Tuperna Møller 2.y Kalaallisut A 18.03.10 Ilinniartitsisoq: Atuakkamik misissueqqissaarneq HTX Juuaannannguaq J. Jensen San. Ilinn. Qooqa/Atuakkamik misissueqqissaarneq Atuakkiortoq: “Qooqa”-mik atuakkiartuuvoq atuakkiortoq kalaaleq Ole Brandt inuusoq 1918 toqullunilu 1981. Atuagaq 1971-simi saqqummeqqaarpoq, atuagaq naqinerteqarpoq “Atuakkiorfik”-mmit. Atuagaq qanganngulersoq kalaallimit allagaagami allattaasitoqqatut allanneqaqqaarsimagaluartoq allattaasitaatut allaqqinneqarsimavoq. Atuakkap ISBN-erivaa 87 558 0573 6. Atuakkiaq “Qooqa” pisimasuimmik tunngaveqartinneqarpoq. Naalisaaneq: Atuakkap “Qooqa”-p imarivaa qanga kalaallit Qooqakkut Mikisuluullu akiniaasarnerup unitsinnissaanut sulissuteqarnerat, Qooqakkut Mikisuluullu ataataai piniartorsuit Pikiulinnguarmiuusut sinngasigaallutik Saqumit Quliminiminngaanneersumit terlinganiit toqutaanerisa kingorna Qooqakkunnit eqqissineq sineriassuarmi pimoorullugu anguniarneqalersoq. Imaanik immikkoortukkaaraluni naalisaaneq: Immikkoortoq 1, q. 7-33 Apereersimalluni qerinnartoq Angerla, Aneeraq Quttorarlu ataatsimut sisamanik qilalugarsimapput. Pikiulinnguarmiullu pisussinnaasut tamarmik nuannaaqalutik sissamut aterput. Ileqqumisullu nukappiaqqat katillugit arfiniliusut sanileriiaallutik qilalukkat avatartaat eqqornaveersaarlugit miloriaqattaalerput, ilaatigut Qooqa Seeqqorlu ilaapput. Pikiulinnguarmiut ikioqatigiillutik pilareeramik illorujussuarminnut majuaapput, arnartatillu iggasereersimammata illorujussuat tipigialaalereersimavoq, qilalukkap sakiaminersui aapaartut orsorasaartorsuit inalukkanik killuinnakkanik ulillugit uutanik illuperaarlugit kingorna nerriserput. Qaarsilaarlutik angutit inersimasortai pinnguaammik qajaasaartuatsianngorput, nuannisartitseqalutik. Unnuup sinnera imminnut aliikkusersuullutik nuannisaqatigiipput. Ulloq taanna Qulumini nunallit qilalukkeralutik malersukkatik tammaalersimavaat. Pikiulinnguarmiullu piniartortaat sisamanik qilalugarsimasut Quluminimiut naapippaat. Pikiulinnguarmiut Quluminimiut pisaqanngimmata innersuukkaluarpaat ningitseqqullugit. Quluminimiut piniartortaat Saqu angerlaramik nereqataanngilarluunniit, ilami eqqumiigeqisaannik nipeqarani qarsortarluni aappillertarlunilu kiakkertarpoq. Pikiulinnguarmiut Quluminmiullu ileqqorisarsimavaat tullerunnartarlutik piliaminnut tapertaralugit. Pikiulinnguarmiullu tullerunnat pakalannik taasarsimavaat. Aasaq taanna Pikiulinnguarmiut pakalattariarsimallutik Saqup nukaa annilaarutigeqisaminnik toqungasoq naammattoorsimavaat, nunaqqataanullu kalerriuppaat, tamatumalu kingorna Saqu Pikiulinnguarmiut toqutsisutut pasillersimavai. Ukiaq taanna Pikiulinnguarmiut piniartorsuit pingasut pisaqamaqaat, Iginniarfinnguamilu akimmigartunik aataakutsoorsimallutik. Ukialernerinngooq tamaasa Quluminimiut umiat marlunngorlutik Pikiulinnguamut tikeraartarput nerersuarlutillu timersuataartarsimapput nuannisakutsoorlutik. Unnullu kingulleq iverfigerujaat, kingornalu Pikiulinnguarmiut akiniaallutik Quluminimiut angerlamut aallaraangata ingiaqatigalugit tikeraartarpaat, taamatorluinnarlu aliikkusersuullutik nerersuaartarsimapput. Tamannalu pissuseq ukiorpassuanngulersuni ileqqorilersimavaat. Ukiaq taanna Quluminimiut tikeraarlutik siulliusarmata utaqqigaluarlugit tikeraanngitsoorsimapput, kiisa sikuarsimavoq Quluminimiullu takkutinngitsoorlutik. Ukioreersoq Pikiulinnguarmiut piniartortaat Angerla, Aneeraq Quttorarlu piniariaannaqaat-aasiit. Quttoraq kisimi angisoorniarumalluni ilani oqarferiarlugit allamut sangusimavoq. Aqaguanilu Quttoraq suli tikinngitsoq ujaasigaluaramik nassaarinngitsoorpaat, ajunaarsimassangatiinnarpaallu naak qajartullaqqissorsuugaluartoq, Pikiulinnguarmiut Quttoqqallu ilaqutai Quttoqqap ajunaarnera aliasuutigeqaat. Kingorna Qulumimiut piniartortai Saqu Inukkarlu Pikiulinnguamut tikeriataarput, sunaaffa Pikiulersuup kangilernani paatinik nassaarsimariaramik Quttoqqap pigeqinammagit takutikkiartoraat. Pikiulinnguarmiullu paatit ilisarigujat tassavissuit Quttoqqap paatai. Saqup Quttoqqap ilaqutai aliasuttut takugaluarlugit kiaguttorsuanngorami sivitsunngitoq Inukkarlu tuaviukusukaaginnaq aallarput. Pikiulinnguarmiut Quttoraq maqaasigaluarlugu pissaqarluarlutik ukiipput. Aneeqqakkut Angerlalu Pikiulinnguarmiut kisiisa piniartigilerpaat, isumaqatigiissimappullu avissaarlutik piniartassanatik, avannarlitik taamak pallinniaruminaatsigisut nuannariunnaaramikkit, piniartarfiat nigorlugu piniariartalerput. Aneeraq taamak ingerlaruttorlutik qungatsimigut ajualersimagami angalasinnaajunnaarallarsimavoq, Angerlalu kisimi isumalluutaalerpoq. Aneeqqap uninnganerani Angerla kisimi aallartalerpoq, ullut ilaanni Angerla piniariarluni tikinngitsoorpoq, aqaguanut allaat nunaqqataasa nasikkaluarpaat, takuniaasussaralualu Aneeraq ajuangaarami iluamik nikippiarsinnaanani. Angerlap ernerata Qooqap nunaqqataasullumi Angerlap tikinngitsoornera aliasuutiginngitsuunngilaat. Ukiup ataatsip ingerlanerinnaani Pikiulinnguarmiut piniartortatik marluk annaagamikkit ernumaqaat. Ullullu ilaanni nipimik tusaasaqalerlutik takulerpaat Quluminimiut Tuttullip Niaqornaata silarliup tungaanut ingerlaartut, taakkualu nuannattorsuit Pikiulinnguarmiut nikallungaqaat. Aneerarlu ajuarpallaarunnaarsimagami aallarumatsaqaaq, aallaramilu Quluminiup tungaanut ingerlalluni. Uterpoq nikallungaqaluni pisaqarsimanani, sunaaffa Qulumini inoqanngeriarmat alakkarsimagaa nassaaralugillu Angerlap qajaata pisatai. Nunaqqatigiillu Quluminimiut pasitsaappaat piniartortatik toqussimagaat, Aneeqqallu ningiortamik Alliap isumaqatigippani Kangerluarsummut imaluunniit Imermiunut ukiiartorumalluni qinnuigaa, tamaani nunaqaannarunik iluartinneqarunnannginnamik. Nunaqatigiillu