Eanavuoigatvuohtaseminára ILO-soahpamuša ratifieren gáibida politihkalaš čovdosiid - vuoigatvuohtahistorjjálaš dutkamušat eai ovddit sámiid eanavuoigatvuohtagažaldaga čoavdima Suomas . ILO - soahpamuša nr. 169 ratifieren Suomas gáibida politihkalaš čovdosiid . Ratifierema eastagat eai váldojuvvo eret vuoigatvuohtahistojjálaš dutkamušain , maiguin lea buorebutge ájihuvvon soahpamuša fápmuiboahtin Suomas . Sámedikki ordnen ILO-soahpamuša ja sámiid eanavuoigatvuođaid gieđahallan semináras Anáris gávnnahuvvui almmolaččat , ahte Suoma ráđđehus galggašii viimmat bargat áššis politihkalaš mearrádusaid , iige šat joatkit máŋggaid čielggademiid bargama , maidda leat gollan máŋggat jagit . ILO-soahpamuša ratifierema dáfus vuoigatvuohtaministeriija diŋgon vuoigatvuohtahistojjálaš viiddes čielggadanbargu leamašan dušši . ILO-soahpamuš vuolgá das , ahte eamiálbmogiid eanavuoigatvuođaid galgá nannet juohke dáhpáhusas , ledje dal eamiálbmogiidda gávnnahuvvon eanavuoigatvuođat dahje eai , dajai OTT Kaisa Korpijaakko-Labba . OTT Kaisa Korpijaakko-Labba ( tiivistelmä ) Korpijaakko-Labba kritiserii erenomážit jagis 2006 válmmaštuvvan vuoigatvuohtaministeriija diŋgon dutkamušfidnu ollašuhttima ja dutkamušaid bohtosiid . OTL Juha Joona čielggadeapmái gullan áššebábir jagis 1742 bajiduvvui almmusvuođas fidnu sensašuvdnagávdnosin . Korpijaakko-Labba gávnnaha , ahte Tukholma kámmirkollegio arkiivvas gávdnon dokumeanta ii eisige lean gonagašlaš mearrádus , mainna sápmelaččaid geavahan eatnamat livčče virgeoapmahašmearrádusain sirdon kruvnnu eatnamin . Gažaldagas lei dušše Guossámis leamašan ovtta ođđadálu guoskevaš eanariekteášši ja dan guoskan kámmirkollegio áššebábir , mii lei dušše kollegio cealkámuš . Korpijaakko-Labba kritiserii eanavuoigatvuohtadutkamuša dahkkiid boastto čuoččuhusas , man mielde viiddes eanaopmodaga sirdin livččii dalle ollašuhtton kámmirkollegio mearrádusain . Suoma stáhta ii leat Korpijaakko-Labba mielde velge bastán duođaštit lágalaš oamastanvuoigatvuođa fidnema eatnamiidda , mat leat dálá stáhta hálddus , sámiid ruovttuguovllus . Vihkkehallama vuolde eamiálbmoga sajádaga guoskevaš rápmaláhka Eana- ja meahccedoalloministeriija stáhtačálli Jouni Lind deattuhii ságastis geavatlaš čovdosiid gávdnoma , vuoi konflivttaid sáhtášii garvit ja maiddái joavkkuid ja ealáhusaid intreassaid oktiiheivehit . – Oktan jurdagin ministeriijaid gaskasaš ovttasbarggus leamašan dakkár rápmalága ásaheapmi , mainna eamiálbmoga sajádat nannejuvvošii , muitalii Lind . Son árvalii nuppástusaid ja ođđasit guorahallama guoskat erenomážit Meahciráđđehusa rolla . Vehádatáittardeaddji Johanna Suurpää muitalii eamiálbmotvuoigatvuođaid leat gullan jo guhká Suoma olmmošvuoigatvuohtapolitihka prioritehtaidda . Maiddái Suurpää sávai , ahte lassičielggadeamit sámiid eanavuoigatvuođain