Biodiversitehtasoahpamuša suodji ovdána
Biodiversiteetsopâmuš syeji ovdán
Oassebeallečoahkkimii ja dan eará dáhpáhusaide oassálaste oktiibuot sullii 20 000 olbmo birra máilmmi 194 sierra riikkas .
Uásipeličuákkimân já ton miäldustábáhtussáid uásálistii ohtsis suulân 20 000 olmožid pirrâ maailm 194 sierâ staatâst .
Suopma oassálasttii čoahkkimii oassin Eurohpa Uniovnna delegašuvnna .
Suomâ uásálistij čuákkimân uássin Euroop Union delegaatio .
EU-riikkat hábmejedje oktasaš bealiváldima koordinašuvdnačoahkkimiinniset .
EU- staatah hämmejii ohtsii uáivil koordinaatiočuákkimijnis .
Oassebeallečoahkkimis eanemus ságastallamiid ja ráđđádallamiid gáibideaddji áššeollisvuohta guoskkai biodiversitehtasoahpamuša ruhtadeami ja stáhtaid ruhtadanoasi sierra soahpamušinstrumeanttain .
Uásipeličuákkimist äššiubâlâšvuotâ , mii vaatâi puoh enâmustáá savâstâlmijd já ráđádâlmijd , kuoskâi biodiversiteetsopâmuš ruttâdmân já staatâi ruttâdemuásán sierâ sopâmušinstrumentijn .
Ng. ovddidanriikkaid biodiversitehtadoaibmabijuid ruhtadeapmi ja doarjaga juohkašuvvan lea leamaš hástaleaddji ságastallanfáddá .
Nk. ovdedemenâmij biodiversiteettooimâi ruttâdem já torjuu juáhásem lii lamaš hástulâš savâstâllâmfáddá .
Oassebeallečoahkkin mearridii doallat fámus jagi 2012 sohppojuvvon ruhtadanmearrádusas ja duppalastit ovddidanriikkaide čujuhuvvon riikkaidgaskasaš luonddu máŋggahámatvuođa ruhtadeami jagi 2015 rádjai .
Uásipeličuákkim meridij anneeđ vyeimist ive 2012 sooppum ruttâdemmiärádâsis já kyevtkiärdásmitteđ ovdedemenâmáid čujottum aalmugijkoskâsii luándu maaŋgâhámásâšvuođâ ruttâdem ive 2015 räi .
Lassin oassebeliid roahkasmahtte doarjut eaktodáhtolaččat ng. ovddidanriikkaid luonddu máŋggahámatvuođa doarju fidnuid .
Lasseen uásipeelijd movtijdittii tuárjuđ rijjâtátulávt nk. ovdedemenâmij luándu maaŋgâhámásâšvuođâ tuárjoo projektijd .
Oassebeallečoahkkin árvvoštalai , ahte jahkásaččat luonddu máŋggahámatvuođa dorvvasteapmái geavahuvvo máilmmiviidosaččat 1,3 miljárdda dollara ( s. 1,07 miljárdda euro ) . ”
Uásipeličuákkim miäruštâlâi , ete ihásávt luándu maaŋgâhámásâšvuođâ turviimân kevttih maailmvijđosávt 1,3 miljard dollárid ( n. 1,07 miljard eurod ) . ”
Lea čielggas , ahte luonddu máŋggahámatvuođa dorvvasteapmi gáibida lasseruhtadeami ja EU:a ja eará industrialuvvan stáhtaid ekonomalaš doarjaga ovddidanriikkaide .
Lii čielgâs , ete luándu maaŋgâhámásâšvuođâ turvim váátá laseruttâdem já EU já eres ráhtulâšvuođâlum staatâi ekonomâlii torjuu ovdedemenâmáid .
Industrialuvvan riikkain lea maid stuorra ovddasvástádus luonddu máŋggahámatvuođa dorvvasteamis máilmmiviidosaččat .
Ráhtulâšvuođâlum enâmijn lii meid stuorrâ ovdâsvástádâs luándu maaŋgâhámásâšvuođâ turviimist maailmvijđosávt .
Jos ovddidanriikkaid luonddu máŋggahámatvuohta ain geahppána , das lea globála váikkuhus máilmmi lundui , ekonomiai , olbmuid dearvvasvuhtii ja dálkkádatnuppástussii .
