu albmugam! Du oapestægjek læk fillijægjek, ja dam balgga, man mielde don galgak vagjolet, læk si dus̄s̄adam.\x - \xo 3:12 \xt Es 3:4; 9:16; Jer 50:6\x* \p \v 13 Hærra loaidasta ouddan mannam diti rievte ouddi, ja son c̄uoʒ̄ʒ̄o dast dubmim diti albmugid.\x - \xo 3:13 \xt Salm 9:9; 96:10, 13; 98:9\x* \p \v 14 Hærra boatta rievte ouddi su albmuges vuorrasiguim ja dam oaivamuʒ̄aiguim, — ja di lepet borram buok vidnegarde! Gefhin eritrivvijuvvum salas̄ læ din viesoi siste.\x - \xo 3:14 \xt Es 5:1, 7\x* \p \v 15 Maid di lepet dakkamen, go di moallon duolbmabetet mu albmuga ja cuvkkebetet vaivas̄i muođoid? cælkka Hærra, dat Hærra Sebaot. \p \v 16 Ja Hærra celki: Dađemielde go Sion nieidak goargastallek ja vaʒʒek cæggo niski ja luittek c̄almid birra girddet, vaʒʒek ja c̄olc̄utallek ja skilaidattek sin juolggerieggaidæsek, \p \v 17 de galgga Hærra dakkat Sion nieidai oaivvec̄okaid gaittan, ja Hærra galgga alasmattet sin hæppadid.\x - \xo 3:17 \xt Es 47:3; Esek 16:37; 23:29\x* \p \v 18 Dam bæive galgga Hærra erit valddet daid c̄abba juolggerieggaid ja bæivac̄id\f + \fr 3:18 \ft c̄iŋak, main læ bæivac̄a habme.\f* ja mannobelid\f + \fr 3:18 \ft Duob 8:21.\f*, \p \v 19 bælljerieggaid ja viđjid ja bæitalinid, \p \v 20 oaivvec̄iŋaid ja juolggeviđjid ja boakkanid ja hagjalaskoid ja noaidde‐c̄iŋaid,\x - \xo 3:20 \xt Jer 2:32\x* \p \v 21 signet suorbmasid ja njudnerieggaid,\x - \xo 3:21 \xt 1 Mos 24:22, 47\x* \p \v 22 bassebæive biktasid ja barvid ja stuora linid ja bursaid, \p \v 23 spægjalid\f + \fr 3:23 \ft 2 Mos 38:8.\f* ja fina lidnebiktasid ja gapperid ja sægjalinid. \p \v 24 Ja de galgga dapatuvvat; balsam sajest galgga læt bac̄c̄a hagja, ja boakkana sajest badde, ja artegis smarvve‐vuovtai sajest baljes oaivve, ja galjes barve sajest baskes sækka, c̄abbesvuođa sajest boalddemmærkka. \p \v 25 Du olbmak galggek gac̄c̄at mieke oudast, ja du gievrravuotta soađest. \p \v 26 Ja su\f + \fr 3:26 \ft Jerusalem.\f* portak vaiddalek ja moras̄tek, ja stajeduvvum c̄okka son ædnam alde.\x - \xo 3:26 \xt Jer 14:2\x* \c 4 \s1 4. Kapittal. \s2 Maŋŋelgo Hærra su rangas̄tusaides bokte læ dus̄s̄adam buok værre‐hærvasvuođa, de aiggo son Messias siste addet su albmugasas dam duotta hærvasvuođa. De galgga dam bacatas læt basse ja hærvas særvvegodde, ja dat særvvegodde galgga Hærra suogjalægje lakka‐orrom bokte suogjaluvvut buok baha vuostai, 2–6. \p \v 1 Ja c̄iec̄a nissona galggek dam bæive fattit ovta olbma ja cælkket: Min jec̄aidæmek laibe aiggop mi borrat, ja min jec̄aidæmek biktasidi aiggop mi garvvodet; dus̄sefal divte min goc̄c̄ujuvvut du namain, eritvalde min hæbo!\x - \xo 4:1 \xt Luk 1:25\x* \p \v 2 Dam bæive galgga Hærra urbbe læt c̄igŋan ja hærvasvuottan, ja ædnam s̄addo galgga læt goarggon ja c̄iŋaldakkan Israel bađđaridi.\x - \xo 4:2 \xt Es 11:1; Jer 23:5; 33:15; Sak 3:8; 6:12\x* \p \v 3 Ja de galgga dapatuvvat: Dat, gutte bacca Sioni ja guođetuvvu Jerusalemi, galgga goc̄c̄ujuvvut bassen, juokkehas̄, gutte læ sisac̄allujuvvum ællemi Jerusalemest, — \x - \xo 4:3 \xt 2 Mos 32:32; Salm 69:29; Dan 12:1\x* \p \v 4 go Hærra oaʒ̄ʒ̄o erit bassat Sion nieidai duolvaid ja oaʒ̄ʒ̄o bassat Jerusalema varravælge erit dam gaskast duomo vuoiŋa bokte ja dus̄s̄adæme vuoiŋa bokte.\x - \xo 4:4 \xt Es 1:25; Efes 5:27\x* \p \v 5 Ja Hærra galgga sivdnedet obba Sion vare baike bagjel ja dam c̄oaggalmasai bagjel balva ja suova bæiveg, ja njivc̄ardægje dola baittema ikko; dastgo buok dam bagjel, mi læ hærvas, læ govc̄as.\x - \xo 4:5 \xt 2 Mos 13:21; Salm 46:5, 6; 78:14; 105:39; Sak 2:9\x* \p \v 6 Ja goatte galgga læt suoivanen bæiveg baka vuostai ja suogjen ja bæitosen c̄acceras̄o vuostai ja arve vuostai.\x - \xo 4:6 \xt Es 25:4; Sir 34:17\x* \c 5 \s1 5. Kapittal. \s2 Værddadusa siste ovta profeta ustebi gullevas̄ vidnegarde birra, mi, vaiko buok fuolla adnujuvvui, s̄addadi baha s̄addoid ja damditi galgga avddemen dakkujuvvut æigadest, muittaluvvujek Hærra ædnag buoredaǥok Israel vuostai, Israel stuora gittemættomvuotta su vuostai, ja moft son damditi aiggo addet Israela dus̄s̄adubmai, 1–7. Profeta sardno dastmaŋŋel vidnemuora baha s̄addoi birra, dai suddoi birra, mak dabalaʒ̄at dakkujuvvujek albmugest, anestuvvamvuođa, jukkama, Hærra aittagi bilkkedæme, jorgo c̄ilggima dam harrai, mi buorre ja baha læ, visastallama ja vanhurskesmættomvuođa birra, ja c̄uorvvo vuoi dai bagjel, guđek buok daid dakkek, 8–23. Maŋemuʒ̄ʒ̄i son gulata, atte Hærra aiggo goc̄c̄ot gukken asse hirmos albmuga ædnam sisa ja addet ædnama dus̄s̄adubmai, 24–30. \p \v 1 Mon aigom lavllot mu æcalaʒ̄ʒ̄am birra, mu ustebam lavllaga su vidnegarde birra. Okta vidnegardde læi mu æcalaʒ̄astam muttom buoides dieva alde.\x - \xo 5:1 \xt Salm 80:9\xta ; j. n. v.;\xta* Jer 2:21; Matt 21:33\xta ; j. n. v.;\xta* Mark 12:1\xta ; j. n. v.;\xta* Luk 20:9\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja son guokai dam ođđasist ja rajai dast erit geđgid ja gilvi dasa burid vidnemuoraid ja huksi toarna dam gasko ja c̄uopai maidai boc̄c̄emgare dasa; ja son doaivoi, atte dat galgai s̄addadet burid murjid, mutto dat s̄addadi mæccemurjid. \p \v 3 Ja dal, di Jerusalem assek ja Juda olbmak, dubmijeket dadde mu ja mu vidnegarde gaskast. \p \v 4 Mi læi vela dakkamest mu vidnegardin, maid mon im læk daina dakkam? Manne mon doivvum, atte dat galgai s̄addadet burid murjid, ja dat s̄addadi mæccemurjid? \p \v 5 Ja dal mon aigom addet digjidi diettevassi, maid mon aigom dakkat mu vidnegardinam: Mon aigom eritvalddet dam aide, nuft atte dat borrujuvvu; mon aigom vuolas gaikkot dam muvra, nuft atte dat vuolas dulbmujuvvu.\x - \xo 5:5 \xt Salm 80:13\x* \p \v 6 Ja mon aigom dakkat dam avddemen; i dat galga c̄uppujuvvut ige gukkujuvvut, nuft atte dat boccidatta bastelis lanjaid ja gaskalasaid, ja balvaid aigom mon gielddet diktemest arve gac̄c̄at dam ala.\x - \xo 5:6 \xt Sak 14:17, 18\x* \p \v 7 Dastgo dam Hærra Sebaot vidnegardde læ Israel viesso, ja Juda olbmak su rakkasæmus gilvvagak; ja son doaivoi vuoiggadvuođa, ja gæc̄a, de læ varragolgatus, vanhurskesvuođa, ja gæc̄a, de læ barggom.\x - \xo 5:7 \xt Salm 80:9; Es 3:14, 15; Jak 5:4\x* \p \v 8 Vuoi sigjidi, guđek lasetek vieso vissui, bigjek giedde gieddai, dassac̄i go i bace s̄atan mikkege sajid, nuft atte di baccebetet orrot okto gasko ædnama!\x - \xo 5:8 \xt Mika 2:2\x* \p \v 9 Mu beljin c̄uogja dam Hærra Sebaotest: Duođai, ædnag viesok galggek s̄addat avddemen, stuorrak ja buorek alma assetaǥa;\x - \xo 5:9 \xt Es 6:11\x* \p \v 10 dastgo vidnegardde loǥe bæive jorggom ædnamin galgga s̄addadet ovta bat\f + \fr 5:10 \ft njællje loǥe litera arvo.\f*, ja homer\f + \fr 5:10 \ft okta homer gesi loǥe efa, ja okta efa gesi sæmma mađe go okta bat.\f* dievvasas̄ gilvvem galgga s̄addadet efa dievva. \p \v 11 Vuoi sigjidi, guđek likkek arrad iđđedest bajas ja vainotek garra jukkamus̄a, guđek c̄okkajek maŋŋed ækkedi banc̄c̄am vinest! \p \v 12 Ja sitari ja harpai, paukai ja fløitai ja vine siste orro sin juǥalmas; mutto Hærra dujid æi si gæc̄a, ja su gieđai daǥoid æi si oaine.\x - \xo 5:12 \xt Amos 6:5, 6; Salm 28:5\x* \p \v 13 Damditi eritdolvvujuvvu mu almug aicakættai, ja dam arvost adnujuvvumak læk nælge olbmak, ja dam s̄lamaidægje joavkko vuoimetuvva goikkoi. \p \v 14 Damditi galjed jabmi aibmo su vuovddas njielos ja cagga su njalmes mæretæmet, ja de vuolas mannek dam c̄abba olbmuk ja dam s̄lamaidægje joavkko ja dam jumaidægje vækka ja buok, mi avvod dam siste.\x - \xo 5:14 \xt 4 Mos 16:30; Hab 2:5\x* \p \v 15 Ja olmus̄ sojatuvvu, ja olmai vuoleduvvu, ja dai goarggadi c̄almek vuoleduvvujek.\x - \xo 5:15 \xt Es 2:9, 11, 17\x* \p \v 16 Ja allagen s̄adda dat Hærra Sebaot duomo bokte, ja dat basse Ibmel basot jec̄as vanhurskesvuođa bokte.\x - \xo 5:16 \xt Es 2:11; Alm 16:5\x* \p \v 17 Ja labbak galggek guottot nuftgo sin jec̄aidæsek guottomsaje alde, ja buoides olbmui\f + \fr 5:17 \ft d. l. riggasi, dai rigges ibmelmættom olbmui.\f* avddem ædnamid galggek amas olbmuk borrat.\x - \xo 5:17 \xt Es 5:8, 9\x* \p \v 18 Vuoi sigjidi, guđek gessek værredaǥo gielesvuođa toavaiguim ja suddo nuftgo vavdnabaddin, \p \v 19 guđek celkkek: Gac̄c̄us son, hoapotekus son su daǥos, vai mi oaʒ̄ʒ̄op dam oaidnet! Lakkanekus, bottus Israel base rađđe, vai mi oappap dam dovddat!\x - \xo 5:19 \xt Jer 17:15; Mal 2:17\x* \p \v 20 Vuoi sigjidi, guđek goc̄c̄uk baha buorren ja buore bahan, guđek dakkek sævdnjadasa c̄uovggadassan ja c̄uovggadasa sævdnjadassan, guđek dakkek bac̄c̄aga njalgesen ja njalgga bac̄c̄an!\x - \xo 5:20 \xt Amos 5:7; 6:12; Job 17:12\x* \p \v 21 Vuoi sigjidi, guđek læk visasak sin jec̄aidæsek c̄almin ja jiermalaʒ̄ak sin jec̄aidæsek jurddagi siste!\x - \xo 5:21 \xt Sanel 3:7; Rom 12:16\x* \p \v 22 Vuoi sigjidi, guđek læk gievrak jukkat vine ja c̄æpes olbmuk sæǥotet garra jukkamus̄a, \p \v 23 guđek dubmijek dam ibmelmættoma læt vanhurskesen addaldaǥa diti ja valddek vanhurskasi vanhurskesvuođa sist erit!\x - \xo 5:23 \xt Sanel 17:15; Esek 13:19\x* \p \v 24 Damditi, nuftgo dola njuovc̄a dus̄s̄ad oalgaid, ja avjek sodnek c̄oakkai dola siste, nuft galgga sin ruotas guoccaget ja sin lieđđe mannat bajas nuftgo mođđe; dastgo si læk hilggom dam Hærra Sebaot laǥa ja bagjelgæc̄c̄am Israel base sanid.\x - \xo 5:24 \xt Es 47:14; 1:4\x* \p \v 25 Damditi cakkida Hærra moarre su albmuges bagjeli, ja son geigge su gieđas dam vuostai ja c̄aska dam, nuft atte varek doargestek, ja sin likak s̄addek nuftgo durdde balggai alde. Buok daina i maca su moarre ruoktot, ja su gietta ain gæigga.\x - \xo 5:25 \xt Es 9:12; 17:21; 10:4\x* \p \v 26 Ja son bajed soattelævga bakenlas̄ olbmuidi gukken ja ravkka su\f + \fr 5:26 \ft vas̄alaʒ̄a.\f* njurgodedin deiki ædnam ravdast\f + \fr 5:26 \ft 7, 18.\f*; ja gæc̄a, jottelet ja gæppaset son boatta.\x - \xo 5:26 \xt Es 11:12\x* \p \v 27 I læk oktage vaibas ige oktage guosadægje sin gaskast; i son ajetuva, ja i son oađe, ja su alemi boaǥan i bæsa luovos, ja su gamavuoddagak æi boŧkijuvvu; \p \v 28 su njuolak læk bastalmattujuvvum, ja buok su davgek gelddujuvvum; su hæstai gaʒak adnujuvvujek didnogæđge lakasaʒ̄ʒ̄an ja su vavdnajuvlak ramadak‐biega lakasaʒ̄ʒ̄an. \p \v 29 Sust læ gilljom nuftgo njiŋŋelas legjonest, ja son gilljo nuftgo nuorra legjonak ja murre ja doppe sallas̄a ja doalvvo dam erit, ja i læk oktage, gutte gagjo. \p \v 30 Ja dat maraida dam\f + \fr 5:30 \ft Juda.\f* bagjel dam bæive, nuftgo appe maraida; ja go olmus̄ gæc̄c̄a ædnam guvllui, gæc̄a, de læ sævdnjadas! Aŧestus ja c̄uovgas! Sevnjuda dam balvaiduvvam albme.\f + \fr 5:30 \ft ædnama.\f* \x - \xo 5:30 \xt Es 8:22\x* \c 6 \s1 6. Kapittal. \s2 Profeta oaidna Hærra su hærvasvuođa siste birrastattum engelin, guđek ramedek su nuftgo dam base, 1–3. Son gadda jec̄as læt lappum, dainago son, gutte læ buttesmættom, læ oaidnam dam basse Ibmel, mutto buttestuvvu muttomest engeli gaskast su suddostes, 4–7. Dastmaŋŋel oaʒ̄ʒ̄o son Hærrast dam fidno gulatet Israeli dam buos̄s̄odume ja buos̄s̄odet dam su sarnes bokte 4–10. Su gac̄aldaǥas ala oaʒ̄ʒ̄o son dam vastadusa, atte buos̄s̄odubme galgga bistet, dassac̄i go ænam ja almug læ dus̄s̄aduvvum moaddegærdan rangas̄tusai bokte; ucca bacatasas̄ albmugest galgga goitge baccet ja s̄addat ođđa ja basse soǥa siebmanen, 11–13. \p \v 1 Dam jaǥe, go gonagas Ussias jami, de oidnim mon Hærra c̄okkamen alla ja aleduvvum stuolo alde, ja su biktasi hælmek devdde tempela.\x - \xo 6:1 \xt 2 Mos 24:10\x* \p \v 2 Serafak c̄uʒ̄ʒ̄u su lutte; dain legje gutta soaja guđestge: guvtin govc̄ai son su muođoides, ja guvtin govc̄ai son su julgides, ja guvtin girdi son.\x - \xo 6:2 \xt 2 Mos 3:6; 1 Gon 19:13\x* \p \v 3 Ja nubbe c̄uorvoi nubbai ja celki: Basse, basse, basse læ dat Hærra Sebaot; buok ænam læ dievva su hærvasvuođast.\x - \xo 6:3 \xt Alm 4:8; Salm 72:19; Hab 3:3\x* \p \v 4 Ja uksalasai vuođok doargestegje dam c̄uorvvo jiena bokte, ja viesso devddujuvvui suovain.\x - \xo 6:4 \xt 2 Mos 40:34; 1 Gon 8:10, 11; Esek 10:4; Alm 15:8\x* \p \v 5 De mon celkkim: Vuoi munji! Dastgo mon læm lappum; dastgo mon læm olmai buttesmættom baksamiguim, ja mon asam albmuga gaskast, mast læk buttesmættom baksamak, ja mu c̄almek læk oaidnam gonagasa, dam Hærra Sebaot.\x - \xo 6:5 \xt 2 Mos 19:21; 33:20; Duob 6:22, 23; 13:22\x* \p \v 6 De girdi okta serafin dokko mu lusa acagas geđgin su gieđastes; bastain læi son valddam dam altar alde. \p \v 7 Ja son guoskati mu njalbmai daina ja celki: Gæc̄a! Dat læ guoskam du baksamidi, ja du værredakko læ erit gaiddam, ja du suddo læ soabatuvvum.\x - \xo 6:7 \xt Dan 10:16\xta ; j. n. v.;\xta* Sak 3:4\x* \p \v 8 De mon gullim Hærra jiena cælkkemen: Gæn mon galgam vuolgatet, ja gi aiggo vuolgget min oudast? De mon celkkim: Gæc̄a, dast mon læm, vuolgat muo! \p \v 9 Ja son celki: Mana dokko ja cælke dam albmugi: Gullet ja gullet, mutto allet ibmerd, ja oidnet ja oidnet, mutto allet arvved!\x - \xo 6:9 \xt Esek 12:2; Matt 13:14; Mark 4:12; Luk 8:10; Ap daǥ 28:26; Rom 11:8\x* \p \v 10 Daǥa dam albmuga vaimo buos̄s̄en ja daǥa dam beljid gulotæbmen ja dapa dam c̄almid, amas dat oaidnet su c̄almidesguim ja amas gullat su beljidesguim, ja amas dam vaibmo ibmerdet ja jorggalet jec̄as, nuft atte dat dalkastuvvu.\x - \xo 6:10 \xt 5 Mos 29:4; Es 63:17; Jer 5:21; 6:10; Joh 12:40\x* \p \v 11 De mon celkkim: Man gukka, Hærra? Ja son celki: Dassac̄i go gavpugak læk dus̄s̄aduvvum, alma assitaǥa, ja viesok alma olbmuitaga, ja ænam læ dus̄s̄aduvvum ja s̄addam mæccen.\x - \xo 6:11 \xt Es 5:9\x* \p \v 12 Ja Hærra galgga agjet olbmuid gukkas erit, ja guorosvuotta s̄adda stuoresen ædnami.\x - \xo 6:12 \xt 5 Mos 28:64\x* \p \v 13 Ja jos læ vela loǥad oasse dast, de galgga dat fastain dus̄s̄aduvvut. Mutto nuftgo terebintast ja aikast, go dat maddatuvvu, bacca vela jalŋes, nuft galgga basse nalle læt dam jalŋes. \c 7 \s1 7. Kapittal. \s2 Profeta gulat gonagas Akasi, atte Syria ja Israel gonagasak, guđek læiga littodam su vuostai, ja gæin son ja su olbmuk sin æppe‐oskostæsek balle saggarakkan, æba galga sattet ollas̄uttet arvvalusasga, atte valddet su ædnama ja njæiddet David soǥa truono alde erit, mutto atte Israel rika jes̄ galgga dus̄s̄at, 1–9. Go Akas i ane avvir profeta sanin, de profeta falla sudnji mærka nanostussan dam ala, ja go gonagas dasto guoktelas̄ mokkotallamin i vuostaivalde dam fallama, de gulata profeta, atte Hærra jes̄ aiggo addet daggar mærka divtededin Messiasa rieǥadet nieidast, ja laseta, atte hui oanekis aige gæc̄est galggek doi vas̄alaʒ̄ai jec̄aidæsga ædnamak dus̄s̄aduvvut, 10-16. Rangas̄tussan gonagasa ja su olbmui æppe‐osko diti galgga goitge Assyria gonagasa bokte dus̄s̄adubme boattet maidai suge ædnama bagjeli, 17–25. \p \v 1 Ja de dapatuvai dain beivin, go Akas, Jotam bardne, Ussias bardne, læi Juda gonagas, de manaiga Resin, Syria gonagas, ja Pekah, Remalja bardne, Israel gonagas, bajas Jerusalem vuostai soattam varas dam vuostai; mutto i son\f + \fr 7:1 \ft Resin oktan Pekahin.\f* bæssam soattat dam vuostai.\x - \xo 7:1 \xt 2 Gon 16:5\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja dat dieđetuvvui David vissui: Syrialaʒ̄ak læk luoittalam Efraimi. De doargesti su vaibmo ja su albmuga vaibmo, nuftgo vuovde muorak doargestek biega oudast. \p \v 3 Ja Hærra celki Esaiasi: Mana olgus Akas oudald, don ja S̄ear Jas̄ub\f + \fr 7:3 \ft d. l. bacatas galgga jorgidet. 10, 21. 22.\f*, du bardne, dokko dam bajeb laddo c̄accesuona gæc̄e lusa, madija lusa bassamgieddai! \p \v 4 Ja don galgak cælkket sudnji: Varot jec̄ad ja oro jaska, ale bala ja ale luoite du vaimod hærdotuvvat dam borgestægje raddebittaguovto diti, Resin ja Syria ja Remalja barne buolle moare diti! \p \v 5 Dađemielde go Syria, Efraim ja Remalja bardne læk arvvalam bahaid du vuostai ja celkkek: \p \v 6 Mi aiggop mannat bajas Juda vuostai ja suorgatet dam ja garssat dam sisa ja valddet dam oabmenæmek, ja mi aiggop bigjat gonagasa dam gasko, Tabeel barne, — \p \v 7 de cælkka dat Hærra Hærra nuft: I dat galga dapatuvvat ige s̄addat.\x - \xo 7:7 \xt Es 8:10\x* \p \v 8 Dastgo Syria oaivve læ Damaskus, ja Damaskusa oaivve læ Resin, ja vitta c̄ic̄c̄id lokkai jaǥe gæc̄est galgga Efraim cuvkkijuvvut, nuft atte i dat s̄atan læk almug. \p \v 9 Ja Efraim oaivve læ Samaria, ja Samaria oaivve læ Remalja bardne; jos di epet dato oskot, de epet di galga bissot.\x - \xo 7:9 \xt 2 Muit 20:20; Sir 2:13\x* \p \v 10 Ja Hærra bisoi ain sardnomest Akasi ja celki: \p \v 11 Ravka mærka aldsesad Hærrast, du Ibmelestad! Ravka dam c̄iegŋalasast daihe allagasast bagjen! \p \v 12 Mutto Akas celki: Im mon aigo dam ravkkat imge gæc̄c̄alet Hærra. \p \v 13 De celki son: Gullet dadde, di David viesost! Lægo dat digjidi bære uccan, atte di vaivvedepet olbmuid, go di maidai vaivvedepet mu Ibmelam\f + \fr 7:13 \ft go di bagjelgæc̄c̄abetet su sane.\f*? \p \v 14 Damditi galgga Hærra jes̄ addet digjidi mærka: Gæc̄a, nieidda s̄adda manai vuostai ja rieǥadatta barne, ja son goc̄c̄o su nama Immanuelen.\f + \fr 7:14 \ft Ibmel læ minguim. 8, 8. 10.\f* \x - \xo 7:14 \xt Matt 1:23; Luk 1:13\x* \p \v 15 Lavca ja honniga galgga son borrat\f + \fr 7:15 \ft Es 7:22; j. n. v.\f* dam aige, go son arvved suppit dam baha ja valljit dam buore; \p \v 16 dastgo ouddalgo barnas̄ arvved suppit dam baha ja valljit dam buore, galgga dat ænam guđđujuvvut, man gonagasa guovtost\f + \fr 7:16 \ft 1. v.\f* don balak.\x - \xo 7:16 \xt 2 Gon 15:29; 16:9\x* \p \v 17 Hærra galgga diktet boattet du bagjeli ja du albmug bagjeli ja du ac̄ad vieso bagjeli daggar beivid, mak æi læk boattam gidda dam bæive rajest, go Efraim æroti jec̄as Judast erit: — Assur gonagasa.\x - \xo 7:17 \xt 1 Gon 12:16\xta ; j. n. v.\x* \p \v 18 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, atte Hærra galgga njurggot c̄urroki, mi læ Egypten dænoi gæc̄est, ja honnig‐loddac̄i, mi læ Assur ædnamest, \p \v 19 ja dak galggek boattet ja sæivvot buokak daidi avddem vaggidi ja bakteskoaroidi ja buok bastelis lanjai miestagi sisa ja buok guottomsaji ala. \p \v 20 Dam bæive galgga Hærra rakit rakimnibin\f + \fr 7:20 \ft 10, 5.\f*, mi læ laigotuvvum dom bælde dæno\f + \fr 7:20 \ft Eufrat.\f*, Assur gonagasain, oaive ja julgi guolgaid; maidai skavc̄aid galgga dat valddet erit. \p \v 21 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, de galgga olmai adnet ovta guigo ja guokte savca, \p \v 22 ja dam ædnag mielke diti, maid dak addek, galgga son borrat lavca; dastgo lavca ja honniga galgga juokkehas̄ borrat, gutte læ vela baccam ædnami.\x - \xo 7:22 \xt Es 7:15\x* \p \v 23 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, atte juokke baikke, mast læk duhat vidnemuora, duhat sekel silba væra, galgga s̄addat bastelis ladnjan ja gaskalassan. \p \v 24 Njuolaiguim ja davgin galgga olmus̄ dokko mannat; dastgo buok ænam galgga s̄addat bastelis ladnjan ja gaskalassan. \p \v 25 Ja buok daidi varidi, mak gukkujuvvujek gukin, ik don mana balo diti bastelis lanjain ja gaskalasain, mutto dat galgga læt vuovsai oaǥotakkan ja savcai duolmatakkan. \c 8 \s1 8. Kapittal. \s2 Hærra goc̄c̄o profeta bajas c̄allet vittani oudast, atte Syrialas̄ ja Israelitalas̄ rika galggaba farga dus̄s̄aduvvut Assyrialaʒ̄ai bokte, ja goc̄c̄o su addet bardnai, gutte læ sudnji rieǥadam, nama, mi mærkas̄a dam sæmma einostusa, 1–4. Vela ain gulata Hærra profeta bokte, atte rangas̄tussan Israel ja Juda æppe‐osko diti galggek Assyrialaʒ̄ak dievvat goabbas̄idi rikaidi, 5–8. Profeta læ goitge visses dam ala, atte Hærra dam hæđe ja buok hæđe siste aigo doallat su ædnames bæle ja dus̄s̄en dakkat buok bakenlas̄ albmugi arvvalusaid dam vuostai, 9, 10. Dastgo Hærra læ almostusa siste nevvom profeta ja buok oskolaʒ̄aid hæittet ballamest ædnamlas̄ valdin, mak læk littodam sin vuostai, ja ballat aivefal sust. Daid, guđek dam dakkek, aiggo son suogjalet, dak ærrasak galggek hævvanet, 11–15. Profeta rokkadalla dastmaŋŋel Hærra dattot cieggadet dam almostattujuvvum sane su mattajegji vaimoidi; son jes̄ dorvasta Ibmel ala, vaiko son vela muttom aige sisa c̄iekkage su muođoides olbmuides oudast; dak namakge juo, mak sust ja su barnin legje, legje ouddagovak dam ala, atte Hærra aigoi albmuges bæstet; dak oskolaʒ̄ak æi galga einostegjin diđos̄tet boatte aige harrai, mutto doallat jec̄aidæsek Hærra sadnai; dak, guđek æi dato dam dakkat, galggek ocatallujuvvut garrasæmus rangas̄tusaiguim, ja sin loappa galgga læt hirbmadlas̄, 16–22. \p \v 1 Ja Hærra celki munji: Valde aldsesad stuora tavvala ja c̄ale dam ala olbmui c̄alastaǥain\f + \fr 8:1 \ft d. l. dabalas̄ bogstavaiguim.\f*: Farga oasse, salas̄ hoapost.\x - \xo 8:1 \xt Es 30:8\x* \p \v 2 Ja mon aigom valddet aldsesam nana duođas̄tegjid, papa Uria, ja Sakariasa, Jeberekiasa barne.\x - \xo 8:2 \xt 2 Gon 16:10, 11\x* \p \v 3 Ja mon lakkanim profeta akkai, ja son s̄addai manai vuostai ja rieǥadatti barne; ja Hærra celki munji: Goc̄o su nama Maher‐S̄alal Kas̄‐Basen\f + \fr 8:3 \ft Farga oasse, salas̄ hoapost; 1. v.\f*! \p \v 4 Dastgo ouddalgo barnas̄ ibmerda c̄uorvvot: Mu ac̄ac̄am! ja: Mu ædnac̄am! de galgga erit guddujuvvut Damaskusa obmudak ja Samaria salas̄ Assur gonagasa muođoi ouddi. \p \v 5 Ja Hærra bisoi ain sardnomest munji vela æmbo ja celki: \p \v 6 Dađemielde go dat almug bagjelgæc̄c̄a Siloah c̄acid, mak loaitot golggek, ja illoda Resinin ja Remalja barnin, \p \v 7 gæc̄a, damditi bukta Hærra sin bagjeli dæno\f + \fr 8:7 \ft Eufrat.\f* c̄acid, mak læk væǥalaʒ̄ak ja stuorrak, Assur gonagasa ja buok su hærvasvuođa, ja dat bagjan buok su olides bagjel ja manna bagjel buok su ravdaides, \p \v 8 ja dat manna Juda sisa, s̄avva bajel ja ravnjasta bagjel, gidda c̄æbet ragjai olla dat, ja dam lebbijuvvum soajak devddek du ædnama, nuft viddes go dat læ, Immanuel!\x - \xo 8:8 \xt Es 7:14\x* \p \v 9 S̄lamaideket, di olmus̄‐s̄lajak! Di galggabetet almaken s̄addat suorgganæbmai. Ja gullet, buok di ædnama gukkalmas ædnamak! Boakkanastet jec̄aidædek! Di galggabetet almaken suorgganet. Boakkanastet jec̄aidædek! Di galggabetet almaken suorgganet.\x - \xo 8:9 \xt 2 Gon 19:35\x* \p \v 10 Arvvaladdet! Dat galgga almaken dus̄s̄en dakkujuvvut. Sardnot ovta sane! I dat galga almaken s̄addat. Dastgo minguim læ Ibmel.\f + \fr 8:10 \ft Immanuel; 7, 7:14; 8, 8.\f*\x - \xo 8:10 \xt Job 5:12, 13; Es 19:3; Jer 19:7; Matt 22:15, 22\x* \p \v 11 Dastgo nuft celki Hærra munji, go su gietta doppi muo famoin, ja son cuoigoi muo vagjolæmest dam albmuga gæino mielde, cælkededin: \p \v 12 Epet di galga goc̄c̄ot buok dam bahajuonalas̄ littodæbmen, maid dat almug goc̄c̄o bahajuonalas̄ littodæbmen, ja mast dat balla, dast epet di galga ballat ja epet suorgganet.\x - \xo 8:12 \xt Es 51:12\x* \p \v 13 Dam Hærra Sebaot, su galggabetet di bassen adnet, ja son galgga læt din ballo, ja son din suorgatus.\x - \xo 8:13 \xt Es 29:23; 1 Petr 3:14\x* \p \v 14 Ja son galgga s̄addat basse baikken ja nordastus‐gæđgen ja værranusa bakten\f + \fr 8:14 \ft d. l. gæđgen, man ala olmus̄ guossal.\f* goabbas̄aǥaidi Israel viesoidi, giellan ja gillaren Jerusalem assidi.\x - \xo 8:14 \xt Luk 2:34; Rom 9:33; 1 Petr 2:8\x* \p \v 15 Ja ædnagak sin gaskast galggek guossalet, ja si galggek jorralet ja cuvkkijuvvut, ja si galggek roakkaset ja darvetuvvut.\x - \xo 8:15 \xt Es 28:13\x* \p \v 16 Gurpa duođas̄tusa gidda, sæilled sane mu mattajegjidam sisa! \p \v 17 Ja mon aigom vuorddet Hærra maŋŋai, gi c̄iekka su muođoides Jakob vieso oudast, ja mon aigom vuorddet su.\x - \xo 8:17 \xt Salm 25:3, 5, 21; 33:20; 62:6\x* \p \v 18 Gæc̄a, mon ja dak manak, gæid Hærra læ munji addam, mi læp mærkkan ja ouddagovvan Israel siste dam Hærrast Sebaotest, gutte assa Sion vare alde.\x - \xo 8:18 \xt Ebr 2:13; Salm 9:12; Joel 3:22, 26\x* \p \v 19 Ja go si celkkek digjidi: Mannet dokko jabmi manidegji ja diettes olbmai lusa, guđek samaidek ja muljardek, de celkket: Igo almug galga mannat dokko su Ibmeles lusa? Galggago olmus̄ ælle olbmui oudast mannat dokko jabmi lusa? \p \v 20 Sadnai ja duođas̄tussi! — Jos dak æi cælke nuft, dat almug, mast i læk mikkege iđđedes guksuid,\f + \fr 8:20 \ft 58, 8.\f* \p \v 21 de manna dat ædnam mietta, sagga vaivveduvvum ja nælgest; ja de dapatuvva, go dat nælggo, de dat vas̄asga ja garrod su gonagasas ja su Ibmeles ja jorget allagasa guvllui,\x - \xo 8:21 \xt Salm 59:16; Amos 8:11\xta ; j. n. v.\x* \p \v 22 ja dat gæc̄c̄a ædnam guvllui, ja gæc̄a, de læ aŧestus ja sævdnjadas, baldos‐sævdnjadas, ja mosko sisa læ dat nordastuvvum.\x - \xo 8:22 \xt Es 5:30\x* \c 9 \s1 9. Kapittal. \s2 Dak oskolaʒ̄ak galggek ballat Hærrast ja doallat jec̄aidæsek su sadnai (8, 13:20), damditi go aŧestus‐aige sævdnjadas i galga alo bistet, mutto Messias galgga boattet nuftgo hærvas c̄uovgas daidi varnotebmusidi ædnamest; su rieǥadæme bokte galgga s̄addo, illo, frigjavuotta ja rafhe Ibmel olbmuidi oassen s̄addat; Ibmelen ja olmajen galgga son vanhurskes rađđimes bokte dakkat David rika stuora ja aǥalas̄ rafhe rikan, 1–7. Ođđa einostusa siste, mi læ sardnujuvvum Israel rika vuostai, gulata profeta dasa, atte Hærra dam c̄ævllaivuođa, gaʒ̄ʒ̄arvuođa ja vanhurskesmættomvuođa diti aiggo dam ocatallat loappamættom rangas̄tusaiguim, 8–10, 4. \p \v 1 Dastgo i galga sævdnjadvuotta læt dam ædnamest, mast dal læ aŧestus; vuostas̄ aige buvti son\f + \fr 9:1 \ft Hærra.\f* æppegudne Sebulon ædnam bagjeli ja Naftali ædnam bagjeli; mutto dam maŋemus̄ aige bukta son gudne dam bagjeli, gæino bagjeli abe guovlost, ædnam bagjeli dom bælde\f + \fr 9:1 \ft nuortabælde.\f* Jordana, bakeni Galilea bagjeli\f + \fr 9:1 \ft Bajeb Galilea ragje‐guovllo bakeni vuostai. Matt. 4, 15 j. n. v.\f*. \p \v 2 Dat almug, mi vagjol sævdnjadasa siste, oaidna stuora c̄uovggasa; dak, guđek c̄okkajek jabmem suoivvan ædnamest, sin bagjel suonjarda c̄uovgas.\x - \xo 9:2 \xt Luk 1:79; Es 60:1\x* \p \v 3 Don lasetak albmuga, man ilo don ouddal ik læk dakkam stuoresen; si illodek du muođoi oudast, nuftgo lajoi aige illoduvvu, nuftgo dalle avvoduvvu, go salas̄ juoǥaduvvu;\x - \xo 9:3 \xt Salm 119:162\x* \p \v 4 dastgo dam noađe gæssa ja dam oalge soabbe, dam gevrrijægje soabbe, læk don gaskat doagjam, nuftgo Midian bæive;\x - \xo 9:4 \xt Duob 7:22\xta ; j. n. v.;\xta* Es 10:26; 14:5\x* \p \v 5 dastgo juokke soattegama, mi læ adnum soađe stoaǥo siste, ja juokke bivtas, mi læ durddom varai siste, galgga bolddujuvvut, dolli biebmon.\x - \xo 9:5 \xt Duob 7:22\xta ; j. n. v.;\xta* Es 10:26; 14:5\x* \p \v 6 Dastgo manna læ migjidi rieǥadam, bardne læ migjidi addujuvvum, ja oaivamus̄vuotta læ su oalge alde, ja su namma goc̄c̄ujuvvu oavddon, rađđe‐adden, væǥalas̄ Ibmelen, aǥalas̄ ac̄c̄en, rafheoaivamuʒ̄ʒ̄an,\x - \xo 9:6 \xt Luk 1:31; 2:7, 11; Joh 3:16; Rom 8:32; Duob 13:18; 1 Mos 49:10; Mika 5:4; Sak 9:10; Efes 2:14\xta ; j. n. v.\x* \p \v 7 vai oaivamus̄vuotta s̄addas̄i stuoresen ja rafhe loappamættosen David truono bagjel ja su gonagasrika bagjel, vai dat nannijuvvus̄i ja bisotuvvus̄i rievte bokte ja vanhurskesvuođa bokte, dam rajest ja gidda aǥalas̄ aiggai; dam Hærra Sebaot angervuotta galgga dam dakkat.\x - \xo 9:7 \xt Salm 8:7; 72:5, 7\xta ; j. n. v.;\xta* Dan 7:14; 1 Kor 15:27; Luk 1:32; 2 Gon 19:31; Es 37:32\x* \p \v 8 Ovta sane læ Hærra vuolgatam Jakob vuostai, ja dat galgga vuolas gac̄c̄at Israeli. \p \v 9 Ja obba almug galgga dam dovddat, Efraim ja Samaria assek, guđek c̄ævllaivuođa ja vaimo goarggadvuođa siste celkkek: \p \v 10 Lairre‐gæđgek læk gac̄c̄am, mutto c̄uppum geđgiguim aiggop mi huksit; morbærmuorak læk c̄uppujuvvum, mutto sedermuoraid mi aiggop bigjat dai sagjai. \p \v 11 Damditi aled Hærra Resin vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄oid dam bagjel\f + \fr 9:11 \ft Efraim.\f*, ja dam vas̄alaʒ̄aid værjod son,\x - \xo 9:11 \xt 2 Gon 16:7, 9\x* \p \v 12 Syrialaʒ̄aid ouddabælde ja Filistalaʒ̄aid maŋŋabælde, ja si borrek Israel dievva njalmin. Buok daina i maca su moarre ruoktot, ja su gietta ain gæigga.\x - \xo 9:12 \xt Es 5:25; 10:4\x* \p \v 13 Ja almug i jorgid su guvllui, gutte dam cabma, ja dam Hærra Sebaot æi si oca.\x - \xo 9:13 \xt Jer 2:30\x* \p \v 14 Damditi Hærra eritc̄uoppa Israelest oaive ja sæibe, palbmeoavse ja hoas̄e ovtag bæive.\x - \xo 9:14 \xt Es 10:33; 19:15; 2 Gon 17:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 15 Vuoras ja arvost adnujuvvum olmai læ oaivve, ja profeta, gutte oapat giellasid, læ sæibbe. \p \v 16 Ja dam albmuga oapestægjek læk fillijægjek, ja dak sist, guđek addek jec̄aidæsek laiddijuvvut, læk lappum.\x - \xo 9:16 \xt Es 3:12; Luk 6:39\x* \p \v 17 Damditi i illod Hærra dam nuorra olbmai bagjel, ja dam oarbbasi ja dam læskai bagjeli i son armet; dastgo juokke okta dai gaskast læ æppebasse ja dakka bahaid, ja juokke njalbme sardno jallavuođaid. Buok daina i maca su moarre ruoktot, ja su gietta ain gæigga.\x - \xo 9:17 \xt Es 9:12\x* \p \v 18 Dastgo ibmelmættomvuotta buolla nuftgo dolla; dat loapat bastelis lanjaid ja gaskalasaid, ja dat cakket dam suokkadæmus vuovde, nuft atte dat borgesta allagassi bajas suovvan. \p \v 19 Dam Hærra Sebaot moare bokte læ ænam buollatuvvum, ja almug læ nuftgo biebmon dolli; i oktage sæste su vieljas. \p \v 20 Ja olmus̄ gaska olgis̄ bællai ja nælggo, ja olmus̄ borra gurot bællai ja i gallan; juokkehas̄ borra oaʒ̄e su jec̄as gieđast. \p \v 21 Manasse borra Efraim, ja Efraim Manasse; særvvalaǥai læba soai Juda vuostai. Buok daina i maca su moarre ruoktot, ja su gietta ain gæigga.\x - \xo 9:21 \xt Es 9:12, 17\x* \c 10 \s1 10. Kapittal. \s2 Assyrialaʒ̄ak galgge nuftgo Ibmel moare gaska‐oamek bagadet dam rangas̄tussi as̄alas̄ Juda; mutto si dattuk sin c̄ævllaivuođastæsek læt jec̄aidæsek hærran, ja sin jurda læ dus̄s̄e hævatet buok æra albmugid, dai gaskast maidai Ibmel albmugage, ja rievedet dai ædnamid ja davverid; damditi datto Hærra, go son læ ollasi rangas̄tam su albmuges sin bokte, jorgidet sin vuostai ja hævatet sin, 5–19. Ibmel albmugest galgga, go rangas̄tus læ ollas̄uvvum, dus̄s̄e ucca jovkus̄ baccet, ja dat galgga dalle jorggalet jec̄as Hærra guvllui ja dorvastet aivefal su ala, 20–23. Damditi su almug i galga ballat Assyrialaʒ̄ain; dastgo son galgga farga mænnodet singuim, nuftgo dolus̄ aige Midianitalaʒ̄ai ja Egyptalaʒ̄aiguim, ja daggo bokte bæstet albmuges sin gæssa vuolde erit; go sin soattevæǥak læk boattam aibas lakka Jerusalem, de galgga Hærra dam dus̄s̄adet famolas̄ c̄askemin. \p \v 1 Vuoi sigjidi, guđek addek vanhurskesmættom asatusaid ja rakadek vahaglas̄ c̄allagid,\x - \xo 10:1 \xt Es 5:23; Mika 7:3\x* \p \v 2 erit bigjam varas hæjoid duobmostuolo oudast erit ja rievedam varas vuoiggadvuođa mu albmugam varnotemin erit, vai læskak s̄addas̄e sin salas̄en, ja stajedam diti oarbbasid.\x - \xo 10:2 \xt 2 Mos 23:6; 5 Mos 16:19; 24:17; 27:19; Sanel 18:5\x* \p \v 3 Mutto maid aiggobetet di dakkat, go ocatallam bæivve lakkana, go hævatus boatta gukken? Gæn lusa aiggobetet di bataret væke diti, ja gosa aiggobetet di guođđet din hærvasvuođadek?\x - \xo 10:3 \xt Sanel 1:26, 27\x* \p \v 4 Dat, gutte i gac̄a c̄ibbi ala fangai gaski, galgga gac̄c̄at goddatallam olbmui gaski. Buok daina i maca su moarre ruoktot, ja su gietta ain gæigga.\x - \xo 10:4 \xt Es 5:25; 9:12, 17, 21\x* \p \v 5 Vuoi Assuri, mu moarram rissai! Mu moarre læ soabbe sin gieđast.\x - \xo 10:5 \xt Es 7:20\x* \p \v 6 Æppebasse albmug vuostai vuolgatam mon su, ja soǥa vuostai, man ala mon læm vas̄est, goc̄om mon su rievedet sallas̄a ja stajedet hivvudaǥa, ja vuolas duolbmat dam nuftgo durde balggai alde.\x - \xo 10:6 \xt Salm 18:43; 83:11; Mika 7:10; Vaid 3:45\x* \p \v 7 Mutto son, i son oaiveld dam nuft, ja su vaibmo i jurdas̄ nuft; mutto hævatet læ su vaimo miella ja dus̄s̄adet albmugid, i harvvaid. \p \v 8 Dastgo son cælkka: Æigo mu oaivamuʒ̄ak læk gonagasak buokakrak? \p \v 9 Igo læk Kalnoi gævvam nuftgo Karkemisi? Igo Hamati læk gævvam nuftgo Arfadi? Igo Samariai læk gævvam nuftgo Damaskusi?\x - \xo 10:9 \xt Es 36:19; 37:11\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 Nuftgo mu gietta læ ollam æppe‐ibmeli rikaidi, ja sin c̄uppujuvvum govak bagjelmanne almake Jerusalem ja Samaria (govaid), — \p \v 11 imgo mon dalle galgas̄e, nuftgo mon læm dakkam Samariain ja dam æppe‐ibmeliguim, dakkat damanaǥa lakai Jerusalemin ja dam æppe‐ibmel‐govaiguim? \p \v 12 Ja de galgga dapatuvvat, go Hærra læ ollas̄uttam obba su daǥos Sion vare alde ja Jerusalemest, de aigom mon ocatallat Assur gonagasa vaimo goarggadvuođa s̄addo ja su c̄ævllas c̄almi hærvasvuođa;\x - \xo 10:12 \xt Es 37:36; 2 Gon 19:35\x* \p \v 13 Dastgo son cælkka: Mu giettam famo bokte læm mon dam dakkam ja mu visesvuottam bokte, dastgo mon læm jiermalas̄; mon sirddim olmus̄‐s̄lajai ragjemærkaid, ja sin davverid læm mon spægjam, ja nuftgo væǥalas̄ vuolas nordastim mon daid, guđek boas̄s̄omusast c̄okkajegje, \p \v 14 ja mu gietta oli olbmui obmudaǥaidi nuftgo loddebæssai, ja nuftgo olmus̄ c̄oagga guđđujuvvum monid, læm mon c̄oaggam obba ædnama, ja i læm oktage, gutte likkati soajas daihe rabasti su njunes ja civkadi. \p \v 15 Ramadallabai aks̄o dam vuostai, gutte daina c̄uoppa, daihe dakkago saha jec̄as stuoresen dam vuostai, gutte daina sahe? Aito dego soabbe livs̄as̄i dam, gutte dam bajed, dego astatak bajedifc̄i dam, gutte i læk muorra\f + \fr 10:15 \ft olmai, gæn gieđast dat læ.\f*! \p \v 16 Damditi galgga Hærra, dat Hærra Sebaot, vuolgatet ravc̄c̄adavda su buoiddaki gaski, ja su hærvasvuođa vuolde galgga cakkat buollem nuftgo dola buollem. \p \v 17 Ja Israel c̄uovgas galgga s̄addat dollan, ja dam basse lievdden, ja dat galgga buollet ja loapatet su bastelis lanjaid ja su gaskalasaid ovtag bæive.\x - \xo 10:17 \xt Es 9:18\x* \p \v 18 Ja su vuovde ja su s̄addolas̄ ædnam hærvasvuođa galgga son loapatet, sikke sielo ja rubmas̄a\f + \fr 10:18 \ft ollasi ja aibas.\f*, ja dasa galgga gævvat nuftgo buoccai, gutte sodna. \p \v 19 Ja bacatas su vuovde muorain galgga mattet lokkujuvvut; barnas̄ matas̄i daid bajas c̄allet. \p \v 20 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, de æi galga Israel bacatas ja Jakob vieso bađđarak s̄atan bissot dorvastæmest su ala\f + \fr 10:20 \ft Assur, 2 Gon. 16, 7.\f*, gutte c̄aski dam, mutto si galggek dorvastet Hærra ala, gutte læ Israel basse, duottavuođast. \p \v 21 Bacatas galgga jec̄as jorggalet, Jakoba bacatas, dam væǥalas̄ Ibmel guvllui. \p \v 22 Dastgo vaiko vela du almug, o Israel, læ nuftgo abe saddok, de galgga goitge dus̄s̄e bacatas dast jorggalet jec̄as; dus̄s̄endakkujubme læ nannoset arvvaluvvum, vanhurskesvuođa\f + \fr 10:22 \ft Ibmel rangas̄tægje vanhurskesvuotta.\f* dulvve.\x - \xo 10:22 \xt Rom 9:27\x* \p \v 23 Dastgo dus̄s̄endakkujume ja nannoset arvvaluvvum duomo ollas̄utta Hærra, dat Hærra Sebaot, gasko buok ædnama.\x - \xo 10:23 \xt Es 28:22\x* \p \v 24 Damditi, nuft cælkka Hærra, dat Hærra Sebaot: Ale bala, don mu albmugam, gutte læk assamen Sionest, Assurest, go son c̄aska du astataǥain ja bajed su soabbes du bagjel Egypten lakai! \p \v 25 Dastgo ain læ oanekis aigge, de læ mu ædnadubme nokkam, ja mu moarre jorget sigjidi\f + \fr 10:25 \ft Assyrialaʒ̄aidi.\f* hævvanæbmen. \p \v 26 Ja dat Hærra Sebaot galgga spaikkot spic̄a su bagjel, nuftgo dalle go son c̄aski Midian Oreb bavte guorast, ja su soabbe galgga læt abe bagjel, ja son galgga dam bajedet sæmma lakai, go Egyptenest.\x - \xo 10:26 \xt Duob 7:19-25; Es 9:4; 2 Mos 14:16\xta ; j. n. v.\x* \p \v 27 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, de galgga su noađđe gaiddat du oalge alde, ja su gæses du c̄æbetest, ja gæses galgga gaikkanet dam buoiddevuođa diti\f + \fr 10:27 \ft Dat varraivuotta, maina Hærra buristsivdned Israela.\f*. \p \v 28 Son boatta Ajat bokte, manna ouddan Migron c̄ađa; Mikmas duokkai adda son su galvoides vuorkkai. \p \v 29 Si mannek baskadasa c̄ađa. Geba\f + \fr 10:29 \ft nuft si celkkek.\f* galgga læt min igjasagje. Rama doargesta, Saula Gibea batara. \p \v 30 Bargo allaget, don Gallim nieidda! Vuttivalde, Laisa! Varnotes Anatot! \p \v 31 Madmena batara; Gebim assek sirddek galvoidæsek hoapost. \p \v 32 Dam bæive vela son bisso c̄uoʒ̄ʒ̄omest Nobest; de jorggal son su gieđas Sion nieida vare vuostai, Jerusalem dieva vuostai. \p \v 33 Gæc̄a, Hærra, dat Hærra Sebaot, erit c̄uoppa daid lastajis ovsid hirbmadlas̄ famoin, ja dak s̄ođbis, skoac̄c̄ajægje muorak c̄uppujuvvujek vuolas, ja dak allagak s̄addek vuollegaʒ̄ʒ̄an.\x - \xo 10:33 \xt Amos 2:9\x* \p \v 34 Ja dat sukkis vuovdde njaskujuvvu vuolas ruvdin, ja Libanon gac̄c̄a famolaʒ̄a\f + \fr 10:34 \ft d. l. Hærra.\f* oudast. \c 11 \s1 11. Kapittal. \s2 Profeta gulata ain vela, atte Messias galgga rieǥadet Isai soǥast, mi dalle galgga læt hægjovutti vugjom, atte Bassevuoigŋa galgga orrot su bagjelist ja addet sudnji buok su hærvas addaldaǥaides, ja atte son galgga vanhurskesvuođain rađdit, man s̄addo galgga læt Ibmel dovdo erinoamas̄ valljogasvuotta ja olles rafhe obba ædnam mietta, 1–9. Buok bakenlas̄ albmugak galggek dalle c̄oagganet su birra, 10. Dam aige galgga Hærra lonestet Israel bacatasa, c̄okkit dam juokke guovlost, loapatet buok soappamættomvuođa dam gaskast ja addet dasa vuoito buok dam vas̄alaʒ̄ai bagjel, 11–16. \p \v 1 Ja oakse galgga boccidet Isai jalgŋast, ja itto su ruottasin galgga guoddet s̄addo.