Ealáhusat Sámealáhusat
Sämmiliih iäláttâsah
Boazodoallu
Puásuituálu
Boazodoallu lea sámekultuvrra guovddáš oassi .
Puásuituálu lii puoh enâmustáá uáinojeijee sämikulttuur uási .
Buot sámit eai oaččo ealáhusa boazodoalus , muhto dan servodatlaš ja kultuvrralaš mearkkašupmi lea ainge stuoris .
Puoh sämmiliih iä finnee áigápuáđus puásuituálust , mutâ ton siärvuslâš já kulttuurlâš merhâšume lii ain styeres .
Boazodoalu jahkásašdáhpáhusaide , geassemiessemearkumiidda ja dálverátkimiidda , oassálastá dábálaččat oppa sohka .
Puásuituálu ihásâštábáhtussáid , kiässáá vyesimiärkkumijd já táálváá pygálysáid , uásálist táválávt ubâ suuhâ .
Dat lea áidna árbevirolaš sámi ealáhus , mii okto lea gánnáhahtti .
Tot lii áinoo ärbivuáválâš sämmilâš iäláttâs , mii lii ohtuunis kannatteijee .
Boazodoalu boađuin sullii 14 proseantta čoahkkanit stáhta ja EU-doarjagiin .
Puásuituálu puáđuin suulân 14 prosenttid šadda staatâ já EU-torjuin .
Máŋggas sápmelaččain barget boazodoalu oktavuođas smávvalágan turisma- dahje gárvvistandoaimma .
Maaŋgâ sämmilâš hárjut puásuituálu paaldâst uceslágán mađhâšem- teikâ jáludemtooimâ .
Sámiid ruovttuguovlu gullá erenoamáš boazodoalloguvlui , gos bohccuin lea friddja guohtunvuoigatvuohta .
Sämikuávlu kulá eromâš puásuituálukuávlun , kost poccuin lii rijjâ kuáttumvuoigâdvuotâ .
Ruovttuguovllus leat 13 bálgosa ja sulli 1250 boazoeaiggáda , mii lea sullii 27 % oppa Suoma boazoeaiggádiin .
Sämikuávlust láá 13 palgâsid já suulân 1250 poccuuomâsteijed , mii lii suulân 27 % ubâ Suomâ poccuuomâsteijein .
Eallibohccot leat sullii 40 % ( 78 307 ) oppa Suoma eallibohccuin ja vádjit 80 % Sámi eallibohccuin .
Elettempoccuuh láá suulân 40 % ( 78 307 ) ubâ Suomâ elettempoccuin já vááijuv 80 % Laapi elettempoccuin .
Kárta : Sámi ruovttuguovllu bálgesat / bálgosat
Sámiid boazodoallu vuođđuduvvá dálve- ja geasseeanaguohtunortnegii , mii vuođđuduvvá bohccuid biologiijai ja badjeolbmuid kultuvrralaš dábiide .
Sämmilâš puásuituálu vuáđuduvá kuáttumjuurrâmvuáhádâhân , mii vuáđuduvá poccui biologian já puásuituállei kulttuurlijd taavijd .
Bohccot guođohuvvojit sierra geasse- ja dálveeatnamiin , lassin giđđat lea iežas guođohaneana guoddima várás ja čakčat bohccuid ragatguovlu .
Poccuid kuáđutteh sierâ kesi- já tälvikuávluin , lasseen kiđđuv lii jieijâs kuáttumkuávlu kyeddim várás já čohčuv poccui roohâmkuávlu .
Boazodoalus lea vealtameahttun , ahte iešguđetlágan eatnamat leat doarvái .
Puásuituálust lii velttidmettum , ete sierâ kuávluh pijssájeh .
Sámi boazodoallu ollašuhttojuvvo ng. dálvesiiddain , mat leat muhtun badjebearraša ráhkadan , sohkii vuođđuduvvi guođohanovttadagat .
Sämmilâš puásuituálu hárjutteh nk. tälvisiijdâin , moh láá muáddi puásuiperrust šoddâm hiäimuvuotân vuáđuduvvee paimândemohtâduvah .
Siida stivre boazodoalu ollašuhttima iežas návddašaneatnamiin .
Sijdâ stivree puásuituálu hárjuttem jieijâs navdâšemkuávlust .
Bálgosa eatnamiin guhtot máŋggat siiddat .
