Fra internettsiden:
{http://www.svenskakyrkan.se}∞{url}
Lastet ned 14.03.2012


Buerie båeteme Svïenske gærhkose

Svïenske gærhkoe evangeliske-lutherske gærhkoe maam åålmegidie, {{kontraktidie}${vowlat,a-aa|kontraaktide}}€{foreign|laatjkojde}, {gærhkoe-voenide}${hyph-0|gærhkoevoenide} jïh {nationelle}${vowlat,e-ee|nationeelle} daltesasse juakeme. Svïenske gærhkoe ektievoetem faala {jïh}¥{redun,jïh-0|} gusnie åadtjoeh buejhkiehtidh jïh jeatjebigujmie ektesne gaavnedidh jïh dov jaahkoem buajhkedh.

Gærhkoen eeremes barkoe
Svïenske gærhkoen eeremes barkoeh leah {gyrhkesjidh}€{verb|gyrhkesjehtedh}, ööhpehtidh jïh dovne {dijakonije}${vowc,ij-i|diakonije} jïh missjovne {barkojne}${conc,ss-s;cmp,2-1|misjovnebarkojne} {gïehtelidh}€{verb|barkedh}. Åålmegen dan dïedte dejnie gïehtelidh gaajhkesidie mah desnie årroeh jïh gïeh åålmegisnie guessine. Desnie nuepiem laavkodh, skylledh, pruvredh jïh juvledh.

Gyrhkesjimmieh
Gyrhkesjimmesne {nuepiem}£{case,acc-nom|nuepie} Jupmielinie gaavnedidh jeatjebigujmie ektesne åålmegisnie.
Faamoem åadtjoejibie gosse rohkelibie, aejlies maalestahkem åadtjoejibie {jïh}¥{redun,jïh-0|} gosse {åadtjoejibie}¥{redun,åadtjoejibie-0|} laavlodh. Gaajhkesh dovnesh leah buerie båeteme sijjen jaahkojne jïh jïejkeminie. Gærhkoen vuekiem {domtedh}£{verb|damtedh} gyrhkesjimmien ovmessie bielide maehtebe vuejnedh, musihkesne govledh jïh gærhkoen {rïeseldahkeste}£{infl,ela-acc|rïeseldahkem} vuejnedh. {Aaj åadtjoejibie}¥{wo|Åadtjoejibie aaj} orrestimmiem lohkemisnie, laavloemisnie jïh rohkelimmesne {gaavnedidh}${verb|gaavnedh}

Ööhpehtimmie
Jesuse abpe sov {jieliemisnie}£{case,ine-acc|jielemem} almetjidie ööhpehti. {Vierteds}${xxx|viertiedassem} soptsesti jïh almetjigujmie soptsestalli, {mejtie}£{infl,placc-plcom|mejgujmie} gaavnedi, sïjhti Jupmelen gieriesvoetem vuesiehtidh. Dejtie learoehkidie stilli båvroem juhtiehtidh {jïh nemhtie mijjen biejjine aaj}¥{wo|jïh nimhtie lea daajbaaletje aaj}. {Gosse daan biejjien ööhpehtimmiem  ussjedibie}¥{wo|Gosse ussjedibie ööhpehtimmien bïjre} {eeremes}¥{redun,eeremes-0|} {dejtie skyllijemaanide}£{case,acc-gen|dej skyllijemaanaj bïjre} ussjedibie. Badth gosse naemhtie almetjigujmie gaavnedibie {mij akt}¥{cmp,2-1|mijakt} orre, {sinsitniem jïh {jïjtsen}${infl,fin,en-e|jïjtse} bïjre}£{infl,sgacc-sggen|sinsitninen jïh jïjtse bïjre} lïerebe. Nemhtie maehtebe goerkesidh {mij}¥{redun,mij-0|} {dïhte}€{pron-adv|guktie} almetjinie årrodh.

