Bures boahtin Sámedikki ruoktosiidduide .
Tiervâpuáttim sämitige päikkisijdoid .
Sámediggi lea Suoma sápmelaččaid alimus politihkálas doaibmaorgána mii válljejuvvo juohke njealját jagi .
Sämitigge lii Suomâ sämmilij alemus poolitlâš orgaan já tot väljejuvvoo vaaljâiguin jyehi niäljád ive .
Áigeguovdil
Äigikyevdilis
Riikkaidgaskasaš artikla 8(j ) bargojoavku evttoha eamiálbmogiid árbevirolaš dieđu suoji ovddideami
Aalmugijkoskâsâš artikla 8(j ) pargojuávkku iävtut algâaalmugij ärbivuáválii tiäđu syeje ovdedem
Sámedikki ovddasteaddjit oassálaste riikkaidgaskasaš artikla 8(j)-bargojoavkku gávccát čoahkkimii Montrealis .
Sämitige ovdâsteijeeh uásálistii aalmugijkoskâsii artikla 8(j)-pargojuávhu káávcád čuákkimân Montrealist .
Bargojoavkku lea vuođđudan biodiversitehtasoahpamuša vuolláičálli riikkaid oassebeallečoahkkin ( COP ) .
Pargojuávhu lii vuáđudâm biodiversiteetsopâmuš vuáláčälleestaatâi uásipeličuákkim ( COP ) .
Bargojoavkku barggu jođiha COP:a dohkkehan máŋggajahkásaš bargoprográmma artikla 8(j):a ollašuhttima várás .
Pargojuávhu pargo stivree COP tuhhiittem maaŋgâihásâš pargo-ohjelm artikla 8(j ) tooimânpieijâmân .
Bargojoavkku bargun lea bargoprográmma ollašuhttin sihke čuovvovaš biodiversitehtasoahpamuša oassebeallečoahkkima artikla 8(j):a guoski mearrádusaid válmmaštallan .
Pargojuávhu pargon lii pargo-ohjelm olášuttem sehe čuávvoo biodiversiteetsopâmuš uásipeličuákkim artikla 8(j ) kyeskee miärádâsâi valmâštâllâm .
Čuovvovaš oassebeallečoahkkin dollo boahtte čavčča Mátta-Koreas .
Čuávvoo uásipeličuákkim tolluu puáttee čoovčâ Maadâ-Koreast .
Sámedikki ságajođiheaddji Klemetti Näkkäläjärvi , guhte oassálasttii bargojoavkku čoahkkimii juo goalmmát geardde , doalai čoahkkima dehalažžan . ”
Sämitige saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi , kote uásálistij pargojuávhu čuákkimân jo kuálmád keerdi , oonij čuákkim tehálâžžân . ”
Riikkaidgaskasaš artikla 8(j)-bargojoavkku čoahkkimat leat dehalaččat álbmotlaččat ja riikkaidgaskasaččat .
Aalmugijkoskâsiih artikla 8(j)-pargojuávhu čuákkimeh láá teháliih aalmuglávt já almugijkoskâsávt .
Čoahkkimiin beassá buktit ovdan Suoma sámiid oainnuid , váikkuhit mearrádusbargamii , oažžut ođđa jurdagiid árbevirolaš dieđu suoji buorideapmin sihke lonuhit jurdagiid máilmmi sierra eamiálbmogiid gaskkas , ” ságajođiheaddji Näkkäläjärvi muitalii .
Čuákkimijn piäsá pyehtiđ oovdân Suomâ sämmilij uáinuid , vaikuttiđ miärádâstohâmân , finniđ uđđâ jurduid ärbivuáválii tiäđu syeje pyereedmân sehe lonottiđ jurduid maailm eres algâaalmugij koskân , ” saavâjođetteijee Näkkäläjärvi muštâlij .
Čoahkkimii oassálaste buot sámedikki álbmotlaš 8(j)-bargojoavkku lahtut . ”
Čuákkimân uásálistii puoh sämitige aalmuglii 8(j)-pargojuávhu jesâneh . ”
Álbmotlaš ollašuhttima ja boahttevuođa jurddašettiin lea erenomáš dehalaš , ahte nu máŋga sámedikki ovddasteaddji go vejolaš álbmotlaš 8(j)- bargojoavkkus oahpásma artikla 8(j):i ja dasa gulavaš riikkaidgaskasaš mearrádusbargamii ” , Näkkäläjärvi deattuha .
Aalmuglii tooimânpieijâm já puátteevuođâ jurdâččin lii eromâš tehálâš , ete nuuvt maŋgâ sämitige ovdâsteijee aalmuglâš 8(j)-pargojuávhust , ko máhđulâš , uápásmuvá artikla 8(j):n já toos lohtâseijee aalmugijkoskâsii miärádâstohâmân ” , Näkkäläjärvi tiäddut .
Suoma sámedikki ovddasteaddjit oassálaste čoahkkimii Suoma stáhta delegašuvnnas .
Suomâ sämitige ovdâsteijeeh uásálistii čuákkimân Suomâ staatâ delegaatiost .
Čoahkkimiin Eurohpa Uniovnna lahttoriikkat geahččalit gávnnahit oktasaš oainnu koordinerenčoahkkimiin , maidda maiddái sámediggi oassálasttii . ”
Čuákkimijn Euroop Union jeessânstaatah viggeh ráđádâllâđ ohtsii uáinu koordinaatiočuákkimijn , mooid meid sämitigge uásálistij . ”
Mii leamašat fárus válmmaštallamin Suoma oainnuid čoahkkima várás juo guhká ovdal aitosaš čoahkkima ja buktán iežamet evttohusaid ee. Suoma vástádusaide biodiversitehtasoahpamuša čállingoddái čoahkkináššiin , Näkkäläjärvi muitalii ” .
Mii lep lamaš fáárust valmâštâlmin Suomâ uáinuid čuákkimân jo kuhháá ovdil eidusâš čuákkim já lep puáhtám jieijah iävtuttâsâid el . Suomâ vástádâssáid biodiversiteetsopâmuš čäällimkoodán čuákkimaašijn , Näkkäläjärvi muštâlij ” .
Kahwanake mohawkiid ( Kanien : keha ' ka ) ovddastan Charles Patton attii čoahkkimii árbevirolaš mohawk-sivdnideami ja lávllui ustitvuođa lávlaga .
Kahwanake mohawkijd ( Kanien : keha ' ka ) ovdâstâm Charles Patton adelij čuákkimân ärbivuáválii mohawk-sivnádâs já lavlui ustevvuođâ lavluu
Govva : Inga-Briitta Magga .
Kove : Inga-Briitta Magga .
Čoahkkima áššelisttás lei vásáhusaid muitaleapmi artikla 8(j)- bargojoavkkus ja erenomážit das , mo eamiálbmogat leat oassálastán biodiversitehtasoahpamuša ollašuhttimii .
Čuákkim äššilistoost lâi vuáttámušâi muštâlem artikla 8(j)- pargojuávhust já eromâšávt tast , maht algâaalmugeh láá uásálistâm biodiversiteetsopâmuš tooimânpieijâmân .
EU- ságajođihanriika Liettua muitalii čoahkkimii EU:a sáhkavuorus erenomážit das , mo artikla 8(j):a lei ollašuhtton Suomas .
EU- saavâjođetteijeestaatâ Liettua muštâlij čuákkimân EU sahâvuárust eromâšávt tast , maht artikla 8(j ) lâi tooimânpieijum Suomâst .
Čoahkkimii muitaluvvui álbmotlaš biodiversitehtastrategiijas sihke vuođđuduvvon álbmotlaš 8(j)-bargojoavkkus , man ságajođiheaddjin doaimmai sámedikki ságajođiheaddji Klemetti Näkkäläjärvi .
Čuákkimân muštâlui aalmuglii biodiversiteetstrategiast sehe vuáđudum aalmuglii 8(j)-pargojuávhust , mon saavâjođetteijen tuáimá sämitige saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi .
Čoahkkimis gieđahallai ON:id eamiálbmogiid bissovaš foruma ávžžuhus váldit vuhtii biodiversitehtasoahpamuša ollašuhttimis tearbma eamiálbmot ja báikkálašsearvvuš dálá eamiálbmot- ja báikkálašsearvvuš sajis .
Čuákkimist kieđâvuššui OA algâaalmugij pissoo foorum avžuuttâs väldiđ kiävtun biodiversiteetsopâmuš tooimânpieijâmist teermâ algâaalmug já páihálâšsiärvus tááláá algâaalmug- já páihálâšsiärvus saajeest .
Suopma doarjjui terminologiija nuppástuhttima bissovaš foruma evttohusa mielde biodiversitehtasoahpamuša ođđa mearrádusain .
Suomâ tuárjui terminologia nubástittem pissoo foorum iävtuttâs mield uđđâ biodiversiteetsopâmuš miärádâssâin .
EU-lahttoriikkat eai lean áššis ovttamielalaččat .
EU-jeessânstaatah iä lamaš ääšist oovtmielâliih .
Čuákkim ij pastam rähtiđ ääšist
Čoahkkin ii bastán bargat áššis čovdosa muhto evttohii ON:id dahkat terminologiija vejolaš rievdadeamis lágalaš analyysa ja oassebeallečoahkkima bargat áššis mearrádusaid.”Čoahkkima návccahisvuohta bargat áššis mearrádusa lei eamiálbmogiidda stuorra beahttašupmi .
čuávdus peic iävtuttij OA rähtiđ terminologia máhđulâš nubástutmist lavâlâš analyys já uásipeličuákkim toohâđ ääšist miärádâsâid.”Čuákkim navcâttemvuotâ toohâđ ääšist miärádâs lâi algâaalmugijd stuorrâ pettâšume .
Terminologiija nuppástuhttin vástidivčče fámus leahkki olmmošvuoigatvuohtageavada .
Terminologia nubástittem västidiččij vyeimist orroo olmoošvuoigâdvuotâvuáháduv .
Mearkkalaš lei , ahte terminologiija rievdadeami vuostálaste maiddái moadde dakkár riikka , geat ledje dohkkehan ON:id eamiálbmotjulggaštusa ” , sámedikki stivrra lahttu Petra Magga-Vars muitalii .
Eromâš lâi , ete terminologia nubástittem vuástálistij meid muáddi taggaar staatâ , moh lijjii tuhhiittâm OA algâaalmugjulgáštuš ” , sämitige stiivrâ jeessân Petra Magga-Vars muštâlij .
Riikkaidgaskasaš artikla 8(j)-bargojoavkku barggus lea ságastallon máŋgii biodiversitehtai gulavaš árbevirolaš dieđu máhcaheamis ruovttoluotta eamiálbmotservošii .
Aalmugijkoskâsii artikla 8(j)-pargojuávhu pargoost lii savâstâllum maŋgii biodiversiteettân lohtâseijee ärbivuáválii tiäđu maacâtmist maasâd algâaalmugsiärvusáid .
Čoahkkin evttohage , ahte lagašboahttevuođas lágiduvvo viiddis čoahkkin válmmaštallat eaktodáhtolaš rávvagiid árbevirolaš dieđu máhcaheapmin .
Čuákkim iävtut , ete aldapuátteevuođâst uárnejuvvoo viijđes čuákkim valmâštâllâđ rijjâtátulijd ravvuid ärbivuáválii tiäđu maacâtmân .
