- Saemiedigkie tjuara stuerebe tsevtsemefaamoem nasjonaale juvrepolitihkesne jïh reeremisnie utnedh. Daan beajjetje politihke jïh reereme stoerre dåeriesmoerh båatsose jïh jåartabårran sjugniedieh. Gåatomekreekh mah juvrijste båvvalgieh stoerre ekonomeles teehpemh jïh psykiske vaejvieh sjugniedieh jeenjesidie, Wollmann Magga jeahta.
Saemiedigkie dan åvteste barkeminie ihke teehpeme mah leah juvri gaavhtan tjarke geahpene guktie doh saemien gåatomejielemh maehtieh sijjen aerpievuekien gåatomedajvh gåatoemasse nuhtjedh.
- Mov stoerre tjoeperdimmie lea åejvieladtji ryökneme juvrijste sagke vaenebh juvrh vuesehte goh dïhte maam båatsoesaemieh jïh sïrvebåantah dååjrehtieh jïh man bïjre daajroem utnieh. Gosse dan joekehts goerkesem daaletje tsiehkien bïjre utnieh dellie aaj nåake ektiebarkoeklijma sjædta, Magga jeahta.
- Gosse akte båatsoesaemie soptseste gusnie satne lea juvrh vuajneme, jallh mah teehpemh satne lea åtneme, ij dïhte naan stoerre leavloem åadtjoeh. Aerpievuekien daajroe jïh dååjrehtimmie tjuerieh aktem jeatjah vihkelesvoetem åadtjodh goh mijjieh libie vuajneme daan mearan.
Magga jeahta vielie dotkeme aaj daerpies orre teehpemeheerreden råajvarimmiej bïjre. Gosse gellie jaepieh vuesiehtimmien gaavhtan vuajneme gosse aaltoe giedtien sisnie guadta, dellie gïerkehtse ajve beapmoem aelhkebelaakan gaavna, dellie tjuara maam akt jeatjah hæhtadidh.
Saemiedigkien råålla
Saemiedigkie maahta juvre-aamhtesinie tsevtsedh uvtemes rååresjimmiej tjïrrh staateles åejvieladtjigujmie.
Saemiedigkie daan biejjien göökte lïhtsegh govhte lïhtsegijstie nammohte dejtie golme noerhtemes juvremoenehtsidie Finnmarhke/Troms, Nordlaante jïh Trööndelage, jïh akte lïhtsege vïjhtijste juvremoenehtsasse Hedmaarhkesne. Juvremoenehtsh dïedtem utnieh ihke nasjonaale juvrepolitihke tjïrrehtamme sjædta sov regijovnesne.
Saemiedigkie aaj meatan aktene nasjonaale gaskesemoenehtsisnie juvrereeremasse mij gaavnede göökth jaepien. Dïedte daan moenehtsen åvteste lea bïejeme Byjresedirektoraatese.
- Mijjieh sïjhtebe rååresjimmielatjkoem eadtjohkelaakan nuhtjedh juktie aktem juvrepolitihkem jaksedh mij saemien gåatomejielemh krööhkeste, jïh leavloem bïejedh staaten almetjerïekteles åeliedimmieh juktie saemien gåatomejielemi båetijem aejkiem gorredidh, Magga jeahta.
Magga jeahta Saemiedigkie juvredåeriesmoeride itjmieslaakan vaalta. Saemiedigkie lea göökte bïevnesh gïetedamme 2016 gusnie juvredåeriesmoeride ållermaahteme.
Gellie prosessh juhtieminie
Magga soptseste daelie jienebh stuerebh prosessh juhtieminie mejtie Saemiedigkie veelelaakan fulkie. Reereme gïerkehtsistie, evalueradimmie regijonaale juvrereeremistie, sïejpeliktese jïh tjïrrehtimmie liktesistie, raeriestimmie orre mieriedæmman juvreskaaramaaksoen bïjre leah aamhtesh mah stoerre ulmiem utnieh båatsoesaemide jïh sïrvebåantide.
Aerpievuekien daajroe jïh dååjrehtimmie
- Minngemes jaepien Saemiedigkie lea barkeme ihke reereme aerpievuekien daajroem jïh dååjrehtimmiem nuhtjie goh daajroe- jïh sjæjsjalimmievåarome, jïh nænnoesåbpoe fokusem åtna almetjereaktese juvrepolitihken bïjre, jïh guktie dïhte reeresåvva. Mijjieh göökte salkehtimmieh dongkeme, akte aerpievuekien daajroen bïjre jïh akte almetjerïekteles vuajnoej bïjre juvrereeremisnie, Magga soptseste.
Saemiedigkieraerien mïelen mietie lea daerpies Rijhkerevisjovne juvrereeremem goerehte. Aktene dagkeres revisjovnesne byöroe goerehtidh mejtie Stoerredigkien nænnoestimmie veahkaulmiej bïjre bæjjese fulkesåvva, jïh mejtie juvreliktese lea dej konvensjovni mietie mejtie Nöörje lea jååhkesjamme, gaskem jeatjah ILO-konvensjovne nr. 169 jïh EN:n konvensjovne sivijle jïh politihkeles reaktaj bïjre.
Magga jeahta dastegh daan beajjetje juvrepolitihke jïh juvrereereme jåerhkieh, dellie daate sæjhta dam materijelle våaromem saemien gåatomejieliemidie håvhtadidh, mij vihth sæjhta saemien gïelem jïh kultuvrem håvhtadidh. Tjuara juvrereeremem hammoedidh naemhtie guktie juvreveahka dan smaave teehpemh gåatomejieliemidie sjugnede goh gåarede.
Saemiedigkien stoerretjåanghkoe strategijh juvrepolitihkese gïetede duarstan ruffien 1.b.
Vielie bïevnesh: Saemiedigkieraerie Mariann Wollmann Magga, 977 02 350