Árbevirolaš dieđu suodjaleapmi ovdána
Ärbivuáválii tiäđu syeji ovdán
Suoma sámedikki ovddasdeaddjit , ságajođiheaddji Klemet Näkkäläjärvi ja sámedikki stivrra lahttu Nilla Tapiola leaba duhtavaččat álbmogiidgaskasaš artihkal 8(j)-bargojoavkku čihččet čoahkkima bohtosiidda . ”
Suomâ sämitige ovdâsteijeeh , saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi já sämitige stiivrâ jeessân Nilla Tapiola lává tuđâvááh aalmugijkoskâsii artikla 8(j)-pargojuávhu čiččâd čuákkim puáđusáid .
Sámiide árbevirolaš dieđu suodjaleapmi , mii laktása luonddu máŋggahápmásašvuhtii ja álbmogiidgaskasaš árbevirolaš dihtui laktáseaddji mearrádusdahkan lea duođaidge dehalaš .
“ Sämmiláid luándu maaŋgâhámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválii tiäđu suojâlem já aalmugijkoskâsii ärbivuáválii tiätun lohtâseijee miärádâstoohâm lii tuođâi tehálâš .
Čoahkkima vuođul lea čielggas , ahte nu Suopma , go buot riikkatge , galget beavttálmahttit árbevirolaš dieđu suodjaleami ja álbmogiidgaskasaš geatnegasvuođaid čađaheami , ” ságajođiheaddji Klemet Näkkäläjärvi muitalii .
Čuákkim vuáđuld lii čielgâs , et nuuvt Suomâ , ko puo eres-uv enâmeh , kalgeh pehtilittiđ ärbivuáválii tiäđu suojâlem já aalmugijkoskâsij kenigâsvuođâi olášuttem , ” saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi muštâlij .
Álbmogiidgaskasaš artihkal 8(j)-bargojoavku ( Open-Ended Ad-Hoc Working Group on Article 8(j ) and related provisions ) válmmaštallá biodiversitehtašiehtadusa čuovvovaš oassebeallečoahkkima , mii dollojuvvo jagi 2012 Indias ja bargá evttohusaid oassebeallečoahkkima artihkkala 8(j):a mearrádussan .
Aalmugijkoskâsâš artikla 8(j)-pargojuávkku ( Open-Ended Ad-Hoc Working Group on Article 8(j ) and related provisions ) valmâštâl biodiversiteetsopâmuš puáttee uásipelisopâmuš , mii tuálloo ive 2012 Intiast já taha iävtuttâsâid uásipeličuákkim artikla 8(j ) kyeskee miärádâssân .
Šiehtadusa artihkal 8(j ) suodjala eamiálbmogiid árbevirolaš dieđu , mii gullá luonddu máŋggahápmásašvuhtii .
Sopâmuš artikla 8(j ) suoijâl algâaalmugij luándu maaŋgâhámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválâš tiäđu .
Suoma sámedikki ovddasteaddjit válde oasi čoahkkimii Suoma stáhta delegašuvnnas . ”
Suomâ sämitige ovdâsteijeeh uásálistáin čuákkimân Suomâ staatâ delegaatiost .
Eurohpa Uniovnna oktasaš oaidnu sohppojuvvo oktasaš koordináhtačoahkkimiin .
“ Euroop Union ohtsâš uáivil suáppoo ohtsijn koordinaatiočuákkimijn .
Lean hui duđavaš dasa , ahte Suoma sámedikkis lea duođalaš váikkuhanvejolašvuohta EU:a evttohusaide ja EU maid doalvvui evttohusaideamet ovddos ” Nilla Tapiola muitalii .
Lam uáli tuđâvâš toos , et Suomâ sämitiggeest lâi rievtis vaikuttemmáhđulâšvuotâ EU iävtuttâssáid já EU meid tuálvui mii iävtuttâsâid ovdâskulij ” , muštâlij Nilla Tapiola .