Palgâs kuávlust paimândeh maaŋgah siijdah .
Siiddaid návddašaneatnamiid ráját eai biso ovtta sajis , muhto dat sáhttet molsašuvvat guohtundiliid mielde ja eará siiddat sáhttet maiddái ovttastuvvat nuppiideaset .
Siijdâi navdâšemkuávlui rääjih iä lah pisoviih , peic toh pyehtih muttuđ kuáttumtiilij mield já eres siijdah pyehtih meid ovtâstuđ nubijdis .
Bohccot gárddis
Poccuuh käärdist
Boazodoalu váikkuhusas lundui lea hállojuvvon hui ollu ja lea čuoččuhuvvon , ahte sámiid ruovttuguovllus livčče liigeguođoheapni .
Puásuituálu vaikuttâsâst luándun láá sárnum viehâ ennuv já láá ettâm , ete sämikuávlust ličij lijgekuáttum .
Boazu dego earálágan goddešlájat leat gullan sámiid ruovttuguovllus luondui miehtá historjjá .
Puásui tego eres koddešlaajah láá kuullâm sämikuávlu luándun miätá historjá .
Ođđasamos dutkanbohtosiid mielde bohccot sáhttet guohtumiin eastit ođđašlájaid boahtima árktalaš guovlluide .
Uđđâsumos tutkâmpuátusij mield poccuuh pyehtih kuáttumáin estiđ puáđulâššlaajâi puáttim arktâsâš kuávlun .
Dálkádaga liegganettiin ođđa šaddo- ja eallišlájat bohtet davás .
Ko šoŋŋâdâh lieggân , uđđâ šaddo- já elleešlaajah puátih tavas .
Bohccot estet guohtumiin maiddái šieđgaluvvama ja doalahit daŋasšattuid sihke duktejit árktalaš guovllu luonddu .
Poccuuh estih kuáttumáin meid poijui lijgešoddâm já paijeentuálih tooŋâsšadolâsvuođâ sehe suándejeh arktâsâš kuávlu luándu .
Dálkediehtaga lágádusa dutkamuša mielde bohccuid intensiiva guohtun hihttuda muohttaga suddama giđđat hihttudemiin seammás dálkádaga liegganeami .
Áimutiettuu lájádâs tutkâmuš mield poccui pehtilis kuáduttem hittood muottuu suddâm kiđđuv já siämmást hittood šoŋŋâduv lieggânem .
Bohccot merkejuvvojit iežas bealljemearkain .
Poccuid miärkkojeh jieijâs peljimerháin .
Bealljemearka almmuha oamasteaddji ja soga , masa bohcco oamasteaddji gullá .
Peljimerkkâ almoot omâsteijeevuođâ já suuvâ , moos poccuu omâsteijee kulá .
Sámiid boazodoalus mearkkat addojit sohkamearkavuođádaga mielde .
Sämmilâš puásuituálust meerhâid adeleh suhâmerkkâvuáháduv mield. .
Juohkehaš sogas lea iežas mearkalinjá .
Jyehi suuvâst lii jieijâs merkkâlinjâš .
Mánáid bealljemearkkat leat variašuvnnat vánhemiid , dábálaččat juo jápmán fulkkiid mearkkain .
Párnái peljimeerhah láá variaatioh puárásub , táválávt jo jáámmám hiäimulij meerhâin .
Dahjege buot mearkalinjjá mearkkat muittuhit nuppiid .
Ađai puoh merkkâlinjáá meerhah sulâstitteh nubijdis .
Muhtun ruovttuguovllu bálgosiin bohccuid bibmet dálvit dahje suoinnit atnojuvvojit guođoheamis veahkkin .
Motomijn sämikuávlu palgâsijn purâtteh poccuid tälviv teikâ syeini kiävttoo paaimândmist iššeen .
Sivvan lassibiebmamii leat leamaš ee. guohtoneatnamiid hádjáluvvan , vuovdečuollamat ja eará gilvaleaddji eanageavahanvuogit , mat leat geahpedan guohtoneatnamiid meari .
Suijân lasepuurâtmân láá lamaš el . kuáttumkuávlui pieđgânem , meccičuoppâmeh já eres kištottellee eennâmkevttimhäämih , moh láá ucedâm kuáttumij mere .
Eanáš oassi bohccuin guhtot ainge luondduviđáguohtoneatnamiin .