\x - \xo 11:1 \xt Es 4:2; Amos 9:11; Ap daǥ 13:22, 23\x* \p \v 2 Ja Hærra Vuoigŋa galgga orrot su bagjelist, visesvuođa ja jierme vuoigŋa, rađe ja gievrravuođa vuoigŋa, Hærra dieđo ja balo vuoigŋa.\x - \xo 11:2 \xt Es 61:1; Matt 3:16; Es 9:6\x* \p \v 3 Ja su buoremielalas̄vuotta galgga læt Hærra balloi, ja i son galga dubmit dam mielde, maid su c̄almek oidnek, ja i cælkket vuoiggadvuođa dam mielde, maid su bæljek gullek,\x - \xo 11:3 \xt Salm 72:1\xta ; j. n. v.;\xta* Joh 2:25\x* \p \v 4 mutto son galgga dubmit daid hæjoid vanhurskesvuođain ja cælkket vuoiggadvuođa njuolggadvuođain daidi lojes olbmuidi ædnam alde, ja son galgga c̄asket ædnama su njalmes rissin ja goddet dam ibmelmættoma su boksamides vuoiŋanasain.\x - \xo 11:4 \xt Job 4:9; Es 49:2; Hos 6:5; 2 Tess 2:8\x* \p \v 5 Ja vanhurskesvuotta galgga læt su alemi boaǥan, ja oskaldasvuotta su spirrali boaǥan.\x - \xo 11:5 \xt Es 59:17; Efes 6:14\x* \p \v 6 Ja gumpe galgga orrot labba lutte, ja pardar vællat gice baldast, ja galbbe ja dat nuorra legjon ja buoides oamek galggek orrot ovtast, ja ucca barnas̄ galgga daid vuojetet.\x - \xo 11:6 \xt Es 65:25; Job 5:23; Esek 34:25; Hos 2:18\x* \p \v 7 Ja gussa ja guovc̄c̄a galggaba ovtast guottot, sodno c̄ivgak galggek vællat baldalagai, ja legjon galgga borrat avjid nuftgo vuoksa. \p \v 8 Ja njamme manna galgga dukkuraddat mirkolas̄ gærbmas̄a biejo baldast, ja basiliska biejo bagjel galgga boŧkituvvum manna geiggit su gieđas. \p \v 9 I oktage galga maidege bahaid dakkat ja i oktage billas̄uttet maidege obba mu basse vare aldege; dastgo ænam læ dievva Hærra dieđost, nuftgo c̄acce gokc̄a abe bodne.\x - \xo 11:9 \xt Salm 2:6; 15:1; 24:3; Hab 2:14\x* \p \v 10 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive: Isai ruotas‐iđo lusa, mi c̄uoʒ̄ʒ̄o nuftgo soattelævgga olmus̄s̄lajaidi, galggek bakenlas̄ albmugak viggat mannat, ja su vuoiŋastamsagje galgga læt hærvasvuotta.\x - \xo 11:10 \xt Es 11:1; Rom 15:12; Alm 5:5; Joh 1:14; Sak 2:15\x* \p \v 11 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, de galgga Hærra fastain, nubbe gærde, geiggit su gieđas fidnim varas aldsesis bacatasa su albmugestes, mi galgga baccet Assyriast ja Egyptenest ja Patrosast ja Ætiopiast ja Elamest ja Sinearest ja Hamatest ja abe sulluin.\x - \xo 11:11 \xt Es 10:21; Sef 2:9; Esek 29:14\x* \p \v 12 Ja son galgga bajedet soattelævga albmugidi ja c̄okkit Israel bađđarid ja c̄oagget Juda bieđganam olbmuid ædnam njælje c̄ieǥast.\x - \xo 11:12 \xt Es 62:10\x* \p \v 13 Ja Efraim gađas̄vuotta galgga gaiddat, ja dak, guđek bakkijek Juda, galggek hævatuvvut; Efraim i galga gađas̄tet Juda, ja Juda i galga bakkit Efraim. \p \v 14 Ja soai galggaba sæivvot\f + \fr 11:14 \ft nuftgo gaʒʒaloddek.\f* Filistalaʒ̄ai oalge ala oarjas guvllui; ovtast galggaba soai spægjat bævc̄a manaid; Edom ja Moab ala galggaba soai bigjat gieđasga, ja Amon manak galggek s̄addat sodnoidi gulolaʒ̄ʒ̄an. \p \v 15 Ja Hærra galgga bigjat Egypten abe luovta garrodusa vuollai ja gaivvot su gieđas dæno\f + \fr 11:15 \ft Eufrat.\f* bagjel su hoppus dalkines, ja son galgga c̄asket dam c̄iec̄c̄an jokkan, nuft atte olmus̄ oaʒ̄ʒ̄o mannat dam rasta goikke gabmagi.\x - \xo 11:15 \xt 2 Mos 14:22; Sak 10:11\x* \p \v 16 Ja de galgga læt rakaduvvum balges su albmug bacatassi, mi galgga baccet Assyriast, nuftgo læi Israeli dam bæive, go dat manai bajas Egypten ædnamest.\x - \xo 11:16 \xt Es 11:11; 2 Mos 14:29\xta ; j. n. v.;\xta* Mika 7:15\x* \c 12 \s1 12. Kapittal. \s2 Profeta sardno dam birra, moft Ibmel almug, go dat læ oʒ̄ʒ̄om dam loppeduvvum bestujume ja iloin navdas̄a dam s̄addo, galgga gittet ja maidnot Hærra dam oudast. 1–6. \p \v 1 Ja don galgak cælkket dam bæive: Mon gitam du, Hærra, go don legjik suttas mu ala, mutto du moarre macai ruoktot, ja don jeđđijik muo.\x - \xo 12:1 \xt Es 11:11\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Gæc̄a, Ibmel læ mu bestujubme, mon læm oagjebas ja im bala; dastgo dat Hærra Hærra læ mu gievrravuotta ja gitoslavla, ja son s̄addai munji bestujubmen.\x - \xo 12:2 \xt 2 Mos 15:2; Salm 118:14\x* \p \v 3 Ja di galggabetet goaivvot c̄ace iloin bestujume agjagin.\x - \xo 12:3 \xt Es 32:15; 44:3; 55:1; Joel 3:1; Joh 4:14; 7:37\xta ; j. n. v.;\xta* Ap daǥ 2:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 4 Ja di galggabetet cælkket dam bæive: Gittet Hærra, c̄urvvot su nama, dieđeteket albmugi gaski su daǥoid, gulateket, atte su namma læ aleduvvum!\x - \xo 12:4 \xt 1 Muit 16:8; Salm 105:1\x* \p \v 5 Lavllot Hærrai maidnoma, dastgo hærvas daǥoid læ son dakkam! S̄addus dat dieđetubmai obba ædnam ala!\x - \xo 12:5 \xt Salm 47:7\x* \p \v 6 C̄urvvot allaget ja avvodeket, di Sion assek, dastgo stuores læ Israel basse din gasko!\x - \xo 12:6 \xt Sef 3:14\xta ; j. n. v.;\xta* Sak 9:9\x* \c 13 \s1 13. Kapittal. \s2 Profeta gulat Babel dus̄s̄adume Hærra moare gaska‐omi, Medalaʒ̄ai, bokte, muittal dam stuora varnotesvuođa birra, mi dalle galgga boattet dam bagjeli ja obba dam ibmelmættom ædnam bagjeli, ja einosta, atte Babel galgga s̄addat nuftgo Sodoma ja s̄addat aibas avddemen, 1–22. \p \v 1 Sakka Babel bagjel, maid Esaias, Amos bardne, oini.\x - \xo 13:1 \xt Es 21:1\xta ; j. n. v.;\xta* Jer 50:1\xta ; j. n. v.;\xta* 51:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ceggijeket lævga baljes vare ala, bajedeket sigjidi jiena, sevvet gieđain, vai si mannek sisa vækkavaldalaʒ̄ai portai raige! \p \v 3 Mon læm goc̄c̄om mu basotuvvumidam ja ravkkam mu gievraidam mu moarram balvvalussi, mu goarggadet avvodegjidam. \p \v 4 Gula! Jubma vari alde nuftgo stuora albmugest! Gula! Ruos̄kas c̄oagganam olmus̄‐s̄lajai rikain! Dat Hærra Sebaot rakadalla soattevæǥa. \p \v 5 Si bottek gukkalmas ædnamest, alme ravdast, Hærra ja su moare gaska‐oamek, hævatam diti obba ædnama. \p \v 6 Holvvot! Dastgo Hærra bæivve læ lakka; dat boatta nuftgo hævatus dam buokvæǥalaʒ̄ast. \p \v 7 Damditi njurrek buok gieđak, ja juokke olbmu vaibmo sudda.\x - \xo 13:7 \xt Nah 2:11; Josv 7:5\x* \p \v 8 Ja si suorgganek; avtak ja bakc̄asak doppijek sin, nuftgo rieǥadatte nisson mallagus̄s̄ek si; dievva suorgganæmest gec̄c̄ek si, gutteg guoimes ala, nuftgo dolla cakkestek sin muođok.\x - \xo 13:8 \xt Salm 48:7; Es 21:3; Jer 4:31; Hos 13:13; Mika 4:10\x* \p \v 9 Gæc̄a, Hærra bæivve boatta, hirbmad ja dievva suttost ja buolle moarest, dakkam varas ædnama mæccen ja erit sikkom varas dam suddolaʒ̄aid dast;\x - \xo 13:9 \xt Es 34:8; Salm 104:35\x* \p \v 10 dastgo alme nastek ja dam orionak\f + \fr 13:10 \ft baitte nastegovak.\f* æi galga addet sin c̄uovggasæsek baittet; bæivas̄ læ sævdnjad su bagjanedines, ja manno i galga addet su c̄uovggases suonjardet.\x - \xo 13:10 \xt Job 9:9; Es 50:3; Esek 32:7; Amos 5:8; Joel 2:10; 3:4, 20; Matt 24:29; Mark 13:24; Luk 21:25\x* \p \v 11 Ja mon aigom ocatallat ædnamrika dam baha diti ja daid ibmelmættomid sin værredaǥoi diti, ja mon aigom loapatet dai goarggadi c̄ævllaivuođa ja vuoledet vækkavaldalaʒ̄ai goarradvuođa.\x - \xo 13:11 \xt Es 2:11, 17; 5:15\x* \p \v 12 Mon aigom olbmuid dakkat harvebun go fines golle ja olbmuid harvebun go golle Ofirest.\x - \xo 13:12 \xt 1 Gon 9:28; Job 28:16\x* \p \v 13 Damditi aigom mon dorgidattet alme, ja ænam galgga libaidemin fallit su sajestes bajas dam Hærra Sebaot sutto diti ja su buolle moare bæive.\x - \xo 13:13 \xt Nah 1:5; Alm 6:14\x* \p \v 14 Ja de galgga dapatuvvat: Nuftgo doarreduvvum godde ja nuftgo savcak, maid i oktage c̄okke, galggek si jorgetet, juokkehas̄ su olbmuides lusa, ja bataret, juokkehas̄ su ædnamasas. \p \v 15 Juokkehas̄, gutte gavnatalla, galgga c̄ađac̄uggijuvvut, ja juokkehas̄, gutte doppitalla, galgga gac̄c̄at mieke bokte. \p \v 16 Ja sin ucca manac̄ak galggek cuvkkijuvvut sin c̄almi oudast; sin viesok galggek spegjujuvvut, ja sin nissonak hæppas̄uttujuvvut.\x - \xo 13:16 \xt 2 Gon 8:12; Salm 137:9; Alm 2:23\x* \p \v 17 Gæc̄a, mon bajasbovtam sin vuostai Medalaʒ̄aid, guđek æi fuola silbast æige halid gollai, \p \v 18 ja sin davgek cuvkkijek barnac̄id, ja hæggas̄addo bagjeli æi si arkalmaste, ja manaid sin c̄albme i armos̄tala.\x - \xo 13:18 \xt Es 13:16; Nah 3:10\x* \p \v 19 Ja Babeli, rikai c̄igŋi, Kaldealaʒ̄ai c̄ævllas hervvi, galgga gævvat, nuftgo dalle go Ibmel hævati Sodoma ja Gomorra.\x - \xo 13:19 \xt Es 1:9; 1 Mos 19:25; Jer 49:18; 50:40\x* \p \v 20 Dat i galga aǥalas̄ aiggaige bagjanet, ja soǥast sokki i galga dast assujuvvut, ja i galga Arabialas̄ dast goađastallat, æige galga baimanak diktet ælosek dast livvadet. \p \v 21 Mutto bakteskuolfek galggek dast orrot, ja dam viesok galggek læt dievva igjaloddin, ja struʒʒa‐loddek galggek dast assat, ja guolggas ruomek galggek dast birra njuikodet.\x - \xo 13:21 \xt Es 34:13\xta ; j. n. v.;\xta* Jer 50:39; Sef 2:14; Alm 18:2\x* \p \v 22 Ja mæcce‐bædnagak galggek holvvot dam avddem ladnin, ja s̄akalak oaʒ̄e havskotallam s̄loatai siste, ja lakka læ dam aige boattem, ja dam bæivek æi galga maŋeduvvut. \c 14 \s1 14. Kapittal. \s2 Babel galgga gac̄c̄at, dainago Hærra datto arkalmastet su albmuges bagjeli, gagjot dam dam atestusast erit ja doalvvot dam dam ædnami ruoktot, 1, 2. Dat lonestuvvum Israel galgga dalle lavllot bilkkadus‐lavllaga Babel gonagasa bagjel, gæn garra isedvuotta buok albmugi bagjel dal læ nokkam; son, gutte su c̄ævllaivuođastes datoi læt Ibmel lakasas̄, galgga mannat vuolas jabmi aibmoi, ja su jabma rumas̄ galgga orrot havddaduvvukættajen, ja su sokka galgga dus̄s̄aduvvut, 3–21. Maŋemuʒ̄ʒ̄i gærdotuvvu einostus Babel olles dus̄s̄adume birra, 22, 23. — Hærra arvvalus bisso nanosen, atte Assyrialaʒ̄ak galggek gac̄c̄at dam basse ædnamest, ja Ibmel almug daggo bokte gagjujuvvut sin gæssast erit, 24–27. — Filistalaʒ̄ak, guđek avvodek, damditi go si læk Israel gæssa erit suppim, galggek fastain boattet dam vuollai ja s̄addat stuora hættai; mutto dam vaivveduvvum Israeli galgga burist gævvat, 28–30. Si galggek maidai bagaduvvut hirbmadlas̄ vas̄alaʒ̄ast, gutte nuorttan boatta (Assyrialaʒ̄ain); mutto Israel læ oagjebas su Ibmeles haldost, 31, 32. \p \v 1 Dastgo Hærra galgga armetet Jakob bagjeli ja fastain valljit Israela ja orrotet sin sin ædnami, ja amas olbmuk galggek sigjidi særvvat ja adnet jec̄aidæsek Jakoba vieso lusa.\x - \xo 14:1 \xt Es 56:3, 6\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja olmus̄‐s̄lajak galggek sin valddet ja doalvvot sin sin baikkai, ja Israel viesso galgga oaʒ̄ʒ̄ot sin oabmenes Hærra ædnamest, balvvalægjen ja balvvalægje‐nissonen, ja si galggek dal adnet daid giddagasast, guđek læk adnam sin giddagasast, ja rađđit sin vækkavaldalaʒ̄aidæsek bagjel.\x - \xo 14:2 \xt Es 61:5\x* \p \v 3 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, go Hærra rabed dudnji mas̄o du bakc̄asest ja du balost ja dam garra balvvalusast, man vuolde don naggijuvvik balvvalet, \p \v 4 de galgak don bajedet dam bilkkadus‐lavllaga Babel gonagasa bagjel ja cælkket: Moft vækkavaldalas̄ læ nokkam, moft golle gaibedægje gavpug læ nokkam? \p \v 5 Hærra læ cuovkas doagjam ibmelmættomi soabbe, rađđijegji soabbe,\x - \xo 14:5 \xt Es 9:4\x* \p \v 6 mi c̄aski olmus̄‐s̄lajaid suttost alma hæitekættai, mi njuvdi olmus̄‐s̄lajaid moarestes doarradallamin alma sæstekættai. \p \v 7 Buok ænam vuoiŋad, læ mas̄ost; olbmuk jiednadis̄gottek avvoc̄uorvvomin. \p \v 8 Maidai sypres‐muorak illodek du diti, Libanon sederak: Dam aige rajest, go don vællak dast, de i goarŋo oktage c̄uoppe bajas min lusa. \p \v 9 Jabmi aibmo daggo vuollen s̄adda rafhetesvutti du diti, vuostaivalddem diti du, go don boađak; dat bokta du diti jamekid, buok ædnam oaivamuʒ̄aid; dat satta buok albmugi gonagasaid bajas c̄uoʒ̄ʒ̄elet sin truonoinæsek. \p \v 10 Si sardnogottek buokak ja celkkek dudnji: Don læk maidai famotuvvam, nuftgo mi; don læk s̄addam min lakasaʒ̄ʒ̄an. \p \v 11 Vuolas nordastuvvum jabmi aibmoi læ du hærvasvuotta, du harpai jurram; du vuollai læ lac̄c̄ujuvvum sagje suovsain, ja du govc̄as læk mađok.\x - \xo 14:11 \xt Job 21:26\x* \p \v 12 Moft læk don almest vuolas gac̄c̄am, don suonjardægje naste, don iđđedesgukso bardne? Moft læk don vuolas c̄uppujuvvum ædnami, don, gi vuolas c̄askik olmus̄‐s̄lajaid?\x - \xo 14:12 \xt Matt 11:23\x* \p \v 13 Ja don, don celkkik du vaimostad: Albmai aigom mon bajas goargŋot, Ibmel nasti bagjeli aigom mon ceggit mu trunnom, ja mon aigom c̄okkanet c̄oagganamvare ala dam olgomus̄ davven;\x - \xo 14:13 \xt 2 Tess 2:4; Salm 48:3\x* \p \v 14 mon aigom goargŋot bajas balvai c̄okai bagjeli, mon aigom dakkat jec̄c̄am dam alemusa lakasaʒ̄ʒ̄an. \p \v 15 I nuft, jabmi aibmoi galgak don vuolas nordastuvvut, havde c̄iegŋalæmus bodnai.\x - \xo 14:15 \xt 2 Petr 2:4\x* \p \v 16 Dak, guđek du oidnek, galggek gavkkat du ala, gæc̄c̄at du ja cælkket: Lægo dat dat olmai, gi doargestatti ædnama, libaidatti gonagasrikaid, \p \v 17 gutte daǥai ædnamrika nuftgo mæccen ja vuolas gaikoi gavpugid, gutte i luoittam su fangaides ruoktot? \p \v 18 Buok albmugi gonagasak, buokakrakkan, si vællajek gudnin, juokkehas̄ su viesostes; \p \v 19 mutto don, don læk dokko suppijuvvum alma havddai boađekættai, nuftgo fastes oakse, — gokc̄ujuvvum goddatallam olbmuin, guđek læk mikin c̄ađac̄uggijuvvum, guđek suppijuvvujek vuolas gæđgehavddai, — nuftgo duolmatallam rabbe. \p \v 20 Ik don galga okti ovtastattujuvvut singuim havddadume bokte, dastgo du ædnamad læk don dus̄s̄adam, du olbmuidad læk don sorbmim; værredakki nalle i galga namatuvvut aǥalaʒ̄at. \p \v 21 Rakadeket su barnidi njuovvam‐bænka sin vanhemi bahadaǥo diti! Æi si galga c̄uoʒ̄ʒ̄elet ja valddet ædnama oabmenæsek ja dævddet ædnamrika gavpugiguim. \p \v 22 Mon aigom c̄uoʒ̄ʒ̄elet sin vuostai, cælkka dat Hærra Sebaot, ja mon aigom dus̄s̄adet Babelest nama ja bacatasa, manaid ja manai manaid, cælkka Hærra. \p \v 23 Ja mon aigom dakkat dam sagge‐spine obmudakkan ja c̄acceladdon, ja mon aigom suopalastet dam erit hævatusa suopalin, cælkka dat Hærra Sebaot. \p \v 24 Dat Hærra Sebaot læ vurdnom ja cælkkam: Duođai, nuftgo mon læm jurdas̄am, nuft galgga s̄addat, ja maid mon læm arvvalam, dat galgga nanosen bissot, \p \v 25 atte mon datom cuovkas doagjet Assura mu ædnamestam, ja vuolas duolbmat su mu varidam alde, ja su gæses galgga sist gaiddat, ja su noađđe galgga gaiddat sin oalgest erit. \p \v 26 Dat læ dat arvvalus, mi læ arvvaluvvum buok ædnam bagjel, ja dat læ dat gietta, mi gæigga buok albmugi bagjel; \p \v 27 dastgo dat Hærra Sebaot læ dam arvvalam, ja gi dakka dam dus̄s̄en? Ja su gietta læ dat, mi gæigga, ja gi satta dam ruoktot maccadet?\x - \xo 14:27 \xt Es 43:13\x* \p \v 28 Gonagas Akasa jabmem jaǥe dapatuvai dat sakka:\x - \xo 14:28 \xt 2 Muit 28:27\x* \p \v 29 Ale illod, obba don Filistalaʒ̄ai ænam, dainago su soabbe, gutte du cabmi, læ cuovkas dogjujuvvum! Dastgo gærbmas̄a ruottasest galgga basiliska olgus vuolgget, ja dam s̄addo læ girdde serafgærmas̄.\f + \fr 14:29 \ft 4 Mos. 21, 6.\f*\x - \xo 14:29 \xt 2 Muit 28:18; 2 Gon 18:8; Jer 47:1\xta ; j. n. v.;\xta* Esek 25:15\xta ; j. n. v.\x* \p \v 30 Ja dak hæjomusak dai hæjoi gaskast galggek gavdnat valljogas biemo, ja dak vaivas̄ak vuoiŋadet oagjebassan, ja mon aigom jametet du ruottasa nælge bokte, ja du bacatasa galgga son\f + \fr 14:30 \ft vas̄alas̄, 29. v.\f* goddet. \p \v 31 Holvo, don portta! Luoima, don gavpug! Hærdotuva, obba don Filistalaʒ̄ai ænam! Dastgo davven boatta suovva, ja su\f + \fr 14:31 \ft vas̄alaʒ̄a.\f* væǥai gaskast i læk oktage bacadægje.\x - \xo 14:31 \xt Es 20:1\x* \p \v 32 Ja maid galgga olmus̄ vastedet bakenlas̄ albmuga airrasidi? — Atte Hærra læ vuođđodam Siona, ja dast gavdnek su albmuga varnotæmek suoje.\x - \xo 14:32 \xt Salm 87:1\x* \c 15 \s1 15. Kapittal. \s2 Moab su oaivve‐gavpugidesguim galgga dus̄s̄aduvvut, obba ædnam mietta galgga c̄uogjat hættejiedna, ja almug galgga bataret; mutto vela ain læ boattemen ođđa ja stuoreb dus̄s̄adæbme, 1–9. \p \v 1 Sakka Moab bagjel. Duođai, ovta ijast Ar‐Moab hævatuvvu, dus̄s̄aduvvu; duođai, ovta ijast KirMoab hævatuvvu, dus̄s̄aduvvu.\x - \xo 15:1 \xt Jer 48:1\xta ; j. n. v.;\xta* Sef 2:9\x* \p \v 2 Olbmuk gorgŋuk bajas vissui\f + \fr 15:2 \ft æppe‐ibmel‐tempel.\f* ja Diboni dievai ala c̄ierrom diti; Nebo ja Medeba alde galgga Moab holvvot; juokke oaivve læ baljes, juokke skavc̄c̄a erit c̄uppujuvvum.\x - \xo 15:2 \xt 4 Mos 21:30; Jer 48:37; Esek 7:18\x* \p \v 3 Dam balggai alde birrasek c̄adnek si sækaid; dam daki ja dam balggai alde galgga buok holvvot ja golggat dokko ganjalen. \p \v 4 Ja Hesbon luoibma ja Elale, gidda Jahasi gullu sin jiedna; damditi vaiddalek Moaba soatte‐olbmak, su\f + \fr 15:4 \ft Moaba.\f* siello læ hugjosam.\x - \xo 15:4 \xt 4 Mos 21:23, 26; Jer 48:34\x* \p \v 5 Mu vaibmo luoibma Moab bagjel, dam batarægjek ollijek gidda Soar, dam golmajakkasas̄ guigo, ragjai; dastgo Luhita gorgŋitaǥa mielde gorgŋuk si c̄ierromin, gæino alde Horonaimi bajas bajedek si hævatusa luoibmama;\x - \xo 15:5 \xt 1 Mos 19:22; Jer 48:5\x* \p \v 6 dastgo Nimrim c̄acek s̄addek mæccen, dastgo rasek læk goldnam, urttasak læk nokkam, i s̄atan læk mikkege ruodnasid.\x - \xo 15:6 \xt Jer 48:34; Salm 107:33\xta ; j. n. v.\x* \p \v 7 Damditi guddek si dam, mi læ sestujuvvum, maid si læk aldsesæsek fidnim, ja maid si læk c̄oaggam, sieđgajoǥac̄a\f + \fr 15:7 \ft Moaba lula bæle ragje.\f* rasta. \p \v 8 Dastgo luoibmam manna birra Moaba ragjemærkai mielde; gidda Eglaimi olla dam holvvom, ja BeerElimi dam holvvom;\x - \xo 15:8 \xt 4 Mos 21:16\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 dastgo Dimon c̄acek læk dievva varast; dastgo mon aigom diktet vela ain æmbo Dimon bagjeli boattet, legjona Moab bađđari bagjeli ja ædnam bacatasa bagjeli. \c 16 \s1 16. Kapittal. \s2 Moabitalalaʒ̄ak nevvujuvvujek vuollanet Juda vuollai, 1. Hæđestæsek si galggek bivddet væke Judast, man truono alde lađes ja vanhurskes gonagas dalle galgga c̄okkat oagjebasat, 2–5. Moaba c̄ævllaivuotta læ sivvan Moaba lossis dus̄s̄adubmai, mi visubut c̄ilggijuvvu ja muittaluvvu læmen juo sagga lakka boattemen, 6–14. \p \v 1 Vuolgateket ædnamhærrai daid sudnji gædnegas labbaid Selast mæce c̄ađa Sion nieida varrai!\x - \xo 16:1 \xt 2 Sam 8:2; 2 Gon 3:4\x* \p \v 2 Ja de galgga dapatuvvat: Nuftgo loddek, mak birra girddek, nuftgo c̄ivgak, mak bæsest erit læk agjujuvvum, galggek Moab nieidak læt Arnon suvdas̄am‐sajin. \p \v 3 Addet rađe, rabedeket nævo! Divte du suoivvanad bæivve‐guovddel læt dego igja! C̄ieǥa erit agjujuvvum olbmuid, ale bæte batarægje! \p \v 4 Divte mu erit agjujuvvum olbmuid oaʒ̄ʒ̄ot igjasaje luttad! Læǥe Moabi c̄iekkasagjen hævatægje oudast! Dastgo dat vækkavaldalas̄ dus̄s̄a, hævatus nokka, givsedægjek javkkek erit ædnamest. \p \v 5 Ja truonno nannijuvvu arkalmastemvuođa bokte, ja okta galgga c̄okkat dam alde oagjebasat David goađest, okta, gutte dubme ja bivdda vuoiggadvuođa ja læ hoapost vanhurskesvuođa maŋŋai. \p \v 6 Mi læp gullam Moaba goarradvuođa birra, — sagga goarrad læ dat, — (mi læp gullam) dam c̄ævllaivuođa ja dam goarradvuođa ja dam goarggadvuođa birra, dam dus̄s̄alas̄ rampastallam birra. \p \v 7 Damditi galgga Moab holvvot Moab bagjel, buok galgga holvvot; Kir‐Hareseta vidnemuorjegakoi bagjel galggabetet di s̄uokket, aibas hærdotuvvam. \p \v 8 Dastgo Hesbon ædnamak læk goldnam, (goldnam læ) Sibma\f + \fr 16:8 \ft Sibma læi Hesbon lakka.\f* vidnemuorra; dam buorek suorgek vuolas njeidde albmugi rađđijegjid\f + \fr 16:8 \ft garetutte sin, nuft atte si garrem oaivest gac̄c̄e.\f*; dak olle gidda Jaeser ragjai, dak c̄agjadadde mæccai; dam oavsek læbbanegje, manne dokko abe rasta.\x - \xo 16:8 \xt 4 Mos 21:32; 32:3\x* \p \v 9 Damditi c̄ierom mon Jasera c̄ierromin Sibma vidnemuora bagjel, laktadam du mu gadnjalidamguim, Hesbon ja Elale! Dastgo du s̄addoc̄uoppam ja du gordnec̄uoppam bagjel boatta avvoc̄uorvvom\f + \fr 16:9 \ft vas̄alaʒ̄ai.\f*.\x - \xo 16:9 \xt Es 15:4; Jer 48:32\x* \p \v 10 Ja illo ja avvo valddujuvvu erit dam s̄addolas̄ ædnamest, ja vidnegardi siste i c̄uoja illolavllom ige avvoc̄uorvvom; i oktage duolma vine boc̄c̄emgari siste; avvoc̄uorvvoma\f + \fr 16:10 \ft s̄addolas̄ c̄avc̄a diti.\f* divtam mon nokkat.\x - \xo 16:10 \xt Jer 48:33\x* \p \v 11 Damditi s̄oavva mu siskelus̄ Moab diti nuftgo sitar, ja mu vaibmo Kir‐Heres diti.\x - \xo 16:11 \xt Es 15:5; Jer 48:36\x* \p \v 12 Ja de galgga dapatuvvat. Go Moab læ ouddandivvom jec̄as ja vaibbadam jec̄as dieva ala, de dat manna dokko su basse baikkasis rokkadallam varas\f + \fr 16:12 \ft su æppe‐ibmeles Kamos.\f*, mutto i doaimat maidege.\x - \xo 16:12 \xt 4 Mos 21:29; 1 Gon 11:7\x* \p \v 13 Dat læ dat sadne, maid Hærra doule læ sardnom Moab vuostai.\x - \xo 16:13 \xt 4 Mos 24:17; Amos 2:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 14 Mutto dal sardno Hærra ja cælkka: Ouddal golma jaǥe, daggari go bæivvebalkolaʒ̄a jaǥek læk, galgga Moaba hærvasvuotta adnujuvvut hægjon, vaiko dast læ galle stuora olmus̄‐joavkko, ja bacatas galgga dast læt, aibas ucce, i eisige stuores. \c 17 \s1 17. Kapittal. \s2 Profeta gulata, atte dat littodam rikaguovtos, dat Syrialas̄ ja dat Israelitalas̄, galggaba dus̄s̄aduvvut Assyrialaʒ̄ai bokte, 1–3; Israelest galgga dam dus̄s̄adume bokte dus̄s̄e aibas ucca jovkus̄ baccet, 4–6. Rangas̄tus galgga sattet Israela jorggalet jec̄as Hærra guvllui; dastgo dat, atte si læk jorgidam su bælest erit ja dokko addam jec̄aidæsek æppe‐ibmelbalvvalussi, læ sivvan sin oasetesvutti, 7–11. Dat stuora ja hirbmadlas̄ Assyrialas̄ soattevækka, man bokte Hærra læ rangas̄tam Israela, galgga fakkistaǥa ja c̄almeravkkalæme boddast Hærrast dus̄s̄aduvvut, 12–14. \p \v 1 Sakka Damaskus bagjel. Gæc̄a, Damaskus i galga s̄atan læt gavpug, ja dat galgga s̄addat c̄ievrrac̄obman.\x - \xo 17:1 \xt Es 7:1\xta ; j. n. v.;\xta* Jer 49:23\xta ; j. n. v.;\xta* Amos 1:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Aroer gavpugak guđđujuvvujek; ælok valddek daid orotakkanæsek, ja dak livvuk dasa, ja i oktage læk, gutte daid suorgat. \p \v 3 Ja ladne galgga nokkat Efraimest ja gonagasvuotta Damaskusest ja dam æra oasest Syriast; sigjidi galgga gævvat, nuftgo Israel manai hærvasvutti, cælkka dat Hærra Sebaot. \p \v 4 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, de galgga Jakoba hærvasvuotta s̄addat uccen, ja dam oaʒ̄e buoiddevuotta galgga sodnat. \p \v 5 Ja de galgga gævvat, nuftgo dalle go muttom doppe daid cæggajægje gornid, ja su gietta c̄uoppa gordne‐oivid, ja de galgga gævvat, nuftgo dalle go muttom c̄oagga gordne‐oivid Refaim vuomest.\x - \xo 17:5 \xt Es 13:12; 24:13\x* \p \v 6 Ja maŋŋelajok galggek dasa baccet, nuftgo dalle go olmus̄ vuolas cabma olljomuora s̄addoid; guokte, gollma muorje bajemussi gierragi, njællje, vitta dam s̄addolas̄ muora ovsidi, cælkka Hærra, Israel Ibmel. \p \v 7 Dam bæive galgga olmus̄ gæc̄c̄at su sivdnedægjes guvllui, ja su c̄almek galggek gæc̄c̄at dokko Israel base guvllui; \p \v 8 ja i son galga gæc̄c̄at dokko altaridi, su gieđaides daǥoidi, ige gæc̄c̄at dasa, maid su suormak læk dakkam, i Astarte‐baʒidi ige bæivas̄‐baʒidi.\x - \xo 17:8 \xt Es 2:8; 3 Mos 26:30\x* \p \v 9 Dam bæive galggek dam\f + \fr 17:9 \ft Israela.\f* nana gavpugak s̄addat nuftgo dak guđđujuvvum baikek vuovde siste ja c̄oroi alde, maid si guđđe Israel manai diti, ja dat\f + \fr 17:9 \ft ænam.\f* galgga s̄addat mæccen. \p \v 10 Dastgo don vajaldattik du bestujumad Ibmela, ja du gievrravuođad bavte ik don muittam; damditi gilvak don havskajes gilvvagid ja bijak amas vidnemuoraid dasa.\x - \xo 17:10 \xt Salm 106:21; Jer 2:32; 18:15; Hos 8:14\x* \p \v 11 Dam bæive, go don gilvak, de aidok don dam birra, ja iđđedest satak don du gilvvagidad liđid adnet; bataram læk lajok davda bæive, ja bavc̄as læ buoredmættom. \p \v 12 Vuoi! marra ollo albmugin! Nuftgo abe marra maraidek si. Ja s̄labma olmus̄‐s̄lajain! Nuftgo famolas̄ c̄aci s̄labma s̄lamaidek si.\x - \xo 17:12 \xt Es 36:1\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Gon 18:13\xta ; j. n. v.;\xta* Salm 93:3, 4\x* \p \v 13 Olmus̄‐s̄lajak s̄lamaidek nuftgo ollo c̄aci s̄labma; mutto son bælkka daid, ja dak batarek gukkas erit, ja dak erit agjujuvvujek nuftgo avnak vari alde biega oudast ja nuftgo rippaborgga ramadaǥa oudast.\x - \xo 17:13 \xt Salm 65:8; 89:10\x* \p \v 14 Ækkedes aige, gæc̄a, de læ suorgganæbme; ouddal iđđed de i læk son s̄atan æmbo. Dat læ min rievvari oasse, min stajedegji vuorbbe.\x - \xo 17:14 \xt Es 14:25; 37:36\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Gon 19:35\xta ; j. n. v.\x* \c 18 \s1 18. Kapittal. \s2 Dak gukkalmas Ætiopalaʒ̄ak, guđek varotek jec̄aidæsek s̄addat fallituvvut Assyrialaʒ̄ain, ja guđek damditi læk hui doaimai alde, darbas̄ek dus̄s̄e vuorddet, maid Hærra galgga dakkat, 1–3. Dastgo son galgga, go rievtes aigge boatta, dus̄s̄adet Assyrialas̄ soattevæǥa, 4–6. De galggek Ætiopalaʒ̄ak gudnijattet Hærra nuftgo danen duotta Ibmelen, 7. \p \v 1 Gula, ænam s̄uvaidægje soajaiguim\f + \fr 18:1 \ft dievva s̄lamaidægje soattevæǥain.\f*, mi læk dom bælde Ætiopia joǥai, \p \v 2 mi vuolgatak sadnedoalvvoid abe\f + \fr 18:2 \ft Niledædno.\f* mielde ja hoas̄s̄evadnasi siste c̄aci mielde! Mannet, di gepis̄is sadnedoalvvok, ovta bævrekis ja s̄elggis albmug lusa, hirmos albmug lusa, mi læ dom bælde dam albmuga, daggar albmug, mi oktelassi adna mittobadde\f + \fr 18:2 \ft mi mittobaddin mitteda, mi galgga dus̄s̄aduvvut.\f* ja duolbma vuolas, man ædnam c̄ađa joǥak mannek.\x - \xo 18:2 \xt 2 Gon 21:13; Es 34:11\x* \p \v 3 Buokak di ædnamrika assek ja ædnam orrok! Go soattelævgga bajas bajeduvvu vari ala, de gec̄c̄et, ja go basunin c̄uojatuvvu, de gulddaleket!\x - \xo 18:3 \xt 4 Mos 10:9; Jer 4:5; 6:1\x* \p \v 4 Dastgo nuft celki Hærra munji: Mon aigom læt jaska ja gæc̄c̄at mu vistestam, go bakka goardda bæivadak‐bæive, go balvva suoldnod lagjobaka barast. \p \v 5 Dastgo ouddal lajoi, go liđi aigge læ nokkam, ja lieđđe s̄adda laddam muorjen, de son eritc̄uoppa surgid vidnegarddenibiguim, ja ovsid valdda son erit, c̄uoppa son gaskat.\x - \xo 18:5 \xt Es 17:14\x* \p \v 6 Dak guđđujuvvujek buokak vari gaʒʒaloddidi ja ædnam mæccespiridi, ja gaʒʒaloddek orruk gæse dai alde, ja buok ædnam mæccespirik orruk dalve dai alde.\x - \xo 18:6 \xt Esek 39:4\x* \p \v 7 Dam aige galgga buktujuvvut dam Hærra Sebaoti addaldak, okta bævrekis ja s̄elggis almug, ja ovta hirmos albmugest, mi læ dom bælde dam, daggar albmugest, mi oktelassi adna mittobadde ja duolbma vuolas, man ædnam c̄ađa joǥak mannek, galgga addaldak buktujuvvut dam Hærra Sebaot nama baikkai, Sion varrai.\x - \xo 18:7 \xt Es 18:2; 2 Muit 32:23; Salm 68:32; 76:12; Es 66:19\x* \c 19 \s1 19. Kapittal. \s2 Profeta gulat, atte Hærra galgga vuolgatet buoks̄lai oasetesvuođaid Egypten bagjeli; son galgga ocatallat dam ædnama guimguoibmasas̄ sođin, addet dam garra rađđijægje gitti ja c̄accevaile bokte buktet stuora varnotesvuođa dam bagjeli; dago bokte galgga dai c̄ævllas Egyptalas̄ visai visesvuotta aibas hæppad vuollai s̄addat, ja obba almug rađetuvvat ja hærdotuvvat, 1–15. Egyptalaʒ̄ak galggek dam siste dovddat Israel Ibmela gieđa ja balvvalet su, ja son galgga dalle gagjot sin sin aŧestusast erit ja dakkat sin vuostai, nuftgo son dassac̄i læ dakkam Israel vuostai, 16–22. De galgga vas̄alas̄vuotta Egypten ja Assyria gaskast nokkat ja rafhalas̄ gaskavuođa ællem algget; goabbas̄aǥak galggaba balvvalet Hærra ja oktan Israelin sust buristsivdneduvvut ja gulatuvvut læt sudnji gullevaʒ̄ʒ̄an, 23–25. \p \v 1 Sakka Egypten bagjel. Gæc̄a, Hærra manna geppis balva alde ja boatta Egypteni, ja Egypten æppe‐ibmelak doargestek su muođoi oudast, ja Egyptena vaibmo sudda dam siskaldasast.\x - \xo 19:1 \xt Jer 46:2\xta ; j. n. v.;\xta* Es 19:25; Esek 29:2\xta ; j. n. v.;\xta* 30:4\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Mos 12:12; Jer 43:12\x* \p \v 2 Ja mon aigom verjodet Egyptalaʒ̄a Egyptalaʒ̄a vuostai, ja si galggek soattat, juokkehas̄ su vieljas vuostai ja juokkehas̄ su laǥamuʒ̄as vuostai, gavpug gavpuga vuostai, rika rika vuostai.\x - \xo 19:2 \xt Matt 24:7\x* \p \v 3 Ja Egyptena vuoigŋa galgga gurrijuvvut dam siskaldasast, ja dam rađe aigom mon dus̄s̄en dakkat; ja si galggek mannat dokko æppeibmeli ja noaides olbmai ja jabmi manidegji ja diettes olbmai lusa.\x - \xo 19:3 \xt Job 5:12, 13; Es 8:10, 19; 2 Gon 1:2\xta ; j. n. v.;\xta* Esek 21:21\x* \p \v 4 Ja mon aigom addet Egyptena garra hærra gitti, ja goaves gonagas galgga rađđit sin bagjel, cælkka Hærra, dat Hærra Sebaot. \p \v 5 Ja c̄acce javkka erit abest\f + \fr 19:5 \ft dat bagjeldulvve Niledædno.\f*, ja dædno s̄adda goikesen, goikka aibasrakkan, \p \v 6 ja dænok havsidek, Egypten dænok uccanek ja s̄addek goikesen; hoas̄ek ja ravrak astek. \p \v 7 Gieddek dædnogaddest, dæno guorast, ja buok bælddo‐ænam dædnogaddest erit goikka, erit boŧkesta ja i læk s̄atan æmbo. \p \v 8 Ja guollebivddek vaiddalek, ja si buokak, guđek bigjek vuogga dednui, moras̄tek, ja si, guđek bigjek firmid c̄accai, læk sagga morras̄est, \p \v 9 ja hæppad vuollai s̄addam læk si, guđek rakadek raidnijuvvum biellevasaid, ja si, guđek gođđek vilggis line. \p \v 10 Ja dam vuođđobaʒek læk cuvkkijuvvum; si buokak, guđek barggek balka oudast, læk moras̄las̄ mielast. \p \v 11 Dus̄s̄e jallak læk Soan oaivamuʒ̄ak; dak visasebmusak Farao rađđe‐addin — sin rađđe læ s̄addam jallan; moft mattebetet di cælkket Faraoi: Mon læm visasi bardne, dolus̄ aige gonagasai bardne? \p \v 12 Gost læk si dalle, du visasak, vai si matas̄e dudnji goit addet dieđo, vai si arvvedifc̄e, maid dat Hærra Sebaot læ arvvalam Egypten vuostai? \p \v 13 Soan oaivamuʒ̄ak læk s̄addam jallan, Nof oaivamuʒ̄ak læk bætatallam, ja Egyptena sokkagoddi oaivve‐olbmak læk dam fillim. \p \v 14 Hærra læ golgatam sin siskaldassi sækkedam‐vuoiŋa, ja si læk fillim Egyptena buok dam daǥoi siste, nuftgo garrim bieđok ravjo biras vuovsanasaides siste.\x - \xo 19:14 \xt Es 29:10\xta ; j. n. v.\x* \p \v 15 Ja Egypteni i likkostuva mikkege daǥoid, maid oaivve daihe sæibbe, palbme‐oakse daihe hoas̄s̄e oaʒ̄ʒ̄o dakkat.\x - \xo 19:15 \xt Es 9:14\x* \p \v 16 Dam bæive galgga Egypten læt nuftgo nissonak; dat galgga suorgganet ja ballat dam Hærra Sebaot gieđa gaivvomest, maid son gaivvo dam vuostai. \p \v 17 Ja Juda ænam galgga læt Egypteni suorgatussan, juokkehas̄, gæsa dat bægotuvvu, galgga doargestet — dam Hærra Sebaot rađe mielde, maid son arvvala dam vuostai. \p \v 18 Dam bæive galggek læt vitta gavpuga Egypten ædnamest, mak sardnuk Kanaan giela ja vurdnuk dam Hærra Sebaoti oskaldasvuođa; okta dain galgga goc̄c̄ujuvvut IrHaheresen.\f + \fr 19:18 \ft vuolasgaikodume gavpug.\f*\x - \xo 19:18 \xt Es 45:23\x* \p \v 19 Dam bæive galgga læt altar Hærrai gasko Egypten ædnama ja baʒʒe Hærrai dam ragjemærka guorast.\x - \xo 19:19 \xt 1 Mos 28:18, 22; 2 Mos 24:4\x* \p \v 20 Ja dat galgga læt mærkkan ja duođas̄tægjen Egypten ædnamest dam Hærra Sebaoti; go si c̄urvvuk Hærrai givsedegji diti, de galgga son vuolgatet sigjidi bæste ja soatte‐olbma ja bæstet sin.\x - \xo 19:20 \xt Duob 2:16, 18; 3:9\x* \p \v 21 Ja Hærra galgga dovdatet jec̄as Egypteni, ja Egyptalaʒ̄ak galggek dovddat Hærra dam bæive, ja si galggek ouddan guoddet njuovvam‐oaffara ja borramus̄‐oaffara ja loppedet Hærrai loppadusaid ja makset daid.\x - \xo 19:21 \xt Salm 68:32; 4 Mos 30:3\xta ; j. n. v.;\xta* 5 Mos 23:22\xta ; j. n. v.;\xta* Salm 4:6; 50:23; 51:19, 21\x* \p \v 22 Ja Hærra galgga c̄asket Egyptena, c̄asket ja dalkastet, ja si galggek jorgidet Hærra guvllui, ja son galgga gullat sin ja dalkastet sin. \p \v 23 Dam bæive galgga læt rakaduvvum gæidno Egyptenest Assyriai, ja Assyrialaʒ̄ak galggek boattet Egypteni, ja Egyptalaʒ̄ak Assyriai, ja Egyptalaʒ̄ak galggek balvvalet Hærra oktanaǥa Assyrialaʒ̄aiguim. \p \v 24 Dam bæive galgga Israel læt goalmaden Egyptenin ja Assyriain, buristsivdnadussan gasko ædnam alde, \p \v 25 dainago dat Hærra Sebaot læ buristsivdnedam dam, cælkededin: Buristsivdneduvvum lekus mu albmugam, Egypten, ja mu gieđaidam dakko, Assyria, ja mu arbbam, Israel! \c 20 \s1 20. Kapittal. \s2 Hærra goc̄c̄o profeta ouddagovvadaǥo bokte varrit dam birra, atte Assyria gonagas galgga vuoittet Egypten ja Ætiopia ja doalvvot fangaid dain ædnamin erit, 1–4, hirbman Israeli, mi bijai doaivos bestujume harrai Assyrialaʒ̄ai vuolde erit dom famolas̄ albmugguovto ala, 5, 6. \p \v 1 Dam jaǥe, go Tartan bođi Asdodi, go Sargon, Assyria gonagas, vuolgati su dokko, ja go son soađai Asdod vuostai ja valdi dam,\x - \xo 20:1 \xt 2 Gon 18:17\x* \p \v 2 dam aige sarnoi Hærra Esaias, Amos barne, bokte, cælkededin: Vuolge ja c̄oavde guolggagavte\f + \fr 20:2 \ft 2 Gon. 1, 8. Sak. 13, 4.\f* du aleminad ja nuola du gabmagad erit du juolgestad! Ja son daǥai nuft ja vaʒi alasen\f + \fr 20:2 \ft 1 Sam. 19, 24.\f* ja rabas julgi.\x - \xo 20:2 \xt Matt 3:4\x* \p \v 3 De celki Hærra: Nuftgo mu balvvalægjam Esaias læ vaʒʒam alasen ja rabas julgi, golbma jaǥe mærkkan ja cuigitussan Egypten bagjel ja Ætiopia bagjel,\x - \xo 20:3 \xt Esek 12:6, 11; 24:24, 27\x* \p \v 4 nuft galgga Assyria gonagas eritdoalvvot Egypten fangaid ja Ætiopia bataregjid, nuoraid ja boarrasid, alasen ja rabas julgi ja rabas c̄urti, mi læ hæpaden Egypteni. \p \v 5 Ja si galggek suorgganet ja adnet hæppada Ætiopiast, man guvllui si gec̄c̄e, ja Egyptenest, man diti si ramadalle.\x - \xo 20:5 \xt Es 30:2\xta ; j. n. v.;\xta* 36:6\x* \p \v 6 Ja dak, guđek assek dam mærragaddest\f + \fr 20:6 \ft Israel ædnamest.\f*, galggek cælkket dam bæive: Gæc̄a, nuft læ gævvam daidi, gæi bællai mi gæc̄aimek, gæi lusa mi batareimek væke diti, bestujuvvum varas Assyria gonagasa gieđast, ja moft galggap mi dalle batarussi bæssat? \c 21 \s1 21. Kapittal. \s2 Profeta gulat su albmugasas jeđđitussan, atte Babel, mi læ dam vuolasduolbmam, fakkistaǥa ovta ijast galgga dus̄s̄aduvvut Persalaʒ̄ain ja Medalaʒ̄ain, 1–10. Edomitalaʒ̄ai gac̄aldaǥa ala, igo ossetesvuođa igja farga galga nokkat, vasted son, atte igja ija maŋŋel galgga boattet sin bagjeli, 1–12. De son gulat, atte Hærra oanekis aige gæc̄est aiggo ocatallat Arabia sokkagoddid vas̄alas̄ soattevæǥaiguim (Assyrialaʒ̄aiguim) ja loapatet buok sin hærvasvuođa, 13-17. \p \v 1 Sakka appe‐mæce\f + \fr 21:1 \ft Babel, mi galgga s̄addat stuora avddem jæggen. 9. v.; 14, 23.\f* bagjel. Nuftgo mæce ramadak‐biegak mannek ouddan, nuft boatta dat mæcest, hirbmadlas̄ ædnamest. \p \v 2 Garra oainatus læ munji dieđetuvvum: Rievvar rieved, ja dus̄s̄adægje dus̄s̄ad. Mana bajas, Elam\f + \fr 21:2 \ft Persia,\f*! Bakke ala, Media! Juokke s̄uokatusa dam bagjel mon loapatam.\x - \xo 21:2 \xt Es 22:6\x* \p \v 3 Damditi læk mu alemak dievva bakc̄asest, avtak læk muo doppim, nuftgo rieǥadatte nisson avtak; mon mallagus̄am, nuft atte im mon mate gullat; mon læm suorgganam, nuft atte im mon mate oaidnet.\x - \xo 21:3 \xt Es 13:8; Jer 22:23; Mika 4:10\x* \p \v 4 Mu miella læ sækkanam, ballo læ muo suorgatam; dam ækked, mi læi mu havskodak, læ son\f + \fr 21:4 \ft vas̄alas̄.\f* dakkam munji suorgatussan. \p \v 5 Bævdde rakaduvvu, fakta gocca, si borrek, si jukkek; — bajas, di oaivamuʒ̄ak, vuoidadeket galbaid!\x - \xo 21:5 \xt 2 Sam 1:21\x* \p \v 6 Dastgo nuft celki Hærra munji: Vuolge, divo gocetægje olgus! Maid son oaidna, dam galgga son muittalet.\x - \xo 21:6 \xt 2 Sam 18:24\x* \p \v 7 Ja jos son oaidna ridijegji joavko, guoktasi guoktasi ridijegjid, joavko aseni alde, joavko kameli alde, de galgga son visut vuttivalddet, sagga visut. \p \v 8 De c̄uorvoi son nuftgo legjon: Varddambaikest, Hærra, c̄uoʒ̄om mon alelassi bæiveg, ja mu faktimsagjasam læm mon divvujuvvum juokke ovta ija;\x - \xo 21:8 \xt Hab 2:1\x* \p \v 9 ja gæc̄a dobbe! dobbe bottek ridijægje olbmai joavkko, guoktasi guoktasi ridijægjek! — Ja son bakkodi ja celki: Gac̄c̄am, gac̄c̄am læ Babel, ja buok dam ibmeli govaid læ son\f + \fr 21:9 \ft vas̄alas̄.\f* cuvkkim ædnami.\x - \xo 21:9 \xt Jer 51:8; Alm 14:8; 18:2, 10\x* \p \v 10 Don, mu cabmujuvvum, mu cabmum gordnam\f + \fr 21:10 \ft Juda almug, mi su aiggasis galgai illastuvvut Babelest.\f*! Maid mon læm gullam dam Hærrast Sebaotest, Israel Ibmelest, dam læm mon dieđetam digjidi. \p \v 11 Sakka Duma\f + \fr 21:11 \ft d. l. jabmem jaskadvuotta; nuft goc̄c̄ujuvvu Edom dast dam olles dus̄s̄adume diti, mi galgga dam dæivvedet.\f* bagjel. Munji c̄urvvujuvvu Seirest: Gocetægje! Guđe muddost læ igja? Gocetægje! Guđe muddost læ igja?\x - \xo 21:11 \xt Jer 49:7\xta ; j. n. v.\x* \p \v 12 Gocetægje cælkka: De boatta iđed, mutto maidai igja; jos di aiggobetet jærrat\f + \fr 21:12 \ft dasto maŋŋel.\f*, de jerret, — bottet fastain! \p \v 13 Sakka Arabia vuostai. Vuovde siste Arabiast galggabetet di igjadet, Dedanitalaʒ̄ai maŧkos̄ak!