Čoahkkimii oassálaste sápmelaččat maid Norggas ja Ruoŧas .
Čuákkimân uásálistii sämmiliih meid Taažâst já Ruotâst .
Suoma sámedikki ovddasteaddjit leat ságastallan Norgga ja Ruoŧa sámedikki ovddasteaddjiiguin sámiide dehalaš áššiid ovddideamis čoahkkinmearrádusaide . ”
Suomâ sämitige ovdâsteijeeh lává savâstâllâm Taažâ já Ruotâ sämitige ovdâsteijeiguin sämmiláid tehálij aašij oovdedmist čuákkimmiärádâssáid .
Lea dehalaš , ahte álbmogiidgaskasaš čoahkkimiin iešguđetge riikka sámiide gávdno áigi oktasašdeaivvademiide ja – guorahallamiidda .
“ Lii tehálâš , et aalmugijkoskâsijn čuákkimijn jieškote-uv enâmij sämmiláid kávnoo äigi ohtsâšpalaveráid já – suogârdâlmáid .
Sámiid álbmotválljen orgánaid dáfus lea dehalaš leat fárus mearrádusdahkama váibmosis , muđui mii manahat váikkuhanvejolašvuođa ” , Näkkäläjärvi ja Tapiola deattuheaba .
Sämmilij ovdâstâslâš orgaanâi tááhust lii tehálâš leđe mieldi miärádâstoohâm kuávdážist , mudoi mij monâttep vaikuttemmáhđulâšvuođâ ” , tiäduttává Näkkäläjärvi já Tapiola .
Suoma delegašuvdna artihkal 8(j)-bargojoavkku čoahkkimis : Klemetti Näkkäläjärvi , birasráđđeolmmoš Aulikki Alanen ja Nilla Tapiola
Suomâ delegaatio artikla 8(j)-pargojuávhu čuákkimist : Klemetti Näkkäläjärvi , pirâsneuvos Aulikki Alanen já Nilla Tapiola
Čoahkkimis ovddiduvvui ođđa artihkkala 8(j ) čađaheapmi máŋggajahkásaš bargoprográmman .
Čuákkimist tohhui iävtuttâs uđđâ artikla 8(j ) olášuttem maaŋgâihásâžžân pargo-ohjelmân .
Máŋggajahkásaš bargoprográmma stivre biodiversitehtašiehtadusa čállingotti ja šiehtadusoassebeliid doaimma .
Maaŋgâihásâš pargo-ohjelm stivree biodiversiteetsopâmuš čäällimkode já sopâmušuásipeelij tooimâ .
Čoahkkimis válmmaštallojuvvui strategiija biodiversitehtašiehtadusa artihkkala 10(c ) ovttastahttima várás artihkal 8(j)-bargojoavkku bargui .
Čuákkimist valmâštâllui strategia biodiversiteetsopâmuš artikla 10(c ) lahtemân artikla 8(j)-pargojuávhu paargon .
Artihkal 10(c ) suodjala dábálaš luonddugeavaheami , mii bargo kultuvrralaš vieruid mielde bistevaš láhkai .
Artikla 10(c ) suoijâl táválii luándukevttim , maid hárjutteh kulttuurlâš vuovij miäldásávt pištee vuovvijn .
Čoahkkin evttoha , ahte artihkkala 10(c ) čađaheami várás čállojuvvojit rávvagat ja ahte álbmotlaš biodiversitehtastrategiijat dáhkidit suvdilis dábálaš luonddugeavaheami .
Čáukkim iävtut , et artikla 10(c ) olášutmân ráhtojeh ravvuuh já et aalmugliih biodversiteetstrategiah tuárjuh pištee táválii luándukevttim .
Buot doaimmaid artihkkala 8(j ) čađaheami várás galgá válmmaštallat ja ollašuhttit ovttasbarggus eamiálbmogiiguin . ”
Puoh tooimâid artikla 8(j ) olášutmân kalga valmâštâllâđ já olášuttiđ oovtâstpargoost algâaalmugijguin .
