Tuperna Møller	Kalaallisut A	Tippu Kristensen
3.A	Allaaserinninneq	HTX	
13.09.10		San. Ilinn.

{Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} 
{Atuagagdliutini}${orto,old|Atuagalliutini} allaatigisat marluk tassalu {”Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} atorunnaarli” aammalu {”Kâgssagssûp}${orto,old|Kaassassuup} kaavittarnera attatiinnartariaqarpoq” pillugit erseqqissaassaanga isumaliutersorlungalu.
{“Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} atorunnaarli” {Atuagagdliutini}${orto,old|Atuagalliutini} marlunngorneq maajip {tallimaanni}${phon,n,2-1|tallimaani} 2009-mi, saqqummersinneqarsimasumi qupperneq 14-imi allaaserineqarsimavoq. Allaatigisap pingaarnertut imarivaa Nuummi ilinniarnertuunngorniartut Rena Heilmann 3.O-meersoq aammalu Tina Kûitse 3.Q-meersoq siunnersuummik nassitsisimammata, tassalu ullormi ilinniarnertuunngorluni naammassinninnermi {Kâgssagssûp}${orto,old|Kaassassuup} qiperukkap bronzemik kuisap kaavinneqartarnera unitsittariaqartoq, taarsiullugulu taamani namminersornerusut massakkut namminersortut allaffeqarfissuata eqqaani erfalasulerfiit ilinniarnertuunngorluni naammassinninermi kaavinneqartarnissaat siunnersuutigalugu. Isumaqaramik juunip {21-ni}${num,ord,0-dot|21.-ni} 2009 namminersornerup eqqunneqarnerani erfalasulerfiit kaavinneqartalernissaat tulluarnerusoq. 
Renakkut Tinallu toqqammavigivaat oqaluttuatoqaq {Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} iliarsuk meeraqatiminit uumisaarneqartartoq Pissaap Inuaniinnermi kingorna pissatsinnermini nukini atornerlummagit, aammattaarlu oqaluttuap ilaani arnamik pinngitsaaliisimanera eqqaallugu. “Nukini atornerlussimagai isumaqarpugut”, Tina Kûitse allaatigisami taama oqarpoq, aammattaarlu apeqquteqarluni: “Nukeqarnera pissutigalugu kaavittassavarput, imaluunniit nukiminik atornerluisimanera pissutigalugu kaavittassavarput?”. Taakkuattaaq isumaqarput {Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} sinniisorissallugu ullutsinni naleqqutinngitsoq, namminnermi isumaqarput siornatigut pisimasut ajortut tunullugit ingerlarusunnerullutik,  pisut pereermata siumut isigigunik pitsaanerutillugu, imaanngikkaluartorli ajornartorsiutinik qimarratiginnillutik siumuinnaq isigiumallutik. Pissusitoqqat qimallugit nutaamik ullutsinnut naleqquttumik pissuseqartoqartariaqalernera ilinniarnertuunngorniat isummersuutigaat. Ilinniarnertuunngorniarfimmilu 3.g-mi ilinniartut annertuumik isumaqatigiinngissutigilersimavaat {Kâgssagssummik}${orto,old|Kaassassummik} atorunnaarsitserusunneq.