isumaqataalluariarmata Kangerluarsummut taamak nuuginnaqaat, tikikkamillu piliassaminnik ammasseripput unnuamut allaat, Aneerarlu aataarsuarnik pisaqamalluni. Taamaalillutik Kangerluarsummi nunataarnikut ukiussamut pilillutik aallartiinnaqaaq. Pikiulinnguaniikallaramillu aliasuutitik puigortutut ippaat, nuannarnermillu ullut taarserneqarallarput. Aasarissiinnartoq Kangerluarsummiut illuliorput, ukiussamullu piliniarluarlutik aallartereerput. Ilaatigut tuttunik, eqalunnik, arnartaalu qisussanik annertuunik katersipput orsukilliulissagaluarunik atugassaminnik, allaat ulannerussat sorlaannik quperlussarpassuarnik katersisoqarpoq, ukiussamullu piliniarluaqaat. Ullut ilaanni Aneeqqap ilaminut eqqaavaa nammineq isumaqarluinnarluni Quttoqqakkut Angerlalu ajunaarsimanngitsut kisiannili Quluminimiunit toqunneqarsimassasut, qajaatami pisatai Qulumini illup silataani nassaarisimagamigit. Apinissaalu sioqqullugu Kangerluarsummiut paarnartarluarsimapput, Alliattaaq arnartatik iluaqutsiullugit naasorpassuarnik katersisimapput. Qangatullu piliarpassuaqanngikkaluarlutik ukiussamut ernumarpiarunnaarput. Qooqakkut Mikisulullu ataatarunnikut tupinnaannartumik sukalasimaqaat siuariartupallallutillu, ilami inuusuttatik isumalluarnarsiartorsimammata ernumaneq ukiussamut annikilliallaqqippoq. Ullat ilaanni Alliaq silamut anillassimariarluni iserluni Aneeraq kalerreqaa qilalukkat anersaartorneri tusaasimallugit. Aneeqqallu sukorsertani sisamat suli nukimikkut inuutilaarmata nammineq naalissisarnissamininik paasitippai, oqaaqqissaariarlugillu avalaannaqaat. Ullorlu taanna Aneeraq sukorsertani ikiorsiullugit arfinilinnik nuannaarutigeqisaminnik qilalugarput, Pikiulinnguarmiuusimasullu qiissatigisaminnik mattattorallaripput. Ukiut aappassaa Kangerluarsummi ukiipput, ukiullu pingajussaanni Aneeqqap sukorsertami qilalugarniaqataanissaannut piukkunnarsimmata pisatsiorallarpai. Ukiut pingajussaani Aneeraq, sukorsertaallu Aneeqqap erneri Inequnaaluk Akullerlu, Qooqa Mikisulullu, Mikisuluup nukaa Saamik, Aneeqqallu nukarlequtaa Seeqqoq ilagalugit qilalugarniaramik tallimaraarput, sukorsertaat sisamat tamarmik immikkut pernarlutik. Qooqakkullu sukasarlutik aatsaat iluamik nukinissarlutik aallartipput. Ukioq illuanut saassimatsialersoq Aneeraq sukorsertatillu piniariarlutik aallartut, kingorna arnartaat Seeqqoq Saamillu angerlarsimaannartut qimussersiuleqaat, takkutileriallartut Saqu, Inukkaq Kaatualu. Saqup kamattorsuulluni angutitai apeqqutigai Alliallu piniariarnerarpai. Kangerluarsummiullu tikeraatik inussiarnisaarfigaat tuttunillu panertunik nerlerlugit, Saqup tuttup panertui takullugillu kamattorsuanngorpoq, oqalullunilu Kangerluarsummiut namminneq tuttunniarfigisartagartik aserorsimagaat piisatsilerlugu. Saqup Kangerluarsummiut piniartortai aqaguanut allaat tikinnissaannut utaqqigaluarpai, aqaguanilu suli tikinngitsut quii misissorlugit piliaqarluartut paasillugillu kamalluni Quttoqqakkut Angerlalu nassuerluni toqussimanerarpai, kingornalu piliaanik naammatsiivillutik tiguseriarlutik aallarput. Kangerluarsummilu piniartut tikimmata ersiortitaanikut ilatik oqaluttuuppaat, taamasillutillu uppernarsillugu Saqup piniartortarigaluatik sussuteqanngitsut toqussimagai. Sukorsertaallu aatsaat iluamik nukkissarlutik pissassarlutik aallarteqqikkaangamik. Qooqakkut Mikisulullu taamanikkut pissutsit malissagunikkit akiniussisussanngorput ataataminnik annaasaqarnertik pissutigalugu. Qooqalli suli timitik ineriartormata Mikisuluk akiniusserusukkaluartoq nangartarallarapaa. Kangerluarsummilu ukiut arlallit najugaqareerlutik piniagassakilliortalerput, taamaallutimmi Qooqakkut Mikisulullu isumataarsimallutik allamut nunasiumallerput piniagassaqarnerusumut, utoqqartatillu isumasioriarlugit Aneeqqap siunnersuutaanut piniagassanut angisuulimmut Attup Uummannaanut ammassereersimalerunik pileritsaannaqaat. Uummannamut ingerlaartillutik aqqutaani tupeqarmat niuffigaat, arnarlu qajartorsinnaalereersumik nukappiaaraatilik nukangasumillu panilik oqaluttuarpoq Saqumik atiliup uini Quluminimut nunaminut tikeraaqqusimagaa, aqaguanilu uiata uternissani naatsersuutigigaluaraa sulili tikissimanngimmat aliasoqaluni. Kangerluarsummiuujunnaartut pasitsaatiinnarpaat Saqup taanna angut toqussimassagaa, taakkualu naapitatik kisimiitissinnaannginnamikkit ilaliuppaat. Qooqallu taanna arnaq nulissiuppaa. Uummannami nunataartik alutoreqaat, inuusuttorsuillu angutit arfinillit Aneeqqap sungiusagai inerileqaat, Quttoraagaluup ernera Mikisuluk nukittuneqqusaannermi siuartuusalersimavoq, Qooqalu parrunnermi angumassaajunnaarsimalluni, sungiusaasuatalu tanngassimaarutigeqai. Silalu anorersuaraangat qaannat sungiusartarput qajartullaqqissorsuanngorumallutik. Immikkoortoq 2 , q. 34-60 Ukiut pingasussaat Uummannami ukiiginnaqaat, Aneeraq piniarunnaarsimavoq pisatsiorujuuginnalersimalluni, Qooqakkut sukorsertatik ilanngullugit piniartut arfineq-marlunngorsimapput, Uummannarmiullu ajorsaateqannguaratik inuupput. Mikisisuluk inerinnerminni Saqu puigunngilaa Qooqamullu akiniaajartornissani eqqaakulasarlugu, Qooqalli Saqup akiniaanerata assinganik akiniaaniarnani aalajangeqqavoq, isumaqarami taamatut akiniaaneq ingerlaannassappat ilaqutariippassuit qaqugumut eqqissiveqaratik inuujumaartut. Tamannalu qanoq nungutissallugu Qooqap eqqarsaatersuutigisaqaa, soorunami Mikisuluup piumasaa Saqumut akiniaanissaq pissaqqaarpaat kisianniliuna Qooqap namminneq nukitik sukalassusertillu atorlugit akinarusukkaa, makkua sakkut pinnagit terlinganeerinnittarnerlu. Aasaq taanna kiisami inusseqaat, umiat marlunnik piniartortallit naapippaat, kujataatungaanunngooq nutaarniartut. Taakkualu naapitatik oqaluttuarput aqqutaanni Qulumini