{Dijakonije}${vowc,ij-i|Diakonije}
{Dijakonije}${vowc,ij-i|Diakonije} lea gærhkoen {sosijale}${vowlat,a-aa|sosijaale} barkoe. Desnie meatan årrodh, earoem vuesiehtidh jïh dåajmijeslaakan sinsitnide årrodh gosse almetjh {gaavnede}${infl,3sg-3pl|gaavnedieh} mah {mådtanlaaketje}${cmp,n-ege|mådtegelaaketje} jielemetsiehkine. Daan maadtoe lea Jupmelen gieriesvoete, {mij}£{infl,sgnom-sgacc|maam} {mijjide}£{infl,placc-plnom|mijjieh} almetjinie Jesus Kristusinie gaavnebe.

{Missjovne}${conc,ss-s|Misjovne}
{Missjovnem}${conc,ss-s|Misjovnem} guarkebe goh ”seedteme” jïh båvroem buerkeste maam learohkh åadtjoejin gosse sijjen jaahkoem jeatjabidie vïhnesjidh. Daan biejjien gærhkoe meatan dennie seedtemisnie gosse almetjigujmie gaavnede dovne lïhkesbyjreskisnie jïh mijjen laanten {raasti}${fin,sti-stegi|raastegi} ålkolen.
Dan åvtese {missjovne}${conc,ss-s|misjovne} åålmegen bïjre {jïh}¥{redun,jïh-0|} {maam desnie dorje}¥{redun,maam-0;redun,desnie-0;redun,dorje-0|} {jïh}¥{redun-jïh|} guktie jeatjah gærhkojde bïjre jarkan {veartanisne}${fin,e-ie|veartanisnie} dåarjohte {dej barkojne}£{case,gen-com-dejnie barkojne} Jesusen bïjre {vihnesjidh}${vowc,i-ï|vïhnesjidh}.

{Dam}€{pron|barkoem} {dorje}€{verb|dåarjohte} gosse beetnegh vedtieh jïh gosse barkijh {stïllieh}${vowc,ï-i|stillieh}, {v.g}${abbr,punct,0-1|v.g.}lohkehtæjjah, dåakterh, {ekonomh}${conc,m-vm|ekonovmh} jallh hearrah. ({Stïllieh}¥{vowc,ï-i|stillieh}, {v.g}${abbr,punct,0-1|v.g.} lohkehtæjjah, dåakterh, {ekonomh}${conc,m-vm|ekonovmh } jallh hearrah dam darjodh)



Svïenske gærhkoe ålkoerijhkesne

{Ålkoerijhkegærhkoe}${vowc,i-ï|Ålkoerïjhkegærhkoe} {gaajhkh ålkoerijhkeåålmegidie}£{infl,plnom-placc;vowc,i-ï|gaajhkide ålkoerïjhkeåålmegidie} jïh jeatjah {ålkoerijhkestillemidie}${vowc,i-ï|Ålkoerïjhkestillemidie} feerhmie. Moenehtse Svïenske gærhkose {ålkoerijhkesne}${vowc,i-ï| Ålkoerïjhkesne} {nænnoeste}${vowlat,oe-o|nænnoste} mij {ålkoerijhkeåålmegh}${vowc,i-ï| Ålkoerïjhkeåålmegh} Svïenske gærhkoen {nuelesne}${pp|åelesne} edtjieh årrodh. {45}¥{xxx|000?} {ålkoerijhkeåålmegh}${vowc,i-ï| Ålkoerïjhkeåålmegh} {gååvnesieh}€{verb|leah} jïh dovne medtie {gaektsieluhkie}¥{xxx|000?} gyrhkesjimmiesijjieh gusnie daan baelien pruvhkieh tjåanghkenidh.

Lohkh vielie Svïenske gærhkoen saemien barkoen bïjre daesnie.


Gyrhkesjimmie gaajhkesidie {gaahpan}${fin,an-ode|gaahpode}

Svïenske gærhkoen {åålmegisnie}£{case,ine-nom|åålmege} fïerhten aejlegen gyrhkesjimmiem heevehte, jïh gellien aejkien jeatjah {biejjieh}£{infl,plnom-plgen|biejjiej} aaj. {Akte}¥{redun,Akte-0|} gyrhkesjimmie gaajhkesidie {gaahpan}${fin,an-ode|gaahpode}

Aalkoste dah kristegassjh gyrhkesjæmman tjåanghkenin. Eah aalkoste man gallesh lin. {Muvhth dajvine}£{case,nom-ine|muvhtene dajvesne} dejtie dej {jaahkoste}£{case,ela-pp|jaahkoen gaavhtan} dåålvedin. Daarpesjin gaavnedidh jïh dejtie soptsesidie Jesusen bïjre goltelidh, govledh guktie Jesusen jielemem jïh jaememem jïh tjuedtjielimmiem buerkiestin. Dan gyrhkesjimmien hammoem sijjen båeries {judaj}${vowc,aj-ij|judij} jaahkoste eerpin. Boelhke tekstelohkeminie synagogeste damtijin.

