Fagstoff
Novellam analyseradidh
Daelie edtjebe vuartasjidh guktie darjobe gosse novellam analyseradidh.
- Lohkh tjaalegem. Vihkeles datne aalkah tjaalegem eensilaakan lohkedh. Maahtah naan vihkeles baakoeh tjaeledh gosse lohkh.
- Tjaelieh dov golme voestes åssjaldahkh tjaalegen bïjre.
- Manne vïenhtem daate novelle lij ...
- Im manne dam ... guarkah: Mij ... Mannasinie ...
- Mov mïelen mietie daate novelle lij ...bïjre ..., dan gaavhtan mïelem novellan teema lea ...
- Aelkieh tjaaleginie barkedh. Gosse edtjebe novelline barkedh, dellie tjoerebe voestes elliesvoetem gïehtjedidh. Mij heannede? Gïeh leah meatan? Tjaelieh daejtie öörnegasse:
a. voestes ...
b. dellie
c. ....
d. ....
e. minngemes ... - Mij lea tjaalegen motijve? Voejhkelh ussjedh tjaalege goh guvvie, maam vuajnah? Buerkesth dam.
- Soptsestimmie-vuekie. Gie lea soptsestæjja? Dïhte “manne” dellie soptsestæjja? Jis tjaelije buerkeste mij heannede, men ij leah meatan soptsesisnie dellie autorale soptsestæjja.
- Almetjidie buerkiestidh. Gosse edtjh almetjidie soptsesisnie buerkiestidh, dellie edtjh dovne sisnjelds- jïh ålkoe-jïjtsevoeti bïjre tjaeledh.
- Byjresem buerkiestidh. Dellie edtjh maam akt tjaeledh gusnie heannede jïh guktie desnie.
- Gusnie heannede?
- Mij jaepie-boelhkide?
- Gåessie dygnesne heannede?
- Byjrese aajmoe skaepede tjaalegisnie?
- Jis byjrese heannadimmiem/dahkoem jallh almetjidie tsavtsa?
- Komposisjovne. Gosse edtjh komposisjovnem novellesne lahtestidh, maahtah aelkedh novellam juekedh bielide öörnegisnie maam datne tuhtjh sjïehteles jïh nummerem dej baalte tjaeledh. Dan mænngan maahtah daejtie gyhtjelasside vaestiedidh:
- Guktie novella aalka?
- Maam referaaten tjïrrh soptseste?
- Maam sceenigujmie soptseste?
- Tjaatsestimmie, dellie tjaelije maam akt tjaala mah båetieh.
- Tjaelije maam akt tjaala mah aarebi heannadamme?
- Mij lea novellan teema? Datne jååhkesjh maam mubpene tsiehkesne tjeelih? Tjaalegen sisvege?
- Mujhtieh! Mujhtieh edtjh ahkedh tjaalegem tjaeledh.
Baakoe
ahkedh
sammenhengende
Kontekst
Kompetansemål
- Læreplan i samisk som førstespråk
- lese et representativt utvalg samtidstekster, skjønnlitteratur og sakprosa, og reflektere over innhold, form og formål
- tilpasse språk og uttrykksmåter til ulike skrivesituasjoner i skole, samfunn og arbeidsliv
- skrive tekster med tema og fagterminologi tilpasset eget utdanningsprogram etter mønster fra ulike eksempeltekster
- lese utvalgte tekster fra perioden etter 1995, sette dem inn i en kulturhistorisk sammenheng og reflektere over språk og innhold
- gjøre rede for et bredt register av språklige virkemidler og forklare hvilken funksjon de har
Inngår i
- Sørsamisk som førstespråk (Fag)