Tjaaleldh gaskesadtemisnie learohkh edtjieh jïjnjem lïeredh. Gaskem jeatjah edtjieh mubpede jaepiedaltesistie gïeletjoejide maehtedh, jïh stoerre jïh smaave bokstaavh tjaeledh. Mænngan learohkh edtjieh ortografijem lïeredh, dovne reaktoetjaeleme jïh væhtabïejeme. Dah edtjieh maehtedh jïjtjemse tjaaleldh tjïelkesidh, guktie dah mubpieh guarkoeh maam dah tjaalegisnie soptsestieh.
Learohkh tjuerieh vuerkiehtidh baakoeh jeatjahlaakan tjaalasuvvieh goh jeahtasuvvieh. Dah saemien reaktoetjaelemenjoelkedassh leah naemhtie haamoedamme guktie dan jeenjesh goh gåarede, edtjieh maehtedh saemiengïelesne tjaaleldh gaskesadtedh. Jis gaajhkesh jïjtselaakan tjeelin, dle sæjhta geerve sjïdtedh mubpiej tjaalegh lohkedh, jïh lohkeme sæjhta fïnkesidh. Dellie lij tjoereme fïerhtem tjaalegem fonologijen mietie lohkedh, jïh dïhte vielie fïnkese goh ortografijen mietie lohkedh. Dellie lij geervebe sjïdteme saemien lohkedh goh nøørjen, jïh ij edtjh naemhtie årrodh.
Vuelielisnie akte læstoe gusnie naan mierieh mah leah nuhteligs learoehkidie gosse tjaelieh. Læstoe maahta viehkine årrodh learoehkide 2. jaepiedaltesistie 10. jaepiedaltesasse.
Lohkehtæjja maahta såemies mierieh veeljedh guktie læstoe sjeahta aalkoetjaelijasse. Mænngan maahta jienebh mierieh lissiehtidh. Lohkehtæjja dam sjïehtede dan aktegs learohken tjaelememaehtelesvoetide.
Klaassesne lohkehtæjja jïh learohkh maehtieh såemies mierieh læstoste krøøhkedh akten vihties boelhken, jïh dej mieriejgujmie barkedh goske learohkh dejtie eadtjohkelaakan nåhtadieh jïjtse tjaelemebarkosne.
Aaj daerpies båarasåbpoe learohkh måjhtajidh jïh baajedh dejtie gellie aejkieh darjodh. Learohkh maehtieh misse akt haarjanidh maam eah rikti maehtieh, oktegh jallh dåehkine.
Voestes aejkien learohkh læstoem nåhtadieh, lohkehtæjja byøroe veelelaakan buerkiestidh gåessie jïh guktie dïhte edtja åtnasovvedh.
Dan mænngan learohkh voejhkelieh læstoem oktemierien nåhtadidh. Dah dam nåhtadieh gosse tjaalegh sjugniedieh paehpierisnie jall pc’sne. Daate sæjhta jiehtedh learohkh krøøhkestieh dejtie mieride læstosne gosse ovmessie åssjelidie tjaelieh, vuesiehtimmien gaavhtan jeatjah faagine.
Learohkh aaj dam nåhtadieh gosse tjaalegidie ikth vielie vuartasjieh, jïh tjaalegidie staeriedieh. Dellie miereste mierese læstosne vaedtsieh goske barkoem goerehtamme gaajhki mieriej mietie. Dah unnemes learohkh åenebe læstoeh utnieh båarasommes learoehkijstie.
Vaeltieh kopijem læstoste, stueredh dam jïh gævnjesth dam viedtjese klaassetjiehtjielisnie guktie lea aelhkie learoehkide dam vuejnedh. Gaajhkesh byøroeh aaj sov jïjtse læstoem utnedh maam tjaelemegærjesne lïjmesjamme, buertesne jïh /jallh lea gyvnjeme aktene taavlesne jallh jueskieskåapesne gåetesne.
Sjïehtede læstoem daerpiesvoetide dovne klaassesne, jïh aktegs learohki luvnie. Mierieh læstosne maehtieh sijjiem målsodh guktie dam maam learohkh krøøhkestieh akten boelhken, bijjebisnie tjåådtje. Mubpien boelhken maam akt jeatjah bæjjese lutnjie.
Lohkehtæjja learohkigujmie soptseste dej siejhmemes njoelkedassi bïjre mah læstosne tjåadtjoeh. Dan mænngan learohkh læstoem lïjmesjieh tjaelemegærjese jallh buartan. Mojhteselæstoe byøroe aaj våajnoes årrodh klaassen tjiehtjielisnie, guktie lea aelhkie dam vuartasjidh gosse daerpies.
Barkoen ulmie lea learohkh edtjieh tjaalegh tjaeledh mejtie mubpieh guarkoeh, mah tjaelemekonvensjovnide fulkieh. Dah njoelkedassh edtjieh dïrreginie sjïdtedh mejtie learohkh iemielaakan nåhtadieh, gosse tjaelieminie.
Daah maahtoeulmieh learohki tjaelememaahtoen bïjre soptsestieh:
Kompetansemål etter 2. årstrinn:
Mål for opplæringen er at eleven skal kunne
- gjenkjenne språklyder og skrive små og store bokstaver
- samtale om hva ord, setning, punktum og spørsmålstegn er
- bruke bokstaver og eksperimentere med ord, i egen håndskrift og på tastatur
Kompetansemål etter 4. årstrinn:
Mål for opplæringen er at eleven skal kunne
- ordne tekster med overskift, innledning og avslutning
Kompetansemål etter 7. årstrinn:
Mål for opplæringen er at eleven skal kunne
- utvikle egen tekst fra idé til produkt, og vurdere tekstens utvikling på grunnlag av respons
Kompetansemål etter Vg1 – studieforberedende utdanningsprogram/Kompetansemål etter Vg2 – yrkesfaglige utdanningsprogram
Mål for opplæringen er at eleven skal kunne
- beherske rettskrivningsreglene i arbeid med egne tekster
Språket i bruk
Kompetansemål etter 4. årstrinn:
Mål for opplæringen er at eleven skal kunne
- bruke de viktigste rettskrivningsreglene
- Tjaalegen bijjietjaalege?
- Aalkove sopteste man bïjre tjaalege lea?
- Tjaalegen galhkuve?
- Datne baakojde ajve smaave bokstaavigujmie tjaaleme, jallh ajve stoerre bokstaavigujmie?
- Stoere bokstaave jïjtsenommine?
- Punktume, gihtjemevæhta jïh tjåårvevæhta reaktoe sijjesne?
- Stoerre bokstaave punktumen, gihtjemevæhtan jïh tjåårvevæhtan minngesne?
- Gaske baakoej gaskem?
- Vaerbe fïerhtene raajesisnie?
- Baakoeh reaktoe tjaalasovveme? Vuartesjh baakoegærjesne.
- Baakoeh reaktoe sojjehtamme?
- Tjuara maam akt jeatjah staeriedidh?