Saemien gåetievaarjelimmie lea jïjtsistie vaarjelamme saemien gåetieh damtijidh, vïhtesjadtedh jïh gorredidh båetijen aajkan. Dagkerh gåetieh leah akte gaaltije gusnie daajroe jïh histovrije dan saemien siebriedahken bïjre jïh dej voenges siebriedahki bïjre gusnie leah. Boelhken 2011-2017 Saemiedigkie vïhtesjadtemem gåetijste lissehte åvtelen 1925 raejeste.
Aervede daan biejjien medtie 1200 jïjtsistie vaarjelamme, saemien gåetieh Nöörjesne.Akte saemien jïh jïjtsistie vaarjelamme gåetie lea akte saemien gåetie båarasåbpoe goh 100 jaepieh.
Dej minngebi luhkie jaepiej ovrehte 800 saemien gåetieh sijhtieh vaarjelimmien aalteremieriem jaksedh.
Mij akte saemien gåetie
Akte saemien gåetie lea meatan aktene saemien histovreles jïh kultuvrelle ektiedimmesne. Dïhte maahta aktem sjïere funksjovnem jallh byjreseligke ektiedimmiem utnedh. Aaj bigkemevuekie jïh voenges vuajnoeh jïh histovrijh gåetien bïjre leah vihkeles biehkieh gosse edtja vuarjasjidh mejtie akte gåetie saemien jallh ij.
Dïhte vihkielommes krïevenasse vuarjasjimmesne lea mennie ektiedimmesne kultuvremojhtese lea, jïh mejtie dïhte lea ektiedamme saemien kultuvrese jïh histovrijese. Aaj vihkeles mejtie gåetie lea ektiedamme histovreles heannadimmide, jïh guktie dïhte tjåådtje voenesne jallh kultuvreeatnamisnie.
Gaajhkh saemien gåetieh mah leah båarasåbpoe goh 100 jaepieh, leah jïjtsistie vaarjelamme.
Bïhkedimmie aajhteridie jïjtsistie vaarjelamme gåetijste
Jarkelimmieh mah maehtieh kultuvremojhteseaarvojde irhkedh jïjtsistie vaarjelamme gåetine leah åajvahkommes luhpehts. Tjuara jarkelimmieh vååregelaakan darjodh jïh gåetiem krööhkedh. Jis edtja jarkelimmieh darjodh mah leah stuerebe goh iemie gorredimmie, dellie daerpies luhpiedimmiem utnedh Saemiedigkeste.
Aajhterh vaarjelamme gåetijste krïevenassem utnieh bïhkedimmiem jïh raeriem åadtjodh jarkelimmieråajvarimmiej jïh gorredimmien bïjre. Gihtjh raerien mietie åvtelen datne aalkah gorredidh jallh jarkelidh. Muvhtide råajvarimmide lea daerpies soejkesjidh jïh dispensasjovnem utnedh njoelkedassijste.