        {“Kâgssagssûp}${orto,old|Kaassassuup} kaavittarnera attatiinnartariaqarpoq” {Atuagagdliutini}${orto,old|Atuagalliutini} quppernermi tassanittaaq allaatigineqarpoq. Allaatigisap pingaarnertut imarivaa Nuummi ilinniarnertuunngorniarfimmi ukioq kingulleq ilinniartup Marie Kahling 3.Q-meersup, ilinnarnertuunngorluni naammassinninnermi {Kâgssagssumik}${orto,old|Kaassassummik} {kaaviittarnerup}${typo,i,2-1|kaavittarnerup} unitsinniarneqarneranut isummersuummik akerliunera. Mariep akerliunerminut tunngavilersuutigivaa ilinniarnertuunngorunik {Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} piinnarlugu avissaartuutilinnginnissap  angunissaa. {Kâgssagssûp}${orto,old|Kaassassuup} kavittarnera Mariep atuutsiinnarusunneruaa, ullormi ilinniarnertuunngorlutik naammasinniffissaminni tassani nuannisarnissaq aserorneqaqqunagu, tassami naammassigunik allat {ilinnianertuunngortut}${typo,r,0-1|ilinniarnertuunngortut} siulii assigalugit {Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} kaavittussaassagamikku. Marie isumaqarpoq oqallinneq pisariaqanngikkaluartoq kisiannili akerlianittaaq oqarluni: “Oqallinneq ajunngilluinnarpoq, ilinnianermilli naammassinninnermi ataatsimuunnginnissarput isumaqanngitsutut isumaqarfigaara” .  Aammalu oqaluttuatoqqami pisut ilaat pissutigalugit {Kâgssagssummik}${orto,old|Kaassassummik} kaavittarnerup atorneqarunnaarnissaa ingasappallaarnerarpaa, assersuutigivaalu {Kâgssagssummik}${orto,old|Kaassassummik} kaavittarunnaassagunik aamma Katuamut iserumajunnaassanerlutik, katuap ilisarnaataa saaffiginnittarfiup qulaani nivinngarsimanera pissutigiinnarlugu. 
   Allaatigisat marluk taakkua tamaasa isumaqatigisinnaavakka siullermik isumaqarpunga {“Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} atortunnaarli”-mi nassitsisut tunngavilersuilluarnerusut, Rena Heilmann Tina Kûitselu isumaqarput namminersulernerup atuutilernerani inuiaqatigiit nutaamik eqqarsartariaqalersugut. {Kâgssagssûp}${orto,old|Kaassassuup} oqaluttuatoqqap imarisaasa ajortortai ilinniarnertuunngorniat Rena Tinallu atorunnaarsinneqarnissaanut toqqammavigivaat, isumaqaramik maligassiuinerlunnerusoq {Kâgssagssûp}${orto,old|Kaassassuup} akiniaalluni toqoraanera aammalu atornerluinera. {Taammaammat}${typo,m,2-1|Taamaammat} ilinniarnertuunngorniat namminersornerup eqqunneqarnerani {ilinnianertuunngorluni}${typo,0-r|ilinniarnertuunngorluni} naammassinninnermi tasissiuteriarluni erfalasulerfiit {kaavinneqartarnissaaat}${typo,a,3-2|kaavinneqartarnissaat} piukkunneruaat, erfalasulerfiit Renap Tinallu takorloorsimagunarpaat {Kâgssagssuttulli}${orto,old|Kaassassuttulli} “ajortigisumik” oqaluttuassartaqannginnerat (ajortortai eqqarsaatigissagaanni). Ilinnianertuunngorniat pissusitoqqanik ingerlatitseqqiineq namminersornerup eqqunneqarnissaani tulluanngissorivaat, isumaqarpunga ilinniarnertuunngorniat isumaqartut periuutsimik {ullutsini}${typo,t-ts|ullutsinni} naleqquttumik nutaamik ingerlalerutta aamma nunarput {ingerlalluanerulissasoq}${typo,0-r|ingerlalluarnerlissasoq}. 
      Renap Tinallu isummersuutaat qulaani isumaqatigilluarsinnaavakka, isumaqarama oqaluttuatoqqat pissusitoqqagullu puigunngikkaluarlugit, aamma uagut kinguariinni kingulliit {ilaaniittuugusut}${infl,methatese,gusut-sugut|ilaaniittuusugut} nutaaliorsinnaasugut ullutsinnut pissutsinik naleqquttunik. Tassami pissutsit iliuutsillu ukiut tamaasalusooq allanngoriartorput ukiumiit ukiumut ineriartorlutik nutaanngortuaannartuusillutik,taamaammat inuiaqatigiit iluanni {naleqqussartuannarnissaput}${typo,0-r|naleqqussartuaannarnissarput} pisariaqartoq isumaqarpunga, peqqinnartumik nukissaqarfiusumillu inuiaqatigiit iluanni {ineriarortoqassappat}${typo,t,0-1|ineriartortoqassappat}.
