Sámediggi ja Giellagas-instituhtta álggaheaba giellalávgunoahpahusa skuvlenprošeavtta
Sämitigge já Giellagas – instituut piejih joton kielâlávgummáttááttâs škovlimproojeekt
Sámediggi ja Oulu universitehta Giellagas-instituhtta álggaheaba skábmamánu beallemuttus sámeoahpahusa bargiide oaivvilduvvon skuvlenprošeavtta ' Sámegielat giellalávgun skuvllas – mo doarjjun iežan giela ja kultuvrra oahpahusas ?
Sämitigge já Oulu ollâopâttuv Giellagas – instituut piejih joton skammâmáánu pelimuddoost sämimáttááttâs pargoviehân čuosâttum škovlimproojeekt ´Säämi kielâlávgum škoovlâst – maht tuárjum jieččân kielâ já kulttuur máttááttâsâst´ .
Ovttasbargoguoibmin oahpahusas doibmet maiddái Vaasa universitehta Giellalávguma ja máŋggagielatvuođa guovddáš ja Sámi allaskuvla .
Oovtâstpargokyeimmin máttááttâsâst láá meid Vaasa ollâopâttuv Kielâlávgum já maaŋgâkielâlâšvuođâ kuávdáš ( Kielikylvyn ja monikielisyyden keskus ) já Säämi ollâškovlâ ( Sámi allaskuvla ) .
Oahpahusráđđehus lea juolludan sámediggái stáhtaveahki oahpahusbargiid skuvlenfidnui jagiide 2014–2015 .
Máttááttâshaldâttâs lii mieđettâm sämitiigán staatâtorjuu máttááttâstooimâ pargoviehâškovlim várás ivvijd 2014–2015 .
Sámedikki skuvlen- ja oahppamateriáladoaimmahat koordinere skuvlema ja doaibmá stáhtaveahki hálddašeaddji organisašuvdnan .
Sämitige škovlim- já oppâmateriaaltoimâttâh koordinist škovlim já tuáimá ornijdummeen , mii haaldâš staatâtorjuu .
Oulu universitehta Giellagas-instituhtta vástida oahpahusas .
Oulu ollâopâttuv Giellagas-instituut västid máttááttâsâst .
Ovttasbargoguoibmin doibmet dasa lassin Vaasa universitehta Giellalávguma ja máŋggagielatvuođa guovddáža ja Sámi allaskuvlla áššedovdit .
Oovtâstpargokyeimmin máttááttâsâst tuáimih meid Vaasa ollâopâttuv Kielâlávgum já maaŋgâkielâlâšvuođâ kuávdáá sehe Taažâ Kuovdâkiäinust tuáimee Säämi ollâškoovlâ äššitobdeeh .
Skuvlen lea oaivvilduvvon ovdasajis vuođđooahpahusa sámegiela ja sámegielat luohkáid oahpaheddjiide , muhto mielde besset maiddái sámi árabajásgeassima bargit , logahaga sámegiela oahpaheaddjit ja maiddái sámegielat ámmátlaš skuvlema oahpaheaddjit .
Škovlim ovdâsajasâš čuosâttâhjuávkkun láá vuáđumáttááttâs sämikielâ já sämikielâlij luokai máttáátteijeeh , mutâ fáárun peessih meid säämi arâšoddâdem syergist tuáimeeh , luvâttuv sämikielâ máttáátteijeeh já sämikielâlii áámmátlii škovlim máttáátteijeeh .
Oahpahusbargiid skuvlen ordnejuvvo njealji guovttebeaivásaš lagasskuvlenáigodahkan Anáris Sámekulturguovddážis Sajosis nu , ahte vuosttaš deaivvadeapmi lea 14.-15.11.2014 , nubbi ja goalmmát deaivvadeapmi giđđat 2015 ja maŋimus lagasskuvlendeaivvadeapmi fas čakčat 2015 .
Máttááttâstooimâ pargoviehâškovlim uárnejuvvoo neelji kyevtpiäivásâš aldamáttááttâspaje ääigi Anarist Säämi kulttuurkuávdáš Sajosist nuuvt , ete vuossâmuš čokkânem lii 14.–15.11.2014 , nubbe já kuálmád čokkânem kiđđuv 2015 já majemuš aldamáttááttâsteivâdem lii čohčuv 2015 .
Skuvlenbeaivvit čohkiidit teoriijalogaldagain ja bagadallon bargobádjebeivviin .
Škovlimpeeivih šaddeh teorialuvâldâlmijn já stivrejum pargopáájáporgâmpeeivijn .
Ulbmilin lea ovttastahttit sámeoahpaheddjiid oktavuođaid , teorehtalaš dieđu , oahpaheddjiid iežaset vásáhusaid ja jaskes dieđu .
Ulmen lii sehe sämimáttááttâsâst tuáimee máttáátteijei viärmádâttâm ete teoreetlii tiäđu , máttáátteijei jieijâs hárjánem já joskis tiäđu ovtâstittem .
Bargobádjebeivviid áigge buvttadit girjjálaš materiála , man vuođul prošeavtta boađusin almmustahtto sámeoahpahusa idea- ja rávagirjji .
Pargopáájáporgâmpeeivij ääigi pyevtitteh kirjálii materiaal , mon vuáđuld almostiteh proojeekt loppâpuátusin sämimáttááttâs idea- já raavâkirje .
