Aili Keskitalo, saemiedigkiepresidente
Goevten 6.b. lea dïhte biejjie gosse saemieh jïjtjemse heevehtieh goh akte åålmege. Men fïerhten jaepien vuejnebe heevehtimmie muvhtene lehkesne yörhkese båata aktede slæjhtoes digkiedimmeste åtnoen bïjre dïejvesistie ”najsonaldag”.
Dïhte iktesth fïerhten jaepien digkiedimmie guktie goevten 6.biejjie edtja neebnesovvedh lea mov mïelen mietie eevre ovdaerpies. Biejjien sisvege dïhte mïsse byörebe ïedtjem utnedh, ij maam mijjieh edtjebe dam gohtjedh. Åålmegebiejjiem mïerhkesjamme jïh heevehtamme Nöörjesne, Sveerjesne, Såevmesne jïh Russlaantesne mænngan saemiekonferanse mïetsken 1992 nænnoesti goevten 6. biejjien goh saemiej åålmegebiejjie. Dennie svïenske tjåanghkoegærjesne konferanseste nænnoestimmie lea naemhtie:
”Den 6. februari valdes till nationaldag. Den 6. februari 1917 samlades samer till Trondheim till första landsmöte…” (Goevten 6.b. åålmegebiejjine veeljesovvi. Goevten 6.b. saemieh dan voestes rïjhketjåanghkose tjåanghkenin Tråantesne …”)
Daate dïejvese nasjonaldag lij amma dïhte nomme goevten 6. beajjan maam nænnoesti jaepien 1992, jïh lea dïhte dïejvese nöörjen gïelesne mij åtnasåvva heevehtimmie- jïh feestebiejjiej bïjre nasjovnide jallh nasjovnaalestaatide. ”Saemiej åålmegebiejjie” lea ryöktesth jarkoestamme, saemiej= samenes, åålmege=folk jïh biejjie=dag. Jïh daennie ryöktesth, men ovtjïelke jarkoestimmesne lea dïhte buerkiestimmie dejtie nommide ”samefolkets dag” jallh ”samenes folkedag”. Nasjovne lea badth akte synonyjme åålmegasse jïh mij åtnasåvva dagkeri veajkoej. Åålmegebiejjie lea aaj dïhte dïejvese maam Språkrådet nuhtjie jïh åtnasåvva tjaaleginie jïh leksikovnine.
Dan åvteste ij leah naan fåantoe reaktan mietie, gïelen mietie jallh politihken mietie, ij goevten 6.b. ållermaehtedh goh akte åålmegebiejjie. Seammalaakan goh mijjieh mubpiej almetji åålmegebiejjieh ållermaehtebe. Jïh gosse dam darjobe dellie ij leah dan åvteste mijjieh saemieh aktem jïjtse staatem sïjhtebe, goh såemies tjarke bagkehtieh. Dagkerh åssjalommesh eah gååvnesh gænnah. Vuestelen tuhtjebe mijjieh maehtebe åadtjodh jïjtjemse, mijjen kultuvrem jïh mijjen tjåenghkies histovrijem heevehtidh, raasti dåaresth dejnie njieljie staatine gusnie årroeminie. Goh jeatjah almetjh. Jïh ibie daarpesjh luhpiedimmien bïjre birredh .
Mijjieh maaje suehpeden 17.b. maadthlaakebiejjine gohtjebe. Goevten 6.b. lea akte mïerhkesjimmie dehtie stoerre, saemien rïjhketjåanghkoste Tråantesne 1917. Jis datne båetijen aejkien sïjhth biejjiem saemiej åålmegebiejjine gohtjedh, tjoerh maaje dam darjodh. Gieries maanaj leah gellie nommh, jïh goevten 6.b. lea badth akte dejstie mijjen gearahkommes biejjijste.