Evttohus sámegiela ealáskahttima doaibmaprográmman luohpaduvvui ministaraidda Iävtuttâs sämikielâ iäláskittem toimâohjelmân luovâttui ministeráid Oahpahus- ja kulturministeriija jagi 2010 ásahan bargojoavku luohpadii evttohusa sámegiela ealáskahttinpográmman oahpahusministtar Jukka Gustafssonii ja kultur- ja valástallanministtar Paavo Arhinmäkii bearjadaga 2.3 . Máttááttâs- já kulttuurministeriö ive 2010 asâtem pargojuávkku luovâttij iävtuttâsâs sämikielâ iäláskittemohjelmân máttááttâsminister Jukka Gustafssonin já kulttuur- já valastâllâmminister Paavo Arhinmäkin vástuppeeivi 2.3 . Evttohus doaibmabidjoprgrámman vuolgá čuovvovažžan cealkámušaid addimii . Iävtuttâs toimâohjelmân vuálgá tastoo ciälkkámušrieggei . Loahpalaš evttohusa stáhtaráđđái ráhkada oahpahus- ja kulturministeriija das maŋŋá go lea ráđđádallan sámedikkiin . Lopâlâš iävtuttâs staatârááđán ráhtá máttááttâs- já kulttuurministeriö ko lii vistig ráđádâllâm ääšist sämitiggijn . Bargojoavkku evttohus sámegiela ealáskahttima doaibmaprográmman gávdno dás . Pargojuávhu iävtuttâs sämikielâ iäláskittem toimâohjelmân kávnoo täst . Oahpahus- ja kulturministeriija dieđáhus 2.3.2012 : Máttááttâs- já kulttuurministeriö 2.3.2012 : Bargojoavku evttoha sámegiela ealáskahttima várás máŋggabealat doaibmabijuid Pargojuávkku iävtut sämikielâ iäláskitmân maaŋgâpiälásijd tooimâid Sámegielaid dáládili ja ealáskahttima guorahallan bargojoavkku mielde buot golbma Suomas hállon sámegiela - davvisámegiella , anárašgiella ja nuortalašgiella - leat áitatvuložat . Sämikielâi tááláá tile já iäláskittem suogârdâllâm pargojuávhu mield puoh kulmâ Suomâst sarnum sämikielâ – tavesämikielâ , aanaarsämikielâ já nuorttâsämikielâ – láá uhkevuálásiih . Bargojoavkku mielde sámegiela ealáskeapmi eaktuda máŋggaid doaibmabijuid . Pargojuávhu mield sämikielâ iäláskem váátá maaŋgâid tooimâid . Bargojoavku geahčai guovddáš hástalussan sihkkarastima doarvái bures sámegiela ja sámegielat oahpahusa ja beaivedivššu , sierra surggiid dohkálaš ja giela doarvái máhtti ámmátolbmuid vátnivuođa sihke sámiid eretfárrema ruovttuguovllus , mii lea mearkkašan sámegielaid lunddolaš geavahanbirrasiid geahppáneami . Pargojuávkku oonij kuávdášlâš hástusin kelijdeijee sämikielâ já sämikielâlâš máttááttâs já peivitipšo turvim , jieškote-uv suorgij tohálij já kielâ tuárvi pyereest mättee áámmátulmui vänivuođâ sehe sämmilij meddâlvarrim päikkikuávlustis , mii lii merhâšâm sämikielâi luándulij kevttimpirrâsij kiäppánem . Bargojoavku luohpadii evttohusa oahpahusministtar Jukka Gustafssonii ja kultur- ja valástallanministtar Paavo Arhinmäkii bearjadaga njukčamánu 2. beaivve . Pargojuávkku luovâttij iävtuttâsâs máttáátâsminister Jukka Gustafssonin já kulttuur- já valastâllâmminister Paavo Arhinmäkin vástuppeeivi 2. njuhčâmáánu . Sámegiela ealáskahttima várás bargojoavku evttoha earret eará giellabeassedoaimma stáđásmahttima ja viiddideami . Sämikielâ iäláskitmân pargojuávkku iävtut eres lasseen kielâpiervâltooimâ vuáháduttem já vijđedem . Giellabeassi lea gielalaš vehádagaide dahje eamiálbmogiidda dárkkuhuvvon doaibma , mas buot doaibma dáhpáhuvvá álggu rájes dušše guoskevaš álbmotgielain , vaikke oassálastit eai máhtášivčče dan olláge . Kielâpiervâl lii kielâlâš ucceeblohon