Rávvagat boađášedje čuovvovaš riikkaidgaskasaš 8(j)- bargojoavkku válmmaštallamii ja viidásabbot 13 oassebeallečoahkkimii dohkkeheami várás . ”
Ravvuuh puáđáččii čuávvoo aalmugijkoskâsii 8(j)-pargojuávhu valmâstâllâmnáál já ain ovdâskulij 13 uásipeličuákkim tuhhiittemnáál . ”
Árbevirolaš dieđu máhcaheapmi lea dehalaš máŋgga eamiálbmogii .
Ärbivuáválii tiäđu macâttem lii tehálâš maaŋgâ algâaalmugân .
Sámiid árbevirolaš dihtui gulavaš arkiivamateriála lea nu Suoma arkiivalágádusain go olggoriikkainge valjis .
Sämmilij ärbivuáválii tiätun lohtâseijee arkkâdâhmateriaaleh láá valjeest nuuvt Suomâ arkkâdâhlágádâssâin ko olgoenâmijn-uv .
Suomas galggašii álggahit ságastallama ja čielggadeami mo arkiivamateriála boađášii buoremusat , ovdamearkan digiteremiin , sámiid olámuddui ovdamearkan sámearkiivai dahje sámemusea Siidai ” , sámedikki várreságajođiheaddji Heikki Paltto muitalii .
Suomâst kolgâččij algâttiđ savâstâllâm já čielgimpargo , ete maht arkkâdâhmateriaal finnejuččij pyerebeht , ovdâmerkkân digitistmáin , sämmilij olámuudon ovdâmerkkân sämiarkkâdâhân teikâ sämimuseo Siijdân ” , sämitige värisaavâjođetteijee Heikki Paltto muštâlij .
Čoahkkin dollui riikkaidgaskasaš áibmojohtolatsearvvi ( IATA ) - váldokantuvrras .
Čuákkim tollui aalmugijkoskâsii áimujotolâhseervi ( IATA ) - válduviäsust .
Čoahkkimii oassálaste viidát soahpamuša ratifieren riikkaid ovddasteaddjit , dárkojeaddjit sihke eamiálbmogiid ovddasteaddjit .
Čuákkimân uásálistij viijđes juávkku sopâmuš ratifisistem staatâi ovdâsteijeid , tárkkojeijeid sehe algâaalmugij ovdâsteijeid
Govva : Inga-Briitta Magga
Kove : Inga-Briitta Magga
Čoahkkimis gevvui temáhtalaš ságastallan biodiversitehtasoahpamuša artiklaid 8(j ) ja 10 ( c):a guoskkahansajiin .
Čuákkimist tollui tematlâš savâstâllâm biodiversiteetsopâmuš artiklai 8(j ) já 10 ( c ) ovtâstumesoojijn .
Artikla 10 ( c ) suodjala árbevirolaš luonddu suvdilis geavaheami .
Artikla 10 ( c ) suoijâl ärbivuáválii luándu pištee kevttim .
Čoahkkin evttoha oassebeallečoahkkimii ahte dat dohkkehivčče doaibmabidjoprográmma dábálaš luonddugeavahusa suodjaleapmin dievas ovttasbarggus eamiálbmogiiguin . ”
Čuákkim iävtut uásipeličuákkimân ete tot tuhhiittiččij toimâohjelm táválâš luándukevttim suoijâlmân tievâs oovtâstpargoost algâaalmugijguin . ”
Suomas artikla 10(c ) guoská erenomážit sámiid boazodoalu ja eará árbevirolaš ealáhusaid .
Suomâst artikla 10(c ) kuáská eromâšávt säämi puásuituálu já eres ärbivuáválijd iäláttâsâid .
Lea dehalaš ahte sihke árbevirolaš diehtu ja dábálaš suvdilis luondduegeavaheapmi dorjojuvvojit .
Lii tehálâš ete sehe ärbivuáválâš tiätu ete táválâš pištee luándukevttim torjuu .