Maalestahke vihkeles
Joe {aareh kristeles}¥{cmp,2-1|aarehkristeles} histovrijisnie dïhte maalestahke ektievoetesne vihkeles boelhke sjïdti. Dïhte lij gieriesvoeten maalestahke gosse beapmojste joekedin. Destie dïhte maalestahke vuekine evtiedi gosse learohki minngemes maalestahkem {Jesusen}£{infl,sggen-sgess|jesusinie} ektine ieriedin. Voejhkelin {goerkesidh}€{verb|guarkedh} Jesuse {jaameme}¥{lea jaameme} jïh tjuedtjielamme. Dam maalestahkem, aejlies maalestahke, gellien aejkien {gaajhki kristegassji}£{case,gen-nom|gaajhkh kristegassjh} gærhkojne annje heevehtieh.

Kristeles gyrhkesjimmie
Aktem kristeles gyrhkesjimmiem maahta gellie vuekiej mietie juhtiehtidh, badth iktegisth Jupmelem {laavlominie}${vowc,o-oe|laavloeminie} heevehte, {bijpelistie}${vowc,e-ie|bijpielistie} tekstelohkeme jïh rohkelimmie.

Gyrhkesjimmie {gaajhkh åålmegisnie}£{inf,nompl-inesg,agr|gaajhkene åålmegisnie}
Svïenske gærhkoen åålmegisnie sån fïerhten aejlegen gyrhkesjimmiem heevehte. Badth gellien aejkien jeatjah {biejjieh}£{infl,nompl-nomgen|biejjiej} våhkosne aaj.

{Plaerine våhkoen gyrhkesjimmide gaavnh {jïh}¥{redun,jïh-0|} mij gyrhkesjimmide {{muvhth gærhkojne}£{infl,nompl-inesg,agr|muvhtene gærhkojne}}€{w,indef-interr|mennie gærhkojne} {heevehtieh}¥{redun,hevehtieh-0|} dov årromesijjesne.}¥{wo|Plaerine våhkoen gyrhkesjimmide,mij gyrhkesjimmide, mennie gærhkojne dov årromesijjesne gaavnh.}
Gellien aejkien {byjreske-plaerine}${hyph-0|byjreskeplaerine} bievnieh, badth gellie åålmegh aaj {webb-bieline}§{x,x|web-bieline} gaavnh.

Gaajhkesidie {gaahpan}£{fin,an-ode|gaahpode}
Gaajhkesh dovnesh {åajva}£{infl,n-attr|åajvah} guessine gærhkose båetedh: båeries jïh noerh, dah gïeh jaehkieh jïh dah gïeh eah jaehkieh. Gyrhkesjimmesne viehkiem åadtjoejibie mijjen jielemem {goerkesidh}€{verb|guarkedh} jïh {Jupmelem}£{infl,sgacc-sgess|Jupmielinie} gaavnedidh. Gyrhkesjimmie aaj {akte}¥{redun|} væhta jïh vïhnestimmie gærhkoen jaahkoen bïjre jïh lïhkesvoete {sïebredahkesne}${vowc,ïe-ea, vowlat,e-a|seabradahkesne}.

Dïsse gie ovnohkens maahta ammes {domtedh}€{verb|damtedh}. Gïele maahta klåahkan årrodh jïh jiehtieh jïh darjoeh aath mah eah leah gåvva guarkedh. Aejlegen åejviegyrhkesjimmien öörnegem {Psalmegærjan}${coninit,Ps-S|Saalmegærjan} minngiebieline gaavnh. Iktegisth aaj maahtah gihtjedh. Buerie båeteme!


