Fagstoff

Ræhpas jïh tjeakoes argumentasjovne

Marion Federl, Ellen Bull Jonassen, Liv Karin Joma

Dïhte bielie argumentasjovneste mij rïektesem våaroemisnie åtna jïh maam maehtebe mænngan gïehtjedidh, daamtaj ræhpas jallh ryöktesth argumentasjovne gohtjebe. Daate såarhts argumentasjovne vihkielommes daejremes tjaaleginie dan åvteste mijjieh striengkies krïevenassh bïejebe ihke argumeenth leah aamhtesen bïjre jïh gåarede dejtie gïehtjedidh.

Aarvoe-gyhtjelassh

Men doh jeanatjommes gyhtjelassh mejtie digkedeminie, eah leah ajve aamhtesen bïjre. Gyhtjelasse mejtie dotkijh edtjieh åadtjodh pryövenasse-kreekh provhkedh jallh ij, dam hijvenlaakan vuesehte. Daate akte gyhtjelasse aarvoej jïh vuajnoej bïjre seamma jïjnje goh gyhtjelasse rïektesen bïjre. Dan åvteste tjoerh tjaeledh naemhtie guktie dovne åejjiem jïh vaajmoem doehtedh lohkijen luvnie. Datne tjoerh aaj ussjedammes jïh maehteles vååjnedh, guktie almetjh datnem goltelieh.

Guktie tjeakoes argumentasjovnem vueptiestidh?

Argumentasjovne mij åajvahkommes mijjen domtesh tsavtsa, tjeakoes jallh ovryöktesth argumentasjovne gohtjebe. Goh lohkijh dle ibie iktesth dejtie tjalmehth. Dan åvteste maahta geervebe årrodh tjeakoes argumentasjovnem laejhtehkslaakan dåastodh goh argumentasjovne mij lea ryöktesth. Gosse mijjieh dam ovryöktesth argumentasjovnem tjaalegisnie goerehtibie, dellie daejtie aatide vuartasjibie:

mah vuajnoeh jïh domtesh tjaelije åtnose vaalta
mah gïeleldh viehkie-dïrregh tjaelije nuhtjie juktie lohkijem tsevtsedh
maam tjaelije dorje juktie ussjedammes jïh maehteles vååjnedh

Lissie-lahtese: Retorihke jïh argumentasjovne

Joe bijjelen göökte stoerretjuetie jaepiej mænngan doh båeries greekerh vïhtesjin guktie baakoeh, kråahpegïele jïh argumentasjovne goltelæjjide tsevtsiehtin. Daam daajroem dah öörnegen sijse bïejin, jïh retorihkem jallh learoem soptses-kåansten bïjre evtiedin. Ibie maehtieh jïejkedh greekerh lin tjiehpies vïhtesjæjjah, juktie jalhts jïjnjh orre meedijah leah båateme daej göökte stoerretjuetie jaepiej, goh gærja, tellefovne, raadijove, filmh , tv, gaskeviermie jïh sagke jienebh, dle tjoerebe ajve vihtiestidh doh jeanatjommes njoelkedassh dehtie tïjjeste annje lea faamosne.

Logos, etos jïh patos

Greekerh vïenhtin akte håalije sov goltelæjjah tsavtsa golmelaakan. Dah gåhtjoejin dejtie golme apellehammojde logos, etos jïh patos. Logos-appelle lea seamma goh ræhpas argumentasjovne, jïh lea aamhtese-argumeenti bïjre mejtie håalije buakta.

Etos jïh patos leah appelle-hammoeh mah ånnetji tjeakoeslaakan åtnasuvvieh: