Guokte nissona oažžuba giellabálkkášumi Gollegiella 2010 Kyehti nissoon uážžuv kielâpalhâšume Kollekielâ 2010 Guokte sámi nissona , Máret Sárá ja Lajla Mattson Magga , leaba goappašat ja iešguđet ládje rahčan sámegiela ovddidemiin ja seailluhemiin . Kyehti säämi nissoon , Máret Sárá já Lajla Mattson Magga , lává kuábáš-uv já jieškote-uvnáál rooččâm sämikielâ oovdedmân já siäilutmân . Dal beassaba juohkit davviriikkalaš giellabálkkašumi Gollegiella 2010 . Tääl suoi peessâv jyehiđ tave-eennâmlii kielâpalhâšume Kollekielâ 2010 . Giellabálkkašupmi geigejuvvo juohke nuppát jagi ja bálkkašumi summi lea 12 500 evro . Kielâpalhâšume keigejuvvoo jyehi nube ive já palhâšume summe lii 12 500 eurod . Otne 22 beaivi skábmamánus geigejuvvui bálkkašupmi davviriikkalaš ministarčoahkkimis Stockholmmas . Onne 22 peeivi skammâmáánu keigejui palhâšume tave-eennâmlii ministerčuákkimist Tukholmast . Rápmi Räämi Ruoŧa Sámedikki stivraságadoalli Ingrid Inga , rámida davviriikkalaš ráđđehusaid go bidjet nu stuora bálkkašansummi fuomášan dihte sámegielaid . Ruotâ Sämitige stiivrâ saavâjođetteijee Ingrid Inga , räämid tave-eennâmlijd haldâttâsâid ko pieijii nuuvt stuorrâ palhâšemsume huámášemtied sämikieláid . - Lea somá go sáhttá bálkkašit ja movttidahttit olbmuid geat eallinagi leat garrasit bargan sámegiela seailluhemiin ja ovddidemiin , dadjá son . - Lii hävski ko puáhtá palhâšiđ já movtijdittiđ ulmuid kiäh láá ubâ eellimääigi korrâsávt porgâm sämikielâ siäilutmân já oovdedmâin , iätá sun . Tave- já maadâsämikielâ Dán jagi leat davvisámegiella ja orjješsámegiella mat loktejuvvojit oidnosii . Taan ive láá tavesämikielâ já maadâsämikielâ moh loptejuvvojeh uáinusân . Goappaš gielat ságastuvvojit ruoŧabeal Sámis . Tavesämikielâ sárnoo Ruotâst , Taažâst já Suomâst já maadâsämikielâ Ruotâst já Taažâst . Dá oanehaččat veardidanlávdegotti ákkastallan manin juste Máret Sárá ja Lajla Mattsson Magga oažžuba bálkkašumi jagi 2010 : Taa uánihávt árvuštâllâmkomitea agâstâllâm mane eidu Máret Sárá já Lajla Mattsson Magga uážžuv palhâšume ive 2010 : Máret Sárá Máret Sárá lea riegádan 1947 ja son lea bajásšaddan Bissojogas Porsáŋggus , Norggas . Máret Sárá lii šoddâm 1947 já sun lii šaddaaš Pissojuuvâst Leevnjâ kieldâst , Taažâst . Son lea olles áiggi áŋgirit bargan davvisámegiela ovddidemiin ja nannemiin . Sun lii oles ääigi porgâm äŋgirávt tavesämikielâ oovdedmân já naanoodmân . Son lea bargan oahpaheaddjin , girječállin , journalistan , ráđđeaddin Boazodoallohálddahusas ja girjelágádusjođiheaddjin ja sus lea leamaš njunušdoaibma máŋggain servviin ja politihkalaš doaimmas . Sun lii porgâm máttáátteijen , kirječällen , journalistân , puásuituáluhaldâttuv raavâadeleijen já kirjelájádâs jođetteijen já sust lii lamaš njunoštoimâ maaŋgâin seervijn já politiiklâš tooimâst . Sámegiela ovddideapmi lea álohii leamaš guovddážis su bargoeallimis ja eará beroštumiin ja son lea leamaš buorre ja nanu ofelaš sihke ámmátolmmožin ja nissonbealušteaddjin . Sämikielâ ovdedem lii lamaš ovttuu kuávdážist suu pargoelimist já eres peruštuumijn já sun lii lamaš šiev já noonâ uápisteijee nuuvt áámmátolmožin ko nissoonpiälušteijen-uv . Ođđa oahppovuogit Uđđâ oppâmvyevih Seammás go son lea bargan oahpaheaddjin son lea maiddái leamašan mielde rievdadit sihke oahppovugiid ja oahpahussystema . Siämmást ko sun lii porgâm máttáátteijen lii sun meiddei lamaš mieldi rievdâdmin sehe máttááttâsvuovijd et máttááttâsvuáháduv . Son lea ovttas Kirsten Popein čállan oahppogirjeráiddu Eatnigiella ja son lea maiddái almmuhan girjjiid main leat sátnestoahkamat , hoahkamat ja oahppanstoahkamat . Sun lii oovtâst Kirsten Popein čáállám oppâkirjerááiđu Eatnigiella já son lii meiddei almostittám kiirjijd main láá sänisierâdmeh , idiomeh já oppâmsierâdmeh . Son lea maid čállán moadde