\x - \xo 21:13 \xt Jer 49:28\xta ; j. n. v.;\xta* Esek 27:15, 20\x* \p \v 14 Olgus dam goikke olbmui buktek si c̄ace; dak, guđek assek Tema ædnamest, bottek dam batarægje oudald laibin sudnji; \p \v 15 dastgo mieke oudast si batarek, rabas mieke oudast ja gelddujuvvum davge oudast ja soađe dæddaga oudast. \p \v 16 Dastgo nuft læ Hærra cælkkam munji: Ovta jaǥe gæc̄est, daggara go bæivve‐balkolaʒ̄a jakke læ, de galgga nokkat obba Kedara hærvasvuotta.\x - \xo 21:16 \xt Es 16:14; 1 Mos 25:13; Salm 120:5\x* \p \v 17 Ja dai davgi lokko, mak guđđujuvvujek Kedar manai gievraidi, galgga s̄addat uccen; dastgo Hærra, Israel Ibmel, læ sardnom. \c 22 \s1 22. Kapittal. \s2 Profeta oaidna vuoiŋast Jerusalema birastattujume ja dus̄s̄adume ja moras̄ta bac̄c̄aget su albmuges hævvanæme diti, 1–7. Dat s̄adda dam oassen, dainago dat hæđestes i oca bestujume Hærra lutte, gutte læ dam hæđe bigjam, mutto ædnamlas̄ værjoi lutte, ige moras̄t su suddos diti, mutto doaivotes dorvotesvuođast doalla ilolas̄ guossemallasid, 8–14. Sebna, allavirggasas̄ olmai, galgga su c̄ævllaivuođas diti su allagvuođastes vuolas njeiddujuvvut ja c̄akkit saje Eljakimi, gutte galgga s̄addat gudnen ja doarjan obba su sokkasis; mutto maidai songe galgga su aiggasis su alla virges masset, damditi go son læ dam boastot adnam su jec̄as olbmuidi avkken, 15–25. \p \v 1 Sakka oainatus‐læǥe\f + \fr 22:1 \ft dat læ Jerusalem, gost profetak oidne oainatusaid Hærrast: 5. v.\f* bagjel. Mi vaillo dadde dust, go buok du olbmuk læk gorgŋom bajas daki ala? \p \v 2 Don s̄labmajis, don maraidægje gavpug, don avvodægje gavpug! Du goddujuvvum olbmuk æi læk goddujuvum mikin ja æi jabmam soattai. \p \v 3 Buok du oaivamuʒ̄ak læk eritbataram obba c̄oran, alma davgetaǥa læk si fanggijuvvum; buokak, guđek gavdnujuvvujegje du siste, læk fanggijuvvum obba c̄oran, gukkas erit læk si bataram. \p \v 4 Damditi cælkam mon: Gec̄c̄et nubbos must, mon ferttim bac̄c̄aget c̄ierrot; allet bakke mu ala muo jeđđim varas mu albmugam nieida hævvanæme diti!\x - \xo 22:4 \xt 1 Mos 37:35; Jer 14:17; Vaid 1:16\x* \p \v 5 Dastgo moivvas̄ume ja vuolasdulbmujume ja sækkedæme bæive doalla Hærra, dat Hærra Sebaot, oainatus‐læǥest\f + \fr 22:5 \ft 1. v.\f*; muorak vuolas gaikkujuvvujek, ja c̄uorvvom c̄uogja vare vuostai. \p \v 6 Ja Elam\f + \fr 22:6 \ft 21, 2.\f* guodda njuollaskuopo, olbmaiguim vavnai alde, ridijegjiguim, ja Kir\f + \fr 22:6 \ft 2 Gon. 16, 9.\f* læ rappam galbaid. \p \v 7 Ja de dapatuvva, atte du hærvvasæmus læǥek devddujuvvujek vavnaiguim, ja ridijægjek divvuk jec̄aidæsek porta vuostai. \p \v 8 De valdda son\f + \fr 22:8 \ft Hærra.\f* gokc̄asa erit Judast, ja don gæc̄ak dam bæive dokko soatte‐værjoidi vuovddeviesost,\f + \fr 22:8 \ft 1 Gon. 7, 2 j. n. v.\f* \p \v 9 ja di oaidnebetet, atte David gavpuga gurak læk ædnagak, ja di c̄okkebetet dam vuoleb laddo c̄acid,\x - \xo 22:9 \xt 2 Muit 32:3\xta ; j. n. v.;\xta* Es 22:30\x* \p \v 10 ja di lokkabetet Jerusalem viesoid, ja di gaikkobetet viesoid vuolas nannim varas muvra.\x - \xo 22:10 \xt Jer 33:4\x* \p \v 11 Ja di dakkabetet rogge goabbas̄aǥai muvrai gaski dam boares laddo c̄aci varas; — mutto epet di gæc̄a dokko su guvllui, gutte daǥai dam\f + \fr 22:11 \ft dam, mi mærreduvvu Jerusalemi.\f*, ja su, gutte rakadi dam gukkes aige gæc̄est, epet di oaine.\x - \xo 22:11 \xt 2 Gon 19:25; Es 37:26\x* \p \v 12 Ja Hærra, dat Hærra Sebaot, c̄uorvvo dam bæive c̄ierrot ja luoibmat ja oaive rakit ja jec̄aidæsek boakkanastet sækain.\x - \xo 22:12 \xt Mika 1:16\x* \p \v 13 Mutto gæc̄a, avvo læ ja illo; vuovsak njuvvujuvvujek, savcak njuvvujuvvujek, bierggo borrujuvvu, ja vidne jukkujuvvu: — Borrop mi ja jukkop; dastgo itten galggap mi jabmet\f + \fr 22:13 \ft nuft celkkek si.\f*.\x - \xo 22:13 \xt Es 56:12; Visesv 2:6\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Kor 15:32\x* \p \v 14 Mutto mu beljin c̄uogja dam Hærra Sebaot almostus: Duođai, dam værredaǥo epet di galga oaʒ̄ʒ̄ot soabatuvvut, ouddalgo di jabmebetet, cælkka Hærra, dat Hærra Sebaot. \p \v 15 Nuft cælkka Hærra, dat Hærra Sebaot: Mana sisa dam vieso oudastc̄uoʒ̄ʒ̄o lusa. Sebna lusa, gutte læ vieso bagjel, ja cælke:\x - \xo 22:15 \xt 2 Gon 18:18\x* \p \v 16 Mi dust læ dast, ja gi dust læ dast, go don læk dasa c̄uoppam aldsesad havde, don, gutte c̄uopak aldsesad havde allagassi, roggak aldsesad viste bavte sisa? \p \v 17 Gæc̄a, Hærra galgga suppit du, duođai suppit du erit, o olmai! Son galgga gurppit du c̄oakkai, \p \v 18 son galgga nođđodet du nođđon ja balkestet du nuftgo spaba dokko viddes ædnami; dokko galgak don, ja dokko galgak don jabmet, ja dokko galggek du hærvas vavnak, don hæpad du hærrad vissui! \p \v 19 Ja mon aigom nordastet du vuolas du fidnostad, ja du sajestad galgak don balkestuvvut vuolas. \p \v 20 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, de aigom mon ravkkat mu balvvalægjam Eljakima, Hilkias barne,\x - \xo 22:20 \xt Es 36:3; 2 Gon 18:18\x* \p \v 21 ja mon aigom garvotet sudnji du gavte ja boakkanastet su du boakkanin ja addet du isedvuođa su gitti, ja son galgga læt ac̄c̄en Jerusalem assidi ja Juda vissui.\x - \xo 22:21 \xt 4 Mos 20:28\x* \p \v 22 Ja mon aigom bigjat David vieso c̄oavddag su oalge ala, ja son galgga rabastet, ja i oktage dappat, ja dappat, ja i oktage rabastet.\x - \xo 22:22 \xt Job 12:14; Alm 3:7; 1:18; Matt 16:19\x* \p \v 23 Ja mon aigom giddit su nuftgo navle nana baikkai, ja son galgga s̄addat gudnestuollon su ac̄es vissui.\x - \xo 22:23 \xt Esr 9:8\x* \p \v 24 Ja si galggek hænggot su ala buok su ac̄e vieso hærvasvuođa; daid c̄abba urbid ja mæcces̄addoid, buok smavva littid, sikke fataid ja buok lairrelittid.\f + \fr 22:24 \ft d. l. obba su sokka.\f* \p \v 25 Dam bæive, cælkka dat Hærra Sebaot, galgga dat navlle likkat, mi læi giddijuvvum nana baikkai, ja dat galgga gaskat c̄uppujuvvut ja gac̄c̄at vuolas, ja dat noađđe, mi læi dam alde, galgga dus̄s̄aduvvut; dastgo Hærra læ sardnom. \c 23 \s1 23. Kapittal. \s2 Profeta gulat, atte dat rigges ja famolas̄ gavppe‐gavpug Tyrus galgga dus̄s̄aduvvut, ja dam assek mannat batarussi ædnamestesek erit, stuora suorgatussan obba Fønikiai ja daidi gavpugidi, mak læk Tyrusa vuluc̄ak, ja daidi olbmuidi, guđek Tyrusin gavpas̄ek. Dat duobmo boatta Hærrast, gutte dam hærvas Tyrusa dubmim bokte datto dubmit buok dam, mi hærvas læ ædnam alde, 1–14. Gukkes aige gæc̄est galgga Hærra addet Tyrusi dam riggodaǥa fastain ruoktot, mutto dat galgga dalle adnet dam Hærra balvvalusast, 15–18. \p \v 1 Sakka Tyrus bagjel. Holvvot, di Tarsis‐skipak! Dastgo dat læ dus̄s̄aduvvum, nuft atte i læk viesso, ige ruoktot‐boattem s̄atan æmbo; Kittim ædnamest almostattujuvvu dat sigjidi.\x - \xo 23:1 \xt Jer 47:4; Esek 26:2\xta ; j. n. v.;\xta* 27:2\xta ; j. n. v.;\xta* 28:2\xta ; j. n. v.;\xta* Sak 9:2\xta ; j. n. v.;\xta* 4 Mos 24:24\x* \p \v 2 Javotuvvet, di, guđek assabetet mærra‐gaddest, maid Sidon gavppe‐olbmak, guđek jottek abe mielde, devdde! \p \v 3 Ja dolvvujuvvum stuora c̄aci rastas̄addai Sikor\f + \fr 23:3 \ft d. l. Niledæno.\f* siebman, joǥa lagjo, dam\f + \fr 23:3 \ft d. l. Tyrusa.\f* sisaboatton, ja dat læi markanen olmus̄‐s̄lajaidi. \p \v 4 Hæppan, Sidon! Dastgo appe, abe ladne, cælkka: Æi must læk læmas̄ avtak, imge mon læk rieǥadattam, imge bajasbiebmam barnac̄id, imge bajasgæssam nieidaid. \p \v 5 Go sakka olle Egypteni, de galggek si doargestet saǥai diti Tyrusa birra. \p \v 6 Mannet rasta Tarsisi, holvvot, di, guđek assabetet mærra‐gaddest! \p \v 7 Lægo dat din avvodægje gavpug, man alggo læ dolus̄ beivi rajest, man juolgek guddek dam dokko assat nuftgo amasen dobbe gukken?\x - \xo 23:7 \xt Sef 2:15\x* \p \v 8 Gi læ arvvalam dam Tyrus bagjel, su bagjel, gutte juoǥadi kruonoid, gæn gavppe‐olbmak legje oaivamuʒ̄ak, gæn gavpas̄ægjek legje ædnam gudnijattujuvvum olbmak?\x - \xo 23:8 \xt Alm 18:23\x* \p \v 9 Dat Hærra Sebaot læ arvvalam dam, æppebasotam diti buok c̄ævllas hærvaid, æppegudnijattem diti buok ædnam gudnijattujuvvum olbmuid. \p \v 10 Mana mietta du ædnamad, nuftgo dædno\f + \fr 23:10 \ft d. l. Niledædno.\f*, don Tarsis nieidda! I læk s̄atan mikkege baddid. \p \v 11 Son læ geiggim gieđas abe bagjel, son læ doargestattam gonagasrikaid; Hærra læ goc̄c̄om dus̄s̄adet Kanaan nana ladnid.\x - \xo 23:11 \xt Job 12:23, 24\x* \p \v 12 Ja son celki: Ik don galga s̄atan æmbo bissot avvodæmest, don ribatallam, nieidda, Sidon nieidda! Likka bajas, mana rasta Kittimi! Ik vela dobbege galga gavdnat orrom‐mas̄o. \p \v 13 Gæc̄a, Kaldealaʒ̄ai ænam, dat almug, mi ouddal i læm vela, — Assur læ dam\f + \fr 23:13 \ft ædnam.\f* rakadam mæcce‐assi\f + \fr 23:13 \ft Kaldealaʒ̄ak.\f* varas, — si ceggijek toarnaidæsek, rappek dam\f + \fr 23:13 \ft Tyrusa.\f* s̄loatai vuođoid, dakkek dam c̄ievrrac̄obman. \p \v 14 Holvvot, di Tarsis‐skipak! Dastgo dus̄s̄aduvvum læ din nana ladne.\x - \xo 23:14 \xt Es 23:1\x* \p \v 15 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, atte Tyrus galgga vajaldattujuvvut c̄iec̄a loǥe jaǥe sisa, nuft gukka go ovta gonagasa bæivek; go c̄iec̄a loǥe jaǥe læk vassam, de galgga Tyrusi gævvat lavllaga mielde fuora birra:\x - \xo 23:15 \xt Jer 30:14\x* \p \v 16 Valde sitara, vaʒe birra gavpug mielde, don vajaldattum fuorra! C̄uojat nuft buoremusat, go don matak, lavlo lavllaga lavllag ala, vai don s̄addas̄ik muittujuvvut! \p \v 17 Ja de galgga dapatuvvat, go c̄iec̄a loǥe jaǥe læk vassam, de galgga Hærra iskadet Tyrusa, ja dat galgga fastain bæssat su furrus̄am‐balkkasis, ja dat galgga furrus̄et buok ædnam rikaiguim obba ædnam mietta. \p \v 18 Mutto dam vuoitto ja dam furrus̄am‐balkka galgga læt Hærrai basotuvvum, i dat galga bajas c̄obmijuvvut ja i bajas c̄oggujuvvut; dastgo si, guđek c̄okkajek Hærra muođoi oudast, galggek oaʒ̄ʒ̄ot dam vuoito dam oudast borrat gallasi ja garvotet jec̄aidæsek hærvvaset.\x - \xo 23:18 \xt Salm 45:13; 87:4; Ap daǥ 21:3, 4\x* \c 24 \s1 24. Kapittal. \s2 Profeta gulat, atte stuora hævatus galgga boattet ædnam bagjeli, damditi go dam assek læk dam æppebasotam sin oskaldasmættomvuođasek bokte Hærra vuostai; dat galgga dæivvedet buokaid alma erotusataǥa, loapatet buok ilo ja guođđet dus̄s̄e harve olbmuid, guđek dasto galggek maidnot Hærra hærvasvuođa, 1–15. Profeta gulla vuoiŋast dai bestujuvvum olbmui ramaduslavllagid, mutto fertte goitge vaiddalet oainededin dam hirmos hævatusa, mi galgga boattet bestujume ouddal, 16–20. Dam aige galgga Hærra rangas̄tet daid baha famoid allagasast ja ædnam alde ja vurkkit daid duomo bæivvai, goas su hærvasvuotta galgga suodnjarastet æmbo go buok æra hærvasvuotta, 21–23. \p \v 1 Gæc̄a, Hærra gurre ædnama ja guorranatta dam, ja son nubbastutta dam hame ja biđge daid, guđek dam alde assek.\x - \xo 24:1 \xt Nah 2:11\x* \p \v 2 Dalle gævva, moft albmugi, nuft pappi, moft balvvalægjai, nuft su isedi, moft bigai, nuft su æmedi, moft oastai, nuft vuovddai, moft lonijægjai, nuft loadnavalddai, moft vuoito valddai, nuft sudnji, gæst vuoitto valddujuvvu.\x - \xo 24:2 \xt Hos 4:9\x* \p \v 3 Gurrijuvvut, duođai, gurrijuvvut galgga ænam ja spegjujuvvut, duođai, spegjujuvvut; dastgo Hærra læ sardnom dam sane. \p \v 4 Ænam asta, goldna; ædnam rika vuoimetuvvu, goldna; dak alemusak olbmuin ædnam alde vuoimetuvvek.\x - \xo 24:4 \xt Joel 1:10\x* \p \v 5 Ja ænam læ æppebasotuvvum dai vuolde, guđek assek dam alde; dastgo si læk bagjelduolbmam ― la ǥaid, bagjellavkkim bakkoma, rikkom dam aǥalas̄ litto. \p \v 6 Damditi loakta garrodus ædnama, ja si, guđek dam alde assek, ferttijek makset; damditi astek ædnam assek, ja dus̄s̄e harve olbmuk baccek.\x - \xo 24:6 \xt Es 16:14\x* \p \v 7 Vidnemuorje lavtadas laivvo, vidnemuorra vuoimetuvva; buokak, guđek læk vaimo‐ilost, s̄ukkek. \p \v 8 Vassam læ illo paukai jiena bokte, avvodegji s̄labma læ nokkam; vassam læ illo sitara c̄uogjam bokte.\x - \xo 24:8 \xt Jer 7:34\x* \p \v 9 Æi si juǥa vine lavllomin; ric̄c̄a læ garra jukkamus̄ sigjidi, guđek dam jukkek. \p \v 10 Vuolas gaikkujuvvum læ dat avddem gavpug; dappujuvvum læ juokke viesso, nuft atte i oktage mate sisa mannat. \p \v 11 Huikas læ vine diti balggai alde; javkkam læ buok illo, erit bataram læ ædnama avvo. \p \v 12 Gavpugi læ baccam dus̄s̄e hævvanæbme, ja portta læ cuvkkijuvvum moallon. \p \v 13 Dastgo nuft galgga gævvat ædnam alde gasko albmugi gaskast, nuftgo dalle go olljomuora s̄addok vuolas cabmujuvvujek, nuftgo maŋŋelajoi aige, go vidnemuorje‐lagjo læ nokkam.\x - \xo 24:13 \xt Es 17:5, 6\x* \p \v 14 Si\f + \fr 24:14 \ft dak, guđek læk baccam.\f*, si galggek bajedet sin jienasek, c̄uorvvot avoin; Hærra hærvasvuođa diti avvodek si abe guovlost. \p \v 15 Damditi gudnijattet Hærra, di, guđek assabetet c̄uovggas guovloin\f + \fr 24:15 \ft nuorttan.\f*, Hærra, Israel Ibmel, nama, di, guđek assabetet abe sulluin!\f + \fr 24:15 \ft oarjen.\f* \p \v 16 Ædnam olgomus̄ ravdast gullap mi ramaduslavllagid: Gudne lekus dam vanhurskasi! Mutto mon cælkam: Mon hævvanam, mon hævvanam, vuoi munji! Rievvarak rievedek, duođai rievvarak rievedek sallas̄a. \p \v 17 Hirbma ja havdde ja fierbme du bagjeli, don ædnam asse! \p \v 18 Ja de galgga dapatuvvat, atte dat, gutte batara hirma jiena oudast, galgga gac̄c̄at havddai, ja dat, gutte bæssa bajas havdest, galgga darvvanet fierbmai; dastgo dappaldaǥak allagasast læk rappujuvvum, ja ædnam vuođok doargestek.\x - \xo 24:18 \xt Jer 48:44; Amos 5:19; 1 Mos 7:11\x* \p \v 19 Dogjujuvvut, cuovkas dogjujuvvut s̄adda ænam, luddijuvvut, moallon luddijuvvut s̄adda ænam, doargestattujuvvut, c̄ađa doargestattujuvvut s̄adda ænam. \p \v 20 Suoibbot galgga ænam nuftgo jukkam olmus̄ ja suǥadet duokko deiki nuftgo hængosængga, ja dam værredakko galgga dam dæddet, ja dat galgga gac̄c̄at ja i galga s̄atan bagjanet. \p \v 21 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, atte Hærra galgga ocatallat dam allagasa væǥaid allagasast ja ædnam gonagasaid ædnam alde; \p \v 22 ja si galggek c̄okkijuvvut c̄oakkai nuftgo fangak biejo sisa ja bigjujuvvut giddagassi, ja ollo beivi gæc̄est galggek si ocatallujuvvut.\x - \xo 24:22 \xt 2 Petr 2:5\x* \p \v 23 Ja manno galgga skamasgus̄s̄at ja bæivas̄ hæppanaddat; dastgo dat Hærra Sebaot rađđe Sion vare alde ja Jerusalemest, ja su vuorrasi muođoi oudast læ hærvasvuotta.\x - \xo 24:23 \xt Alm 4:4\x* \c 25 \s1 25. Kapittal. \s2 Ibmel almug ramed su Ibmeles, damditi go son læ dam bæstam hævatedines dam vuolasduolbme, dam famolas̄ ja goaves mailbmerika, 1–5. Dam rika dus̄s̄adume maŋŋel galgga son su rikastes apasmattet buok albmugid hærvvasæmus buriguim, eritvalddet sin vuoiŋalas̄ c̄uovgatesvuođa, dus̄s̄en dakkat jabmema ja loapatet buok morras̄a ja hæppada, 6–8. Dam su bæstema diti ja c̄ævllas mailme vuittujume ja vuoledume diti galgga su almug ramedet su, 9–12. \p \v 1 Hærra, don læk mu Ibmel; mon aigom goargotet du, ramedet du nama, dastgo don læk dakkam oavddodaǥo; du arvvalusak dolus̄ aige rajest læk oskaldasvuotta ja nanosvuotta.\x - \xo 25:1 \xt Salm 31:15; 63:2; Es 46:10\x* \p \v 2 Dastgo don læk dakkam gavpuga gæđgec̄obman, nana gavpuga c̄ievrrac̄obman, abmasi s̄loataid nuft, atte æi dak s̄atan læk mikkege gavpugid; æi dak galga bajashuksijuvvut buok aǥalas̄vutti. \p \v 3 Damditi galgga garra almug du gudnijattet, goaves bakeni gavpug dust ballat; \p \v 4 dastgo don læk læmas̄ suogjen dam hegjui, suogjen dam gæfhai su aŧestusa siste, suogjen c̄acceras̄o vuostai, suoivvanen baka vuostai; dastgo vækkavaldalaʒ̄ai darram læ nuftgo c̄acceras̄s̄o sæine vuostai.\x - \xo 25:4 \xt Jer 16:19; Es 4:6; Sir 34:17\x* \p \v 5 Nuftgo baka goikke ædnamest, nuft vuolas dæddak don abmasi juma; nuftgo bakka balva suoivvana bokte, nuft javotuvva vækkavaldalaʒ̄ai lavllom. \p \v 6 Ja dat Hærra Sebaot galgga dam vare alde dakkat buok albmugidi guossemallasid buoides borramus̄aiguim, guossemallasid boares vinin, buoides ađđajes borramus̄‐s̄lajaiguim, c̄ilggijuvvum boares vinin.\x - \xo 25:6 \xt Salm 22:27\xta ; j. n. v.;\xta* Matt 22:2; Luk 14:16; Alm 19:7, 9\x* \p \v 7 Ja son galgga dam vare alde dus̄s̄en dakkat dam gokc̄asa, mi birragokc̄a buok albmugid, ja dam gokc̄asa, mi læ gokc̄ujuvvum buok bakenlas̄ albmugi bagjel.\x - \xo 25:7 \xt Es 29:10; 60:2; 2 Kor 3:15, 16\x* \p \v 8 Son galgga njiellat jabmema aǥalas̄ aiggai, ja dat Hærra Hærra galga eritsikkot c̄ierrasid buok muođoin, ja su olbmuides hæppada galgga son erit valddet obba ædnamest; dastgo Hærra læ sardnom.\x - \xo 25:8 \xt 1 Kor 15:26, 54; 2 Tim 1:10; Alm 7:17; 21:4; Salm 126:5\x* \p \v 9 Ja olmus̄ galgga cælkket dam bæive: Gæc̄a, dast læ min Ibmel, dat, gæn mi vurdimek jec̄aidæmek bæstet, dat Hærra, gæn mi vurdimek; avvodekop ja illodekop mi su bæstem diti!\x - \xo 25:9 \xt Salm 48:15; 42:6, 12\x* \p \v 10 Dastgo Hærra gietta galgga orrot dam vare alde; mutto Moab galgga vuolas dulbmujuvvut su sagjasis, nuftgo oalgak vuolas dulbmujuvvujek mukkec̄accai. \p \v 11 Ja dat galgga lebbit su gieđaides gasko dam siste, nuftgo vuogje olmus̄ lebbe daid vuogjam varas; mutto son\f + \fr 25:11 \ft Hærra.\f* galgga vuolas dæddet dam c̄ævllaivuođa oktanaǥa dam gieđai gavvalus̄s̄amin. \p \v 12 Ja du\f + \fr 25:12 \ft Moaba.\f* muvrai alla ladne galgga son vuolas sojatet, vuolas dæddet, c̄asket ædnami vuolas, gidda mulddi vuolas.\x - \xo 25:12 \xt Es 26:5\x* \c 26 \s1 26. Kapittal. \s2 Dalle galgga Ibmel almug ramedet dam nana rika, maid Ibmel læ rakadam dam varas, man varjalus læ su bæstem, ja man assek dak vanhurskasak ja oskaldasak læk, 1, 2. Dat dovdda, atte dus̄s̄e nana dorvvo Ibmel ala adda bistevas̄ rafhe, ja atte dat damditi alo berre dorvastet su ala, gutte læ ollaset bagjeli luotetatte, gutte læ vuolas c̄askam dai c̄ævllas olbmui gorggis famo, bigjam dam dai vuollegis olbmui julgi vuollai ja gæino rakadam daidi vanhurskasidi, 3–7. Dat vurdi dalle maidai halidusain su duomoid, dainago dak ibmelmættomak dus̄s̄e dai bokte s̄addek oappat vanhurskesvuođa, 8–10. Dat oini Hærra dus̄s̄adæmen vas̄alaʒ̄aides ja vuordda damditi, atte son maidai dalge aiggo addet dasa rafhe, 11, 12. Dak vas̄alaʒ̄ak, guđek læk rađđim dam bagjel, læk jabmam ja æi galga s̄atan goessege maccat ruoktot dam ællemi, mutto dat jes̄ galgga s̄addat hui ædnagen, 13-15. Bagadusa aige ocai dat Hærra rokkadaladedin bestujume ja ođđa ællema, mutto gukka dus̄s̄as; dal dat læ nanos dam ala, atte Hærra galgga dam jabmidge bajasc̄uoʒ̄aldattet ođđa ællemi, 16–19. Profeta goc̄c̄o Ibmel albmuga jaskaden vuorddet Hærra, dassac̄igo su moarre læ vassam, ja son likka bajas rangas̄tam diti buok dam vas̄alaʒ̄aid, 20, 21, erinoamac̄et daid mailbmerikaid, mak læk dam vuolas duolbmam, kap. 27, 1. \p \v 1 Dam bæive galgga dat lavla lavllujuvvut Juda ædnamest: Nana gavpug læ mist, bestujume bigja son muvrran ja varjalussan.\x - \xo 26:1 \xt Salm 46:6; 87:1; Matt 16:18; Es 60:18\x* \p \v 2 Rabasteket portaid, vai sisa manas̄i vanhurskes almug, mi aimoin bisota oskaldasvuođa.\x - \xo 26:2 \xt Salm 118:19, 20\x* \p \v 3 Dasa, gæst læ vuođđoduvvum miella, sudnji don aimoin bisotak rafhe, duođai rafhe, dastgo du ala son dorvasta. \p \v 4 Dorvasteket Hærra ala oktelassi ja alelassi! Dastgo dat Hærra Hærra læ migjidi aǥalas̄ bakte.\x - \xo 26:4 \xt Salm 118:8, 9; 5 Mos 32:4; Hab 1:12\x* \p \v 5 Dastgo son læ vuolas sojatam daid, guđek asse allagasast, dam c̄oarrajægje gavpuga; son vuolas deddi dam, vuolas deddi dam gidda ædnami, c̄aski dam gidda mulddi vuolas.\x - \xo 26:5 \xt Es 25:12\x* \p \v 6 Juolgge vuolas duolmai dam, dam varnotæme juolgek, hæjos olbmui duolmastaǥak.\x - \xo 26:6 \xt Es 28:3\x* \p \v 7 Dam vanhurskasa balges læ jalggad; jalggaden daǥak don dam vanhurskasa gæino. \p \v 8 Du duomoi balgga alde, Hærra, mi maidai du vurdimek; du nammi ja du muittem maŋŋai læi min sielo halidus.\x - \xo 26:8 \xt Salm 37:4\x* \p \v 9 Mu sieloinam halidim mon dudnji ikko, ja mu vuoiŋainam mu siskaldasastam occim mon du. Dastgo nuft farga go du duomok bottek ædnami, de oppek ædnam rika assek vanhurskesvuođa. \p \v 10 Jos ibmelmættom armetuvvu, de i son oapa vanhurskesvuođa; vuoiggadvuođa ædnamest dakka son værrevuođa, ige son oaine Hærra allagvuođa. \p \v 11 Hærra! Allaget bajeduvvum læi du gietta, æi si oaidnam dam; si oʒ̄ʒ̄u oaidnet du angervuođa albmuga diti, ja s̄adde hæppad vuollai; duođai, dolla noǥati du vas̄alaʒ̄aid. \p \v 12 Hærra! Don galgak doaimatet migjidi rafhe; dastgo alma buok dam, maid mi læp dakkam, læk don dakkam min oudast.\x - \xo 26:12 \xt Joh 15:5\x* \p \v 13 Hærra, min Ibmelæmek! Æra hærrak go don læk rađđim min bagjel; aivefal du bokte ramedep mi du nama. \p \v 14 Jabmek æi s̄adda ællen, jamekak æi c̄uoʒ̄ʒ̄el bajas;\f + \fr 26:14 \ft namalassi dam ællemi.\f* damditi ocatalak ja dus̄s̄adak don sin ja daǥak buok sin muittema dus̄s̄en.\x - \xo 26:14 \xt 5 Mos 32:26; Job 18:17; Salm 9:7; 88:11\xta ; j. n. v.;\xta* Sanel 10:7\x* \p \v 15 Don lasetak albmuga, o Hærra! Don lasetak albmuga, don hærvasmattak jec̄ad; don sirdak buok ædnam rajid gukkas olggoli. \p \v 16 Hærra! Hæđest occe si du; si dakke jaskis rokkusa, go du bagadus bođi sin bagjeli.\x - \xo 26:16 \xt Salm 18:7; 77:3; Hos 5:15\x* \p \v 17 Nuftgo æppevægje nisson, gutte læ farga rieǥadattemen, mallagus̄s̄a ja c̄uorvvo su avtaides siste, nuft gævai migjidi du moare diti, Hærra!\x - \xo 26:17 \xt Es 13:8\x* \p \v 18 Mi læimek æppevægjen, mi mallagus̄aimek; go mi rieǥadattimek, de dat læi biegga; bestujume æp mi buktam ædnami, ja ædnamassek æi rieǥadam.\x - \xo 26:18 \xt Es 33:11\x* \p \v 19 Du jabmek galggek s̄addat ællen, mu likak galggek bajasc̄uoʒ̄ʒ̄elet; goccajeket ja avvodeket, di muolda assek! Dastgo suoldne rudnis urttasi bagjelist læ du suoldne, ja ænam rieǥadatta jamekid aldes.\f + \fr 26:19 \ft adda daid ruoktot ællemi.\f*\x - \xo 26:19 \xt Esek 37:3, 5\x* \p \v 20 Mana, mu albmugam, mana sisa du gammaridasad ja dapa du uvsaidad maŋestad! C̄ieǥa jec̄adoanekas̄ c̄almeravkkalam bodduc̄a, dassac̄i go moarre vassa!\x - \xo 26:20 \xt Salm 57:2\x* \p \v 21 Dastgo gæc̄a, Hærra vuolgga su baikestes olgus ocatallam varas ædnam‐assid sin værredaǥo diti, ja ænam galgga addet su golgatuvvum varaides albma boattet ja i galga satan gokc̄at su goddujuvvum olbmuides.\x - \xo 26:21 \xt Mika 1:3; 1 Mos 4:10\xta ; j. n. v.;\xta* Job 16:18\x* \c 27 \s1 27. Kapittal. \s2 Dam rangas̄tusa maŋŋel gaigga Hærra c̄ajetet su albmugasas aivefal armo, buristsivdnedet ja varjalet dam buok vas̄alas̄ fallitemi vuostai, 2–5. Dat galgga dalle liđid adnet ja s̄addadet valljogas s̄addoid, 6. Hærra læ galle ouddal bagadam dam, mutto i almake nuft garraset go dam vas̄alaʒ̄aid, mutto muddaget, dam varas vai satas̄i dam jorggalæbmai; go dat damditi jorggal jec̄as ja duođas̄tussan su jorggalusas ala hæitta buok æppe‐ibmelbalvvalusast erit, de datto son fastain armetet dam bagjeli; dam jiermetesvuotta læ as̄s̄e dam rangas̄tussi, 7–11. Dom arbmo‐aige galgga Hærra c̄okkit su viddaset biđgijuvvum albmuges, mi dalle galgga rokkadallat su dam basse vare alde Jerusalemest, 12, 13. \p \v 1 Dam bæive galgga Hærra su mikines, su garra ja stuora ja nana mikines, ocatallat leviatana, dam fales guovde\f + \fr 27:1 \ft Job 26, 13.\f*, ja leviatana, dam moalkkas guovde, ja son galgga goddet dam ruome, mi læ abest\f + \fr 27:1 \ft 19, 5. Esek. 29, 3; 32, 3.\f*.\x - \xo 27:1 \xt Es 27:24, 21; Alm 12:9; 19:20\x* \p \v 2 Dam bæive galgga celkkujuvvut: Læ c̄abba vidnegardde; lavllot dam birra!\x - \xo 27:2 \xt Es 5:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 Mon, Hærra, læm dam gocetægje, juokke c̄almeravkkalæme boddo laktadam mon dam; amas guttege dam ocatallat, de gocetam mon dam ija bæive. \p \v 4 I must læk moarre. Go dadde lifc̄e bastelis lanjak ja gaskalasak mu vuostai soađest! Mon manas̄im roatta dai ala, boaldas̄im daid buokaidrak, — \x - \xo 27:4 \xt Es 10:17\x* \p \v 5 muđoigo si batarifc̄e mu suogjalusa vuollai, daǥas̄egje rafhe muina, duođai daǥas̄egje rafhe muina. \p \v 6 Dain boatte beivin galgga Jakob ruottastuvvat, Israel adnet liđid ja oaʒ̄ʒ̄ot surgid, ja si galggek dævddet ædnamrika s̄addoiguim.\x - \xo 27:6 \xt Es 37:31\x* \p \v 7 Lægobe son\f + \fr 27:7 \ft Hærra.\f* c̄askam su\f + \fr 27:7 \ft Israel.\f* nuft, moft son c̄aski dam, gutte c̄aski su? Daihe goddujuvvuigo son, nuftgo dam goddujuvvumak goddujuvvujegje? \p \v 8 Muddagvuođain mannik don suina\f + \fr 27:8 \ft Israel særvvegodde.\f* rievte ouddi, go don hilgguk su; son\f + \fr 27:8 \ft Hærra.\f* aji su erit su garra dalkes bokte nuorttabiega bæive.\x - \xo 27:8 \xt Jer 10:24; 46:28\x* \p \v 9 Damditi s̄adda Jakoba værredakko daggo bokte soabatuvvut, — ja dat læ obba dat s̄addo, mi dast boatta, atte son eritvaldda su suddo, — daggo bokte, atte son dakka buok altargeđgid nuftgo cuvkkijuvvum galkkageđgid; Astarte‐govak ja bæivas̄‐baʒek æi s̄atan cæggan.\x - \xo 27:9 \xt Es 2:20; 17:7, 8; 30:22; 31:7; 3 Mos 26:30\x* \p \v 10 Dastgo dat nana gavpug læ oktovuođast, viste, mi læ guoros olbmuin ja guđđujuvvum nuftgo mæcce; dobbe guotto galbbe, ja dobbe vuoiŋad dat ja borra dam ovsid; \p \v 11 go dam suorgek læk goikkam, de dak dogjujuvvujek gaskat, nissonak bottek ja dakkek dola daiguim; dastgo i dat læk jiermalas̄ almug; damditi son, gutte dam sivdnedi, i armet dam bagjeli, ja son, gutte dam rakadi, i læk dasa arbmogas. \p \v 12 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, de galgga Hærra cabmet s̄addoid vuolas dæno\f + \fr 27:12 \ft d. l. Eufrat.\f* ravnjest gidda Egypten joǥac̄a ragjai, ja di, di galggabetet bajas c̄oggujuvvut, ovtai ovtai, di Israel manak! \p \v 13 Ja de galgga dapatuvvat dam bæive, de galgga c̄uojatuvvut stuora basunin, ja dak lappum olbmuk Assur ædnamest ja dak erit agjujuvvum olbmuk Egypten ædnamest galggek boattet, ja si galggek rokkadallat Hærra dam basse vare alde Jerusalemest.\x - \xo 27:13 \xt Es 11:11\xta ; j. n. v.\x* \c 28 \s1 28. Kapittal. \s2 Hærra galgga farga diktet dam c̄abba Samaria, man diti dak juǥis̄ ja vuoiŋalaʒ̄at garrem Efraimitalaʒ̄ak c̄ævllaistallek nuft sagga, dus̄s̄aduvvut famolas̄ vas̄alaʒ̄ast (Assyrialaʒ̄ain), 1–4, ja de son galgga su albmuges bacatassi s̄addat dam c̄igŋan ja addet dasa vanhurskes duobmarid ja famolas̄ soatte‐olbmaid, 5, 6. Maidai Juda oaivamuʒ̄akge jukkek ja læk vuoiŋalaʒ̄at garremin; sin c̄ævllaivuođastæsek hilgguk si higjedemin Hærra sanid profetai njalme bokte. Damditi galgga son daǥos c̄ađa sardnot sigjidi amas albmug bokte, mi galgga buktet dus̄s̄adume sin bagjeli, 7–13. Dus̄s̄as si gaddek, atte si læk varotam jec̄aidæsek dam vuostai littodæme bokte (Egyptalaʒ̄aiguim); Hærra galgga galle bæstet daid, guđek oskuk Messiasa boattema ala nuftgo dakkadussan dam ala, atte Ibmel almug i galga dus̄s̄at, mutto æppe‐oskolas̄ bilkkedegji doaiva galgga dus̄s̄en s̄addat, go Hærra ocatalla albmuga daggar rangas̄tusain, go son dolus̄ aigin ocatalai dam vas̄alaʒ̄aid, ja dat rangas̄tus galgga, go bissuk bilkkedæmest, s̄addat vela garrasæbbun, 14–22. Dak oskolaʒ̄ak æi galga goitge læt balost dam gulatuvvum rangas̄tusa diti; dastgo Ibmel i rangas̄t alelassi, mutto go rangas̄tus læ dakkam su duojes, de adda son dam maŋest c̄uovvot armo, ige son rangas̄t buokaid ovta garraset, ige vela daidge, gæid garrasebmuset rangas̄ta, cuvkke son rangas̄tusa bokte, 23–29. \p \v 1 Vuoi Efraim jukki c̄ævllas kruono ja dam s̄ovkudam hærvvarase, su c̄abba c̄iŋa, mi læ hærvvamen dai vinest njeiddujuvvum olbmui buoides læǥe bagjel.\f + \fr 28:1 \ft Samaria, Israel rika oaivve‐gavpug, læi vare alde s̄addolas̄ læǥest.\f*\x - \xo 28:1 \xt 1 Gon 16:24\x* \p \v 2 Gæc̄a, Hærrast læ gievras ja væǥalas̄ olmai\f + \fr 28:2 \ft Salmanasser, gi valdi Samaria.\f*, gi læ c̄uormasoavte lakasas̄, hævatægje ramadaǥa lakasas̄; nuftgo væǥalas̄, bagjeldulvve c̄aci dulvve njæidda son dam famoin ædnami.\x - \xo 28:2 \xt 2 Gon 18:10, 11\x* \p \v 3 Julgiguim galgga dat vuolas dulbmujuvvut, Efraim jukki c̄ævllas kruonno,\x - \xo 28:3 \xt Es 26:6\x* \p \v 4 ja dat s̄ovkudam hærvvarasse, su c̄abba c̄igŋa, mi læ hærvvamen dam buoides læǥe bagjel, galgga s̄addat nuftgo arra fikun, ouddalgo gæsse læ s̄addam, maid olmus̄ oaidna ja njiellala, go dat ain læ su gieđast. \p \v 5 Dam bæive galgga dat Hærra Sebaot læt c̄abba kruonnon ja hærvas ringgon su albmuges bacatassi\x - \xo 28:5 \xt Es 10:21; 11:16; Sef 2:9\x* \p \v 6 ja duomo vuoigŋan sudnji, gutte c̄okka dubmim diti, ja gievrravuottan sigjidi, guđek vuojetek soađe ruoktot porta lusa.\f + \fr 28:6 \ft vas̄alaʒ̄ai jec̄aidæsek porta lusa.\f* \p \v 7 Mutto maidai dak\f + \fr 28:7 \ft Juda oapestægjek.\f* suibbuk vinest ja guosadek garra jukkamus̄ast; papak ja profetak suibbuk garra jukkamus̄ast, læk biđatallam vidnai, guosadek garra jukkamus̄ast; si suibbuk oainatusa siste; skivvuk duomo siste; \p \v 8 dastgo buok bævdek læk dievva fastas̄atte vuovsanasain, i læk mikkege buttes sajid. \p \v 9 \f + \fr 28:9 \ft dam ja c̄uovvovas̄ værsa siste dikta son daid garrem oapestegjid sardnot.\f*Gæsa aiggo son oapatet dieđo, ja gæn aiggo son sattet saǥaid ibmerdet? Jogo son mielkest erit boaŧkanam, c̄iʒ̄ʒ̄est eritvalddum olbmuid? \p \v 10 Dastgo ravvag ravvag ala\f + \fr 28:10 \ft namalassi: gulata son.\f*, ravvag ravvag ala, njuolggadusa njuolggadusa ala, njuolggadusa njuolggadusa ala, vehas̄ dast, vehas̄ duost. \p \v 11 Duođai, albmug bokte, mast læk gakka boksamak, ja æra gilli galgga son sardnot dam albmugi,\x - \xo 28:11 \xt 1 Kor 14:21\x* \p \v 12 son, gutte celki sigjidi: Dat læ mas̄s̄o, suvvet dam vaibbasi mas̄o, ja dat læ vuoiŋadus. Mutto æi si dattom gullat.\x - \xo 28:12 \xt Jer 6:16; Matt 11:28, 29; 23:37\x* \p \v 13 De galgga dalle Hærra sadne s̄addat sigjidi ravan ravvag ala, ravan ravvag ala, njuolggadussan njuolgadusa ala, njuolggadussan njuolggadusa ala, vehas̄ dast, vehas̄ duost, vai si manas̄e dokko ja gac̄as̄e sælgalassi ja cuvkkijuvvus̄e ja roakkasifc̄e ja darvetuvvus̄e.\x - \xo 28:13 \xt Es 8:15\x* \p \v 14 Damditi gullet Hærra sane, di bilkkedægjek, di rađđijægjek dam albmug bagjel, mi læ Jerusalem siste! \p \v 15 Dastgo di cælkkebetet: Mi læp dakkam litto jabmemin ja s̄iettadusa jabmi aimoin; go bagjeldulvve spiggo manna ouddan, i galga min ragjai ollit; dastgo mi læp bigjam giellasa aldsesæmek bataramsagjen ja betolas̄vuođa aldsesæmek bæitosen.\x - \xo 28:15 \xt Visesv 1:16\x* \p \v 16 Damditi, nuft cælkka dat Hærra Hærra: Gæc̄a, mon læm dat, gutte læm vuođđodam Sioni ovta gæđge, ovta gæc̄c̄aluvvum gæđge, ovta mavsolas̄, nannoset vuođđoduvvum c̄iekkagæđge; gutte osko, sust i læk hoappo.\f + \fr 28:16 \ft son læ luovos balost ja suorgganæmest.\f*\x - \xo 28:16 \xt Salm 118:22; Matt 21:42; Rom 9:33; 1 Petr 2:6; Salm 25:3\x* \p \v 17 Ja mon aigom dakkat vuoiggadvuođa mittobadden ja vanhurskesvuođa viekkagen, ja c̄uorbmasak galggek eritrottit gielesvuođa bataramsaje, ja bæittosa galggek c̄acek eritdoiddet. \p \v 18 Ja din litto jabmemin galgga eritsikkujuvvut, ja din s̄iettadus jabmi aimoin i galga nanosen bissot; go dat bagjeldulvve spiggo manna ouddan, de di galggabetet vuolas dulbmujuvvut dast.\x - \xo 28:18 \xt Es 28:15\x* \p \v 19 Nuft davja go dat manna ouddan, de galgga dat rottit din erit; dastgo juokke iđđed galgga dat ouddan mannat, bæiveg ja ikko, ja dat galgga læt aive suorgganæbme ibmerdet saǥaid dam birra; \p \v 20 dastgo oađđemsagje læ bære oanekas̄ dast vanatallat jec̄as, ja govc̄as bære sægge dam sisa jec̄as giessat. \p \v 21 Dastgo nuftgo Perasim vare lutte galgga Hærra c̄uoʒ̄ʒ̄elet, nuftgo vuome siste Gibeon lutte galgga son moaratuvvat, dakkam varas su daǥos, amas læ su dakko, ja doaimatam varas su bargos, imas̄las̄ læ su barggo.\x - \xo 28:21 \xt 2 Sam 5:20, 25; 1 Muit 14:11, 16; Josv 10:12\x* \p \v 22 Ja dal, allet bilkked, amasek din baddek c̄avggijuvvut! Dastgo dus̄s̄en dakkujume ja nannoset arvvaluvvum rangas̄tusa læm mon gullam Hærrast, dam Hærrast Sebaotest, obba ædnam bagjel.\x - \xo 28:22 \xt Es 10:23; Rom 9:28\x* \p \v 23 Jorggaleket beljidædek ja gullet mu jiena, vuttivalddet ja gullet mu sarne! \p \v 24 Jogo son ædnam‐jorggo alelassi jorggo gilvvem varas, rappa ja harvve su ædnames?\x - \xo 28:24 \xt Sard 3:1\x* \p \v 25 Igo son, go son læ dassim dam bajeldasa, boŧkot dildaid\f + \fr 28:25 \ft muttoms̄lai bælddos̄addok.\f* ja gilve garvenid ja bija nisoid raiddon ja bivgid merkkijuvvum baikkai ja speltaid\f + \fr 28:25 \ft muttoms̄lai bælddos̄addok.\f* dai ravdabelidi? \p \v 26 Su Ibmel læ mattatam sudnji dam rievtes laǥe, son oapati sudnji dam. \p \v 27 Dastgo dildak æi raidnijuvvu raidnimgielkain, æige vavdnajuvlak firrujuvvu garveni bagjel; mutto sobbin cabmujuvvujek dildak olgus ja garvenak astataǥain. \p \v 28 Jogo laibbegornek cuvkkijuvvujek? Æi, dastgo æi dak hæitekættai raidnijuvvu, ja go olmus̄ vuogja su vavdnajuvlaides ja su hæstaides dai bagjel, de æi dak cuvkkijuvvu. \p \v 29 Dat maidai vuolgga dam Hærrast Sebaotest; son læ ovdulas̄ rađđai, stuores visesvutti. \c 29 \s1 29. Kapittal. \s2 Profeta gulat, atte Hærra oanekis aige gæc̄est galgga diktet Jerusalema garraset aŧestuvvut stuora vas̄alas̄ soattevæǥast (Assyrialaʒ̄ain), mutto dasto fakkistaǥa bæstet gavpuga hirbmadlas̄ rangas̄tusa bokte dam vas̄alaʒ̄ai bagjel, 1–8. Dat profeta gulatus læ albmugi ibmerdmættom dam vuoiŋalas̄ c̄almetesvuođa diti, maina Hærra dam rangas̄t, damditi go dam ibmelbalvvalus læ dus̄s̄e olbmu‐bakkomi guoktelas̄ vuttivalddem, 9–14. Albmuga jorgovuotta oidnu daggo bokte, atte dat, fuolakættai Ibmel sanest profetai bokte, arvvalis̄goatta littodæme harrai (Egyptenin), maid dat gadda jec̄as mattet c̄ikkosist adnet Ibmel oudast, 15, 16. Ibmel galgga oanekis aige gæc̄est nubbastuttet mailme hame, rakadet aldsesis særvegodde dain vaivas̄in ja varnotemin, mutto dus̄s̄adet dam c̄ævllas albmuga, mi læ sust virrom, 17–24. \p \v 1 Vuoi Arieli\f + \fr 29:1 \ft Ibmel legjon (33, 7); nuft goc̄c̄ujuvvu dast Jerusalem.\f*, Ariel, don gavpug, gosa David luoittali! Laseteket jaǥe jakkai, diktet basid mannat birra! \p \v 2 De aigom mon aŧestet Ariela, ja de galgga læt moras̄ ja luogjom; mutto nuft dat\f + \fr 29:2 \ft Jerusalem.\f* galgga læt munji nuftgo Ariel. \p \v 3 Mon aigom birastattet du birra buok, ja mon aigom sisa stanggit du faktijegjiguim ja bajasđakkat seinid du vuostai.\x - \xo 29:3 \xt Luk 19:43\x* \p \v 4 De galgak don vuollegis jienain sardnot ædnamest, ja muoldast galggek du sanek ouddan muljarduvvut; ja du jiedna galgga nuftgo jabmi manidægje jiedna gullut ædnamest, ja muoldast galgga du sardnom samaidet. \p \v 5 Mutto de galgga du vas̄alaʒ̄ai ædnagvuotta s̄addat nuftgo fina gavja, ja vækkavaldalaʒ̄ai ædnagvuotta nuftgo borgestægje avnak, ja dat galgga dapatuvvat ovta c̄almeravkkalam boddost, oktanaǥa.\x - \xo 29:5 \xt Es 37:36\x* \p \v 6 Dam Hærrast Sebaotest galgga boattet ocatallam jumain ja rađain ja garra damain, jorrebiegain ja ramadaǥain ja loapatægje dolla‐njuokc̄amin.\x - \xo 29:6 \xt Es 30:30\x* \p \v 7 Ja buok dai bakenlas̄ albmugi ædnagvuotta, mak sottek Ariel vuostai, galgga s̄addat nuftgo niekko, nuftgo igja‐oainatus, dak buokak, guđek sottek dam ja dam ladne vuostai, ja guđek aŧestek dam. \p \v 8 Ja de galgga gævvat, dego go nælggo olmus̄ nieǥad ja sudnji orro, dego son lifc̄i borramen, mutto go son morid, de læ son guoros, ja dego go goikkaluvve olmus̄ nieǥad ja sudnji orro, dego son lifc̄i jukkamen, mutto go son gocca, gæc̄a, de læ son vuoimetæbme, ja su siello vuoimetuvva; nuft galgga gævvat buok dai bakenlas̄ albmugi ædnagvutti, mak sottek Sion vare vuostai. \p \v 9 Gavkket gutteg guimidædek ala ja moivvas̄uvvet! Cuovgatuttet jec̄aidædek ja s̄addet c̄uovgatæbmen! Si læk garremin, mutto æi vinest; si suibbuk, mutto æi garra jukkamus̄ast. \p \v 10 Dastgo Hærra læ golgatam din bagjeli lossis nakkari vuoiŋa, ja son læ dappam din c̄almid, profetaid, ja gokc̄am din oivid, oidnid.\x - \xo 29:10 \xt 1 Sam 9:9\x* \p \v 11 Ja nuft læ oainatus buok dam birra s̄addam digjidi nuftgo sæilleduvvum girje sanek, maid olmus̄ adda muttomi, gutte dovdda c̄allaga, cælkededin: Rakkasam, loǥa dam! Mutto son cælkka: Im mon sate, dainago dat læ sæilleduvvum. \p \v 12 Daihe girje addujuvvu muttomi, gutte i dovda c̄allaga, dai saniguim: Rakkasam, loǥa dam! Mutto son cælkka: Im mon dovda c̄allaga. \p \v 13 Ja Hærra cælkka: Dađemielde go dat almug adna jec̄as mu lakka su njalmines ja gudnijatta muo su boksamidesguim, mutto adna su vaimos gukken must erit, ja sin ballo must læ olbmu‐bakkom, maid si læk oappam,\x - \xo 29:13 \xt Salm 78:36, 37; Matt 15:8, 9; Mark 7:6\xta ; j. n. v.\x* \p \v 14 gæc̄a, damditi aigom mon bissot mænnodæmest ovdulaʒ̄at daina albmugin, ovdulaʒ̄at ja imas̄laʒ̄at, ja dam visai visesvuotta galgga nokkat, ja dam jiermalaʒ̄ai jierbme galgga c̄iekkadet.\x - \xo 29:14 \xt Es 44:25; Obad 1:8; 1 Kor 1:19\xta ; j. n. v.\x* \p \v 15 Vuoi sigjidi, guđek c̄iegŋalet aigguk c̄iekkat Hærra oudast sin aiggomus̄aidæsek, ja gæi daǥok dakkujuvvujek sævdnjadasa siste, ja guđek celkkek: Gi oaidna min, ja gi dovdda min?