Gorredh gïelem!

Prosjeekten tjirrh ”Åarjelsaemien ööhpehtimmiem gåetieskåvlosne –  Sörsamisk opplæring ved heimeskolen”  2002, gåajhtsadin vaenie learoevierhtieh åarjelsaemien ööhpehtæmman. Tsiehkie lea åarjelsaemien lohkehtæjjah tjoeverieh jijtjh learoevierhtieh jijtsh ööhpehtæmman darjodh. Gellide laehkijste govleme vaejtiem daejtie learoevierhtide tjöönghkedh, jih buektiehtidh bertedh guktie gaajhkeside åarjelsaemien dajvesne aevhkine. Jijnjebi iedtjh orre vierhtieh evtiedidh ovmessie aamhtesi bijre gusnie ij annje learoevierhtieh gååvnesh.

Dan åvteste Nordlaanten fylhkeålman, Byjjehtimmie – jih ööhpehtimmiegoevtese, ovtetje Staaten ööhpehtimmiekontovre Nordlaantesne daam prosjeektem ”Learoevierhtieh evtiedidh jih sjiehtesjidh eleegktronigke ööhpehtæmman” garres-tsïengelen 2002 juhtiehtin.  Daate lea bielie-prosjeekte jeatja prosjeekten nuelesne man nomme  ”Åarjelsaemien ööhpehtimmie gåetieskåvlosne”.  Daan prosjeekten ulmie lij åarjelsaemien learoevierhtieh evtiedidh jih bertedh guktie gaajhkesh dejtie jeksieh. Prosjeekte lea ööhpehtimmiebyjresigujmie ektesne giehtjedamme gaavnedh magkerh learoevierhtieh gååvnesieh jih dejtie Vearman beajeme guktie jaksoes. Soejkesje lea dovne vuartasjamme magkaridie daltesidie jih aamhtsidie daerpies orre learoevoerhtieh darjodh. Guajhtsadibh eeremes daerpies noere-daltesasse orre learoevierhtieh darjodh, åarjelsaemien mubpine gieline. 

Beetnehvierhtiejgujmie Saemiedigkeste jih Ööhpehtimmie – Giehtjedimmiedeepartementeste proosjektem ”Åarjelsaemien learoegærja 8.klaassese, åarjelsaemien mubpine gieline” evtiedamme. Barkoe rïhkeden 2003 juhtiehti. Golmesh prosjeektedåehkesne barkeme:

• Albert Jåma
• Liv Karin Joma
• Aasta Joma Granefjell

Mijjien åejvieulmie dagkerh learoevierhtiejgujmie åarjelsaemien gïelem gorredidh jih evtiedidh guktie jielije gieline. Learoegærja galka viehkine årrodh Learoesoejke 97-en  vihkelommes aamhtsi mietie, guktie åarjelsaemien mubpine gieline ööhpehtidh. Learoegærjan sisvegisnie leah aamhtesh mah saemien noerh utnieh luste v.g; voepth bietskedh, daaletje gaarvoeh, guvvieraajroeh, soptsestimmieh, teknolovgije, tjaalegh åarjelsaemien noerijste, gieltegs lohkemeprievieh ålkoerijhkeste j.n.v.

Learoevierhtien leah göökte suerkieh - gærja jih viermie. Göökte suerkieh mah ektesne govlesuvvieh. Learoegærja Viermiem daarpesje jih Viermie gærjam daarpesje. Juktie nimhtie tijjejuhteles learoevierhtiem darjodh sjiere aamhtesi, tjaaleldahki jih ööhpehtimmiedaltesi mietie. Daate lea learoevierhtie mij , gærjine jih Viermine, maahta jijnjebh ööhpehtiemmievuekieh/-voeth faerhmedh. Dovne siejhme ööhpehtimmievuekine gusnie lohkehtæjjah learohkigujmie ektine, jih  maajeööhpehtimmie-tsiehkesne gusnie videjove-goltelimmie jih daatovre daerpies.

Monnoeh sijhtien vaajmojste prosjeektedåehkiem gijhtedh; Albert Jåma, Liv Karin Joma jih Aasta Joma Granefjell, iedtjeles barkoen åvteste. Aaj sijhtien reeferansedåehkiem gijhtedh;  Evald Stenfjell, Gerd Persson jih Sig-Britt Persson, ovmessie vihkeles raeriej åvteste. Gijhtien aaj Åarjel-saemiej skuvlen reektovrem Heidun Oldervik, Prahken byjjehtimmie jih lihkejarngen reektovrem Jan Helge Tronsaune jih Plassjen maadtskåvloen reektovrem Johannes Grue, juktie nuepiem vadteme daejnie learoevierhtine barkedh. Monnoeh aaj dijjem gijhtien guhth tjaalegh jih guvvieh daan learoegærjese vadteme.

Monnen håhkoe learoevierhtie ”Gorredh gïelem” edtja buerie viehkine sjïdtedh. Vaejtie gielteges jih aevhkies learoevierhtine dijjese.

Bådåddjo 

Åshild Hauan

Fylhkeålma Nordlaantesne                                     Anne F. Stenhammer

                                                                 Ööhpehtimmiedirektööre

" Gorredh gïelem! " lea naemhtie juakaldihkie :

"Gorredh gielem!" lea learoehkidie guhth 8.klaassesne vaedtsieh jih saemien mubpine gïeline luhkieh. Gærja lea jåarhke Ella H. Bullen learoegærjide "Åarjelsaemien 1-6" .

Daate learoevierhtie galka daejtie ulmide learoesoejkesjisnie eevtjedh jaksedh:
Goltelidh jih soptsestidh, Lohkedh jih tjaeledh jih Gïele jih kultuvremaahtoej ulmide dellie eeremes daerpies eevtjedh jaksedh. Learoegærjesne leah åarjelsaemien tjaalegh mïsse aaj laavenjassh jih tjoejefijlh gååvnesieh. 

Learoevierhtie lea naemhtie juakaldihkie : Lohkemegærja, Barkoegærja jih aaj Gaskevearman bïejeme. 

Lohkemegærja

Lohkemegærjan leah luhkie låhkoeh gusnie joekehth tjaalegh jih sjaangerh; intervjuh, draamah, lohkijh tjaalegh, lohkijh prievieh, tjihtesh, joejketeeksth, heamturh, aamhtse-/ provsateeksth

Barkoegærja

Barkoegærjan leah joekehth laavvenjassh fïere-guhtide tjaalegidie. Dovne laavvenjassh grammatigken bïjre, åarjelsaemien tjaaleldahken bïjre jih guktie åarjelsaemien gïelem joekehth aamhtesinie provhkedh.

Learoevierhtieh Gaskeviermesne

Learoevierhtien Webversjovnesne leah 10 låhkoeh.
Lissine leah Jaahkenelkien Aannan learoegærjah "Goltelidh jih soptsestidh" jih Åsta Vangbergen "Mojhtesh" jih Desnie lea lissiebarkoe teekstine jih aaj tjoejefiline gusnie laavenjassh.

Nordlaanten fylhkeålma, byjjehtimmie jih ööhpehtimmiegoevtesen prosjeekte ”Learoevierhtieh evtiedidh jih sjiehtesjidh elegktronigke ööhpehtæmman” lea Åarjelsaemien learoegærjam 8.klaassese, åarjelsaemien mubpine gïeline dorjeme. Prosjeekte-juhtiehtæjja lea Gaebpien Maajja Læjsa.