unnuisimallutik, piniartortaanngooq Saqumik atilik Kangerluarsummiut tammaalersimallugit unnersimalluni, immaqagooq qimaasimasut. Kangerluarsummiukullu naapitaasa iluamik paasisimanngilaat sooq Saqup Kangerluarsummiukut tammaalersimagai. Mikisuluullu paasigamiuk suli Saqukkut Qulumini nunallit, akiniaanissaminik pileeritsaqqippoq-aasiit, Qooqalu isumaqarnerarpoq Saqu kisiat akiniassagitsik ilagisartagai pinnagit, taakkuami naalagarsiortittarsimassammagit ikioqqulluni. Uumannarmiut Saattup nalaanut qasigiarniariarput, piniartullu ileqqumissut pisaqarluaqaat, pisatik Saattunut tikiukkamikkit pillapput pisarnermisut nuannateqalutik. Sukorsertaallu Amajut Seeqqorlu qasigiarniarumallutik aallarnialermata pisinnaanngoreermata ilaasa nangartanngilaat, sukorsillu nuannaaqalutik aallaannaqaat. Pilallutik naammassisullu qaannat marluk tasamuuna nuipput sukorsertatik qiarsuataarlutilliukua. Tikikkamik qiiatigalutik oqaluttuarput qasigiartatik marluk Saqup tigusimagai qunusiaralugillu, Saqullu sukorsit ilaai sumi nunataarsimanersut apersorsimavai akimmannilu ingerlasimalluni. Oqaluttuareersimatsiartullu Qooqa, Mikusuluk Inequnaalullu sukkaannaq aallaaqaat sukorsertamik taasaata tungaanut, Saqu malikkasuarniarlugu. Qooqalu kiisami akiniaanialernermik oqallaataa aallarsaannaqaaq ilami malikkaanni. Sukorsertaasa inersimasortatik aallarsimatsiaannartut malluserpaat. Saqu Nunarsuup tungaanut qajartulluni qimaasuatsianngorpoq malugilerlugu malinneqalersimalluni. Qooqakkullu qajartullammassuugamik sukalallutillu Saqu angulertoqaat, Saqu qimaagaluarami qasuallaalerluni uniinnaqaaq. Qooqakkullu inuit arfineq-marluullutik Saqu nunamut pissuppaat, Qooqallu Saqu apersorpaa ilumut Mikisulullu ataatatik toqunnerai, nassuerlunilu sinngalluni toqussimanerarmagit tassanngaanniit akiniaaneq aallarteqaaq. Qooqallu ilani naalakkerpai Saqu toqoqqunagu, taamaalillutik toqutsinermik akiniaaneq unitsinniarsaralugu naammassinnikkusukkami, Saqullu pisatai toqutsissutigisimasaalu unaaq sequtseqqaarallarpaat. Saqup ilisimajunnaarnissaata tungaanut miloriuttaarlugu anniartippaat, ilisimajunnaarmallu Quluminut nunaqqataanut Saqu aaqqullugu kalerriiartorput ilaasa Saqu paarigallaraat. Qooqakkullu Quluminukarlutik Inukkaq qajartortoq naapikkamikku oqaluttuuppaat qanoq iliorsimanerlutik, Inukkallu taamaaliornerat ajoriffissaqartissimanngilaa namminnermi piumanngeruttorlutik Saqu maliinnartarsimagamikku qunugalu. Quluminimiullu Saqu aasimavaat, kingornalu Saqu qajartoqqissimanngilaq qajartorsinnaajunnarlugumi ajoqusingaatsiarsimammassuk, erneqarsimanngilaq ernersiaqaannarsimallunili. Kinguningaatsialu Saqu toqummat ileriarlugu Quluminimiut Saqup toqutsisarneranut akerliusut allamut nunalisimapput. Umiat inui ikinngutigillualikkatik neriorsuutertik eqquutsillugu utimut Uummannamut aqqusaarput. Qooqakkullu qanoq iliorsimanertik oqaluttuaraat, sinerissamilu ilaqutariinni angalasunilumi toqutsisarneq akiniussisarnerlu unitsinniarlugit anguniagaqarnerminnik aqqusaartut oqaluttuuppaattaaq. Tikeraavisalu Uummannarmiut siunertaat aamma namminneq pigiliukkumavaat. Taamaalilluni Qooqap taakkua Maniitsormiuusimasut ikinngusiutatik ikinngutigiilernertik naqissuserniarlugu panissani Angusalluup Maniitsormiut erneranut Aaqqiiumut pissamaatigitilerpaa, Qooqallu avataasaq kusanarluinnartumik Aneeqqamit sanaaq Aaqqiiumut usorsisimasumut tunniuppaa. Ukioq kaajallaqqimmat Uummannarmiut ikingutitaatik Maniitsormiut piniariarlutik kujavartertussat ilimagilersimavaat, inuusuttaatalu erinigeqaat. Ullullu ilaanni teqilluk nunaqarfiata kangerluanut pulasoq naammattooramikku piniarnialeqaat. Pigamik pigamik Amajut teqillumik pernaqaaq, teqillulerinermillu kalillugu nunaqarfimmi tungaanut aallarukkaallu pileriallaraat umiat nuereersimallutik taavaana aqqusaarlutik tikilersut. Maniitsormiullu tikimmata nerrillutillu aliikkusersuupput, Aaqqiiup Qooqap panissaa nuliarilerpaa, aammalu Aneeqqap ernerata nukarliup Seeqqup niviarsiaq Maniitsormioq pissiarilerpaa, taamaalillutillu nuannakkallaripput-aasiit. Qooqap Aaqqioq paatinik qisummik aappalaartumik Aneeqqap sanaavanik kusanarluinnartunik tunivaa, Aaqqiiorlu nuannaarluinnarluni oqalugiarneq ajoraluarluni oqalugiarpoq, sakiatsiami Qooqap anguniagaa namminnertaaq Maniitsormiuullutik anguniarumallugu, sumunngaraangamilluunniit siammarterumallugu. Ullaannguutilermatillu innariartukaapput. Uummannarmiut tikeraartutillu alianaatsorsioreeramik ataatsikkut Nassuttuumut tuttunniariarlutik aallaannaqaat. Taseralimmilu tupertorlutik aallarsimaarlutik, tupertoreeriaramillu piniartortaat qaannamik aallarput nataarnarniarlutik. Qooqalu angisoorsuarmik nataarnarpoq angingaarmat nalisineqanngitsumik, nataarnanik killukkut igareeramik sinneri panertinniarlugit isumagaat. Aasat arlaanni Taseralimmi nataarnereeramik Nassuttuumut tuttunniariarput. Tuttuniareerlutillu Taseralimmut tikeqqikkamik panertulipput, panersiisaa timersuutinik arlalinnik Isortormiut Aqqitsormiullu angutitai iligiillutik aammalu Uummannarmiut Maniitsormiullu iligiillutik unamiisaqattaartuatsianngorput. Qooqalu siulliup tulliugami akeqqatik nukittoorsuugami ajorsarteqattarpai, isiginnaartut nuannateqaat pissangallutillu. Sunaaffa Saqup ernersiarsua unammisuni tullinnguusimasoq, Qooqalu unammileramik annersinnertaqanngimik unammineq ingerlasussaq Saqup ernersiarsuata Qooqa tillummagu isiginnaartut tamakkerlutik aavaallateqaat. Qooqallu akeqqatik tamaasa paallugit ajorsatereeramigit, piliniaqatitik saallugit oqaluutilerpai neriulluni namminneq anguniagartik eqqissineq, akiniaanerunngitsoq aamma taakkua isumagalugu pigiliutissagaat, piliniaqataasullu isumaqataanerarlutik oqalupputtaaq. Taseralimmi aasat tamaasa inoqutigiikkaat