Gïele-funksjovnh
1. laavenjasse
Mij gïele-funksjovnide jeenjemes nuhtjh?
Gosse datne:
- maam akt bïhkedh
- jeahtah: "Gïerth mannem."
- buarastahtah
- vearelde-bïevnesh raadijovisnie govlh
- naakenem biejjine læhkosth
- aavosne jallh hujnesne eksamene-vuarjasjimmien bïjre soptsesth
- dov gåetien bïjre soptsesth
- gïem akt soptsestahtah tjinose vuelkedh
- beapmoeh laajhtah
- gærroeh
- vearelden bïjre soptsesth
- naakenem viehkine gihtjh
2. laavenjasse
Gaavnh gïele-funksjovnide daejnie tjaaleginie.
Biehkie vuelielisnie nedte-sæjroste Saemesth munnjien, Saemie-digkesne veedtjeme.
”Saemesth munnjien” akte kampanje abpe laantesne mij gaajhkide saemien noeride feerhmie, dovne dah mah saemiestieh, ånnetji saemien maehtieh jïh dah mah eah saemien maehtieh.
Kampanjen ulmieh:
- lissiehtamme åtnoe saemien gieleste
- jienebh saemien gïelem nuhtjieh
- saemien gïele åtnasåvva jieniebinie sijjine
- saemien gïele våajnoes sjædta
- lissiehtamme goerkese siebriedahkesne ihke vihkeles mijjieh åadtjobe mijjen
gïelem nuhtjedh"
2. Tjaalege
Biehkie vuelielisnie gærjeste SMS Sopperoste maam Ann-Helen Laestadius tjaaleme.
"Hinten gïete mojhteles-laakan svihtji jïh ojhte lij Agnesen onnesoerme jïh soermese Hinten baahke gïetesne. Dïhte lij dan lïhke gïetem steeredh maam meehti båetedh. Agnese dejtie sov feerhmeme soermide svihtji, ajve ånnetji, guktie Hinte edtji guarkedh dah soermh edtjieh aajmene årrodh jïh satne dam lyjhki. Dellie Hinte satnem vuartasji jïh mojjehti guktie dïhte vælnjoeh åvtebaenie vååjnesasse bööti. Agnese bååstede mojjehti. Dïhte lij dan læhkoes."
(Laestadius 2008:66)
3. Tjaalege
Biehkie vuelielisnie Saemiedigkien nedte-sæjroste SáNuL/SUPU veedtjeme.
"Saemiedigkien noerepolitihkeles moenehtse jïh saemien noeresiebrie Noereh! leah ektesne vaajtelimmien bïjre vielie saemien filmi jïh lidteratuvri bïjre. Mijjieh sïjhtebe lyjhkedihks filmh jïh seerijh dubbadidh saemien gïelese, jïh joekoen maanide, jïh mijjieh sïjhtebe gærjah jïh guvvieraajroeh mejtie jeenjesh åestieh, saemiengielese jarkoestidh. Mijjieh sïjhtebe aktem orre domenem sjïehtesjidh goh åtnoesuerkie saemien gïelide. Noerh gïelem daarpesjieh dejnie sijjine dah raaktan nuhtjieh." ( SáNuL/SUPU)
3. laavenjasse
Vuartesjh guvviem jïh buerkesth gïele-funksjovnide.
4. laavenjasse
Tjaelieh golme åenhkes tjaalegh. Voestes bievnije tjaalege, mubpie ekspressijve tjaalege jïh gåalmede vihth appellatijve tjaalege.
Kontekst
Kompetansemål
- Læreplan i samisk som førstespråk
- mestre ulike roller i samtaler, diskusjoner, dramatiseringer og presentasjoner
- lytte til og vise åpenhet for andres argumentasjon og bruke relevante og saklige argumenter i diskusjoner
- gjøre rede for argumentasjonen i andres tekster og skrive egne argumenterende tekster
- tilpasse språk og uttrykksmåter til ulike skrivesituasjoner i skole, samfunn og arbeidsliv
- gjøre rede for et bredt register av språklige virkemidler og forklare hvilken funksjon de har
Inngår i
- Sørsamisk som førstespråk (Fag)