Soptsese

Mannasinie mijjieh soptsestibie?

Soptsesh leah vihkeles gaajhkine kultuvrine. Dah histovrijem guedtieh, jïh kultuvren åålmegi jïjtse-domtoem jïh jïjtse-goerkesem jååhkesjieh jïh orrestieh. Maehtebe jiehtedh dïhte almetjivoetese govlesåvva. Mijjen jielemh leah goh soptsese, mij aalka, jåarhka jïh orreje. Mijjieh almetjh goerkesem jïh ektiedimmiem jieliemisnie ohtsedibie. Dah soptsesh mijjese vierhtieh jïh ektiedimmieh vedtieh, mej mietie mijjieh maehtebe mijjen jieliemidie öörnedh.

Gellie ovmessie soptsesh gååvnesieh. Soptsesen væhtah leah:

• dan mietie ov-vaantoem åehpiedehtebe
• dan mietie vielie bïevnesh ov-vaantoen bïjre åadtjobe
• dan mietie ov-vaantoem luetieh
• dan mietie soptsesen moraale vååjnesasse båata

Dïhte mij vihkielommes soptsesisnie lea dïhte ov-vaantoe, dåeriesmoere maam tjuara loetedh. Gosse dellie soptsesth dellie soptsese gieltegåbpoe sjædta jïh dam maahtah buektedh dej vuekiejgujmie:

• Tjaatsestimmie, dellie tjaelije maahta tjuvtjiedidh maam soptsesisnie båata.
• Soptsesem vijriedidh jïh guhkiedidh. Dellie soptsese gieltegåbpoe sjædta jïh tjaelije sæjhta daam domtesem utnedh. Tjaelije maahta dam darjodh jis maam akt buerkeste jallh heannadimmiej bïjre soptseste mah soptsese guhkede.
• Ov-tjïelkes tsiehkiem utnedh. Jis ij lohkije daejrieh mij heannadi, mij heannede jallh edtja heannadidh, dellie gieltegs sjædta. Dam maam lohkebe saatnan jallh nïekedamme? Gïeh leah gïemhpe, jïh gïeh eah leah gïemhpe?
• Tjaelije maahta aaj målsodh man varke soptseste. Tjaelije maahta lohkijem stuvredh guktie lohkije dååjroe, soptsese varke jallh sööjmebe jåhta. Guhkies raajese dellie ij dan varke juhtieh, men åenehks raajesigujmie dellie soptsese varkebe jåhta.