Jis ovdedemenâmij luándu maaŋgâhámásâšvuotâ juátká hiäjusmem , tast lii maailmvijđosâš vaikuttâs luándun , ekonomian , ulmui tiervâsvuotân já šoŋŋâdâhnubástusân .
Eanaspáppa luonddu máŋggahámatvuođa dorvvasteapmi gáibida buohkain doaimmaid ” , ságadoalli Klemetti Näkkäläjärvi gávnnaha .
Eennâmpáálu luándu maaŋgâhámásâšvuođâ turvim váátá puohâi tooimâid ” , saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi paahud .
Ságastallama bohciidahtii maid artihkkal 8(j)-bargojoavkku ruhtadeapmi .
Savâstâllâm tovâttij meid artikkâl 8(j)-pargojuávhu ruttâdem .
Guhkálaš ságastallamiid maŋŋá riikkaidgaskasaš artihkkal 8(j)-bargojoavkku bušeahtta váldojuvvui oassin oppa soahpamuša bušeahta . ”
Kuhes savâstâlmij maŋa aalmugijkoskâsii artikkâl 8(j)-pargojuávhu budjet valdui uássin oles sopâmuš budjet . ”
Dát lea hui dehálaš mearrádus .
Taat lii hirmâd tehálâš miärádâs .
Ovdal buot soahpamušoassebealit eai leat ruhtadan riikkaidgaskasaš 8(j)-bargojoavkku .
Ovdil puoh sopâmušuásipeleh iä lah ruttâdâm aalmugijkoskâsii 8(j)-pargojuávhu .
Artihkkal lea guovddáš oassi biodiversitehtasoahpamuša ja buot stáhtain lea ovddasvástádus eamiálbmogiid árbevirolaš dieđu dorvvasteamis .
Artikkâl lii biodiversiteetsopâmuš tehálâš uási já puoh staatâin lii ovdâsvástádâs algâaalmugij ärbivuáválii tiäđu turviimist .
Mearrádus buktá maid jotkkolašvuođa ja buktá buorebut ovdan riikkaidgaskasaš oktavuođa čatnašumi eamiálbmogiid vuoigatvuođaid dorvvasteapmái ” , sámedikki delegáhtat Näkkäläjärvi , Tapiola ja Heikkuri illudit ovttanjálbmái .
Miärádâs puáhtá meid jotkuuvâšvuođâ já tiädut aalmugijkoskâsii ohtâvuođâ čonâdâttâmvuođâ algâaalmugij vuoigâdvuođâi turviimân ” , sämitige delegaatih Näkkäläjärvi , Tapiola já Heikkuri ilodeh oovtmielâlávt .
Biodiversitehtasoahpamuša hálddahusčálli Braulio Ferreira de Souza Dias muitaleamen biodiversitehta suodjaleami mearkkašumis
Biodiversiteetsopâmuš haldâttâhčällee Braulio Ferreira de Souza Dias muštâlmin biodiversiteet suojâlem merhâšuumeest
Govva : sámediggi .
Kove : sämitigge .
Čoahkkimis gieđahallojuvvui maid biodiversitehta dilli .
Čuákkimist kieđâvuššii meid biodiversiteet tile .
Fuolastahtti lea , ahte biodiversitehta gefo ain , erenomážit mearraluondu ja korállaoazit .
Huolâstuttee lii , ete biodiversiteet kiävhu ain , eromâšávt merâluándu já kooraalkáárguh .
Čoahkkimis dohkkehuvvojedje guokte ođđa viiddes árktalaš mearraguovllu mearraluondduset dáfus mávssolaš guovlun .
Čuákkimist tuhhiittii kyehti uđđâ vijđes arktâlii merâkuávlu merâluándus peeleest mávsulâš kuávlun .
Mielde leat juo ovdal nammaduvvon ovcci Ruošša guovločáziid mávssolaš guovllu . ”
Mieldi láá jo ovdil nomâttum oovce Ruošâ kuávlučaasij mávsulâš kuávlu . ”
Mearaid suodjaleapmi erenomážit árktalaš guovllus lea mearkkašahtti ášši , muhto hui hástaleaddji dálkkádatnuppástusa , mearrajieŋa suddama ja riikkaidgaskasaš politihkalaš ja ekonomalaš dili geažil .