Saemien Sveerjen {gärhkosne}${vowc,ä-æ|gærhkosne}

{Fierhten}${vowc,ï-i|Fïerhten} {gärhkoeåålmege}${vowc,ä-æ|gærhkoeåålmege} Sveerjen {gärhkosne}${vowc,ä-æ|gærhkosne} muana {åålmegetjïelkestimmesne}${cmp,ege-eh|åålmehtjïelkestimmesne} tjaalasovveme guktie {vuesehte}£{infl,sgnom-sggen|vuesehten} gaavhtan saemienvuekesne barkedh.
Gellie jaepine joe {gärhkoen}${vowc,ä-æ|gærhkoen} barkosne vihkeles {öövtiedidh}${vowc,öö-ö|övtiedidh} guktie saemien {gïeliejgujmie}${finis,iej-i|gïeligujmie} barkedh jïh guktie saemien vuekiem {gärhkoen}${vowc,ä-æ|gærhkoen} jaahkose jïh jieliemasse ektiedidh.

Saemiej leah sjïere jïh vihkeles dååjrehtsh mah maehtieh joekedidh {gärhkoen}${vowc,ä-æ|gærhkoen} barkose jïh teologijese, jïh dovne {siebredahkese}${vowc,e-ie|seabradahkese}. Saemien gïelh hov {akte}¥{redun|} dehtie {gärhkoen}${vowc,ä-æ|gærhkoen} gïelijste, {läjhkan}${vowc,ä-æ|læjhkan} daerpies saemien gïeli {åtnoe}£{infl,nomsg-accsg|åtnoem} {öövtiedidh}${vowc,öö-ö |övtiedidh} gyrhkesjimmien gaavhtan jïh aaj jeatja darjoemasse.

Mij lea orreme saemiej jïh Sveerjen {gärhkoen}${vowc,ä-æ|gærhkoen} gaskem lea guhkies {soptstsese}${conc,tsts-ts|soptsese} - {dan}£{infl,sggen-sgela|dehtie} båeries jaahkoste dan jaahkose mij lea Jupmielasse, {dïedtehtimmie}${vowc,ïe-ie|diedtiehtimmie}  mij lij {siebredahkeste}${vowc,e-ie,|seabradahkeste} jïh {gärhkoste}${vowc,ä-æ|gærhkoste} dan raajan goh {gärhkoe}${vowc,ä-æ|gærhkoe} mij daenbien {säjhta}${vowc,ä-æ|sæjhta} saemide laavenjostedh. {Gärhkoe}${vowc,ä-æ|Gærhkoe} {säjhta}${vowc,ä-æ|sæjhta} saemieh, saemien kultuvrem jïh saemien gïelide {bäjjoehtidh}${vowc,ä-æ|bæjjoehtidh}.

Saemien gyrhkesjimmiem earoehtidh
Sveerjen {gärhkosne}${vowc,ä-æ|gærhkosne} saemieh gyrhkesjieh sijjen gïelesne jïh joekedehtieh sijjen dååjrehtsh guktie lea unnebelåhkojne jïh aalkoealmetjinie årrodh. Gyrhkesjimmide, {darjomesojkesjämman}${vowc,ä-æ|dahkoesoejkesjæmman} jïh {nännoestämman}${vowc,ä-æ|nænnoestæmman} saemieh {jijtse}${ vowc,i-ï|jïjtse} kultuvren jïh {jïelemedååjrehtsi}${vowc,ï-i|jielemedååjrehtsi} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} joekedieh mah leah {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele}. Naemhtie aaj saemieh  meatan {gärhkoem}${vowc,ä-æ|gærhkoem} tseegkedh mij soptseste mij lea reakta jïh rïektesvoete.