           Aappaatigulli uagut kalaallit pissusitoqqanik ileqqutoqqanillu {kingornusinikuusugut}${typo,s,1-2|kingornussinikuusugut} ullormiit ullormut pissutsinik tassanngaannaq {allanngortitinissarput}${typo,t-ts|allanngortitsinissarput} tarnitsinni peeruminaatsuusoq isumaqarpunga. Assersuutigiinnarlugu ileqqoraarput Lutherikkunnut uppertuusugut juulli ukiut tamaasa upperisatsinnut atatillugu nalliussisaratsigu, juullertarnerlu ilaqutariippassuarni nuannaarnermik, pilluarnermik ataatsimuualaarfiusumillu {nalliussineqatarpoq}${typo,0-r|nalliussineqartarpoq}, taamaammat isumaqarpunga ileqqutoqqanik qimakkuminaatsitsisuusugut taamaattussaannartullu pissutsit/ileqqut isigilertarivut peroriartornitsinni ilitsoqqussavut. Isumaqarpungalu uagut kalaallit nutaamik misiliinissamut tamatigut nangaaqqaartartugut ersissuteqartutut illuta, pissutaasannguatsiarpoq misiligassap nutaap kingunerisinnaasai ajortut kisiisa eqqarsaatigineqarnerusarneri {ajunngitsoortaanik}${typo,o,2-1|ajunngitsortaanik} eqqarsarneq salliunnagu, taamaammat misilitassamik nutaamik misiliisimariarluta qanoq nutaamik misiliilluni {iliuaqutaatigisinnaanera}${typo,i,1-0|iluaqutaatigisinnaanera} takusinnaalertarparput, immitsinnullu aatsaat tassani misilitassanut nutaanut misiliinissamut tatiginerulernerput qaffaamisarluni.   
             Ilinniakkamik naammassinninnermi {Kâgssagssûp}${orto,old|Kaassassuup} tasissiuteriallaataa kaavinneqartartup oqariartuutigigunarpaa, {Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} iliarsunnguaq meeraalluni {nunaqqatinimit}${typo,nimit-minit|nunaqqatiminit} ikkataajuartoq nikagisaaqisorlu asasiata siunnersuinerani Pissaap {Inuanukanermi}${typo,r,0-1|Inuanukarnermi} kingorna pissatsinnermini sapersutut isigisaanikuulluni saperunnaarnerminik takutitsinera. Uagut kalaallit sapersutut immitsinnut isiginata, aammalu danskinit nunasiaataalerattali naqisimaneqarnermik sapersutut inissisimalernikuunerput isigisaajuarnerpullu qiperukkap taassuma eqqarsalersissinnaammatigut aamma uagut sapinngitsugut, angorusutarpullu piumassuseqarutta angusinnaagipput. Ilinniarnertuunngorlutik naammasinnikkaangamik tasissiuteriarluni {Kâgssagssummik}${orto,old|Kaassassummik} kaavittarnerup isumaa tassuuna imminermini kusanartuusoraara.
