God utvikling i norsk økonomi

- Norsk økonomi har klart seg godt etter tilbakeslaget under finanskrisa. Verdiskapinga har no auka i ni kvartal på rad. Sysselsetjinga er høgare enn toppnivået i 2008, og arbeidsløysa held seg låg. Med Regjeringa sitt framlegg til revidert budsjett legg vi til rette for at den gode utviklinga i norsk økonomi kan halde fram, seier finansminister Sigbjørn Johnsen.

- Samstundes opplever fleire av våre handelspartnarar nedgangstider med aukande arbeidsløyse. Høg statsgjeld, låg økonomisk vekst og utsette bankar har ført til ny uro i finansmarknadene den seinare tida. Dette gjev utfordringar, òg for verksemder i Noreg, seier Johnsen.

- Vi foreslår å redusere bruken av oljeinntekter med 6 milliardar kroner samanlikna med vedtaket frå i fjor haust. Framlegget inneber at bruken av oljepengar kjem opp i 16 milliardar kroner under 4-prosentbanen, seier Johnsen.

Skatteinntektene er justert noko opp, medan utgiftene i folketrygda er justert noko ned. Av omsyn til kronekurs og konkurranseutsett sektor, har Regjeringa lagt vekt på at auka inntektsberekningar og reduserte utgiftsberekningar i hovudsak vert nytta til å styrke budsjettbalansen.

- Vi følgjer handlingsregelen. Det tyder at vi må halde igjen på pengebruken når økonomien går godt, slik at vi kan bruke meir i dårlege tider. Denne handlefridomen var god å ha under finanskrisa. Når vi no held igjen, dempar vi òg presset på kronekursen og konkurranseutsette næringar, seier finansminister Sigbjørn Johnsen.

Hovudtrekk i Regjeringa sitt framlegg til revidert budsjett for 2012

· Bruken av oljeinntekter er 116,2 milliardar kroner i 2012. Det er 6 milliardar kroner mindre enn det var lagt opp til sist haust. Det vert brukt 16 milliardar kroner mindre enn den forventa normalavkastinga i Statens pensjonsfond utland i år (4-prosentbanen). Bruken av oljeinntekter er her målt ved det strukturelle, oljekorrigerte underskotet.

· Finanspolitikken verker om lag nøytralt på etterspurnaden etter varer og tenester i dei to åra 2011 og 2012 sett under eitt, slik det òg var sist haust, men budsjettet for inneverande år ser no noko meir ekspansivt ut. Målt ved endringa i det strukturelle, oljekorrigerte underskotet som del av trend-BNP for Fastlands-Noreg, reknar ein med at budsjettet vil gje ein positiv etterspurnadsimpuls i 2012 på ¾ prosenteining.

· Utgiftene i statsbudsjettet er berekna å vekse med 3,1 prosent reelt eller med 26,5 milliardar kroner i år. Utgifter til statleg petroleumsverksemd, dagpengar til arbeidsledige og renteutgifter er da haldne utanom. Den nominelle veksten vert berekna til 6,2 prosent.

Tabell 1 Hovudtal på statsbudsjettet og i Statens pensjonsfond. Mrd. kroner

1) Ved utgangen av året
Kjelder: Statistisk sentralbyrå og Finansdepartementet

Hovudtrekk og nøkkeltal for den økonomiske utviklinga

Svak vekst i euroområdet og framleis stor usikkerheit, men betring i USA

Veksten internasjonalt ser ut til å bli lågare i inneverande år enn det som vart lagt til grunn i Nasjonalbudsjettet 2012. Det er særleg i euroområdet at utviklinga er svak, og aktiviteten fell no i fleire av landa. I USA har auka økonomisk aktivitet bidrege til ei viss betring i arbeidsmarknaden. Veksten i BNP går noko ned i Kina og India, men er framleis langt høgare enn i dei tradisjonelle industrilanda. Samla sett vert veksten i BNP for Noregs viktigaste handelspartnarar berekna til 1,3 prosent i 2012, ei halvering frå i fjor og 1 prosenteining lågare enn det som vart lagt til grunn i fjor haust. For neste år er det utsikter til at veksten kan gå noko opp igjen, men usikkerheita er stor.

Veksten i industrilanda er for svak til å auke sysselsetjinga i vesentleg grad, og arbeidsløysa har auka i fleire land frå allereie høge nivå. Særleg i dei kriseramma eurolanda har oppgangen vore stor. For euroområdet sett under eitt har arbeidsløysa auka til nærare 11 prosent, og i nokre av landa er det venta ytterlegare oppgang. Samla sett vert arbeidsløysa hos handelspartnarane våre berekna til knapt 8 prosent i 2012.