Dábálaš luonddugeavaheami suodjaleapmi lea dehalaš maid árbevirolaš dieđu suodjaleami dihte .
“ Táválii luándukevttim suojâlem lii tehálâš meid ärbivuáválii tiäđu suoijâlmân .
Suomas artihkkala 10(c ) suodjalan luonddugeavaheapmi lea sámiid árbevirolaš ealáhusaid suvdilis luonddugeavaheapmi .
Suomâst artikla 10(c ) suojâlem luándukevttim lii sämmilij ärbivuáválij iäláttâsâi pištee luándukevttim .
Suomas artihkkala 10(c ) čađaheapmi lea báhcán fuomášumi haga ja mii boahtit evttohit , ahte Suoma biodiversitehtastrategiijas , mii ođasmahttojuvvo , gieđahallojuvvo sámiid suvdilis luonddugeavaheami dáhkideapmi ” , Näkkäläjärvi muitala .
Suomâst artikla 10(c ) olášuttem lii pááccám huámmášhánnáá já mij šoddâp iävtuttiđ , et uđâsmittum Suomâ biodiversiteetstrategiast kieđâvuššoo sämmilij pištee luándukevttim turvim ” , Näkkäläjärvi muštâl .
Bargojoavku gieđahalai maid ođđa árbevirolaš dieđu dili mihtideaddji indikáhtoriid sisdoalu ja ávžžuhii stáhtaid váldit indikáhtoriid jođánit atnui .
Pargojuávkku kieđâvušâi meid uđđâ ärbivuáválii tiäđu tile kovvejeijee indikaattorij siskáldâs já avžuuttij staatâid väldiđ indikaattorijd jotelávt kiävtun .
Indikáhtorat leat dohkkehuvvon biodiversitehtašiehtadusa oassebeallečoahkkimis ( CO10 ) diibmá .
Indikaattoreh láá tuhhiittum biodiversiteetsopâmuš uásipeličuákkimist ( CO10 ) moonnâm ive .
Goalmmát , COP9- čoahkkimis dohkkehuvvon indikáhtor gielalaš máŋggabealatvuođas lea juo anus .
Kuálmád , COP9- čuákkimist tuhhiittum indikaattor kielâlii maaŋgânálásâšvuođâst lii jo kiävtust .
Indikáhtorat gieđahallet eamiálbmogiid árbevirolaš orrun- ja návddašanguovlluid eanageavaheami ja hálddašeami dili sihke árbevirolaš ealáhusaid saji . ”
Indikaattoreh kieđâvušeh algâaalmugij ärbivuáválij aassâm- já navdâšemkuávlui eennâmkevttim já haldâšem tile sehe ärbivuáválij iäláttâsâi sajattuv .
Ođđa indikáhtorat leat dehalaččat , vai mii sáhttit čielggadit árbevirolaš dieđu ja dábálaš luonddugeavaheami dili . .
“ Uđđâ indikaattoreh láá teháliih , vâi pyehtip čielgiđ ärbivuáválii tiäđu já táválii luándukevttim tile .
Sámiid luonddu máŋggabealatvuhtii laktáseaddji árbevirolaš diehtu lea čatnagasas sámegillii ja árbevirolaš ealáhusaide .
Sämmilij luándu maaŋgâhámásâšvuotân lohtâseijee ärbivuáválâš tiätu lii čonâsâm sämikielân já ärbivuáváláid iäláttâssáid .
Suomas ii leat goit áiggi dási diehtu sámiid árbevirolaš ealáhusaid sajádagas dahje oppa ealáhusaiguin bargiid mearisge .
Suomâst ij kuittâg lah ääigitásásâš tiätu sämmilij ärbivuáválij iäláttâsâi sajattuvâst tâi ubâ iäláttâs hárjutteijei meereest .
