Lohkeme-tjaalege
Doh jeanatjommes plaerieh, våhkoe-plaerieh jïh nedte-sijjieh jïjtsh (nedte)sæjroeh utnieh gusnie lohkijh maehtieh sijjen mïelem jiehtedh aamhtesi bïjre mejtie tuhtjieh vihkeles. Ij naan byjjes njoelkedassh gååvnesh guktie dagkerh lohkije-tjaalegh edtjieh vååjnedh, men daesnie naan raerieh åadtjoeh.
Sisvege aktene lohkije-tjaalegisnie
Akte lohkije-tjaalege edtja ajve akten aamhtesen bïjre årrodh, jïh ij tjoerh fer guhkie årrodh. Datne edtjh persovneles tjaeledh, aath gïeregasse bïejedh jïh tjïelke vuajnoem utnedh aamhtesen bïjre. Men tjoerh læjhkan mujhtedh mubpiej almetji bïjre dåajmijeslaakan tjaeledh.
Lohkije-tjaalegh gusnie mubpieh almetjh dïebleste, jallh gusnie kruepies eadtoedimmiejgujmie båata, sveekes trygkesuvvieh. Vaallah tjeakoes tjaalegh trygkesuvvieh. Maahtah birredh dov nomme ij tjaalasovvh, men redaksjovne tjuara daejredh gie datne leah.
Bijjie-baakoe
Lohkije-tjaalege byöroe aktem våajnoes bijjie-baakoem utnedh mij lastoem vadta vielie lohkedh. Bijjie-baakoe maahta akte gyhtjelasse årrodh maam datne bæjjese vaaltah jïh vaestedh teekstesne. Akte jeatjah nuepie lea datne joe bijjie-baakosne dov mïelem buaktah jïh dan mænngan dov mïelem tjïelkeste.
Aalkoe
Aelkieh dov lohkije-tjaalegem aktine åehpiedehtieminie aamhtesistie lohkijasse. Dastegh akten lohkije-tjaalegasse vaestedh aktede jeatjah almetjistie, tjoerh daan teekstese vuesiehtidh. Datne åenehkslaakan neebnh man bïjre tjaalege, jïh dan mænngan jïjtjedh mïelem tjaalah.
Åejvie-boelhke
Aktene lohkije-tjaalegisnie ij leah nuekie sijjie gaajhkh bielieh akten aamhtesen bïjre åehpiedehtedh. Lohkijh aaj veanhtadieh datne dov vuajnoem buaktah, guktie datne byörh dej argumeenti bïjre tjaeledh mah dov mïelem dåarjoehtieh. Veeljh göökte golme biehkieh mejtie datne tuhtjh vihkielommes.
Galhkuve
Maahtah tjaalegem galhkedh gellielaakan. Jis gyhtjelassem bijjie-baakosne åtneme, byörh dov vaestiedassine båetedh galhkuvisnie. Men datne maahtah vuesiehtimmien gaavhtan mubpesth jiehtedh dov mïelem aamhtesen bïjre, maahtah haestieminie båetedh lohkijidie jallh dejtie gyhtjelassem gihtjedh. Mujhtieh aaj gaajhkh lohkije-tjaalegh tjuerieh vuelie-tjaalegem utnedh.
Baakoe
eadtoedimmie
fornærming
gïeregasse
på spissen
Kontekst
Kompetansemål
Inngår i
- Sørsamisk som førstespråk (Fag)