Jåvleheelsegh NSR presideentekandidaateste, Aili Keskitalo
(Du kan velge nordsamiske (finsk), lulesamiske (dansk), sørsamiske (svensk) eller norske undertekster under innstillinger.)
Gieries gaajhkesh dovnesh
Daan jaepien jåvle lij lissie buerie båeteme munnjien, akten guhkies jïh barkoes tjaktjen mænngan. Manne gegkestem dijjieh aaj naan seadtoes jåvlebiejjieh åtneme. Mubpien jaepien edtjebe 100 jaepieh aavoedidh saemiepolitihkeles barkojne gosse Tråantesne gaavnedibie – goevten 2017. Gegkestem mijjieh buektiehtibie 2017 darjodh akten jaapan måahtadimmine saemien siebriedahkesne, guktie gaajhkh mijjieh vielie ektievoetem jïh vieksiesvoetem damtebe. Daan tjaktjen aktem gïeledigkiedimmiem åtneme mij geerve orreme, men dagke maehtebe maam akt destie lïeredh?
Gaajhkem lehkiem gusnie fealedeminie jïh saemieh gaavnesjem, dle aaj soptsesh saejriesvoeten bïjre govlem. Mearoegaedtien mietie lea dov soptsese, mij ij leah åådtjeme saemien lïeredh daaroedehtemen gaavhtan, mij mannem jeenjemes duahta. Datne mij dagke damth datne leah saemien siebriedahken ålkolen. Dagke datne govleme datne ih leah nuekies hijven saemie, juktie ij leah iktesth dïhte saemien ektievoete lea nuekies feerhmeles. Dagke raaktan dïhte saemien gïele mïsse datne ektiedimmiem åtnah lea akte gïele maam vaenieh soptsestieh, jïh dannasinie geervebe lïeredh.
Ij vaajmoegïelem maehtedh. Manne aaj dam domtesem damtem. Mov eejhtegh idtjin munnjien saemesth, jalhts jïjtjh meehtin. Dah don baelien profesjonelle raeriem leajhtadin mij jeehti ij lij hijven maanide guektiengïeline årrodh. Munnjien akte stoerre gåaroes raejkie sjïdti, akte stoerre ohtselimmie.
Mænngan jieliedisnie, mænngan manne goh geerve almetje lim saemien lïereme, jïh aadtjen mov voestes maanam åådtjeme, dellie aktem orre såarhts saejriesvoetem damtim. Edtjim dam saemien nuhtjedh maam meehtim, maam damtim ij lij nuekies hijven? Dagke sïjhtim dellie vaahrese båetedh dam persovneles lïhkesvoetem dassedh mij edtja tjædtjetjeguaktaj gaskem årrodh.
Manne baersieldimmietjiehtjielisnie tjahkasjim gosse dam stoerre veeljemem veeltim, maanine mov faerhmesne. Aalkoelisnie maanese sïmmim – dan isveligke jïh sååjrehke lij dååjrese. Gosse dïsse bååstede vuartesjem dellie garmere sjïdtem. Daelie daajram manne reaktoelaakan veeljim, jïh dagke daate lea dïhte veeljeme maam ellen jeenjemes garmerdem daan biejjien. Manne aaj garmere, gosse daelie jaepien 2016 byögkelesvoetesne saemestem, jalhts fïerhte voestesgïeleldh almetje maahta hov dutnjien soptsestidh manne gujht ånnetji moltestem.
Gosse jeenjesigujmie dejstie soptsesteminie mah saemien gïelem hïejmeste utnieh, dellie akte jeatjah såarhts saejriesvoete jïh vaejvie. Manne damtem guktie datnine, mij dagke irhkesovveme dan åvteste datne saemie jïh saemesth. Dagke govleme dov daaroen gïele ij leah dan hijven daagkarijstie goh manne, mij daaroen voestesgïeline åtna. Datne dagke aaj dam persovneles dïedtem damth, jis ibie mijjieh mah saemesth gïelem guhkiebasse vaeltebe, dellie ij gïele sïjhth naan båetijem aejkiem utnedh.
Saemien almetjh, manne gegkestem mijjieh jåvli mænngan aelkebe dam vigkiem mijjen gaskem måjkoedidh maam mijjen siebriedahkesne utnebe. Måjhtelh man joekoen åajvoeh, mijjieh annje jïjtjene gïelh utnebe. Mijjieh maehtebe, gaajhkesh dovnesh, jïjtjene nuepiejgujmie, mijjen buaratjommesem darjodh ihke gïele gååvnese aaj båetijen aejkien. Manne gegkestem mijjieh maehtebe dam ektesne darjodh, bielelen vaahrese båetedh aktem joekehtsem sjugniedidh gïeh hijven jïh nåake saemieh. Juktie gaajhkesh seamma hijven saemieh. Datne mij saemesth. Jïh datne mij ij leah saemien lïereme.
Gegkestem dijjieh naan raeffies jåvlebiejjieh åadtjode, jïh mijjieh sinsitnine buerie bïevsterinie jïh leajhtadimmine gaavnesjibie jåvli bissiebiejjiej mænngan. Lahkoe jåvlh!