eai šat gáibiduvvošii . – Suopma lei maiddái erenomáš aktiivvalaččat ovddideamen diibmá ON:id oktasaščoahkkimis dohkkehuvvon julggaštusa eamiálbmogiid vuoigatvuođain . Vaikke julggaštus ii leatge stáhta njuolgga geatnegahtti áššebábir , das lea goittotge midjiide erenomáš mearkkašupmi . Suopma čatnasii julggaštussii nannosit riikkaidgaskasaš álbmoga ovddas válmmaštallama sierra muttuin , gávnnahii Suurpää . Julggaštusas dovddastuvvo ee. eamiálbmogiidda gullevaš iešráđđenvuoigatvuohta . Ratifieren gáibida ođđa láhkaásaheami Vuoigatvuohtaministeriija hálddahushoavda Olli Muttilainen muittuhii semináraveaga olmmošvuoigatvuohtajurddašeamis dáhpáhuvvan eamiálbmogiid guoskevaš nuppástusas . – Go ILO ovddit vástideaddji soahpamuš vuođđuduvai paternalistalaš ja suddadeaddji figgamušaide , lea soahpamušas nr. 169 eamiálbmogat váldon dásseveardásaš oassebeallin mearridit árvvuin , eallimis ja ovdáneamis . – Ovdáneapmi lea dáhpáhuvvan erenomážit jurddašeamis , mii guoská eamiálbmogiid eanavuoigatvuođaid , luondduriggodagaid ávkingeavaheami , iešidentifikášuvnna ja maiddái virgeoapmahaččaid geatnegasvuođa ráđđádallat dehalaš áššiid birra eamiálbmogiiguin , gávnnahii Muttilainen . – Mearkkašahtti lávki diibmá dohkkehuvvon eamiálbmotjulggaštusas lea kánske kollektiivvalaš vuoigatvuođaid deattuheapmi . Muttilainen mieđihii , ahte vuoigatvuohtaministeriija meannudii boastut dan álggahettiin eanavuoigatvuođaid čielggadeaddji dutkanfidnu . – Vaikke gehččojuvvošiige , ahte ráđđádallangeatnegasvuohta ii lága mielde livččege lean , ii ná dehalaš fidnu , iige earáge eamiálbmoga sajádahkii dovdomassii váikkuheaddji doaimma livčče galgan álggahit almmá ráđđádallamiid sámiiguin . Eanavuoigatvuohtagažaldaga čoavdinge ii lihkostuva almmá sierra oassebeliid ovttasdoaimma ja duođalaš vuhtiiváldima , gávnnahii Muttilainen . Son kritiserii maiddái čuoččuhusa , man mielde ILO-soahpamuša sáhtášii ratifieret almmá lassidoaimmaid haga . – Vuoigatvuohtaministeriija perspektiivvas soahpamuša ratifieren gáibida láhkaásahančovdosiid , son gávnnahii . Johtilis čoavddus livččii viisáseamos - Juridihkalaš čielggadeamit eai čoavdde ILO-soahpamuša ratifierema eastagiid . Ratifieren lea vejolaš dušše dohkkehemiin positiivvalaš diskriminášuvnna prinsihpa , logai riikkaidgaskasaš olmmošvuoigatvuohtaáššiid ráđđádallangotti ságajođiheaddji Nils Torvalds . Positiivvalaš diskriminášuvnnain figgo duođalaš ovttaveardásašvuhtii . Son anii ratifierema ájiheami váralažžan globalisášuvnna ja gávppálašvuođa ovdánettiin garra fártta . Oktasaš ovdu oažžu ain dávjjibut sirdásit eret priváhta ovddu ovddas . – Johtilis čoavddus ILO-soahpamuša ratifierema várás livčče dál viisáseamos ja áššit dušše váttásmuvvet ájahallama joatkašuvadettiin , son gávnnahii . Torvalds mielas ee. Meahciráđđehus