piliniaqatigiittalerput imminnut aliikkusersuutiutigisarlutik. Immikkoortoq 3, q. 61-87 Ukiarsalermat sila anorlikujunniaannalersoq Mikisuluk nukaalu Saamik, Qooqa Inequnaalullu aaffanniarnialeqaat, pikeriarlutik aallaannaqaat. Aallareersimareerlutik tamarmik aavernik marloraaramik katillugit arfineq-pingasoraarlutik pisatik naammagiinnalerpaat. Unnuiffissarsioramillu aqagumut aamma piniariassagamik qilanaaqalutik innaapput, aqaguanilu Qooqa itileriallarpoq anorersualersimasoq, unnuiffitsillu unnuiffigeqqissagunikku iluamik oqquiffissaqannginnamik pisamik annersaat qimatuleriarlugit nassataqalaaginnarlutik imaq mallersorsuugaa angerlamut aallaannaqaat. Anorlersorsuanngoreermat avalatsigatik Qooqakkut isumaqatigiissimapput Mikisuluup nukki Saamik, Qooqallu Inequnaaluk nakkutigissagaat. Ingerlaartillutik anori sakkortusigaluttuinnarpoq taarsiartuinnalerlunilu, Qooqap Inequnaaluk alartaaserpaa. Ingerlaartillutillu malinnut qaarussaallattaalerput taamaalillutik Mikisulukkullu Saamillu Qooqakkut Inequnaalullu tammaalerpaat, angerlallu tungaanut ingerlaniaannarput qineraluarunikkit taarsisoortissammatik. Ilungersunartorsiorsinnaasarlutik sila taamaaginnarmat arlaanni oqquiffissarsioruttortut sila ersitallammat Inequnaaluup Uummannap qaqqaai ilisareratarpai, isumaqatigeeriarlutillu nunaminnut ingerlaniaannaleqaat ilami isumaalugissammatik. Qooqap Inequnaaluk pikkorinaarpaa naak anorersuartorsuugaluaq qajartullaqqissisimaqimmat anorersuaraluartorluunniit ernumagisassaajunnaarsimammat. Ingerlaangaatsiareerlutik suli anorlingaatsiartorsuaq Uummannamut apuuteqaat, sunaaffa Aneeraq nasissimasoq. Qooqa tikinnertik iluaallageqalugu Aneeraq aperivaa Mikisulukkut tikissimannginnersut, tikinneranngeriarlugit qanoq-una Aneeraq oqaqqilersoq, inuusuttatik Inequnaaluup nukai Akulleq Seeqqorlu Qooqallu ernissaa Amajut tikinngitsoorsimasut. Qooqakkut tikinnerminnik nuannaarutiginnikkaluit nuannaannginnerujussuup poorpaalusooq. Inequnaalullu tikissimatsiaannaq inuusuttaminnik qinerlerumagaluaq angutaata Aneeqqap inerterpaa taamak anorersuartigimmat taarsilereerlunilu majuaannaqqullugu. Qooqakkut nuannaanngeqalutik illorujussuarmut isermata Alliap ningiortaasup naasunik kissartuliuuppai, Qooqakkut Inequnaaluullu ilaallaatigeqisaannik. Nipaallutik naalaruluttut Mikisuluk Saamillu iseqaat, Mikisulullu isertiutigaluni Qooqakkut qajai takusimallugit qitaasaqqaarnerarluni unnersiortoq Qooqap kalerrippai inuusuttatik pingasut tikinngitsoorsimaneranik. Mikisulukkut nuannaarniassallutik ippammi tuilitik atorlugit nukillaaginnarput. Alliap tikittortatik kingulliit naasunik kissaassuppai, Mikisulullu aliatsassimagaluarluni Alliap nakorsaasiussaa malunniummap iluarusuummeqaaq ningiortannguartillu qujagilerlugu. Innakarlutik nipaaruttulersut Alliaq nipaattartoq oqalulerpoq anaanagigaluami oqaluuttarsimammani mulusoqaraangat neriunneq salliutittassagini isumaalunnerminngaanniit, taamaammat tikinngitsoortoqaraangat neriunneq pigeqqaartarpaa isumaalunnani, sulimi paasisannginnamikku ajunaartoqarsimanersoq. Aqaguani ullaaralaakkut Qooqakkut utoqqartatik makereersimasut makikkamik qinerleriartorniassallutik pikilerput, Mikisuluk tupagulluni iterami nukki itersarpaa. Taamaalillutillu Saattut tungaat malunnartorsiorfiginiarlugu siunniuppaat, sisamaallutillu aallaannaq. Saattut tungaanut ingerlatillutik Inequnaaluk pujuallammik takusalerpoq, isini upperinagit ilani kalerrinngilai, aarimmi pingajussaa pujuallamik ungasiami takugami ilani kalerrippai. Pujuallattarnerup tungaanut ingerlaleramik Qooqa aallarsarmat ilaasa malikkaluarpaat angusassaajunnaareersimavorli, ungasiartumut siuukkami ussersormat paasivaat sukorsertatik tamarmik ajunngitsut. Saattullu assuani nuannaarneq annertooq misigineqarallarujoq, Uummannarmiut piniartui tamarmik anorersuarujussuarsimagaluarlutik tamarmik annakkamik, asulumi Amajut ataatsimik aaffassimagami piniartuni nuannaarneq anneruleqqiinnaqaaq. Amajup aaffataa aariallaataa angerlamut piniartut arfineq-marluk aallaannaqaat, apuummata Uummannarmiut nuannakkallaripput Amajut aaffassimammat. Nerereeramillu sukorsinit angajulliunerusoq Akulleq Aneeqqap ernera oqalualaarluni aallartiinnaqaaq, ataatami inerteraluaatsik namminneq pilerisimanermik Saattut kangilernganut aallarsimallutik, Amajullu aaffarmik naaleeqqaartuusimasoq ilaasa ikiorsimallugu. Piniagartik pinermik anorersuap takkutipallannera malugivallaarsimanngilaat, anorersualiutitereerlutillu Saattuni oqquartamut anngussimapput aaffatartillu isumageriarlugu qasunermik isumaqatigiissimariarlutik marluk sinissasut ataaseq pigaartuliullugu, sininniarsimagaluaramik iluamik sinissimanngillat anorersuaq sualussimangaarmat. Pissarissaarlutik ukioq anigoramikku, Taseralimmi nassuttuumilu piliniareerlutik Maniitsormiut ilaqutaqarfigilikkatik nunaminnut Uummannamut aqqusaartippaat. Taamaalinerani Seeqqoq Maniitsormiormiumik nulialik ernertaarsimavoq, Qooqalu nulianilu pingasunik niviarsiaraannarnik meeraqalersimapput. Maniitsormiut Uunnammarmiullu qaannat tamakkerlutik Uummannap eqqaani tikaagullinniarput, ikioqatigiillutillu tikaajullissuaq pisarigujaat. Uummannarmiut Maniitsormiullu nuannateqaaq nungukkallagassaanngitsumik neqitugassaqaleramiik. Qooqakkut siornatigut tikaagullissuit angivallaatut pisassaanngitsutut isigisatik aasiilli paasivaat pisarisinnaallugit, taamaammat ukiinerminni tuukkiorput qajannaatsumik unaartalimmik, tikaagullinnut atugassaminnik. Aasaqqiinnaqaaq ileqqumissullu Taseralimmi Maniitsormiut allallu piniaqatigiillutik aallaarsimaaqatigiipput. Nassuttuumullu piniartortai tuttunniariarmata Qooqap tuttut pannerit arpalluni angumallugit pisarigujai, panissaatalu uiata Aaqqiiup arpallutik