\x - \xo 29:15 \xt Job 24:15\xta ; j. n. v.;\xta* Salm 10:11, 13; 94:7; Esek 8:12; Visesv 17:3; Sir 16:19\xta ; j. n. v.;\xta* 23:27\xta ; j. n. v.\x* \p \v 16 Maggar jorgovuotta! — Jogo son lairrelitte dakke læ lokkamest nuftgo su lairre, nuft atte dakko matas̄i cælkket su birra, gutte daǥai dam: I son læk muo dakkam, ja dat, mi læ rakaduvvum, cælkket su birra, gutte dam rakadi: I son ibmerd dam? \p \v 17 Igo vela læk oanekis boddus̄, de galgga Libanon s̄addat s̄addolas̄ ænamen, ja s̄addolas̄ ænam lokkujuvvut vuovdden.\x - \xo 29:17 \xt Es 32:15\x* \p \v 18 Ja dam bæive galggek dak bæljetæmek gullat girje sanid, ja olgus moskosist ja sævdnjadasa siste galggek c̄uovgatemi c̄almek oaidnet,\x - \xo 29:18 \xt Es 35:5; Matt 11:5\x* \p \v 19 ja dak lojes olbmuk galggek illodet ain æmbo Hærra siste, ja dak vaivas̄ak olbmui gaskast galggek avvodet Israel base siste; \p \v 20 dastgo dat vækkavaldalas̄ læ nokkam, ja bilkkedægje læ hævvanam, ja dus̄s̄adubmai s̄addek buokak si, guđek læk morris̄ak verid dakkat,\x - \xo 29:20 \xt Es 29:5\x* \p \v 21 si, guđek dakkek olbmu suddolaʒ̄ʒ̄an ovta sane diti ja bigjek gielaid dam ouddi, gutte ranggo portast, ja guđek giellasi bokte bodnjek vuoiggadvuođa dam vanhurskasa oudast.\x - \xo 29:21 \xt Amos 5:10\x* \p \v 22 Damditi, nuft cælkka Hærra Jakoba vissui, son, gutte lonesti Abraham: Dal i galga Jakob hæppas̄uttujuvvut, ja dal i galga su amadagjo s̄ovkudet; \p \v 23 dastgo go son, go su manak oidnek mu gieđai daǥo jec̄aidæsek gaskast, de galggek si basotet mu nama, ja si galggek basotet Jakoba base, ja Israel Ibmelest galggek si ballat.\x - \xo 29:23 \xt Es 8:13\x* \p \v 24 Ja dak c̄agjadaddek vuoiŋast galggek oappat jierme, ja dak nimmurægjek galggek vuostaivalddet oapa. \c 30 \s1 30. Kapittal. \s2 Profeta c̄uorvvo vuoi albmug bagjel, damditi go dat alma rađđadalakættai Hærrain bivdda væke Assyrialaʒ̄ai vuostai Egyptenest; dat galgga dast oaʒ̄ʒ̄ot dus̄s̄e hæppad ja vahaga, 1–7. Profeta fertte gulatet albmugi dam, dainago dat i dato gulddalet Hærra sanid, mutto gaibed su profetain, atte si galggek sin goc̄c̄ujumesek hilggot ja gulatet dasa, maidi dat liko. Go almug nuft bagjelgæc̄c̄a Hærra sanid ja dam sagjai atte jorgidet su lusa ja osko siste oagjebasat vuorddet su bæstema, occa su gagjujumes oaʒ̄alas̄ gaska‐omi bokte, de dat læ suddo, mi njæidda dam hævatussi, 8–17. Hærra i aigo goitge guođđet su albmuges, mutto aŧestusa bokte aiggo son sattet dam gulddalet su sanid ja hæittet buok æppe‐ibmelbalvvalusast erit, ja de aiggo son addet dasa su valljogas buristsivdnadusas mailbme‐rika dus̄s̄adume bokte, 18–26. Dastgo Hærra gietta galgga, su albmugi illon, famolaʒ̄at ja dus̄s̄adægje lakai Assyrialaʒ̄aid c̄asket, 27–33. \p \v 1 Vuoi daidi vuostehaǥolas̄ manaidi, cælkka Hærra, guđek dakkek rađe, mi i boađe must, ja dakkek litto alma mu Vuoiŋataǥa, lasetam varas suddo suddoi,\x - \xo 30:1 \xt Es 1:2, 5\x* \p \v 2 guđek vulggek mannam varas vuolas Egypteni, alma jærakættai mu njalmest, varjalam varas jec̄aidæsek Farao varjalusain ja occam varas suoje Egypten suoivvan vuolde.\x - \xo 30:2 \xt Es 31:1\x* \p \v 3 Mutto Farao varjalus galgga s̄addat digjidi hæpaden, ja suogje Egypten suoivvan vuolde hæppas̄ussan.\x - \xo 30:3 \xt Es 20:5; 36:6\x* \p \v 4 Dastgo sin\f + \fr 30:4 \ft Israel.\f* oaivamuʒ̄ak læk boattam Soani, ja su airrasak ollek Hanesi;\x - \xo 30:4 \xt Es 19:11, 13; Salm 78:12\x* \p \v 5 buokak s̄addek hæppadi albmug bokte, mi i abot sin, i læk sigjidi vækken ige avkken, mutto sikke hæpaden ja hæppas̄ussan. \p \v 6 Sakka spiri bagjel, mak mannek lulas guvllui. Hæđe ja aŧestusa ædnam c̄ađa, gost legjonak ja njiŋŋelas legjonak, mirkolas̄ gærbmas̄ak ja girdde seraf‐gærbmas̄ak læk orromen, dolvvuk si aseni c̄ielge alde sin obmudaǥaidæsek ja kameli goavre alde sin davveridesek albmuga lusa, mi i abot.\x - \xo 30:6 \xt Es 14:29\x* \p \v 7 I eisegen ige goassegen aigo Egypten væketet; damditi goc̄om mon dam stuorarampan, gutte c̄okka jaska.\x - \xo 30:7 \xt Es 36:6\x* \p \v 8 Mana dal sisa, c̄ale dam tavval ala sin oaidnot ja mærkas̄ dam girje sisa, vai dat lifc̄i boatte beividi, alelassi, aǥalas̄ aiggai!\x - \xo 30:8 \xt Es 8:1\x* \p \v 9 Dastgo dat læ vuostehaǥolas̄ almug, gielastalle manak, manak, guđek æi dato gullat Hærra laǥa, \p \v 10 guđek celkkek oidnidi: Epet di galga oaidnet, ja gec̄c̄idi: Epet di galga gæc̄c̄at min oudast, mi læ vuoiggad; sardnot fillitusaid migjidi, gec̄c̄et betolas̄vuođaid, \p \v 11 gaiddet erit gæinost, ærraneket erit balggast, bigjet Israel base erit min c̄almi oudast! \p \v 12 Damditi, nuft cælkka Israel basse: Dađemielde go di lepet hilggom dam sane ja dorvastam vækkavaldalas̄vuođa ja mokkatallami ala ja luottam dai ala, — \x - \xo 30:12 \xt Salm 62:11; Es 47:10\x* \p \v 13 damditi galgga dat værredakko s̄addat digjidi nuftgo gac̄c̄e luoddanæbme, mi hængaga olgus guvllui alla muvrast, man cuovkkanæbme boatta oktanaǥa, ovta c̄almeravkkalam boddost;\x - \xo 30:13 \xt Salm 62:4\x* \p \v 14 dat cuvkkijuvvu, nuftgo olmus̄ cuvkke lairrelitte, maid olmus̄ cabma moallon alma sæstekættai, nuft atte dam moaloi gaskast i gavdnu daggar bitta, maina dola vieʒ̄ʒ̄a arranest, ja maina c̄ace goaivvo galdost.\x - \xo 30:14 \xt Jer 19:10, 11\x* \p \v 15 Dastgo nuft celki dat Hærra Hærra, Israel basse: Ruoktot maccam ja jaska orrom bokte galggabetet di bestujuvvut, jaskadvuođa siste ja dorvolas̄vuođa siste galgga din gievrravuotta læt. Mutto epet di dattom.\x - \xo 30:15 \xt Salm 37:7; Jer 6:16; Matt 23:37\x* \p \v 16 Di celkidek: Æp, mutto hæstai alde aiggop mi girddet — damditi galggabetet di bataret — ja fales juolgagi alde aiggop mi ridit — damditi galggek din doarredægjek s̄addat fallen.\x - \xo 30:16 \xt Es 31:1, 3\x* \p \v 17 Okta duhat galgga bataret ovta olbma aittema diti; vittasa aittem diti galggabetet di bataret, dassac̄i go din bacatas læ nuftgo lævggastaggo varrec̄oka alde ja nuftgo soattelævgga dieva alde.\x - \xo 30:17 \xt 5 Mos 32:30\x* \p \v 18 Ja damditi agjan Hærra læmest digjidi arbmogassan, ja damditi son orro gaiddosest allagasast su vaibmolađesvuođaines din vuostai; dastgo Hærra læ duomo Ibmel, audogasak læk buokak dak, guđek vurddek su.\x - \xo 30:18 \xt Salm 2:12; 34:9; 40:5\x* \p \v 19 Dastgo don almug, mi asak Sionest, Jerusalemest! Ik don galgga bissot c̄ierromest; son aiggo læt dudnji arbmogas guladedin du c̄uorvvom jiena; go son gulla dam, de son vasted dudnji.\x - \xo 30:19 \xt Es 58:9; 65:24\x* \p \v 20 Hærra galgga addet digjidi hætte‐laibe ja aŧestusa c̄ace\f + \fr 30:20 \ft 1 Gon. 22, 27.\f*, ja de æi galga du oapatægjek s̄atan æmbo c̄iekkat jec̄aidæsek, mutto du c̄almek galggek oaidnet du oapategjidad, \p \v 21 ja du bæljek galggek gullat ovta sane du sælge duokken, mi nuft c̄uogja: Dat læ gæidno, vagjoleket dam mielde! — go di gaiddabetet olgis̄ bællai, ja go di gaiddabetet gurot bællai.\x - \xo 30:21 \xt 5 Mos 5:32; 28:14; Josv 1:7; Sanel 4:27; Jer 6:16\x* \p \v 22 Ja don galgak adnet buttesmættomen du c̄uppujuvvum govaidad silbba‐skoađđasa ja du leikkijuvvum govad golle‐skoađđasa, don galgak balkestet daid erit nuftgo duolvva‐lipparid; dast olgus! galgak don dasa cælkket.\x - \xo 30:22 \xt 1 Mos 35:2; Josv 24:23; 1 Sam 7:3; Es 2:20; 27:9; 31:7\x* \p \v 23 De galgga son addet arve du gilvvagidi, maid don gilvak ædnam sisa, ja laibe ædnam s̄addoin, ja dat galgga læt vuoimalas̄ ja mailhai; du oamek galggek dam bæive guottot viddes gieddest.\x - \xo 30:23 \xt 3 Mos 26:4; 5 Mos 11:14; 28:12; Jer 5:24; Joel 2:23\x* \p \v 24 Ja vuovsak ja asenak, mak ædnama barggek, galggek borrat salttijuvvum sæǥotus‐biemo, mi goivvujuvvu spoađoin ja raidnim‐goaivoin. \p \v 25 Ja juokke alla vare alde ja juokke aleduvvum dieva alde galggek læt joǥak, c̄acce‐agjagak, dam stuora njuovvambæive, go toarnak gac̄c̄ek.\x - \xo 30:25 \xt Es 41:18; 34:2\xta ; j. n. v.;\xta* Esek 39:4, 17; Alm 19:17, 18\x* \p \v 26 Ja mano c̄uovgas galgga s̄addat nuftgo bæivac̄a c̄uovgas, ja bæivac̄a c̄uovgas galgga s̄addat c̄iec̄a‐gærddasaʒ̄ʒ̄an, nuftgo c̄iec̄a bæive c̄uovgas, dam bæive, go Hærra buoreda su albmuges vahaga ja dalkasta have dam c̄askastaǥast, maid dat oaʒ̄oi. \p \v 27 Gæc̄a, Hærra namma boatta gukken, buollemen læ su moarre, ja stuores læ dat bajas borgestægje suovva; su boksamak baissek suttost, ja su njuovc̄a læ nuftgo hævatægje dolla,\x - \xo 30:27 \xt 2 Mos 24:17; 5 Mos 4:24; 9:3; 2 Sam 22:9; Ebr 12:29\x* \p \v 28 ja su moare vuoiŋatak læ nuftgo bagjeldulvve jokka, mi olla gidda c̄æbet ragjai, solljim diti bakenlas̄ albmugid hævatusa soljain ja suppim diti c̄agjedatte suita albmugi olluli ala. \p \v 29 Din lavllom galgga c̄uogjat nuftgo dam ija, go basek\f + \fr 30:29 \ft bæssac̄ak.\f* basotuvvujek, ja de galgga læt vaimo illo nuftgo dalle, go vagjolek fløitac̄uojanasa mielde, boattem varas Hærra vare ala, Israel bavte lusa.\x - \xo 30:29 \xt 2 Mos 12:42; Salm 42:5\x* \p \v 30 Ja Hærra galgga addet su majestætalas̄ jienas gullut ja addet su vuolasboatte gieđas oidnujuvvut moare sutto siste ja hævatægje dola njuokc̄am siste, s̄aratakarve ja c̄acce‐ras̄o ja c̄uormasgeđgi siste.\x - \xo 30:30 \xt 2 Mos 9:23; Josv 10:11; Es 29:6\x* \p \v 31 Dastgo Hærra jiena diti galgga Assur suorgganet, gi c̄aska sobbin.\x - \xo 30:31 \xt Es 10:24\x* \p \v 32 Ja juokke gærde go dat asatuvvum soabbe, maid Hærra luoitta gac̄c̄at su ala, boatta vuolas, de galgga dat dapatuvvat paukai ja sitari c̄uogjam vuolde, ja sođi siste bajeduvvum gieđain galgga son soattat dam\f + \fr 30:32 \ft Assyria.\f* vuostai. \p \v 33 Dastgo buollem‐sagje læ aigga juo rakaduvvum; maidai gonagassige læ dat rakaduvvum, c̄iegŋalen ja viddesen; dam nuors̄ost læk dolla ja muorak valjetrak; Hærra vuoiŋanas, ris̄s̄ajoǥa lakasas̄, cakketa dam buollet.\x - \xo 30:33 \xt Alm 19:20; 20:14, 15; 21:8; Es 11:4\x* \c 31 \s1 31. Kapittal. \s2 Profeta c̄uorvvo fastain vuoi albmuga bagjel, dainago dat occa væke Egyptalaʒ̄ai lutte ige Hærra lutte; sikke væketægjek ja dak, gæid si galgge væketet, galggek hævvanet, 1–3, Hærra aiggo ocatallat Jerusalema aŧestusain, mast dat i galga mattet vælttet, mutto dastmaŋŋel aiggo son suogjalet ja bæstet gavpuga, 4, 5. Mutto s̄addam diti oasalaʒ̄ʒ̄an dam bestujubmai fertte dat c̄iegŋalet jorralam almug jorggalet jec̄as Hærra guvllui, 6. Go dat nuft hæitta buok æppeibmelbalvvalusast erit, de galgga Hærra jes̄ alma olmus̄las̄ væketaǥa c̄asket Assyrialaʒ̄aid ja agjet sin erit, 7–9. \p \v 1 Vuoi sigjidi, guđek mannek vuolas Egypteni væke diti ja dorvastek hæstai ala ja luttek vavnai ala, dainago dak læk ædnagak, ja ridijegji ala, dainago dak læk hui ollorak, mutto æi gæc̄a Israel base bællai æige oca Hærra.\x - \xo 31:1 \xt Es 30:2; Salm 20:8; 44:7\x* \p \v 2 Mutto maidai son læ vises ja dikta likkotesvuođa boattet, ja su sanides i son ruoktot valde; mutto son c̄uoʒ̄ʒ̄ela dai bahai vieso vuostai ja sin væke vuostai, guđek verid dakkek.\x - \xo 31:2 \xt Es 45:7; Amos 3:6\x* \p \v 3 Ja Egyptalaʒ̄ak læk olbmuk ja æi Ibmel, ja sin hæstak læk oaʒ̄ʒ̄e ja æi vuoigŋa, ja Hærra galgga olgusgeiggit su gieđas, ja væketægje galgga guossalet, ja dat, gi læ væketuvvum, galgga gac̄c̄at, ja oktanaǥa galggek si buokak hævvanet.\x - \xo 31:3 \xt Salm 33:17\x* \p \v 4 Dastgo nuft celki Hærra munji: Nuftgo legjon ja nuorra legjon gilljo su sallas̄es bagjel, ja go obba baimanjoavkko goc̄c̄ujuvvu c̄oakkai dam vuostai, i suorggan sin huikkem diti ja i s̄adda balloi sin gaja diti, nuft galgga dat Hærra Sebaot vuolas boattet soattam diti Sion vare vuostai ja dam dieva vuostai.\x - \xo 31:4 \xt Alm 19:11\xta ; j. n. v.\x* \p \v 5 Nuftgo skæivotalle loddek, nuft galgga dat Hærra Sebaot suogjalet Jerusalema, suogjalet ja bæstet, mannat mæddel\f + \fr 31:5 \ft nuftgo Egyptenest. 2 Mos. 12, 13:23.\f* ja gagjot.\x - \xo 31:5 \xt 5 Mos 32:11; Salm 91:4; Matt 23:37\x* \p \v 6 Jorgideket su guvllui, gæst di lepet c̄iegŋalet erit jorralam, di Israel manak!\x - \xo 31:6 \xt Jer 3:12; Esek 14:6\x* \p \v 7 Dastgo dam bæive galggek si hilggot, juokkehas̄ su silbbaibmelides ja su golle‐ibmelides, maid din gieđak læk dakkam digjidi suddon.\x - \xo 31:7 \xt Es 2:20; 27:9; 30:22\x* \p \v 8 Ja Assur galgga gac̄c̄at mieke bokte, mi i læk olbma, ja miekke, mi i læk olbmu, galgga hævatet su, ja son galgga bataret mieke oudast, ja su nuorra olbmak galggek s̄addat balvvalægjen.\x - \xo 31:8 \xt Es 37:36\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 Ja su bakte\f + \fr 31:9 \ft Assyria famolas̄ gonagas.\f* galgga bataret suorgatusa diti, ja su oaivamuʒ̄ak galggek suorgganet soattelævga diti, cælkka Hærra, gæn dolla læ Sionest, ja gæn omman læ Jerusalemest.\x - \xo 31:9 \xt 2 Gon 19:36\xta ; j. n. v.\x* \c 32 \s1 32. Kapittal. \s2 Profeta loppeda mailbme‐rika hævvanæme maŋŋel oasalas̄ boatte‐aige vanhurskes gonagasa vuolde; dat loppadus ollas̄uvvu ollaset Messiasa ja su rika siste, 1, 2. Dalle galgga Israel buos̄s̄odubme nokkat, 3, 4, ja olbmuk æi galga s̄atan arvost adnujuvvut dilesek ja obmudaǥaidæsek mielde, mutto mielasek ja laǥas̄vuođasek mielde, 5–8. Dam ouddal ja oanekis aige gæc̄est galgga galle stuora hævatus dam oagjebas albmuga bagjeli boattet, 9–14; mutto dastmaŋŋel galgga Bassevuoigŋa golgatuvvut dam bagjeli, ja damditi galgga vanhurskesvuotta ja aǥalas̄ rafhe rađđit ædnama siste; mutto mailbme‐rika soattevækka galgga goddujuvvut ja dam oaivvegavpug c̄iegŋalassi vuoleduvvut, 15–20. \p \v 1 Gæc̄a, vanhurskesvuođain galgga gonagas rađđit, ja oaivamuʒ̄ak galggek holddit vuoiggadvuođa mielde;\x - \xo 32:1 \xt Es 11:4\xta ; j. n. v.;\xta* Salm 45:7, 8; 72:1\xta ; j. n. v.;\xta* Jer 23:5, 6; 33:15, 16\x* \p \v 2 ja jes̄ gutteg sist galgga læt nuftgo bæitos dalke vuostai ja nuftgo suogje c̄acceras̄o vuostai, nuftgo c̄accejoǥac̄ak goikke baikest, nuftgo stuora bavte suoivan goikkaluvve ædnamest.\x - \xo 32:2 \xt Es 25:4\x* \p \v 3 Dalle æi galga oidni c̄almek læt c̄uovgatæmek, ja gulli bæljek galggek læt gullisak,\x - \xo 32:3 \xt Es 6:9\xta ; j. n. v.;\xta* 29:9\xta ; j. n. v.;\xta* 32:18\x* \p \v 4 ja hoppuslundogi vaibmo galgga mattet dovddat, ja gakkai njuovc̄a galgga alket c̄ielggaset sardnot. \p \v 5 Jalla i galga s̄atan æmbo goc̄c̄ujuvvut buorelundulaʒ̄ʒ̄an ja gavvel i galga goc̄c̄ujuvvut s̄iegamielalaʒ̄ʒ̄an. \p \v 6 Dastgo jalla sardno jallavuođa, ja su vaibmo huŧka bahaid dakkam varas æppebasse daǥo ja sardnom varas jorgovuođaid Hærra birra, diktem varas dam nælggo olbmu sielo læt guorosen ja diktem varas dam goikke olbmust vaillot jukkamus̄a.\x - \xo 32:6 \xt Sanel 13:16; 15:2\x* \p \v 7 Ja dam gavvela værjok læk bahak; son huŧka betolas̄ rađid doalvvom diti lojes olbmuid hævvanæbmai betolas̄ sani bokte, ja dam son dakka, go dat vaivas̄ sardno, mi vuoiggad læ.\x - \xo 32:7 \xt 1 Gon 21:7\xta ; j. n. v.\x* \p \v 8 Mutto buorelundulas̄ olbmust læk buorek jurddagak, ja son bisso nannoset dast, mi buorre læ. \p \v 9 Di moras̄tkættes nissonak! C̄uoʒ̄ʒ̄eleket, gullet mu jiena! Di oagjebas nieidak! Jorggaleket beljidædek mu sarne bællai! \p \v 10 Jaǥe ja bæive gæc̄est, de galggabetet di doargestet, di oagjebasak! Dastgo vidnelagjo læ nokkam, s̄addolagjo i boađe. \p \v 11 Suorgganeket, di moras̄tkættajak! Doargesteket, di oagjebasak! Nuolateket jec̄aidædek ja alasmattet jec̄aidædek ja boakkanastet din alemidadek\f + \fr 32:11 \ft moras̄garvoin.\f*! \p \v 12 Si c̄orbmek raddidæsek dai c̄abba ædnami diti, dam s̄addolas̄ vidnemuora diti. \p \v 13 Mu albmuga ædnamest bajas boccidek bastelis lanjak ja gaskalasak, vela buok ilo viesoi bagjel, dam avvodægje gavpug bagjel. \p \v 14 Dastgo s̄loatta læ guđđujuvvum, olmus̄‐lađđa gavpugest læ javkkam; dievva\f + \fr 32:14 \ft Ofel dievva Jerusalemest.\f* ja faktatoardna læk s̄addam biegjon aǥalas̄ aigidi, avvon mæcce‐asenidi, guottomsagjen æloidi,— \x - \xo 32:14 \xt 2 Muit 27:3; Neh 3:26\xta ; j. n. v.\x* \p \v 15 dassac̄i go Vuoigŋa golgatuvvu min bagjeli allagasast, ja mæcce s̄adda s̄addolas̄ ænamen, ja s̄addolas̄ ænam adnujuvvu dego vuovdde.\x - \xo 32:15 \xt Es 44:3\xta ; j. n. v.;\xta* Esek 39:29; Joel 3:1; Ap daǥ 2:1\xta ; j. n. v.;\xta* Es 29:17\x* \p \v 16 Ja vuoiggadvuotta galgga assat mæcest, ja vanhurskesvuođast galgga læt sida dam s̄addolas̄ ædnamest. \p \v 17 Ja vanhurskesvuođa duogje galgga læt rafhe, ja vanhurskesvuođa s̄addo mas̄s̄o ja oagjebasvuotta aǥalas̄ aiggai. \p \v 18 Ja mu almug galgga assat rafhe viste siste ja oagjebasvuođa gođi siste ja jaskis vuoiŋadambaikin.\x - \xo 32:18 \xt Es 33:20\x* \p \v 19 Mutto de galgga c̄uormastet, go vuovdde\f + \fr 32:19 \ft vas̄alaʒ̄a famolas̄ soattevækka. 10, 18:33 j. n. v.\f* jorral vuolas, ja c̄iegŋalassi galgga gavpug vuolas deddujuvvut.\x - \xo 32:19 \xt Es 30:30; 29:4; Matt 11:23\x* \p \v 20 Audogasak lepet di, guđek gilvvebetet buok c̄accegaddidi, guđek luoittebetet vuovsa ja asena julgid væidalassi! \c 33 \s1 33. Kapittal. \s2 Profeta gulat, atte Assyrialaʒ̄ak, guđek dam ragjai læk buktam hævatusa buok æra albmugi bagjeli, dal jec̄a galggek hævatuvvut; son rokkadalla Israela oudast ja loppeda dasa bestujume ja ællem, dievva vuoiŋalas̄ hærvasvuođast, 1–6. Dal læ galle Ibmel almug stuora hæđest, mutto farga galgga Hærra dus̄s̄adet dam vas̄alaʒ̄aid hirbmadlas̄ rangas̄tusa bokte, 7–12. Dak ibmelmættomak Israelest galggek daggo bokte doargestattujuvvut dam basse Ibmel oudast, mutto dak vanhurskasak galggek assat oagjebassan su suogjalusa ja buristsivdnadusa vuolde, 13-16. Israel gonagas i læk dalle s̄at gukkeb vuoleduvvum; dak amas givsedægjek læk javkkam, ja Jerusalem i s̄at muosetuttujuvvu goassege su mas̄ostes, dastgo Hærra læ dam varjalus, dam suddo læ andagassi addujuvvum, 17–24. Dat buokrakkan ollasi ollas̄uttujuvvu Messiasa valddegoddest. \p \v 1 Vuoi dudnji, don hævatægje, gutte jes̄ ik læk hævatuvvum, ja don rievvar, gæst i læk rieveduvvum! Go don læk gærggam hævatæmest, de galgak don hævatuvvut; go don læk gærggam rievedæmest, de galgga dust rieveduvvut.\x - \xo 33:1 \xt Es 33:8, 9, 4, 23; 37:36, 38; Jer 30:16\x* \p \v 2 Hærra, læǥe migjidi arbmogas! Du mi vuorddep; læǥe min gietta juokke iđđed, vela min bestujubme hæđe aige!\x - \xo 33:2 \xt Dan 9:19\x* \p \v 3 Bajan jiena diti batarek albmugak; go don c̄uoʒ̄ʒ̄elak, de bieđganek bakenak.\x - \xo 33:3 \xt 4 Mos 10:35; Salm 68:2\x* \p \v 4 Ja din salas̄ c̄oggujuvvu, nuftgo girrijægje\f + \fr 33:4 \ft d. l. rasselokko, Joel 1, 4.\f* c̄oagga; nuftgo rasselokkok njuikkuk, nuft njuikkuk dam maŋŋai. \p \v 5 Aleduvvum læ Hærra, dastgo son assa allagasast; son dævdda Siona vuoiggadvuođain ja vanhurskesvuođain.\x - \xo 33:5 \xt Salm 113:5; 138:6; Es 57:15; 1:27\x* \p \v 6 Ja nanosvuotta galgga læt du aigi siste, bestujume, visesvuođa ja dieđo valljogasvuotta; Hærra ballo galgga læt dam\f + \fr 33:6 \ft Israel.\f* davver. \p \v 7 Gæc̄a, sin legjongievrak\f + \fr 33:7 \ft 2 Sam. 23, 20.\f* c̄urvvuk dobbe olggon, rafhe‐airrasak c̄irruk bac̄c̄aget. \p \v 8 Madijak læk avddem, maŧkalaʒ̄ak æi læk s̄atan; — son\f + \fr 33:8 \ft Sankerib.\f* læ doagjam litto\f + \fr 33:8 \ft 2 Gon. 18, 14 j. n. v. 17 j. n. v.\f*, bagjelgæc̄c̄am gavpugid\f + \fr 33:8 \ft Hab. 1, 10.\f*, i læk fuollam guđege olbmust.\x - \xo 33:8 \xt Duob 5:6\x* \p \v 9 Ænam asta, goldna; Libanon c̄uoʒ̄ʒ̄o hæppadin, goldna; Saron læ nuftgo dat avddem ænam, ja Basan ja Karmel gac̄atallaba lastaid.\x - \xo 33:9 \xt Nah 1:4\x* \p \v 10 Dal aigom mon likkat bajas, cælkka Hærra; dal aigom mon c̄uoʒ̄ʒ̄elet, dal aigom mon bagjanet. \p \v 11 Di galggabetet sakkanattet avjid, rieǥadattet oalgaid; din darram læ dolla, mi galgga din hævatet.\x - \xo 33:11 \xt Salm 7:15\x* \p \v 12 Ja olmus̄‐s̄lajak galggek bolddujuvvut galkkan, — eritc̄uppujuvvum bastelis lanjak, mak bolddujuvvujek dolain. \p \v 13 Gullet, di, gæk lepet gukken erit, maid mon læm dakkam, ja fuomas̄eket, di, gæk lepet lakka, mu gievrravuođa! \p \v 14 Suddolaʒ̄ak doargestek Sion alde, doargastus læ doppim æppebasid: Gi matta assat hævatægje dolla‐gaddest? Gi matta assat aǥalas̄ nuors̄oi gaddest?\x - \xo 33:14 \xt 5 Mos 4:24; Es 30:27\xta ; j. n. v.\x* \p \v 15 Dat, gutte vagjol vanhurskesvuođa siste ja sardno, mi vuoiggadvuotta læ, gutte bagjelgæc̄c̄a vuoito strængarvuođa bokte, gutte savdnjela su gieđaides, nuft atte son i guoskat addaldaǥaidi, gutte noŧka su bæljes, amas son gullat varrarađid, ja gutte dappa su c̄almides, amas son oaidnet bahaid,\x - \xo 33:15 \xt Salm 15:2\xta ; j. n. v.;\xta* 24:3\xta ; j. n. v.;\xta* Matt 5:6\xta ; j. n. v.\x* \p \v 16 son galgga assat alla baikin, bakteladnek læk su ladne; su laibbe addujuvvu sudnji, su c̄acce i noǥa.\x - \xo 33:16 \xt Es 51:14; 58:11; Salm 23:1, 2\x* \p \v 17 Du c̄almek galggek gæc̄c̄at gonagasa su c̄abbesvuođa siste, dak galggek oaidnet viddes ædnama. \p \v 18 Du vaibmo galgga jurdas̄addat hirma ala: Gost læ son, gutte c̄ali bajas? Gost læ son, gutte vikki ruđaid? Gost læ son, gutte loǥai toarnaid?\x - \xo 33:18 \xt 1 Kor 1:20\x* \p \v 19 Dam goaves albmuga ik don galga s̄atan oaidnet, albmuga daina mostas gielain, maid olmus̄ i arvved, daina gakka njuokc̄amin, maid olmus̄ i ibmerd.\x - \xo 33:19 \xt 5 Mos 28:49; Jer 5:15\x* \p \v 20 Gæc̄a Sion, min basse c̄oaggami gavpuga, ala! Du c̄almek galggek oaidnet Jerusalema nuftgo oagjebas viste, nuftgo goađe, mi i sirddujuvvu, man c̄uoldak æi bajasgessujuvvu aǥalaʒ̄atge, ja man baddin i oktage boŧkijuvvu.\x - \xo 33:20 \xt Salm 122:4; Es 32:18\x* \p \v 21 Mutto dobbe galgga mist læt okta gievrra, Hærra, — govddis dænoi ja joǥai sagjai; i mikkege airroskipaid galga dast jottet, ige mikkege famolas̄ soatteskipaid mannat dam rasta; \p \v 22 dastgo Hærra læ min duobmar, Hærra læ min laka‐adde, Hærra læ min gonagas, son galgga min bæstet. \p \v 23 Loaʒ̄ʒ̄adak læk du\f + \fr 33:23 \ft vas̄alaʒ̄a.\f* toavak, æi dak stargasmatte sin sivlleduovtosek\f + \fr 33:23 \ft nanosen doallat sivle.\f*, æige læbbanatte maidege lævgaid; de juoǥaduvvu rieveduvvum salas̄ ollorakkan, vela skiermakge rievedek sallas̄a. \p \v 24 Ja i oktage asse galga cælkket: Mon læm buoccamen. Dat almug, mi dobbe assa, læ oʒ̄ʒ̄om su værredaǥos andagassi addujuvvut.\x - \xo 33:24 \xt Joel 3:15; Sak 12:8\x* \c 34 \s1 34. Kapittal. \s2 Profeta gulat moaddelaǥas̄ govai c̄ađa Hærra lossis ja hirbmadlas̄ rangas̄tusa buok su rikas vas̄alaʒ̄ai bagjel. Edom bagjel vuoiŋalas̄ oaivvel mielde, mi aǥas galgga aibas dus̄s̄aduvvut, 1–15. Dat gulatus galgga visumus lakai ollas̄uvvut, 16, 17. \p \v 1 Bottet deiki, di bakenlas̄ albmugak, gullam diti, ja di olmus̄s̄lajak, vuttivalddet! Gullus ænam ja dam dievasvuotta, ædnam rika ja buok, mi dast boccida!\x - \xo 34:1 \xt Es 1:2; 28:23\x* \p \v 2 Dastgo Hærra moarre læ buok bakenlas̄ albmugi bagjel, ja su sutto buok sin væǥa bagjel; son bigja sin garrodusa vuollai, adda sin dokko njuvvujuvvut. \p \v 3 Ja sin goddatallam olbmuk galggek dokko suppijuvvut, ja sin jabmam gorodi hagja galgga bajasbagjanet, ja varek galggek golggat sin varain.\x - \xo 34:3 \xt Jer 7:33; 9:22; 25:33; Alm 11:8\x* \p \v 4 Ja obba alme vækka galgga moallanet, ja almek c̄oakkai gissujuvvut nuftgo girje, ja buok dai vækka galgga golnasen vulus gac̄c̄at, nuftgo lasta gac̄c̄a vidnemuorast ja goldnam lasta fikunmuorast.\x - \xo 34:4 \xt Matt 24:29; Alm 6:14\x* \p \v 5 Dastgo mu miekke læ s̄addam jukkamidi\f + \fr 34:5 \ft Ibmel moarest.\f* almest; gæc̄a, Edom bagjeli galgga dat vuolas boattet ja mu garrodusa albmuga bagjeli duobmon. \p \v 6 Hærra miekke læ dievva varain, buoiddoduvvum buoidest, labbai ja bokkai varain, viercai manembuoidest; dastgo oaffar‐njuovalmasa doalla Hærra Bosrast, ja stuora njuovalmasa Edom ædnamest.\x - \xo 34:6 \xt Es 63:1\x* \p \v 7 Ja mæccevuovsak galggek ruossat oktanaǥa daiguim, ja ortokak oktanaǥa gievras vuovsaiguim, ja sin ædnam galgga s̄addat jukkamidi varain, ja sin ænam duktijuvvut buoidest; \p \v 8 dastgo Hærrast læ mavsatam bæivve, mavsatam jakke Sion as̄e diti.\x - \xo 34:8 \xt Es 63:4; Jer 51:6; Obad 10\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 Ja dam\f + \fr 34:9 \ft Edoma.\f* joǥak galggek nubbastuvvut bikkan, ja dam muoldda ris̄s̄an, ja dam ænam galgga s̄addat buolle bikkan. \p \v 10 I ikko ige bæiveg galga dat c̄askat, aǥalas̄ aiggai galgga dam suovva bajas borgestet; soǥast sokki galgga dat orrot avddemen, buok aǥalas̄vutti i læk oktage, gutte manna dam c̄ađa.\x - \xo 34:10 \xt Alm 14:11; 19:3\x* \p \v 11 Ja pelikan ja sagge‐spidne galggaba dam oabmenæsga adnet, ja skuolfek ja garanasak galggek dast assat, ja dam bagjel galgga c̄avggujuvvut hævatusa mittobadde ja moivvas̄ume viekkag.\x - \xo 34:11 \xt Sef 2:14; 2 Gon 21:13; Amos 7:8\x* \p \v 12 Æi læk makkege allanalagid dast, guđek mattek c̄uorvvot gænge gonagassan, ja buok dam oaivamuʒ̄ak læk nokkam. \p \v 13 Ja bastelis lanjak galggek bajasboccidet dam stuora s̄loataidi, arvotes rasek ja gaskalasak dam ladnidi, ja dat galgga læt s̄akalidi visten ja struʒʒa‐loddidi orromsagjen.\x - \xo 34:13 \xt Es 13:21, 22; Jer 50:39\x* \p \v 14 Ja bakte‐skuolfek ja mæccebædnagak galggek gavnadet, ja guolggas ruomek c̄uorvvot gutteg guoibmasæsek; vela Lilitge\f + \fr 34:14 \ft muttom baha vuoigŋa.\f* nas̄oduvva dasa ja gavdna aldsesis vuoiŋadambaike.\x - \xo 34:14 \xt Baruk 4:35; Matt 12:43; Alm 18:2\x* \p \v 15 Dasa dakka njuolla‐gærmas̄ su bæses ja guodda monid ja alggada c̄ivgaid ja c̄okke daid su suoivvanes vuollai; vela dasa c̄oagganek uragas‐loddek, nubbe nubbe lusa. \p \v 16 Gec̄c̄et bærrai Hærra girjest ja lokket! I oktage dain\f + \fr 34:16 \ft mak namatuvvujek.\f* vailo, nubbe i occal guoimes; dastgo su njalbme goc̄c̄o dam, ja su Vuoigŋa c̄okke daid,\x - \xo 34:16 \xt Es 34:13, 14; Josv 23:14\xta ; j. n. v.\x* \p \v 17 ja son suppe vuorbe sigjidi, ja su gietta juoǥada sigjidi dam mittobaddin; gidda aǥalas̄ aiggai galggek si oabmenæsek adnet dam\f + \fr 34:17 \ft Edom ædnama.\f*, soǥast sokki galggek si assat dam siste. \c 35 \s1 35. Kapittal. \s2 Profeta lopped, atte Ibmel albmuga varnotesvuotta Messiasa almostusa bokte galgga nubbastuvvut stuora hærvasvuottan, 1, 2. Damditi galggek dak hærdotuvvum olbmuk adnegoattet rokkis miela; dastgo Hærra boatta mavsatægjen su albmuges vas̄alaʒ̄ai bagjel, mutto bestujubmen dasa aldsesis; son galgga væketet sin buok vuoiŋalas̄ ja rumas̄las̄ hæđest ja basse ja visses balgga mielde doalvvot su lonestuvvum olbmuides aǥalas̄ illoi su rikas siste, 3-10. \p \v 1 Mæcce ja dat goikke ænam galgga illodet, ja dat avddem ænam galgga avvodet ja liđid adnet nuftgo lilia.\x - \xo 35:1 \xt Sir 39:18\x* \p \v 2 Dat galgga liđid adnet ja avvodet, duođai avvodet ja lavllot avoin; Libanon hærvasvuotta læ dasa addujuvvum, Karmel ja Saron goarggo; dak galggek oaidnet Hærra hærvasvuođa, min Ibmelæmek goargo.\x - \xo 35:2 \xt Allalavl 2:1; Es 60:13; 65:10; Jer 50:19\x* \p \v 3 Nanosmattet daid vuoimetuvvum gieđaid, ja dakket daid suibodægje c̄ibbid nanosen.\x - \xo 35:3 \xt Sak 8:9, 13; Ebr 12:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 4 Celkket daidi mas̄otes vaimoidi: Leket dorvolaʒ̄ak, allet bala! Gec̄c̄et, da læ din Ibmel! Maksem boatta, Ibmel mavsatæbme, son boatta jes̄ ja bæsta din.\x - \xo 35:4 \xt Joh 14:1; Es 40:1, 9, 10; Salm 94:1\xta ; j. n. v.;\xta* Es 34:8; Rom 12:19; Hos 1:7; Sak 9:9, 16\x* \p \v 5 Dalle galggek dai c̄uovgatemi c̄almek rabastuvvut, ja dai bæljetemi bæljek rabastuvvut;\x - \xo 35:5 \xt Es 29:18, 19; Matt 11:5; 15:30; Luk 4:18; 7:22; Mark 7:32, 37\x* \p \v 6 dalle galgga skierbma ruottat nuftgo sarva, ja gielatæme njuovc̄a avvodet. Dastgo c̄acek s̄avvek ouddan mæcest, ja joǥak dam avddem ædnamest. \p \v 7 Ja dat acagas saddo‐appe galgga s̄addat javrren, ja goikkaluvve ænam c̄acce‐ajan; s̄akali orromsajest, gost dak vællajegje, læ sagje hos̄idi ja ravraidi. \p \v 8 Ja dast galgga læt balges ja gæidno, ja dat galgga goc̄c̄ujuvvut danen basse gæidnon, i oktage buttesmættom galga vaʒʒet dam mielde, mutto dat gulla sigjidi\f + \fr 35:8 \ft daidi lonestuvvum olbmuidi.\f*; i oktage maŧkalas̄, æi vela jallakge, galga c̄agjadaddat.\x - \xo 35:8 \xt Es 43:19; Joh 14:6; Alm 21:27\x* \p \v 9 I dast galga læt oktage legjon, ja i mikkege gaikodægje spirid galga bæssat dam ala, æi dak galga gavdnut dobbe; mutto lonestuvvum olbmuk galggek vagjolet dobbe. \p \v 10 Ja Hærra lonestuvvum olbmuk galggek maccat ruoktot ja boattet Sioni avvolavllomin, ja aǥalas̄ illo læ sin oivi bagjel; avo ja ilo galggek si joksat, ja moras̄ ja s̄uokkem galggaba bataret.\x - \xo 35:10 \xt Es 62:12; 51:11; 65:18; 66:14; Joh 16:22; Alm 21:4\x* \c 36 \s1 36. Kapittal. \s2 Assyrialas̄ gonagas Sankerib valdda buok Juda nana gavpugid ja vuolgat Rabsake stuora soattevæǥain Jerusalem vuostai; Rabsake bargga hattit olbmuid gonagas Esekias vuostai ja bilkked Hærra, ja dat dieđetuvvu Esekiasi, 1–22. \p \v 1 Ja de dapatuvai gonagas Esekias njællje nubbe loǥad jaǥe, atte Sankerib, Assyria gonagas, manai bajas buok Juda nannijuvvum gavpugi vuostai ja valdi daid.\x - \xo 36:1 \xt 2 Gon 18:13\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Muit 32:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja Assyria gonagas vuolgati Rabsake Lakisest Jerusalemi gonagas Esekias vuostai stuora soattevæǥain; ja son bissani dam bajeb galdo c̄accesuona lusa, madija gurri bassamgieddai.\x - \xo 36:2 \xt Es 7:3\x* \p \v 3 De manai Eljakim, Hilkiasa bardne, s̄loata oaivamus̄, olgus su lusa oktanaǥa Sebnain, c̄allin, ja Joahin, Asa barnin, historiac̄allin.\x - \xo 36:3 \xt Es 22:15\xta ; j. n. v.;\xta* Es 36:20\x* \p \v 4 Ja Rabsake celki sigjidi: Celkket dadde Esekiasi: Nuft cælkka dat stuora gonagas, Assyria gonagas: Mi dorvoid dat læ, mi dust læ? \p \v 5 Mon cælkam: Dus̄s̄e boksami sadne læ dat, maid don cælkak: Læ rađđe ja fabmo soattai. Dal, gæn ala don dorvastak, go don læk dakkam vuostehaǥo mu vuostai? \p \v 6 Gæc̄a, don dorvastak dam dogjum ravrra‐astataǥa ala, Egypten ala, mi, go guttege dorje jec̄as dam vuostai, de dat basta su gieđa sisa ja c̄ađarette dam; nuft læ Farao, Egypten gonagas, sigjidi buokaidi, guđek dorvastek su ala.\x - \xo 36:6 \xt Esek 29:6, 7\x* \p \v 7 Ja jos don cælkak munji: Hærra, min Ibmelæmek, ala mi dorvastep, — de igo son læk dat, gæn oaffar‐dievaid ja gæn altarid Esekias læ valddam erit, go son celki Judai ja Jerusalemi: Dam altar oudast di galggabetet rokkadallat? \p \v 8 Ja dal, vættal dadde mu hærrainam, Assyria gonagasain; mon addam dudnji guokte duhat hæsta, jos don satak rabedet aldsesad ridijegjid dai ala.\x - \xo 36:8 \xt Jer 9:23\x* \p \v 9 Moft aigus̄ik don vuojetet ruoktot ovta rika oudastc̄uoʒ̄ʒ̄o, ovta aidnoge mu hærram hæjomus balvvalegjin? Damditi dorvastak don Egypten ala vavnai ja ridijegji dafhost. \p \v 10 Ja dal, læmgobe mon alma Hærrataǥa mannam bajas dam ædnam vuostai dam dus̄s̄adam varas? Hærra, son læ cælkkam munji: Mana bajas dam ædnam vuostai ja dus̄s̄ad dam! \p \v 11 De celkke Eljakim ja Sebna ja Joah Rabsaki: Sarno dadde du balvvalegjidasad Syrialas̄ gilli, dastgo mi gullap dam, ja ale sarno migjidi Judalas̄ gilli olbmui belji oudast, guđek læk muvra alde. \p \v 12 Mutto Rabsake celki: Lægobe mu hærra vuolgatam muo sardnot daid sanid du hærrai ja dudnji? Igo baica daidi olbmaidi, guđek c̄okkajek muvra alde borram varas sin jec̄aidæsek baika ja jukkam varas sin jec̄aidæsek c̄ace oktanaǥa dinguim? \p \v 13 Ja Rabsake loaidasti ouddan ja c̄uorvoi alla jienain Judalas̄ gilli ja celki: Gullet dam stuora gonagasa, Assyria gonagasa, sanid! \p \v 14 Nuft cælkka gonagas: Allet divte Esekiasa jec̄aidædek bættet! Dastgo i son væje din gagjot.\x - \xo 36:14 \xt Es 36:18\x* \p \v 15 Ja allet divte Esekiasa sattet jec̄aidædek dorvastet Hærra ala, cælkededines: Hærra aiggo min gagjot, dat gavpug i galga addujuvvut Assyria gonagasa gitti. \p \v 16 Allet gulddal Esekiasa! Dastgo nuft cælkka Assyria gonagas: Dakket rafhe muina ja bottet olgus mu lusa ja borret, jes̄ gutteg su vidnemuorastes ja jes̄ gutteg su fikunmuorastes, ja jukket, jes̄ gutteg su galdos c̄ace,\x - \xo 36:16 \xt 1 Gon 4:25\x* \p \v 17 dassac̄i go mon boađam ja vieʒ̄am din daggar ædnami, go din ænam læ, daggar ædnami, mast læk gornek ja vidne, daggar ædnami, mast læ laibbe ja vidnegardek. \p \v 18 Allet divte Esekiasa jec̄aidædek fillit ja cælkket: Hærra aiggo min gagjot. Lækgo albmugi ibmelak gagjom, jes̄ gutteg su ædnames, Assyria gonagasa gieđast?\x - \xo 36:18 \xt Es 36:14; 10:9\xta ; j. n. v.;\xta* 37:12\x* \p \v 19 Gost læk Hamata ja Arpada ibmelak? Gost læk Sefarvaim ibmelak? Lækgobai dak\f + \fr 36:19 \ft Samaria ibmelak.\f* gagjom Samaria mu gieđast?\x - \xo 36:19 \xt 2 Gon 18:34; Es 37:13\x* \p \v 20 Guđemuʒ̄ak buok dai ædnami ibmeli gaskast læk, guđek læk gagjom sin ædnamæsek mu gieđast, nuft atte Hærra galgas̄i gagjot Jerusalema mu gieđast? \p \v 21 Ja si orru javotaǥa ja æi vastedam sudnji ovtage sane; dastgo gonagasa rava læi nuft c̄uogjamen: Epet di galga sudnji vastedet. \p \v 22 De botte Eljakim, Hilkias bardne, s̄loata oaivamus̄, ja Sebna, c̄alle, ja Joah, Asaf bardne, historiac̄alle, Esekias lusa gaikoduvvum biktasiguim ja muittalegje sudnji Rabsake sanid. \c 37 \s1 37. Kapittal. \s2 Esekias gaikod su biktasides, vuolgat su balvvalegjides profet Esaias lusa ja bivdda su rokkadallat Hærrai albmuga oudast, 1–4. Hærra adda Esekias jeđđijuvvut ja gulat Sankerib hævvanæme, 5–7. Sankerib bigja sane Esekiasi bilkkadus‐girjin, 8–13. Esekias lebbe dam girje Hærra ouddi ja rokkadalla njuorraset, 14–20. Esaias gulat Esekiasi, atte Hærra aiggo rangas̄tet Sankerib ja suogjalet Jerusalema, 21–35. Okta engel c̄aska 185,000 olbma Assyrialaʒ̄ai soattevæǥast; Sankerib goddatalla su jec̄as barnidi, 36–38. \p \v 1 Ja de dapatuvai, go gonagas Esekias gulai dam, de gaikodi son su biktasides, ja son garvoti jec̄as sækain ja manai Hærra vieso sisa.\x - \xo 37:1 \xt 2 Gon 19:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja son vuolgati Eljakima, s̄loata oaivamuʒ̄a, ja Sebna, c̄alle, ja vuorrasebmusid papai gaskast, garvotuvvum sækaiguim, Esaias, Amos barne, profeta, lusa. \p \v 3 Ja si celkke sudnji: Nuft cælkka Esekias: Aŧestusa ja bagadusa ja hæppada bæivve læ dat bæivve; dastgo manak læk boattam rieǥadattem muddoi, mutto i læk fabmo rieǥadattet. \p \v 4 Daidda Hærra, du Ibmel, dattot gullat Rabsake sanid, gæn Assyria gonagas, su hærra, læ vuolgatam higjedet dam ælle Ibmela, nuft atte son datto rangas̄tet su dai sani diti, maid Hærra, du Ibmel, læ gullam; de bajasbija dalle rokkadusa dam bacatasa oudast, mi gavdnujuvvu!\x - \xo 37:4 \xt Jer 37:3; 42:2\x* \p \v 5 Ja gonagas Esekiasa balvvalægjek botte Esaias lusa. \p \v 6 Ja Esaias celki sigjidi: Nuft galggabetet di cælkket din hærrasædek: Nuft cælkka Hærra: Ale bala dain sanin, maid don læk gullam, maiguim Assyria gonagasa balvvalægjek læk muo higjedam. \p \v 7 Gæc̄a, mon aigom addet sudnji dam miela, atte son, go son gulla saǥa, jorgid ruoktot su ædnamasas, ja mon aigom diktet su gac̄c̄at mieke oudast su ædnamestes.\x - \xo 37:7 \xt Es 37:38\x* \p \v 8 Ja Rabsake macai ruoktot ja gavnai Assyria gonagasa soattamen Libna vuostai; dastgo son læi gullam, atte son læi vuolggam erit Lakisest.\x - \xo 37:8 \xt Es 36:2\x* \p \v 9 Ja son gulai celkkujuvvumen Tirhaka, Ætiopia gonagasa, birra: Son læ vuolggam olgus du vuostai soattam varas. Ja go son dam gulai, de vuolgati son airrasid Esekias lusa ja celki: \p \v 10 Nuft galggabetet di cælkket Esekiasi, Juda gonagassi: Ale divte du Ibmelad jec̄ad fillit, gæn ala don dorvastak, cælkededinad: I Jerusalem galga addujuvvut Assyria gonagasa gitti. \p \v 11 Gæc̄a, don læk gullam, maid Assyria gonagasak læk dakkam buok ædnamiguim, atte si læk dus̄s̄adam daid, ja don galgas̄ik makkas̄ gagjujuvvut? \p \v 12 Lækgo albmugi ibmelak daid gagjom, maid mu vanhemak dus̄s̄adegje, Gosana ja Karana ja Resefa ja Eden manaid, guđek læk Telassarest?\x - \xo 37:12 \xt Es 36:18\xta ; j. n. v.;\xta* 5 Mos 32:37, 39\x* \p \v 13 Gost læ Hamat gonagas ja Arpad gonagas ja Sefarvaim gavpuga gonagas, Hena ja Ivva gonagasak? \p \v 14 Ja Esekias vuostaivaldi girje airrasi gieđast ja loǥai dam; ja son manai bajas Hærra vissui, ja Esekias lebbi dam Hærra muođoi ouddi. \p \v 15 Ja Esekias rokkadalai Hærrai ja celki: \p \v 16 Hærra Sebaot, Israel Ibmel, gutte c̄okkak kerubai alde! Aivefal don læk Ibmel buok ædnam rikaidi, don læk dakkam alme ja ædnama.\x - \xo 37:16 \xt Salm 80:2; 99:1; 5 Mos 4:35; 32:39; Es 45:5, 6; Dan 4:25\x* \p \v 17 Jorggal, Hærra, du bæljad deiki ja gula! Rabast, Hærra, du c̄almidad ja gæc̄a! Gula buok Sankerib sanid, maid son læ vuolgatam higjedam varas dam ælle Ibmela.\x - \xo 37:17 \xt Jer 18:19; Ap daǥ 4:29\x* \p \v 18 Duotta dat læ, Hærra! Assyria gonagasak læk dus̄s̄adam buok albmugid ja dai ædnamid, \p \v 19 ja si læk suppim dai ibmelid dolli; dastgo æi dak læk Ibmelak, mutto olbmu gieđai dakko, muorra ja gæđge; damditi si læk dus̄s̄en dakkam daid.