Sámiid árbevirolaš dieđu suodjaleapmi gáibida doaimmaid
Sämmilij ärbivuáválii tiäđu suojâlem váátá tooimâid
Varas raporta eaktuda , ahte Suopma doaibmá beaktilabbot sámiid luonddu máŋggahámatvuhtii gulavaš árbevirolaš dieđu dorvvasteamis .
Vorâs raapoort váátá Suomâ ruokâsmuđ sämmilij luándu maaŋgâhámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválii tiäđu turviimist .
Raportta mielde sámiid árbevirolaš dieđus ja árbevirolaš luonddugeavaheamis lea guovddáš mearkkašupmi eandalitge davvi luonddu máŋggahámatvuhtii .
Raapoort mield sämmilij ärbivuáválâš tiäđust já ärbivuáválâš luándukevttimist lii tehálâš merhâšume aainâs tavekuávlu luándu maaŋgâhámásâšvuotân .
Odne birasministeriijai luohpaduvvon raportta ráhkadii birasministeriija ásahan viiddes áššedovdijoavku .
Onne pirâsministeriön luovâttum raapoort raahtij pirâsministeriö asâttem vijđesvuáđusâš äššitobdeejuávkku .
Sámiid luonddu máŋggahámatvuhtii gulavaš árbevirolaš diehtu lea luonddu dáfus geavatlaš ja albmana erenomážit sámegielas , birasgaskavuođas ja ealáhusain .
Sämmilij luándu maaŋgâhámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválâš tiätu lii luándus peeleest alda vuáválâšvuođâ já tiättoo eromâšávt sämikielâst , pirâskoskâvuođâst já iäláttâsâsâin .
Sámiid árbevirolaš ealáhusat dahjege boazodoallu , meahccebivdu , guolásteapmi , čoaggin ja duodji sirdet árbevirolaš dieđu buolvvas nubbái .
Sämmilij ärbivuáváliih iäláttâsah ađai puásuituálu , meccipivdo , kyelipivdo , nuurrâm já tyeji sirdeh ärbivuáválii tiäđu suhâpuolvâst nuubán .
Sámiid luonddu máŋggahámatvuhtii gulavaš árbevirolaš diehtu lea áitatvuložin hedjoneamen servodatnuppástusaid dihte .
Sämmilij luándu maaŋgâhámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválâš tiätu lii vaarâst hiäjusmuđ ohtsâškodálij nubástusâi puátusin .
Bargojoavku evttoha dili divvuma várás 28 doaibmabiju ja ávžžuhusaid .
Pargojuávkku iävtut tile tivomân 28 toimâd já avžuuttâssâd .
Doaibmabijuin evttohuvvojit luonddu máŋggahámatvuhtii gulavaš árbevirolaš dieđu vuhtiiváldin láhkaásaheami ja hálddahusa ovddidanfidnuin ja maiddái skuvlejumis .
Tooimâin iävtuttuvvoo luándu maaŋgâhámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválii tiäđu vuotân väldim lahâasâttâs já haldâttâs ovdedemhaavâin sehe škovliimist .
Bargojoavku evttoha , että resurssat stivrejuvvojit sámiid luonddu máŋggahámatvuhtii gulavaš árbevirolaš dieđu vurkemii , dutkamii ja ealáskahttimii .
Pargojuávkku iävtut , et resursseh stivrejuvvojeh sämmilij luándu maaŋgâhámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválii tiäđu vuorkkiimân , tutkâmân já iäláskitmân .
Bargojoavku evttoha maiddái , ahte luonddu máŋggahámatvuođastrategiijai , mii dál ođasmahtto , ja doaibmanprográmmai merkejuvvojit ođđa doaibmabijut árbevirolaš dieđu suodjaleapmin .
Pargojuávkku iävtut meid , et luándu maaŋgâhámásâšvuođâstrategian já toimâohjelmân , mon láá eidu uđâsmitmin , kirjejuuččii uđđâ tooimah ärbivuáválii tiäđu suoijâlmân .
Bargojoavkku ságajođiheaddji Klemetti Näkkäläjärvi oaidná , ahte raportta válmmaštuvvan lea mearkkašahtti boađus ja dat fállá buori vuođu sisriikkalaš ja riikkaidgaskasaš luonddu máŋggahámatvuođapolitihkai . ”
Pargojuávhu saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi uáiná raapoort valmâštume merhâšittee jukson já tot lääjid šiev vuáđu aalmuglii já aalmugijkoskâsii luándu maaŋgâhámásâšvuođâpoli ¬tiijkán . ”
Guovddáš ministeriijat ja virgeoapmahaččat čatnasit ovddidit sámiid luonddu máŋggahámatvuhtii gulavaš árbevirolaš dieđu .
Kuávdášliih ministeriöh já virgeomâhááh čonnâseh ovdediđ sämmilij luándu maaŋgâ ¬hámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválii tiäđu .
Lea dehalaš , ahte bargu ii bisán dása ja bargojoavkku evttohan doaibmabijut álgojit ollašuhttot ” , Näkkäläjärvi dadjá .
Lii tehálâš , et pargo ij ooroost taas já pargojuávhu iävtuttâm tooimâid riemih olášutteđ ” , Näkkäläjärvi iätá .
Raporta ovddida bealistis riikkaidgaskasaš biodiversitehtasoahpamuša artikla 8(j ) ollašuhttima Suomas .
Raapoort oovded jieijâs uásild aalmugijkoskâsii biodiversiteettisopâmuš artikla 8(j ) olášuttem Suomâst .
