Doh göökte noerhtemes universiteeth leah saemien studijigujmie nïerhkeme jallh leah aalkeme saemien studijh soejkesjidh. Noerhte universiteete julevsaemien jïh åarjelsaemien maadthskuvlelohkehtæjjaööhpehtimmiem tjïrrehteminie daelie, jïh varke akte maanagïertelohkehtæjjaööhpehtimmie barkoesijjesne edtja aelkedh. Universiteete Romsesne jïh Saemien Jïlleskuvle lea aalkeme saemien skïemtjesåjhtereööhpehtimmiem soejkesjidh.
Sametingsråd Mikkel Eskil Mikkelsen
Daelie guhkies sïllh vaaltasuvvieh juktie doh stoerre jïh vihkeles saemien siebriedahkehaestemh dåastodh. Mijjieh joekoen gellie lohkehtæjjah saemien gïelemaahtojne fååtesibie dovne skuvlide jïh maanagïertide. Saemiedigkie biejjieladtje bïevnesh maanagïertijste jïh skuvlijste åådtje mah haestemh utnieh lohkehtæjjah dåårrehtidh saemien lohkehtæjjamaahtojne. Daate lea praaretje haestemh mejtie mijjen siebriedahke åtna, men aktene guhkiebasse perspektijvesne raerieh gååvnesieh. Dan åvteste hijven vuejnedh Noerhte Universiteete lea lyhkesamme dej saemien lohkehtæjjaööhpehtimmiejgujmie dovne studijesijjesne Bådåddjo jïh Lievenge. Daesnie fusjovne jaepeste 2016 vihkeles orreme juktie maehtedh tjïrrehtidh jïh aelkedh aktem dagkeres studijem, jïh destie Noerhte Universiteete aktem hijven evtiedimmiem åådtjeme sov regijonaale tsåeptseste åarjel- jïh julevsaemien dajvesne.
Aktem saemien skïemtjesåjhtereööhpehtimmiem UiT:sne jïh Saemien jïlleskuvlesne tseegkedh lea seamma vihkeles. Vïhtesjh daate ij leah ajve akte skïemtjesåjhtereööhpehtimmie ohtje saemien sisveginie, men akte saemien skïemtjesåjhtereööhpehtimmie. Daate faalenasse akte dåarjoe dan stoerre nasjonaale daerpiesvoetese skïemtjesåjhteridie, men lissine aktem abpesaemien dimensjovnem åtna dåårrehtimmienuepiejgujmie saemien bieleste Sveerjesne jïh Såevmesne.
Seamma tïjjen dïhte saemien skïemtjesåjhtereööhpehtimmie akte byjhkesjimmie dehtie prinsihpeste mij jeahta saemien årrojh krïevenassem utnieh seammavyörtegs healsoedïenesjh utnedh jïh lea vaestiedasse dejtie daerpiesvoetide mejtie saemien årrojh healsoesuerkesne utnieh.
Daate lea golme vihkeles saemien ööhpehtimmieinstitusjovnh mah ektesne stoerre saemien siebriedahkedaerpiesvoeth dåastoeh. Ööhpehtimmieinstitusjovnh daelie sijjen profijlem evtiedieh jïh jïjtjemse sjyöhtehke darjoeh sjïere studijigujmie, mah joekoen sijhtieh maahtoem eevtjedh gaskenasjonaale suerkine. Saemiedigkie sæjhta ööhpehtimmieinstitusjovnigujmie laavenjostedh saemien studijh guhkiebasse evtiedidh jïh jienebh saemien studijh buektiehtidh. Mijjieh sïjhtebe tsevtsiedæjjine årrodh juktie tseegkeme struktuvrh, laakh jïh mieriedimmieh eah edtjh heaptojne årrodh olles saemien siebriedahkedaerpiesvoeth loetesovvh. Mijjieh edtjebe mijjen bieliem dåårrehtimmiedïedteste vaeltedh studiji åvteste stipendeöörnegigujmie jïh eadtjohke dåårrehtimmine learoehkijstie jåarhkeskuvline.
Goh saemiedigkieraerie manne daejtie institusjovnide garmerdem mah aktem hijven jïh nænnoes barkoem dorjeme. Manne aavojne vuartesjem dan laavenjostose mij tseegkesåvva dej golme institusjovni gaskem, jïh gieltegsvoetine vuartam dejtie minngebe saemien ööhpehtimmide mah sijhtieh båetedh. Seamma tïjjen Saemiedigkie aaj sæjhta skraejriem bæjjese vaeltedh ööhpehtimmieinstitusjovnijste mah aktem staeries saemien representasjovnem raeriestieh universiteeti ståvrojne. Daate universiteeti regijonaale sijjiem vihteste, jïh universiteeti gïehtelimsdajvem tjyölkehkåbpoe dorje. Mijjieh dagkerh institusjovnh daarpesjibie, jïh mijjieh dej væljoem daarpesjibie juktie saemien siebriedahkedaerpiesvoeth dåastodh.