{Gärhkoen}${vowc,ä-æ|Gærhkoen} barkoe sjïere {åårganisasjovne}${noun,vow|organisasjovne} guktie {saemiej gujmie}¥{cmp,2-1|saemiejgujmie} jïh saemien gïeligujmie barkedh. Saemien {gärhkoeraerie}${vowc,ä-æ|gærhkoeraerie} tseegkesovvi 1996 dïhte lea {driekte}${init,dr-r|rïekte} {Gärhkoeståvroen}${vowc,ä-æ|Gærhkoeståvroen} nuelesne. Raerien {åejvie-ulmie}${hyph-0|åejvieulmie} lea saemien maadtoem jïh kultuvrem dåarjedidh. Ulmie lea aaj {saemieh edtjieh meatan årrodh {gärhkoesne}${vowc,ä-æ|gærhkosne} jïh {siebredahkesne}${vowc,e-ie|seabradahkesne}.}¥{wo|saemieh edtjieh gærhkosne jïh siebriedahkesne meatan årrodh} Raerie {{naasjovne}${vowc,aa-a|nasjovne} daltesen}¥{cmp,2-1|nasjovnedaltesen} nelnie barka.

{Jarkoestimmieh}€{nom-inf|jarkoestidh} {leah}£{infl,pl-sg|lea} {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} saemien barkosne
Saemien gïele, smaaregigujmie, maadtoem  jïh kultuvrem guadta. Dannasinie {bijbelen}${conc,b-p|bijpelen} tjaalegh saemiengïelese  jarkoestidh vihkeles barkoe saemien {gärhkoeraaran}${vowc,ä-æ|gærhkoeraaran}, seamma goh saalmh, gyrhkeles {gärjah}${vowc,ä-æ|gærjah} jarkoestidh {j.j.v.}§{x,x|j.j.} Daelie lea Sveerjen-Nöörjen ektiebarkoe gïehteleminie {bijbeletjaalegh}${conc,b-p|bijpeletjaalegh} åarjelsaemien gïelese jarkoestidh. Dah tjaalegh mah {jïjnje}€{noun-adv|jïjnem} {åtnasåvva}€{verb|åtnalgåvva} gyrhkesjimmine. Dovne {jarkoesteminie}${vowc,oe-o|jarkosteminie} jïh {vuartasjiminie}${vowlat,a-e|vuartesjeminie} guktie  noerhtesaemien {saalmegärjam}${vowc,ä-æ|saalmegærjam} buektiehtidh.

{Jeatjah vihkeles laavenjassh raaran lea maahtoem {stueriedidh}€{verb|bueriedidh} saemiej jïh {Sápmien}${vowc,á-ae|Saepmien} bïjre jïh barkedh saemieh åadtjoeh meatan årrodh {gärhkoenåårganine}${vowc,ä-æ|gærhkoenorgaanine}, {naasjovne}${vowc,aa-a|nasjovne} {{daltesne}${fin,esne-isnie|daltesisnie}}¥{cmp,2-1|nasjovnedaltesisnie}, stiftine jïh {gärhkoe-åålmeginie}${vowc,ä-æ,hyph-0|gærhkoeåålmeginie}}¥{wo|Jeatjah vihkeles laavenjassh raaran lea maahtoem saemiej jïh Sápmien bïjre bueriedidh jïh barkedh guktie saemieh åadtjoeh gærhkoeorganine nasjovne daltesisnie, stiftine jöh gærhkoeåålmeginie meatan årrodh}.

Barkoedåehkie stiftine
{Luvleån}${conc,vl-l|Luleåen}, Härnösanden jïh Stuehkien stiftine leah barkoedåehkieh {gärhkoen}${vowc,ä-æ|gærhkoen} saemien barkose. Aaj Västeråsen jïh Göteborgen stiftine leah saemien {gärhkoejieleme}${vowc,ä-æ|gærhkoejieleme} {biejjie-öörnegisnie}${hyph-0|biejjieöörnegisnie}. Stifth jïh {gärhkoe-åålmegh}${hyph-0;vowc,ä-æ|gærhkoeåålmegh} maehtieh saemien barkoen bïjre {bieljielidh}${vowc,ie-ïe,vowlat,ie-e|bïeljelidh}.

Skyllemejerkie saemide
Fïerhten jaepien Svïenske gærhkoe saemien skyllemejerkiem öörnede, dam dorje {Saemien raerien}£{infl,sggen-sgcom|Saemien raerine}, {Svïenske gærhkosne}£{infl,sgine-sgcom|Svïenske gærhkojne}, Saemien {referensedåehkien}£{infl,sggen-sgcom|Saemien referansedåehkine} {Härnösanden jïh Julevu/Luleå gærhkoevoeni}£{infl,plgen-plcom|Härnösanfen jïh Julevu/luleå gærhkoevoenigujmie} jïh {Sáminuorran}£{infl,sggen-sgcom|Sáminuorrine} ektine.

