Sámediggi ja Giellagas-instituhtta álggaheaba giellalávgunoahpahusa skuvlenprošeavtta Sämitigge já Giellagas – instituut piejih joton kielâlávgummáttááttâs škovlimproojeekt Sámediggi ja Oulu universitehta Giellagas-instituhtta álggaheaba skábmamánu beallemuttus sámeoahpahusa bargiide oaivvilduvvon skuvlenprošeavtta ' Sámegielat giellalávgun skuvllas – mo doarjjun iežan giela ja kultuvrra oahpahusas ? Sämitigge já Oulu ollâopâttuv Giellagas – instituut piejih joton skammâmáánu pelimuddoost sämimáttááttâs pargoviehân čuosâttum škovlimproojeekt ´Säämi kielâlávgum škoovlâst – maht tuárjum jieččân kielâ já kulttuur máttááttâsâst´ . Ovttasbargoguoibmin oahpahusas doibmet maiddái Vaasa universitehta Giellalávguma ja máŋggagielatvuođa guovddáš ja Sámi allaskuvla . Oovtâstpargokyeimmin máttááttâsâst láá meid Vaasa ollâopâttuv Kielâlávgum já maaŋgâkielâlâšvuođâ kuávdáš ( Kielikylvyn ja monikielisyyden keskus ) já Säämi ollâškovlâ ( Sámi allaskuvla ) . Oahpahusráđđehus lea juolludan sámediggái stáhtaveahki oahpahusbargiid skuvlenfidnui jagiide 2014–2015 . Máttááttâshaldâttâs lii mieđettâm sämitiigán staatâtorjuu máttááttâstooimâ pargoviehâškovlim várás ivvijd 2014–2015 . Sámedikki skuvlen- ja oahppamateriáladoaimmahat koordinere skuvlema ja doaibmá stáhtaveahki hálddašeaddji organisašuvdnan . Sämitige škovlim- já oppâmateriaaltoimâttâh koordinist škovlim já tuáimá ornijdummeen , mii haaldâš staatâtorjuu . Oulu universitehta Giellagas-instituhtta vástida oahpahusas . Oulu ollâopâttuv Giellagas-instituut västid máttááttâsâst . Ovttasbargoguoibmin doibmet dasa lassin Vaasa universitehta Giellalávguma ja máŋggagielatvuođa guovddáža ja Sámi allaskuvlla áššedovdit . Oovtâstpargokyeimmin máttááttâsâst tuáimih meid Vaasa ollâopâttuv Kielâlávgum já maaŋgâkielâlâšvuođâ kuávdáá sehe Taažâ Kuovdâkiäinust tuáimee Säämi ollâškoovlâ äššitobdeeh . Skuvlen lea oaivvilduvvon ovdasajis vuođđooahpahusa sámegiela ja sámegielat luohkáid oahpaheddjiide , muhto mielde besset maiddái sámi árabajásgeassima bargit , logahaga sámegiela oahpaheaddjit ja maiddái sámegielat ámmátlaš skuvlema oahpaheaddjit . Škovlim ovdâsajasâš čuosâttâhjuávkkun láá vuáđumáttááttâs sämikielâ já sämikielâlij luokai máttáátteijeeh , mutâ fáárun peessih meid säämi arâšoddâdem syergist tuáimeeh , luvâttuv sämikielâ máttáátteijeeh já sämikielâlii áámmátlii škovlim máttáátteijeeh . Oahpahusbargiid skuvlen ordnejuvvo njealji guovttebeaivásaš lagasskuvlenáigodahkan Anáris Sámekulturguovddážis Sajosis nu , ahte vuosttaš deaivvadeapmi lea 14.-15.11.2014 , nubbi ja goalmmát deaivvadeapmi giđđat 2015 ja maŋimus lagasskuvlendeaivvadeapmi fas čakčat 2015 . Máttááttâstooimâ pargoviehâškovlim uárnejuvvoo neelji kyevtpiäivásâš aldamáttááttâspaje ääigi Anarist Säämi kulttuurkuávdáš Sajosist nuuvt , ete vuossâmuš čokkânem lii 14.–15.11.2014 , nubbe já kuálmád čokkânem kiđđuv 2015 já majemuš aldamáttááttâsteivâdem lii čohčuv 2015 . Skuvlenbeaivvit čohkiidit teoriijalogaldagain ja bagadallon bargobádjebeivviin . Škovlimpeeivih šaddeh teorialuvâldâlmijn já stivrejum pargopáájáporgâmpeeivijn . Ulbmilin lea ovttastahttit sámeoahpaheddjiid oktavuođaid , teorehtalaš dieđu , oahpaheddjiid iežaset vásáhusaid ja jaskes dieđu . Ulmen lii sehe sämimáttááttâsâst tuáimee máttáátteijei viärmádâttâm ete teoreetlii tiäđu , máttáátteijei jieijâs hárjánem já joskis tiäđu ovtâstittem . Bargobádjebeivviid áigge buvttadit girjjálaš materiála , man vuođul prošeavtta boađusin almmustahtto sámeoahpahusa idea- ja rávagirjji . Pargopáájáporgâmpeeivij ääigi pyevtitteh kirjálii materiaal , mon vuáđuld almostiteh proojeekt loppâpuátusin sämimáttááttâs idea- já raavâkirje . Rávagirji almmustahtto sihke sáme- ja suomagillii . Raavâkirje almostiteh sämi- já suomâkieláid . Sámeoahpahusa bargiid skuvlema viggamuššan lea lahkonit sámeoahpahusa giellaealáskahttima geahččanguovllus ja das , ahte sámegielat dárbbašit ođđa hubmiid . Sämimáttááttâs pargoviehâškovlim ulmen lii aldaniđ sämimáttááttâs kielâiäláskittem uáinust já ton vuolgâsaajeest , ete sämikielah tarbâšeh uđđâ sárnoid . Skuvlema viggamuššan lea čielggadit vástádusaid čuovvovaš gažaldagaide : Mo mii sirdit / oahpahit giela nu beaktilit go vejolaš gielalaččat heterogenalaš oahppiid jovkui ? Škovlim ulmen lii finniđ vástádâsâid el . koččâmušân : Maht sirdep / máttááttep kielâ nuuvt pehtilávt ko máhđulâš kielâlávt epiohtâlâs uáppeejuávkun ? Viggamuššan lea maiddái ovddidit sámeoahpahusa bargiid pedagogalaš ja ávdnasiidda guoski dáidduid sihke ráhkadit ođđa pedagogalaš geavadiid , mat váldet vuhtii sámegiela ja - kultuvrra . Dainna buoridit oahppama kvaliteahta ja oahppanbohtosiid ja ovddidit sámegiela ja - kultuvrra ealáskahttima . Ulmen lii ovdediđ sämimáttááttâs pargovievâ pedagooglijd já amnâshaaldâšlijd tááiđuid sehe ovdediđ uđđâ pedâgooglijd vuáháduvâid , moh väldih sämikielâ já kulttuur vuotân já moiguin pyeredeh oppâm kvaliteet já oppâmpuátusijd sehe ovdedeh sämikielâ já kulttuur iäláskittem . Skuvlejupmái oassálastit ožžot vuđolaš dieđuid giellalávgunoahpahusa teoriijas , geavada ollašuhttinvugiin , vásáhusain , oahppanbohtosiin ja das , mo dán dieđu sáhttá heivehit sámeoahpahussii . Škovliimân uásálisteeh finnejeh vuáđulijd tiäđuid kielâlávgummáttááttâs teoriast , keevâtlii olášut-mist , ferimijn já oppâmpuátusijn já tast , maht taam tiäđu puáhtá heiviittiđ sämimáttááttâsân . Ulbmilin lea , ahte sámeoahpahusa bargit besset skuvlejumi áigge gulahallat ja čatnat oktavuođaid , oahppat ođđa áššiid ja juohkit máhtuideaset . Ulmen lii , ete sämimáttááttâs pargeeh peessih škovlim ääigi tuođâlávt viärmádâttâđ , oppâđ uđđâ sehe jyehiđ sii mättim . Sámeoahpahusas dárbbašit iežas gaskavuođa áššedovdifierpmádaga , man vuođul bargis lea vejolaš nannet kultuvrralaš bargovugiid ja maiddái iežas ámmátidentitehta . Sämimáttááttâsâst tarbâšeh jieijâs koskâsâš äššitobdeeviärmáduv , mast lii máhđulâš nanodiđ kulttuurlijd pargovuovijd sehe jieijâs áámmátidentiteet . Guhkes mátkkiid dihte sámeoahpahusa bargiid deaivvademiid lea leamašan váttis ordnet badjel gielddarájiid . Kuhes kooskâi tiet sämimáttááttâs pargei teivâdmijd lii lamaš vaigâd orniđ kieldâraajij rasta . Dán oahpahusbargiid skuvlenprošeavttas lea stáhtaveahki olis vejolaš buhttet oassálastiid mátkegoluid . Tain máttááttâstooimâ pargoviehâškovlimprojektáin lii máhđulâš sajanmäksiđ meriruuđâ raamij siste meid uásálistei mätkikoloid . Sámeoahpahusbargiid skuvlema oahppoáigodagat ja daid sisdoalut ja almmuhanrávvagat almmustahttojit čakčamánus 2014 . Sämimáttááttâs pargoviehâškovlim oppâpajeh já tai siskáldâsah sehe almottâttâmravvuuh almostittojeh čohčâmáánust 2014 . Skuvlejumi čađaheamis oažžu 6 oahppočuoggá . Škovliimân uásálisteeh finnejeh čođâldâsâinis 6 oppâčuággá . Lassedieđut : Lasetiäđuh : Fil . doavttir Marja-Liisa Olthuis Filosofia tuáhtár Marja-Liisa Olthuis Hoavda Hovdâ Anni-Siiri Länsman olthuis ( at ) oulu . fi SÁMEDIGGI SÄMITIGGE Ulla Aikio-Puoskari , škovlimčällee irmeli . moilanen ( at ) samediggi . Irmeli Moilanen , škovlimvuávájeijee ulla . aikio-puoskari ( at ) samediggi . fi fi puh. . + 358 ( 0 ) 10 839 3163 ( 27.6.2014 rádjái ) +358 ( 0)10 839 3112