Válduoosijn poccuuh poreh ain luándukuáttumijn .
Geavadagas oppa sámiid ruovttuguovlu lea leamaš ja lea ain bohccuid guohtuneanan .
Keevâtlávt ubâ sämikuávlu lii lamaš já lii ain poccui kuáttumist .
Vaikko boazodoalus geavahit dán áigge njealjejuvllagiid ja mohtorgielkkáid veahkkin , bohcco , luonddu ja dálkádaga dovdan lea hui dehalaš oassi badjeolbmuid ámmátdáiddus .
Veikâ puásuituálust kevttih tááláá ääigi muávloid já moottorkiälháid iššeen , poccuu , luándu já šoŋŋâduv tubdâm lii uáli tergâdis uási puásuituállei áámmátááiđu .
Boazodoallu doalaha sámegiela ja ráhkaga lunddolaš sámegiela geavahanbirrasiid .
Puásuituálu paijeentuálá sämikielâ já ráhtá luándulijd sämikielâ kevttimpirrâsijd .
Sámegielas lea hui dárkkes ja ollu boazodollui ja lundui gulavaš terminologiija .
Sämikielâst lii uáli tárkká já valjaas puásuituálun já luándun lohtâseijee terminologia .
Ámmátlaččat boazodoalu ollašuhttiid gaskaahki lea jámma loktanan ( dán áigge sulllii 47 jagi ) ja seammás badjeolbmuid olles mearri lea unnumin .
Áámmátlávt puásuituálu hárjutteijei koskâahe lii eivi paijaanmin ( tääl nyevt 47 ihheed ) já siämmást puásuituállei olesmeeri vuállán .
Boazodoalu boahtteáiggi uhkida ealáhusa heittot gánnáhanmuddu , sámiid eretfárren sámiid ruovttuguovllus , dálkkádatnuppástus sihke lassáneaddji spiriidmearri .
Puásuituálu puátteevuođâ uhkedeh hiäjus kannatteijeevuotâ , sämmilij meddâlvarrim sämikuávlust , šoŋŋâdâhnubástus sehe šaddee piätumeeri .
Duodji
Tyeji
Sámi duodji , duodji lea oassi sámiid luonddu ja kultuvrra gaskasaš gaskavuođa ja sámiid eallinvuogi .
Sämmilâš tyeji lii uási sämmilij luándu já kulttuur koskâsâš koskâvuođâ já sämmilii eellimtääpi .
Duodji lea sihke dáidda ja ealáhusvuohki .
Tyeji lii sehe taaiđâ ete iälättâshäämi .
Duodjeárbi lea vuorrováikkuhus luondduin sihke materiála háhkamis ja dujiid hervemis .
Tyejiärbi lii vuáruvaikuttâs luánduin sehe materiaal skappuumist ete tuojij heervâtmijn .
Juohke guovllus lea iežas vuohki duddjot sámi duoji .
Jyehi kuávlust lii jieijâs tääpi rähtiđ sämityeje .
Váldoduodjeárbbit Suomas leat nuortalaš- , anáraš- ja davvisápmelaš duojit .
Váldu kietâtyejiäärbih Suomâst láá nuorttâlâš , anarâš já tavesämmilâš tyejeh .
Duodji lea gaskaoapmi , man bokte oahpahuvvo kultuvra , dan árvvut , filosofiija , jurddašanmáilbmi .
Tyeji lii niävvu , mon peht máttáátteh kulttuur , ton áárvuid , filosofia , jurdâččemvyevi .
Duodjedáidu sirdašuvvá buolvvas nubbái sosiálalaš dáhkamusaš .
Tyejitáiđu sirdášuvá suhâpuolvâst nuubán sosiaallâš vuáruvaikuttâsâst .
Dehalaš oassi duodjedáiddus lea sámegielat duodjeterminologiija .
Tergâdis kietâtyejitááiđu uási lii sämikielâlâš tyejiterminologia .
Duodji lea dán áigge sihke atnuávdnasiid ja biktasiid ráhkadeapmi muhto maiddái dáiddaduodji .
Tyeji lii tááláá ääigi sehe anotiiŋgâi já pihtâsij rähtim mutâ meid taaiđâtyeji .
Sámi duodji juohkášuvvá ng. dipma ja garra dujiide .
Sämityeji juáhhoo nk. timmâ já korrâ tuojijd .