Vielie bïevnesh dan jerkien bïjre jaepien 2012 govlehtallh Birgitta Simma Julevu/Luleå stift: 0920-49 24 58.


{Svïenske}¥{Gosse svïenske} {gærhkose}£{case,ill-ine|gærhkosne} barkedh dellie barka {misse}${vowc,i-ï|mïsse} joem jaahka

Svïenske gærhkosne dovne {{tjirkes}${vowc,i-ï|tjïrkes}}€{w|vihties} barkijh jïh mietiebarkijh mah jïjtsh syjhtedistie {gærhkose}£{infl,ill-pp|gærhkoen gaavhtan} {berkieh}${vowc,e-a|barkieh}. Gærhkoen medtie 25 000 barkijh gusnie jeanatjommes ({muvhth}£{nompl-inesg,agr|muvhtene} åålmegisnie) {berkieh}${vowc,e-a|barkieh}.

Ummese barkoeh Svïenske gærhkosne

Svïenske gærhkosne gellie ummese barkoeh {gååvnesieh}€{verb|leah}. Hearrah, {gærhkoemusihker}${fin,r-rh|gærhkoemusihkerh}, gåetiegeehtijh, {dijakonh}${conc,ij-i|diakovnh} jïh {åålmegepedagogh}${cmp,ege - eh|åålmehpedagoge} gærhkosne sïejhme. {Daej lissine}£{case,gen-ine|daejnie lissine} gellie jeatjah barkijh, dovne ekonovmh, kanslijebarkijh, {bievnehtæjjah}${vowlat,e-ie|bievniehtæjjah} jïh juristh.

{Dijakonh}${vowc,ij-i;conc,on-ovn|Diakovnh}

{Dijakonine}${vowc,ij-i;conc,on-ovn|diakovnine} åålmegisnie barkh, ({muvhth}£{nompl-inesg,agr|muvhtene} gærhkoen institusjovnesne) jallh {internasjonale}${vowc,a-aa|internasjonaale} barkosne. Daennie barkosne maahtah staaresne jïjjen vaanterdidh jïh viehkine dejtie noeride årrodh, båeries almetjh jïh skeamtjohkh vååksjedidh, dåehkine barkedh maanide {giej eejhtegh dåeriesmoerh daalhkesigujmie utnieh}¥{wo|giej leah eejhtegh dåeriesmoerh daalhkesigujmie utnieh}, dåehkieveasomesijjine {demenseskeamtjohkidie}${vowc,o-oe|demeenseskeamtjoehkidie} barkedh, jopstetjöövkeste ööhpehtæmman.

Ööhpehtimmie {dijakonese}${vowc,ij-i;conc,on-ovn|diakovnese} {gellie boelhkine}£{case,nom-ine|gellene boelhkesne} jåhta, dovne Svïenske gærhkoen maadthkuvsje, golmen asken lïerehtimmie bïhkedæjjine ektine jïh kuvsjebiejjieh sjïdtije {åålmegepedagogi}${cmp,ege-eh|åålmehpedagovgi}, gærhkoemusihkeri jïh hearraj ektine. Datne aaj jåarhkeskuvlen mænngan faageööhpehtimmiem daarpesjh, {kanne}${vowc,a-aa|kaanne} goh {sosionome}${noun,con|sosionovme}, {psykologe}${conc,| psykolååge} jallh skïemtjesåjhtere. {Dïhte minngemes boelhke lea aktejaapetje ööhpehtimmie maam {gåhtjoe}${vowc,å-o;fin,oe-e|gohtje} karitatijve {profijleööhpehtimmie}£{case,nom-ess|profijleööhpehtimmine}}¥{wo|Dïhte minngemes boelhke lea aktejaapetje ööhpehtimmie maam karitatijve profijleööhpehtimmine gohtje}.

