Dïhte åtnoe laanteste jïh vierhtijste guhkiebasse lea goh eeke-, aajhtere-jïh åtnoereaktah laantedajvide jïh vierhtide.
Akte eevre vihkeles fåantoe dan ræjhtose bigkemen bïjre Alta-tjaetsieåereste, lij dannasinie jååhkesjimmie saemien laante- jïh vierhtiereaktijste fååtesi. Daan ræjhtoen sjïekenisnie dle reerenasse aktem saemiereaktamoenehtsem tseegki jaepien 1980, mij edtji salkehtidh «…..gyhtjelasside dan saemien åålmegen reaktatsiehkien bïjre gosse lea reaktan, nuhtjemen jïh åtnoen bïjre laanteste jïh tjaetsijste». Saemiereaktamoenehtse sov voestes raeriestimmine dan bïjre bööti jaepien 1997, jïh dïhte mubpie 2007. Jååhkesjimmie laante-jïh vierhtiereaktijste lea åajvahkommes maam maahta ållermaehtedh goh privaate reaktatsiehkieh. Daate goh joekehtse byögkelesriekteles råajvarimmijste, mah åtnoem laanteste jïh vierhtijste sjïehtesjieh, jïh mah aaj edtjieh dam materijelle våaromem saemien kultuvrese gorredidh.
Svaalhtese: NOU 1997: 4 Eatnemevåarome saemien kultuvrese http://www.regjeringen.no/nb/dep/jd/dok/nouer/1997/nou-1997-4.html?id=140720
NOU 2007: 13 Dïhte orre saemiereakta. Salkehtimmie Saemiereaktamoenehtsistie http://www.regjeringen.no/nb/dep/jd/dok/nouer/2007/nou-2007-13.html?id=491883
Saemiedigkie:
Vierhtiejoekedimmie - Guhkiebasse barkoe saemien reaktajgujmie arealide jïh vierhtide 2015
| Ohtsije | Dåarjoe 2015 |
| Saemien Sijte | 250 000 |
| Bivdi - Mearoesaemien bivteme- jïh göölemesiebrie | 100 000 |
| Zorrostiftelse | 100 000 |
| Saemieraerie | 450 000 |
| Stiftelse Protect Sápmi | 450 000 |
| Laavenjostoedåehkie Kalvvatnan bïegkefaamoevierhkien vööste | 100 000 |
| Nesseby voenetjïerte | 200 000 |
| SUMME | 1 650 000 |