E nacionalnikane minoritetengoro kanuni (zakoni) 

E nacionalnikano minoritetengoro hem o minoritetikanečhibjengoro kanuni podžindža te važinel taro o 1 januaro 2010. Akava kanuni zameninela o hako (pravo) te šaj te vakerelpe (upotrebinelpe) i laponikani, i finsko hem i meänkieli čhib ko upravakere organia hem ko kris (sudo). Akala promene tane isto kerde ko sametingkanuni hem ko socialnikano službakoro kanuni.

E Švediakiri internacionalnikani obaveza značini so disave minoritetikane hakia (pravia) ka ostvarinenpe ki soro phuv. Sa o pandž minoritetia dolenape taro akava nevo kanuni (2009:724).

Osnovnikani zaštita

Odova so akharelape osnovnikani zaštita značinela so:

  • E upravakere organia keda ka valjani ka informirinen e nacionalnikane minoriteten bašo olegere hakia ko jekh pogodno čani (način)
  • E javno sektoren isi posebno odgovornost te arakhel (zaštitinel) hem te ingarel anglal (unapredinel) e nacionalnikane minoritetikane čhibjen hem te ingarel anglal e nacionalnikane minoritetengoro šaipe te arakhen hem te buvljaren pli kultura ki Švedia
  • E čhavengoro buvlipa ko jekh kulturnikano identiteti hem naročito te ingarelpe anglal pli minoritetikani čhib
  • E upravakere organia e nacionalnikane minoritetenge ka del šaipe te deluinen keda ka kerelpe lafi olendar hem kobor šaj te dogovorinenpe javere minoritetikane predstavnikoncar ko asavko pučiba

Posebno hakia (pravia)

Osim akava važinena posebno hakia bašo finsko-laponikani hem meänkieli čhib ko sako upravakoro than. Akala hakia tane:

  • Sakone isi ole hako te kulandinel pli čhib ko mujale hem hramome (pišime) kontaktia e organengere upravencar ko posebno predmetia kote e organeskere uprave tane odola so anena odluke ja rešenie
  • E organeskere uprave tane dužno te den mujalo odgovor ki isto čhib hem ko lično zahtevi te roden hramomo nakhavipe (prevodibe) o rešenie hem motivacia. E organeskiri uprava šaj te poručinel vakti hem than kote i usluga ka delpe ki minoritetikani čhib
  • E upravakere organia ka del dumo te ovel ja te arakhen manušen ja personali so džanena i minoritetikani čhib
  • E komunen isi posedno dužnost te organizirinen arakhiba (briga) e phurenge hem e čhavenge, skroz ja delimično ki minoritetikani čhib ako disavo manuš rodela akava ko upravakere thana