Duoji materiálaid čoaggit luonddus bistevaš vugiin .
Tyeje amnâsijd noreh luándust pištee vuovvijn .
Duodji eallá luonddulotnašuvvama mielde ja materiálaid čoaggit ja gieđahallat dihto áigge jagis .
Tyeji iälá luándujuurrâm mield já materiaalijd noreh já kieđâvušeh tiätuááigán ivveest .
Daid ráhkadeamis ávkkástallat materiálaid buot osiid .
Tai vaalmâštmist ávhástâleh amnâsij puoh osijguin .
Leaibbi , soagi ja sieđgga geavahit náhki ostemis .
Leeibi , suávi já poijuu kevttih näähki ostodmist .
Vettiid atnet erenoamážit anár- ja nuortlašduodjeárbbis atnubiergasiid ráhkadeapmai ja hervemii .
Viäddáid kevttih eromâšávt anarâš já nuorttâlâš tyejiäärbist anotiiŋgâi vaalmâštmân já heervâtmân .
Bohccos geavahit náhkiid , čorvviid , dávttiid ja suonaid .
Poccust kevttih naahkijd , čoorvijd , taavtijd já suonâid .
Šattuid atnet diŋggaid báidnimii ja gámasuoinniid čoaggit vai juolggit bissot liekkasin nuvttohiid siste .
Šadoid kevttih kággái ivniimân já kamuvsuoinijd noreh vâi jyelgih pisoh lieggâsin sovskammuin .
Guoli- , lotti- ja smávvafuođđuid náhkiid geavahit smávvadujiid ráhkadeapmai .
Čuomâ , lode näähki já smaavâmeccivalje näähki kevttih smaavâtuojij rähtimist .
Muorradujiid duddjojit reatkáin ja báhkiin .
Muorâtyeje rähtih rááđhást já paahijn .
Lassin geavahit dani , golli ja silbba .
Lassen kevttih tane , kole já siilbâ .
Dujiid herven ja ivnnit govvidit luonddu ja eará jagiáiggiid , erenoamážit ruškki iešguđetlágan ivnnit oidnojit máŋggain sámi dujiin .
Tuojij hervâttem já iivneh čäittih luándu já sierâ iveaaigijd , eromâšávt ruške jieškote-uv iivneh uáinojeh maaŋgâin sämituojijn .
Nuortalašsámiid duodjeárbi , veaddeduojit
Nuorttâlâš tyejiärbi , veddityeji
Sámegákti lea sámiid álbmotbivttas ja sámiid etnisitehta dovddaldat .
Sämimááccuh lii sämmilij aalmuglâšmááccuh já sämmilii etnisiteet tubdâldâh .
Gávttii atnit dán áigge váldoáššis ávvudanbivttasin , nu heajain go hávdádusainge , muhto maiddái virggálaš čoahkkimiid bivtttasin .
Mááccuh kiävttoo tááláá ääigi iänááš juhlepihtâsin , nuuvt heejâin ko hávdájáin-uv , mutâ meid virgálij čuákkimij pihtâsin .
Boarrasut sámeálbmogii sámegákti lea seilon ain árgabivttasin .
Puárásub sämiaalmugân sämimááccuh lii siäilum ain argâpihtâsin .
Gávtti hervemat ja ollisvuohta muitalit gos guovllos sámi olmmoš lea eret , juoba siviilaseađu ja soga .
Mááccuh heervah já oleshäämi muštâleh mon sämikuávlust olmooš lii meddâl , jobâ siiviiltile já suuvâ .
Sámegákti lea nuppástuvvan áiggiid mielde ja gávtti sáhttá ainge variariseret .
Sämimááccuh lii muttum aaigij mield já mááccuh puáhtá ain-uv mutteđ .
Suomas leat anus vihtta sámegávtti váldomálle : Deanu , Anára , Eanodaga , Vuohcu ja nuortalaččaid gákti .
Suomâst láá kiävtust vittâ sämimááccuh váldumaali : Tiänu , Aanaar , Iänuduv , Vuáču já nuorttâlâšâi mááccuh .
Sámegávtti ja sáme duoji viidasabbot lea boastut atnán turismmas ja sámi duoji muittuheaddji kopiijaid vuvdet mátkemuitun .
