Fagstoff

Sealoedimmie

Liv Karin Joma
  • Innbygg
  • Enkel visning
  • Lytt til tekst
  • Skriv ut

Gurhtie jaevresne  Gosse mijjieh sealoedimmiem gïeleviehkie-dïrreginie nuhtjebe dellie eatneme, aath jïh kreekh maehtieh almetji jïjtsevoeth åadtjodh. Dovne biejjieladtje gïelesne jïh lidteratuvresne sïejhme sealoedimmiem nuhtjedh.

Aath jielieminie

Paul Vesterfjell lea vaajesem "Dah golme åerpenh" soptsestamme. Daennie vaajesisnie tjuvjie, bïegke jïh værtoe sealoem åådtjeme.

“Dan tïjjen lin golme åerpenh veasoeminie. Dan akten nomme Tjuvjie, dan mubpien nomme Bïegke jïh dan gåalmeden nomme Værtoe. Dah lin fealedeminie, lustestalleminie. Ånnetji die dïhte Tjuvjie jeahta:.."1 

Sealoedimmie diktesne

Inger-Mari Aikio-Arianaick lea sealoedimmiem nuhtjeme diktesne “Soptsesem gosse datne vualkeme"

sïmmh rïesegasse

soptsesth gaamegasse

tjåårvh dållese 2                   

Daennie diktesne eatneme jïh aath almetji jïjtsevoeth åadtjoeh. Rïesege, gaamege jïh dålle maehtieh goltelidh. Rïesegasse tjoerebe sïmmedh. Gaamegasse edtjebe soptsestidh, men dållese tjoerebe tjåarvodh. Mejtie dan åvteste gosse dålle buelieminie, dålle snæjra  jïh dellie dålle ij govlh jis mijjieh ajve dïsse soptsestibie.

Kreekh aaj maehtieh sealoem utnedh

Gosse mijjieh soptsesh lohkebe dellie kreekh, ledieh jïh guelieh maehtieh almetji jïjtsevoeth åadtjodh. Dah maehtieh dovne garmere jïh gïemhpe årrodh, dah maehtieh  måarahtovvedh, soptsestidh j.n.v.

Daesnie naan vuesiehtimmieh:

Soptsesisnie “Gurhtie” dellie gurhtie lea garmere jïh dïhte aaj måarahtåvva.

Soptsesisnie “Bovtse jïh sïrve” dellie bovtse jïh sïrve maehtieh sinsitnine soptsestidh.

Soptsesisnie “Bïerne” dellie bïerne lea gïemhpe jïh Lutnjestæjjam viehkehte gosse dïhte baenhtsesne.

 

Sealoedimmie empatijem voerkele

Man åvteste mijjieh ussjedibie aath maehtieh almetji jïjsevoeth utnedh? Kaanne dan åvteste miijjieh tuhtjebe aelhkebe eatnemen, kreeki jïh aati bïjre buerkiestidh gosse almetji jïjsevoeth dejtie vedtebe. 

Gellie mijjeste gujht lyjhkedh-kreekh utnebe. Mijjieh kreekide nommem vedtebe, jïh dah maehtieh maanine mijjese årrodh. Reklaamen tjïrrh aaj aatide jïjsevoeth vedtebe juktie maam akt doekedh.

Baakoeh 

sealoedimmie

 beskjeling

almetji jïjtsevoeth

 menneskelige egenskaper