\x - \xo 37:19 \xt Salm 115:4\xta ; j. n. v.;\xta* Es 44:9\xta ; j. n. v.\x* \p \v 20 Ja dal, Hærra, min Ibmelæmek, bæste min su gieđast, vai buok ædnam rikak dovdidifc̄e, atte aivefal don læk Hærra.\x - \xo 37:20 \xt Es 49:26; Esek 21:5\x* \p \v 21 Ja Esaias, Amos bardne, bijai sane Esekiasi ja cælketi: Nuft cælkka Hærra, Israel Ibmel: Dam dafhost, maid don læk must rokkadallam, Sankerib, Assyria gonagasa, harrai, \p \v 22 de læ dat dat sadne, maid Hærra læ sardnom su birra: Buttes nieidda, Sion nieidda, bagjelgæc̄c̄a du, bilkked du; Jerusalem nieidda s̄luvgas̄a oaives du maŋŋai. \p \v 23 Gæn læk don higjedam ja buddustallam, ja gæn vuostai læk don bajasbajedam du jienad? Don læk bajasbajedam du c̄almidad allagassi, Israel base vuostai. \p \v 24 Du balvvalegjidad bokte læk don higjedam Hærra ja cælkkam: Mu ollo vavnaidamguim læm mon mannam bajas vari alac̄i ala, Libanon siskemus̄ baikidi; ja mon erit c̄uopam dam alemus seder‐muoraid, dam valljo sypres‐muoraid, ja mon boađam dam bajemus̄ alac̄i, dam s̄addelis vuovddai. \p \v 25 Mon læm roggam ja jukkam c̄ace, ja mon goikkadam buok Egypten joǥaid mu juolggevuođoidamguim. \p \v 26 \f + \fr 37:26 \ft Hærra sanek Sankeribi.\f*Ikgo don læk gullam dam? Ouddalas̄ aigi rajest læm mon dam dakkam, dolus̄ beivi rajest læm mon dam rakadam. Dal læm mon diktam dam boattet, nuft atte dat dapatuvva njæiddem varas nannijuvvum gavpugid avddem c̄ievrrac̄obman. \p \v 27 Ja dai assek legje apetæmek; si suorgganegje ja hæppas̄uttujuvvujegje; si s̄adde nuftgo rasek ædnam alde ja rudnis urttasak, nuftgo rasek daki alde ja gornek, mak læk billas̄uvvum buollem bokte, ouddalgo dak læk ollasi s̄addam.\x - \xo 37:27 \xt Salm 92:8; 129:6\x* \p \v 28 Ja mon dovdam du c̄okkam ja du olgusmannam ja du sisamannam, ja atte don darak mu vuostai. \p \v 29 Dađemielde go don darak mu vuostai, ja du c̄ævllas oagjebasvuotta læ bajasbagjanam mu belji ouddi, de aigom mon bigjat mu rieggam du njudnai ja mu suittam du boksami gaski ja doalvvot du ruoktot dam gæino mielde, man mielde don bottik.\x - \xo 37:29 \xt Esek 35:12; Es 30:28; Salm 32:9; Sanel 26:3; Esek 29:4; 38:4\x* \p \v 30 Ja dat galgga læt dudnji\f + \fr 37:30 \ft Esekiasi.\f* mærkkan: Dam jaǥe galgga borrujuvvut dat, mi s̄adda gac̄atallujuvvum gornin, ja nubbe jaǥe, mi ruottasest bajasboccid; mutto goalmad jaǥe, de galggabetet di gilvvet ja lagjit ja rakadet vidnegardid ja borrat dai s̄addoid. \p \v 31 Ja Juda vieso bađđarak, guđek læk baccam, galggek boccidattet c̄iegŋalæb ruottasid vuola bællai ja s̄addadet s̄addoid baja bælde.\x - \xo 37:31 \xt Es 27:6\x* \p \v 32 Dastgo Jerusalemest galgga olgus mannat bacatas, ja batarussi bæssam joavkko Sion varest; dam Hærra Sebaot angervuotta galgga dam dakkat.\x - \xo 37:32 \xt Es 9:7\x* \p \v 33 Damditi, nuft cælkka Hærra Assyria gonagasa birra: I son galga boattet dam gavpug sisa ige bac̄et ovtage njuola dam sisa, ja i son galga boattet dam ouddi galbain ige bajasdakkat seinid dam vuostai. \p \v 34 Dam gæino mielde, man mielde son bođi, galgga son fastain ruoktot maccat, ja dam gavpug sisa i son galga boattet, cælkka Hærra.\x - \xo 37:34 \xt Es 37:29\x* \p \v 35 Ja mon aigom suogjalet dam gavpuga dam bæstem varas, mu jec̄c̄am diti ja David, mu balvvalægjam, diti.\x - \xo 37:35 \xt 2 Gon 20:6; Es 38:6\x* \p \v 36 Ja Hærra engel manai olgus ja c̄aski Assyrialaʒ̄ai soattevæǥast c̄uođe ja vitta ovcad lokkai duhat olbma; ja go arrad iđđedest bajas likkujuvvui, gæc̄a, de legje si buokak jabmam gorodak.\x - \xo 37:36 \xt Es 17:12\xta ; j. n. v.;\xta* 31:8; Sir 48:29; 2 Makk 8:19\x* \p \v 37 Sankerib, Assyria gonagas, sirddai dalle ja manai erit ja macai ruoktot; ja son oroi Ninivest. \p \v 38 Ja de dapatuvai, go son læi rokkadallamen Nisrok, su ibmeles, vieso siste, atte Adramelek ja Sareser, su barnek, goddiga su mikin. Ja soai bæsaiga batarussi Ararat ædnami, ja Asarhaddon, su bardne, s̄addai gonagassan su sagjai.\x - \xo 37:38 \xt Es 37:7; Tob 1:21\x* \c 38 \s1 38. Kapittal. \s2 Esekias buocca jabmem davddi ja rokkadalla Hærrai; Hærra lopped lasetet vitta nubbe lokkai jaǥe su akkai ja dakka ovdulas̄ mærka nanostussan dam ala, 1–8. Esekias lavllo Hærrai gitoslavllaga, mast son muittal su stuora hæđes ja balos buocalvasa vuolde ja ramed Hærra væke ja buoredaǥoid, 9–20. Dat lake, moft son læi dærvasmattujuvvum, muittaluvvu, 21:22. \p \v 1 Dain beivin buoccai Esekias jabmem davddi; de bođi Esaias, Amos bardne, profeta, su lusa sisa ja celki sudnji: Nuft cælkka Hærra: Rakad du visud, dastgo don galgak jabmet ja ik ællet.\x - \xo 38:1 \xt 2 Gon 20:1\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Muit 32:24\x* \p \v 2 De jorggali Esekias su muođoides sæine guvllui ja rokkadalai Hærrai.\x - \xo 38:2 \xt Salm 30:3, 4\x* \p \v 3 Ja son celki: Vuoi, Hærra! Muitta dadde, atte mon læm vagjolam du muođoi oudast oskaldasvuođa siste ja olles vaimoin, ja dakkam, mi buorre læ du c̄almi oudast. Ja Esekias c̄ieroi hui sagga. \p \v 4 De dapatuvai Hærra sadne Esaiasi naft: \p \v 5 Mana ja cælke Esekiasi: Nuft cælkka Hærra, David, du ac̄ad Ibmel: Mon læm gullam du rokkadusa, oaidnam du gadnjalid; gæc̄a, mon lasetam du beividi vitta nubbe lokkai jaǥe. \p \v 6 Ja mon aigom gagjot du ja dam gavpuga Assyria gonagasa gieđast, ja mon aigom suogjalet dam gavpuga.\x - \xo 38:6 \xt Es 37:35\x* \p \v 7 Ja dat galgga læt dudnji mærkkan Hærrast dam ala, atte Hærra aiggo doallat dam sane, maid son læ sardnom:\x - \xo 38:7 \xt Es 37:30\x* \p \v 8 Gæc̄a, mon addam bæivas̄mærka suoivvana, mi bæivac̄in læ mannam vuolas Akasa bæivas̄mærka alde, maccat loǥe cacastaǥa ruoktot. Ja bæivas̄ macai ruoktok loǥe dain cacastaǥain, maid dat læi mannam vuolas. \p \v 9 Esekiasa, Juda gonagasa, c̄ala, dalle go son læi læmas̄ buocce, mutto læi buorranam su buocalvasastes: \p \v 10 Mon celkkim: Mu rafhalas̄ beividam siste ferttim mon mannat erit jabmi aimo portai raige; mon ferttim makset bacatasain mu jaǥinam. \p \v 11 Mon celkkim: Im mon galga oaidnet Hærra, Hærra ælle olbmui ædnamest; im mon galga gæc̄c̄at olbmuid s̄atan æmbo dai gaskast, guđek jaskadvuođast assek.\x - \xo 38:11 \xt Salm 27:13\x* \p \v 12 Mu assamsagje bajasgaikkujuvvu ja dolvvujuvvu must erit nuftgo baiman goatte; mon læm c̄oakkai giessam mu ællemam gođđe lakai, laiggenisain erit c̄uoppa son\f + \fr 38:12 \ft Ibmel.\f* muo; bæivest ija ragjai daǥak don muo garvesen.\x - \xo 38:12 \xt Job 6:9; 7:6\x* \p \v 13 Mon sattim mu sillum jaska orrot gidda iđđed ragjai; nuftgo legjon, nuft cuvkke son buok mu davtid; bæivest ija ragjai daǥak don muo garvesen.\x - \xo 38:13 \xt Salm 131:2\x* \p \v 14 Nuftgo beskus̄, nuftgo guorgga, nuft bikkum mon, mon umaidim nuftgo duvva; vuoimetuvvudedin gec̄c̄e mu c̄almek allagasa guvllui: — Hærra! Mon læm balost, dakked mu oudast!\x - \xo 38:14 \xt Es 59:11; Esek 7:16; Nah 2:8; Job 17:3; Salm 119:122\x* \p \v 15 Maid galgam mon cælkket? Son læ sikke cælkkam munji dam, ja son læ dakkam dam\f + \fr 38:15 \ft 4. v. j. n. v.\f*; hiljet aigom mon vagjolet buok mu jaǥidam mu sillum bac̄c̄a bakc̄asa maŋŋel. \p \v 16 Hærra! Dai\f + \fr 38:16 \ft du sani bokte,\f* bokte ælla olmus̄, ja dai bokte bajasdollujuvvu buok mu vuoiŋa ællem; de daǥas̄ik don muo dærvasen ja addas̄ik muo ællet!\x - \xo 38:16 \xt 5 Mos 8:3; Matt 4:4\x* \p \v 17 Gæc̄a, rafhen s̄addai munji dat bac̄c̄a, duođai dat bac̄c̄a, ja don gessik rakislaʒ̄at mu sielo bajas hævvanæme havdest; dastgo don suppijik du sælgad duokkai buok mu suddoid;\x - \xo 38:17 \xt Salm 30:4; 86:13; 116:3\xta ; j. n. v.;\xta* Mika 7:19\x* \p \v 18 Dastgo i jabmi aibmo ramed du, i jabmem maino du; æi si vuorde, guđek vuolas mannek havddai, du oskaldasvuođa.\x - \xo 38:18 \xt Salm 6:6; 88:11\xta ; j. n. v.;\xta* 115:17; Sir 17:27\xta ; j. n. v.\x* \p \v 19 Dat ælle, dat ælle, son ramed du, nuftgo mon odne; ac̄c̄e oapata su manaidasas du oskaldasvuođa birra.\x - \xo 38:19 \xt Salm 48:13, 14; 78:4\xta ; j. n. v.;\xta* 145:4; Joel 1:3\x* \p \v 20 Hærra læ gærggad muo bæstet, ja mu stranggac̄uojanasaidam aiggop mi c̄uojatet buok min ællembeividæmek Hærra vieso siste.\x - \xo 38:20 \xt Salm 63:5; 104:33; 146:2\x* \p \v 21 Esaias celki, atte fikungakko galgas̄i valddujuvvut ja bigjujuvvut dalkasen bukku ala, vai son ælas̄i.\x - \xo 38:21 \xt 2 Gon 20:7\x* \p \v 22 Esekias celki\f + \fr 38:22 \ft namalassi gulatusa maŋŋel v. 6. gulatusa ouddal v. 7.\f*: Mi læ mærkkan dam ala, atte mon galgam mannat bajas Hærra vissui? \c 39 \s1 39. Kapittal. \s2 Babel gonagas, Merodak Baladan, bigja airrasid Esekias lusa; dat c̄ajet sigjidi buok su davverides ja hærvasvuođaides, manditi Hærra moaratuvva ja gulat sudnji Esaias bokte, atte buok dat galgga okte eritdolvvujuvvut Babeli; Esekias jeđđe jec̄as daina, atte rafhe galgga læt su beivin, 1–8. \p \v 1 Dam aige bijai Merodak Baladan, Baladan bardne, Babel gonagas, girje ja addaldaǥaid Esekiasi, go son gulai, atte son læi læmas̄ buoccen ja læi dærvasmuvvam.\x - \xo 39:1 \xt 2 Gon 20:12\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Muit 32:31\x* \p \v 2 Ja Esekias illodi sin\f + \fr 39:2 \ft Babel gonagasa airrasi.\f* diti ja addi sin oaidnet su davvergammares, silba ja golle ja ruddaid ja dam mavsolas̄ oljo ja obba su værjoviesos ja buok, mi gavdnui su davvergammarin; i læm mikkege dingaid, maid Esekias i addam sin oaidnet su viesostes ja obba su rikastes. \p \v 3 De bođi profeta Esaias gonagas Esekias lusa ja celki sudnji: Maid læk dak olbmak cælkkam, ja gost si bottek du lusa? Ja Esekias celki: Gaidos ædnamest læk si boattam mu lusa, Babelest. \p \v 4 Ja son celki: Maid læk si oaidnam du viesost? Ja Esekias celki: Buok, mi læ mu viesost, læk si oaidnam; i læm mikkege dingaid, maid mon im addam sin oaidnet mu davvergammarinam. \p \v 5 De celki Esaias Esekiasi: Gula dam Hærra Sebaot sane: \p \v 6 Gæc̄a, bæivek bottek, go buok, mi læ du vieso siste, ja dak davverak, maid du vanhemak læk c̄oaggam gidda dam bæive ragjai, galggek erit dolvvujuvvut Babeli; i galga mikkege dingaid baccet, cælkka Hærra.\x - \xo 39:6 \xt Jer 20:5\x* \p \v 7 Ja du barnin, guđek galggek dust olgus boattet, gæid don galgak sakkanattet, galggek muttomak valddujuvvut, ja si galggek s̄addat balvvalægjen Babel gonagasa s̄loatast. \p \v 8 De celki Esekias Esaiasi: Hærra sadne, maid don læk sardnom, læ buorre. Ja son celki: Alma rafhe ja oagjebasvuotta galgga læt mu beivin.\x - \xo 39:8 \xt 1 Sam 3:18; 2 Gon 22:20\x* \c 40 \s1 40. Kapittal. \s2 Hærra balvvalægjek galggek jeđđit su albmug dam loppadusa bokte, atte dam rangas̄tusa aigge galgga farga nokkat ja dam lonastus boattet, 1, 2. Maŋŋelgo Hærra muttom profeta (Johannes gastas̄ægje) bokte læ rakadam dam vaimo su vuostaivalddet, galgga son (Messias siste) hærvvaset almostuvvut albmugi bestujubmen, 3–5. Dam almostusa loppadus læ vuođđoduvvum Ibmel bættemættom sane ala, 6–8. Dat ilolas̄ sadne, atte Hærra galgga boattet su albmuges famolas̄ gonagassan ja oskaldas baimanen, galgga damditi Jerusalemest roakkadvuođain ja famoin gulatuvvut obba ædnami, 9–11. Hærra vægja albmuges lonestet, dastgo son læ mailme sivdnedæme, bajasdoallam ja doarjalæme bokte c̄ajetam, atte son læ buokvæǥalas̄ ja buokvises Ibmel; suina i læk mikkege værddedæmest, ja damditi læ maidai bakeni æppe‐ibmelbalvvalus jallavuotta, 12–26. Damditi Israel i galga læt dorvotæbme su oasetesvuođastes, mutto dorvastet su ala, gutte adda daidi hæjoidi, guđek vurddek su, famo, mi i goassege noǥa, 27–36. \p \v 1 Jeđđijeket, jeđđijeket mu albmug, cælkka din Ibmel.\x - \xo 40:1 \xt Es 35:3, 4\x* \p \v 2 Sardnot rakkaset Jerusalemi ja c̄urvvot dasa, atte dam soatte læ loapatuvvum, atte dam vælgge læ maksujuvvum, atte dat læ oʒ̄ʒ̄om Hærra gieđast guovtegærddasaʒ̄at buok su suddoides oudast.\x - \xo 40:2 \xt Hos 2:14; Job 7:1; Vaid 4:22; Jer 16:18\x* \p \v 3 Gula! Muttoma jiedna, gutte c̄uorvvo: Mæcest rakadeket Hærra gæino! Dassijeket dam avddem ædnami dassedes gæino min Ibmeli.\x - \xo 40:3 \xt Matt 3:3; Mark 1:3; Luk 1:76; 3:4\xta ; j. n. v.;\xta* Joh 1:23\x* \p \v 4 Juokke lække galgga bajeduvvut, ja juokke varre ja juokke dievva galgga vuoleduvvut, ja luokkas baikke galgga s̄addat jalggadassan, ja bavtek duolbba vuobmen.\x - \xo 40:4 \xt Es 42:16; Baruk 5:7\x* \p \v 5 Ja Hærra hærvasvuotta galgga almostuvvut, ja buok oaʒ̄ʒ̄e galgga okti buok dam oaidnet; dastgo Hærra njalbme læ sardnom.\x - \xo 40:5 \xt Joh 1:14; 2:11\x* \p \v 6 Gula! Muttoma jiedna, gutte cælkka: C̄uorvo! Ja nubbe vasteda: Maid mon galgam c̄uorvvot? — Buok oaʒ̄ʒ̄e læ rasse, ja buok dam hærvasvuotta nuftgo ædnam lieđđe.\x - \xo 40:6 \xt Salm 90:5\xta ; j. n. v.;\xta* 102:12; 103:15, 16; Sir 14:18; Jak 1:10, 11; 1 Petr 1:24\xta ; j. n. v.\x* \p \v 7 Rasse goikka, lieđđe goldna, go Hærra vuoiŋatak bossol dam ala; duođai, almug læ rasse.\x - \xo 40:7 \xt Visesv 11:21\x* \p \v 8 Rasse goikka, lieđđe goldna; mutto min Ibmelæmek sadne bisso aǥalas̄ aiggai.\x - \xo 40:8 \xt Salm 119:89; Matt 5:18; Luk 16:17; 21:33; 1 Petr 1:25\x* \p \v 9 Goarŋo bajas alla vare ala, don Sion illo‐airas! Bajed du jienad famoin, don Jerusalem illo‐airas! Bajed dam, ale bala! Cælke Juda gavpugidi: Gæc̄a, da læ din Ibmel! \p \v 10 Gæc̄a, dat Hærra Hærra boatta famoin, ja su gietta rađđe; gæc̄a, su balkka læ su mielde, ja su mavsatæbme manna su ouddalist.\x - \xo 40:10 \xt Es 62:11; Rom 2:6\xta ; j. n. v.\x* \p \v 11 Nuftgo baiman galgga son gæc̄c̄at su ælos; su giettagavvasis galgga son c̄okkit labbaid, ja su ocastes galgga son guoddet daid; daid savcaid, main læk labbak, galgga son laiddit.\x - \xo 40:11 \xt Salm 23:1\xta ; j. n. v.;\xta* 80:2; Esek 34:11\xta ; j. n. v.;\xta* 23; 37:24; Joh 10:11\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Petr 2:25; Es 46:11\x* \p \v 12 Gi læ mittedam c̄acid su goabmerines ja mittedam alme vuvsines ja c̄okkim ædnam muolda goalmadas‐mittoi ja vikkim varid viekkagin ja dievaid vævtai alde?\x - \xo 40:12 \xt Es 48:13; Job 38:5\xta ; j. n. v.;\xta* Sanel 30:4\x* \p \v 13 Gi læ mittedam Hærra vuoiŋa, ja gi mattat su nuftgo rađđe‐adde?\x - \xo 40:13 \xt Jer 23:18; Visesv 9:13, 17; Rom 11:34; 1 Kor 2:16\x* \p \v 14 Gæina læ son rađđadallam, nuft atte son addi sudnji jierme ja mattati sudnji dam rievtes balgga ja oapati sudnji dieđo ja oapati su dovddat daido gæino? \p \v 15 Gæc̄a, albmugak læk nuftgo okta goaikanas guvsest, ja gavjac̄albmen vævta alde læk dak adnujuvvum; gæc̄a, sulluk\f + \fr 40:15 \ft Salm 97, 1. Es 42, 10.\f* læk nuftgo dat fina gavja, maid son dikta aibmoi bagjanet. \p \v 16 Ja Libanon i ole boalddamus̄s̄an, ja dam spirik æi ole boalddem‐oaffaren. \p \v 17 Buok albmugak læk nuftgo dus̄s̄e su oudast; æi manenge ja aive guorosvuottan læk dak adnujuvvum sust.\x - \xo 40:17 \xt Salm 39:6, 12; 62:10\x* \p \v 18 Gæn lakasaʒ̄ʒ̄an aiggobetet di dalle værddedet Ibmela? Ja maid govaid aiggobetet di bigjat su balddi?\x - \xo 40:18 \xt Es 46:5\xta ; j. n. v.;\xta* Ap daǥ 17:29\x* \p \v 19 Ibmelgovva læ leikkijuvvum c̄æpest, ja gollec̄æppe skoađasta dam gollin, ja son leikke silbbalakkid dasa.\x - \xo 40:19 \xt Duob 17:4; Es 44:10\xta ; j. n. v.;\xta* 46:6; Visesv 15:8\xta ; j. n. v.\x* \p \v 20 Dat, gæst i læk varre daggar addaldakki, son vallje muora, mi i guoccag; son occa aldsesis vuoǥas c̄æpe, vai son rakada gova, mi i juovʒo.\x - \xo 40:20 \xt Jer 10:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 21 Epetgo di arvved? Epetgo di gula? Igo dat læk algo rajest digjidi gulatuvvum? Epetgo di læk arvvedam ædnam vuođđodusaid?\x - \xo 40:21 \xt Rom 1:19, 20\x* \p \v 22 Alma son læ dat, gutte c̄okka ædnam bajeldasa bagjel, ja dak, guđek dam alde assek, læk nuftgo rasselokkok; son læ dat, gutte lebbi almid nuftgo asetes loavddaga ja olguslebbi daid nuftgo goađe dam siste orrom varas,\x - \xo 40:22 \xt Es 42:5; 44:24; 45:12; Salm 104:2\x* \p \v 23 son, gutte dakka oaivamuʒ̄aid dus̄s̄en, ædnam duobmarid i manenge; \p \v 24 illa dak læk bigjujuvvum, illa dak læk gilvvujuvvum, illa læ sin madda ruottastuvvam ædnam sisa, ouddalgo son læ bossolam dai ala, ja dak goldnek, ja ramadak doalvvo daid erit nuftgo oalgaid.\x - \xo 40:24 \xt Es 47:14\x* \p \v 25 Gæn lakas̄aʒ̄ʒ̄an aiggobetet di dalle muo værddedet, atte mon galgas̄im læt su lakasas̄? cælkka dat basse.\x - \xo 40:25 \xt Es 40:18\x* \p \v 26 Bajedeket din c̄almidædek allagasa guvllui ja gec̄c̄et: Gi læ sivdnedam daid dingaid? Son læ dat, gutte doalvvo dai væǥa olgus mærreduvvum loǥo mielde, gutte daid buokaid ravkka nama mielde; su væǥalas̄ famo diti ja su famolas̄ gievrravuođa diti i occaluvvu oktage.\x - \xo 40:26 \xt Salm 147:4\x* \p \v 27 Manne aigok don cælkket, Jakob, ja sardnot nuft, Israel: Mu gæidno læ c̄ikkujuvvum Hærra oudast, ja mu vuoiggadvuotta manna mu Ibmelam mæddel? \p \v 28 Ikgo don dieđe dam, daihe ikgo don læk gullam dam? Hærra læ agalas̄ Ibmel, dat, gutte læ sivdnedam ædnam ravdaid; i son vaiba, ja i son viesa; su jierbme læ suoggardallamættom.\x - \xo 40:28 \xt Es 42:5; 44:24; 45:12; Job 5:9; Salm 145:3; Rom 11:33\xta ; j. n. v.\x* \p \v 29 Son adda vaibbam olbmui famo, ja dasa, gæst æi læk makkege famoid, adda son stuora gievrravuođa. \p \v 30 Ja nuorra dievdok vaibbek ja vissek, ja nuorra olbmak guossalek. \p \v 31 Mutto dak, guđek vurddek Hærra, oʒ̄ʒ̄uk ođđa famo, bajedek soajaidæsek nuftgo goaskemak; si vikkek ja æi vaiba, si vaʒʒek ja æi viesa.\x - \xo 40:31 \xt Salm 25:3; 42:6, 12; 43:5; Vaid 3:25\x* \c 41 \s1 41. Kapittal. \s2 Hærra c̄ajeta bakeni mailbmai dam duođas̄tusa su ibmelvuođas̄ birra, maid son læ addam vuolgatedines vuittisis gonagasa (Kyrusa), gæn vuostai dak suorgganam, æppe‐ibmelbalvvalægje albmugak dus̄s̄as gæc̄c̄alek guim guimidæsek roakasmattet, 1–7. Mutto Israel, man bællai son dasto jorget, i darbas̄ ballat, dainago dat læ su valljijuvvum almug ja balvvalægje; dastgo son, Israela Ibmel, galgga dus̄s̄adet dam vas̄alaʒ̄aid ja apasmattet dam dam varnotesvuođa siste, 8–20. Maŋemuʒ̄ʒ̄i Hærra jorget æppeibmeli bællai ja hasta sin c̄ajetet sin buokvæǥalas̄vuođasek ja buokdiettemvuođasek, nuftgo son jes̄ læ dakkam vuolgatedines dam vuittisis gonagasa ja ouddal juo gulatedines su boattema; mutto æi si mate ja c̄ajetek daggo bokte, atte æi si læk makkege, 21–29. \p \v 1 Orrot javotaǥa mu oudast, di sulluk! Ja albmugak, garvotekusek aldsesæsek ođđa famo, bottusek deiki ja de sardnusek! Loaidastekop mi ovtast rievte ouddi!\x - \xo 41:1 \xt Es 1:18; 43:26\x* \p \v 2 Gi bovti nuorttan su\f + \fr 41:2 \ft Kyrus.\f*, gæn oudald vuoiggadvuotta boatta, goggo son bigja juolges? Son adda olmus̄s̄lajaid su halddoi ja adda su rađđit gonagasai bagjel, dakka sin mieke nuftgo gavja, sin davge nuftgo oalga, mi eritbossujuvvu?\x - \xo 41:2 \xt Es 45:1\x* \p \v 3 Son\f + \fr 41:3 \ft Kyrus.\f* doarred sin, manna ouddan oagjebasvuođa siste balgga mielde, goggo son ouddal i mannam su julgidesguim. \p \v 4 Gi doaimati ja daǥai dam? — Son, gutte ravkai sokkagoddid ouddan algo rajest, mon Hærra, dat vuostemus̄, ja dai maŋemuʒ̄ai lutte læm mon maidai.\x - \xo 41:4 \xt Es 44:6; 48:12; Alm 1:8; 2:8; 22:13\x* \p \v 5 Sulluk oidnek dam ja ballek, ædnam ravdak doargestek; si mannek ouddan ja bottek. \p \v 6 Nubbe væketa nubbe, ja su vielljasis cælkka son: Læǥe roakkad! \p \v 7 Ja muorra‐duojar roakasmatta gollec̄æpe, dat, gutte likted væc̄c̄erin, su, gutte dakko stađđe alde, ja son cælkka juǥatæme birra: Dat læ buorre, ja son gidde dam navliguim, amas dat juovʒʒot. \p \v 8 Ja don Israel, mu balvvalægjam! Don Jakob, gæn mon olgus valljijim! Mu ustebam Abraham nalle!\x - \xo 41:8 \xt Es 43:10; 44:1\x* \p \v 9 Don, gæn mon valddim gitti ja viʒ̄ʒ̄im ædnam ravdain ja ravkkim dam olgomus̄ guovloin, ja gæsa mon celkkim: Don læk mu balvvalægjam, mon læm olgusvalljim du ja im suppim du! \p \v 10 Ale bala, dastgo mon læm duina! Ale gæc̄a baloin birra, dastgo mon læm du Ibmel; mon gievrasmattam du ja væketam du ja bajasdoalam du mu vanhurskesvuottam olgis̄ gieđain.\x - \xo 41:10 \xt Es 43:1\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Mos 15:1; Josv 1:9; Jer 1:8; 30:10, 11; Sef 3:16, 17; Salm 63:9; 89:22\x* \p \v 11 Gæc̄a, si galggek s̄addat bilkkadussan ja hæppas̄uttujuvvut, si buokak, guđek du ala suttadek; si galggek dus̄s̄en s̄addat ja hævvanet, dak olbmak, guđek duina belkkek;\x - \xo 41:11 \xt Job 8:22; Salm 6:11; 35:4; 86:17\x* \p \v 12 don galgak sin occat ja ik gavdnat sin, daid olbmaid, guđek duina riddalek; si galggek s̄addat dus̄s̄en ja æi manenge, dak olbmak, guđek sottek du vuostai;\x - \xo 41:12 \xt Salm 37:36\x* \p \v 13 Dastgo mon læm Hærra, du Ibmel, gutte doalam du nannoset du olgis̄ gieđast, gutte cælkam dudnji: Ale bala! Mon væketam du.\x - \xo 41:13 \xt Es 41:10\x* \p \v 14 Ale bala, don matto Jakob, don Israel ucca jovkus̄! Mon væketam du, cælkka Hærra, ja du lonestægje læ Israel basse.\x - \xo 41:14 \xt Es 43:14\x* \p \v 15 Gæc̄a, mon daǥam du bastelis, ođđa gordne‐raidnim vavdnan, mast læk sæc̄c̄agasak; don galgak raidnit varid ja cuvkkit daid, ja dievaid galgak don dakkat nuftgo avnaid.\x - \xo 41:15 \xt Amos 1:3\x* \p \v 16 Don galgak suoppot daid goaivoin, ja biegga galgga doalvvot daid erit, ja ramadak biđgit daid; mutto don galgak avvodet Hærra siste, ramedet jec̄ad Israel base diti.\x - \xo 41:16 \xt Salm 35:27; 40:17; Es 61:10\x* \p \v 17 Dak varnotæmek ja vaivas̄ak occek c̄ace, mutto i læk mikkege; sin njuovc̄a goikkaluvva goiko diti. Mon, Hærra, mon aigom sigjidi vastedet; mon, Israel Ibmel, im mon aigo sin guođđet.\x - \xo 41:17 \xt 5 Mos 31:6, 8; Josv 1:5; Ebr 13:5\x* \p \v 18 Mon aigom diktet joǥaid golgidet baljes dievai ala ja agjagid vumi gasko; mon aigom dakkat mæce c̄accejavrren ja goikke ædnama c̄acce‐ajan;\x - \xo 41:18 \xt Es 30:25; 43:20; Salm 107:35\x* \p \v 19 mon aigom addet sedermuoraid, akasia‐muoraid ja myrtemuoraid ja olljomuoraid mæccai s̄addat; mon aigom addet sypresmuora, lonnemuora ja buksbom‐muora ovtast s̄addat avddem ædnami,\x - \xo 41:19 \xt Es 55:13\x* \p \v 20 vai si buokakrak oainas̄e ja dovdas̄e ja bijas̄e vaibmosæsek ja arvvedifc̄e, atte Hærra gietta læ dam dakkam, ja Israel basse dam sivdnedam. \p \v 21 Buktet deiki din as̄adek, cælkka Hærra; bottet ouddan din duođas̄tusaidædekguim, cælkka Jakoba gonagas. \p \v 22 Bottusek si\f + \fr 41:22 \ft æppe‐ibmelak.\f* ouddan daiguim ja gulatekusek migjidi, mi galgga dapatuvvat! Gulateket, mi dat læ, maid di ouddal lepet einostam, vai mi valdas̄eimek dam vutti ja dovdas̄eimek dam devddujume! Daihe addet min gullat daid boatte dapatusaid!\x - \xo 41:22 \xt Es 43:9; 44:7\x* \p \v 23 Gulateket, mi galgga boattet dastmaŋŋel, vai mi oʒ̄us̄eimek diettet, atte di lepet ibmelak! Duođai, dakket maidege burid, daihe dakket maidege bahaid, vai mi buokakrak oainas̄eimek dam ovdus̄emin!\x - \xo 41:23 \xt Es 42:9; Jer 10:5; Sef 1:12\x* \p \v 24 Gæc̄a, di lepet dus̄s̄e, ja din dakko i mikkege; fastevuotta læ dat, gutte din vallje.\x - \xo 41:24 \xt Es 44:9\x* \p \v 25 Mon boktim su davven, ja son bođi, bæivas̄ bagjanæme guovlost su, gutte galgga c̄uorvvot mu nama, ja son galgga boattet oaivamuʒ̄ai bagjeli, dego si lifc̄e lairre, ja nuftgo lairrelittedakke, gutte duppe lairredaige.\x - \xo 41:25 \xt Esr 1:2\x* \p \v 26 Gi læ gulatam dam algo rajest, vai mi oʒ̄us̄eimek dam diettet, ja dolus̄ aige rajest, vai mi matas̄eimek cælkket: Sust læ vuoiggadvuotta? I læk guttege, gutte dieđet maidege, ige guttege, gutte gulat maidege, ige guttege, gutte gulla din sanid.\x - \xo 41:26 \xt Es 43:9\x* \p \v 27 Dat vuostemus̄, gutte cælkka Sioni: Gæc̄a, gæc̄a, dobbe si læk, ja gutte vuolgat Jerusalemi illoairrasa, læm mon. \p \v 28 Mon gæc̄am birram, mutto i læk oktage, ja dain i læk oktage, gutte adda rađe, nuft atte mon oʒ̄us̄im sist jærrat, ja si addas̄e munji vastadusa. \p \v 29 Gæc̄a sin buokaid! Sin daǥok læk dus̄s̄e, æi makkege; sin govak læk biegga ja guorosvuotta.\x - \xo 41:29 \xt Salm 96:5; Jer 10:3\xta ; j. n. v.;\xta* 14; 51:17, 18\x* \c 42 \s1 42. Kapittal. \s2 Dam oudeb gulatussi dam vuittisis gonagasa (Kyrusa) birra lasetuvvu ođđa, æra gulatus. Hærra balvvalægje, Messias, galgga, dievva su Vuoiŋast, buktet albmugidi dam duotta ibmelbalolas̄vuođa vuollegas̄vuođa ja lojesvuođa siste, arkalmaste rakisvuođa siste, mi i goassege noǥa; Hærra galgga varjalam varas su gudnes nuftgo dat duotta Ibmel, dakkat su litto‐gaska‐olmajen Israeli ja c̄uovgasen bakenidi, 1–9. Obba ænam goc̄c̄ujuvvu ramedet Hærra, gutte, maŋŋelgo son gukka læ orrom jaska, dal aiggo mannat olgus su vas̄alaʒ̄aides vuostai, dakkat sin ædnama avddemen, lonestet vuoiŋalaʒ̄at c̄almetemid ja hæppas̄uttet æppe‐ibmelbalvvalegjid, 10-17. Israel læ vuoiŋalaʒ̄at c̄almetes ja jabmam almug; dus̄s̄e su jec̄as oskaldasvuođa diti aiggo Hærra Israel bokte hærvasen dakkat dam almostusa, maid son læ dasa addam, 18–21. Su vuostehaǥolas̄vuođas bokte læ dat jes̄ bagjelasas buktam dam varnotesvuođa, masa dat dal læ s̄addam, 22–25. \p \v 1 Gæc̄a mu balvvalægje, gæn mon doarjalam, mu valljijuvvum, gæsa mu siello adna buoremielalas̄vuođa! Mon bijam mu Vuoigŋam su ala, son galgga buktet vuoiggadvuođa\f + \fr 42:1 \ft d. l. Ibmel laka, 4. v.\f* olgus bakenlas̄ albmugidi.\x - \xo 42:1 \xt Matt 12:18\xta ; j. n. v.;\xta* Es 49:3; Matt 3:17; 17:5; 2 Petr 1:17; Es 11:2; 61:1\xta ; j. n. v.;\xta* Ap daǥ 10:38; 1:8; Luk 24:47\x* \p \v 2 I son galga huikket ige c̄uorvvot, ja i son galga diktet su jienas gullujuvvut balgga alde. \p \v 3 Dam dogjujuvvum hoas̄e i son galga cuvkkit, ja dam borgestægje goallolaige i son galga c̄askadet; rievtes lakai galgga son olgus buktet vuoiggadvuođa.\x - \xo 42:3 \xt Salm 34:19; Matt 5:3; 11:28; Salm 72:2\xta ; j. n. v.\x* \p \v 4 I son galga vaibbat, ige su fabmo dogjujuvvut, ouddalgo son oaʒ̄ʒ̄o doaimatet vuoiggadvuođa ædnam alde; ja su laǥa maŋŋai vurddek sulluk. \p \v 5 Nuft cælkka Ibmel Hærra, gutte sivdnedi almid ja olgus lebbi daid, gutte lebbi ædnama ja mi dast ouddan boccida, gutte adda olbmuidi dam alde vuoiŋataǥa ja sigjidi vuoiŋa, guđek vagjolek dam alde:\x - \xo 42:5 \xt Es 40:22; 44:24; 45:12\x* \p \v 6 Mon, Hærra, læm ravkkam du vanhurskesvuođa siste ja valddam du gitti, ja mon aigom varjalet du ja dakkat du litton albmugi, c̄uovgasen bakenlas̄ albmugidi,\x - \xo 42:6 \xt Es 49:8; Ebr 9:15; Es 9:2\xta ; j. n. v.;\xta* 49:6; 60:3; Luk 2:32; Ap daǥ 13:46, 47\x* \p \v 7 rappam varas c̄uovgates c̄almid, doalvvom varas c̄adnujuvvum olbmuid giddagasast olgus, daid, guđek c̄okkajek sævdnjadasa siste, fanggaviesost olgus.\x - \xo 42:7 \xt Ap daǥ 26:18; Es 61:1; Luk 4:18\xta ; j. n. v.;\xta* Es 9:2\xta ; j. n. v.;\xta* Luk 1:79\x* \p \v 8 Mon læm Hærra, dat læ mu namma, ja im mon adde gæsage ærrasi mu gudnam, imge c̄uppujuvvum govaidi mu ramadussam.\x - \xo 42:8 \xt 2 Mos 3:15; Es 48:11\x* \p \v 9 Dak ouddal gulatuvvum dapatusak, gæc̄a, dak læk boattam, ja ođđasid mon gulatam; ouddalgo dak boccidek ouddan, addam mon din dai birra gullat.\x - \xo 42:9 \xt Es 41:22, 23; 46:10; 48:3\x* \p \v 10 Lavllot Hærrai ođđa lavllaga, su ramadusa ædnam ravdast, di, guđek jottebetet abe mielde, ja dam dievasvuotta, di sulluk ja dai assek!\x - \xo 42:10 \xt Salm 33:3; 40:4; 96:1; 98:1; 149:1; Alm 5:9; 14:3\x* \p \v 11 Mæcce ja dam gavpugak galggek bajedet jienasek, goattesidak, main Kedar\f + \fr 42:11 \ft Salm. 120, 5. Es. 60, 7.\f* assa; dak, guđek assek vare alde, galggek avvodet, varrec̄okain galggek si c̄uorvvot allaget. \p \v 12 Si galggek addet Hærrai gudne ja gulatet su ramadusa sulluin.\x - \xo 42:12 \xt 5 Mos 32:3; Salm 72:9\xta ; j. n. v.;\xta* Mal 1:11; Alm 14:7\x* \p \v 13 Hærra galgga vuolgget olgus nuftgo væǥalas̄, nuftgo soatte‐olmai bajasboktet su angervuođas; son galgga c̄uorvvot allaget, vela huikket; su vas̄alaʒ̄aides vuostai galgga son c̄ajetet jec̄as nuftgo gievras olmai. \p \v 14 Mon læm javotaǥa orrom dolus̄ aigi rajest, mon legjim javotæbme, mon doaladim jec̄c̄am. Dal mon aigom c̄uorvvot nuftgo rieǥadatte, mon aigom sađđat ja darrat maidai.\x - \xo 42:14 \xt Es 57:11; Salm 50:21\x* \p \v 15 Mon aigom dakkat varid ja dievaid avddemen ja erit goikkadet buok dai urttasid, ja mon aigom dakkat dænoid ænamen ja goikkadet javrid.\x - \xo 42:15 \xt Es 50:2\x* \p \v 16 Ja mon aigom doalvvot c̄uovgatemid daggar gæino mielde, maid si æi dovda; balggai mielde, maid si æi dovda, aigom mon addet sin vagjolet; mon aigom dakkat sevdnjis baikid sin muođoi oudast c̄uovggadassan ja dievaid jalggadassan. Dak læk dak dingak, maid mon aigom dakkat imge daǥakættai guođđet.\x - \xo 42:16 \xt Salm 97:11; 112:4; Es 40:4\x* \p \v 17 Si galggek gaiddat ruoktot ja sagga hæppas̄uttujuvvut, dak, guđek dorvastek c̄uppujuvvum govai ala, guđek celkkek leikkijuvvum govaidi: Di lepet min ibmelak.\x - \xo 42:17 \xt Es 1:29; 44:9\xta ; j. n. v.;\xta* Salm 97:7\x* \p \v 18 Di bæljetæmek, gullet! Ja di c̄uovgatæmek, rabasteket c̄almidædek oaidnem varas!\x - \xo 42:18 \xt Es 43:8\x* \p \v 19 Gi læ c̄uovgatæbme ærrebgo mu balvvalægje\f + \fr 42:19 \ft Israel.\f* ja bæljetæbme nuftgo mu airas, gæn mon vuolgatam? Gi læ c̄uovgatæbme nuftgo mu njuoras usteb ja c̄uovgatæbme nuftgo Hærra balvvalægje? \p \v 20 Don læk oaidnam ollo, mutto ik don vuttivalde dam: sust læk rabas bæljek, mutto i son gula.\x - \xo 42:20 \xt Es 6:9; Matt 13:13, 14; Esek 33:31\x* \p \v 21 Hærra datto dat læ, su stuora vanhurskesvuođas diti dakkat laǥa stuoresen ja hærvasen.\x - \xo 42:21 \xt Es 42:4\x* \p \v 22 Mutto dat læ rieveduvvum ja spegjujuvvum almug; si læk c̄adnujuvvum biejoi siste buokakrakkan ja fanggaviesoidi c̄ikkujuvvum; si s̄adde salas̄en, ja i oktage gagjom, spegjujubmen, ja i oktage cælkkam: Adde ruoktot!\x - \xo 42:22 \xt Es 49:9\x* \p \v 23 Guttemus̄ din gaskast aiggo jorggalet bæljes dam bællai, vuttivalddet ja gulddalet dastmaŋŋel?\x - \xo 42:23 \xt Sak 7:11\x* \p \v 24 Gi læ addam Jakoba dokko spegjujuvvut ja Israela rievvari gitti? Igoson Hærra, son, gæn vuostai mi suddodeimek, ja gæn gæinoi mielde si æi dattom vagjolet, ja gæn laǥa si æi gullam?\x - \xo 42:24 \xt Jer 2:19; 6:16\x* \p \v 25 De golgati son sin bagjeli su buollevas̄ moares ja garra soađe, ja dat buollati sin birra buok, mutto æi si arvvedam dam, ja dat boldi sin, mutto æi si bigjam dam vaibmosæsek.\x - \xo 42:25 \xt Es 66:15; Jer 7:20; Esek 20:8; Hos 5:10\x* \c 43 \s1 43. Kapittal. \s2 Hærra valljijuvvum almug i galga goitge ballat, son datto æktodatolas̄ rakisvuođastes lonestet dam, doalvvot dam vahagtaǥa buok aŧestusai ja vaddoi c̄ađa ja okti c̄okkit dam buok ædnam guovloin, 1–7. Bakeni vuostai son ravkka su c̄uovgatuvvum albmuges vittanen dam ala, atte son ige mikkege æppe‐ibmelid læk ouddal juo gulatam ja dakkam dam, mi læ dapatuvvam, ja atte son nabbo dalle okto læ dat buokvæǥalas̄ Ibmel ja bæste, 8–13. Israel bæstem diti datto Hærra diktet Babela gac̄c̄at, ja dat ođđa bestujubme galgga læt sagga stuoreb go dat dolus̄ bestujubme Egyptenest, 14–21. I dat læk goitge vuođđoduvvum mange albmuga dokkalas̄vuođa ala, mutto dus̄s̄efal Hærra arkalmaste armo ala; Israel læ dus̄s̄e vaibbadam su su suddoides bokte, manditi son maidai fertti addet dam dam vas̄alaʒ̄ai halddoi, 22–28. \p \v 1 Ja dal, nuft cælkka Hærra, gutte du sivdnedi, Jakob, ja gutte du rakadi, Israel: Ale bala, dastgo mon læm du lonestam, ravkkam du nama mielde, don læk mu.\x - \xo 43:1 \xt Es 44:2; 41:10; 1 Mos 26:24; Jer 30:10; 46:28; Es 45:3\x* \p \v 2 Go don manak c̄aci c̄ađa, de mon læm duina, ja dænoi c̄ađa, de æi dak galga du bagjelgolggat; go don manak dola c̄ađa, de ik don galga guorbbaduvvut, ja dollanjuovc̄a i galga du boalddet;\x - \xo 43:2 \xt Salm 66:12; Dan 3:13\xta ; j. n. v.;\xta* Es 17:27; Mark 16:18\x* \p \v 3 dastgo mon læm Hærra, du Ibmel, Israel basse, du bæste; mon addam Egyptena lonastusruttan du oudast, Ætiopia ja Seba du sagjai.\x - \xo 43:3 \xt Es 49:7\x* \p \v 4 Damditi go don læk mavsolas̄ mu c̄almi oudast, læk arvost adnujuvvum, ja mon rakistam du, de addam mon olbmuid du sagjai ja olmus̄‐s̄lajaid du hæga sagjai. \p \v 5 Ale bala, dastgo mon læm duina; nuorttan aigom mon addet du nale boattet, ja oarjen aigom mon du c̄okkit.\x - \xo 43:5 \xt Es 43:1; Jer 46:27, 28\x* \p \v 6 Mon aigom cælkket davve guvllui: Adde deiki, ja lulle guvllui: Ale doala ruoktot, adde mu barnid boattet gukken ja mu nieidaid ædnam ravdast,\x - \xo 43:6 \xt Es 49:12; 60:4\x* \p \v 7 juokkehaʒ̄a, gutte namatuvvu mu namain, ja gæn mon læm sivdnedam mu gudnenam, gæn mon læm rakadam, gæn mon maidai læm dakkam.\x - \xo 43:7 \xt Jer 14:9; 15:16\x* \p \v 8 Doalvo ouddan c̄almetes albmuga, mast goitge læk c̄almek, ja bæljetemid, gæin goitge læk bæljek!\x - \xo 43:8 \xt Es 42:18\xta ; j. n. v.\x* \p \v 9 Buok bakenlas̄ albmugak, c̄oagganeket buokakrak, ja olmus̄s̄lajak galggek boattet c̄oakkai. Guttemus̄ læ sin\f + \fr 43:9 \ft æppe‐ibmeli.\f* gaskast, gutte gulata dam\f + \fr 43:9 \ft 5. v. j. n. v.\f*? Ja gulatekusek si migjidi, maid si ouddal læk einostam\f + \fr 43:9 \ft 41, 22.\f*! Bigjusek si ouddan sin duođas̄tegjidæsek, vai si oʒ̄us̄e vuoiggadvuođa, daihe gullusek si ja celkkusek: Dat læ duottavuotta!\x - \xo 43:9 \xt Es 45:21; 41:26\x* \p \v 10 Di lepet mu duođas̄tægjek, cælkka Hærra, ja mu balvvalægje, gæn mon læm olgusvalljim, vai di dovdas̄eidek ja oskus̄eidek muo ja arvvedifc̄idek, atte dat læm mon\f + \fr 43:10 \ft 5 Mos. 32, 39. Es. 44, 6 j. n. v.; 45, 5:14.\f*; mu ouddal i læk mikkege Ibmelid rakaduvvum, ja mu maŋŋel i galga oktage s̄addat.\x - \xo 43:10 \xt Es 43:12; 44:8\x* \p \v 11 Mon, mon læm Hærra, ja ærreb mu i læk oktage bæste.\x - \xo 43:11 \xt Hos 13:4\x* \p \v 12 Mon læm gulatam ja bæstam ja addam gullat, ja i oktage amas ibmel læm din gaskast, ja di lepet mu duođas̄tægjek, cælkka Hærra, ja mon læm Ibmel.\x - \xo 43:12 \xt Es 43:9\x* \p \v 13 Vela dam rajest, go bæivve s̄addai, de læm mon dat, ja i læk oktage, gutte gagjo mu gieđast; mon daǥam daǥo, ja gi agja dam ruoktot?\x - \xo 43:13 \xt Salm 90:2; Sanel 8:25; Es 14:27; 46:10\x* \p \v 14 Nuft cælkka Hærra, din lonestægje, Israel basse: Din diti vuolgatam mon sane Babeli ja addam sin buokaidrakkan oktanaǥa Kaldealaʒ̄aiguim nuftgo bataregjid niegjat vuolas sin havskotallam‐skipaidasasek.\x - \xo 43:14 \xt Es 43:3; 41:14; 47:4; 48:17\x* \p \v 15 Mon læm Hærra, din basse, Israel sivdnedægje, din gonagas. \p \v 16 Nuft cælkka Hærra, gutte daǥai gæino appai ja balgga væǥalas̄ c̄acidi,\x - \xo 43:16 \xt 2 Mos 14:21\xta ; j. n. v.;\xta* Josv 3:16\xta ; j. n. v.;\xta* Es 44:27; Visesv 14:3\x* \p \v 17 gutte divti vavnaid ja hæstaid, soattevæǥa ja famo olgus vuolgget; buokakrakkan vællajek si, æi si likka bajas; si læk eritjaddaduvvum, nuftgo goallolaigge læk si c̄askaduvvum. \p \v 18 Allet muite daid ouddalas̄ dapatusaid, ja allet vuttivalde daid vassam dapatusaid! \p \v 19 Gæc̄a, mon daǥam juoida ođđasid, dal galgga dat ouddan boccidet; epetgo di galga dovddat dam? Duođai, mon aigom dakkat gæino mæccai, joǥaid avddem guovloidi.\x - \xo 43:19 \xt Alm 21:5; Es 41:18\x* \p \v 20 Mæccespirik, s̄akalak ja struʒʒa‐loddek, galggek gudnijattet muo, dainago mon addam c̄ace mæcest, joǥaid avddem guovloin, addem varas mu albmugasam, mu valljijuvvum olbmuidasam, jukkat. \p \v 21 Dat almug, maid mon læm aldsesam rakadam, si galggek muittalet mu ramadusa. \p \v 22 Mutto ik don læk muo c̄urvvom, Jakob, nuft atte don dakkik aldsesad vaive mu diti, Israel! \p \v 23 Ik don læk buktam munji du boalddem‐oaffaridad savcaid ja ik gudnijattam muo du njuovvamoaffaridadguim; im mon læk vaivvedam du borramus̄‐offariguim imge dakkam dudnji vaive suovvasiguim. \p \v 24 Ik don læk oastam munji kalmus\f + \fr 43:24 \ft 2 Mos. 30, 23.\f* silba oudast, ja ik læk muo galletam du njuovvam‐oaffaridad buoiddevuođain; don læk dakkam munji dus̄s̄e givse du suddoidadguim, dakkam munji vaive du værredaǥoidadguim. \p \v 25 Mon, mon læm dat, gutte erit sikkom du værredaǥoid jec̄c̄am diti, ja du suddoid im mon muite.\x - \xo 43:25 \xt Salm 51:3; Es 44:22; Jer 31:34; Ebr 8:12\x* \p \v 26 Muitot munji\f + \fr 43:26 \ft dam birra, maid don læk dakkam mu oudast.\f*, manno moai rievte ouddi goabbag guiminæme! Muittal don, vai don oʒ̄us̄ik rievte! \p \v 27 Du vuostas ac̄c̄e suddodi, ja du bælos̄tægjek jorralegje must erit; \p \v 28 de mon æppebasotim daid basse oaivamuʒ̄aid ja addim Jakoba garrodussi ja Israela higjadussi. \c 44 \s1 44. Kapittal. \s2 Dal aiggo Hærra daddeke golgatet su Vuoiŋas ja su valljogas buristsivdnadusas Israel bagjeli, ja dastmaŋŋel galggek bakenak jorggalet jec̄aidæsek su guvllui ja adnet dam gudnen, go si gullek su albmuga særvvai, 1–5. Son læ dat aidno duotta Ibmel; dastgo son okto læ, nuftgo Israel matta duođas̄tet, dolus̄ aige rajest einostam, maid boatte aigge galgga buktet, 6–8. Æppe‐ibmelgovak læk avketes dingak, ja dak, guđek daid rakadek ja balvvalek, læk c̄almetuvvum ja boaǥostatte jallak, guđek galggek hæppad vuollai s̄addat, 9–20. Dam galgga Israel bigjat mielas vuollai ja jorgidet Hærra guvllui, gutte galgga erit sikkot Israela suddoid ja lonestet dam, 21–23. Son galgga, dainago son læ dat buokvæǥalas̄ Ibmel, bigjat daid bakenlas̄ einostegjid hæppad vuollai ja Kyrusa bokte dævddet su profetaides einostusaid Jerusalema ja tempela ođđasist bajasrakadume birra, 24–28. \p \v 1 Ja gula dal, Jakob, mu balvvalægjam, ja Israel, gæn mon læm olgusvalljim!