Suomas artikla boahtá ovdan erenomážit sámiid árbevirolaš dálve- ja geasseeanaortnega sihkkarastimis ” , Paltto muitalii .
Suomâst artikla puátá oovdân eromâšávt säämi ärbivuáválâš kuáttumjuurrâmvuáháduv turviimist ” , Paltto muštâlij .
Čoahkkimii oassálaste ovddasteaddjit Ruoŧa ja Norgga sámedikkis .
Čuákkimân uásálistii ovdâsteijeeh Ruotâ já Taažâ sämitiggijn .
Sámedikkit dolle oktasaš čoahkkima artikla 8(j):a ollašuhttimis guđege riikkas .
Sämitigeh tollii ohtsii čuákkim artikla 8(j ) tooimânpieijâmist jieškote-uv staatâst .
Čoahkkimis sohppui ahte sámedikkit lávgadit ovttasbarggu artikla 8(j):a ollašuhttima várás .
Čuákkimist soppui ete sämitigeh tiätásmitteh oovtâstpargo artikla 8(j ) tooimânpieijâmân .
Oktasaš evttohus dolvojuvvo sámi parlamentáralaš ráđi gieđahallamii boahtte giđa . ”
Ohtâsâš iävtuttâs tolvuu säämi parlamentaarlâš rääđi kieđâvuššâmnáál čuávvoo kiiđâ . ”
Lean ilus , ahte fidnet davviriikkaid ovttasbarggu johtui 8(j)- áššiin .
Lam ilolâš , ete uážžup ohtsâštave-eennâmlâš oovtâstpargo joton 8(j)-aašijn .
Suoma sámediggi lea figgan ovddidit ovttasbarggu áššis juo ovdal , muhto áigi ii leamaš dalle vel heivvolaš .
Suomâ sämitigge lii viggâm ovdediđ oovtâstpargo ääšist jo ovdil-uv , mutâ äigi ij lamaš talle toos vala vaalmâš .
Artikla 8(j ) ja árbevirolaš dieđu suodji laktása maiddái davviriikkaid sámesoahpamuššii ja sámi parlamentáralaš ráđi doaimma ovddideapmái .
Artikla 8(j ) já ärbivuáválii tiäđu syeji lahtoo meid tave-eennâmláš sämisopâmušân já säämi parlamentaarlâš rääđi tooimâ oovdedmân .
Riikkaidgaskasaš artikla 8(j)-bargojoavku evttohii ee. sui generis ( áidnalunddot ) - vuogádaga ráhkadeami diliin , main árbevirolaš dieđu hálddašeaddji álbmot ássá máŋgga sierra riikka viidodagas .
Aalmugijkoskâsâš artikla 8(j)-pargojuávkku iävtuttij el . sui generis ( áinoošlajâsâš ) - vuáháduv rähtim tiilijn , main ärbivuáválii tiäđu haldâšeijee aalmug áásá maaŋgâ sierâ staatâ kuávlust .
Mii galgatge bidjat deattu SPR:s justa sui generis- vuogádeami dahkamii ” , Näkkäläjärvi muitalii .
Mij kolgâp-uv vuáijuđ SPR:st eidu sui generis- vuáháduv rähtimân ” , Näkkäläjärvi muštâlij .
” Bargu ii báze dása .
” Pargo ij pääsi taas .
Buktit ovdan čoahkkima bohtosiid álbmotlaš artikla 8(j)-bargojovkui , mii mearrida vejolaš joatkkadoaibmabijuin .
Oovdânpyehtip čuákkim puátusijd aalmuglâš artikla 8(j)-pargojuávkun , mii meerrid máhđulijn jotkâtooimâin .
Riikkaidgaskasaš artikla 8(j)-bargojoavkku čoahkkinmearrádusain oassi báhcá šiehttanláhkai obban COP:i almmá bargojoavkku ávžžuhusa haga .
Aalmugijkoskâsii artikla 8(j)-pargojuávhu čuákkimmiärádâsâin uási paasij čuávdimnáál ollásávt COP:n nuhtán pargojuávhu avžuuttem .