Rávagirji almmustahtto sihke sáme- ja suomagillii .
Raavâkirje almostiteh sämi- já suomâkieláid .
Sámeoahpahusa bargiid skuvlema viggamuššan lea lahkonit sámeoahpahusa giellaealáskahttima geahččanguovllus ja das , ahte sámegielat dárbbašit ođđa hubmiid .
Sämimáttááttâs pargoviehâškovlim ulmen lii aldaniđ sämimáttááttâs kielâiäláskittem uáinust já ton vuolgâsaajeest , ete sämikielah tarbâšeh uđđâ sárnoid .
Skuvlema viggamuššan lea čielggadit vástádusaid čuovvovaš gažaldagaide : Mo mii sirdit / oahpahit giela nu beaktilit go vejolaš gielalaččat heterogenalaš oahppiid jovkui ?
Škovlim ulmen lii finniđ vástádâsâid el . koččâmušân : Maht sirdep / máttááttep kielâ nuuvt pehtilávt ko máhđulâš kielâlávt epiohtâlâs uáppeejuávkun ?
Viggamuššan lea maiddái ovddidit sámeoahpahusa bargiid pedagogalaš ja ávdnasiidda guoski dáidduid sihke ráhkadit ođđa pedagogalaš geavadiid , mat váldet vuhtii sámegiela ja - kultuvrra . Dainna buoridit oahppama kvaliteahta ja oahppanbohtosiid ja ovddidit sámegiela ja - kultuvrra ealáskahttima .
Ulmen lii ovdediđ sämimáttááttâs pargovievâ pedagooglijd já amnâshaaldâšlijd tááiđuid sehe ovdediđ uđđâ pedâgooglijd vuáháduvâid , moh väldih sämikielâ já kulttuur vuotân já moiguin pyeredeh oppâm kvaliteet já oppâmpuátusijd sehe ovdedeh sämikielâ já kulttuur iäláskittem .
Skuvlejupmái oassálastit ožžot vuđolaš dieđuid giellalávgunoahpahusa teoriijas , geavada ollašuhttinvugiin , vásáhusain , oahppanbohtosiin ja das , mo dán dieđu sáhttá heivehit sámeoahpahussii .
Škovliimân uásálisteeh finnejeh vuáđulijd tiäđuid kielâlávgummáttááttâs teoriast , keevâtlii olášut-mist , ferimijn já oppâmpuátusijn já tast , maht taam tiäđu puáhtá heiviittiđ sämimáttááttâsân .
Ulbmilin lea , ahte sámeoahpahusa bargit besset skuvlejumi áigge gulahallat ja čatnat oktavuođaid , oahppat ođđa áššiid ja juohkit máhtuideaset .
Ulmen lii , ete sämimáttááttâs pargeeh peessih škovlim ääigi tuođâlávt viärmádâttâđ , oppâđ uđđâ sehe jyehiđ sii mättim .
Sámeoahpahusas dárbbašit iežas gaskavuođa áššedovdifierpmádaga , man vuođul bargis lea vejolaš nannet kultuvrralaš bargovugiid ja maiddái iežas ámmátidentitehta .
Sämimáttááttâsâst tarbâšeh jieijâs koskâsâš äššitobdeeviärmáduv , mast lii máhđulâš nanodiđ kulttuurlijd pargovuovijd sehe jieijâs áámmátidentiteet .
Guhkes mátkkiid dihte sámeoahpahusa bargiid deaivvademiid lea leamašan váttis ordnet badjel gielddarájiid .
Kuhes kooskâi tiet sämimáttááttâs pargei teivâdmijd lii lamaš vaigâd orniđ kieldâraajij rasta .
Dán oahpahusbargiid skuvlenprošeavttas lea stáhtaveahki olis vejolaš buhttet oassálastiid mátkegoluid .
Tain máttááttâstooimâ pargoviehâškovlimprojektáin lii máhđulâš sajanmäksiđ meriruuđâ raamij siste meid uásálistei mätkikoloid .
Sámeoahpahusbargiid skuvlema oahppoáigodagat ja daid sisdoalut ja almmuhanrávvagat almmustahttojit čakčamánus 2014 .
Sämimáttááttâs pargoviehâškovlim oppâpajeh já tai siskáldâsah sehe almottâttâmravvuuh almostittojeh čohčâmáánust 2014 .
Skuvlejumi čađaheamis oažžu 6 oahppočuoggá .
Škovliimân uásálisteeh finnejeh čođâldâsâinis 6 oppâčuággá .
Lassedieđut :
Lasetiäđuh :
Fil .
doavttir Marja-Liisa Olthuis
Filosofia tuáhtár Marja-Liisa Olthuis
Hoavda
Hovdâ Anni-Siiri Länsman
olthuis ( at ) oulu .
fi
SÁMEDIGGI
SÄMITIGGE
Ulla Aikio-Puoskari , škovlimčällee
irmeli . moilanen ( at ) samediggi .
Irmeli Moilanen , škovlimvuávájeijee
ulla .
aikio-puoskari ( at ) samediggi .
fi
fi
puh. .
+ 358 ( 0 ) 10 839 3163 ( 27.6.2014 rádjái )
+358 ( 0)10 839 3112