\x - \xo 44:1 \xt Es 41:8\x* \p \v 2 Nuft cælkka Hærra, gutte du sivdnedi ja rakadi du ædnehægast, gutte du væket: Ale bala, mu balvvalægjam, Jakob, ja Jes̄urun\f + \fr 44:2 \ft 5 Mos 32, 15.\f*, gæn mon læm olgusvalljim!\x - \xo 44:2 \xt Es 44:24; 43:1, 15; 41:10, 13, 14; Jer 30:10\x* \p \v 3 Dastgo mon aigom golgatet c̄ace dam bagjeli, mi læ goikost, ja joǥaid dam bagjeli, mi læ goikes; mon aigom golgatet mu Vuoigŋam du siebman bagjeli ja mu buristsivdnadussam du s̄addoi bagjeli,\x - \xo 44:3 \xt Salm 68:10; Es 32:15; Joh 7:38\xta ; j. n. v.;\xta* Esek 39:29; Joel 3:1\xta ; j. n. v.;\xta* Ap daǥ 2:1\xta ; j. n. v.;\xta* 17\xta ; j. n. v.;\xta* 8:17\x* \p \v 4 nuft atte dak bajass̄addek nuftgo rasi gaski, nuftgo sieđgak c̄accejoǥac̄i gaddidi.\x - \xo 44:4 \xt Salm 1:3; Jer 17:8; Esek 47:12\x* \p \v 5 Dat galga cælkket: Mon gulam Hærrai, ja dat galgga goc̄c̄ot jec̄as Jakoba nama mielde, ja dat galgga c̄allet su gieđaines: Mon gulam Hærrai, ja Israel galgga son adnet goarggo‐namman. \p \v 6 Nuft cælkka Hærra, Israel gonagas, ja su lonestægje, dat Hærra Sebaot: Mon læm dat vuostemus̄, ja mon læm dat maŋemus̄, ja ærreb mu i læk oktage Ibmel.\x - \xo 44:6 \xt Es 41:4; 48:12; Alm 1:8; 22:13; Es 43:11; 45:5, 14, 21; 46:9\x* \p \v 7 Ja gi læ dat, gutte nuftgo mon dieđeta, mi galgga dapatuvvat? Son gulatekus ja ouddan bigjus mu ouddi, maid son læ dieđetam, gidda dam rajest go mon ouddanbuktim dolus̄ aige soǥa? Ja boatte aige ja mi galgga boattet, — gulatekusek si dam!\x - \xo 44:7 \xt Es 41:22\xta ; j. n. v.;\xta* 43:9\x* \p \v 8 Allet bala ja allet suorggan! Imgo mon læk aigga juo addam du dam gullat ja gulatam dudnji dam! Di lepet mu duođas̄tægjek. Lægo oktage Ibmel ærreb mu? I læk oktage bakte, im mon dovda ovtage.\x - \xo 44:8 \xt Es 43:10, 12; Salm 18:32; 1 Kor 8:4\x* \p \v 9 Dak, guđek rakadek c̄uppujuvvum govaid, læk buokakrakkan dus̄s̄e, ja sin mavsolas̄ govak æi læk manenge avkken, ja dak, guđek addek sigjidi duođas̄tusa, æi oaine ja æi arvved, vai si hæppas̄uttujuvvus̄e.\x - \xo 44:9 \xt Salm 115:5\xta ; j. n. v.;\xta* Es 41:24; Jer 10:14; 51:17, 47\x* \p \v 10 Gi læ rakadam ibmela ja leikkim gova — i manenge avkken? \p \v 11 Gæc̄a, buokak, guđek daina guoibmadallek, galggek hæppas̄uttujuvvut, ja jec̄a dak c̄æpek læk maidai olbmuk; c̄oagganekusek si buokakrakkan, loaidastekusek si ouddan! Si galggek ballat, si galggek hæppas̄uttujuvvut buokakrakkan.\x - \xo 44:11 \xt Es 45:16; Jer 10:14; 51:17, 47\x* \p \v 12 Ravdde, gutte ravddijus̄s̄a ruovde aks̄oin, son bargga c̄ađđadolla‐gaddest, ja væc̄c̄eriguim rakad son dam ja bargga dam ala su famolas̄ gieđaines; son maidai nælggogoatta ja famotuvva, i son juǥa c̄ace ja s̄adda apetæbmen.\x - \xo 44:12 \xt Es 40:19; 41:7\x* \p \v 13 Muorraduogjar c̄avgge mittobadde, mærkas̄ dam saggin, dugjo dam hævvalin, ja mærkas̄a dam bassarin, ja son dakka dam olbma habmasaʒ̄ʒ̄an, c̄abba olbmu lakasaʒ̄ʒ̄an, assam varas muttom viesost.\x - \xo 44:13 \xt Es 40:20; Jer 10:3\xta ; j. n. v.;\xta* Visesv 13:11\xta ; j. n. v.;\xta* 15:9; Ap daǥ 17:24; 19:24\x* \p \v 14 Son riebma c̄uoppat sedermuoraid, ja son valdda gæđge‐aika ja aika ja vallje aldsesis ovta muora vuovde muorai gaskast; son gilvva sube, ja arvve dakka, atte dat s̄adda. \p \v 15 Ja de dat dokke olbmui boalddamus̄s̄an, ja son valdda dast ja lieggad jec̄as; son maidai cakket dam ja laibbo laibid; son dakka maidai ibmela dast ja rokkadalla, dakka c̄uppujuvvum gova dast ja luoittad dam ouddi ædnami.\x - \xo 44:15 \xt Es 44:19, 17; 46:6\x* \p \v 16 Lakke dast boaldda son dolain; lakke guorast dast borra son biergo, son bassa biergo ja gallet jec̄as; son lieggad maidai jec̄as ja cælkka: Hei! De mon liegganim, mon læm dovddam dola. \p \v 17 Ja bacatasa dast dakka son ibmelen, su c̄uppujuvvum govvanes; son luoittad vuolas dam ouddi ja balvval ja rokkadalla dam ja cælkka: Bæste muo, dastgo don læk mu ibmel!\x - \xo 44:17 \xt Es 42:17\x* \p \v 18 Æi si arvved ja æi ibmerd; dastgo son\f + \fr 44:18 \ft Ibmel.\f* læ dappam sin c̄almid, nuft atte æi si oaine, sin vaimoid, nuft atte æi si ibmerd.\x - \xo 44:18 \xt Es 6:10\x* \p \v 19 Ja i son\f + \fr 44:19 \ft æppe‐ibmelbalvvalægje.\f* valde dam vaibmosis, ja i læk dovddo ige jierbme, nuft atte son cælkka: Lakke dast læm mon boalddam dolain, mon læm laibbom maidai laibid dam hilai alde, mon basam biergo ja boram, ja galgas̄imgo dakkat bacatasa dast fastevuottan, muorrac̄oska ouddi luoittadet vuolas!\x - \xo 44:19 \xt Es 44:15, 16, 17\x* \p \v 20 Gutte gunaidi\f + \fr 44:20 \ft d. l. guorosvuotta.\f* liko, su læ jalloduvvum vaibmo c̄agjedattam, ige son gajo su sielos ige cælke: Igo gieles læk, mi læ mu olgis̄ gieđast?\x - \xo 44:20 \xt Hos 12:2; Alm 22:15\x* \p \v 21 Muite dam, Jakob! Muite dam, Israel! Dastgo don læk mu balvvalægje; mon læm rakadam du, don læk munji balvvalægjen; Israel, ik don galga vajaldattujuvvut must.\x - \xo 44:21 \xt Es 44:1, 2; 49:14, 15\x* \p \v 22 Mon erit sikkom du bagjelduolbmamid nuftgo mierka ja du suddoid nuftgo balva; jorgid ruoktot mu guvllui, dastgo mon lonestam du.\x - \xo 44:22 \xt Es 1:18; 43:25; 31:6\x* \p \v 23 Avvodeket, di almek! Dastgo Hærra dakka dam. C̄urvvot avoin, di ædnam c̄iegŋalasak! Jiednadis̄gottet avvodemin, di varek, vuovdde ja juokke muorra dast! Dastgo Hærra lonesta Jakoba, ja Israel ala aiggo son almostattet su hærvasvuođas.\x - \xo 44:23 \xt Es 49:13; 55:12; Salm 66:1\xta ; j. n. v.;\xta* 96:10\xta ; j. n. v.;\xta* 98:7\xta ; j. n. v.;\xta* Es 35:10\x* \p \v 24 Nuft cælkka Hærra, du lonestægje, son, gutte du rakadi ædnehægast: Mon læm Hærra, gutte daǥam buok, gutte olguslebbijim alme okto jes̄, gutte lebbi ædnama, — gi læi muina? — \x - \xo 44:24 \xt 5 Mos 32:6; Es 40:22; 45:12; Salm 104:2, 5\x* \p \v 25 gutte dakka s̄loapardegji mærkaid dus̄s̄en ja einostegjid jallan, gutte agja visaid ruoktot ja dakka sin dieđo jallavuottan,\x - \xo 44:25 \xt Es 22:14; 1 Kor 1:19, 20\x* \p \v 26 gutte nanne su balvvalægjes sane ja ollas̄utta su airrasides rađe\f + \fr 44:26 \ft d. l. arvvalusaides, maid profetak læk gulatam.\f*, gutte cælkka Jerusalemi: Dast galgga assujuvvut, ja Juda gavpugidi: Dak galggek bajashuksijuvvut, dam gac̄c̄am seinid aigom mon bajasdakkat. \p \v 27 gutte cælkka c̄iegŋalassi: S̄adda goikesen, du joǥaid aigom mon goikkadet,\x - \xo 44:27 \xt 2 Mos 14:22; Josv 3:16; Es 43:16\x* \p \v 28 gutte cælkka Kyrusi: Mu baimanam! Ja buok mu dato galgga son ollas̄uttet, cælkededin Jerusalemi: Dat galgga bajashuksijuvvut, ja tempel galgga vuođđoduvvut.\x - \xo 44:28 \xt 2 Muit 36:22, 23; Esr 1:1\xta ; j. n. v.;\xta* 5:13; Es 45:13\x* \c 45 \s1 45. Kapittal. \s2 Hærra aiggo addet Kyrusi famo albmugi ja gonagasai bagjel Israel diti ja vai sikke Kyrus jes̄ ja buok albmugak ædnam alde galggek dovddat, atte son læ dat aidno duotta Ibmel, gæst sikke likko ja likkotesvuotta boatta; ænam galgga dievvat bestujumest ja vanhurskesvuođast, 1–8. Dak, guđek diggojek Hærrain ja laittek su rađđima, læk c̄ævllas jallak. Olbmuk galggek diktet Hærra adnet morras̄ su albmuges oudast; son galgga addet Kyrusi vuoito ja addet su fastain bajashuksit Jerusalema ja vuolgatet Israela fastain ruoktot, 9–13. Albmugak galggek særvvat Israela særvvai, dainago dovddek, atte dat duotta Ibmel læ dus̄s̄efal Israel lutte; æppe‐ibmel‐balvvalægjek galggek dus̄s̄at, mutto Israel bestujuvvut aǥalas̄ aiggai, 14–17. Dast, atte Hærra læ dævddam daid loppadusaid, maid son læ addam Israeli, galggek bakenak dovddat, atte son okto læ Ibmel, ja nuft galgga su nubbastuvvamættom datto ollas̄uvvut, atte buok olbmuk galggek okte c̄ibbidæsek sojatet su ouddi, 18–25. \p \v 1 Nuft cælkka Hærra su vuiddujuvvum olbmasis, Kyrusi, gæn olgis̄ gieđa mon læm doppim, vuolas suppim varas bakenlas̄ albmugid su muođoi ouddi ja c̄oavddem varas boakkana gonagasai alemin, rappam varas uvsaid su muođoi ouddi, ja amasek makkege portaid mattet orrot dappagasast.\x - \xo 45:1 \xt Es 44:28\x* \p \v 2 Mon aigom mannat ouddan du muođoi oudast, ja dievaid aigom mon dassit; væikke‐uvsaid aigom mon cuovkas doagjet, ja ruovddedappaldaǥaid aigom mon moallon c̄uoppat. \p \v 3 Ja mon aigom addet dudnji davverid, mak læk c̄ikkujuvvum sævdnjadasa sisa, ja hærvaid, mak læk vurkkijuvvum c̄ieǥos baikidi, vai don dovdidifc̄ik, atte mon læm Hærra, gutte ravkkim du nama mielde, Israel Ibmel.\x - \xo 45:3 \xt Es 43:1\x* \p \v 4 Jakoba, mu balvvalægjam, diti ja Israel, mu olgusvalljijuvvumam, diti ravkkim mon du nama mielde, addim mon dudnji goarggo‐nama, vaiko don ik dovddamge muo.\x - \xo 45:4 \xt Es 44:5\x* \p \v 5 Mon læm Hærra, ja i æra oktage, ærreb mu i læk oktage Ibmel; mon boakkanastim du, vaiko don ik dovddamge muo,\x - \xo 45:5 \xt 5 Mos 32:39; Es 37:16; 43:10, 11; 44:6, 8; 46:9\x* \p \v 6 dam varas, vai olbmuk dovdidifc̄e bæivas̄ bagjanæme guovlost ja dam luoittadæme guovlost, atte i læk oktage ærreb mu; mon læm Hærra, ja i æra oktage,\x - \xo 45:6 \xt Es 59:19; Mal 1:11\x* \p \v 7 gutte rakadam c̄uovggasa ja sivdnedam sævdnjadasa, gutte daǥam rafhe ja sivdnedam likkotesvuođa; mon, Hærra, daǥam buok dam.\x - \xo 45:7 \xt 1 Mos 1:3; 2 Kor 4:6; Es 31:2; Amos 3:6; Mika 1:12\x* \p \v 8 Goikkot, di almek, bagjen, ja golggus vanhurskesvuotta balvain vuolas! Rappasekus ænam ja s̄addadekus bestujume s̄addo, ja vanhurskesvuođa boccidattus dat maidai. Mon, Hærra, mon sivdnedam dam.\x - \xo 45:8 \xt Salm 85:12; Hos 10:12\x* \p \v 9 Vuoi sudnji, gutte bælkka suina, gutte su rakadi, muttom bitta ædnam‐bittai gaskast! Mattago lairre sudnji cælkket, gutte dam rakad: Maid don daǥak? Ja mattago du dakko cælkket du birra: Æi sust læk makkege gieđaid?\x - \xo 45:9 \xt 1 Sam 2:10; Jer 18:6; Rom 9:20, 21; Dan 4:35; Visesv 12:12; 15:7\x* \p \v 10 Vuoi sudnji, gutte cælkka su ac̄c̄asis: Manne don sakkanattak? ja nissoni: Manne don rieǥadattak? \p \v 11 Nuft cælkka Hærra, Israel basse, ja son, gutte su rakadi: Jerret must boatte dapatusai birra! Diktet muo rađđit mu manaidam bagjel ja mu gieđaidam daǥoi bagjel!\x - \xo 45:11 \xt Es 44:21, 24\x* \p \v 12 Mon læm dakkam ædnama, ja olbmuid læm mon sivdnedam dam ala; mu gieđak, dak læk olguslebbim alme, ja buok dam væǥa læm mon dakkam.\x - \xo 45:12 \xt Es 40:28; 42:5; 44:24; Jer 10:12; Salm 33:6; 104:2\x* \p \v 13 Mon læm bajasboktam su\f + \fr 45:13 \ft Kyrus, 1. v.\f* vanhurskesvutti, ja buok su gæinoid aigom mon dassit; son galgga bajashuksit mu gavpuga ja luovos luoittet mu eritdolvvujuvvum olbmuid, i mavso oudast ige addaldaǥa oudast, cælkka dat Hærra Sebaot. \p \v 14 Nuft cælkka Hærra: Egypten fidnimus̄ ja Ætiopia vuoitto ja Sabealaʒ̄ak, dak alla olbmak, du bællai galggek si mannat, ja dudnji galggek si gullat, du galggek si c̄uovvot, lakki siste galggek si mannat du bællai, ja du oudast galggek si gobmardallat, du galggek si rokkadallat ja cælkket: Dus̄s̄e du lutte læ Ibmel, ja i læk æra oktage, i oktage Ibmel.\x - \xo 45:14 \xt Es 43:3; 44:6, 8; 45:5\x* \p \v 15 Duođai, don læk Ibmel, gutte c̄ieǥak jec̄ad, don Israel Ibmel, don bæste!\x - \xo 45:15 \xt Job 11:7; Rom 11:33\xta ; j. n. v.\x* \p \v 16 Si hæppas̄uttujek, duođai, hæppadi s̄addek si buokakrakkan; si mannek buokakrakkan erit hæppadin, æppe‐ibmelgovai c̄æpek.\x - \xo 45:16 \xt Es 42:17; 44:9, 11\x* \p \v 17 Israel bestujuvvu Hærra bokte aǥalas̄ bestujumin; epet di galga hæppas̄uttujuvvut epetge s̄addat hæppadi buok aǥalasvutti.\x - \xo 45:17 \xt Ebr 9:12\x* \p \v 18 Dastgo nuft cælkka Hærra, gutte sivdnedi alme — son læ Ibmel —, gutte rakadi ædnama ja daǥai dam — son vuođđodi dam, i son sivdnedam dam, vai dat orus̄i avddemen, son rakadi dam, vai olbmuk asas̄e dam alde —: Mon læm Hærra ja i æra oktage.\x - \xo 45:18 \xt 1 Mos 1:1; Salm 146:6; Es 44:24; Ap daǥ 4:24; 14:15; 17:24\xta ; j. n. v.\x* \p \v 19 Im mon læk sardnom c̄ikkusist, im daggar baikest, mi læ sevdnjis ædnamest; im mon læk cælkkam Jakoba nallai: Occet muo dus̄s̄as! Mon, Hærra, sarnom vanhurskesvuođa, gulatam vuoiggadvuođa.\x - \xo 45:19 \xt Es 48:16; Joh 18:20\x* \p \v 20 C̄oagganeket ja bottet, loaidasteket deiki buokakrakken, di bađđarak bakenlas̄ albmugin! Æi si dieđe maidege, si, guđek guddek sin muorragovaidæsek ja rokkadallek daggar ibmela, gutte i mate bæstet.\x - \xo 45:20 \xt Es 43:9\xta ; j. n. v.;\xta* 5 Mos 32:37, 38; Duob 10:14; 1 Sam 12:21; Jer 2:28; 11:12; Es 46:7\x* \p \v 21 Addet diettevassi ja celkket ouddan! Vela rađđadallusek si buokakrakkan! Gi læ gulatam dam dolus̄ aige rajest, aigga juo dieđetam dam? Imgo son mon, Hærra? Ja i læk oktage æra Ibmel ærreb mu; vanhurskes ja bæste Ibmel i læk ærreb mu. \p \v 22 Jorggaleket jec̄aidædek mu guvllui ja s̄addet bestujuvvut, buok ædnam ravdak! Dastgo mon læm Ibmel, ja i læk æra oktage.\x - \xo 45:22 \xt Salm 22:28; Es 49:6\x* \p \v 23 Jec̄c̄am bokte læm mon vurdnom, vanhurskesvuotta læ olgus vuolggam mu njalmest, okta sadne, mi i galga maccat ruoktot: Mu oudast galgga juokke c̄ibbe gobmerdet jec̄as, munji galgga juokke njuovc̄a vuordnot oskaldasvuođa.\x - \xo 45:23 \xt Ebr 6:13; Rom 14:11; Filip 2:10\xta ; j. n. v.;\xta* Es 19:18; Sef 3:9\x* \p \v 24 Dus̄s̄e Hærra siste — galgga mu birra celkkujuvvut — læ vanhurskesvuotta ja gievrravuotta; su lusa galggek olbmuk boattet, ja hæppadi s̄addat galggek si buokak, guđek bullek suttost su vuostai. \p \v 25 Hærra siste galggek si vanhurskesen dakkujuvvut ja jec̄aidæsek ramedet, buok Israel nalle.\x - \xo 45:25 \xt Jer 4:2\x* \c 46 \s1 46. Kapittal. \s2 Babela ibmelek galggek gac̄c̄at, ja sin govak spirin erit guddujuvvut, 1, 2. Israel, gæn Ibmel algo rajest læ guoddam ja vela ain galgga guoddet, galgga damditi varotet jec̄as æppe‐ibmelbalvvalusa jallavuođast, 3–7. Dak albmuga gaskast, guđek læk Hærrast erit gac̄astuvvamen, galggek muittat buok dam, maid Hærra dolus̄ aige rajest læ dakkam Israel oudast, ja erinoamac̄et, atte son aigga juo ouddal læ gulatam Kyrusa boattema ja dal læ diktam su boattet, 8–11, ja dak albmuga gaskast, guđek æi dato oskot dam bestujubmai, galggek diettet, atte dat læ lakka, 12, 13. \p \v 1 Bel\f + \fr 46:1 \ft guovtes Babel æppe‐ibmelin, Jer 50, 2.\f* njaǥaga, Nebo\f + \fr 46:1 \ft guovtes Babel æppe‐ibmelin, Jer 50, 2.\f* gac̄c̄a, sodno govak addujuvvujek spiri ja omi halddoi; dak, maid di guddidek\f + \fr 46:1 \ft 45, 20.\f*, noađotuvvujek dai vaibbam barggospiri ala. \p \v 2 Dak gac̄c̄ek, njaǥagek buokakrak, æi mate gagjot noađe, ja jec̄a mannek dak fanggavutti.\x - \xo 46:2 \xt Jer 48:7; 49:3\x* \p \v 3 Gullet muo, di Jakob vieso olbmuk ja di buokak, guđek lepet baccam Israel viesost, di, guđek lepet bigjujuvvum mu halddoi gidda ædnehæga rajest, guđek lepet must guddujuvvum gidda ædne aske rajest,\x - \xo 46:3 \xt 5 Mos 32:11; Salm 22:10; 71:6\x* \p \v 4 ja gidda din boaresvutti læm mon dat sæmma, ja gidda c̄urggis vuovtai ragjai aigom mon din guoddet; mon læm dam dakkam, ja mon aigom vela ain bajasbajedet, ja mon aigom guoddet ja gagjot.\x - \xo 46:4 \xt 2 Mos 19:4; 5 Mos 1:31; Salm 71:18; Es 63:9\x* \p \v 5 Gæina aiggobetet di muo værddedet ja divvot muo okti ja okti værddedet muo, atte moai galgas̄eime læt ovtalakasaʒ̄ak?\x - \xo 46:5 \xt Es 40:18, 25; Ap daǥ 17:29\x* \p \v 6 Si savdnjelek golle bursast olgus ja vikkijek silba viekkagin, balkatek gollec̄æpe, vai son dakka dam ibmelen, gæn ouddi si oʒ̄ʒ̄uk vuolas luoittadet ja rokkadallat;\x - \xo 46:6 \xt Es 40:19; 44:12; Duob 17:4; Jer 10:3, 4\x* \p \v 7 si bajedek su bajas, si guddek su oalge alde ja bigjek su su sagjasis, ja son cægga dast, i son gaida su sajestes; jos maidai guttege sudnji c̄uorvvo, de i son vasted, i son gajo su hæđest.\x - \xo 46:7 \xt Es 45:20; Baruk 6:25, 26; Jer 10:5; 1 Gon 18:27\xta ; j. n. v.;\xta* Salm 115:4\xta ; j. n. v.\x* \p \v 8 Muittet dam ja s̄addet nanosen! Valddet dam vaibmosædek, di bagjelduolbmek! \p \v 9 Muittet dolus̄ aige ouddalas̄ dapatusaid, atte mon læm Ibmel, ja i æra oktage, atte mon læm Ibmel, ja i læk oktage nuftgo mon,\x - \xo 46:9 \xt Es 41:22; 42:9; 43:18; 45:5\x* \p \v 10 mon, gutte algo rajest gulatam loapa, ja dolus̄ aige rajest dam, mi i læk dapatuvvam, mon, gutte cælkam: Mu arvvalus galgga ollas̄uttujuvvut, ja buok, mi munji dokke, aigom mon dakkat,\x - \xo 46:10 \xt Es 42:9\x* \p \v 11 mon, gutte ravkam nuorttan gaʒʒalodde, gukkalmas ædnamest olbma, gutte galgga ollas̄uttet mu arvvalusa; mon læm sikke sardnom dam ja aigom addet dam boattet; mon læm rakadam dam, mon aigom maidai dam dakkat. \p \v 12 Gullet muo, di garra vaimogak, di, guđek lepet gukken erit vanhurskesvuođast! \p \v 13 Mon addam mu vanhurskesvuottam lakka boattet, i dat læk gukken erit, ja mu bæstem i agjan, ja mon addam bestujume Sion ala, Israeli mu hærvasvuottam.\x - \xo 46:13 \xt Salm 98:2; Es 56:1; 62:1; Luk 2:30\xta ; j. n. v.\x* \c 47 \s1 47. Kapittal. \s2 Babel galgga masset buok su hærvasvuođas ja nordastuvvut varnotesvutti ja hæppadi rangas̄tussan su vaibmolađesmættomvuođas diti Ibmel olbmui vuostai ja su c̄ævllaivuođas diti, 1–7. Dam duomo i dat væje eritjorggalet su noaiddevuođaides ja nastec̄ilggim c̄æppevuođaides bokte, 8–15. \p \v 1 Nieja vuolas ja c̄okkan muoldai sisa, don nieidda, Babel nieidda! C̄okkan ædnam ala alma truonotaǥa, don Kaldealaʒ̄ai nieidda! Dastgo ik don galga s̄atan æmbo goc̄c̄ujuvvut danen njuoraken ja danen hærkken.\x - \xo 47:1 \xt Jer 13:18; Job 2:8\x* \p \v 2 Valde millogeđgid ja male jafoid, rabast du bæitalinad, bajed du helmidad bajas, nuola julgidad alas, gale joǥai rasta.\x - \xo 47:2 \xt 2 Mos 11:5; Duob 16:21\x* \p \v 3 Du hæppadak galggek alasmattujuvvut, ja du hæppadak oidnujuvvut; mon aigom mavsatet imge sæstet ovtage olbmu.\x - \xo 47:3 \xt Es 3:17; Esek 16:37; 23:29; Hos 2:10; Nah 3:5\x* \p \v 4 Min lonestægje — su namma læ dat Hærra Sebaot, Israel basse.\x - \xo 47:4 \xt Es 43:14\x* \p \v 5 C̄okka javotaǥa ja mana sævdnjadasa sisa, don Kaldealaʒ̄ai nieidda! Dastgo ik don galga s̄atan æmbo goc̄c̄ujuvvut rikai dronnigen. \p \v 6 Mon legjim moarest mu albmugam ala, æppebasotim mu arbbam ja addim sin du gitti; ik don c̄ajetam sigjidi vaibmolađesvuođa, vuorrasi alde diktik don du gæssad dæddet lossadet.\x - \xo 47:6 \xt Salm 60:3; 74:1, 7; Vaid 2:2; Sak 1:2, 12\x* \p \v 7 Ja don celkkik: Aǥalas̄ aiggai galgam mon læt dronnigen, nuft atte don ik bigjam dam\f + \fr 47:7 \ft Es 47, 6\f* vaibmosad, ik jurdas̄am, manen dam loappa s̄addas̄.\x - \xo 47:7 \xt Alm 18:7\x* \p \v 8 De gula dal dam, don himolas̄, gutte c̄okkak nuft oagjebassan, gutte cælkak du vaimostad: Mon ja i æra oktage! Im mon galga c̄okkat nuftgo læska ja im dovddat manatesvuođa. \p \v 9 Mutto goabbas̄aǥak dak as̄ek galggaba boattet du bagjeli ovta c̄almeravkkalæme boddost, ovta bæivest, sikke manatesvuotta ja læskadille; olles mittoin bottek dak du bagjeli, vaiko du noaiddevuođa huŧkek læk ædnagak, ja du noaiddastallamak læk hui ollo.\x - \xo 47:9 \xt Es 47:12; Dan 2:2\x* \p \v 10 Ja don dorvastik du bahavuođad ala, don celkkik: I læk oktage, gutte muo oaidna. Du visesvuotta ja du dietto, dat læ fillim du, nuft atte don celkkik du vaimostad: Mon ja i æra oktage! \p \v 11 De galgga dalle boattet du bagjeli likkotesvuotta, maid don ik galga sattet erit manidet, ja gađotus galgga gac̄c̄at du bagjeli, maid don ik galga vægjet erit jorggalet mange soabatam‐oaffar bokte, ja fakkistaǥa galgga boattet hævvanæbme du bagjeli, maid don ik dieđe. \p \v 12 Loaidast goit ouddan du noaidastallamidadguim ja du ollo noaiddevuođa huŧkidadguim, maiguim don læk jec̄ad vaivvedam gidda du nuorravuođad rajest! Noago don daiguim væketak jec̄ad, noago don væjak dam erit suorgatet.\x - \xo 47:12 \xt Es 47:9\x* \p \v 13 Don læk jec̄ad vaibbadam du ædnag huŧkidadguim; — adde goit daid loaidastet ouddan ja bæstet du, daid, guđek læk juoǥadam alme, guđek gæc̄adek nastid, guđek juokke mano gulatek dapatusaid, mak galggek boattet du bagjeli.\x - \xo 47:13 \xt Dan 4:6, 7\x* \p \v 14 Gæc̄a, si læk nuftgo oalgak, dolla boaldda sin, æi si mate gagjot sin jec̄aidæsek hæga dola famost; i læk mikkege hilaid, mast jec̄as lieggadet, i mikkege dolaid, man baldast c̄okkat.\x - \xo 47:14 \xt Es 5:24; 40:24\x* \p \v 15 Nuft dudnji gævva sin dafhost, gæi oudast don læk jec̄ad vaivvedam; — dak, guđek gavpas̄egje duina du nuorravuođa rajest, dak mannek duokko deiki, jes̄gutteg su guvllusis; i læk oktage, gutte du bæsta. \c 48 \s1 48. Kapittal. \s2 Israel, gutte rokkadalla Hærra, vaiko i duođalas̄vuođast galle, galgga, dainago dat læ su almug, gulddalet, maid son aiggo dasa cælkket, 1, 2. Son læ aigga ouddal juo gulatam sigjidi, mi galgai boattet, ja de læ fakkistaǥa diktam dam dapatuvvat, amasek si gaddet, atte sin æppe‐ibmelak læk dam dakkam, ja son gulata sigjidi dal ođđa saǥaid, amasek si cælkket, atte si ouddal juo dittek dam; dastgo si læk buos̄s̄oduvvum ja oskaldasmættom almug; dus̄s̄e su jec̄as gudne diti dat læ, atte son i læk dus̄s̄adam dam, mutto datto su loppadusaides dævddet, 3-11. Dat galgga diettet, atte dat læ son ja i mikkege æppe‐ibmelid, gutte aigga juo læ albmoset einostam ja doaimatam dam, mi dal læ dapatuvvam ja vela galgga dapatuvvat, Kyrusa vuoitoid ja Babela dus̄s̄adume su bokte. Dal son læ vuolgatam su profetas ođđa saǥaiguim, 12–16. Vare Israel datus̄i gulddalet Hærra sanid! De dat s̄addas̄i valjet buristsivdneduvvut, 17–19. Hærra aiggo armostes doalvvot dam Babelest olgus ja dærvvan mæce c̄ađa ruoktot, mutto ibmelmættomidi i gavdnu mikkege rafhid, 20–22. \p \v 1 Gullet dam, di Jakob vieso olbmuk, di, guđek goc̄c̄ujuvvubetet Israel namain ja lepet vuolggam Juda agjagest, guđek vuordnobetet Hærra nama bokte ja ramedepet Israel Ibmela, mutto epet duottavuođa siste ja epet vuoiggadvuođa siste!\x - \xo 48:1 \xt Jer 4:2\x* \p \v 2 Dastgo dam basse gavpug mielde goc̄odek si jec̄aidæsek, ja Israel Ibmel ala luttek si\f + \fr 48:2 \ft Mik. 3, 11.\f*, su ala, gæn namna læ dat Hærra Sebaot. \p \v 3 Dam ouddalaʒ̄a\f + \fr 48:3 \ft Es 46:9, 10\f* læm mon aigga juo dieđetam, ja mu njalmest dat olgus vulgi, ja mon gulatim sigjidi dam; fakkistaǥa dakkim mon dam, ja dat bođi. \p \v 4 Dađemielde go mon dittim, atte don læk garas, ja atte du niske læ ruovddesuodna, ja du gallo læ væikest,\x - \xo 48:4 \xt 2 Mos 32:9; 2 Gon 17:14; Jer 5:3; 6:28; Esek 2:4; 3:7; Sak 7:12; Ap daǥ 7:51\x* \p \v 5 de dieđetim mon dudnji dam aigga juo; ouddalgo dat bođi, de gulatim mon dudnji dam, amad don cælkket: Mu ibmelgovva læ dakkam dam, ja mu c̄uppujuvvum ja mu leikkijuvvum govva læ doaimatam dam. \p \v 6 Don læk gullam dam; de gæc̄a dal dam buokrakkan! Ja di, epetgo di fertte dam dovdastet? Mon gulatam dudnji ođđa saǥaid dam rajest, dam, mi læ læmas̄ vurkkijuvvum c̄ikkusi, ja maid don ik læk diettam. \p \v 7 Dal dat læ sivdneduvvum, ja i aigga juo, ja ouddal odnac̄a ik don læm dam gullam, amad don cælkket: Gæc̄a, mon dittim dam. \p \v 8 Ik don læk gullam dam, ikge don læ oʒ̄ʒ̄om dam diettet, ige du bællje læk aigga juo rabastuvvum; dastgo mon dittim, atte don læk oskaldasmættom ja goc̄c̄ujuvvum bagjelduolbmen gidda ædnehæga rajest.\x - \xo 48:8 \xt Es 48:1, 4\x* \p \v 9 Mu nammam diti læm mon gukkagierddavas̄, ja mu gudnam diti doalatam mon mu moarram, dudnji avkken, amam mon du hævatet. \p \v 10 Gæc̄a, mon c̄ilggim du, mutto im nuftgo silba\f + \fr 48:10 \ft im nuft garraset go silba. Salm 12, 7.\f*; mon gæc̄c̄alam du varnotesvuođa omman siste\f + \fr 48:10 \ft d. l. garra bagadusai bokte, alma du hævatkættai. Sanel. 17, 3, Visesv. 3, 6.\f*.\x - \xo 48:10 \xt 1 Petr 1:7\x* \p \v 11 Jec̄c̄am diti, jec̄c̄am diti daǥam mon dam; dastgo moft mon galgas̄im diktet mu nammam æppebasotuvvut! Ja mu gudnam im mon adde guttige ærrasi.\x - \xo 48:11 \xt 4 Mos 14:15, 16; 5 Mos 9:28; Es 42:8\x* \p \v 12 Gulddal muo, Jakob, ja Israel, mu goc̄c̄ujuvvumam! Mon dat læm, mon læm dat vuostemus̄, mon læm maidai dat maŋemus̄.\x - \xo 48:12 \xt Es 41:4\x* \p \v 13 Mu gietta læ maidai vuođđodam ædnama, ja mu olgis̄ gietta læ olgus lebbim alme; mon ravkam daid, dak c̄uʒ̄ʒ̄uk dast buokakrak c̄oakest.\x - \xo 48:13 \xt Es 40:12, 28; 44:24; Salm 33:9; 119:91\x* \p \v 14 C̄oagganeket di buokakrakkan ja gullet: Guttemus̄ sin\f + \fr 48:14 \ft æppe‐ibmelak.\f* gaskast læ gulatam dam? — Son, gæn Hærra rakista\f + \fr 48:14 \ft Kyrus, 44, 28.\f*, galgga ollas̄uttet su dato Babel ala ja c̄ajetet su famo Kaldealaʒ̄ai ala. \p \v 15 Mon, mon læm sardnom; mon læm maidai ravkkam su, mon læm addam su boattet, ja son adna likko su gæinos alde. \p \v 16 Bottet lakka mu lusa, gullet dam! Gidda algo rajest im mon læk sardnom c̄ikkusist; gidda dam aige rajest, go dat s̄addai\f + \fr 48:16 \ft dam aige rajest, go dat, mi læi gulatuvvum, ollas̄uvvagođi, legjim mon dast dugjomen.\f*, de læm mon dast; — ja dal læ dat Hærra Hærra vuolgatam muo\f + \fr 48:16 \ft d. l. profeta.\f* ja su Vuoiŋas.\x - \xo 48:16 \xt Es 45:19; Joh 18:20\x* \p \v 17 Nuft cælkka Hærra, du lonestægje, Israel basse: Mon læm Hærra, du Ibmel, gutte oapatam du dakkat, mi læ dudnji avkken, gutte doalvom du dam gæino mielde, man mielde don galgak mannat.\x - \xo 48:17 \xt Es 41:14; 43:14; Salm 25:12; 32:8\x* \p \v 18 Vare don vuttivaldas̄ik mu bakkomid! De galgas̄i du rafhe s̄addat nuftgo dædno, ja du vanhurskesvuotta nuftgo abe barok; \p \v 19 de galgas̄i du nalle s̄addat nuftgo saddok, ja du hæga s̄addo nuftgo saddoc̄almek; dam namma i galgas̄e hævatuvvut ige erit sikkujuvvut mu muođoi oudast.\x - \xo 48:19 \xt 1 Mos 22:17; 28:14; 32:12; 1 Gon 4:20\x* \p \v 20 Vulgget olgus Babelest, batareket Kaldealaʒ̄ain erit! Dieđeteket dam, gulateket dam avvojienain, bægoteket dam gidda ædnam ravddi, celkket: Hærra læ lonestam su balvvalægjes Jakoba!\x - \xo 48:20 \xt Es 52:11; Jer 50:8; 51:6, 45; Sak 2:11; Alm 18:4\x* \p \v 21 Ja æi si goikkaluva; meci c̄ađa doalvvo son sin, bavtest adda son sigjidi c̄ace golggat; son ludde bavte, ja c̄acce golgga.\x - \xo 48:21 \xt 2 Mos 17:6; 4 Mos 20:11; 5 Mos 8:15; Salm 78:15, 16; 105:41; 114:8; 1 Kor 10:4\x* \p \v 22 I læk mikkege rafhid, cælkka Hærra, daidi ibmelmættomidi.\x - \xo 48:22 \xt Es 57:21; Jer 16:5\x* \c 49 \s1 49. Kapittal. \s2 Messias, gutte læ goc̄c̄ujuvvum ja rakaduvvum læt Hærra balvvalægjen, mutto gutte dus̄s̄as læ barggam Israel gaskast ja læ bagjelgec̄c̄ujuvvum ja illastuvvum, i galga dus̄s̄efal c̄uoʒ̄aldattet Israel, mutto galgga maidai s̄addat bakeni c̄uovgasen ja mailme bestujubmen ja allaget aleduvvut ja hærvasmattujuvvut, 1–7. Ibmel olbmuk galggek sust lonestuvvut ja Ibmel varjalusa ja oudastmorras̄a vuolde c̄okkijuvvut buok ædnamin, man diti albme ja ænam galggaba avvodet, 8–13. Sion galgga dovddat, atte dam hærra i læk eisige dam vajaldattam, mutto atte son æmbo go ædnalas̄ rakisvuođain armet dam bagjeli ja laset ja hærvasmatta dam, 14–23. Dat fanggijuvvum Israel galgga olgusgaikkujuvvut vas̄alaʒ̄ai valdest, ja dak galggek oaʒ̄ʒ̄ot rangas̄tusasek, 24–26. \p \v 1 Gullet muo, di sulluk! ja vuttivalddet, di albmugak gaidos baikin! Hærra læ goc̄c̄om muo ædnehæga rajest, son læ namatam mu nama mu ædne aske rajest.\x - \xo 49:1 \xt Jer 1:5; Luk 1:30\xta ; j. n. v.\x* \p \v 2 Ja son læ dakkam mu njalme nuftgo bastelis mieke, c̄iekkam muo su gieđas suoivvan sisa, ja son læ dakkam muo s̄elggis njuollan, vurkkim muo su njuolla‐skuppusis.\x - \xo 49:2 \xt Alm 1:16; 2:12, 16; 19:15, 21; Ebr 4:12; Es 51:16\x* \p \v 3 Ja son celki munji: Don læk mu balvvalægje, don læk Israel, gæn ala mon aigom almostattet mu hærvasvuottam.\x - \xo 49:3 \xt Es 42:1; 44:23; Joh 17:4\x* \p \v 4 Ja mon, mon celkkim: Dus̄s̄as læm mon barggam jec̄c̄am vaibasen, ja dus̄s̄as læm mon golatam mu fabmom; daddeke, mu vuoiggadvuotta læ Hærra lutte, ja mu balkka mu Ibmel lutte. \p \v 5 Ja dal cælkka Hærra, gutte ædnehæga rajest læ muo rakadam aldsesis balvvalægjen, doalvvom varas Jakoba ruoktot jec̄as lusa, ja vai Israel c̄okkijuvvus̄i su lusa, — ja mon læm gudnijattujuvvum Hærra c̄almi oudast, ja mu Ibmel læ s̄addam mu gievrravuottan — \p \v 6 son cælkka: Bære uccan dat læ, atte don læk munji balvvalægjen bajas c̄uoʒ̄aldattem varas Jakob sokkagoddid ja doalvvom varas daid aimoin bisotuvvum olbmuid Israelest ruoktot; de aigom mon dalle dakkat du bakeni c̄uovgasen, vai mu bestujubme lifc̄i gidda ædnam ravda ragjai.\x - \xo 49:6 \xt Es 4:6; 45:22; 60:3; Hag 2:7; Ap daǥ 13:47; Luk 2:32\x* \p \v 7 Nuft cælkka Hærra, Israel lonestægje, dam basse, sudnji, gutte læ bagjelgec̄c̄ujuvvum juokke sielost, sudnji, gutte bokta olbmui fastas̄æme, sudnji, gutte læ rađđijegji balvvalægje: Gonagasak galggek dam oaidnet ja c̄uoʒ̄ʒ̄elet, oaivamuʒ̄ak galggek dam oaidnet ja luoittadet vuolas, Hærra diti, gutte læ oskaldas, Israel base diti, gutte du olgusvallji.\x - \xo 49:7 \xt Es 43:14; 50:3; 52:14, 15\x* \p \v 8 Nuft cælkka Hærra: Vuoǥas aige gulam mon du, ja bestujume bæive aige væketam mon du, ja mon aigom varjalet du ja dakkat du litton albmugi, vai don galgak c̄uoʒ̄aldattet ædnama, juoǥadet avddem arbbe‐osid,\x - \xo 49:8 \xt 2 Kor 6:2; Es 42:6; Luk 4:18, 19\x* \p \v 9 cælkket daidi c̄adnujuvvumidi: Mannet olgus! — sigjidi, guđek læk sævdnjadasa siste: Bottet ouddan c̄uovggas ouddi! Balggai alde galggek si guottot, ja buok baljes dievai alde galgga læt guottomsagje sigjidi.\x - \xo 49:9 \xt Es 61:1\x* \p \v 10 Æi si galga nælggot æige goikkat, ja i acagas saddo‐appe ige bæivas̄ galga sin vahagattet; dastgo sin arkalmaste galgga doalvvot sin ja laiddit sin c̄acce‐agjagi lusa.\x - \xo 49:10 \xt Alm 7:16, 17; Salm 126:6; 23:2\x* \p \v 11 Ja mon aigom dakkat buok mu varidam gæidnon, ja mu rakaduvvum gæinok galggek aleduvvut. \p \v 12 Gæc̄a, dak bottek gukken erit, ja gæc̄a, dak bottek davven ja oarjen, ja dak Sinim ædnamest.\x - \xo 49:12 \xt Es 43:6; 60:4\x* \p \v 13 Avvodeket, di almek, ja illod, don ænam! Di varek, jiednadis̄gottet avvolavllomin! Dastgo Hærra jeđđe su albmuges, ja su varnotemides bagjeli son arkalmasta.\x - \xo 49:13 \xt Es 44:23; Salm 69:35; 96:11; 98:4; Alm 12:12\x* \p \v 14 Sion celki: Hærra læ muo guođđam, ja Hærra læ vajaldattam muo.\x - \xo 49:14 \xt Salm 13:2; 42:10; Es 60:15; 62:4; Jer 8:19\xta ; j. n. v.\x* \p \v 15 Vajaldattagobe nisson su njamme manas, nuft atte son i arkalmaste su hægas barne bagjeli? — Jos vela si vajaldattic̄ekge, de im mon almake vajaldatte du.\x - \xo 49:15 \xt 1 Gon 3:26; Salm 9:13\x* \p \v 16 Gæc̄a, goabbas̄aǥaidi gieđaidasam læm mon du gova dakkam, du muvrak læk mu oudast alelassi. \p \v 17 Du manak bottek hoapost; du vuolasgaikkok ja du hævatægjek, si galggek mannat olgus du lutte. \p \v 18 Bajas bajed du c̄almidad, ja gæc̄a birra buok! Si c̄oagganus̄s̄ek buokakrakkan, si bottek du lusa. Nuft duođai go mon ælam, cælkka Hærra, don galgak bagjelasad garvvodet sin buokaidrakkan nuftgo c̄iŋa ja c̄adnat sin birrad nuftgo moarsse;\x - \xo 49:18 \xt Es 60:4\x* \p \v 19 dastgo du hævvo‐bacatasak ja du avddem baikek ja du vuolas gaikkujuvvum ænam, — duođai, dal don galgak læt ila garʒ̄ʒ̄e assidi, ja du hævatægjek galggek læt gukken erit. \p \v 20 Vela ain galggek du manatesvuođa beivi manak cælkket du belji oudast: Baikke læ munji ila garʒ̄ʒ̄e; sirde jec̄ad mu oudast, vai mon oaʒ̄om assat!\x - \xo 49:20 \xt Es 54:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 21 Ja don galgak cælkket du vaimostad: Gi munji læ daid rieǥadattam? Alma mon legjim manatæbme ja s̄addotæbme, batarægje ja hilggujuvvum. Ja gi læ bajas biebmam daid? Gæc̄a, mon legjim oktonassi baccam. Gost legje dalle dak? \p \v 22 Nuft cælkka dat Hærra Hærra: Gæc̄a, mon aigom bajedet mu giettam bakeni bællai, ja albmugi ouddi aigom mon ceggit mu lævggam, ja si galggek buktet du barnidad ocastæsek, ja du nieidak galggek guddujuvvut olgi alde.\x - \xo 49:22 \xt Es 13:2; 62:10; Jer 50:2\x* \p \v 23 Ja gonagasak galggek læt du biebmo‐ac̄ek, ja sin akak du njamatægjek; muođoidæsek ala galggek si gobmerdet jec̄aidæsek vuolas ædnami du oudast, ja du julgi muolda galggek si njoallot, ja don galgak dovddat, atte mon læm Hærra, ja atte si, guđek muo vurddek, æi galga s̄addat hæppadi.\x - \xo 49:23 \xt Salm 72:9; Es 60:14, 16; Mika 7:17; Salm 2:12; 25:3; Es 40:31; 45:17; Rom 9:33\x* \p \v 24 Mattago salas̄ valddujuvvut væǥalaʒ̄ast erit, daihe mattekgo vanhurskasa\f + \fr 49:24 \ft d. l. laǥalas̄ iseda,\f* fangak batarussi bæssat?\x - \xo 49:24 \xt Jer 25:9; 27:5-8\x* \p \v 25 Duođai! Dastgo nuft cælkka Hærra: Sikke dam væǥalaʒ̄a fangak galggek valddujuvvut sust erit, ja vækkavaldalaʒ̄a salas̄ galgga batarussi bæssat, ja du vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄oiguim aigom mon mannat rievte ouddi, ja du manaid aigom mon bæstet.\x - \xo 49:25 \xt Luk 11:22; Salm 35:1; Es 43:6\x* \p \v 26 Ja mon aigom du givsedegjid addet borrat sin jec̄aidæsek oaʒ̄e, ja sin jec̄aidæsek varain galggek si s̄addat jukkamidi nuftgo vinest; ja buok oaʒ̄ʒ̄e galgga dovddat, atte mon, Hærra, læm du bæste, ja Jakoba væǥalas̄ du lonestægje.\x - \xo 49:26 \xt Es 51:23; 37:20; Esek 21:5; 38:23\x* \c 50 \s1 50. Kapittal. \s2 Hærra læ galle dal hilggom su albmuges dam suddoi diti, mutto i aibas; son, dat buokvæǥalas̄, sikke matta ja datto fastain sist fuola adnet ja sin bæstet, 1–3. Messias duođas̄ta, atte son mieđamanas gulolas̄vuođain læ c̄uvvom Hærra goc̄c̄oma, sardnedam su sane ja gierddam gillamus̄aid ja bilkkadusaid nana dorvoin sudnji, ja son jeđđe jec̄as daina, atte son vela ain aiggo væketet su ja dus̄s̄en dakkat buok su vas̄alaʒ̄aid, 4–9; son nævvo daid ibmelbalolaʒ̄aid hæđe ja gæc̄c̄alusa siste dorvastet nannoset Hærra ala ja gulata daidi ibmelmættomidi, gæk viggek jes̄jec̄aidæsek væketet, atte si dus̄s̄e rakadek aldsesæsek hævvanæme, 10, 11. \p \v 1 Nuft cælkka Hærra: Gost læ dadde din ædne ærro‐girje, maina mon læm vuolgatam su erit? Daihe guttemus̄ sist, gæin læ mikkege gaibedebmus̄id must, læ, gæsa mon læm din vuovddam? Gæc̄a, din værredaǥoidædek diti lepet di s̄addam vuvddujuvvut, ja din bagjelduolbmami diti læ din ædne s̄addam erit vuolgatuvvut.\x - \xo 50:1 \xt 5 Mos 24:1, 4; Jer 3:1, 8; 2 Gon 4:1; Matt 18:25; Jer 2:19\x* \p \v 2 Manne bottim mon, ja i dast læm oktage? Manne c̄urvvum mon, ja i læm oktage, gutte vastedi? Lægo mu gietta ila oanekas̄ lonestet? Daihe igo mu duokken læk mikkege famoid gagjot? Gæc̄a, mu aittagam bokte erit goikkadam mon abe, daǥam dænoid mæccen, nuft atte dai guolek bac̄idek, dainago i læk mikkege c̄acid, ja jabmek goikkoi;\x - \xo 50:2 \xt 4 Mos 11:23; Es 59:1; 2 Mos 14:22; Es 42:15; 51:10\x* \p \v 3 mon garvotam alme c̄appadin ja giessalam dam moras̄garvoi sisa.\x - \xo 50:3 \xt Es 13:10; 2 Mos 10:22; Matt 24:29; 27:45; Alm 6:12\x* \p \v 4 Dat Hærra Hærra læ addam munji oapatuvvumi njuokc̄ama, vai mon ibmerdifc̄im arvosmattet dam vaibbam olbmu ovtain sanin; son bokta juokke iđđed, son bokta mu bælje, vai mon gulam nuftgo dak, guđek læk oapatuvvum.\x - \xo 50:4 \xt Joh 8:28; 6:68; 7:46; Matt 7:28, 29\x* \p \v 5 Dat Hærra Hærra læ rabastam mu bælje, ja im mon læm vuostehaǥolas̄, im mon gaiddam ruoktot.\x - \xo 50:5 \xt Salm 40:9\x* \p \v 6 Mu sælggam addim mon dokko sigjidi, guđek cabme, ja mu nieraidam sigjidi, guđek gaikku mu skavc̄aid; mu muođoidam im mon c̄iekkam higjadusa ja c̄olgai oudast.\x - \xo 50:6 \xt Matt 26:67; Luk 22:63\xta ; j. n. v.\x* \p \v 7 Mutto dat Hærra Hærra aiggo væketet muo; damditi im mon s̄adda hæppad vuollai, damditi læm mon dakkam mu muođoidam nuftgo garra gæđge, ja mon dieđam, atte im mon galga hæppas̄uttujuvvut. \p \v 8 Son læ lakka, gutte vanhurskesen dakka muo; gi aiggo mannat muina rievte ouddi? Loaidastædno moai ouddan goabbag guiminæme! Gi læ mu vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄o? Bottus son deiki mu lusa!\x - \xo 50:8 \xt Rom 8:33\x* \p \v 9 Gæc̄a, dat Hærra Hærra aiggo muo væketet; gi dat læ, gutte aiggo dubmit muo? Gæc̄a, si galggek buokakrakkan boarasmuvvat nuftgo bivtas; muoco galgga sin loapatet.\x - \xo 50:9 \xt Rom 8:34; Salm 102:27; Es 51:6, 8\x* \p \v 10 Gi læ din gaskast, gutte balla Hærrast, gutte gulla su balvvalægje jiena? Go son vagjol sævdnjadasa siste, ja i mikkege c̄uovggasid baite sudnji, de dorvastekus son Hærra nama ala ja luttus su Ibmeles ala!\x - \xo 50:10 \xt Salm 25:12\xta ; j. n. v.;\xta* Jer 25:4; Dan 9:6; Vaid 3:2, 6\x* \p \v 11 Gæc̄a, buokak di, guđek cakketepet dola, guđek værjodepet jec̄aidædek buolle njuolaiguim! Vagjoleket fal din doladek c̄uovgast ja dai buolle njuolai gaskast, maid di lepet cakketam! — Mu gieđast galgga dat dapatuvvat digjidi: Givse siste galggabetet di vællat.