tuttut malikkamikkit Qooqa ingerlaqatigingaatsiaqqaarsimagaluarpaa, kisiannili suli pannerit angumanagit kinguariartulermat Qooqa arpanniinnarsimavoq tuttukusunnermik. Aaqqiullu tamatuma kingorna oqaluttuarisarsimavaa aatsaat taamak oqilatigisumik takunini. Taseralimmiit angerlamut Uummanniarput, tikereerlutillu tuluit arfanniat umiarsuaat tikeqaaq, umiarsuullu inuttaai ilisarisimalereeramikkit niuffatissaminnik tigoqqaariarlutik ikaaginnaqaat, arnartatik ilagineq ajorpaat, umiarsuup inuttaasa arnat aallarunniaannartarsimagaat tusartarsimagamikku. Niuffatereeramik umiarsuami tuluit appiinnaqaat taamaalillutillu timaani nuannisaqalutik qittallutik, Qooqakkut umiarsuullu naalagaa tuluk ikinngutigiilersimapput, umiarsuup naalagaa inussiarnersorsuusimammat Qooqap arfip tuugavinik illugiinik tunivaa, umiarsuullu naalagaa qujanermik aamma nammineq Qooqa kaffinik, tiinik, tuluit iffiaanik, kakkissaatit pinnersunik, meqqutit sapannganillu tunivaa. Unnussuaq nuannisarluareersullu umiarsuup inuttai ikaalersullu ataatsip inuttap Akulleq tilloriataarpaa taamaalillunilu Mikisuluup aamma taanna inuttaq tillupaa Qooqallu uppileruttortoq tigullaataa umiatsiamut miloriullugu. Aasap ingerlanerani Uummannarmiut piniartortai tikaagulleqaanaasit, Qooqakkullu uerilluinnarput. Uummannarmiut peqqissaartutut tusaamasaalersimapput, tassagooq piniarnermut atortui aseqqoqanngillat, qupineqarsimappatalu kusanartumik ilaartorneqartarsimallutik, inuilu nappaatikujoqartarsimanngillat peqqissarnerup kingunerisaanik. Arnartaasa utoqqartartik Alliaq peqqissaarluinnarnerasigut malilersimavaat, utoqqartaallu Aneeraq sanalugassanut ittortaasimavoq. Immikkoortoq 4, q. 88-117 Ukiariartoraa Qooqa panissaminik uianillu Aaqqiumik nukappiaqqanik marlunnik ernutaqalersimavoq , ukiarluannginnerani tikeraarnissaanut Maniitsumut Qooqa piukkooqaaq tassami ukiorsuaq tamaat takujunnannginnamigit, Qooqa piukkooqimmat Mikisuluk pileritsaannaqaaq, ullullu ilaanni avannamut Qooqap ernutai tikeqaarniarlugit aallaqaat. Nuannisaqaluni Qooqap erngutannguani Mikisuluk ilagalugu tikeraarpai. Maniitsumiinnerminni Qooqa qilalugarmioq, erngutannguanigooq eqqaariallaataa pisarigamiuk siullerpaamik tikeraarnerini. Qooqap Maniitsumi tikeraartillutik inui eqqissinermik anguniagarnerminik oqaluttuuppai, neriullunilu aamma taakua eqqissinermik anguniagaqarumaartut. Unnullu taanna ikinngutigiilernertik naqissuserlugu Mikisuluup Angusallummut tuukkaq alertalik kusanaqisoq tunniuppaa, taamaalillutillu Qooqakkut eqqissinermik anguniagaat aamma Maniitsormiut ingerlateqqikkumallugu neriorsuutigaat. Nuanneraluartitsigaluarlutik sila anorlersukasiugaluartoq Qooqakkut kujammut aallannaqaat ullaarorlutik. Sila anorlersukasinngoreersoq kaassalisaarlutik kujammut ingerlangaatsiarput, sivitsortoq suli ingerlaarlutik taarsiartulerpoq. Taamaalluni Qooqap Mikisuluk tammaalerpaa, suaartaraluaramiullu anorlingaarmat tusaaneqarnissani naatsersuutiginngilaa, ingerlaarluni nilliasaraluarami tusaaneqarneq ajorpoq, Qooqa misigaaq timini nukillaalersuusisoq Mikisuluup tammaalerneratali kingorna, aannaanissaa annilaanngatigeqaa. Suaartartaraluarami akineqarneq ajorpoq isinilu tagiartaraluakkani malugai qiujartulersut, silalu taarsilluinnarluni, nunap oqquanut periarami naatsersorpaa sumiissimassanerminik, tassaasimassangatillugu Uummannap saattuaniissalluni, nunani naatsersoriaramiuk ingerlaartilluni ikumatitaliaq takulerpaa tassaatillugulu nunani Uummannaq. Nukillaaqalunilu apuuppoq, nunaqqataasa takulersimallugu sissamut aterput, Qooqalu Mikisuluup qajaanik takusaqannginnami ikinngummilu tammaalernarata Qooqap tarninga nukillaartippaa ilisimajunnaarlunilu. Sivisulaamik Qooqa ilisimanngilaq Mikisulullu nillialluni qinertuarlugu, silattulerami Mikisuluup kiinaa takulerpaa annakkuummernermillu eqerujussuarlugu. Tikereerlutik Qooqa ullut arlallut aallanngilaq tarnimigut iluaalliuuteqarami. Tikeraarfimminniit kujammukarlutik Mikisuluk timerparterniartoq paatsoortissimagamiuk taamaalillunilu immamit qaarussaanermik kingorna tammaaleramiuk, ajunaaqqajarnermut imminut pisuutittuarpoq. Mikisuluk aammattaaq ullut arlallit aallanngilaq, tarnimigut akornuteqanngikkaluarpoq kisianniliuna taamani Qooqap eqimmani qungatsini annersissimagaa taamaalillunilu anniaatigalugu, Qooqamullu anniarnini pillugu oqanngilaq ilerasutsiinnaleqinagamiuk. Ukiaq taanna puisaalatsimmat qangatut pissarissaarpallaanngillat. Unnuit ilaanni Inequnaaluk aasarnissaanut arfariaraluarnissamik isumaliuuteqarsimalluni oqaluttuarivaa, Qooqallu qangali tamanna oqassananilu eqqarsaatigisarsimavaa. Inequnaaluk nangeqqippoq, angutit piniartut maanna arfineq-marlunngorsimagamik ikilerluarunikku pisarisinnaallugu ilimagigamiuk misilikkusullugu. Pisaqarniaalunnissaminnillu isumaqatigeeriaramik kapusiorlutik aallartiinnaqaat, piniareeraangamik unnukkut kapuusiorneq kisiat sammilersimavaat taamaalillutullu kapuutit angivallaanngitsut oqaimaatsulli assigiinngitsut sanallugit naammassiinnaqaat. Aasaammatik piniagassat takkummataasiit piniartut arfineq-marluusut tamalaanik piniarluaqaat-aasiit, piniartullu isumaqatigiissimapput piniakkaminnik naammagiliisassanatik ullummi takkukkumaartut nalunaqimmata. Arnataattaaq nunami naasunik allanillu aasaq taanna pililluaqaat, suut tamaasa naasut katersortarpaat. Ullut ilaanni ningiortaasup Qooqap aanaava Alliaq akuukkanik seernallersimavoq, Mikisulukkut naalungiaat uerilluni qinusorlu aqarlugu aallartiinnaqaa inequginermik. Mikisuluullu Alliaq aqartoq mamarsartitsiuartorlu nuannarinermik aqagumut aallaruni pisaqassaguni tamaasa Alliamut qujassutissatut tunniukkumallerpai, ilaasa tamanna isumaqatigeqaat, piniartoqataasalu aamma aqagumut