Dát dárkkuha dan , ahte sámediggi galgá leat aktiivvalaččat fárus váikkuheamen Suoma ja EU : oainnuide čuovvovaš COP:s ja dan válmmaštallamis ” ; Näkkäläjärvi deattuha .
Taat meerhâš tom , ete sämitigge kalga leđe aktiivlávt fáárust vaikutmin Suomâ já EU uáinuid čuávvoo COP:st já ton valmâštâlmijn ” ; Näkkäläjärvi tiäddut .
Sámedikki delegašuvdna beasai čuovvut kanien ’ kéha- giela rávesolbmuidoahpahusa keha ' ka- álbmoga olbmuide .
Sämitige delegaatio peesâi čuávvuđ kanien ’ kéha- kielâ rävisolmoošmáttááttâs keha ' ka- aalmug jesânáid .
Dilálašvuođas ságastallui eamiálbmotgielaid oahpahusa ja gielaid ealáskahttima hástalusain .
Tilálâšvuođâst savâstâllii algâaalmugkielâi máttááttâs já kielâi iäláskittem hástusijd .
Govva : Inga-Briitta Magga .
Kove : Inga-Briitta Magga .
Sámedikki delegašuvdna galledii čoahkkinbottus keha ' ka ( mohawk ) - Álbmoga giella- ja kulturguovddážis Kahnawakes , Montreal máttabealde .
Sämitige delegaatio kolliistâlâi čuákkimpuudâ ääigi keha ' ka ( mohawk ) – Aalmug kielâ- já kulttuurkuávdáást Kahnawakest , Montreal maadâbeln .
“ Lea dehalaš oahpásmit maiddái eará eamiálbmogiid giela ja kultuvrra doarju doaibmamii .
“ Lii tehálâš uápásmuđ meid eres algâaalmugij kielâ já kulttuur tuárjoo tooimân .
Oahpásmuvaimet giella- ja kulturguovddáža doaimmaide ja beasaimet čuovvut oahpahusa .
Uápásmuim kielâ- já kulttuurkuávdáá tooimân já peesâim čuávvuđ máttááttâs .
Vaikke kultuvrrat leat sierraláganat , hástalusat iežas giela ja kultuvrra seailluheami várás leat seammáláganat . ”
Veikâ mii kulttuureh láá ereslágáneh , hástuseh jieijâs kielâ já kulttuur siäilutmân láá siämmáálágáneh . ”
Petra Magga-Vars muitalii .
Petra Magga-Vars muštâlij .
Čoahkkimiid nogadettiin sámedikki ovddasteaddjit oahpásmuvve biodiversitehtamuseai ( Biodome ) , mii ovdanbuktá Kanada sierra luondotiippaid ja daid ealliid .
Čuákkimij nuuhâm maŋa sämitige ovdâsteijeeh uápásmuvvii biodiversiteetmuseon ( Biodome ) , mii kovvee Kanada jieškote-uv luándutijpâid já tai elleid .
Lasi dieđut biodiversitehtasoahpamuša artikla 8(j):s
Lase tiäđuh biodiversiteetsopâmuš artikla 8(j):st
Čoahkkinmearrádusat
Čuákkimmiärádâsah
Dieđáhus sámedikki lágidan siidodáhpáhusas 8(j)-čoahkkimis
Tiäđáttâs sämitige ornim miäldustábáhtusâst 8(j)-čuákkimist
Álbmotlaš biodiversitehtastrategiija ja - doaibmanprográmma
Aalmuglâš biodiversiteetstrategia já - toimâohjelm
Sámedikki ságajođiheaddji blogga , mas son muitala 8(j)-čoahkkima dovdamušain
Sämitige saavâjođetteijee blogi , kost sun maainâst 8(j)-čuákkim tubdâmušâin
Lassidieđut :
Lasetiäđuh :