Saemien tjïeltine sïejhme orreme lïerehtimmie saemiengïelesne faalesåvva learoehkidie mah saemien voestesgïeline utnieh, men daan laaken mietie gaajhkh learohkh daam reaktoem utnieh. Daate sæjhta jiehtedh nuepie lea lïerehtimmiem saemien gïelesne maadthskuvlesne vedtedh aaj jeatjah faagine jallh bielieh faagijste learoehkidie saemien mubpiengïeline, jïh naemhtie lïerehtimmiemaallh nuhtjedh mah evtiedimmiem saemien gïeleste eevtjieh learohki luvnie.
Learohkh mah saemien tjïelti ålkoli årroeminie, maehtieh lïerehtimmiem åadtjodh saemien gïelesne, men unnemes luhkie learohkh tjïeltesne tjuerieh dam krïevedh. Dah sijhtieh daam reaktoem utniehtidh dan guhkiem unnemes govhte learohkh aajmene dåehkesne, v. Ööhpehtimmielaakine § 6-2 mubpie lïhtse. Learohkh mah lïerehtimmiem åadtjoeh saemien gïelesne, edtjieh lïerehtimmiem åadtjodh Learoesoejkesjevierhkien mietie Maahtoelutnjeme – Saemien v. Mieriedimmie ööhpehtimmielaakese § 1-1 b.
Jåarhkelïerehtimmesne saemien learohkh eah reaktoem utnieh lïerehtæmman saemien gïelesne. Dej nuepie lïerehtimmiem åadtjodh saemien gïelesne lea jearohke mejtie skuvle mesnie dah vaedtsieh, dam faalehte. Saemien båatsoe- jïh jåarhkeskuvle Guovdageaidnusne jïh Saemien jåarhkeskuvle Karasjohkesne lïerehtimmiem saemien gïelesne vedtieh, jïh saemien learoesoejkesjevierhkien mietie. Fylhkentjïelth maehtieh aaj dagkeres lïerehtimmiem faalehtidh, v. Ööhpehtimmielaakine § 6 -3 mubpie lïhtse.