!AG06_2008 07-1.
Aaqqissugaasumik akuttoqatigiissaakkamillu periuseqarneq sakkussaalluartoq.
Ilulissani ataatsimeersuarnermut peqataasorpassuaqarneratigut autisme aamma ADHD pillugu ilisimasassanik inuppassuit pisariaqartitsinerat takutinneqarpoq.
Allattoq: Lotte Petersen Nutserisoq: Gâbánguaq Johansen.
Ilulissat.
Nunatsinni meeqqat ADHD-mik autismimillu nappaatillit pillugit ilisimasaqarnissaq pisariaqartinneqartorujussuuvoq. Pineqartoq pillugu PPR-nordimit (Avannaani perorsaanikkut/psykologiskimillu siunnersuisarneq) aamma Ilulissat Kommuniannit aaqqissuunneqartumik sap. akunnerani matumani pingasunngornermiit tallimanngornermut ataatsimeersuartitsinermut ilimagisamit amerlanerujussuit soqutiginnillutik nalunaarsimapput. Peqataaniarlutik nalunaarsimasut 80-iupput, sulilu utaqqisoqarpoq. Eqqarsaatigisimagaluarparput avannaaneersuinnarnik qaaqqusiniarluta, kisianni illoqarfinnit allanit aamma soqutiginnittoqarsimavoq, PPR-nordimi skolepsykologi, Bente Støvring, oqarpoq. Peqataasussat tassaapput inuit ulluinnarnik meeqqanik ADHDmik autismimillu nappaateqarnerminnik ersersitsisartunik isumaginnittut. Tamakku tassaapput ilinniartitsisut, perorsaasut timelærerillu. Taakkua ilaat nunaqarfimmit, meeqqamik ataatsimik malinnaaniarnermik ajornartorsiuteqartumik, isumaginniffigisaminnit pisuupput. Ataatsimeersuaqataasut Ilulissanit, Upernavimmit, Uummannamit, Qeqertarsuarmit, Narsamit, Aasiannit, Sisimiunit, Maniitsumit Nuummillu pisuupput. Naatsorsuutigaarput ukiup ataatsip ingerlanerata iluani nutaamik ataatsimeersuartitsisinnaassalluta soqutiginnittut allat aamma periarfissinneqarsinnaaqqullugit, psykologi oqaluttuarpoq. Ilisimasaqarneq attaveqarfeqarnerlu Ataatsimeersuarneq suliamik paasisimannittut suliassanik meeqqanut autismimik ADHD-millu sunnerneqarsimasunut tunngasunik ilisimasaqarnerulernissaannik siunertaqarpoq. Pissusilersuutit aalajangersimasunik paasinnittarnissaq ilikkarniassavaat, meeqqanut qanoq qisuariaateqartarnissaq ilisimalerniassammassuk, Bente Støvring oqarpoq nangillunilu: Aamma neriuutigaarput peqataasut attaveqaateqarfimmik pilersitsinissamut imminnut atorsinnaalissasut. Tallimanngornermi piffissamik.
immikkoortitsisoqassaaq peqataasut telefonit normuinik e-mailinillu paarlaasseqatigiissinnaaqqullugit. Peqataasut tamarmik nappaatit pillugit paasissutissanik, aatsaat kalaallisut nutserneqarsimasunik tunineqassapput. Assigiinngissutit annertuut ADHD aamma autisme assigiinngissutilerujussuupput. ADHD innarluutaanngilaq, qaratsamili ajoqutaalluni nakorsaatit atorlugit katsorsarneqarsinnaasoq. Taamaakkaluartoq perorsaariaaseq meeqqanut assigiinngitsunut marlunnut atorneqartussaq assigiissutilerujussuuvoq: Meeqqat autismeqartut akunnerminni assigiinngitsorujussuupput. Kisianni inooqatigiinnermi ingerlalluarsinnaannginnertik assigiissutigaat, aamma aaqqissugaasumik akuttoqatigiissaakkamillu atorfissaqartitsisarput, Bente Støvring oqarpoq nangillunilu: Autismimut sanilliullugu meeqqat ADHD-mik ajoqutillit nalinginnaasumik ingerlaalersinnaapput, kisianni piffissap ilarujussuani perorsaariaatsimik assigiimmik atorfissaqartitsisarput.
Autismeqartut nammineersinnaalernissaq ilinniarsinnaanngilaat. Kisimiillutik atuartinneqarnissamik pisariaqartitsisarput. Tassuuna ilinniartitsisup perorsaasulluunniit aalajangertarpaa meeqqap inersimasunngornissaanut suliniutit suut piareersarneqarnissaat. Aspergersyndromi, tassaasoq autisme immikkut ittumik silassorissuseqarfiusoq, ataatsimeersuarnermi aamma oqaluuserineqassaaq.
Ersiutit assigiit.
Meeqqat sumiginnagaasimasut kiserliortulluunniit ilaat ADHDqarnermut assingusunik pissusilersuuteqartarput, nalinginnaasunik qarasaqaraluarlutik. Inooqatigiinnermi attaveqarfeqanngikkunik, Bente Støvring naapertorlugu, qaratsami ajoqutinik ADHD-mut eqqaanartunik ineriartortitsisinnaapput. Tamanna qaratsap sulinerata meeqqap misilittagaanit sunnersimaneqarluinnartarneranik pissuteqarpoq. Nakorsaatit meeqqanut taamaattunut iluaqutaasanngillat, kisianni perorsaariaatsimik meeqqanut ADHD-mik nappaatilinnut atorneqartumik iluaquteqarsinnaapput.
Inooqatigiinnermi piumasaqaatit innarliinerusut.
Nunatsinni meeqqanut autismilinnut ADHD-linnulluunniit immikkut ittunik atuarfeqanngilaq. Kisianni Bente Støvring tamatuma pisariaqartinneqarneranik aamma nalornissuteqarpoq: Ajornanngippat meeqqat autismeqartut najukkami avatangiisiminniiginnarnissaat pitsaanerpaavoq. Meeqqamik isumaginnittussat tamanna paasisariaqarpaat meeqqamik qanoq isumaginninnissartik aalajangersinnaajumallugu. Meeqqat paasineqarnermik qisuariaateqarfigineqanngikkunik innarlerneqaratarsinnaapput. Assersuutigalugu angajoqqaarpassuarnit piumasarineqartarpoq, meerartik ajoquteqartoq paasitinnagu inooqatigiinnikkut misigissutsitigullu malinnaasariaqartoq. Piumasaqaatinik taama ittunik pineqartup naammassisinnaanngisaanik piumasaqarfigineqarneq autismeqartumut sakkortoorujussuusarpoq, Bente Støvring oqaluttuarpoq. Meeqqat ataasiakkaat qimerloorneqartariaqarput meeqqamillu piumasarineqartut malillugit ikorfartorneqartariaqarlutik.