Guokte nissona oažžuba giellabálkkášumi Gollegiella 2010
Kyehti nissoon uážžuv kielâpalhâšume Kollekielâ 2010
Guokte sámi nissona , Máret Sárá ja Lajla Mattson Magga , leaba goappašat ja iešguđet ládje rahčan sámegiela ovddidemiin ja seailluhemiin .
Kyehti säämi nissoon , Máret Sárá já Lajla Mattson Magga , lává kuábáš-uv já jieškote-uvnáál rooččâm sämikielâ oovdedmân já siäilutmân .
Dal beassaba juohkit davviriikkalaš giellabálkkašumi Gollegiella 2010 .
Tääl suoi peessâv jyehiđ tave-eennâmlii kielâpalhâšume Kollekielâ 2010 .
Giellabálkkašupmi geigejuvvo juohke nuppát jagi ja bálkkašumi summi lea 12 500 evro .
Kielâpalhâšume keigejuvvoo jyehi nube ive já palhâšume summe lii 12 500 eurod .
Otne 22 beaivi skábmamánus geigejuvvui bálkkašupmi davviriikkalaš ministarčoahkkimis Stockholmmas .
Onne 22 peeivi skammâmáánu keigejui palhâšume tave-eennâmlii ministerčuákkimist Tukholmast .
Rápmi
Räämi
Ruoŧa Sámedikki stivraságadoalli Ingrid Inga , rámida davviriikkalaš ráđđehusaid go bidjet nu stuora bálkkašansummi fuomášan dihte sámegielaid .
Ruotâ Sämitige stiivrâ saavâjođetteijee Ingrid Inga , räämid tave-eennâmlijd haldâttâsâid ko pieijii nuuvt stuorrâ palhâšemsume huámášemtied sämikieláid .
- Lea somá go sáhttá bálkkašit ja movttidahttit olbmuid geat eallinagi leat garrasit bargan sámegiela seailluhemiin ja ovddidemiin , dadjá son .
- Lii hävski ko puáhtá palhâšiđ já movtijdittiđ ulmuid kiäh láá ubâ eellimääigi korrâsávt porgâm sämikielâ siäilutmân já oovdedmâin , iätá sun .
Tave- já maadâsämikielâ
Dán jagi leat davvisámegiella ja orjješsámegiella mat loktejuvvojit oidnosii .
Taan ive láá tavesämikielâ já maadâsämikielâ moh loptejuvvojeh uáinusân .
Goappaš gielat ságastuvvojit ruoŧabeal Sámis .
Tavesämikielâ sárnoo Ruotâst , Taažâst já Suomâst já maadâsämikielâ Ruotâst já Taažâst .
Dá oanehaččat veardidanlávdegotti ákkastallan manin juste Máret Sárá ja Lajla Mattsson Magga oažžuba bálkkašumi jagi 2010 :
Taa uánihávt árvuštâllâmkomitea agâstâllâm mane eidu Máret Sárá já Lajla Mattsson Magga uážžuv palhâšume ive 2010 :
Máret Sárá Máret Sárá lea riegádan 1947 ja son lea bajásšaddan Bissojogas Porsáŋggus , Norggas .
Máret Sárá lii šoddâm 1947 já sun lii šaddaaš Pissojuuvâst Leevnjâ kieldâst , Taažâst .
Son lea olles áiggi áŋgirit bargan davvisámegiela ovddidemiin ja nannemiin .
Sun lii oles ääigi porgâm äŋgirávt tavesämikielâ oovdedmân já naanoodmân .
Son lea bargan oahpaheaddjin , girječállin , journalistan , ráđđeaddin Boazodoallohálddahusas ja girjelágádusjođiheaddjin ja sus lea leamaš njunušdoaibma máŋggain servviin ja politihkalaš doaimmas .
Sun lii porgâm máttáátteijen , kirječällen , journalistân , puásuituáluhaldâttuv raavâadeleijen já kirjelájádâs jođetteijen já sust lii lamaš njunoštoimâ maaŋgâin seervijn já politiiklâš tooimâst .
Sámegiela ovddideapmi lea álohii leamaš guovddážis su bargoeallimis ja eará beroštumiin ja son lea leamaš buorre ja nanu ofelaš sihke ámmátolmmožin ja nissonbealušteaddjin .
Sämikielâ ovdedem lii lamaš ovttuu kuávdážist suu pargoelimist já eres peruštuumijn já sun lii lamaš šiev já noonâ uápisteijee nuuvt áámmátolmožin ko nissoonpiälušteijen-uv .
Ođđa oahppovuogit
Uđđâ oppâmvyevih
Seammás go son lea bargan oahpaheaddjin son lea maiddái leamašan mielde rievdadit sihke oahppovugiid ja oahpahussystema .
Siämmást ko sun lii porgâm máttáátteijen lii sun meiddei lamaš mieldi rievdâdmin sehe máttááttâsvuovijd et máttááttâsvuáháduv .
Son lea ovttas Kirsten Popein čállan oahppogirjeráiddu Eatnigiella ja son lea maiddái almmuhan girjjiid main leat sátnestoahkamat , hoahkamat ja oahppanstoahkamat .
Sun lii oovtâst Kirsten Popein čáállám oppâkirjerááiđu Eatnigiella já son lii meiddei almostittám kiirjijd main láá sänisierâdmeh , idiomeh já oppâmsierâdmeh .
