AHR linjii ruvkelága guoskadeamis sámiid ruovttuguovllus AHR ( KHO ) linjij ruukilaavâ heivitmist sämikuávlust Alimus hálddahusriekti ( AHR ) attii 25.6 Alemus haldâttâhriehti ( AHR ) adelij 25.6 . jahkegirjemearrádusa ihekirjemiärádâs ođđa ruvkelága guoskadeamis sámiid ruovttuguovllus . uđđâ ruukilaavâ heivitmist sämikuávlust . Sámediggi lea váidán Tukesa mieđihan mášiinnalaš gollerogganlobiin Roavvenjárgga hálddahusriektái ( dálá Davvi-Suoma hálddahusriekti ) ruvkelága vuostásažžan , daningo Tukes ii lean čielggadan lobi mieldásaš doaimma váikkuhusaid sámekultuvrii . Sämitigge lii vaidâlâm Tukes mieđettem maašinlâš kollekoivumluuvijn Ruávinjaargâ haldâttâhriähtán ( táálááš Tave-Suomâ haldâttâhriehti ) ruukilaavâ vuástásâžžân , ko Tukes ij lamaš selvâttâm love miäldásii tooimâ vaikuttâsâin sämikulttuurân . Hálddahusriekti dohkkehii sámedikki váidagiid . Haldâttâhriehti tuhhiittij sämitige väidimijd . Tukes ja lohpeohcci váide mearrádusain AHR:ai . Tukes já lopeoccee vaidâláin miärádâsâin AHR:n . AHR doalai hálddahusrievtti mearrádusa fámus ja gomihii Tukesa mearrádusa lágavuostásažžan dohkkehemiin loahpalaččat sámedikki váidaga Roavvenjárgga hálddahusriektái . AHR toolâi haldâttâhrievti miärádâs vyeimist já komettij Tukes miärádâs lavâvuástásâžžân já tuhhiittij lopâlávt sämitige väidim Ruávinjaargâ haldâttâhriähtán . ” Dát lea stuorra vuoitu sápmelaččaide ja duođašta , ahte ruvkelága geatnegasvuođaid ii sáhte dikšut sámiid ruovttuguovllus dušše čealkámušmeannudemiin . ” Taat lii stuorrâ vuáittu sämmiláid já čáittá , ete ruukilaavâ kenigâsvuođâid iä pyevti hoittáđ sämikuávlust tuše ciälkkámušlattiimijguin . Ruvkeláhka lea buktán ođđa geatnegasvuođaid ja dáid ferte váldit duođas . Ruukilaahâ lii puáhtâm uđđâ kenigâsvuođâid já taid kalga väldiđ tuottân . Ruvkeláhka lea sámediggáige ođđa ášši ja mis manai iežamet áigi čielggadit maid ruvkelága ollašuhttin duođalašvuođas gáibida ja ovdal go sáhtiimet hábmet áššái doaibmi oktasašbargomálliid bálgosiiguin , sámeealáhusa ollašuhttiiguin ja siiddaiguin . Ruukilaahâ lii sämitiigán-uv uđđâ äšši já mist vaaldij jieijâs ääigi selvâttiđ maid ruukilaavâ olášuttem tuođâlávt váátá já ovdilko finnejijm lääččiđ ääšist tuáimee oovtâstpargomaalijd palgâsijguin , sämi-iäláttâsâi hárjutteijeiguin já siijdâiguin . Váidagiid válmmaštalai mis joavku , masa gulle má. áššemeannudeaddji Inga-Briitta Magga , láhkačálli Aimo Guttorm ja vuolláičállán . Väidimijd valmâštâlâi mist juávkku , mast lijjii má. oovdânpyehtee Inga-Briitta Magga , lahâčällee Aimo Guttorm já vuáláčällee . Lean duđavaš , ahte min bargu oažžui áigái bohtosa ” , ságajođiheaddji Näkkäläjärvi muitala . Lam tuđâvâš , ete mii pargoost šoddii puátuseh ” , saavâjođetteijee Näkkäläjärvi maainâst . Sámediggi bivdá ráđđádallamiid ruvkelága guoskadeamis Tukesa stivrejeaddji bargo- ja ealáhusministeriijaiguin sihke sierra Tukesiin . Sämitigge pivdá ráđádâlmijd ruukilaavâ heivitmist Tukes stivree pargo- já iäláttâsministeriöin sehe sierâ Tukesáin . Maŋŋelis sámediggi áigu lágidit ruvkelága