pisaqassagunik Alliamuttaaq tamaasa tunnuiunniarpaat, piniareerlutimmi tikikkaangamik qassiinik Alliap kissartuliaanik inuummarissititaasarput nukittorlutillu. Aqaguani ullaaralaaq Uummannarmiut piniartortai arfineq-marluusut pikeriarlutik piniariarlutik aallaannaqaat, aallaqqanerminnilu katillugit 21-raarput, qilalukkanik qernertanik tallimaarlutik ataaserlu illuttut tuugaaqarsimavoq, ussunnillu sisamaraarsimallutik. Angerlamut tikikkamik piniatortaat nuannaqaat Alliamut neriorsuutertik eqquussinnaagamikku, nunaqqataasullumi nuaannaaqataapputtaaq. Alliap pisat tamarsuisa kisimi pilassanngimmagit ilaasa ikiorumavaat. Alliap nammineq ikittuinnaat pissallugit naammagigaluarmagit, piniartortaasa naammatsivillugu tigusequaat quissaanik allamik sanaatipallassagamikku, Alliarlu utoqqatsigaluaqaaq. Ulloq taanna ulapeqalutik nuannisaqaat, Alliamummi qujaniarnerminnik Uummannarmiut piniartortai takutitsigallarimmata. Immikkoortoq 5, q. 118-140 Aqaguani Alliap quii marlunngorsimasut pilianik pututannguerullugu immersorpaat, quillu allat immerneqarputtaaq, sulerulooreeramik nerersuaarallaripput nuannisaqalutik. Unnussioreerlutik innartigatik Inequnaalup ulloq ningiuminnut Alliamut tunngatitaq nuannisarfigikutsooreeramikku siunnersuutigivaa, ataatami Aneeqqap Alliallu ulloq taanna nalunaaqutseriaraluassagaat “Alliap ullua”-nik taallugu, ajornanngippat ulloq taanna Alliap ulluatut taallugu ullorsiortalerniassagamik. Ilaasa isumaqatigigallarujaat. Inequnaaluttaaq eqqaavaa Pikiulinnguarmiooreernermik kingorna Kangerluarsummi Uummannamilu nuannersunik misigisaqartaraluarlutik ulloq taanna nuannernerpaat ilaanik misigisaqarluni. Aqaguani piniartortai Uummannap karranut piniagassarsiorlutik aallarput. Inequnaaluk piniagassamik takusimalluni kiisami naakkiaqaaq, kingorna pileriallaraat aaversuup Inequnaaluk immap iluanut pissullugu paalersimagaa, ilaasa uitsallutik ikiornialerpaat. Qooqap tikikkamigit issimaffiat qaputtuinnanngoreersimavoq, sorlerlu sorliunersoq nalunaallilluni. Kinguninngua iluatsillugu Inequnaaluk annaappaat, ammukkamikku Inequnaaluk toqungasutut ilereersimagaluarpoq, nunamut pissukkamikku sunaaffa ilisimajunnaaginnarsimasoq. Qooqallu ajunaartitsingajattoq pisareqaa. Inequnaaluk unnukkut oqaluttuarpoq aarrup tuugaavi illuttut tigummisimallugit taamaalillunilu aarfip tuugaaminik Inequnaaluk akorngusiinissaralua pinngitsoortissimallugu. Aasap ingerlanerani utaqqisatik umiat sisamat Maniitsumiit tikeraaqaat, Maniitsormiullu Qooqakkut ajunaaqqajarneri Inequnaaluullu arfermut paatikkaluarnerat tusaramikku tupaallaqaat. Tikeraat ittuat Angusalluk ulloq taanna unnussiaartitsigami Uummannarmiut ukkusissanik qulissiutissaannik tunivai, tunisittuisa nuannaarutigeqisaannik namminnermi qanittumi ukkusissaqarpiannginnamik. Uummannarmiut Maniitsormiullu takorniutereermata kujammut Nassuttuup tungaanut aallaannaqaat, Nassuttuumi Taseralimmilu piliniaqatigiipput uumasumillu allanartumik tasersuarmi takullutik. Aasaq taanna Taseralimmukartut amerlanngillat amerliartuaalersimallutilli ukiuni kingullerni. Taseralimmukartartut Uummannarmiut ataqqisarilersimavaat ingammik Qooqa siulersortimittut isigilereersimagamikku. Taseralimmiittut piniartut aavariaqaat, aavarfissaminnullu pigamik qangattamut unnuiffissarsipput. Innareerlutillu oqalualaattoqaleruttortoq nipipalaamik qoqianngunartumik tutsiuttoqarpoq, arnap niperivaa sivisuumillu nipiliortuarpoq, Mikisulukkut anillallutik malunnartorsioraluaramik timitarsinngitsoorpaat, Mikisulullu kamaammeqaluni suaartartaraluarpoq qunuginnginnamikku nuequllugu, tamaaniinarsuarmiit nipi akeqaaq aasit Qooqa akiniagassaannginnerarlugu. Aavariat nipi qinngaralugu qangattamit anillutik assaaleraluarunik, qinerlileraluarunik, suanngassuigaluarunik iluaqutaanngitsumilli. Taamaalluni Simiutarsuarmiup eqqaavaa Aqqitsumi tikeraartillutik Saqup ernersiarsuata arnaata Amiimip nipaanut assingunerarlugu, Aqqitsormiut tikeraaramigit Qooqakkut apersuutigisimanermik. Qooqa taamaalluni nipi taanna inuttarserusuinnarlugu Aqqitsormiut tikeraarumallerpai. Aasaq taanna Uummannarmiut siusinnerusukkut angerlarput Taseralimmeeqatitik angerlamut ingerlaqatigalugit tikeraartoreqqaarpaat. Aqqitsunut Qooqakkut tikeraarnissartik sorsuartut qilanaaraat. Uummannamut tikereersimalerlutik arfanniarnissaminnut piareersaramik kapusiatik atorlugit umiamik arfanniaannaleqaat, Uummannallu karranut periaramik arferit pingasut naammattooramikkit aarimmi ikilerniarlugit aallartiinnaqaat, nukissannguatik tamaasa atorlugit kapisaqattaalerpaat aarillimi naggataagut arfaqaat. Pisartik taamak angitigisoq utoqqatsigigaluarpaat, pisartillu nuannaarutiginermik Uummannamut peqqaarlutik pilanniarlugu aalajangerput, unnuarlu naallugu kalereeramikku apuuppaat. Arfakkamik tamatumagooq kingorna aasat tamaasa Qooqakkut arfattalerujat. Arfattartik Uummannami pilappaat, kingornalu tikeraavi arfiminersuarmik nassarlutik angerlamut ingerlaqqissimapput. Arfareeramik Qooqakkut Mikisulullu Aqqitsunut aallarnialeqaat arfatartik pikkuttusaarlugu patsisiginiarlugu. Aarimmi Aqqitsunut tikikkamik tikeraakkatik tupaallatseqaat, Saqullu ernersiarsuanut iseramik arfatartik isigitinnerarlugu pajuutigalutik tikeraarnerarput. Saqullu ernersiaata arnaa Amiimik oqalulermat Mikisuluk tupaallalluni qisuariarpoq, tassami nipi aavariaramik tusaasartik ilisarinermik, Mikisulullu pasitsatsitsinaveersaaginnarpoq. Aavariarnerminnik Amiimi misgisaannik apersuikujuttoq nipi tusaasartik eqqaanagu allat oqaluttuarivaat, Qooqalu oqarusulillarluni oqaatigaa namminneq ilisiitsunik upperisaqannginnammik killinneqarsinnaanatik, unnunngitsoq Aqqitsunit aallarput, uppernarsillugulu Amiimiup nipaa aavariaramik tusaasamik