Son lea maid čállán moadde sátnevájasgirjji masa son lea čohkken dieđuid sihke boarrásat ja dáláš áiggis .
Sun lii meiddei čáállán muáddi sänivajâskirje moid sin lii čokkim tiäđuid sehe puárásijn et tááláá ääigist .
Oktiibuot son lea leamašan mielde čállimin badjel 40 girjji .
Puohnâssân sun lii lamaš mieldi čälimin paijeel 40 kirjed .
Iežas geainnut
Jieijâs kiäinuh
Máret Sárá lea olmmoš gii lea duostan guorrat iežas geainnuid .
Máret Sárá lii olmooš kote lii tuostâm kuorrâđ jieijâs kiäinuid .
Son lea eallinagi leamaš njunnošis sihke ámmátlaččat pedagogan , journalistan ja čállin muhto maiddái giellapolitihkalaččat .
Sun lii ubâ eellimääigis lamaš njunosist sehe aktiivlâš pedagoogân , journalistân já čällen mut meiddei kielâpoolitlávt .
Máret Sárá viiddis doaibma sámegielain dagaha su árvvolaš vuostáiváldin Gollegiela bálkkašumis , oaivvilda veardidanlávdegoddi .
Máret Sárá vijđes toimâ sämikieláin toovvât suu árvulâš Kollekielâ palhâšume vuástávälden , uáivild árvuštâllâmkomitea .
Lajla Mattsson Magga
Lajla Mattsson Magga lea riegadan 1942 Kall gilis , Jämtlánddas Ruoŧas , son lea ollu jagiid juo orrun Guovdageainnus Norgga beal Sámis .
Lajla Mattsson Magga lii šoddâm 1942 Kall-nommâsii siijdâst , Jämtlandist Ruotâst , mut lii kuhháá jo aassâm Kuovdâkiäinust Taažâst .
Universitehtaáiggi rájis lea orjješsámegiela ovdánahttin , seailluheapmi ja oahpahus leamaš guovddážis sihke su ámmátlaš ja priváhta eallimis .
Ollâopâttâhääigi rääjist lii maadâsämikielâ ovdedem , siäiluttem já máttááttâs lamaš kuávdážist suu ámmátlaš já priivaat elimist .
Lajla Mattson Magga lii kuhháá toimâm kielâsyergist já sun lii ereslasseen porgâm čaabâ- já tiätukirjálâšvuođáin , jurgâlusaiguin , máttááttâssáin .
Lajla Mattson Magga lea viidát doaibman giellasuorggis ja son lea e.e. bargan čáppa- ja fágagirjjálašvuođain , jorgalusaiguin , oahpahusain , eksiminašuvnnain , son lea čohkken giellamateriála ja báikenamaid ja maiddái addan olggus orjješsámi sátnelisttuid .
Sun lii čokkim kielâmateriaal já päikkinoomâid já meiddei adelâm olgos maadâsämikielâ sänilistoid .
Pedagoga ja čálli Lajla Mattson Magga lea guhkes áiggi bargan oahpaheaddjin ja eksiminatuvrran orjješsámegielas .
Máttáátteijee já čällee Lajla Mattson Magga lii kuhes ääigi porgâm máttáátteijen já tentaattorân maadâsämikielâst .
1984 bođii su vuosttaš girji olggus , Maahke ryöknie , ja dan maŋŋel lea son čállán máŋga oahppogirjji ja mánáidgirjji mat leat addojuvvon olggus .
1984 almostui suu vuossâmuš kirje , Maahke ryöknie , já tast maŋa sun lii čáállám maŋgâ oppâkirje já párnáikirje moh láá almostittum .
Dal son lea mielde joavkkus mii galgá ođđasit jorgalit biibbala orjješsámegillii ja seammás son maiddái bargá orjješsámegiela grammatihkkagirjjiin .
Tääl sun lii mieldi juávhust mii kalga uđđâsist jurgâliđ ráámmát maadâsämikielân já siämmást sun meiddei parga maadâsämikielâ kielâoppâkirjijn .
Su stuorimus bargoárja giellasuorggis lea bargu sátnegirjjiiguin Åarjelsaemien-daaroen baakoegärjä / Sydsamisk-norsk ordbok ( Knut Bergsland mielčállin ) ja Norsk-sydsamisk ordbok / Daaroen-åarjelsamien baakogærja .
Suu stuárráámus pargo kielâsyergist lii porgân sänikirjijguin Åarjelsaemien-daaroen baakoegärjä / Sydsamisk-norsk ordbok ( Knut Bergsland mielčállin ) já Norsk-sydsamisk ordbok / Daaroen-åarjelsamien baakogærja .
Giellaoaivadeaddji
Kielâmovdijdittee
Lajla Mattson Magga lea eallinagi bargan garrasit orjješsámegiela ovddideami dihte ja dat bargu dagahu su dehálaš giellaoaivadeaddjin ja árvvolaš vuostáiváldin Gollegiela bálkkašumis , čállá veardidanlávdegoddi ákkastallamis .
Lajla Mattson Magga lii ubâ eellimääigis porgâm korrâsávt maadâsämikielâ oovdedmân já tot pargo toovvât suu tehálâš kielâmovtijditten já árvulâš vuástávälden Kollekielâ palhâšume vuástávälden , čáálá árvuštâllâmkomitea agâstâlmijnis .