guoskadeamis oktasaščoahkkima , gosa bovdet bálgosiid , eiseválddiid , nuortalaččaid giličoahkkima ja Tukesa ovddasteaddjiid linjet ruvkelága guoskadeamis ja čánusjoavkkuid oktasašbarggus . Maŋeláá sämitigge áigu orniđ ruukilaavâ heivitmist ohtsâščuákkim , kuus kočoh palgâsij , virgeomâhái , nuorttâlâšâi sijdâčuákkim já Tukes ovdâsteijeid linjiđ ruukilaavâ heivitmist já čanosjuávhui oovtâstpargoost . ” Lea šállošahtti ahte váidinproseassa lea bistán náge guhká . ” Lii vaidâlittee ete väidimproosees lii pištám návt kuhháá . Sámediggi lea evttohan , ahte Tukes guoskadivčče Roavvenjárgga hálddahusrievtti mearrádusa iežas lohpegeavadagas dan rádjai , go AHR:s oaččošeimmet áššái linjjá . Sämitigge lii iävtuttâm , ete Tukes heiviittiččij Ruávinjaargâ haldâttâhrievti miärádâs lopevuáháduvvâstis toos räi , ko AHR:st finniiččii ääšist linjim . Tukes ii leat ná dahkan . Tukes ij lah návt toohâm . Dál ruvkeeiseválddi doaimmat leat dagahan badjelmearálaš váivvi lobi ohccái , sámediggái , eiseválddiide ja bálgosiidda . Tääl ruukivirgeomâháá toimâ lii tovâttâm paijeelmiärášii vääivi love occei , sämitiigán , virgeomâháid já palgâsáid . Sávan , ahte mearrádusa mielde oktasašbargu Tukesiin ovdánivččii dakkárin , maid láhkaaddi lea dárkkuhan . Tuáivum , ete miärádâs mield oovtâstpargo Tukesáin ovdániččij tagarin , maid lahâasâtteijee lii uáivildâm . Sámediggi lea gárvvis oktasašbargui ruvkelága geatnegasvuođaid ollašuhttima dihtii ” , ságajođiheaddji Näkkäläjärvi linje . Sämitigge lii kiärgus oovtâstpaargon ruukilaavâ kenigâsvuođâi tevdim várás ” , saavâjođetteijee Näkkäläjärvi linjee . Riikkabeaivvit dohkkehedje miessemánus ruvkelága 169 § mieldásaš nuppástusa , man mielde Tukes sáhttá vuođustallon buori siva dihtii ohcci bivdagis málbmaohcanlobi dahje golledoidinlobi dohkkenáiggi joatkima dahje ruvkelobi dahje ruvkedorvvolašvuođalobi guoskavaš mearrádusas mearridit , ahte lobis dárkkálnuhtton doaibmabijuide sáhttit váidagis fuolakeahttá álgit čuovvumiin lohpemearrádusa . ” Ovdâskodde tuhhiittij vyesimáánust ruukilaavâ 169 § miäldásii nubástus , mon mield Tukes puáhtá agâstâllum suujâ tiet occee pivdemist malmâuuccâmlove teikâ kolletoidemlove vyeimistorroom juátkimân teikâ ruukilopán teikâ ruukitorvolâšvuođâlopán kyeskee miärádâsâst meridiđ , ete looveest ohtâlistum toimáid pyehtih väidimist peerusthánnáá riemmâđ lopemiärádâs nuávditmáin . ” Riikkabeivviid dahkan nuppástus lei hohppui ja sámediggi evttohii velá hálddahusváljagotti gullama oktavuođasge , ahte ovdal go ruvkelága álgit nuppástuhttit , vuordit AHR:a linjjá ruvkelága ollašuhttimis . Ovdâskode toohâm nubástus lâi ovdiláigásâš já sämitigge oovdânpuovtij vala haldâttâhváljukode kuullâm ohtâvuođâst-uv , ete ovdilko riemih nubástuttiđ ruukilaavâ , vyerdih AHR linjim ruukilaavâ olášutmist . Mu mielas riikkabeivviid mearrádus lei hohppui vuhtii váldimin AHR:a mearrádusa ” , dadjá ságajođiheaddji Näkkäläjärvi . Muu mielâst ovdâskode miärádâs lâi ovdiláigásâš , ko váldá vuotân AHR miärádâs ” , iätá saavâjođetteijee Näkkäläjärvi .