galggašii čuoldásit vuovdimis lasi bálsttáid , go dat dagaha dušše ođđa váttisvuođaid . Sámedikki lahttu Pekka Aikio lei ilus das , ahte seminárai oassálasttii vuoigatvuohtamnisteriija lassin maiddái eana- ja meahccedoalloministeriija ovddasteaddji . Eamiálbmotvuoigatvuođaid ovddideapmi justa eana- ja meahccedoalloministeriija hálddahussuorggis lea vásihuvvon guhká jo váttisin . Aikio fuopmášahtii , ahte sápmelaččaid vuoigatvuohtasajádaga buorideapmi ii leat eret ovttaskas dáluin . – Sámiid eanavuoigatvuođain lea jearaldat viiddes guovlluid geavaheamis ja oasálasvuođas mearrádusbargamii , son logai . Aikio tulkon semináras máŋgii namuhuvvon vuoigatvuohtaministeriija diŋgon eanavuoigatvuohtadutkamušas lei , ahte ođđa dutkamušain figgui dasa , ahte heajuduvvo ovddit dutkamušaid duođaštanfápmu . Näkkäläjärvi gáibida rabasvuođa ja nana oassálastinvuoigatvu ođa Sámedikki ságajođiheaddji Klemetti Näkkäläjärvi váillahii eanavuoigatvuohtagažaldagaid válmmaštallamii rabasvuođa ja almmolašvuođa . – Eanavuoigatvuohtaáššiid ii sáhte válbmet olbmuin čihkosis , muhto áššiin galgá bastit hállat rahpasit , almmolaččat ja roahkkadit ja erenomážit muitalit das maid ILO-soahpamuša ratifieren geavadis dárkkuha , son dajai . Näkkäläjärvi muittuhii Suomas barggu vuolde leahkki viiddes guovlohálddahusa ja láhkaásaheami ođasmahttinfidnuin , main sámediggi háliida leat aktiivvalaččat fárus . Sámediggi ii hálit olgguštit guovllu suopmelašálbmoga iige ane sin ovdduid sápmelaš ovdduide vuostálassan . – Sámedikki bargun lea ollašuhttit sámiid kulturiešráđđema ja ovddugohcima . Seamma háve geahččalit oaidnit sámiid ruovttuguovllu oppalašvuohtan ja buoridit ja ovddidit guovllu buot ássiid eallindiliid , namuhii Näkkäläjärvi . – Eat gáibit dakkár čovdosiid , mat vealahit suopmelaččaid , rihkkot olbmuid vuođđovuoigatvuođaid dahje bidjet suopmelaččaid ja sápmelaččaid muđuide vuostálágaid . Eat gáibit ovttaskas olbmuid oamastan eatnamiid alccemet , nugo muhtimen lea čuoččuhuvvon . Dáid baluid lea dušši gilvit , deattuhii sámedikki ságajođiheaddji . Semináras ovdanbohte guokte earálágan guovlohálddahusmálle . Kainuu guovlohálddahusa geahččalanfidnus muitalii hálddahushoavda Kalevi Yliniemi . Professor Markku Suksi muitalii hálddahusođastusas , hálddahusmálliin ja Ålándda iešráđđemis . Sámedikki dehaleamos bargun lea ollašuhttit sámiide eamiálbmogin vuođđolágas sihkkaraston iešráđđema , mii sámedikki bealiváldimiid mielde ii leat vel ollašuvvan geavadis . Seminára sáhkavuorut : Ságajođiheaddji Juvvá Lemet / Klemetti Näkkäjärvi OTT Kaisa Korpijaakko-Labba ( čoahkkáigeassu ) Stáhtačálli Jouni Lind , Eana- ja meahccedoalloministeriija Hálddahushoavda Olli Muttilainen , Vuoigatvuohtaministeriija Ságajođiheaddji Nils Torvalds , Riikkaidgaskasaš olmmošvuoigatvuohtaáššiid ráđđádallangoddi