Mammografije
Mammografi

Skriv ut
Skriv ut

Iktedimmie

Iktedimmie

Sïejhme

Mammografije lea röntgenegoerehtimmie njammijste sjïere röntgeneteknihkine mij guvvieh, ræjhkoes smaave biehkide, vadta.

Goerehtimmie maahta åvtelhbodti darjodh goh healsoegoerehtimmie, guktie gohtje screeninge, jallh gosse nyjsenæjja jallh dåaktere jeatjahtehtemh njammine damteme.

Ij byöroeh mammografijegoerehtimmiem darjodh healsoevaaksjoemisnie jis nåajsan jallh jis dåaktere såvma naaremem njamman sisnie.

Åvtebarkoe

Ij daarpesjh sjïere vuekine dïsse ryöjredidh.

Guktie goerehtimmie jåhta?

Goerehtimmiem daamhtaj mammografijesijjesne dorje, mij maahta frijjes årrodh jallh röntgenegoevtesisnie skïemtjegåetesne. Mammografijem maahta aaj darjodh sjïere njammadåastoevisnie jïh naaken hoksejarngine

Voestes åådtje naan gyhtjelassh vaestiedidh röntgeneskïemtjesåjhteristie jis dåeriesmoerh njammijste jallh jis daalhkesh vaalta man sisnie hormonh.

Dan mænngan edtja bijjiebolleste vaarjoeh noeledh jïh skïemtjesåjhtere njammide vuartesje jïh tjaala jis naan jeatjahtehtemh mah vååjnoes, vuesiehtimmieh stuerebe reakedsplïejhkh jallh aerieh operasjovnijste. Dejtie maehtieh röntgeneguvviem vuesiehtieh jïh dejstie goerehtimmiem sturredh.

Tjåådtje goerehtimmien tjïrrh, jïh aktem njammam beaja pleahtjose, jïh dan sisnie guvviedetektovre. Njammam jeatjah pleahtjojne deadta guktie pleahtjoeh sjædta. Destie tjïelkes guvvie sjædta seamma aejkien vuelebe gadtjijhdosem åtna. Lutnjie gïetem bæjjese jïh apparaaten vööste njihkie mearan göökte, golme guvvieh vadta. Dan mænngan seammalaakan mubpiem njammam.

Maahta ånnetji saejrehte gosse njammam deadta.

Guktie dan mænngan damta?

Goerehtimmien mænngan dellie goh daamhtaj damta.

Fäll ihop

Mannasinie daarpesje dejtie goerehtidh?

Mannasinie daarpesje dejtie goerehtidh?

  • Aelhkemes tjuglieh damtedh stratjkesne gosse njammide såapadamme. Gïetem lutnjh, njammide jïh gaejnjelen vuelesne damth staajhk soermigujmie jïh dïedtesth ...

  • ... darjoeh smaave svïhtjemh gievlesne, bïjre abpe njamman bïjre. Aelkieh njidtjievaahteren bïjre jïh orrijh gaejnjelen vuelesne.

Njammide röntgeninie goerehtidh

Mammografijegoerehtimmesne njammide röntgenidh, teknihkine mij dan buerie guvvieh vadta.

Mammografijem heerredimmien gaavhtan dorje healsoevååksjeminie, guktie gohtje screeningen, jallh jis nyjsenæjja jallh dåaktere orre tjugliem damtiji. Fïerhten jaepien jienebe 500 000 goerehtimmieh Sveerjesne njammaröntgeninie dorje.

Vuekie njammacancerem aareh aajhtsedh

Sosiaaleståvroe juvnehte mammografijem nyjsenæjjide 40 - 74 jaepiej gaskem. Laantedigkie faala gaajhkide nyjsenæjjide 50 - 69 jaepiej gaskem nuepiem mammografijegoerehtimmiem darjodh. Jeenjemes leenine aaj dåehkide 40 - 74 jaepiej gaskem goerehtimmiem faelieh, mohte joekehts leah gåessie aalka dejtie faaledh jïh man guhkiem goerehtimmine jåerhkieh. Nuerebe nyjsenæjjide daamhtaj goerehte fïerhten akte jïh bielie jaepien. Båarasåaboe fïerhten mubpien jaepien.

Dejnie healsoevååksjeminie maahta njammacanceretumörem aajhtsedh åvteli dam damta jallh åvteli maahta dam njammesne damtedh.

Daajroes goerehtimmieh leah vuesiehtamme nyjsenæjjide gieh healsoegoerehtimmiem mammografijine meatan dejtie njammacanceren jaamedahkeste 40 procenth vaenede.

Jis seente dam aajhtsi dellie vaahrese båata cancere lea haasenamme, jïh dellie jienebh jïh geervebe båehtjierdimmiem daarpesje jalhts jis tumörem aareh aajhtsa.