Sämimáccuhijguin já sämituojijguin vijđásubbooht-uv láá puástud ávhástâllum maađhâšmist já sämityeje nálásijd kopioid vyebdih mätkimušton .
Sámi duojáriid ámmátsearvi , Sámi Duodji , mieđiha mearkka sáme duodjái , mas sáhttá dovdat eakti sáme duoji .
Säämi tuáijárij áámmátservi , , mieđeet meerhâ säämi tuáján , mast puáhtá tubdâđ puigâ sämityeje .
Sámi Duodji ro:a lahttun besset dušše čeahpes duojárat .
Sámi Duodji ry jesânin peesih tuše čepis tuáijáreh .
Lahtut searvvis leat sullii 300 .
Jesâneh seervist láá suulân 300 .
Sámi duodjeárbi erenoamážit anár- ja nuortlašsámiid árbbit leat aitatvuložat .
Säämi tyejiärbivyevist eromâšávt anarâš- já nuorttâlâš ärbivyevih láá uhkevuálásiih .
Guollebivdu
Kuálástem
Guollebivdu lea sámekultuvrra dehalaš oassi erenoamážit Ohcejogas ja Anáris .
Kuálástem lii tergâdis sämikulttuur uási eromâšávt Ucjuuvâst já Anarist .
Guollebivdu ii leat okto gánnáhahtti ealáhus , muhto guollebivdui laktásit dávjá boazodoallu dahje turismabálvalusat .
Kuálástem ij lah ohtuunis kannatteijee iäláttâs , peic kuáláástmân kuleh maŋgii puásuituálu teikâ mađhâšempalvâlusah .
Juohkehaš guollebivddu ollašuhtti sámesogas leat árbevirolaš guollesajit , dihto sogaid návddašeamis leat iežas jávrrit , luovttat dahje jogaid oasit .
Jyehi sämisuuvâst , mii háárjut kuálástem , láá sii ärbivuáváliih kyelisajeh , tiätu suuvâi naavdâšmist láá jieijâs jäävrih , luovtah teikâ juhâuásih .
Buohkat dovdet iežaset ja earáid eatnamiid ja bissot iežaset návddášaneatnamiid alde .
Puoh tobdeh jieijâs já iärásij kuávluid já pisoh jieijâs navdâšemkuávluin .
Guliid bivdimii laktasa sápmelaš árvumáilbmi , guovlu ii liigebivdo ja fuolahuvvo das , ahte maiddái čuovvovaš jagiid leat doarvái guoláštamoš .
Kyelipiivdon kulá sämmilâš árvumaailm , kuávlu iä lijgekuáláást já huolâtteh tast , ete meid puáttee iivijn láá tuárvi kyeleh kuálástemnáál .
Guollebivdoárbbis lea dehalaš servodatlaš olli sihke guollebivddu iežas sámegielat terminologiija .
Kuálástemärbivyevist lii tergâdis siärvuslâsvuođâlâš olleemvuotâ sehe kuálástem jieijâs sämikielâlâš terminologia .
Deanu guollebivdoárbái gullet dán áigge gildojuvvon rastábuođđu , duhastus ja goldin sihke velá ain geavahusas joddo- ja meardebuođđu , fierbmebivdu orru firpmiin , nuohttun , golgadeapmi dahje áhpegolgadan bivdu , ja stággo- ja vuoggabivdu .
Tiänu kuálástemärbivuáhán kuleh tááláá ääigi kieldum rastapuáđu , tuohâstem já kullekoldem sehe vala kiävtust leijee luosâpuáđu já länipuáđu , viermipivdem čuážžoo viärmáin , koldem , kulgâdâhviärmáin pivdem , já stággu- já vuoggâkuálástem .
Nuortalaškultuvrra iežas erenoamášvuohtan lea Njávdáma Kolttakoskis ollašuhtton geahpilnuohttun .
Nuorttâlâškulttuur jieijâs eromâš jiešvyehi lii Njiävđám kiävŋást hárjuttum keeppilkoldem .
Nuorra guollebivdit
Sáme guollebivdoárbi lea váras jávkat .
Sämmilâš kuálástemärbi lii vaarâst lappuđ .
Guollebivdoárbbi uhkida sápmelaččaid eretfárren ruovttuguovllus eret ja guollebivddu heittot gánnáhahttivuohta .
Kuálástemäärbi uhkedeh sämmilij meddâlvarrim päikkikuávlust já kuálástem hiäjus kannatteijeevuotâ .