tâi algâaalmugân uáivildum toimâ , mast puoh toimâ tábáhtuvá aalgâ rääjist tuše áášán kullee aalmug kieláin , veikkâ uásálisteeh iä mátáččii tom ollágin . Lassin galgá lágidit resurssaid sámegielat beaivedivššu fállamii lága eaktudan vugiin , go das lea dehálaš rolla sámegiela ja kultuvrra doalaheaddjin ja nannejeaddjin . Lasseen kalga lasettiđ resurssijd sämikielâlâš peivitipšo falâmân laavâ vaattâm vuovvijn , ko tast lii merhâšittee rooli sämikielâ já kulttuur paijeentuállen já nanodeijen . Bargojoavkku mielde galgá maiddái ovddidit sámegiela oahpahusa olles riikkas sihke lasihit sámegiela máhtti dohkálaš árrabajásgeassin- ja oahpahusbargiid meari . Pargojuávhu mield kalga meiddei ovdediđ sämikielâ máttááttâs ubâ enâmist sehe lasettiđ sämikielâ mättee tohálii arâšoddâdem- já máttáátâspargojuávhu mere . Bargojoavkku mielde sámi giellalága ollašuvvan dievasmearálažžan gáibida virgeoapmahaččaid sámegiela geavaheami lasiheami erenomážit sámiid ruovttuguovllus . Pargojuávhu mield säämi kielâlaavâ tievâslâš olášume váátá virgeomâhái sämikielâ kevttim lasettem eromâšávt sämikuávlust . Lassin bargojoavku evttoha sámegielat radio- , tv- ja internet-sisdoaluid fállama lasiheami dovdomassii , sámegiela giellagáhttema , vurkema ja dutkama ovddideami sihke sámedáidaga ja kultuvrra doarjaga lasiheami . Lasseen pargojuávkku iävtut sämikielâlij radio- , tv- já internet-siskáldâsâi falâlduv lasettem merhâšitteht , sämikielâ huolâttâs , vuorkkim já tutkâm ovdedem sehe sämitaiduu já kulttuur torjuu lasettem . Sámiid ruovttuguovllu lassin lea dehálaš čuozihit giela doarjundoaimmaid maiddái riikka eará osiide , gos stuorámus oassi sámiin dán áigge ássá . Sämikuávlu lasseen lii tehálâš čuosâttiđ kielâ tuárjoo tooimâid meid eennâm eres oosijd , kost iänááš uási sämmilijn tááláá ääigi áásá . Jávkan áitta guoská čielgasepmosit nuortalašgiela ja anárašgiela . Njuálgu lappumvaarâst láá nuorttâsämikielâ já aanaarsämikielâ . Nuortalašgiela , mii lea buot rašimus dilis , ealáskahttima várás bargojoavku evttoha sierradoaimmaid , vuoi giela geavaheapmi ja oahppan lassánivčče . Puoh uhkevuálásumos tiileest lii nuorttâsämikielâ , mon iäláskitmân pargojuávkku iävtut sierânâstooimâid , vâi kielâ kevttim já oppâm lasaniččii . Bargojoavkku gárven doaibmabidjoprográmma sámegiela ealáskahttima várás sisttisdoallá árvvoštallama Suomas hállon sámegielaid dáládilis , gielaid seailuma ja ovddideami guovddáš hástalusaid , visio sámegielaid ealáskahttima várás jagi 2025 rádjai ja maiddái konkrehtalaš doaibmabijuid dili buorideapmin . Pargojuávhu valmâštellee toimâohjelm sämikielâ iäláskitmân tuálá siste árvuštâllâm Suomâst sarnum sämikielâi tááláá tiileest , kielâi siäilum já ovdedem kuávdášlâš hástusijd , visio sämikielâi iälááskmân ive 2025 räi sehe konkreetlijd tooimâid tile pyereedmân . Bargojoavkomuittuhančála lea lohkamis oahpahus- ja kulturministeriija neahttasiidduin www.minedu.fi/OPM/Julkaisut/2012/Saamen_kieli.html . Pargojuávhu muštottem ¬čáálus lii luuhâmnáál máttááttâs- já kulttuurministeriö viärmádâhsiijđoin www.minedu.fi/OPM/Julkaisut/2012/Saamen_kieli.html . Lassidieđut : Lasetiäđuh : – máttááttâsneuvos Maija Innola puh . - oahpahusráđđi Maija Innola , tel. 09 160 77051 , 09 160 77051