\x - \xo 50:11 \xt Es 1:31\x* \c 51 \s1 51. Kapittal. \s2 Dak, guđek occek Hærra, galggek dorvastet su aǥalas̄ armo ala. Son, gutte daǥai dam ovta Abraham stuora almugen, datto fastain bajas rakadet dam dus̄s̄aduvvum Siona, dakkat bakenlas̄ albmugid oasalaʒ̄ʒ̄an dam duotta Ibmel dovddoi ja dus̄s̄adet su albmuges vas̄alaʒ̄aid, guđek læk dus̄s̄e hæjos olbmuk, 1–8. Almug rokkadalla Hærrast bestujume, nuftgo dolus̄ beivin, 9–11. Hærra, albmuga jeđđijægje, vasted soaimadedin dasa, go dat balla olbmuin, mutto lopped maidai, dainago son læ dat buokvæǥalas̄, atte son aiggo farga bæstet dam ja (Messiasa bokte) sivduedet ođđa alme ja ođđa ædnama, 12–16. Hærra, gutte læ addam Jerusalema jukkat su moares litte, datto dal addet dam Jerusalema vas̄alaʒ̄aidi, 17–23. \p \v 1 Gullet muo, di, guđek vainotepet vanhurskesvuođa, di, guđek occabetet Hærra! Gec̄c̄et dam baktai, mast di lepet c̄uppujuvvum, ja dam gaivvo‐roggai, mast di lepet roggujuvvum!\x - \xo 51:1 \xt Es 48:1; Salm 68:27\x* \p \v 2 Gec̄c̄et dokko Abrahami, din ac̄c̄asædek, ja Sarai, gutte din rieǥadatti! Dastgo go son læi vela dus̄s̄e okta, de mon goc̄c̄um su, ja mon buristsivdnedim su ja dakkim su ædnaggærddasaʒ̄ʒ̄an;\x - \xo 51:2 \xt 1 Mos 17:5, 6; Rom 4:11; 1 Mos 12:1\xta ; j. n. v.;\xta* Josv 24:3; Esek 33:24\x* \p \v 3 dastgo Hærra jeđđe Siona, jeđđe buok dam hævvo‐bacatasaid ja dakka dam mæce nuftgo Edena ja dam avddem ædnama nuftgo Hærra gilvagarde; avvo ja illo galgga dast gavdnujuvvut, gittalusak ja salbmalavllom.\x - \xo 51:3 \xt Es 61:2, 3; 1 Mos 2:8\x* \p \v 4 Vuttivalddet muo, mu albmugam! Jorggal beljidad mu guvllui, don mu særvegodde! Dastgo must galgga laka olgus vuolgget, ja mu vuoiggadvuottam datom mon nannoset bigjat c̄uovggan olmus̄‐s̄lajaidi. \p \v 5 Lakka læ mu vanhurskesvuotta, olgus vuolggam læ mu bæstem, ja mu gieđak galggek dubmit olmus̄‐s̄lajaid; muo galggek sulluk vuorddet, ja mu gieđa galggek si vuorddet. \p \v 6 Bajas bajedeket alme guvllui din c̄almidædek, ja gec̄c̄et ædnami dabe vuollen! Dastgo almek galggek eritbossujuvvut nuftgo suovva, ja ænam galgga boarasmuvvat nuftgo bivtas, ja dam assek galggek jabmet nuftgo c̄uoikak; mutto mu bæstem galgga læt aǥalaʒ̄at, ja mu vanhurskesvuotta i galga dogjujuvvut.\x - \xo 51:6 \xt Salm 102:27; Es 50:9; Luk 21:33\x* \p \v 7 Gullet muo, di, guđek dovddabetet vanhurskesvuođa, don almug, man vaimost læ mu laka! Allet bala olbmui higjadusain, ja allet suorggan sin bilkkedam‐sanin!\x - \xo 51:7 \xt Salm 37:31; 40:9; Matt 5:11\x* \p \v 8 Dastgo muoco galgga loapatet sin nuftgo biktas, ja givsak galggek sin borrat nuftgo ulloid; mutto mu vanhurskesvuotta galgga læt aǥalaʒ̄at, ja mu bæstem soǥast sokki. \p \v 9 Gocca, gocca, garvot aldsesad gievrravuođa, don Hærra gietta! Gocca, nuftgo dolus̄ beivin, dolus̄ sokkagoddi aige! Ikgo don læm dat, gutte njeiddik c̄ævllaivuođa\f + \fr 51:9 \ft Egyptena.\f*, gutte c̄ađac̄uggijik apperuome?\x - \xo 51:9 \xt 2 Mos 14:14; 6:6; 15:12; Salm 74:13, 14; 89:11; Es 27:1; 30:7; Esek 29:3\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 Ikgo don læm dat, gutte goikkadik abe, dam stuora c̄iegŋalasa c̄acid, gutte dakkik abe c̄iegŋalasa gæidnon, nuft atte dak lonestuvvumak matte dam c̄ađa mannat?\x - \xo 51:10 \xt 2 Mos 14:21\xta ; j. n. v.;\xta* Salm 66:6\x* \p \v 11 De galggek Hærra lonestuvvum olbmuk maccat ruoktot ja boattet Sioni avvolavllomin, ja aǥalas̄ illo læ sin oivi bagjel; avo ja ilo galggek si joksat, moras̄ ja s̄uokkem galggaba bataret.\x - \xo 51:11 \xt Es 35:10; 62:12; 61:7; 66:14; Joh 16:22; Alm 21:4\x* \p \v 12 Mon, mon læm dat, gutte din jeđđim; gi don læk, go don balak olbmust, gutte galgga jabmet, ja olbmu manast, gutte galgga s̄addat nuftgo rasse,\x - \xo 51:12 \xt Salm 56:5; 118:6; Matt 10:28; Ebr 13:6; 1 Petr 1:24; Es 40:6\x* \p \v 13 ja go don vajaldattak Hærra, du sivdnedægjad, gutte olguslebbi alme ja vuođđodi ædnama, ja balak alelassi gæc̄os bæive aŧestægje sutto diti, go son bigja su njuolas garvesen hævatam diti? — Gost læ dalle aŧestægje sutto?\x - \xo 51:13 \xt Jer 2:32; 18:15; Hos 8:14; 13:6; Salm 78:11; Es 44:24\x* \p \v 14 Farga galgga dat, gutte læ vællamen lakki siste, luittujuvvut luovos ja i galga jabmet ige mannat havddai, ja i sust galga vaillot su laibbe.\x - \xo 51:14 \xt Es 33:16\x* \p \v 15 Ja mon læm Hærra, du Ibmel, gutte stuimasgattam abe, nuft atte dam barok maraidek, — Hærra Sebaot læ su namma.\x - \xo 51:15 \xt Jer 31:35; Es 54:5; Jer 10:16; Amos 4:13\x* \p \v 16 Ja mon bigjim mu sanidam du njalbmai, ja mon gokc̄im du mu giettam suoivvanin gilvvem diti alme ja vuođđodam diti ædnama, ja cælkkem diti Sioni: Don læk mu albmugam.\x - \xo 51:16 \xt Es 49:2; 59:21; Jer 1:9; 5:14; Joh 7:16; 8:28; 12:49; 14:24; Hos 2:23\x* \p \v 17 Gocca, gocca, likka bajas, Jerusalem, don, gutte læk jukkam Hærra gieđast su moare gæra! C̄illajes suoibbomlitte læk don jukkam, duođai visut njammam.\x - \xo 51:17 \xt Es 51:22; Salm 60:5; 75:9; Jer 25:15; Esek 23:33; Hab 2:16; Alm 14:10; 16:19\x* \p \v 18 Sust i læk oktage, gutte su laidde, buok dain manain, gæid son læ rieǥadattam, ja i oktage, gutte valdda su gitti, buok dain barnin, gæid son læ bajasbiebmam. \p \v 19 Guokte as̄e dak læiga, mak dudnji dapatuvaiga, — gi arkalmasta du bagjeli? — hævvanæbme ja dus̄s̄adubme, nælgge ja miekke, — moft galgam mon du jeđđit?\x - \xo 51:19 \xt Es 47:9\x* \p \v 20 Du manak vællajegje vuoimetæbmen buok balgesc̄ieǥain nuftgo sarva fierme siste, si, guđek legje dievva Hærra buolle moarest, du Ibmelad bælkost.\x - \xo 51:20 \xt Vaid 2:19\x* \p \v 21 Damditi, gula dadde dam, don varnotæbme, ja don jukkam olmus̄, ik daddeke vinest! \p \v 22 Nuft cælkka du Hærrat, Hærra, ja du Ibmelad, gutte c̄uoʒ̄ot su albmuges as̄e: Gæc̄a, mon læm valddam suoibbomlitte du gieđast; mu c̄illajes moarrelitte ik don galga s̄atan æmbo jukkat.\x - \xo 51:22 \xt Es 51:17\x* \p \v 23 Ja mon addam dam du givsedegji gitti, guđek celkke du sillui: Luoite jec̄ad vuolas, vai mi oaʒ̄ʒ̄op vaʒʒet du bagjel, ja don dakkik du sælgad nuftgo ænamen ja nuftgo balgesen sigjidi, guđek vaʒʒe dam bagjel.\x - \xo 51:23 \xt Es 49:26; Salm 129:3\x* \c 52 \s1 52. Kapittal. \s2 Hærra lopped su albmugasas, atte son aiggo bæstet dam dam Babylonalas̄ mailbme‐rika dæddevas̄ gæssast ja varjalet Jerusalema, amas dat s̄atan æppebasotuvvut bakenin, 1–6. Dat ilolas̄ sakka bestujume ja rafhe birra galgga buktujuvvut Hærra gavpugi su sadnedoalvvoi bokte, guđek galggek vuostaivalddujuvvut iloin ja avoin, 7–10. Ibmel almug hastujuvvu vuolgget olgus Babelest ja varotet jec̄as buok buttesmættomvuođast, 11, 12. Hærra balvvalægje. Messias, galgga su c̄iegŋalis vuoledumes maŋŋel joksat allagvuođa ja hærvasvuođa, man diti ollo bakenlas̄ albmugak ja gonagasak galggek saggarakkan imas̄tallat, 13-15. \p \v 1 Gocca, gocca, garvot aldsesad du gievrravuođad, Sion! Garvot aldsesad du c̄igŋabiktasidad, Jerusalem, don basse gavpug! Dastgo i oktage birrac̄uopakættai daihe buttesmættom galga s̄atan æmbo boattet du sisa.\x - \xo 52:1 \xt Es 51:17; Alm 21:27\x* \p \v 2 Savdnjel muolda aldad erit, c̄uoʒ̄ʒ̄el, c̄okkan, Jerusalem! Luvve jec̄ad du c̄æbetbaddinad, don fangga, Sion nieidda!\x - \xo 52:2 \xt Es 49:9\x* \p \v 3 Dastgo nuft cælkka Hærra: Nuvta di vuvddujuvvuidek, ja alma ruđaitaǥa galggabetet di lonestuvvut. \p \v 4 Dastgo nuft cælkka dat Hærra Hærra: Egypteni manai mu almug vuostac̄edin vuolas assam varas dobbe nuftgo amas, ja Assur vaivvedi dam nuvta.\x - \xo 52:4 \xt 1 Mos 46:6; 2 Gon 17:5\xta ; j. n. v.;\xta* 18:9\xta ; j. n. v.\x* \p \v 5 Ja dal, maid galgam mon dast dakkat? cælkka Hærra; dastgo mu almug læ eritvalddujuvvum nuvta, dam rađđijægjek gilljuk, cælkka Hærra, ja alelassi gæc̄os bæive bilkkeduvvu mu namma.\x - \xo 52:5 \xt Esek 36:23; 20:9; 4 Mos 14:15, 16; Rom 2:24\x* \p \v 6 Damditi galgga mu almug oappat dovddat mu nama; damditi galgga dat dam bæive oappat dovddat, atte mon dat læm, gutte sarnom: Gæc̄a, dast mon læm! \p \v 7 Man c̄abbak læk vari alde su juolgek, gutte bukta burid saǥaid, gutte rafhe sardned, gutte gulat buore, gutte sardned bestujume, gutte cælkka Sioni: Du Ibmel læ s̄addam gonagassan.\x - \xo 52:7 \xt Nah 2:1; Rom 10:15; 2 Kor 5:20; Es 57:19; Salm 96:10\x* \p \v 8 Gula! Du gocetægjek c̄urvvuk, si bajedek jienasek, si avvodek buokakrakkan; dastgo c̄almin c̄alme vuostai oidnek si, go Hærra jorget ruoktot Sioni\x - \xo 52:8 \xt Es 62:6; Gæc̄a 12, v\x* \p \v 9 Jiednadis̄gottet, avvodeket buokakrakkan, di Jerusalem hævvobacatasak! Dastgo Hærra jeđđe su albmuges, lonesta Jerusalema.\x - \xo 52:9 \xt Es 40:1\x* \p \v 10 Hærra alasmatta su basse gieđas buok albmugi c̄almi ouddi, ja buok ædnam ravdak oidnek min Ibmelæmek bæstema.\x - \xo 52:10 \xt Es 53:1; Salm 98:3\x* \p \v 11 Vulgget, vulgget! Mannet olgus dast! Allet duota maidege buttesmættomid! Vulgget erit dam\f + \fr 52:11 \ft Babel.\f* gasko! Buttesteket jec̄aidædek, di, guđek guoddebetet Hærra littid!\x - \xo 52:11 \xt Es 48:20; 2 Kor 6:17\x* \p \v 12 Dastgo epet di galga hoapoin vuolgget olgus ja epet bataremin mannat erit; dastgo Hærra manna din ouddalist, ja Israel Ibmel læ din maŋŋos̄.\x - \xo 52:12 \xt 2 Mos 12:11; 5 Mos 16:3\x* \p \v 13 Gæc̄a, mu balvvalægje galgga mænnodet visaset; son galgga aleduvvut ja bajeduvvut ja læt sagga allag.\x - \xo 52:13 \xt Filip 2:9\xta ; j. n. v.\x* \p \v 14 Nuftgo ædnagak suorgganegje su diti, — nuft illastuvvum læi su nækko, atte dat i læm nuftgo olbmu nækko, ja su habme, atte dat i læm nuftgo olbmu manai habme, — \x - \xo 52:14 \xt Es 53:3\x* \p \v 15 nuft galgga son sattet ædnag olmus̄‐s̄lajaid fallit bajas\f + \fr 52:15 \ft ovdus̄æme diti.\f*, su oudast galggek gonagasak dappat sin njalmesek; dastgo mi sigjidi i læm muittaluvvum, dam si læk oaidnam, ja maid si æi læm gullam, dam si læk dovddam.\x - \xo 52:15 \xt Mika 7:16; Rom 15:21\x* \c 53 \s1 53. Kapittal. \s2 Profeta dikta Israel, gutte okte boatte beivin galgga jec̄as jorggalet Messiasa bællai, dovdastet, atte dat dolin æppe‐oskostes læ bagjelgæc̄c̄am ja hilggom su su hæjos hame ja c̄iegŋales vuoledume diti, 1–3, mutto dal læ dovdidam, atte son i læk, nuftgo Israel læ jakkam, gillam jec̄as værredaǥo, mutto Israel værredaǥo diti ja Israeli bestujubmen, 4–6. Maŋŋelgo profeta dasto læ muittalam su gierddavas̄ gillamus̄a, su viǥetes givsalas̄ jabmema ja dam gudnalas̄ havddadume ja lokkamættom særvvegodde birra, maid son læ oʒ̄ʒ̄om balkkan dam oudast, 7–9, de c̄ilgge son, atte su gillamus̄ ja jabmem læk vuođđoduvvum Ibmela arvvalusa ala; go son læ addam jec̄as vælggeoaffaren, de galgga son balkkan su gillamus̄as ja jabmemes oudast oaʒ̄ʒ̄ot stuora vuoiŋalas̄ nale; son galgga ællet aǥalaʒ̄at ja doalvvot ædnagid vanhurskesvutti ja audogasvutti osko bokte su ala, 10-12. \p \v 1 Gi oskoi dam sakki, maid mi gulaimek? Ja gæsa Hærra gietta almostuvvui?\x - \xo 53:1 \xt Joh 1:5, 11; 12:38; Rom 10:16; Es 52:10\x* \p \v 2 Son\f + \fr 53:2 \ft 52, 13.\f* boccidi bajas nuftgo oakse su muođoi oudast ja nuftgo ruotas‐suorgge goikke ædnamest; i sust læm mikkege hamid ige mikkege hærvasvuođaid, ja mi oinimek su, mutto i sust læm daggar nækko, atte mi læimek halidet sudnji.\x - \xo 53:2 \xt Es 11:1, 10; Es 52:14\x* \p \v 3 Son læi bagjelgec̄c̄ujuvvum ja guđđujuvvum olbmain, olmai, dievva givsin ja s̄iega dovdos buocalvassi\f + \fr 53:3 \ft d. l. gillamus̄s̄i.\f*, ja nuftgo daggaras̄, gæn oudast olmus̄ c̄iekka su muođoides, bagjelgec̄c̄ujuvvum, ja mi animek su dus̄s̄en.\x - \xo 53:3 \xt Es 49:7; 50:6; Salm 22:7; Mark 9:12; Joh 7:47, 48\x* \p \v 4 Duođai, son læ valddam min buocalvasaid bagjelasas, ja min givsid læ son guoddam; mutto mi animek su givseduvvum, c̄askujuvvum Ibmelest ja varnotæbmen dakkujuvvum.\x - \xo 53:4 \xt Matt 8:17; Joh 1:29; 1 Petr 2:24\x* \p \v 5 Mutto son læ havvadattujuvvum min bagjelduolbmami diti, cuvkkijuvvum min værredaǥoi diti; rangas̄tus oroi su bagjelist, vai mi anas̄eimek rafhe, ja su havi bokte læp mi oʒ̄ʒ̄om dalkkasa. \p \v 6 Mi c̄agjedeimek buokak nuftgo savcak, mi jorgideimek jes̄gutteg su gæidnosis; mutto Hærra divti min buokai værredaǥoid dæivvat su.\x - \xo 53:6 \xt Salm 119:176; Esek 34:5; 1 Petr 2:25\x* \p \v 7 Son illastuvvui, vaiko son læi varnotæbme, ja i son rabastam su njalmes, nuftgo labbes, mi dolvvujuvvu dokko njuvvujuvvut, ja nuftgo savcca, mi læ gielatæbme sin oudast, guđek dam bæskedek; i son rabastam su njalmes.\x - \xo 53:7 \xt Matt 26:63; 27:14; Mark 14:61; Ap daǥ 8:32; 1 Petr 2:23; Jer 11:19\x* \p \v 8 Aŧestusa ja duomo bokte son erit valddujuvvui; mutto gi cælkka su sokkagodde? Dastgo son javkkaduvvui ælle olbmui ædnamest; mu albmugam værredaǥo diti dæivvedi gikse su.\x - \xo 53:8 \xt 1 Mos 15:5; 22:17; Es 54:1\xta ; j. n. v.;\xta* Ebr 2:13\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Kor 15:3\x* \p \v 9 Ja su havdde mærreduvvui ibmelmættomi lutte, mutto muttom riggasa lutte læi son su jabmemes siste, damditi go son i læm dakkam vækkavalde, ja su njalmest i læm betolas̄vuotta.\x - \xo 53:9 \xt Matt 27:38, 57, 60; Joh 8:46; 2 Kor 5:21; 1 Petr 2:22; 1 Joh 3:5\x* \p \v 10 Mutto Hærra buorren ani su cuvkkit, son c̄aski su buocalvasain; go su siello buvti vælgge‐oaffara, de galgai son oaidnet siebmana, ællet gukka, ja Hærra datto galgai ouddanet su gieđa bokte.\x - \xo 53:10 \xt Es 53:8; Rom 6:9, 10\x* \p \v 11 Dainago su sielost læ læmas̄ vaivve, de galgga son oaidnet dam\f + \fr 53:11 \ft atte Hærra datto ouddan su bokte.\f*, de galgga son galletuvvut; daggo bokte, atte si dovddek su, galgga dat vanhurskes, mu balvvalægje, vanhurskesen dakkat daid ædnagid, ja sin værredaǥoid galgga son guoddet.\x - \xo 53:11 \xt Es 53:4, 5; Rom 4:25; 5:19\x* \p \v 12 Damditi aigom mon addet sudnji daid ædnagid oassen, ja gievraid galgga son oaʒ̄ʒ̄ot salas̄en, damditi go son gurri su sielos\f + \fr 53:12 \ft su varaides siste ja oktan daiguim, 3 Mos 17, 11.\f* jabmemi ja lokkujuvvui bagjeldulbmi gaski, ja son guddi daddeke ædnagi suddoid, ja bagjeldulbmi oudast son rokkadalai.\x - \xo 53:12 \xt Joh 17:2, 6; Salm 68:19; Mark 15:28; Luk 22:37; 23:34\x* \c 54 \s1 54. Kapittal. \s2 Israel særvvegodde oudast, mi orro aibas hilggujuvvum Hærrast, aiggo son fastain nuftgo dam boadnja morras̄a adnet ja addet dasa hui ollo manaid, go maidai bakenak galggek dasa bajasvalddujuvvut, ja aǥalas̄ aiggai aiggo son likkamættoset doallat su rafhe‐littos daina, 1–10. Son aiggo c̄iŋatet dam stuora hærvasvuođain, buok dam manak galggek læt sust oapatuvvum, ja son aiggo dam suogjalet buok dam vas̄alaʒ̄ai vuostai, 11–17. \p \v 1 C̄uorvo avoin, don s̄addotæbme, gutte ik rieǥadattam! Jiednadis̄goađe avvoc̄uorvvomin ja avvod, don, gutte ik læm mannahæđest! Dastgo dam okto‐ælle manak læk ænebuk go su manak, gæst læ boadnja, cælkka Hærra.\x - \xo 54:1 \xt Gal 4:27; Sak 9:9\x* \p \v 2 Olgusvidded du goađad baike ja divte sin olguslebbit du gođidad loavddagid, ale hette dam! Vanat du baddidad gukkas olgus ja nanne du c̄uoldaidad! \p \v 3 Dastgo olgis̄ ja gurot bællai galgak don viddanet, ja du nalle galgga valddet bakenlas̄ albmugid oabmenes ja olbmuiduttet dus̄s̄aduvvum gavpugid.\x - \xo 54:3 \xt Esek 36:33\x* \p \v 4 Ale bala, dastgo ik don galga hæppas̄uttujuvvut, ja ale læǥe hæppadest, dastgo ik don galga s̄addat hæppad vuollai! Dastgo du nuorravuođad hæppada galgak don vajaldattet, ja du læskadilad hæppada ik don galga s̄atan æmbo muittet.\x - \xo 54:4 \xt Vaid 1:1, 20\x* \p \v 5 Dastgo du sivdnedægje læ du boadnja, dat Hærra Sebaot læ su namma, ja Israel basse læ du lonestægje, buok ædnam Ibmelen goc̄c̄ujuvvu son.\x - \xo 54:5 \xt Hos 2:19; 12:6; Efes 5:25\xta ; j. n. v.\x* \p \v 6 Dastgo nuftgo guđđujuvvum ja vuoiŋast moras̄tægje nissona ravkka Hærra du, ja nuorravuođa akka — galgas̄igo son hilggujuvvut? cælkka du Ibmelad.\x - \xo 54:6 \xt 1 Sam 1:10, 15; 2 Gon 4:27\x* \p \v 7 Ucca c̄almeravkkalam bodduc̄a guđđim mon du, mutto stuora vaibmolađesvuođain aigom mon du c̄okkit.\x - \xo 54:7 \xt Es 60:10; Sak 1:16\x* \p \v 8 Go mu moarre govdai, de mon c̄ikkim mu muođoidam ovta c̄almeravkkalam boddo du oudast, mutto aǥalas̄ arkalmastemin armetam mon du bagjeli, cælkka Hærra, du lonestægje.\x - \xo 54:8 \xt Salm 30:6, 8; Es 57:17\x* \p \v 9 Dastgo nuftgo Noah c̄acek læ dat munji; nuftgo mon læm vurdnom, atte Noah c̄acek æi galga s̄atan æmbo mannat ædnam bagjel, nuft læm mon vurdnom, atte im mon aigo suttat du ala ige bælkket du.\x - \xo 54:9 \xt 1 Mos 8:21; 9:11, 15; Sir 44:21\x* \p \v 10 Dastgo varek mattek galle gaiddat, ja dievak likkatuvvut, mutto mu arkalmastemvuotta i galga dust erit gaiddat, ja mu rafhelitto i galga likkatuvvut, cælkka Hærra, du armetægje.\x - \xo 54:10 \xt Salm 146:6; Es 61:8; Esek 34:25\xta ; j. n. v.;\xta* 37:26; Salm 103:13; Es 49:15; Jer 31:20\x* \p \v 11 Don varnotæbme, gutte læk eritdolvvujuvvum biegast, gutte i læk gavdnam maidege jeđđitusaid! Gæc̄a, mon bijam du geđgid lajo sisa ja du vuođđodusa safiriguim,\x - \xo 54:11 \xt Alm 21:19\xta ; j. n. v.\x* \p \v 12 ja mon daǥam du muvrai harjid rubinain ja du portaid karfunkelgeđgin ja obba du birasmuvra mavsolas̄ geđgin. \p \v 13 Ja buok du manak galggek læt oapatuvvum Hærrast, ja du manai rafhe galgga læt stuores.\x - \xo 54:13 \xt Jer 31:34; Ebr 8:11; Joh 6:45; Rom 5:1; Joh 14:27; 16:33\x* \p \v 14 Vanhurskesvuođa bokte galgak don vuođđoduvvut; læǥe gukken erit balost, dastgo ik don galga maidege oaʒ̄ʒ̄ot ballamus̄s̄an, ja suorgatusast, dastgo i dat galga boattet du lakka! \p \v 15 Gæc̄a, jos olbmuk rađđadallek særvest du vuostai, de i dat boađe must; gutte du vuostai særvest rađđadalla, galgga gac̄c̄at du ala.\x - \xo 54:15 \xt Rom 8:31; Luk 20:18\x* \p \v 16 Gæc̄a mon sivdnedam ravde, gutte bosso c̄ađđadola ja ouddanbukta gaska‐oame su barggosis, ja mon sivdnedam dus̄s̄adægje hævatam varas. \p \v 17 I mikkege værjoid, mi rakaduvvu du vuostai, galga ouddanet, ja juokke njuokc̄ama, mi manna duina rievte ouddi, galgak don oaʒ̄ʒ̄ot dubmijuvvut; dat læ Hærra balvvalegji arbbe ja sin vanhurskesvuotta must, cælkka Hærra.\x - \xo 54:17 \xt Visesv 3:8; 1 Kor 6:2\x* \c 55 \s1 55. Kapittal. \s2 Dak, guđek læk vuoiŋast vaivas̄ak, ravkkujuvvujek boattet ja ansas̄kættai oaʒ̄ʒ̄ot oase Ibmel valljogas, aǥalas̄ ansas̄kættes armost Messiasa siste, gæn rika latton maidai bakenak galggek s̄addat, 1–5. Dak ibmelmættomak nevvujuvvujek aige bale jorggalet jec̄aidæsek Hærra guvllui, gutte læ rigges vaibmolađesvutti, 6, 7. Hærra jurddagak ja gæinok læk sagga alebuk go olbmui jurddagak ja gæinok, ja su sadne galgga vissasi doaimatet, maid dat cælkka: Su særvvegodde galgga hærvvaset bestujuvvut ja buristsivdneduvvut illon ja avvon obba sivdnadussi, 8–13. \p \v 1 Dal nabbo, di buokak, guđek lepet goikost, bottet c̄aci lusa, ja di, gæin æi læk makkege ruđaid! Bottet, ostet ja borret, bottet mis, ostet alma ruđaitaǥa ja alma mavsotaǥa vine ja mielke!\x - \xo 55:1 \xt Es 12:3; 44:3; Sir 51:33, 34; Sak 13:1; Joh 7:37\x* \p \v 2 Manne di vikkebetet ruđaid dam oudast, mi i læk laibbe, ja din fidnimus̄adek dam oudast, mi i mate galletet? Gullet dadde muo, de galggabetet di borrat dam buore, ja din siello galgga havskotallat daina, mi buoidde læ.\x - \xo 55:2 \xt Salm 22:27\xta ; j. n. v.;\xta* Sanel 28:25; Es 25:6; Esek 34:14; Mal 4:2\x* \p \v 3 Jorggaleket din bæljadek deiki ja bottet mu lusa! Gullet, de galgga din siello ællet; mon aigom dakkat aǥalas̄ litto dinguim, addet digjidi Davida\f + \fr 55:3 \ft d. l. mi læ Davidi loppeduvvum.\f* rigges armo, mi læ visses.\x - \xo 55:3 \xt Es 54:10; 61:8; Salm 105:8, 10; 111:9; Jer 50:5; 2 Sam 7:12\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Gon 8:25; Salm 89:4; j. n. v. 50; Ap daǥ 2:30; 13:34\x* \p \v 4 Gæc̄a, duođas̄tægjen olmus̄s̄lajaidi mon læm bigjam su\f + \fr 55:4 \ft Messiasa siste.\f*, oaivamuʒ̄ʒ̄an ja rađđijægjen olmus̄s̄lajai bagjel.\x - \xo 55:4 \xt Alm 1:5; 3:14; Salm 2:8; 72:8\xta ; j. n. v.\x* \p \v 5 Gæc̄a, albmugid, maid don ik dovda, galgak don ravkkat, ja bakenlas̄ albmugak, mak æi dovda du, galggek viekkat du lusa, Hærra, du Ibmelad, diti ja Israel base diti; dastgo son hærvasmatta du.\x - \xo 55:5 \xt Es 2:2\xta ; j. n. v.;\xta* 44:5\x* \p \v 6 Occet Hærra dam bodda, go son gavdnu, c̄urvvot su dam bodda, go son læ lakka!\x - \xo 55:6 \xt 1 Muit 28:9; Jer 29:13; Hos 10:12; Amos 5:4, 6; Sef 2:3\x* \p \v 7 Heittus dat ibmelmættom su gæinos, ja dat vanhurskesmættom su jurddagides, ja jorggalekus son jec̄as Hærra guvllui, de galgga son armetet su bagjeli, ja min Ibmelæmek guvllui, dastgo son galgga ædnaggærddasaʒ̄at andagassi addet.\x - \xo 55:7 \xt Esek 18:30, 31; 33:11; Joel 2:12, 13; Es 54:10; Salm 103:3\xta ; j. n. v.;\xta* 130:4, 7\xta ; j. n. v.;\xta* Luk 15:20\xta ; j. n. v.\x* \p \v 8 Dastgo mu jurddagak æi læk din jurddagak, ja din gæinok æi læk mu gæinok, cælkka Hærra; \p \v 9 dastgo nuftgo albme læ aleb go ænam, nuft læk mu gæinok alebuk go din gæinok, ja mu jurddagak alebuk go din jurddagak. \p \v 10 Dastgo nuftgo arvve ja muotta gac̄c̄a almest vuolas ja i maca dokko ruoktot, mutto laktad ædnama ja satta dam s̄addadet ja boccidattet ja adda gilvve‐olbmai siebmanid ja borrai laibe, \p \v 11 nuft galgga mu sadne læt, mi olgusvuolgga mu njalmest; i dat galga guorosen ruoktot maccat mu lusa, mutto dat galgga dakkat, masa mon likom, ja oasalaʒ̄at doaimatet, man varas mon dam vuolgatam. \p \v 12 Dastgo iloin galggabetet di mannat olgus, ja rafhe siste galggabetet di dolvvujuvvut ouddan; varek ja dievak galggek jiednadis̄goattet avvoc̄uorvvomin din muođoi oudast, ja buok ædnam muorak galggek gieđaidæsek okti spæʒ̄ʒ̄ot.\x - \xo 55:12 \xt Salm 98:8\x* \p \v 13 Bastelis lanjai sagjai galggek sypres‐muorak bajass̄addat, gaskalasai sagjai galggek myrtemuorak bajass̄addat, ja dat galgga læt Hærrai namman, agalas̄ mærkkan, mi i galga erit sikkujuvvut.\x - \xo 55:13 \xt Es 41:19\x* \c 56 \s1 56. Kapittal. \s2 Buokak, guđek aigguk doallat Ibmel bakkomid, maidai bakenak ja galddokak, galggek s̄addat su særvvegodde latton ja oaʒ̄ʒ̄ot oase buok dam burin, 1–8. Israel galgga dassac̄i addujuvvut bakeni halddoi rangas̄tuvvum varas dam billas̄ume diti, mi erinoamac̄et itta dam oapestegjin, 9–12. \p \v 1 Nuft cælkka Hærra: Dollet vuoiggadvuođa ja dakket vanhurskesvuođa! Dastgo mu bæstem læ farga boattemen, ja mu vanhurskesvuotta læ farga almostuvvamen.\x - \xo 56:1 \xt Visesv 1:1; Es 46:13; 62:1; Rom 13:11\x* \p \v 2 Audogas dat olmus̄, gutte dam dakka, ja dat olbmu manna, gutte doalla dast gidda, gutte doalla sabbata, nuft atte son i æppebasot dam, gutte gatte su gieđas, nuft atte dat i eisege daǥa maidege bahaid.\x - \xo 56:2 \xt Es 58:13\xta ; j. n. v.;\xta* 2 Mos 31:13\xta ; j. n. v.;\xta* 3 Mos 19:3, 30; 26:2; Jer 17:22, 24, 25\x* \p \v 3 Ja allus dat amas olmus̄, gutte læ Hærrai særvvam, celkku: Hærra daidda aiggot muo erit ærotet su albmugestes! Ja allus galdok celkku: Gæc̄a, mon læm goikke muorra!\x - \xo 56:3 \xt Es 14:1; 5 Mos 23:1; Ap daǥ 10:34\xta ; j. n. v.\x* \p \v 4 Dastgo nuft cælkka Hærra: Daidi galddokidi, guđek aigguk doallat mu sabbatid ja valljit dam, masa mon likom, ja doallat mu littost gidda, \p \v 5 sigjidi aigom mon mu viesostam ja mu muvraidam siskelist bigjat muito ja addet nama, mi læ buoreb go barnek ja nieidak; aǥalas̄ nama aigom mon addet sigjidi, mi i galga erit dus̄s̄aduvvut.\x - \xo 56:5 \xt Alm 2:17; 3:5\x* \p \v 6 Ja daid abmasid, guđek servvek Hærrai su balvvalam varas ja rakistam varas Hærra nama, s̄addam varas su balvvalægjen, juokkehaʒ̄a, gutte doalla sabbata, nuft atte son i æppebasot dam, ja gutte doalla mu littost gidda,\x - \xo 56:6 \xt Salm 25:10; 103:17, 18\x* \p \v 7 sin aigom mon doalvvot mu basse varrasam ja illodattet sin mu rokkadallam‐viesostam, sin boalddem‐oaffarak ja sin njuovvamoaffarak galggek læt buoremielalas̄vuottan mu altar alde; dastgo mu viesso galgga goc̄c̄ujuvvut rokkadallam‐viesson buok albmugidi.\x - \xo 56:7 \xt Salm 2:6; 15:1\xta ; j. n. v.;\xta* 1 Gon 8:43; Jer 7:11; Esek 20:40; Matt 21:13; Mark 11:17\x* \p \v 8 Nuft cælkka dat Hærra Hærra, gutte c̄okke Israel erit agjujuvvumid: Vela ænebuid aigom mon c̄okkit dam lusa, dam c̄okkijuvvumi lusa.\x - \xo 56:8 \xt Mika 4:6, 7; Sef 3:19, 20; Joh 10:16\x* \p \v 9 Buokak di mæccespirik, bottet borrat, buokak di spirik vuovdest! \p \v 10 Dam\f + \fr 56:10 \ft Israela.\f* gocetægjek læk c̄uovgatæmek buokakrakkan, æi si dieđe maidege. Si læk buokakrakkan gielates bædnagak, mak æi væje ciellat, mak vællajek ja nieǥadek, mak rakistek nakkarid; \p \v 11 ja dak bædnagak læk vuovddajak, æi dovda galletume. Si læk baimanak, guđek æi dieđe vara valddet; si læk buokakrakkan jorgidam sin jec̄aidæsek geidnui, jes̄ gutteg su vuittusis, vuostemuʒ̄a rajest gidda maŋemuʒ̄ʒ̄i.\x - \xo 56:11 \xt Es 53:6; Jer 6:13; 8:10\x* \p \v 12 Bottet\f + \fr 56:12 \ft nuft si celkkek.\f*, mon aigom vieʒʒ̄at vine, ja jukkop mi garra jukkamus̄a, ja nuftgo odnas̄ bæivve galgga ittas̄ bæivve læt, stuores, vela hui s̄iega.\x - \xo 56:12 \xt Es 22:13\xta ; j. n. v.\x* \c 57 \s1 57. Kapittal. \s2 Maŋŋelgo profeta læ sardnom dam birra, atte ibmelbalolas̄ Israelitalaʒ̄ak ravkkujuvvujek erit rafhin, ja i guttege vuttivalde, maid Hærra daggo bokte aiggo, namalassi bæstet sin boatte duomost erit, 1:2, doalla son rangas̄tamsarne ibmelmættom Israelitalaʒ̄aidi ja jeđđim‐sarne ibmelbalolas̄ Israelitalaʒ̄aidi. Dok bilkkedek daid gudnetes lakai, vaiko si jec̄a læk dat Hærrast erit jorralam oasse albmugest, mi i læk rievtes almug, go si læk addam jec̄aidæsek æppe‐ibmelbalvvalussi ja baladedin olbmuin, mutto Hærrast balakættai læk angeret oʒ̄udam litto dakkat bakeniguim; damditi galgga Hærrage sin ocatallat garra rangas̄tusaiguim. Mutto son galgga armetet dam oase Israelest, mi læ addam jec̄as vuoleduvvut su rangas̄tusai bokte, doalvvot dam Sioni ruoktot ja addet dasa rafhe. Dam rafhai dak ibmelmættomak æi galga oasalaʒ̄ʒ̄an s̄addat, 3–21. \p \v 1 Vanhurskes hævvana, ja i læk oktage, gutte bigja dam vaibmosis, ja ibmelbalolas̄ olbmak eritrottijuvvujek, ja i oktage vuttivalde, atte vanhurskes eritrottijuvvu, ouddal go likkotesvuotta boatta.\x - \xo 57:1 \xt Visesv 4:14, 15; 2 Gon 22:20\x* \p \v 2 Son manna sisa rafhin; si vuoiŋadek sin sajinæsek, juokkehas̄, gutte vagjol su vuiggis gæinos mielde.\x - \xo 57:2 \xt Visesv 4:7; 3:1\x* \p \v 3 Mutto bottet di deiki, di noaidesnisson manak, di fuorraolbma ja fuorranisson c̄ivgak!\x - \xo 57:3 \xt Matt 12:39; 16:4\x* \p \v 4 Gæn di navrron adnebetet? Gæn vuostai di caggabetet njalme galljen, geiggebetet di njuokc̄ama gukkas olgus? Epetgo di læk jec̄age bagjelduolbmama c̄ivgak, giellasa nalle? \p \v 5 Di, guđek lepet cakketuvvum oaʒ̄ehimoin terebintamaddagi guorast, juokke rudnis muora vuolde, guđek njuovvabetet manaid leǥi siste, bakteloamai dake vuolde!\x - \xo 57:5 \xt 1 Gon 14:23; 2 Gon 16:4; Jer 2:20; 3:13; Esek 20:28; 16:21; 23:39\x* \p \v 6 Joǥa livtes gæđgek\f + \fr 57:6 \ft mak æppe‐ibmelen adnujuvvujegje.\f* læk du oasse, dak, dak læk du vuorbbe; daidi maidai golgatik don jukkamus̄oaffara, oaffarus̄s̄ik don borramus̄oaffara; — galgas̄imgo mon dasa duttat? \p \v 7 Alla, aleduvvum vari ala rakadik don du vællamsajad; dokko maidai bajas gorgŋuk don oaffarus̄s̄at njuovvamoaffara.\x - \xo 57:7 \xt Es 65:7; Hos 4:12\xta ; j. n. v.\x* \p \v 8 Ja uvsa ja uksastoalpo duokkai bigjik don du muittomærkad\f + \fr 57:8 \ft 5 Mos. 6, 9; 11, 20.\f*, dastgo, must eritjorgidam, alasmattik don jec̄ad ja gorgŋuk bajas, dakkik du sajad govddagen ja dinggojik aldsesad balka sist\f + \fr 57:8 \ft æppe‐ibmelin.\f*; don rakistik særvvesaje singuim, don valljijik aldsesad saje dasa. \p \v 9 Ja don vulggik oljoin gonagasa lusa, ja don buktik ædnag njalggahajag vuoiddasid, ja don vuolgatik du airrasidad gukkas erit, ja don nigjik c̄iegŋalassi vuolas, gidda jabmi aimo ragjai.\x - \xo 57:9 \xt Hos 12:2\x* \p \v 10 Du ollo vagjolæmestad don vaibbik; ik don daddeke cælkkam: Mon vuollanam! Don gavdnik ođđa famo du gieđastad; damditi ik don vuoimetuvvam. \p \v 11 Ja gæst legjik don balost ja ballik, go don addik jec̄ad gielesvutti ja ik muittam muo, ik bigjam dam vaibmosad? Igo dat læk nuft: Mon orom javotaǥa, ja dam daǥam mon dolus̄ aige rajest, ja ik don ballam must damditi?\x - \xo 57:11 \xt Salm 50:21; Es 42:14\x* \p \v 12 Mon aigom gulatet du vanhurskesvuođa ja du daǥoid, ja æi dak galga du abotet. \p \v 13 Go don c̄uorvok, de divte du væǥad\f + \fr 57:13 \ft æppe‐ibmelak.\f* jec̄ad gagjot! Daddeke, sin buokaidrakkan galgga biegga bajasbajedet, biegga‐bosanas eritrottit; mutto dat, gutte dorvasta mu ala, son galgga arbbit ædnama ja valddet mu basse vare oabmenes.\x - \xo 57:13 \xt Salm 2:12; 84:13; Es 60:21; Salm 15:1\xta ; j. n. v.;\xta* Es 56:7\x* \p \v 14 Ja galgga celkkujuvvut: Rakadeket, rakadeket, garsset gæino! Valddet juokke værranusa erit mu albmugam gæino alde!\x - \xo 57:14 \xt Es 40:3; 42:16; 62:10\x* \p \v 15 Dastgo nuft cælkka dat allag ja aleduvvum, gutte truono alde c̄okka aǥalaʒ̄at, ja gæn namma læ basse: Allagasast ja basse baikest mon orom, ja dam lutte, gutte læ cuvkkijuvvum ja vuoiŋast vuoleduvvum, ælasgattem diti dai vuoleduvvumi vuoiŋa ja ælasgattem diti dai cuvkkijuvvumi vaimo.\x - \xo 57:15 \xt Salm 92:9; 97:9; 113:5\xta ; j. n. v.;\xta* Luk 1:49; Es 66:2; Salm 34:19; 51:19; 138:6; 147:3\x* \p \v 16 Dastgo im aǥalas̄ aiggaige mon mana rievte ouddi, imge aǥalaʒ̄atge læk moarest; dastgo vuoigŋa ferttis̄i dalle vuoimetuvvat mu muođoi oudast, ja sielok, maid mon almake læm sivdnedam.\x - \xo 57:16 \xt Salm 103:9; Mika 7:18; Salm 78:38, 39\x* \p \v 17 Dam\f + \fr 57:17 \ft Israel.\f* suddolas̄ himo diti moaratuvvim mon ja c̄askim dam c̄ieǥadedinam mu muođoidam ja orodedinam moarest, ja dat manai eritjorgidam su vaimos gæino mielde.\x - \xo 57:17 \xt Es 54:8; 59:2; Mika 3:4\x* \p \v 18 Dam gæinoid læm mon oaidnam, ja mon aigom dam dalkastet, ja mon aigom dam laiddit ja addet dasa ja dam moras̄tegjidi jeđđitusa. \p \v 19 Hærra sivdned baksami s̄addo\f + \fr 57:19 \ft maidnoma ja ramadusa,\f*; rafhe, rafhe sigjidi, guđek læk gukken, ja sigjidi, guđek læk lakka, cælkka son, ja mon dalkastam dam.\x - \xo 57:19 \xt Ebr 13:15; Es 52:7; Efes 2:17\x* \p \v 20 Mutto dak ibmelmættomak læk nuftgo dat stuimasgam appe; dastgo i dat mate jaska orrot, ja dam c̄acek suppijek durde ja stanc̄e.\x - \xo 57:20 \xt Jud 1:13\x* \p \v 21 I læk mikkege rafhid, cælkka mu Ibmelam, daidi ibmelmættomidi.\x - \xo 57:21 \xt Es 48:22\x* \c 58 \s1 58. Kapittal. \s2 Hærra goc̄c̄oma mielde doalla profeta garra rangas̄tam‐sarne dam ibmelmættom Israeli. Goargastaladedin su borakættaivuođas ja su rokkadusaides diti dat ravkka, atte Hærra galgga bæstet dam dam bakenlas̄ givsedegji gieđast, ja vaiddal, go son i daǥa dam. Mutto Israel borakættaivuotta i læk dat rievteslaǥas̄, dastgo dat læ ovtastattujuvvum mailmalas̄ viggamin ja rakismættom garasvuođain, 1–4. Rievtes borakættaivuotta i læk dat, mi læ dus̄s̄e olgoldas, mutto dat, man mielde c̄uvvuk vaibmolađesvuođa daǥok, 5–7. Jos almug datto daggar borakættaivuođa adnet ja basotet sabbata, de galgga Hærra farga gullat dam rokkusid ja addet dam oaʒ̄ʒ̄ot dam loppeduvvum bestujume, 8–14. \p \v 1 C̄uorvo c̄oddagest, ale sæste! Bajed du jienad nuftgo basuna ja sardned mu albmugi sin bagjelduolbmama ja Jakob vissui sin suddoid!\x - \xo 58:1 \xt Es 40:9; Mika 3:8; Es 62:6; Hos 8:1\x* \p \v 2 Ja must jæratek si bæivest bæivvai, ja mu gæinoid gaibedek si diettet; nuftgo almug, mi læ dakkam vanhurskesvuođa ja i guođđam su Ibmeles laǥa, gaibedek si must vanhurskes duomoid; si gaibedek, atte Ibmel galgga lakkanet.\x - \xo 58:2 \xt Mal 2:17; 3:1, 5\x* \p \v 3 Manne adnep mi borakættaivuođa, ja ik don oaine dam? Manne vaivvedep mi min sieloidæmek, ja ik don ane dast loǥo? — Gæc̄a dam bæive, go di adnebetet borakættaivuođa, de dakkabetet di din bargodek, ja buok din barggidædek di givsedepet.\x - \xo 58:3 \xt Jer 14:12\x* \p \v 4 Gæc̄a, naggo ja bælko varas adnebetet di borakættaivuođa ja cabmem varas ibmelmættomvuođa c̄ormaiguim; epet di ane dal borakættaivuođa, vai di oʒ̄us̄eidek din jienadek gullujuvvut allagassi. \p \v 5 Lægo dat dat borakættaivuotta, masa mon likom, daggar bæivve, go olmus̄ vaivved su sielos? Atte olmus̄ sojat su oaives nuftgo hoas̄e ja lac̄c̄a su oađđemsajes sækai ja gunai sisa, — goc̄okgo don dam borakættaivuottan ja bæivven, mi læ Hærrai dokkalas̄?\x - \xo 58:5 \xt Sak 7:5\x* \p \v 6 Igo dat læk dat borakættaivuotta, masa mon likom, go di c̄oavddebetet ibmelmættomvuođa lakkid, boŧkebetet gæssa baddid ja luoittebetet givseduvvum olbmuid luovos ja gaskat doagjebetet juokke gæssa? \p \v 7 Igo dat\f + \fr 58:7 \ft læk dat borakættaivuotta, masa mon likom.\f*, atte don doagjalak du laibad dam nælggovaʒ̄ʒ̄i ja luoitak sidates varnotemid boattet vissusad, — go don oainak alas olbmu, atte don dalle bivtastak su ja ik c̄ieǥa jec̄ad du oaʒ̄estad?\x - \xo 58:7 \xt Es 58:6; Job 31:19; Esek 18:7; Tob 4:23; Matt 25:35\xta ; j. n. v.;\xta* Rom 12:13\x* \p \v 8 De galgga du c̄uovgas ittet nuftgo iđđedes guovso, ja du dalkastæbme farga ouddanboccidet, ja du vanhurskesvuotta galgga mannat ouddan du muođoi oudast, Hærra hærvasvuotta læt du maŋŋos̄.\x - \xo 58:8 \xt Salm 37:6; Es 52:12\x* \p \v 9 De galgak don c̄uorvvot, ja Hærra galgga vastedet; de galgak don c̄uorvvot, ja son galgga cælkket: Gæc̄a, dast mon læm! Go don eritjavkkadak gæssa gaskastad, hæitak c̄uc̄otæmest suormaiguim\f + \fr 58:9 \ft d. l. bilkkedet.\f* ja sardnomest bahaid\x - \xo 58:9 \xt Es 30:19; 65:24, 1; 57:4\x* \p \v 10 ja ouddanvaldak dam nælggovaʒ̄ʒ̄i dam, masa du sielost læ hallo, ja galletak gillajægje sielo, de galgga du c̄uovgas bajasbagjanet sævdnjadasast, ja du sævdnjadas s̄addat nuftgo gaskabæivve.\x - \xo 58:10 \xt Salm 97:11; 112:4\x* \p \v 11 Ja Hærra galgga laiddit du alelassi, ja son galgga galletet du sielo goikke baikin, ja du davtid galgga son nannit, ja don galgak s̄addat nuftgo c̄accas gilvagardde ja nuftgo c̄acce‐aja, man c̄acek æi noǥa. \p \v 12 Ja du barnek galggek bajashuksit, mi læ orrom avddemen dolus̄ aige rajest; vuođđodusaid, mak læk orrom anekættajen soǥast sokki, galgak don fastain ceggit, ja don galgak goc̄c̄ujuvvut muvrai gaikkanæme buoredægjen, balggai buoredægjen orromsajidi.\x - \xo 58:12 \xt Es 61:4; Amos 9:14\x* \p \v 13 Go don doalak du juolgad ruoktot sabbatest, ik doaimat du fidnoidad mu basse bæive, ja go don goc̄ok sabbata havskodakkan, goc̄ok Hærra basse bæive gelbolaʒ̄ʒ̄an, ja don gudnijattak dam, nuft atte don ik mana du jec̄ad gæinoi mielde, ikge daǥa du daǥod daihe sarno joavddelas saǥaid, — \x - \xo 58:13 \xt Es 56:4\x* \p \v 14 de galgak don havskotallat jec̄ad Hærra siste, ja mon aigom diktet du ouddan mannat ædnam dievai bagjel ja addet du navdas̄et Jakoba, du ac̄ad, arbe; dastgo Hærra njalbme læ sardnom.\x - \xo 58:14 \xt 5 Mos 32:13\x* \c 59 \s1 59. Kapittal. \s2 Profeta bisso rangas̄tam‐sarnestes ja c̄ilgge, atte albmuga varnotesvuotta i boađe dast, atte Ibmel i mate daihe i dato væketet, mutto albmuga hirbmadlas̄ suddoin, 1–15. Ibmel aiggo su vanhurskesvuođastes ja angervuođastes ocatallat sikke Israel ja bakenid garra rangas̄tusaiguim, 16–19; mutto maŋemuʒ̄ʒ̄i galgga gattavaʒ̄aidi bestujubmen boattet lonestægje (Messias), ja ođđa, aǥalas̄ litto galgga dakkujuvvut singuim Hærrast, gæn Vuoigŋa ja sadne i goassege galga sist erit gaiddat, 20, 21. \p \v 1 Gæc̄a, Hærra gietta i læk ila oanekas̄ bæstet, ja su bællje i læk ila hægjo gullat.\x - \xo 59:1 \xt 4 Mos 11:23; Es 50:2\x* \p \v 2 Mutto din værredaǥok læk dakkam æro din ja din Ibmelædek gaski, ja din suddok læk gokc̄am su muođoid din oudast erit, nuft atte son i gula.\x - \xo 59:2 \xt Mika 3:4; Es 1:15; 57:17\x* \p \v 3 Dastgo din gieđak læk duolvvaduvvum varain, ja din suormak værredaǥoiguim; din baksamak sardnuk giellasid, din njuovc̄a cælkka værrevuođa.\x - \xo 59:3 \xt Es 1:15; Esek 23:45; Sanel 6:16\xta ; j. n. v.;\xta* Rom 3:13\x* \p \v 4 I læk oktage, gutte sardno vanhurskesvuođain, ja i oktage, gutte manna rievte ouddi vuoiggadlas̄vuođain; si dorvastek duottamættomvuođa ala ja sardnuk giellasid, si læk æppevægjen likkotesvuođain ja rieǥadattek varnotesvuođa.\x - \xo 59:4 \xt Job 15:35; Salm 7:15\x* \p \v 5 Si c̄ivggadek basiliska monid, ja si gođđek hævdnefirmid; dat, gutte borra sin monin, fertte jabmet, ja jos okta cuvkkijuvvu, de boatta stæc̄c̄alagges ouddan. \p \v 6 Sin gođaldak i s̄adda bivtasen, ja olmus̄ i mate jec̄as gokc̄at sin daǥoiguim; sin daǥok læk bahavuođa daǥok, ja sin gieđain læ vækkavaldalas̄vuotta.\x - \xo 59:6 \xt Job 8:14\x* \p \v 7 Sin juolgek vikkek dam baha guvllui ja gac̄c̄ek golgatet viǥetes varaid; sin jurddagak læk bahavuođa jurddagak; sin gæinoi alde læ hævatæbme ja dus̄s̄adæbme.\x - \xo 59:7 \xt Sanel 1:16; Rom 3:15\xta ; j. n. v.