Nasjovnellen unnebelåhkoeh 

Lïeneståvroe Stuehkien lïenesne jïh Saemiedigkie lea tsiengelen 1. b. 2010 raejeste åejviedïedtijh Sveerjen unnebelåhkoepolitihke iktedidh jïh dåeriedidh guktie dam laantesne tjïrrehtidh.

Goeven 1999 rïjhkebiejjie mieredi Sveerje edtja Europarådets ramkonvention om skydd for nationelle minoriteter jïh dïhte Europeiska stadgan om landsdels- eller minoritetsspråk meatan årrodh. Rïjhkebiejjie aaj mieriedi unnebelåhkoepolitihkem jïh vïjhte nasjovnellen unnebelåhkoetjïerth jïh dej gïelh (gaajhkh varieteerh) bæjhkoehtidh.

Sveerjen nasjovnellen unnebelåhkoeh jïh unnebelåhkoegïelh

Dah vïjhte bæjhkoetamme nasjovnellen unnebelåhkoeh Sveerjesne leah judarh, romerh, saemieh (mij aaj lea aalkoealmetje), sveerjen såevmieh jïh torneladtjh. Dah histovrijen unnebelåhkoegïelh leah jiddisch, romani chib, saemien, såevmien jïh meänkieli.

Aktine unnebelåhkojde, dah leah guhkiem Sveerjesne orreme jïh dah lea tjïerth mah ektesne govlesuvvieh. Dah aaj jïjtje religijovne, gïeleldh jallh kultuvrellen vuekine aktene dej almetjigujmie jïh sijhtieh sov identitetem utniehtidh.

Reerenassen unnebelåhkoepolitihke

Unnebelåhkoepolitihke gyhtjelassh vaarjelimmien jïh dåarjoen bïjre dijpieh dej nasjovnellen unnebelåhkoej jïh dej histovrijen unnebelåhkoegïeli åvteste. Vaarjelimmiem dejtie nasjovnellen unnebelåhkojde nænnoste lea bielie Sveerjen barkoste dej almetji reaktaj vaarjelidh.

Unnebelåhkoepolitihken strategije

Jaepien 2009 reerenasse orre unnebelåhkoepolitihken strategijem buektehti dejtie nasjovnellen unnebelåhkoej reaktide vielie nænnoestidh. Bielie reerenassen stategijisnie tsiengelen 1. b. 2010 raejeste laake nasjovnellen unnebelåhkoej jïh unnebelåhkoej gïeli bïjre jåhta. Strategijen sisvege lea evtelassh guktie dejtie nasjovnellen unnebelåhkoej reaktide biejjieladtje barkosne nænnostidh, dej gaskem barkoeh guktie:

  • buerebe dåeriedimmiem Europaraerien unnebelåhkoekonvensjovnide vihtiestidh jïh mieriedamme barkoem dåeriedidh
  • sierredimmien vööste barkedh jïh sjïeredimmiem nasjovnellen unnebelåhkojste
  • dej nasjovnellen unnebelåhkoej jïjtjefaamoem jïh dijpemem nænnoestid
  • dejtie nasjovellen unnebelåhkoegïelide gorredidh.