Fárredettiin sámiid ruovttuguovllu olggobeallai sámit manahit lágalaš vuoigatvuoiđaideaset lihkadit ja ávkkástallat luonddu dihto guovlluin manahemiin oktavuođa árbevirolaš soahkaeatnamiidda .
Talle ko värrejeh sämikuávlu ulguubel sämmiliih monâtteh sii lahâaasâtlii vuoigâdvuođâ jotteeđ já kevttiđ luándu tiätukuávluin já monâtteh sii ohtâvuođâ ärbivuáválijd suhâkuávloid .
Nuorat eai šat oahpa lunddolaččat sámi guollebivdoárbbi ja guollebivdoárbi , dasa gulavaš diehtu ja terminologiija lea váras jávkat .
Nuorah iä innig oopâ luándulávt sämmilâš kuálástemäärbist já kuálástemärbi , toos lohtâseijee tiätu já teermih láá vaarâst lappuđ .
Árbevirolaš bivdobiergasat leat báhcimin eret geavahusas maiddái ođđa teknihká geažil .
Ärbivuáváliih pivdopiergâseh láá päcimin meddâl kiävtust uđđâ tekniik mield. .
Eará ealáhusat
Eres iäláttâsah
Čoaggin lea ain dehalaš oassi sámiid biepmu ja materiálaid háhkama .
Nuurrâm kulá ain tergâdis uássin sämmilij purrâmuš já amnâs skappuumân .
Murjjiid sáhttá čoaggit maiddái vuovdinláhkai .
Muorjijd puáhtá nuurrâđ meid vyebdimnáál .
Sámiin leat iežaset , árbevirolaš sogaid geavahusas leahkki čoagginguovllut , gos čogget luopmániid , joŋaid ja sarridiid .
Sämmilijn láá jiejah , ärbivuáváliih suuvâi kiävtust leijee nuurrâmkuávluh , main noreh luámánijd , juuŋâid já soorijd .
Eará eatnamiidda ii árbevirolaččat manno .
Iärrásij kuávloid iä ärbivuáválávt moonâ .
Bivdu dahjege meahccebivdu lea leamaš guhká eará sámi ealáhusaid oassin .
Pivdo ađai miäcástem lii kuhháá lamaš eres sämmilij iäláttâsâi uássin .
Meahccebivdu ii leat okto gánnáhahtti ealáhus .
Miäcástem ij lah ohtuunis kannatteijee iäláttâs .
Dán áigge bivdet erenoamážit ealggaid ja rievssahiid .
Tááláá ääigi miäcásteh eromâšávt soorvâid sehe riävskáid .
Sámi bivdokultuvrras gárdot rievssahiid .
Sämmilii pivdokulttuurist riävskáh pivdojeh kielâiguin .
Meahcásteaddjiin leat anus ng. rievssatgárddit giellabálggisin , gos meahcásteaddjit ráhkadit iežaset návddášaneatnamiidda iežaset rievssat gielaid ráidduid ja gihpuid .
Miäcásteijein láá kiävtust nk. riävskákäärdih , main miäcásteijeeh rähtih jieijâs navdâšemkuávloid jieijâs riävskákielâi kaardijd .
Nuppiid návddášaneatnamiidda ii manno gárdut rievssahiid .
Nuubij navdâšemkuávloid iä moonâ pivdeđ riävskáid .
Árbevirolaččat rievssahiid gárdo dan mađe go dárbbašedje eará biepmu lassin ja maidddái vuovdima várás fuolahemiin goitotge das , ahte nálli bisui bisovažžan .
Ärbivuáválávt riävskáh pivdojii ton verd ko taid tarbâšii eres purrâmuš lasseen já meid vyebdimnáál huolâtmáin kuittâg tast , ete nääli piergejii .
Rievssatnáli molsašuddamat leat váttásmahttán rievssahiid bivdima .
Riävskánääli heiviittâlmeh láá toohâm riävskái pivdem vaigâdubbon .
Eanadoallu bođii sámiid ruovttuguvlui 1700-logus ja erenoamážit Ohcejoga ja Anára guvlui oassin guollebivdo- ja bivdokultuvrra .
Eennâmtuálu poođij sämikuávlun 1700-lovvoost já eromâšávt Ucjuv já Aanaar kuávlust kuálástem- já pivdokulttuur uássin .