Store utlån frå Den europeiske sentralbanken til europeiske bankar i desember og februar bidrog til å stabilisere finansmarknadene. Seinare har uroa likevel auka igjen. Rentene, særleg på spansk statsgjeld, har auka på nytt. Uroa botnar i ein krevjande kombinasjon av høg og aukande statsgjeld og låg og fallande økonomisk vekst. I marknadene stiller ein spørsmål ved den politiske evna til å handtere situasjonen. For einskilde land, særleg Spania, har det òg vore auka uro for den finansielle situasjonen til bankane.

Risikoen for eit markert tilbakeslag i internasjonal økonomi verkar litt mindre enn i fjor haust og vinter, men situasjonen er framleis skjør. På kort sikt er usikkerheita særleg knytt til at krisa i euroområdet kan blusse opp att. I Kina og India har teikna til minkande vekst vorte noko tydeligare.

God vekst i norsk økonomi

Lågare aktivitet hos handelspartnarane ga fall i den tradisjonelle vareeksporten mot slutten av fjoråret. Norske hushald vart mindre optimistiske og heldt igjen i sin forbruksetterspurnad. Sterk vekst i etterspurnaden frå petroleumsverksemda og i bustadinvesteringane bidrog likevel til å halde veksten i norsk fastlandsøkonomi oppe. På årsbasis auka BNP for Fastlands-Noreg med 2,6 prosent i 2011, litt i underkant av berekninga frå i fjor haust, jf. tabell 2.

I inneverande år har både tilliten og forbruket til norske hushald teke seg opp. Låge renter, god inntektsvekst og høg sparing gjev grunn til å vente at denne utviklinga vil halde fram i tida som kjem. Samstundes ligg det an til kraftig vekst i petroleumsinvesteringane i år òg, og mange fastlandsbedrifter rapporterer om betra vekstutsikter. Samla sett vert veksten i fastlandsøkonomien berekna til 2¾ prosent i 2012. Det er 0,4 prosenteiningar lågare enn det som vart berekna i Nasjonalbudsjettet i fjor haust, men om lag på line med gjennomsnittleg vekst dei siste 40 åra. Veksten kan gå ytterlegare litt opp neste år.

Arbeidsmarknaden har halde fram med å betre seg. Sysselsettinga passerte i fjor nivået frå før finanskrisa og syner framleis klår vekst. Arbeidsløysa har halde seg på rundt 3¼ prosent av arbeidsstyrken. Bedriftene er optimistiske, og ifølge NAV aukar tilgangen av ledige stillingar. Veksten i sysselsettinga ligg an til å bli noko sterkare i år enn i fjor, og det er berekna at arbeidsløysa kjem til å halde seg om lag på det låge nivået som vi har i dag, både i år og til neste år.

Norsk økonomi er ikkje skjerma for utviklinga ute. Dersom uroa i finansmarknadene skulle blusse opp igjen og utviklinga internasjonalt skulle verte verre, vil lønnsemda i norske eksportbedrifter med høgt kostnadsnivå kome under ytterlegare press. Høg gjeldsbelasting gjer norske hushald sårbare for uventa inntektsbortfall eller auka lånerenter.

Tabell 2 Hovudtal for norsk økonomi. Prosentvis endring frå året før

1) Berekna i faste 2009-prisar der ikkje anna er oppgjeve
2) Førebelse nasjonalrekneskapstal i løpande priser
3) Utanom lagerendring
4) Rekneskapstalet for 2011 er et førebels overslag frå Det tekniske berekningsutvalet for inntektsoppgjera (TBU)
5) Løpande prisar
6) Basert på prisinga i terminmarknaden

Kjelder: Statistisk sentralbyrå og Finansdepartementet

__________________

Revidert nasjonalbudsjett 2012
 

• Pressemelding 14/2012: God utvikling i norsk økonomi
• Pressemelding 15/2012: Tilleggsbevilgninger og omprioriteringer
• Pressemelding 16/2012: Skatte- og avgiftsendringar
• Pressemelding 17/2012: Enklare for næringslivet med EDAG
• Pressemelding 18/2012: Elektroniske skattekort
• Pressemelding 19/2012: Noreg vil inngå avtale med IMF om lån
• Utskriftsvennlig versjon: Pressehefte
  
  
• Meld. St. 2 (2011–2012) Revidert nasjonalbudsjett 2012
• Prop. 111 S (2011-2012) Tilleggsbevilgninger og omprioriteringer i statsbudsjettet 2012
• Prop. 112 L (2011–2012) Endringar i skatte-, avgifts- og tollovgivninga
• Prop. 114 S (2011–2012) Samtykke til at Norges Bank inngår en avtale med Det internasjonale valutafondet (IMF) om å stille nye lånemidler til disposisjon for IMFs generelle låneordninger
• Prop. 110 S (2011-2012) Kommuneproposisjonen 2013
  
  
• Nett-TV: Finansministerens pressekonferanse
• Lysark

Tala bak figurane i Revidert nasjonalbudsjett 2012

• Kap 2
• Kap 3
• Kap 4