Artikla suodjala eamiálbmogiid luonddu máŋggahámatvuhtii gulavaš árbevirolaš dieđu , geavadagaid ja innovášuvnnaid .
Artikla suoijâl algâaalmugij luándu maaŋgâhámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválii tiäđu , keevâtlâšvuođâid já innovaatioid .
Akwé : Ko rávvagat geavahussiii Suomas
Akwé : Kon - ravvuuh kiävtun Suomâst
Bargojoavku evttoha , ahte sámiid ruovttuguovllu eanageavaheami plánemis ja stivremis heivehuvvojit biodiversitehtasoahpamuša Akwé : Ko - rávvagat sisriikkalaš láhkaásaheami olis .
Pargojuávkku iävtut , et sämikuávlu eennâmkevttim vuáváámist já stivriimist heiviittuvvojeh biodiversiteettisopâmuš Akwé : Kon - ravvuuh aalmuglii lahâasâttem ooleest .
Meahciráđđehus ovttas sámedikkiin lea jo álggahan rávvagiid heiveheami Bátneduoddara meahcceguovllu dikšun- ja geavahanplána ráhkadeamis , vuosttasin máilmmis . ”
Meccihaldâttâs oovtâst sämitiggijn lii jo algâttâm ravvui heiviittem Pänituoddâr meccikuávlu hoittám- já kevttinvuávám rähtimist , vuossâmužžân mailmist . ”
Oažžut Bátneduoddara meahcceguovllu dikšun- ja geavahanplána ráhkadeamis buriid vásáhusaid , ja Meahciráđđehus lea čatnasan ráhkadit bissovaš meannudanvuogi Akwé : Ko - rávvagiid heiveheapmái Meahciráđđehusa doaimmas ” , illuda bargojoavkku ságajođiheaddji Näkkäläjärvi .
Uážžup Pänituoddâr meccikuávlu hoittám- já kevttinvuávám rähtimist tivrâs vuáttámušâid , já Meccihaldâttâs lii čonnâsâm rähtiđ pissoo lattimvyevi Akwé : Kon - ravvui heivitmân Meccihaldâttâs tooimâst ” , illood pargojuávhu saavâjođetteijee Näkkäläjärvi .
Bargojoavku atná dehalažžan , ahte maiddái gielddat vuhtiiváldet rávvagiid iežaset fidnuin .
Pargojuávkku ana tehálâžžân , et meid kieldah väldih ravvuid vuotân jieijâs haavâin .
Eaktodáhtolaš Akwé : Ko rávvagat leat válmmaštallon ovttas eamiálbmogiid ovddasteaddjiiguin ja dohkkehuvvon biodiversitehtasoahpamuša oassebeallečoahkkimis jagi 2004 .
Iävtutátuliih Akwé : Kon ravvuuh láá valmâštâllum oovtâst algâaalmugij ovdâsteijeiguin já tuhhiittum biodiversiteettisopâmuš uásipeličuákkimist ive 2004 .
Suomas rávvagat gusket dakkár sámiid ruovttuguovllus ollašuhtton fidnuid , mat sáhttet váikkuhit sámiid kultuvrai ja ealáhusaide .
Suomâst ravvuuh kyeskih sämikuávlust tagarijd haavâid , moi olášuttem puáhtá vaikuttiđ sämmilij kulttuurân já iäláttâssáid .
Bargojoavku evttoha , ahte go birrasa geavaheami ja árbevirolaš sámeealáhusaid stivrejeaddji láhkaásaheapmi ovddiduvvo , vuhtiiváldojit biodiversitehtasoahpamuša geatnegasvuođat ja heivvolaš osiin Akwé : Ko - rávvagat .
Pargojuávkku iävtut , et ko pirrâs kevttim já ärbivuáválijd sämi-iäláttâsâid stivrejeijee lahâasâttâs ovdeduvvoo , te kalga väldiđ vuotân biodiversiteettisopâmuš kenigâsvuođâid já heivejeijee oosijn Akwé : Kon - ravvuid .
Bargojoavku evttoha , ahte birasministeriija addá rávvagiid Akwé : Ko - rávvagiid heiveheamis birasváikkuhusaid árvvoštallanprosessain ja maiddái eanageavahan- ja huksenlága ollašuhttimis .
Pargojuávkku iävtut , et pirâsministeriö addel ravvuid Akwé : Kon - ravvui heivitmist pirâsvaikuttâsâi árvuštâllâmprosessist sehe eennâmkevttim- já huksimlaavâ olášutmist .
Bargojoavku lea jorgalan suomagillii ja olggosaddán Akwé : Ko rávvagiid .
Pargojuávkku lii jurgâlâm suomâkielân já almostittán Akwé : Kon ravvuid .
Suomagielat jorgalus lea okta máilmmi vuosttamus jorgalusain rávvagiin .
Suomâkieljurgâlus lii ohtâ maailm vuossâmuin ravvuin toohum jurgâlusâin .
Bargojoavkku raporta
Pargojuávhu raapoort .
Lasetiäđuh : Saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi , Sämitigge , puh. .
050 524 2109 , ovdânommâ.suhânommâ@samediggi.fiLuándusuojâlemjođetteijee Ilkka Heikkinen , pirâsministeriö , puh. .
040 506 1172 , ovdânommâ.suhânommâ@ymparisto.fi
Pargojuávhu čällee , pajetärhisteijee Liinu Törvi , Laapi iäláttâs- , jotolâh- já pirâskuávdáš , puh. .
040 719 2997 , ovdânommâ.suhânommâ@ely-keskus.fi