                 {“Kâgssagssûp}${orto,old|Kaassassuup} kaavittarnera attatiinnartariaqarpoq”-mi isumaqarpunga Marie Kahlingip toqqammavia kimeqannginnerusoq siuliani isummersortunit, Mariemmi ilinnianertuunngorunik {Kâgssagssûp}${orto,old|Kaassassuup} kaavinneqartarneranik illersuisut aammalu atorunnaarsitserusullutik illersuisut avissaartuutinnginnissaat pinngitsoortikkusuinnarlugu {ilinnianermik}${typo,0-r|ilinniarnermik} {naammaassinnittoqartillugu}${typo,a,2-1|naammassinnittoqartillugu} tasissiuteriarluni {Kâgssagssummik}${orto,old|Kaassassummik} kaavittarneq atuutsiinnarusunneruaa. Marielu allaatigisami isummersorami oqallinneq pisariaqannginnerariarlugu kingorna ajunngilluinnartutut nalilerpaa, isumaqarpunga {avissaartuunnissaamik}${typo,a,2-1|avissaartuunnissamik} pissuteqaannartumik akerliuniaannarnera pissutissaqanngitsoq {allatigisamimi}¢{typo,m-n;a,1-2|allaatigisamini} isummersornera paatsiveqanngitsutut immat. {Ilinnianertuunngorunik}${typo,0-r|Ilinniarnertuunngorunik} nuannisarusunnera paasinaraluarluni “ajortoqannginnisaaa” piinnarlugu akerliunera qalliinnarsiorsorinarpoq. {Allaatigami}${typo,der,saq|Allaatigisami} Mariep assersuutai {Kâgssagssummut}${orto,old|Kaassassummut} sanilliutissallugit tulluanngitsuupput, tassami Aningaaq Maliinalu taavalu qilaatip {Katua}¢{infl,0-a|Katuaa} (Katuaq) Katuap Nuummi Piorsarsimassutsikkut illorsuup ateqaataa assersuutigivai, Aningaaq Maliinalu qatanngutigiit atoqatigiinnermik imalik {Kâgssagssummut}${orto,old|Kaassassummut} iliarsummut tulluanngitsorujussuuvoq, aammalu siulitta qilaat nipilersuutigalugu atortarsimasaata {katua}¢{infl,0-a|katuaa} anaalerutaa allarluinnaalluni Katuamut ateqaataannaammat.
    Isumaqarpunga Renakkut Tinallu taamani {namminersonerup}${typo,0-r|namminersornerup} eqqunneqalernerani nukissanik nutaanik tunineqarsimasullusooq, tassami malunnarami nunatsinni siuarsaaqataarusussuseqarluartut nutaaliorususseqarlutillu. Ukiunimi kingullerni kalaallit ilinniagaqarlutik naammassisartut amerliartorput {aammallu}¢{typo,l-0|aammalu} qaffasinnerusumut ingerlaqqittalersut, ataatsimut isigalugu kalaallit imminnut tatiginninnerat arriikkaluamik qaffakkiartuaartoq malunnarluni. Taamaammat Renakkut Tinallu tamannattaaq nukissaqarlutik peqataaffigerusuppaat allaat ilinniarnertuunngorunik kaavitassamik {Kâgssagssuk}${orto,old|Kaassassuk} qiperukkap immaqa amerlasuunit {eqqarsaatigeqarneq}${typo,der|eqqarsaatigineqarneq} ajortup ajortortai eqqarsaatersuutigisimariarlugit atorunnaarsinnissaa siunnersuutigivaat, nutaamik eqqarsarneq pingaartinnerullugu.
       Isumaqarpunga inuusuttunit isumassarsiat oqallisissiat assigiinngitsut suli nunatsinni takussaanerusariaqartut, assersuutigalugu {Kâgssagssummut}${orto,old|Kaassassummut} tunngatillugu {Atuagagdliutini}${orto,old|Atuagalliutini} allaatigisat, allaatigisammi isummersornernik oqallinnermillu aallarniutaasarput allaat uisinneqartutut misigititsisinnaallutik. Taamaammat isumaqarpunga oqallittarnikkut isummersortarnikkut angorusutat ajunngitsumik siunertallit {anguniarnerqarnerat}${orto,r-0|anguniarneqarnerat} pitsaanerusumik {peqqisaarutamillu}${typo,s,1-2|peqqissaarutamillu} naammassineqarnissaat qaninnerusartoq. Nunarpummi aatsaat namminersuleqqammerpoq, nunarpassuarnit allanit naleqqiullugu nunasiaataanikuunerput ilaatigut peqqutigalugu inuiaqatigiit akornanni nammineersinnaassutsikkut kinguarsimaneruvugut, isumaqarpungalu nunanut allanut naleqqussassagutta nutaamik eqqarsarnikkut nunatsinni  nammineersinnaanerunissarput siuarsaaqataaffigisinnaallutigu.