sátnevájasgirjji masa son lea čohkken dieđuid sihke boarrásat ja dáláš áiggis . Sun lii meiddei čáállán muáddi sänivajâskirje moid sin lii čokkim tiäđuid sehe puárásijn et tááláá ääigist . Oktiibuot son lea leamašan mielde čállimin badjel 40 girjji . Puohnâssân sun lii lamaš mieldi čälimin paijeel 40 kirjed . Iežas geainnut Jieijâs kiäinuh Máret Sárá lea olmmoš gii lea duostan guorrat iežas geainnuid . Máret Sárá lii olmooš kote lii tuostâm kuorrâđ jieijâs kiäinuid . Son lea eallinagi leamaš njunnošis sihke ámmátlaččat pedagogan , journalistan ja čállin muhto maiddái giellapolitihkalaččat . Sun lii ubâ eellimääigis lamaš njunosist sehe aktiivlâš pedagoogân , journalistân já čällen mut meiddei kielâpoolitlávt . Máret Sárá viiddis doaibma sámegielain dagaha su árvvolaš vuostáiváldin Gollegiela bálkkašumis , oaivvilda veardidanlávdegoddi . Máret Sárá vijđes toimâ sämikieláin toovvât suu árvulâš Kollekielâ palhâšume vuástávälden , uáivild árvuštâllâmkomitea . Lajla Mattsson Magga Lajla Mattsson Magga lea riegadan 1942 Kall gilis , Jämtlánddas Ruoŧas , son lea ollu jagiid juo orrun Guovdageainnus Norgga beal Sámis . Lajla Mattsson Magga lii šoddâm 1942 Kall-nommâsii siijdâst , Jämtlandist Ruotâst , mut lii kuhháá jo aassâm Kuovdâkiäinust Taažâst . Universitehtaáiggi rájis lea orjješsámegiela ovdánahttin , seailluheapmi ja oahpahus leamaš guovddážis sihke su ámmátlaš ja priváhta eallimis . Ollâopâttâhääigi rääjist lii maadâsämikielâ ovdedem , siäiluttem já máttááttâs lamaš kuávdážist suu ámmátlaš já priivaat elimist . Lajla Mattson Magga lii kuhháá toimâm kielâsyergist já sun lii ereslasseen porgâm čaabâ- já tiätukirjálâšvuođáin , jurgâlusaiguin , máttááttâssáin . Lajla Mattson Magga lea viidát doaibman giellasuorggis ja son lea e.e. bargan čáppa- ja fágagirjjálašvuođain , jorgalusaiguin , oahpahusain , eksiminašuvnnain , son lea čohkken giellamateriála ja báikenamaid ja maiddái addan olggus orjješsámi sátnelisttuid . Sun lii čokkim kielâmateriaal já päikkinoomâid já meiddei adelâm olgos maadâsämikielâ sänilistoid . Pedagoga ja čálli Lajla Mattson Magga lea guhkes áiggi bargan oahpaheaddjin ja eksiminatuvrran orjješsámegielas . Máttáátteijee já čällee Lajla Mattson Magga lii kuhes ääigi porgâm máttáátteijen já tentaattorân maadâsämikielâst . 1984 bođii su vuosttaš girji olggus , Maahke ryöknie , ja dan maŋŋel lea son čállán máŋga oahppogirjji ja mánáidgirjji mat leat addojuvvon olggus . 1984 almostui suu vuossâmuš kirje , Maahke ryöknie , já tast maŋa sun lii čáállám maŋgâ oppâkirje já párnáikirje moh láá almostittum . Dal son lea mielde joavkkus mii galgá ođđasit jorgalit biibbala orjješsámegillii ja seammás son maiddái bargá orjješsámegiela grammatihkkagirjjiin . Tääl sun lii mieldi juávhust mii kalga uđđâsist jurgâliđ ráámmát maadâsämikielân já siämmást sun meiddei parga maadâsämikielâ kielâoppâkirjijn . Su stuorimus bargoárja giellasuorggis lea bargu sátnegirjjiiguin Åarjelsaemien-daaroen baakoegärjä / Sydsamisk-norsk ordbok ( Knut Bergsland mielčállin ) ja Norsk-sydsamisk ordbok / Daaroen-åarjelsamien baakogærja . Suu stuárráámus pargo kielâsyergist lii porgân sänikirjijguin Åarjelsaemien-daaroen baakoegärjä / Sydsamisk-norsk ordbok ( Knut Bergsland mielčállin ) já Norsk-sydsamisk ordbok / Daaroen-åarjelsamien baakogærja . Giellaoaivadeaddji Kielâmovdijdittee Lajla Mattson Magga lea eallinagi bargan garrasit orjješsámegiela ovddideami dihte ja dat bargu dagahu su dehálaš giellaoaivadeaddjin ja árvvolaš vuostáiváldin Gollegiela bálkkašumis , čállá veardidanlávdegoddi ákkastallamis . Lajla Mattson Magga lii ubâ eellimääigis porgâm korrâsávt maadâsämikielâ oovdedmân já tot pargo toovvât suu tehálâš kielâmovtijditten já árvulâš vuástávälden Kollekielâ palhâšume vuástávälden , čáálá árvuštâllâmkomitea agâstâlmijnis .