assigigaa. Kingorna tusarsimavaat Amiimi Qooqakkut aallarnerata kingorna perleruttorsuanngorsimasoq, sakkulersortalersimammallu qajannaaraluarlugu peertuaannartarsimagai, perlerukkamilu Qooqakkut nipangiussimanngilai. Alliallu ningiortaata pasitsaatiinnarpaa Amiimik iliseeriaraluarnerminik utertoorfigitissimasoq. Immikkoortoq 6, q. 141-163 Ukiuni arlaqalersuni arfanniat umiarsuaat tuluit nunaanneersoq “Scotland” Mac Kintock naalagaralugu tikittartoq ilisarisimalereersimavaat, Uummannarmiullu umiarsuup naalagaa “Kimattuut”-mik taasarsimavaat. Qooqa tuluttut paatsuussaarsimavoq oqaluttarlunilu, tuluimmi tikittarnerini ilikkarsimagamigit. Kingumullu umiarsuaq tikeqqeqaaq tikaagulliusaarsimalluni orsua piiaannariarlugu neqitaa mattaalu Uummannarmiunut qujamasuutigeqisaannik tunniuppaat. Kalaallit tuluillu akornanni pisarnertut niueqatigiinneqarpoq. Kimattuullu oqaluarivaa Silassaqanngi kiffarlu toqusimasut, tamassumunnga peqqutaavoq kingullermik umiarsuaq aqqusaarmat Silaqqanngip Akulleq tillummagu Inequnaaluup akillugu Silassaqanngi tillummagu Qooqallu nangillugu umiatsiamut miloriummagu. Silassaqanngip kiffaq tuffigisimagamiuk taamaalillutik tamarmik aqqunarlutik, Silassaqanngi tillutsinnerminik alleruiarsimavoq. Qooqap tamanna tusaraluarlugu ajuusaaqaaq inoqamminut taamatut kingunilimmik perusunngikkaluarnermik, Kimattuulli nassuiaassimavaa Qooqakkut imminnut pisuutissanngitsut Silassaqanngi nammineq siulliummat. Ukiorluanngitsoq suli Uummannarmiut piniartortaat arfineq-marluk tuugaalinnik qilalugamapput, tuugaallu Kimattuumut piukkuteqaat. Tuluillu niueqatigiikkaangamik pissarsiarisartakkatik iluaqutigeqaat, ilami Uummarmiut suli sutigut tamatigut atortugissaarnerulerput pissarsiatik atorlugit. Pisattatik allalersorsinnaasut tamaasa allalersortarlerlugit. Uummannarmiut nannerisalerput pisaqarluartarlutillu, nannullu amiinik ukiuni arlalinni qarlissaminnik pissarsillutik. Ullut ilaanni ukiorpassuarni iluaqutigeqisaat ningiuat Alliaq toqoriasaarpoq, ullaakkut kiisami Alliaq suli makissimanngimmat erngutaata Qooqap alakkarlugu naammattoorsimavaa toqoreersimasoq. Illorujussuarmiullu soorunami tupassimaqaat, ullorlu taanna silagikkaluaqisoq naggammik qaniorlugu aallanngillat. Alliap toqunissaa ungasigunnartoq Qooqap qaqqisimaartarfimmini amermik erisarujoortoq ornissimavaa, qujallunilu ernguttami Qooqap eqqissineq anguniartuummagu, namminertaarlu utoqqarsuanngoraluarluni ajunngitsumik pineqartuarnerminik. Kissaatigivaalu toquguni tassani qaqqisimaartarfimmini ilisaanissani, tassanigooq seqinersuaq nuilersoq isiginaarlugu alianaagisaramiuk. Toqummallu kissaataa malillugu ilivaat. Alliap toqunerata kingorna illorujussuarmiut maqaaseqaat, unnukkut nerereeraangamik oqartoqarpiassaarpoq, Alliarmi uumagallarami oqalualaartuartuugami. Ukiut ingerlanerini Uummannarmiut piniartortai tamarmik nuliaqalersimapput, Taseralimmiittarnerminnik naapitaminnik. Iginniarfinnguami aallaaleraangamik assigiinngitsunik aallaarsimaaqatitillu unammiuaartarput, Qooqa oqilaniunnermi angumaneqarnikuusimanngilaq, nammaatalerlunili oqilaniunnermi angumaneqarnikuusimanani. Taamaallutik qajaq maqillugu nunakkut itivinnertalimmik unammitillutik Qooqa apuuteqqaartuusimavoq naak aqqutaani qaqullussuaq pileritsaallugu pisareqqaarsimagaluarlugu. Ukialuit ingerlapput Qooqakkut erngutaat Aaqqiiukkut erneri qajartuumalereersimapput, aatakkutik tikeraarlugit Uummannamukarput, panialu nukarleq uinissimavoq meeraqalerlutillu. Qooqallu qeeqaqaluni tulluusimaarutigeqisaminik ernguttani nukarliit sarlissiuteqqusut sarlissiuttarpai. Taamaalluni ullaaralaakkut Qooqa itereerluni nuliani pilerpaa ernguttamik iterunik nerisassaanik sanaatequllugit, utaqqiisaa nammineq seqineq nuilersoq isiginnaariassagamik. Mikisuluk itereerluni Qooqa tammaalerlugu apeqqutigigamiuk Qooqap nuliata nassuiaappaa seqineq nuilersoq isiginnaariarsimagaa, Qooqali isigisanimik nuannaarnerujussuarmillu pissuteqartumik uummataa unissimavoq toqulluni. Nunaqqatai aliasuummeraluaqaat, Qooqalli kissaataanut pilaffigisartakkamik qulaanut ilineqarpoq. Mikisulullu Qooqa ilereeramikku oqalugiaqqaarpoq, Qooqap anguniagaa eqqissineq sineriammut siammarsimasoq taamaalillunilu inuuneq eqqissinarnerulerluni inuuffissaalerluni. Eqqissinermillu anguniagalik Mikisuluup ataqqillugu inuulluaqquaa. Ingerlarnga: Atuakkap ingerlangata annerpaartaa tulleriiaagaalluni ingerlavoq, akornanili uternertalinnik imaqartarluni. Assersuutigalugu Qooqakkut meeraneraniit utoqqalinissaat tikillugu tulleriiaagaasutut allaaserineqarpoq kisiannili pisimasunik pereersunik eqqaartuisoqartillugu kingumut utertoqartarpoq. Piffissaq: Atuagaq ukiorpassuit ingerlaneri pivoq, assersuutigalugu imaappoq Qooqakkut meeraneraniit utoqqalillutik toqunissaata tungaanut ingerlavoq. Uanga isumaqarpunga atuagaq 1600-kkut naanerini 1700-kkullu aallartinnerani pisimasuusinnaasoq, pissutigalugu atuakkami suli kalaallit kristumiusut uppertunngorsimanngimmata, tassami atuakkiami tassani suli akiniaalluni toqqutsineq atugaammat. Sumiiffik, avatangiisit: Atuakkiaq avannaani Attup eqqaani pisimasuutinneqarpoq. Qooqakkut nunaasa avatangiiserisarpaat pinngortitarsuaq piniagassanik ulikkaartoq, ingasammik aasanerani. Malunnarpoq avatangiisiat allanit sunnerneqarpiaavinngitsoq namminnerlu inooriaasertik atorlugu inuusut. Inuttat: Atii, utoqqaassusii, isikkui, inuuneri, inoqatiminnut pissusilersorneri: Qooqa: Atuakkami Qooqa pingaarnertut inuttaavoq. Atuakkami meeraneraniit utoqqalilluni toqunissaata tungaanut malinnaavigineqarpoq, inuusuttunngorami timaa inerilluarsimavoq piniartorsuanngorlunilu nukittooq sapiitsoq, qaannamik oqilaniunnerni angumassaanngitsoq. Ataatami Angerlap toqunerata