Meerâi suojâlem eromâšávt arktâlii kuávlust lii merhâšittee mutâ hirmâd hástulâš šoŋŋâdâhnubástus , merâjieŋâ suddâm já aalmugijkoskâsii pooliitlii já ekonomâlii tile tááhust .
Árktalaš mearraluonddu dorvvasteapmi lea hui mearrideaddji ášši máŋgga árktalaš eamiálbmogii ja suodjaleami berre ain ovddidit .
Arktâlii merâluándu turvim lii eromâš merhâšittee maaŋgáid arktâlijd algâaalmugáid ja suojâlem kalgeh ovdediđ ain .
Dat , mo dát mávssolaš mearraguovllut suodjaluvvojit , báhcá čoavdinláhkai boahttevuođas ” , Pertti Heikkuri ja Nilla Tapiola oaidniba .
Tot , maht taid mávsulijd merâkuávluid suojâleh , páácá čuávdimnáál puátteevuođâst ” , Pertti Heikkuri já Nilla Tapiola uáiniv .
Oassebeallečoahkkimis lea ságastallon viidát maid biodiversitehta ja dearvvasvuođa gaskasaš oktavuođas .
Uásipeličuákkimist láá savâstâllâm vijđáht meid biodiversiteet já tiervâsvuođâ koskâsii ohtâvuođâst .
Afrihkás bohciidan ebola-kriisa lea dahkan ášši hui áigeguovdilin . ”
Afrikast šoddâm ebola-kriisâ lii toohâm ääšist uáli äigikyevdil . ”
Lea buorre , ahte biodiversitehtasoahpamuša oktavuođas lea giddejuvvon fuopmášupmi dearvvasvuođa ja luonddu gaskasaš oktavuhtii .
Lii pyeri , ete biodiversiteetsopâmuš ohtâvuođâst láá kiddim huámmášume tiervâsvuođâ já luándu koskâsii ohtâvuotân .
Eamiálbmogat , mat ellet luonddus , leat vuosttas indikáhtorat muitaleamen luonddu dilis , dasgo luondduroasut nugo dálkkádatnuppástus čuhcet eanemus aiddo daidda , ja álbmogiid buresveadjin lea čatnagasas luonddu máŋggahámatvuhtii ja buhtisvuhtii ” , Klemetti Näkkäläjärvi deattuha .
Algâaalmugeh , kiäh eellih luándust , láá vuossâmuuh indikaattoreh luándu tiileest tastko luándumoivášmeh , tego šoŋŋâdâhnubástus , čyecih enâmustáá eidu tooid já aalmugij pyereestvaijeem lii čonnâsâm luándu maaŋgâhámásâšvuotân já putesvuotân ” , Klemetti Näkkäläjärvi tiädut .
COP 12-čoahkkima váldotemá lei biodiversitehta ja suvdilis ovdáneapmi .
COP 12-čuákkim válduteema lâi biodiversiteet já killeel ovdánem .
Stuorra hástalussan lea , mo biodiversitehta suodjaleapmi váldojuvvo oassin ON:a suvdilis ovdáneami ja geafivuođa geahpedeami ulbmiliid .
Stuorrâ hástusin lii , maht biodiversiteet suojâlem váldoo uássin OA killeel ovdánem já kievhivuođâ meddâlistem uulmijd .
Suopma lágidii guokte dáhpáhusa oassebeallečoahkkima oktavuođas , main bohte ovdan maid eamiálbmogiid vuoigatvuođat .
Suomâ ornij kyehti miäldustábáhtus uásipeličuákkim ohtâvuođâst , main pottii oovdân meid algâaalmugij vuoigâdvuođâh .
Vuosttas dáhpáhus gieđahalai Eurohpa Ruoná avádaga oktasašbarggu ja birassuodjaleami mearkkašumi ráfis .
Vuossâmuš miäldustábáhtus kieđâvušâi Euroop Ruánáá stiellâs oovtâstpargo já pirâssuojâlem merhâšume ráávhust .
Ruoná avádat johtá Eurohpa čađa Jiekŋamearas Gaskamerrii .
Ruánáá stielâs jotá Euroop rasta Jieŋâmeerâst Koskâmeerân .