\x* \p \v 8 Æi si dovda rafhe gæino, ja i læk mikkege vuoiggadvuođaid sin luodai alde; balggaidæsek dakkek si mokkajen; i oktage, gutte dai ala lavkke, dieđe rafhest maidege. \p \v 9 Damditi læ vuoiggadvuotta\f + \fr 59:9 \ft 11. v.\f* gukken mist erit, ja vanhurskesvuotta i ole migjidi; mi vuorddep c̄uovggasa, ja gæc̄a, sævdnjadas læ, — (mi vuorddep) aive bæivadaǥa, aive sævdnjadasa siste ferttip mi vagjolet.\x - \xo 59:9 \xt Es 58:10\x* \p \v 10 Mi ravjop nuftgo c̄uovgatæmek sæine mielde, ja nuftgo si, gæin æi læk c̄almek, ravjop mi birra; mi guossalep gaskabæive, nuftgo skavven, gasko dærvvasi gaskast læp mi nuftgo jabmek.\x - \xo 59:10 \xt 5 Mos 28:29; 2 Petr 1:9\x* \p \v 11 Mi muraidep nuftgo guovc̄ak buokakrakkan, ja nuftgo duvak mi umaidep; mi vuorddep vuoiggadvuođa, ja i dat boađe, ja bestujume, dat læ gukken mist erit.\x - \xo 59:11 \xt Es 38:14; Esek 7:16; Nah 2:8; Es 59:9\x* \p \v 12 Dastgo ædnagak læk min bagjelduolbmamak du oudast, ja min suddok duođas̄tek min vuostai; dastgo min bagjelduolbmamak læk min duokken, ja min værredaǥoidæmek, daid dovddap mi,\x - \xo 59:12 \xt Salm 38:5; 51:5; Jer 3:13\x* \p \v 13 atte mi læp jorralam Hærrast erit ja læp biettalam su ja læp ruoktot gaiddam min Ibmelestamek, læp sardnom givsedæme ja eritjorralæme birra, læp sakkanattam ja olgus cælkkam vaimostæmek gielesvuođa sanid.\x - \xo 59:13 \xt 2 Petr 2:1; Salm 5:7, 10\x* \p \v 14 Damditi læ vuoiggadvuotta\f + \fr 59:14 \ft 9. 11. v.\f* dollujuvvum ruoktot, ja vanhurskesvuotta orro gukken erit; dastgo duottavuotta læ guossalam diggesajest, ja dat, mi vuoiggad læ, i mate gavdnat uksaraige, \p \v 15 ja duottavuotta javkai erit, ja dat, gutte gaidai bahast erit, s̄addai salas̄en. Ja Hærra oini dam, ja dat læi baha su c̄almi oudast, go i mikkege vuoiggadvuođaid læm,\x - \xo 59:15 \xt Salm 12:2; Hos 4:1\x* \p \v 16 ja son oini, atte i læm oktage, ja son ovdus̄i dam diti, go i læm oktage, gutte c̄uoʒ̄oti su as̄e; de væketi su gietta su, ja su vanhurskesvuotta aboti su.\x - \xo 59:16 \xt Es 63:5; Salm 98:1\x* \p \v 17 Ja son garvoti aldsesis vanhurskesvuođa nuftgo ruovddegarvo, ja bestujume oaivveværjo bijai son su oaivvasis, ja son garvoti aldsesis mavsatam biktasid ja giesai jec̄as angervuođa sisa nuftgo gavte sisa.\x - \xo 59:17 \xt Visesv 5:18\xta ; j. n. v.;\xta* Efes 6:14, 17; 1 Tes 5:8\x* \p \v 18 Ansas̄æme mielde, duođai dam mielde aiggo son makset su vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄oidasas buolle moare, su vas̄alaʒ̄aidasas mavso; sulluidi aiggo son makset mavso. \p \v 19 Ja bæivas̄ luoittadæme guovlost galggek si ballat Hærra namast, ja bæivas̄ bagjanæme guovlost su hærvasvuođast; dastgo dat galgga boattet nuftgo garra jokka, maid Hærra dalkke dokko agja.\x - \xo 59:19 \xt Mal 1:11; Es 45:6; 30:27, 33\x* \p \v 20 Ja de galgga boattet lonestægje Sioni ja sigjidi, guđek jorggalek jec̄aidæsek bagjelduolbmamest erit Jakobest, cælkka Hærra.\x - \xo 59:20 \xt Es 1:27; Rom 11:26\x* \p \v 21 Ja mon, — mu litto singuim læ dat, cælkka Hærra: Mu Vuoigŋa, gutte læ du bagjelist, ja mu sanek, maid mon læm bigjam du njalbmai, dak æi galga erit gaiddat du njalmest daihe du manai njalmest daihe du manai manai njalmest, cælkka Hærra, dam rajest ja gidda aǥalas̄ aiggai.\x - \xo 59:21 \xt Es 51:16; Jer 1:9\x* \c 60 \s1 60. Kapittal. \s2 Profeta einosta dam birra, atte Hærra c̄uovgas galgga hærvvaset bajasbagjanet Sionest, ja bakenak boattet dasa, 1–3. Sion manak dolvvujuvvujek dokko buok guovloin oktanaǥa valljogas addaldaǥaiguim ja oaffariguim, 4–9. Bakenak, vela sige, guđek ouddal givsedegje Siona, balvvalek dam ja barggek dam hærvasmattujume ala, 10-16. Oktan buok su manaidesguim galgga dat læt basse ja hærvas; Hærra jes̄ aiggo læt dam aǥalas̄ c̄uovgas, 17–22. \p \v 1 C̄uoʒ̄ʒ̄el bajas, s̄addus c̄uovggaden! Dastgo du c̄uovgas boatta, ja Hærra hærvasvuotta bagjan du bagjeli;\x - \xo 60:1 \xt Es 52:2; 9:2\x* \p \v 2 dastgo gæc̄a, sævdnjadvuotta gokc̄a ædnama, ja mierkka albmugid; mutto du bagjeli galgga Hærra bagjanet, ja du bagjeli galgga su hærvasvuotta almostattet jec̄as,\x - \xo 60:2 \xt Joh 1:5, 9, 14\x* \p \v 3 ja olmus̄‐s̄lajak galggek vagjolet du c̄uovggas lusa, ja gonagasak dam baittem lusa, mi læ bagjanam du bagjeli.\x - \xo 60:3 \xt Es 2:3; 42:6; 49:6; Luk 2:32\x* \p \v 4 Bajas bajed du c̄almidad ja gæc̄a birra buok! Si c̄oagganus̄s̄ek buokakrakkan, si bottek du lusa; du barnek galggek boattet gukken, ja du nieidak galggek guddujuvvut gieđai alde.\x - \xo 60:4 \xt Es 49:12, 18, 22\x* \p \v 5 De galgak don oaidnet ja baittet ilost, ja du vaibmo galgga ravkket ja viddanet; dastgo abe riggesvuotta galgga jorgidet du lusa, albmugi obmudaǥak galggek boattet du lusa.\x - \xo 60:5 \xt Es 60:11; Hag 2:7\x* \p \v 6 Kameli ædnagvuotta galgga gokc̄at du, Midian ja Efa kamelvarsak; si galggek buokakrakkan boattet Sebast; golle ja viraka galggek si buktet, ja Hærra ramadusa galggek si gulatet.\x - \xo 60:6 \xt 1 Mos 25:4; Salm 72:10\x* \p \v 7 Buok Kedar\f + \fr 60:7 \ft Salm. 120, 5.\f* savcak galggek c̄oagganet du lusa, Nebajot viercak galggek du balvvalet; munji buoredokkalas̄vuottan galggek dak oaffarus̄s̄ujuvvut mu altar ala, ja mu hærvasvuođa vissum aigom mon hærvasmattet.\x - \xo 60:7 \xt Mal 1:11\x* \p \v 8 Gæk læk dak, guđek bottek girdededin nuftgo balvak ja nuftgo duvak sin viesoidasasek? \p \v 9 Dastgo muo galggek sulluk vuorddet, ja Tarsis‐skipak galggek læt oudemusast buktem varas du manaid deiki gaidos ædnamest; sin silbak ja sin gollek læk singuim, — Hærra, du Ibmelad, nama diti ja Israel base diti, dastgo son hærvasmatta du.\x - \xo 60:9 \xt Es 60:4\x* \p \v 10 Ja abmasak galggek huksit du muvraid, ja sin gonagasak balvvalet du; dastgo mu suttostam læm mon c̄askam du, mutto mu armostam armetam du bagjeli.\x - \xo 60:10 \xt Es 49:16, 17; 54:7, 8\x* \p \v 11 Ja du portak galggek orrot rabasen alelassi, æi bæiveg æige ikko galga dak dappujuvvut, vai du lusa mattek dolvvujuvvut albmugi obmudaǥak sisa ja sin gonagasak dolvvujuvvut mielde fanggan.\x - \xo 60:11 \xt Es 60:5; Alm 21:24\xta ; j. n. v.\x* \p \v 12 Dastgo dat almug ja dat rika, mi i dato balvvalet du, galgga dus̄s̄at, ja bakenak aibas hævatuvvut. \p \v 13 Libanon hærvasvuotta galgga boattet du lusa, sypresmuorak, lønnemuorak ja buksbommuorak okti buokak, c̄iŋatam diti mu bassevuottam baike, ja mu julgidam baike aigom mon hærvasmattet.\x - \xo 60:13 \xt Es 35:2\x* \p \v 14 Ja dai manak, guđek læk du givsedam, galggek vaʒʒet sojatuvvum du lusa, ja dak buokak, guđek læk du bagjelgæc̄c̄am, galggek luoittadet vuolas du juolggevuođoi ouddi, ja si galggek goc̄c̄ot du Hærra gavpugen, Israel base Sionen.\x - \xo 60:14 \xt Salm 72:9; Es 49:23\x* \p \v 15 Dam sagjai go don legjik guđđujuvum ja vas̄otuvvum, ja i læm oktage, gutte manai du c̄ađa, de aigom mon dakkat du aǥalas̄ hærvasvuottan, avvon soǥast sokki.\x - \xo 60:15 \xt Es 62:4\x* \p \v 16 Ja don galgak njammat bakenlas̄ albmugi mielke, ja gonagasai c̄iʒ̄ʒ̄id galgak don njammat, ja don galgak fuomas̄et, atte mon, Hærra, læm du bæste, ja atte Jakoba væǥalas̄ læ du lonestægje.\x - \xo 60:16 \xt Es 49:23, 26\x* \p \v 17 Væike sagjai aigom mon buktet golle, ja ruovde sagjai aigom mon buktet silba ja muora sagjai væike ja geđgi sagjai ruovde, ja mon aigom dakkat du eisevaldid aive rafhen ja du rađđijegjid aive vanhurskesvuottan.\x - \xo 60:17 \xt 1 Gon 10:27; Es 26:12; 1:26\x* \p \v 18 I galga s̄atan æmbo gullujuvvut vækkavaldde du ædnamest, ige hævatus ja moivvas̄ubme du ragjemærkai siskelist, ja don galgak goc̄c̄ot bestujume du muvrranad ja gitoslavllom du porttanad.\x - \xo 60:18 \xt Es 26:1\x* \p \v 19 Bæivas̄ i galga s̄atan æmbo læt c̄uovgasen dudnji bæiveg, ja manno i galga baittet ja c̄uovggat dudnji; mutto Hærra galgga læt dudnji aǥalas̄ c̄uovgasen, ja du Ibmel galgga læt du hærvasvuotta.\x - \xo 60:19 \xt Alm 21:23; 22:5; 2 Sam 22:29; Salm 27:1; Mika 7:8; Jak 1:17; 1 Joh 1:5\xta ; j. n. v.\x* \p \v 20 Du bæivas̄ i galga s̄atan æmbo luoittadet vuolas, ja du manno i galga masset su baittemes; dastgo Hærra galgga læt dudnji aǥalas̄ c̄uovgasen, ja du morras̄ bæivek galggek læt nokkam. \p \v 21 Ja du olbmuk, — si læk buokak vanhurskasak; aǥalas̄ aiggai galggek si ædnama oabmenæsek adnet nuftgo mu gilvvemoakse, nuftgo mu gieđai dakko munji hærvasmattujubmen.\x - \xo 60:21 \xt Salm 37:11; Matt 5:5; Es 57:13; 44:23; 61:3\x* \p \v 22 Dat uccakas̄ galgga s̄addat duhaten, ja dat hægjo gievras almugen; mon, Hærra, mon aigom addet dam fakkistaǥa s̄addat su aiggasis. \c 61 \s1 61. Kapittal. \s2 Measias duođas̄ta dam birra, atte son læ vuiddujuvvum Ibmel Vuoiŋain gulatam varas ja juoǥadam varas buok gattavaʒ̄aidi c̄ovddujume suddost, vanhurskesvuođa, rafhe ja ilo, 1–3. De galgga dat, mi læ gac̄c̄am, fastain bajashuksijuvvut; bakenak galggek balvvalet særvvegodde, mi galgga læt papalas̄ almugen ja valljogasat buristsivdneduvvut Hærrast, gutte dakka aǥalas̄ litto singuim, 4–9. Særvvegodde gitta Hærra iloin su bæstem oudast, su vanhurskesvuođa oudast ja dai sust vuostaivalddujuvvum valljogas Vuoiŋa addaldaǥai oudast, 10, 11. \p \v 1 Dam Hærra Hærra Vuoigŋa læ mu bagjelist, dađemielde go Hærra læ muo vuoidadam gulatet burid saǥaid daidi lojes olbmuidi; son læ vuolgatam muo sin c̄adnat, gæin læ cuvkkijuvvum vaibmo, c̄uorvvot daidi fanggijuvvumidi luovosvuođa ja daidi c̄adnujuvvumidi fanggavieso rabastume,\x - \xo 61:1 \xt Luk 4:18\xta ; j. n. v.;\xta* Es 11:2; Matt 5:5; 11:5; Salm 34:19; 51:19; Es 57:15; 66:2; 42:7\x* \p \v 2 c̄uorvvot arbmo‐jaǥe Hærrast ja mavsatam bæive min Ibmelest, jeđđim varas buok moras̄tegjid,\x - \xo 61:2 \xt Es 63:4; Matt 5:4; 11:28; Luk 6:21\x* \p \v 3 bigjam varas dai moras̄tegji ala Sionest oaivvec̄iŋa gunai sagjai, addem varas sigjidi illo‐oljo morras̄ sagjai, maidnom garvoid vuoimetuvvum vuoiŋa sagjai, ja si galggek goc̄c̄ujuvvut vanhurskesvuođa terebintan, Hærra gilvatakkan sudnji hærvasmattujubmen.\x - \xo 61:3 \xt Es 51:3; Salm 45:8; Ebr 1:9; Salm 1:3; 92:13\xta ; j. n. v.;\xta* Jer 17:8; Es 60:21\x* \p \v 4 Ja si galggek bajashuksit dolus̄ aige gac̄c̄ambaikid; mi læ orrom avddemen vuostas̄ soǥai rajest, dam galggek si fastain bajasceggit, ja si galggek ođasmattet dus̄s̄aduvvum gavpugid, dam, mi læ orrom avddemen soǥast sokki.\x - \xo 61:4 \xt Es 58:12\x* \p \v 5 Ja abmasak galggek c̄uoʒ̄ʒ̄ot ja gæc̄c̄at din æloid, ja olggo‐ædnam olbmuk galggek læt din bælddobarggek ja din vidnegarddeolbmak.\x - \xo 61:5 \xt Es 14:1, 2\x* \p \v 6 Mutto di, di galggabetet goc̄c̄ujuvvut Hærra pappan, min Ibmel balvvalægjen galggabetet di goc̄c̄ujuvvut; albmugi obmudaǥaid galggabetet di borrat, ja dai hærvasvuotta galgga s̄addat digjidi oassen.\x - \xo 61:6 \xt Es 66:21; 1 Petr 2:5; Rom 15:27; 1 Kor 9:11\x* \p \v 7 Din hæppadædek sagjai galggabetet di oaʒ̄ʒ̄ot guovtegærddasaʒ̄at, ja hæppas̄usa sagjai galggek si avvodemin sin oasesek ramedet; damditi\f + \fr 61:7 \ft d. l. dam hæppas̄usa diti, maid si læk gierddam.\f* galggek si sin ædnamestesek guovtegærddasaʒ̄at æigadus̄s̄at, aǥalas̄ illo galgga s̄addat sigjidi oassen;\x - \xo 61:7 \xt Es 40:2; 35:10; 51:11; 66:14\x* \p \v 8 dastgo mon, Hærra, rakistam vuoiggadvuođa, vas̄otam, mi værrevuođain læ rieveduvvum, ja mon aigom oskaldasat addet sigjidi sin balka, ja agalas̄ litto aigom mon dakkat singuim.\x - \xo 61:8 \xt Es 65:23; 54:10; 55:3; Esek 37:26\x* \p \v 9 Ja sin nalle galgga dovddujuvvut olbmui gaskast, ja sin maŋestboattek olmus̄‐s̄lajai gaskast; buokak, guđek sin oidnek, galggek sin dovddat, atte si læk daggar nalle, maid Hærra læ buristsivdnedam. \p \v 10 Mon aigom illodet Hærra siste, mu siello galgga avvodet mu Ibmelam siste; dastgo son læ garvotam munji bestujume biktasid, vanhurskesvuođa gavte sisa læ son giessam muo, nuftgo irgge, gutte bigja oaivvasis gappera, mi læ hærvas nuftgo papa gapper, ja nuftgo moarsse, gutte c̄iŋat jec̄as su c̄iŋaidesguim.\x - \xo 61:10 \xt Hab 3:18; Luk 1:47; Sak 3:4\xta ; j. n. v.;\xta* Alm 3:5; 6:11\x* \p \v 11 Dastgo nuftgo ænam, mi adda su urbides boccidet ouddan, ja nuftgo gilvagardde, mi adda su s̄addoides ouddanboccidet, nuft galgga dat Hærra Hærra addet vanhurskesvuođa ja ramadusa ouddanboccidet buok albmugi muođoi oudast. \c 62 \s1 62. Kapittal. \s2 Hærra i aigo vuoiŋadet, ouddalgo son læ lonestam Siona, su basse gavpuges, 1. Dat galga hærvasmattujuvvut ja c̄avgga okti ovtastattujuvvut su manaidesguim ja Hærrain, 2–5. Hærra jes̄ galgga vuolgatet profetaid, guđek hæitekættai galggek muitotet su dam hærvasmattet, 6, 7. I son aigo s̄atan addet dam dam vas̄alaʒ̄ai gitti, mutto suogjalet dam sin vuostai, 8, 9. Israel galgga dolvvujuvvut su fanggavuođastes ruoktot, oaʒ̄ʒ̄ot mavso buok dam oudast, maid dat læ gillam, ja s̄addat daggar almugen, maid Ibmel i goassege s̄at guođe, mutto man oudast son alo adna morras̄a, 10-12. \p \v 1 Sion diti im mon dato javotaǥa orrot, ja Jerusalem diti im mon dato jaska orrot, dassac̄igo dam vanhurskesvuotta ouddan manna nuftgo suonjar‐c̄uovgas ja dam bestujubme nuftgo spaidar, mi buolla.\x - \xo 62:1 \xt Es 46:13; 56:1\x* \p \v 2 Ja albmugak galggek oaidnet du vanhurskesvuođa, ja buok gonagasak du hærvasvuođa, ja don galgak goc̄c̄ujuvvut ođđa namain, maid Hærra njalbme galgga namatet.\x - \xo 62:2 \xt Es 65:15; Alm 2:17\x* \p \v 3 Ja don galgak læt c̄abba kruonno Hærra gieđast ja gonagaslas̄ oaivvec̄igŋa du Ibmelad gieđast.\x - \xo 62:3 \xt Visesv 5:17; Alm 2:10\x* \p \v 4 Ik don galga s̄atan æmbo goc̄c̄ujuvvut guđđujuvvum olmuc̄en, ja du ænam i galga s̄atan æmbo goc̄c̄ujuvvut avddem baikken, mutto don galgak goc̄c̄ujuvvut mu havskodakkan, ja du ænam naitusakkan; dastgo Hærrast læ hallo dudnji, ja du ænam galgga valddujuvvut naittusi.\x - \xo 62:4 \xt Es 60:15\x* \p \v 5 Dastgo nuftgo nuorra olmai valdda nieida naittusi, galggek du manak valddet du naittusi, ja nuftgo irgge illod su moarses diti, galgga du Ibmel illodet du diti.\x - \xo 62:5 \xt Sef 3:17\x* \p \v 6 Du muvrai ala, Jerusalem, bijam mon gocetegjid\f + \fr 62:6 \ft 52, 8; dast rokkadalli birra.\f*; æi gæc̄os bæivest ja æi gæc̄os ijast, æi goassege galga si javotuvvut; di, guđek muitotepet Hærra, allet adde aldsesædek maidege mas̄oid! \p \v 7 Ja allet adde sudnji maidege mas̄oid, ouddalgo son vuođđod Jerusalema, ja ouddalgo son dakka dam ramadussan ædnam alde!\x - \xo 62:7 \xt Luk 18:1\xta ; j. n. v.;\xta* Es 61:11\x* \p \v 8 Hærra læ vurdnom su olgis̄ gieđas bokte ja su gievras gieđas bokte: Im mon aigo s̄atan æmbo addet du vas̄alaʒ̄aidi du gornid borrat, ja æi galga abmasak jukkat du vine, maina don læk vaive adnam;\x - \xo 62:8 \xt Es 65:21, 22\x* \p \v 9 mutto si, guđek daid\f + \fr 62:9 \ft gornid.\f* c̄okkijek, galggek daid borrat ja ramedet Hærra, ja si, guđek dam\f + \fr 62:9 \ft vine.\f* sisac̄okkijek, galggek jukkat dam mu basse baike ouddas̄iljoin.\x - \xo 62:9 \xt 5 Mos 12:17\xta ; j. n. v.\x* \p \v 10 Mannet sisa, mannet sisa portai raige, garsset gæino albmugi, rakadeket, rakadeket balgga, buttesteket dam geđgin, bajasbajedeket lævga albmugi bagjeli!\x - \xo 62:10 \xt Es 57:14; Salm 68:5\x* \p \v 11 Gæc̄a, Hærra dikta dam gullut ædnam ravda ragjai: Celkket Sion niddi: Gæc̄a, du bestujubme boatta; gæc̄a, su balkka læ su mielde, ja su mavsatæbme manna su ouddalist.\x - \xo 62:11 \xt Sak 9:9; Es 40:10; Matt 21:5; Alm 22:12\x* \p \v 12 Ja si galggek goc̄c̄ujuvvut danen basse almugen, Hærra lonestuvvum olmuc̄en; ja don galgak goc̄c̄ujuvvut danen occujuvvum, danen gavpugen, mi i læk guđđujuvvum.\x - \xo 62:12 \xt Es 35:9, 10; 51:11; 62:4\x* \c 63 \s1 63. Kapittal. \s2 Profeta muittal dam vuittujes ja hirbmadlas̄ duomo, maid Hærra galgga doallat Edom bagjel vuoiŋalas̄ ibmardusa mielde, su rikas vas̄alaʒ̄ai bagjel, 1–6. Dat ædnamestes erit agjujuvvum Israel dovdasta, atte Hærra dolus̄ beivin c̄ajeti dasa stuora armo, mutto atte dat læi vuostehaǥolas̄ su vuostai ja daggo bokte daǥai su vas̄alaʒ̄ʒ̄anes, ja atte dat, dæivveduvvum su rangas̄tusast, aibas̄i dolus̄ aige maŋŋai, go son hærvas lakai besti, laiddi ja suogjali dam, 7–14. Dat rokkadalla su nuftgo rievtes ac̄es, vai son armetifc̄i dam bagjeli, loapatifc̄i dam buos̄s̄odume ja gajus̄i dam dam stuora varnotesvuođast erit, man siste dat læ dal gukkes aige ferttim ællet, 15–19. \p \v 1 Gi dat læ, gutte boatta Edomest, ruksis biktasi siste Bosrast, dat, gutte læ nuft hærvas su garvoides siste, c̄oarramen su famos ollesvuođa siste? — Mon dat læm, mon, gutte sarnom vanhurskesvuođa, gutte læm famolas̄ bæstet.\x - \xo 63:1 \xt Es 34:6\x* \p \v 2 — Manne læk du garvok nuft ruoksadak, ja du biktasak nuftgo dam biktasak, gutte duolbma vidne‐boc̄c̄emgare?\x - \xo 63:2 \xt Alm 19:13\x* \p \v 3 — Boc̄c̄emgare læm mon duolbmam okto, ja albmugin i læm oktage mu mielde; de dulbmim mon sin mu moarestam ja moallon c̄ikc̄im sin mu suttostam; de ris̄aidi sin mailhe\f + \fr 63:3 \ft d. l. sin varra.\f* mu biktasi njæigga, ja buok mu garvoidam mon durddodattim. \p \v 4 Dastgo mavsatam‐bæivve læi mu vaimo siste, ja mu lonestamjakke læi boattam;\x - \xo 63:4 \xt Es 13:9; 34:8; 35:4; 61:2; Jer 51:6\x* \p \v 5 ja mon gec̄c̄im birram, ja i læm oktage, gutte væketi, ja mon ovdus̄im, ja i læm oktage, gutte muo doarjoi; de væketi mu gietta muo, ja mu sutto doarjoi muo,\x - \xo 63:5 \xt Es 59:16\x* \p \v 6 ja mon vuolasdulbmim olmus̄‐s̄lajaid mu moarestam ja dakkim sin jukkamidi\f + \fr 63:6 \ft 19, 14; 24, 20. Jer. 48, 26.\f* mu suttostam, ja mon golgatim ædnami sin mailhe\f + \fr 63:6 \ft 3. v.\f*. \p \v 7 Hærra arkalmastemvuođa aigom mon gulatet, Hærra ramadusa, buok dam mielde, maid Hærra læ dakkam min vuostai, ja su ollo buorrevuođa Israel vieso vuostai, dainago son læ dakkam sin vuostai su vaibmolađesvuođas mielde ja su arkalmastemvuođas dievasvuođa mielde.\x - \xo 63:7 \xt Salm 77:12\xta ; j. n. v.;\xta* 103:2\xta ; j. n. v.;\xta* 105:5\xta ; j. n. v.\x* \p \v 8 Ja son celki: Duođai, si læk mu almug, manak, guđek æi bæte. Ja son s̄addai sigjidi bæsten. \p \v 9 Buok sin aŧestusa siste i læm mikkege aŧestusaid, ja su muođoi engel besti sin; su rakisvuođastes ja su sæstemestes lonesti son sin, ja son valdi sin bajas ja guddi sin buok dam dolus̄ aige beivin.\x - \xo 63:9 \xt 2 Mos 14:19; 23:20, 23; 32:34; Es 46:4\x* \p \v 10 Mutto si, si legje vuostehaǥolaʒ̄ak ja moras̄tatte su Bassevuoiŋa; de nubbastuvai son ja s̄addai sin vas̄alaʒ̄ʒ̄an, son jes̄ soađai sin vuostai.\x - \xo 63:10 \xt Efes 4:30\x* \p \v 11 De jurdas̄i su almug dai dolus̄ beivi ala, Moses ala: Gost læ son, gutte doalvoi sin abest bajas oktan su ælos baimanin? Gost læ son, gutte addi su Bassevuoiŋas gasko sin gaski,\x - \xo 63:11 \xt 2 Mos 14:29; Salm 77:21; 4 Mos 11:25\x* \p \v 12 son, gutte divti su hærvas gieđas vagjolet Moses olgis̄ gieđa bælde, gutte luddi c̄acid sin muođoi oudast dakkam varas aldsesis aǥalas̄ nama, \p \v 13 son, gutte doalvoi sin c̄iegŋalasai c̄ađa nuftgo hæsta mæce c̄ađa, nuft atte si æi guossalam? \p \v 14 Nuftgo omid, mak mannek vuolas vuobmai, doalvoi Hærra Vuoigŋa dam\f + \fr 63:14 \ft albmug.\f* vuoiŋadussi; nuft laiddijik don du albmugad dakkam diti aldsesad hærvas nama. \p \v 15 Gæc̄a vuolas almin ja oaine du basse ja hærvas vistestad! Gost læ du angervuotta ja du fabmo? Du siskelus̄a s̄oavvam\f + \fr 63:15 \ft Es. 16, 11.\f* ja du vaibmolađesvuotta doalada jec̄as mu vuostai;\x - \xo 63:15 \xt 5 Mos 26:15; Salm 80:15; Baruk 2:16\x* \p \v 16 Dastgo don læk min ac̄c̄e, dastgo Abraham i dieđe maidege mist, ja Israel i dovda min; don, Hærra, læk min ac̄c̄e, min lonestægje aǥalas̄vuođast læ du namma.\x - \xo 63:16 \xt Es 64:7; Salm 78:35; Es 54:8; 59:20; Sanel 23:11\x* \p \v 17 Manne luoitak don min c̄agjedet, Hærra, du gæinoinad erit? Manne buos̄s̄odak don min vaimo, nuft atte dat i bala dust? Jorget ruoktot du balvvalegjidad, du arbad sokkagoddi diti! \p \v 18 Oanekas̄ boddus̄ læ du basse almug adnam ædnama oabmenes; min vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄ok læk vuolasduolbmam du basse baike.\x - \xo 63:18 \xt Salm 79:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 19 Mi læp s̄addam nuftgo dak, gæi bagjel don ik læk agalas̄vuođastge rađđim, gæi bagjel du namma i læk namatuvvum. \c 64 \s1 64. Kapittal. \s2 Almug bisso rokkadallamest. Dat rokkadalla Hærra, vai son almostattas̄i jec̄as su buokvæǥalas̄ famos siste ja bæstas̄i su albmuges nuftgo dolus̄ beivin, 1–4. Israel dovdda, atte dat jes̄ læ su suddoides bokte ansas̄am su varnotesvuođas, ja rokkadalla Hærra, vai son hæitas̄i su moarestes, andagassi addas̄i dam værredaǥoid ja muitas̄i dam hævatuvvum Jerusalema ja tempela, 5–11. \p \v 1 Vare don gaikodifc̄ik alme ja niejas̄ik vuolas, vare varek doargestifc̄e du muođoi oudast, nuftgo dolla buollat ovsid, dolla satta c̄ace duolddat, — dieđetam varas du namad du vuostaic̄uoʒ̄ʒ̄oidasad, vai albmugak doargestifc̄e, du muođoi oudast, \p \v 2 go don dakkik hirbmadlas̄ daǥoid, maid mi æp vuorddam, nigjik vuolas, varek doargestegje du muođoi oudast!\x - \xo 64:2 \xt 2 Mos 19:18\xta ; j. n. v.\x* \p \v 3 Dolus̄ aigi rajest i alma læk olmus̄ gullam, i beljin fuomas̄am, ige læk mikkege c̄almid oaidnam Ibmela ærreb du, gutte dakka daggaraʒ̄aid sudnji, gutte vuordda su.\x - \xo 64:3 \xt 1 Kor 2:9\x* \p \v 4 Don boađak su oudald, gutte dakka vanhurskesvuođa iloin, sin oudald, guđek muittek du du gæinoi alde. Gæc̄a, don moaratuvvik, ja mi suddodeimek; daggar læi dolus̄ aige rajest min dille, ja læimekgo mi dalle bæstemest? \p \v 5 Mi s̄addaimek nuftgo dat buttesmættom buokakrakkan, ja buok min vanhurskesvuotta nuftgo duolvvaduvvum bivtas, ja nuftgo lastak golnaimek mi buokakrakkan, ja nuftgo biegga dolvvu min værredaǥok min erit.\x - \xo 64:5 \xt Esek 36:17; Jud 1:23\x* \p \v 6 Ja i læk oktage, gutte c̄uorvvo du nama, gutte c̄uoʒ̄ʒ̄ela du doppim varas; dastgo don læk c̄iekkam du muođoidad min oudast ja diktam min sodnat min værredaǥoidæmek valde vuolde. \p \v 7 Mutto dal, Hærra! don læk min ac̄c̄e; mi læp lairre, ja don min lairrelittedakke, ja du gieđa dakko læp mi buokakrakkan.\x - \xo 64:7 \xt Es 63:16; Jer 3:19; Mal 2:10; Rom 9:20, 21\x* \p \v 8 Hærra, ale læǥe nuft sagga moarest ja ale muite værredaǥo aǥalaʒ̄at! Oaine, gæc̄a dadde! Du olbmuk læp mi buokakrakkan.\x - \xo 64:8 \xt Salm 25:7\x* \p \v 9 Du basse gavpugak læk s̄addam mæccen; Sion læ s̄addam mæccen, Jerusalem avddem baikken.\x - \xo 64:9 \xt Salm 79:1\x* \p \v 10 Min basse ja hærvas viesso, man siste min vanhemak maidnu du, læ bolddujuvvum dolain, ja buok, mi læi min havskodak, læ s̄addam hævvo‐bacatassan.\x - \xo 64:10 \xt Salm 74:7; 2 Gon 25:9; 2 Muit 36:19\x* \p \v 11 Aigokgo don, vaiko dat læ nuft, doaladet jec̄ad, o Hærra? Aigokgo don javotaǥa orrot ja dæddet min nuft sagga? \c 65 \s1 65. Kapittal. \s2 Albmuga rokkadusa (63, 7–64, 11) ala vasted Hærra, atte son su arkalmaste rakisvuođastes alelassi læ læmas̄ gærggad vuostaivalddet dam, mutto atte dat su vuostehaǥolas̄vuođastes læ c̄uʒ̄ʒ̄om su goc̄c̄o armo vuostai ja bissom æppe‐ibmelid fastemus lakai balvvalæmest, ja atte son damditi fertte ja datto rangas̄tet dam sikke dam jec̄as ja dam vanhemi værredaǥoi diti, 1–7. I son dato goitge hævatet obba albmuga; su oskolas̄ balvvalægjek, gæid son læ olgusvalljim, galggek oaʒ̄ʒ̄ot dam loppeduvvum ædnama oktan buok dam buriguim oabmenæsek, mutto æppe‐ibmelbalvvalægjek galggek hævvanæbmai s̄addat, 8–16. Son aiggo sivdnedet ođđa alme ja ođđa ædnama ja ođđa hærvas Jerusalema, gost oskolaʒ̄ak galggek ællet aǥalas̄ rafhest ja ilost ja buristsivdneduvvut valljogasamus buristsivdnadusaiguim, ja gost buok baha galgga læt erit c̄ulddujuvvum, 17–25. \p \v 1 Mon legjim jærram‐muddost sigjidi, guđek æi jærram; mon legjim gavdnam‐muddost sigjidi, guđek æi occam muo; mon celkkim bakenlas̄ albmugi, mi i læm goc̄c̄ujuvvum mu namain: Gæc̄a, dast mon læm! Gæc̄a, dast mon læm!\x - \xo 65:1 \xt Rom 10:20\x* \p \v 2 Mon gæigotim mu gieđaidam gæc̄os bæive vuostehaǥolas̄ albmugi, mi vagjol dam gæino mielde, mi i læk buorre, su jec̄as jurddagi mielde,\x - \xo 65:2 \xt Jer 7:24; 11:8; 18:12\x* \p \v 3 dam albmugi, mi moaratutta muo aito mu muođoidam oudast alelassi, mi oaffarus̄s̄a gilvagardi siste ja boaldda suovvasid dilageđgi alde,\x - \xo 65:3 \xt Es 66:17\x* \p \v 4 mi c̄okka havdi siste ja loakta ija loavkoi siste, mi borra spidnebiergo, ja man littek læk dievva fastes juvcain,\x - \xo 65:4 \xt 3 Mos 11:4\xta ; j. n. v.\x* \p \v 5 mi cælkka: Ane jec̄ad luttad, ale boađe mu lakka, dastgo mon læm basse du oudast! Dak læk suovvan mu njudnai, dollan, mi buolla gæc̄os bæive.\x - \xo 65:5 \xt 5 Mos 32:22; Salm 18:9\x* \p \v 6 Gæc̄a, dat læ c̄allum mu muođoi oudast: Im mon aigo javotaǥa orrot, ouddalgo mon oaʒ̄om dam maksut, vela maksut sin askai, \p \v 7 din værredaǥoid ja din vanhemi værredaǥoid okti buok, cælkka Hærra, go si boldde suovvasid vari alde ja higjedegje muo dievai alde; sin balka aigom mon buok oudemusta mittedet sigjidi sin askai.\x - \xo 65:7 \xt 2 Mos 20:5; Es 57:7; Hos 4:13; Jer 16:18\x* \p \v 8 Nuft cælkka Hærra: Nuftgo mailhe gavdnu vidnemuorje siste, ja olmus̄ cælkka: Ale billest dam, dastgo dam siste læ buristsivdnađus, nuft aigom mon dakkat mu balvvalegjidam diti ja im hævatet buokrak.\f + \fr 65:8 \ft d. l. obba albmuga.\f* \p \v 9 Mutto mon aigom diktet boattet nale Jakobest ja mu varidam arbbijægje Judast, ja mu olgusvalljijuvvumak galggek dam\f + \fr 65:9 \ft ædnama.\f* arbbit, ja mu balvvalægjek galggek dast assat.\x - \xo 65:9 \xt Salm 69:36, 37\x* \p \v 10 Ja Saron galgga s̄addat guottomsagjen smavva omidi, ja Akor vuobme livvasagjen stuora omidi, mu albmugi buorren, mi muo occa.\x - \xo 65:10 \xt 1 Muit 27:29; Josv 7:26; Hos 2:15\x* \p \v 11 Mutto di, guđek hæittebetet Hærra, guđek vajaldattebetet mu basse vare, guđek rakadepet bævde Gadi\f + \fr 65:11 \ft æppe‐ibmeli namak.\f*, ja guđek addebetet dievva sæǥotuvvum jukkamus̄a Meni\f + \fr 65:11 \ft æppe‐ibmeli namak.\f*, \p \v 12 din aigom mon addet dokko miekkai, ja di galggabetet buokakrakkan vuollanet njuovatallam varas, daina go mon ravkkim, ja epet di vastedam, mon sardnum, ja epet di gullam, mutto daǥaidek dam, mi baha læi mu c̄almi oudast, ja valljidek dam, masa mon im likom.\x - \xo 65:12 \xt Sanel 1:24\xta ; j. n. v.;\xta* Es 66:4; Jer 7:13, 27; 35:17; Sak 7:11\x* \p \v 13 Damditi, nuft cælkka dat Hærra Hærra: Gæc̄a, mu balvvalægjek galggek borrat, mutto di galggabetet nælggot; gæc̄a, mu balvvalægjek galggek jukkat, mutto di galggabetet goikkat; gæc̄a, mu balvvalægjek galggek illodet, mutto di galggabetet hæppanet;\x - \xo 65:13 \xt Salm 22:27; 25:3; Matt 5:6; Luk 6:21; Joh 16:22\x* \p \v 14 gæc̄a, mu balvvalægjek galggek avvodet vaimo ilo diti, mutto di galggabetet barggot vaimo givse diti ja holvvot vuoiŋa cuvkkijume diti. \p \v 15 Ja di galggabetet guođđet din namadek vuornasen\f + \fr 65:15 \ft galgga celkkujuvvut: Ibmel rangas̄tekus muo, nuftgo son rangas̄ti sin, jos mon j. n. v.\f* mu olgusvalljijuvvumidi, ja dat Hærra Hærra galgga du goddet; mutto su balvvalegjides galgga son goc̄c̄ot æra namain.\x - \xo 65:15 \xt Salm 102:9; Jer 29:22; Es 62:2; Alm 2:17\x* \p \v 16 nuft atte dat, gutte jec̄as buristsivdneda ædnam alde, galgga buristsivdnedet jec̄as dam oskaldas Ibmel siste, ja dat, gutte vuordno ædnam alde, galgga vuordnot dam oskaldas Ibmel bokte, dainago dak ouddalas̄ aŧestusak læk vajaldattujuvvum, ja dainago dak læk c̄ikkujuvvum mu c̄almi oudast.\x - \xo 65:16 \xt Jer 4:2; 12:16\x* \p \v 17 Dastgo gæc̄a, mon sivdnedam ođđa alme ja ođđa ædnama, ja oudeb dapatusak æi galga muittujuvvut æige bagjanet gænge vaibmoi.\x - \xo 65:17 \xt Es 51:16; 66:22; 2 Petr 3:13; Alm 21:1, 4\x* \p \v 18 Mutto illodeket ja avvodeket gidda aǥalas̄ aiggai dam diti, maid mon sivdnedam! Dastgo gæc̄a, mon sivdnedam Jerusalema aive illon ja dam albmuga aive avvon.\x - \xo 65:18 \xt Es 35:10\x* \p \v 19 Ja mon aigom avvodet Jerusalem diti ja illodet mu albmugam diti, ja i galga s̄atan æmbo gullut dam siste c̄ierrom jiedna ige barggom jiedna. \p \v 20 Dobbe i galga s̄atan æmbo boattet njamme manna, gutte ælla dus̄s̄e soames beivid, daihe daggar boares, gutte i dævde su beivides mære; dastgo barnas̄ dat galgga læt, gutte jabma c̄uođe jaǥe boaresen, ja c̄uođe jaǥe boaresen galgga dat suddolas̄ s̄addat, gutte garroduvvu.\f + \fr 65:20 \ft Salm. 55, 24.\f* \p \v 21 Ja si galggek huksit viesoid ja assat dai siste ja gilvvet vidnegardid ja borrat dai s̄addoid;\x - \xo 65:21 \xt Es 62:8\xta ; j. n. v.;\xta* Amos 9:14\x* \p \v 22 æi si galga huksit, ja æres fast assat, æi si galga gilvvet, ja æres fast borrat; dastgo nuftgo muora bæivek galggek mu albmug bæivek læt, ja mu olgus‐valljijuvvumak galggek borrat sin gieđaidæsek daǥoid.\x - \xo 65:22 \xt 5 Mos 28:30; Hos 8:7\x* \p \v 23 Æi si galga vaivvedet jec̄aidæsek dus̄s̄as ja æi rieǥadattet manaid fakkis jabmem varas; dastgo si læk Hærra buristsivdneduvvum nalle, ja sin maŋestboattek orruk sin lutte.\x - \xo 65:23 \xt Es 61:8, 9\x* \p \v 24 Ja de galgga dapatuvvat, ouddalgo si c̄urvvuk, de galgam mon vastedet, go si læk ain sardnomen, de galgam mon gullat.\x - \xo 65:24 \xt Salm 91:15; 145:18; Es 30:19; 58:9; Matt 7:7\x* \p \v 25 Gumpe ja labbes galggaba ovtast guottot, ja legjon galgga borrat avjid nuftgo vuoksa, ja gærbmas̄ biebmo galgga læt muoldda; i oktage galga dakkat bahaid ige oktage dus̄s̄adet maidege obba mu basse vare alde, cælkka Hærra.\x - \xo 65:25 \xt Es 11:6\xta ; j. n. v.;\xta* Hos 2:18\x* \c 66 \s1 66. Kapittal. \s2 Hærra dieđeta sigjidi, guđek aigguk huksit sudnji tempela buktem varas sudnji dam siste sin oaffaridesek, mutto guđek sæmma aige maidai balvvalek æppe‐ibmelid æige jægad su sane, atte son i darbas̄ maidege tempelid ja fastas̄a sin oaffarid. Dus̄s̄e dak vuollegaʒ̄ak læk sudnji dokkalaʒ̄ak; dai c̄ævllas guoktelaʒ̄ai bagjeli aiggo son buktet likkotesvuođa, 1–4. Dasto son jorgid doi guvllui ja gulata sigjidi, atte sin ibmelmættom vieljak, guđek vas̄otek sin ja bilkkedek sin osko ja doaivo, galggek oaʒ̄ʒ̄ot rangas̄tusasek, 5, 6; su særvvegoddes aiggo son hoapost lasetet ja valljogasat buristsivdnedet, jeđđitussan ja illon sigjidi, guđek dam rakistek, 7–14, mutto dam vas̄alaʒ̄aid aiggo son dus̄s̄adet hirbmadlas̄ moarre‐duomo bokte, 15–17. Son aiggo garra duomoi bokte ja evangelium sardnedume bokte goc̄c̄ot bakenlas̄ albmugid su særvvegoddasis, dakkat daid oasalaʒ̄ʒ̄an Israel vuoiŋalas̄ pappavutti ja dai bokte doalvvot dam erit jorralam ja obba ædnam mietta bieđganam Israel ruoktot lusas, 18–21. Dat ođđa særvegodde, mi sistes adna sikke Israel ja bakenid, galgga bissot ja balvvalet su aǥalaʒ̄at, mutto æppe‐oskolaʒ̄ak ja ibmelmættomak galggek rangas̄tuvvut helveta aǥalas̄ dolain, 22–24. \p \v 1 Nuft cælkka Hærra: Albme læ mu truonno, ja ænam mu julgi vuolos̄; gost læ daggar viesso, maid di matas̄eidek munji huksit, ja gost læ daggar baikke, mast mon matas̄im vuoiŋadet?\x - \xo 66:1 \xt 1 Gon 8:27; 2 Muit 6:18; Matt 5:34, 35; Ap daǥ 7:49; 17:24; Salm 132:13, 14\x* \p \v 2 Alma buok dam læ mu gietta dakkam, ja de s̄addai buok dat, cælkka Hærra. Mutto su bællai aigom mon gæc̄c̄at, dam varnotæme bællai ja su bællai, gæst læ cuvkkijuvvum vuoigŋa, ja gutte læ suorgganam mu sane diti.\x - \xo 66:2 \xt Salm 34:19; 51:19; Es 57:15; 61:1\x* \p \v 3 Dat, gutte njuovva vuovsa, læ dego dat, gutte godda olbma; dat, gutte oaffarus̄s̄a labba, læ dego dat, gutte doagja bædnaga c̄æbeta; dat, gutte oaffarus̄s̄a borramus̄‐oaffara, læ dego dat, gutte oaffarus̄s̄a spidnevara; dat, gutte bukta muitto‐oaffara virakest, læ dego dat, gutte ramed æppe‐ibmelid. Nuftgo si læk valljim sin jec̄aidæsek gæinoid, ja sin siello liko sin fastevuođaidi, \p \v 4 nuft aigom maidai mon valljit bahast singuim mænnodet, ja mast si ballek, dam addam mon sin bagjeli boattet, dainago mon c̄urvvum, mutto i oktage vastedam, mon sardnum, mutto æi si gullam, mutto dakke, mi baha læi mu c̄almi oudast, ja valljijegje dam, masa mon im likom.\x - \xo 66:4 \xt Sanel 1:25\xta ; j. n. v.;\xta* Es 65:12\x* \p \v 5 Gullet Hærra sane, di, guđek lepet suorgganam su sane diti! Din vieljak, guđek din vas̄otek, guđek din nordastek erit luttesek mu nama diti, celkkek: C̄ajetekus Hærra su hærvasvuođas, vai mi oainas̄eimek din ilo! Si galggek hæppas̄uttujuvvut.\x - \xo 66:5 \xt Es 66:2; 65:5; Salm 69:8\xta ; j. n. v.;\xta* Matt 24:9; Luk 6:22\x* \p \v 6 Gula! Jubma gavpugest! Jiedna tempelest, Hærra jiedna, su, gutte mavsata su vas̄alaʒ̄aidasas, maid si læk dakkam! \p \v 7 Ouddalgo son\f + \fr 66:7 \ft Jerusalem.\f* læi mannahæđest, de læ son rieǥadattam; ouddalgo avtak botte su bagjeli, de læ son rieǥadattam bardnemana mailbmai.\x - \xo 66:7 \xt Ap daǥ 2:41, 47; 11:18; 12:24; 2 Mos 4:22; Es 54:1; Gal 4:27; Alm 12:5\x* \p \v 8 Gi læ gullam daggaraʒ̄aid? Gi læ oaidnam daggar dapatusaid? Boattago okta ænam mailbmai ovtag bæivest, daihe rieǥadago okta almug ovta havest? Dastgo Sion læ læmas̄ mannahæđest ja dagga have rieǥadattam su barnides. \p \v 9 Galgas̄imgo mon rappat rieǥadattem‐gæino ja im diktet rieǥadattet? cælkka Hærra. Daihe galgas̄imgo mon, gutte divtam rieǥadattet, dam dappat? cælkka du Ibmel. \p \v 10 Illodeket Jerusalemin ja avvodeket su diti, di buokak, guđek su rakistepet! Avvodeket sagga suina, di buokak, guđek moras̄tepet su diti,\x - \xo 66:10 \xt Tob 13:24\x* \p \v 11 vai di njamas̄eidek ja galletuvvus̄eidek su dærvasmatte c̄iʒ̄ʒ̄in, vai di njamas̄eidek ja arvosmattas̄eidek jec̄aidædek su hærvasvuođa dievasvuođa bokte! \p \v 12 Dastgo nuft cælkka Hærra: Gæc̄a, mon doalvom rafhe su lusa nuftgo dæno ja bakeni hærvasvuođa nuftgo bagjeldulvve joǥa, ja di galggabetet njammat; gieđai alde galggabetet di guddujuvvut, ja c̄ibbi alde galggabetet di lakkoduvvut.\x - \xo 66:12 \xt Es 40:11\x* \p \v 13 Nuftgo muttom, gæn su ædne jeđđe, nuft aigom mon din jeđđit, ja Jerusalemest galggabetet di jeđđijuvvut.\x - \xo 66:13 \xt Es 49:13\x* \p \v 14 Ja di galggabetet dam oaidnet, ja din vaibmo galgga avvodet, ja din davtek galggek ruonodet nuftgo rasek, ja dat galgga dovddujuvvut, atte Hærra gietta læ su balvvalegji mielde, mutto son galgga moaratuvvat su vas̄alaʒ̄aides ala.\x - \xo 66:14 \xt Es 35:10; 51:11; Luk 19:27\x* \p \v 15 Dastgo gæc̄a, Hærra galgga boattet dola siste, ja su vavnak galggek læt nuftgo ramadak‐biegga, mavsatam varas su morines buollevas̄ dola siste ja su bælkkemines dolla‐njuokc̄ami siste;\x - \xo 66:15 \xt 2 Tess 1:8; 2 Petr 3:7\x* \p \v 16 dastgo dolain galgga Hærra duomo doallat ja su mikines buok oaʒ̄e bagjel, ja dak Hærrast goddujuvvum olbmuk galggek s̄addat ædnagen.\x - \xo 66:16 \xt Alm 19:21\x* \p \v 17 Dak, guđek basotek ja buttestek jec̄aidæsek gilvagardi diti muttoma mielde, gutte læ gasko sin gaskast\f + \fr 66:17 \ft d. l. sin oapestægjek, gæi mielde si gævatek jec̄aidæsek.\f*, guđek borrek spidnebiergo ja fastes spirid ja sapanid, si galggek buokakrakkan hævvanet, cælkka Hærra.\x - \xo 66:17 \xt Es 65:3, 4\x* \p \v 18 Ja mon, mon daǥam sin daǥoid ja sin jurddagid dus̄s̄en; dat aigge boatta, go mon c̄okkim buok albmugid ja gielaid, ja si galggek boattet ja oaidnet mu hærvasvuođa.\x - \xo 66:18 \xt Mika 4:11\xta ; j. n. v.;\xta* Esek 38:1\xta ; j. n. v.;\xta* 39:21\x* \p \v 19 Ja mon aigom dakkat mærka sin ala ja sist vuolgatet batarussi bæssam olbmuid bakenlas̄ albmugi lusa, Tarsisi, Fulli ja Ludi, davggebac̄i lusa, Tubali ja Javani, daidi gaidos mærragaddidi, mak æi læk gullam saǥaid mu birra æige oaidnam mu hærvasvuođa; ja si galggek gulatet mu hærvasvuođa bakenlas̄ albmugi gaski.\x - \xo 66:19 \xt Efes 1:13\x* \p \v 20 Ja buok bakenlas̄ albmugi lutte galggek buok din vieljak buktujuvvut borramus̄‐oaffaren Hærrai, hæstai alde ja vavnai alde ja guoddem‐stuoloi alde ja mul‐aseni alde ja fales kameli alde bajas mu basse vare ala Jerusalemest, cælkka Hærra, nuftgo Israel manak buktek borramus̄‐oaffara buttes litti siste Hærra vissui;\x - \xo 66:20 \xt Es 43:5\xta ; j. n. v.;\xta* 49:12\xta ; j. n. v.;\xta* 22; 60:5\xta ; j. n. v.;\xta* 3 Mos 2:1\xta ; j. n. v.\x* \p \v 21 sist\f + \fr 66:21 \ft d. l. bakenlas̄ albmugak.\f* maidai aigom mon valddet aldsesam muttomid pappan\f + \fr 66:21 \ft 1 Petr. 2, 5.\f*, Levitalaʒ̄ʒ̄an, cælkka Hærra. \p \v 22 Dastgo nuftgo dat ođđa albme ja dat ođđa ænam, maid mon daǥam, orroba bissovaʒ̄ʒ̄an mu muođoi oudast, cælkka Hærra, nuft galgga din nalle ja din namma orrot bissovaʒ̄ʒ̄an.\x - \xo 66:22 \xt Es 65:17; Jer 31:35\xta ; j. n. v.\x* \p \v 23 Ja de galgga dapatuvvat: Ođđa manost ođđa mano maŋŋel ja sabbatest sabbat maŋŋel galgga buok oaʒ̄ʒ̄e boattet rokkadallat mu muođoi oudast, cælkka Hærra.\x - \xo 66:23 \xt Sak 14:16\x* \p \v 24 Ja si galggek mannat olgus ja gæc̄c̄at dai olbmai jabmam gorodid, guđek læk must erit jorralam; dastgo sin matto i galga jabmet, ja sin dolla i galga c̄askaduvvut, ja si galggek læt fastevuottan buok oaʒ̄ʒ̄ai.\x - \xo 66:24 \xt Judit 16:21; Mark 9:44; Dan 2:12\x*