Doehtehth njammide jaabnan

Nyjsenæjjan njammah ij leah jïebne konsistense. Dan gaavhtan desnie dovne mielhkiereavsah jïh buejtieh, jïh dan gaavhtan njammide ij lea jïebne. 50-jaepieh låhkosne njammah myövhkebe sjidtieh gosse mielhkiereavsah sjidtieh buejtide.

Dah hormonejeatjahtehtemh mah deahpadieh nyjsenæjjan gujnelemmiecykelisnie njammide tsevtsieh jïh dan gaavhtan eah seammalaakan årroeh abpe tïjjem. Biejjien mænngan gujnelemmien minngemes biejjie lea buerie biejjie jïjtje njammide goerehtidh, dan gaavhtan njammah myövhkes jïh aelhkies goerehtidh.

Gaajhkh nyjsenæjjah byöroeh dej njammah jaabnan goerehtidh. Sjiehteles aktem biejjiem askesne veeljedh juktie aelhkebe mohtedidh maam damta. Sjiehteles sijjie lea stratjkesne dannasinie aelhkebe njammide doehtede gosse tjoelem åtna. Eeremes edtja dejtie doehtedidh dovne gosse tjåådtje jïh gosse vealesje.

Sïejhme ov-feerlege tjugliejgujmie

Jis tjugliem jallh jeatjah båaloeh aajhtsa maahta aerkies sjïdtedh, mohte daamhtemes lea buerielaakan jeatjahtehtemh, joekoen nuerebe nyjsenæjjine. Dïhte maahta cystam årrodh, dïhte sæjhta jiehtedh boejege mij tjaatsijes, jallh buerielaakan protneme njaltjan nuelesne.

Gaajhkh jeatjahtehtemh edtja dåaktere goerehtidh

Jeatjahtehteme njammareavsesne maahta aaj njammacanceristie båata. Njammacancere aktem daamhtemes cancerehammojste nyjseni gaskem. Fïerhten jaepien medtie 7 000 nyjsenh jïh 40 kaarrh njammacancerem åadtjoeh. Vaahra njammacancerem åådtje aalteren mietie jeanede.

Sïejhme symtovme njammacancerine lea tjuglie njammesne jallh gaejnjielisnie. Jeatja njammavaahtere jallh njaltja njamman sïjse sigkie.

Ij leah dan daamhtaj jis njamma rööpses, garres, bankes jallh sååjrehke sjædta, saejriem åådtje, jallh njammavaahteristie vïrretjaatsije galka.

Gaajhkh jeatjahtehtemh njammine edtja itjmine vaeltedh jïh dåaktere edtja dejtie goerehtidh. Maahta satnem bïeljelidh hoksejarngese, nyjsenehealsoehoksese jallh sjïere njammadåastoevasse maam stuerebe skïemtjegåetine gååvnese. Dåaktere eensilaakan njammide gaajesje jïh vierhtede jis mammografijegoerehtimmiem edtja darjodh.

Fäll ihop

Naemhtie darjodh

Naemhtie darjodh

  • Åådtje aktem njammam pleahtjose bïejedh, dan sisnie kassedte röntgenefilmine. Dan mænngan njammam deemtjie jïh göökte jallh golme guvvieh vaalta.

Sjïere röntgeneapparatem daarpesje

Goerehtimmiem daamhtaj mammografijesijjesne dorje, mij maahta frijjes årrodh jallh röntgenegoevtesisnie skïemtjegåetesne. Goerehtimmiem maahta aaj darjodh sjïere njammadåastoevisnie jïh naaken hoksejarngine

Röntgeneapparate maam nåhtede lea sjïerelaakan hammoedamme juktie buerie guvvieh njammijste vedtedh viehkine viesjies röntgenegadtjijh. Muvhtien aejkien maahta canceretumörh aajhtsedh mah leah barre måedtie millimeeterh stoerre.

Naemhtie darjodh

Ij daarpesjh sjïere vuekine dïsse ryöjredidh. Voestes åådtje naan gyhtjelassh vaestiedidh jis dåeriesmoerh njammijste jallh jis daalhkesh vaalta mej sisnie hormonh. Dan mænngan edtja bijjiebolleste vaarjoeh noeledh jïh skïemtjesåjhtere njammide vuartesje jïh tjaala jis naan jeatjahtehtemh mah vååjnoes, vuesiehtimmieh stuerebe reakedsplïejhkh jallh aerieh operasjovnijste. Dah maehtieh röntgeneguvvine vuesiehtidh jïh destie maahta båajhtoehlaakan vïenhtedh dïhte canceretumöre.

Dan mænngan röntgeneapparatese vaadtsa jïh dan uvte tjöödtjehte. Njammam pleahtjose beaja gusnie guvviedetektovre. Njamma dïedtese pleahtjojne viehkine maam våålese dïedtele. Lutnjie gïetem bæjjese jïh apparaaten vööste njihkie mearan göökte, golme guvvieh vaalta. Vihkeles eevre dåadtjele. Dan mænngan seammalaakan mubpiem njammam. Goerehtimmiem 15-30 minudth vaalta, vïjhteste låhkan minudth guvvedeminie.