Oppa Suoma nuortarádjá gullá Ruoná avádahkii ja sámediggi oassálastá maid Ruoná avádaga oktasašbargui .
Ubâ Suomâ nuorttârääji kulá Ruánáá stielâsân já sämitigge uásálist meid Ruánáá stiellâs oovtâstpaargon .
Dáhpáhusa ságadoallin lei riikkabeaialmmái Pekka Haavisto .
Tábáhtus saavâjođetteijen lâi aalmugovdâsteijee Pekka Haavisto .
Riikkabeaialmmái Pekka Haavisto ja sámedikki ságadoalli Klemetti Näkkäläjärvi .
Aalmugovdâsteijee Pekka Haavisto já sämitige saavâjođetteijee Klemetti Näkkäläjärvi
Govva : Sámediggi .
Kove : Sämitigge .
” Oassebeallečoahkkin lea dehálaš dáhpáhus , dasgo eamiálbmogiin lea duođalaš vejolašvuohta váikkuhit .
” Uásipeličuákkim lii tergâdis tábáhtus , ko algâaalmugijn lii puigâ máhđulâšvuotâ vaikuttiđ .
Dasge lea iežas váikkuhus , ahte sámit oidnojit čoahkkinbáikkiin .
Tast-uv láá vaikuttâsâidis , ete sämmiliih uáinojeh čuákkimsoojijn .
Lassin čoahkkimat addet vejolašvuođa fierpmáiduvvat ja jurdagiid sáhttá lonuhit viidásabbotge luonddusuodjaleamis ja buohkaide oktasaš luonddu dilis sihke eamiálbmogiid ja sámiid vuoigatvuođain ” , Nilla Tapiola ja Pertti Heikkuri deattuheaba .
Lasseen čuákkimeh adeleh máhđulâšvuođâ viärmádâttâđ já jurduid puáhtá lonottiđ vijđásubboht-uv luándusuojâlmist já puohháid ohtsii luándu tiileest sehe algâaalmugij já sämmilij vuoigâdvuođâin ” , Nilla Tapiola já Pertti Heikkuri tiäduttává .
Govva : sámediggi
Kove : Sämitigge
Čuovvovaš biodiversitehtasoahpamuša oassebeallečoahkkin COP 13 mearriduvvui ordnejuvvot Meksikos Los Cabosa gávpogis skábmamánus 2016 .
Čuávuvâš biodiversiteetsopâmuš uásipeličuákkim COP 13 meridui orniđ Meksikost Los Cabos kaavpugist skammâmáánust 2016 .
Meksiko vuovdala čalbmáičuohcci vugiin čuovvovaš COP 13 – oassebeallečoahkkima . ”
Meksiko markkânistij uáli fijnáht čuávuváá COP 13 – uásipeličuákkim . ”
Meksiko hálida lágidit čuovvovaš oassebeallečoahkkima , dasgo Meksiko luonddu máŋggahámatvuohta lea hui rikkis .
Meksiko haalijd orniđ čuávuváá uásipeličuákkim , tastko Meksiko luándu maaŋgâhámásâšvuotâ lii hirmâd riges .
Meksiko lea čatnasan suvdilis ovdáneapmái ja biodiversitehta suodjaleapmái .
Meksiko lii čonâdâttâm killeel ovdánmân já biodiversiteet suojâlmân .
Dálkkádatnuppástusa caggan ja biodiversitehta dili fuotnáneapmi leat áššit , maid galgá dikšut dalán .
Šoŋŋâdâhnubástus coggâm já biodiversiteet hiäjusmem láá ääših , maid kalgeh tipšođ ájáttâlhánnnáá .
Biodiversitehta stuorámus áitta lea geafivuohta , ” ministtar Abud muitalii dieđihandilálašvuođas 15.10.2014 Meksiko birassuodjalanulbmiliin .
Biodiversiteet stuárráámus uhke lii kievhivuotâ , ” minister Abud muštâlij tieđettemtilálâšvuođâst 15.10.2014 Meksiko pirâssuojâlemuulmijn .
Čoahkkima buot mearrádusat gávdnojit
Čuákkim puoh miärádâsah láá
biodiversitehtasoahpamuša siidduin
biodiversiteetsopâmuš siijđoin
giela olgguldas hámi dárkkisteami maŋŋá .
kielâhäämi tärhistem maŋa .