Suopma oaččui ávžžuhusaid buoridit sámiid vuoigatvuođaid Suomâ finnij avžuuttâsâid pyerediđ sämmilij vuoigâdvuođâid ON:a ekonomalaš , kultuvrralaš ja sosiálalaš rivttiid komitea attii 28.11.2014 Supmii ávžžuhusaid beavttálmahttit ekonomalaš , sosiálalaš ja kultuvrralaš vuoigatvuođaide guoski konvenšuvnna ( ESK-soahpamuš ) ollašuhttima . OA ekonomâlij , sosiaallij já čuovviittâslij vuoigâdvuođâi komitea adelij 28.11. 2014 Suomân avžuuttâsâid pehtilittiđ ekonomâlijd , sosiaallijd já čuovviittâslijd vuoigâdvuođáid kyeskee almossopâmuš ( TSS-sopâmuš ) olášuttem . Komitea bargun lea bearráigeahččat soahpamuša ollašuhttima . Komitea pargon lii kocceeđ sopâmuš olášuttem . Suopma lea addán mearreáiggeraportta soahpamuša ollašuhttimis jagis 2011 . Suomâ lii adelâm meriäigiraapoort sopâmuš olášutmist ive 2011 . Suopma lea ratifiseren soahpamuša jagis 1976 . Suomâ lii ratifisistâm sopâmuš ive 1976 . ESK-soahpamuša 1 artihkkal dáhkida álbmogiidda iešmearridanvuoigatvuođa . TSS-sopâmuš 1 artikkâl täähid almugáid jiešmeridemvuoigâdvuođâ . Soahpamuša arthkkal 15 dáhkida juohkeoktii vuoigatvuođa oassálastit kultureallimii , návddašit dan ovdduin sihke návddašit dieđalaš , čálalaš dahje dáiddalaš buktagiiddis vuoiŋŋalaš ja materiálalaš ovdduide fállojuvvon suojis . Sopâmuš artikkâl 15 täähid juáhážân vuoigâdvuođâ uásálistiđ kulttuurelimân , navdâšiđ ton hiäđuin sehe navdâšiđ tieđâlij , kirjálij teikâ taaiđâlij pyevtittâsâidis jiegâlij já aamnâslij hiäđoid adelum syejeest . Komitea gieđahalai ávžžuhusainis sámekultuvrra otnádili Suomas ESK-soahpamuša čuovggas ja attii máŋggaid sámiide guoski ávžžuhusaid . Komitea kieđâvušâi avžuuttâsâinis sämikulttuur tááláá tile Suomâst TSS-sopâmuš čuovâst já adelij maaŋgâid sämmilijd kyeskee avžuuttâsâid . Komitea anii loahpalaš árvalusainis positiivvalažžan , ahte stáhtaráđđi lea dohkkehan doaibmabidjoprográmma sámegielaid ealáskahttima várás . Komitea oonij loppâjuurdâpuáttusijnis positiivlâžžân , ete staatârääđi lii tuhhiittâm toimâohjelm sämikielâi iäláskittem várás . Komitea ávžžuhii Suoma jođálmahttit ILO 169-soahpamuša ratifiserenproseassa . Komitea avžuuttij Suomâ huáputtiđ ILO 169-sopâmuš ratifisistemproosees . Komitea ávžžuhii Suoma váldit atnui áššáiheivvolaš doaibmabijuid , maiguin sáhttá vástidit dálkkádatnuppástusa buktin negatiivvalaš váikkuhusaide sámiid eanaguovlluide ja resurssaide . Komitea avžuuttij Suomâ väldiđ kiävtun hiäivulijd tooimâid , moiguin pyehtih västidiđ šoŋŋâdâhnubástus pyehtim negatiivlijd vaikuttâssáid sämmilij eennâmkuávlun já resurssáid . Komitea mielde Suopma galgá figgat sámiid dihtui vuođđuduvvi ovdamiehtamii ovdalgo priváhta fitnodagaide addojuvvo vuoigatvuohta ávkkástallat sámiid ruovttuguovllu luondduresurssaiguin . Komitea mield Suomâ kalga viggâđ sämmilij tiätun vuáđuduvvee munemietâmâšân ovdil ko ovtâskâs finnoduvváid adeluvvoo vuoigâdvuotâ ávhástâllâđ sämikuávlu luánduresurssijguin . Sámiid vuoigatvuohta oamastit eatnama ja ávkkástallat iežaset luondduresurssaiguin galgá dáhkiduvvot dárbbašlaš láhkamearrádusaiguin ja hálddahusain . Sämmilij vuoigâdvuotâ omâstiđ eennâm já ávhástâllâđ luánduresurssijguin kalga tähiduđ tárbulii lahâaasâtmáin já haldâttuvváin . Komitea ávžžuha Suoma sihkkarastit sámegielaid ealáskahttinprográmma beaktilis ollašuhttima dorvvastemiin prográmma ollašuhttimii doarvái resurssaid sihke lasihemiin oahpaheaddjiid meari . Komitea avžuut Suomâ visásmittiđ sämikielâi iäláskittemohjelm pehtilis olášuttem turviimáin ohjelm olášutmân tuárvi resurssijd sehe lasseetmáin máttáátteijei mere . Komitea maid ávžžuha Suoma sihkkarastit oahpahusa oažžuma sámegielaiguin sámiid ruovttuguovllus ja dan olggobealde , vai sámiid kultuvrra sáhttá seailluhit , suodjalit ja ovddidit . Komitea meid avžuut Suomâ visásmittiđ máttááttâs finnimvuođâ sämikieláid sämikuávlust já ton ulguubeln , vâi pyehtih siäiluttiđ , suojâliđ já ovdediđ sämmilij kulttuur . Komitea ávžžuhusat čohkkejuvvojit sámedikki ruoktosiidduide go daid jorgalusat gárvvásmuvvet . Komitea avžuuttâsâid noreh sämitige päikkisijđoid talle ko toi jurgâlusah valmâštuveh . Suoma čuovvovaš mearreáiggeraporta konvenšuvnna ollašuhttimis addojuvvo skábmamánus 2019 . Suomâ čuávuvâš meriäigiraapoort almossopâmuš olášutmist adeluvvoo skammâmáánust 2019 . Komitea bivdá Suoma raporteret das , maidda doaibmabijuide dat lea álgán dáid ávžžuhusaid ollašuhttima dihte . Komitea pivdá Suomâ raportistiđ tast , mooid toimáid tot lii riemmâm tai avžuuttâsâi olášuttem várás . Komitea loahpalaš árvalusat ja ávžžuhusat ( eaŋgalasgillii ) Komitea loppâjuurdâpuáttuseh já avžuuttâsah ( eŋgâlâskielân ) Komitea jagis 2007 addin ávžžuhusat gávdnojit dáppe Komitea ive 2007 adelem avžuuttâsah láá tääbbin Sámedikki jagi 2010 cealkámuš ESK-soahpamuša ollašuhttimis Sämitige ciälkkamuš TSS-sopâmuš olášutmist ivveest 2010 Liŋka Suoma mearreáiggeraporttaide Liŋkkâ Suomâ meriäigiraportáid