Suoma sámediggi lea ohcan ruhtadeami sámeealáhusaid dili čielggadeami várás Suomas .
Suomâ sämitigge lii uuccâm ruttâdem sämmilâšiäláttâsâi tile čielgiimân Suomâst .
Čielggadus lea hohpolaš , vai Suopma sáhttá váldit atnui indikáhtoriid ja čađahit álbmogiidgaskasaš geatnegasvuođaidis .
Čielgiittâs lii huápulâš , vâi Suomâ puáhtá väldiđ kiävtun indikaattorijd já olášuttiđ aalmugijkoskâsijd kenigâsvuođâidis .
Sávan , ahte stáhta juolluda jođánit ruhtadeami čielggadusa ráhkadeami várás ” Nilla Tapiola ávžžuha .
Tuáivum , et staatâ mieđeet jotelávt ruttâdem čielgiittâs rähtimân ” Nilla Tapiola kiäsá .
Suomas artihkkala 8(j):a čađaheami válmmaštallan áššedovdibargojoavku lea guođđán iežas raportta birasministeriijai 7.6.2011. ” Montreal čoahkkimis bođii čielggasin , ahte Suopma lea bálggesčuolli artihkal 8(j ) oppalaš čađaheami válmmastallamis .
Suomâst artikla 8(j ) olášuttem valmâštâllâm äššitobdeepargojuávkku lii luovâttâm raportis pirâsministeriön 7.6.2011. “ Montreal čuákkimist čielgâi , et Suomâ lii oovdâstjottee artikla 8(j ) olesváldálii olášuttemn valmâštâlmist .
Katainen stáhtaráđđehusa ráđđehusprográmma lea čatnašuvvan suodjalit árbevirolaš dieđu .
Katais haldâttâs haldâttâsohjelmâst láá čonâsâm suojâliđ ärbivuáválii tiäđu .
Akwé:Kona rávvagiid leat heivehallan dušše Suomas bárrásiin johttáhuvvon Bátneduottara meahcceguovllu dikšun- ja geavahanplána ráhkadeamis .
Akwé:Kon ravvuuh láá heiviittum Suomâst tuše Pänituoddâr meccikuávlu hoittám- já kevttimvuávám rähtimist , mii lii tääl joođoost .
Áššedovdibargojoavkku doaibmabidjoevttohusaid Suoma stáhtii galgá aŋkke ollašuhttit ja doaibmabidju galgá álgit beaktilit Suoma stáhta ja sámedikki ovttasbargun . ”
Äššitobdeepargojuávhu olášuttemiävtuttâsah Suomâ staatân kalga kuittâg olášuttiđ já olášuttem kalga älgiđ pehtilávt Suomâ staatâ já sämitige oovtâstpargoin . ”
, gáibida ságajođiheaddji Näkkäläjärvi , guhte lea doaibman maid álbmotlaš 8(j)- áššedovdibargojoavkku ságajođiheaddjin .
, váátá saavâjođetteijee Näkkäläjärvi , kote lii toimâm meid aalmuglâš 8(j)- äššitobdeepargojuávhu saavâjođetteijen .
Lassidieđut : Sámedikki ságajođiheaddji Klemetti Näkkäläjärvi
Lasetiäđuh : Sämitige saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi
Lassidieđut čoahkkimis ja dan mearrádusain ( eŋgelasgillii ) :
Lisätiätu čuákkimist já ton miärádâsâin ( eŋgâlâskielân ) :
Suoma artihkal 8(j)-siiddut : www.ymparisto.fi/lumonet/8j
Suomâ artikla 8(j)-siijđoh
Sámedikki álgga sámeealáhusaid dili čilgejeaddji čielggadusa ráhkadeamis ( suomagillii )
Sämitige aalgâ sämmilâšiäláttâsâi tile čielgejeijee čielgiittâs rähtimist ( suomâkielân )