kingorna paasigamiuk terlinganiit toqutaasimasoq, kingorna inoqatiminut ataqqinnittuunissani aalajangiuppaa, tassami eqqissinermik anguniagaqarnermik siuttuugumi. Kisiannili arlaatigut ajortumeerneqarnialissagaluaruni aatsaat imminnut illersornissani eqqaasarpaa. Qooqa inersimalerami Kangerluarsummiit Uummannamut nuulerlutik aqqutaani Ungallinnguani arnaq uillarneq naapitartik nuliartaaraa. Taanna arnaq erneqarpoq Amajummik atilik paneqarluni nukarliunermik. Kingornalu pingasunik niviarsiaraannarnik nuliani meerartaarput, Qooqap nuliata meerai ilanngullugit, katillugit tallimanik meeraqarput, erngutaqarfigilikkaminnik. Mikisuluk: Meeraneraniit utoqqalinissaa tikillugu malinnaavigineqarpoq. Angutaavoq piniartorsuaq nukittooq sapiitsoq, atuakkamilu inuttaasut pingaarnerit ilagivaat. Ataataava Quttoraq aammattaaq terlinganiit Saqup toquppaa, taamaalillunilu Qooqalu sukasaqatigiissimapput, eqqissinermillu Qooqa anguniagalik tapersersorlugu. Mikisuluup nukarivaa Saamik. Inoqatiminut pissuserissuuvoq, kisiannili Saqumut ataatatik pillugit akinaarususseqarluni. Inequnaaluk: Meeraneraniit utoqqalinissaa tikillugu malinnaavigineqarpoq. Angutaavoq Mikisulukkut Qooqalu assigalugit piniartorsuaq nukittooq sapiitsorlu. Aneeqqap angajullequtigaa Inequnaaluk, qatanngutigivaalu Akulleq, Seeqqorlu. Inoqatiminut pissuserissuuvoq. Aneeraq: Inersimaneraniit utoqqalinissaa tikillugu malinnaaffigineqarpoq. Piniartorsuuvoq ernerminut Inequnaalummut qatanngutaanullu aammalu Qooqamut, Mikisulummut nukappiaqqanut kingorna angutinngortunut piniarnermik ilitsersuisuusoq. Aneeraq Qooqap Mikisuluullu angutai toqutaanikut piniartorsooqatigigaluarpai ilutigalugillu. Inoqutigiinni Uummannarmiuusuni ittortaavoq, angalajunnaaramilu piniartorilikkami piniutissaanik sanajuarpoq ajoquteqaleraangatalu ilaartortarlugit. Inoqamminut ataqqinnittuuvoq. Alliaq: Utoqqasaajuneraniit utoqqarsuanngornissaa toqussaalu tikillugu malinnaavigineqarpoq. Uummannarmiut ningiorivaat ataqqisaat. Qooqap aanagivaa. Ikiuukkumatuujuvoq qujaniartuullunilu. Ningiutut illorujussuarmi arnartaasut mersukkamigut, naasunik allanillu piliniarnermi maligassiugarilluarpai. Oqaluasaanik ulikaartuaannartuuvoq, nunaqqatiminit qujagineqaqaaq. Angerla: Inersimasuulluni piniariartillutik Saqumit toqutaavoq, piniartorsuugaluarpoq nukittooq sapiitsoq. Qooqap ataatagivaa. Quttoraq: Angerlatulli inersimasuulluni Saqumit toqutaavoq, Mikisuluup Saamiullu ataatagivaat. Saqu: Inersimasuuneraniit utoqqalinissaata toqunissaatalu tungaanut malinnaavigineqarpoq. Piniartuuvoq Aneeqqakkutulli pinerraitsiginnginnami sinngalluni Quttoqqakkut Angerlalu terlinganiit toquppai. Sinngatuujuvoq qunutuujugami sakkulerluni sinngagisani toquppai. Inuk ajortuuvoq, iluamillu pissutissaqarani ajortisaarisoq. Inuttat akerleriinnerat: Annerpaamik Saqup Uummannarmiunngornikut pinerrarinneri sinngagiinnarlugit akerlerivai. Taamaalillunilu sinngalluni toqutsinermigut Uummannarmiunit iluarineqatunnaarluni akerarineqalerpoq, toqutsininilu pillugit ikkatigisaalluni akiniagaasariaqalerluni, tassa inuttat akerleriilerneratigut. Saqup ernissaata, ernissaatalu arnaata Qooqakkormiut akerlerilerpaat pissutigalugu Qooqakkut Saqu akiniarnikuummassuk. Inuttani allanngoriartornerit: Assersuutigalugu Qooqa, Mikisuluk Inequnaaluk sukorsertaallu inerikkiartornerminni timimikkut nukittussutsimikkullu allanngoriartuaarput. Aammattaarlu Qooqap toqutsilluni akinaasaqattartarneq piffissap sivisuup ingerlanerani eqqissinermut allanngortikkiartuaarpaa atuakkap ingerlanerani, Oqaluttuartup inissisimanera: Oqaluttuartup inissisimanera inuttat iluaniittarlunilu qulaaniit isigilersinnaasarpai. Inuttaasut misigisussusai pulaffigisarpai imaluunniit eqqarsaatai. Assersuutigalugu Qooqap iluanut pisinnaasarpoq misigissusaalu oqaluttuaralugit, tassannaannarluunniit inoqutigiit qulaanit oqaluttuarisinnaasarlugit Oqaatsit: Atuakkiami oqaatsit atorneqartut amerlanerpaartai paasinarput, imaappoq ullutsinni suli atugaraagut, atuakkami arlalinnik paasinngisaqartarpunga ullutsinni oqaatsit taakkua atorunnaarsimammata, kisiannili oqaaseqatigiit atuarnerisisut oqaaseq paasinngisara paasisinnaasarpara. Oqaluttarineqartup isumasiornera/Isummersorneq: Isumaqarpunga Qooqap oqariartuutigisaa inuiaqatigiinni ilaatigut kinguaariit arlallit anguneqarlutik toqutsilluni akiniaattuarnermi, pissuserineqarnikuusoq nungutinniarlugu Qooqap sivisuumik anguniagaa angusaalu ajunngilluinnartuusoq. Qooqammi ilaasalu suliniuteqarnermikkut sineriassuatsinni inuit suli akiniaateqattaallutik eqqissiviitsumik inuunissaraluannik naggataatigut inuit eqqissillutik inuunissaannik periarfissippai. Inuunermi ataqqeqatigiinnissaq eqqisseqatigiinnissaq ataqatigiinnissarlu Qooqakkunnit suliniuteqartuusunit anguneqarpoq, inoqaterpassuisa isumaqatigalugu qujassutigeqisaannik. Isumaqarpunga Qooqakkut Mikisuluullu ataatatik toqutaasimanngitsuuppata eqqissinermik anguniagaqarneq immaqa taamaallaat minnerpaamik eqqarsaatigisimassagaluaraat. Saqumit Uummannarmiuulersut sinngagisaallutik ajortumik pineqartut Uummannarmiut itertittutullusooq ippai inuuneq qanoq atugassaanersoq. Uummannarmiuttaaq peqqissaartuunermikkut ataqqinnittuunermikkullu maligassiuipput ataqqineqaqalutillu. Peqqissaartuunermikkullu nappaatinik atugaqannginnerat maligassiusuullunittaaq. Isumaqarpunga atuagaq tiguartinnarlunilu nuanneersuusoq, misiginarportaaq qanoq siuligut kalaallit ataqqinartigisimanersut inuuniallaqqillutillu. Isumaqarpunga Qooqakkut ileqqutoqaq akiniaaqattaanneq ersinermik toqqissisimannginnermillu pilersitsisoq iluarinagu isumaqataanngiinnerat tamanna mumisitsisuusoq, taamaammallu Qooqakkut annertuumik nersorneqarnerat tupinnanngitsoq.