Guktie mammografijjem damta?

Maahta ånnetji saejrehte gosse njammam deadta. Mohte tjuara naemhtie darjodh, juktie guvvie buerebe kvalitehtem åådtje jïh goerehtimmie vihtiesåbpoe sjædta. Aaj maahta vuelebe gadtjijhdovsem nåhtede jïlhts jis ij njammam dïedtelh.

Muvhtien aejkien åådtje bååstide båetedh

Daamhtaj göökte röntgenedåakterh dejtie mammografijeguvvide vuartasjieh. Dïhte vihtiesvoetem jeanede vuartasjimmesne. Jis dah maam akt gaevnieh mij ij leah guktie edtja, dellie åådtje orre goerehtæmman båetedh. Dellie mammografijeguvvieh lissine vaalta jïh aaj ultratjoejine goerehte.

Dåaktere maahta aaj pryövem jeatjahtehtemistie vaeltedh. Jis lea onne jeatjahtehteme maam lea gïerve damtedh maahta pryövoem vaeltedh orre mammografijine ektesne jallh ultratjoeje viehkine. Sigkies naaloem rijtie jeatjahtehtemasse jïh cellepryövoem olkese njamma. Pryövemasse mikroskopijen goerehtæmman seedtie. Gaajhkem dam dorje juktie vihties årrodh jis lea cancere jallh ij.

Vaestiedasse mammografijegoeretimmeste rïkte gåatan seedtie göökte våhkoeh raejesne jis lea orreme maam gohtje healsoevaaksjomisnie. Jis lea remitteereme mammografijese åådtje vaestiedassem goerehtimmeste altese dåakteren luvhtie.

Hormonebåehtjierdimmie maahta vuarjasjimmiem gïervebe darjodh

Naan nyjsenh hormonebåehtjierdimmiem åadtjoeh klimakterijen åvteli jallh mænngan jallh p-pillerem vaeltieh. Dagkeres båehtjierdimmie njammide tsevtsie guktie dam söökebe sjædta jïh dellie mammografijeguvviem gïervebe viertiestidh. Dan gaavhtan vihkeles dam jiehtedh jis daalhkesh vaalta man hormonesisvege.

Goerehtimmie ij leah vaahreles

Dïhte gadtjijhveahka maam åadtjoeh mammografijegoerehtimmesne lea dan onne ij vïenhth dïhte vaahra. Teknihkem aaj evtede guktie gadtjijhveahkam unniedidh. Ij edtjh steevrijh mammografijegoerehtimmiem darjodh gosse tæjmoem åådtje, jallh jis jeatjahtehtemem njammesne aajhtsa.

Hijven gåarede mammografijine goerehtidh jïlhts njammaimplantatem åtna. Ij naan vaahra implantatide eerjieh, mohte jis ij gåaredh njammide deemtjedh seamma nyjsenæjjaj implantati bielelen maahta individuellen sjïehtedamme goerehtimmiem daarpesjidh. Daamhtaj aaj mammografijem lissiehtidh njammide damtedh jïh ultratjoejine goerehtidh.

Gie ij edtjh mammografijine goerehtidh?

Gosse noere dellie daarpesje ultratjoejine goerehtidh jïh ij mammografijine. Dïhte dan gaavhtan njammide dan söökes guktie gïerve mammografijeguvvide viertiestidh. Ultratjoeje vihtiesåbpoe vaestiedassem vadta.

Jis dåaktere såvma naaremem njammesne gååvnese ij provhkh mammografijem dellie darjodh juktie baektjede njammam deemtjedh. Dellie hijven ultratjoejegoerehtimmiem darjodh, juktie vuajna jis sïeje desnie jïh dam olkese daarpesjidh döömedh. Gosse ovlemem båehtjierdamme byöroe mammografijem darjodh. Dïhte lea joekoen vihkeles jis båarasåbpoe.

Jis nåajsan ij edtjh starnegoerehtimmiem tjïrrehtidh, guktie gohtje screening, mammografijine. Mohte jis jeatjahtehtemem aajhtsa njammesne edtja åålegh hoksem bïeljelidh guktie varki goerehtimmiem darjodh, jilhts nåajsan. Dellie pråvhka goerehtimmie ultratjoejine aalka jïh dan mænngan mammografijine jis daarpesje.

Fäll ihop
Skriv ut
Publicerad:
2013-11-04
Skribent:

Tjaelije: Heitti Teder, kirurge, Centralsjukhuset Kristiansta

Redaktör:

Redaktööre: 

Katti Björklund, 1177 Vårdguiden

Granskare:

Goerehtæjja: Laszlo Tabar, dåaktere, professovre, radiologijen spesialiste Falu:en skïemtjegåetesne

Illustratör:

Illustratööre: Lotta Persson, illustratööre, Göteborg