{Åålmegepedagoge}${cmp,ege-eh|Åålmegepedagovge}

{Åålmegepedagogine}${cmp,ege-eh;conc,go-gåå|Åålmehpedagåågine} barkedh dellie sijjieh sjïehteladtedh gusnie almetjh maehtieh kristeles jaahkose evtiedidh jïh sjïdtedh. Datne noerigujmie jïh geervigujmie {barkh}${vowm,kh-kah|barkah}, maahtah skyllijelohkehtæjjine årrodh, rohkelassh steeredh, {geervepedagogeles}${conc,go-gåå|geervepedagåågeles} barkoem juhtiehtidh jallh åvtehkeööhpehtimmiem evtiedidh dejtie mejtie jïjtsh syjhtedistie meatan. Ööhpehtimmie {åålmegepedagogese}${cmp,ege-eh;conc,go-gåå|åålmehpedagåågese} {gellie boelhkine}£{case,nom-ine|gellene boelhkesne} jåhta, dovne Svïenske gærhkoen maadthkuvsje, golmen asken lïerehtimmie bïhkedæjjine ektine jïh kuvsjebiejjieh sjïdtije {åålmegepedagogi}${cmp,ege-eh|åålmegepedagovgi}, gærhkoemusihkeri jïh {hearraj}¥{hearrajgujmie} ektine. Datne aaj jåarhkeskuvlen mænngan faageööhpehtimmiem daarpesjh, {kanne}${vowc,a-aa|kaanne} muvhth {lohkehtæjjaööhpehtimmie}£{Infl,sgnom-plnom|lohkehtimmieööhpehtimmieh}. Dïhte minngemes boelhke lea aktejaapetje ööhpehtimmie man Svïenske gærhkoen dïedte.


Gærhkoemusihkere

Barkoe gærhkoemusihkerinie lea måedtielaaketje jïh dutnjien nuepiem vadta musihkerinie barkedh, {seamman}${fin,an-a|seamma} aejkien åadtjoeh jeatjabidie {eevtjedh sijjen {musihkinie}${fin,ie-e|musihkine}}¥{wo|sijjen musihkine eevtjedh}. Åadtjoeh musihkerinie, kööreåvtehkinie jïh {pedagogine}${conc,go-gåå|åålmegepedagåågine} barkedh. Åadtjoeh {konserth}${vowlat,e-ee|konseerth} öörnedh jïh {musihkem sjïehteladtedh jielemen vihkeles {aejkine}€{w|boelhkine}, laavkoemisnie, provresne jïh gosse juvledh}¥{wo|musihkem jielemen vihkeles boelhkine sjïehteladtedh, laavkoemisnie, provresne jïh gosse juvledh}.

Kantovre

{Kantovre}${infl,nomsg-esssg|Kantovrine} {maahtah}£{infl,verb,sg2-sg3|maahta} sjïdtedh gööktejaapetje ööhpehtimmesne almetjejolleskuvlesne, jolleskuvlesne jallh musihkejolleskuvlesne. Lissine daase Svïenske gærhkoen maadthkuvsje, lïerehtimmie jïh kuvsjebiejjieh sjïdtije {{åålmegepedagogi}${cmp,ege-eh,conc,go-gåå|åålmehpedaggåågi}}£{case,gen-com|åålmehpedagåågigujmie}, {gærhkoemusihkeri}£{case,gen-com|gærhkoemusihkerigujmie} jïh {hearraj}£{case,gen-com|hearrajgujmie} ektine. Jis dåhkasjamme {kantovrinie}${fin,ie-e|kantovrine} barkedh dellie göökte jïh bielie jaepieh golme {jaepide}£{case,accpl-genpl|jaepiej} lohkh.

Organiste

{Organiste}£{case,nom-ess|Organistine} sjïdth gosse tjeahpoeladtje {kandidatexamenem}${vowc,a-aa|kandidaateeksaamenem} gærhkoemusihkesne åådtjeme (golmejaapetje ööhpehtimmie) naan dejstie Sveerjen musihkejolleskuvlijste. Dan mænngan minngemes ööhpehtimmiejaepie Svïenske gærhkose dïenesjidh.

Hearra

{{Hearrine}¥{Gosse hearrine} årrodh dellie almetjh {viehkiehtidh}£{verb,inf-3plpres|vuesiehtieh}, sijjen jieliemisnie Jupmelem {vueptsiestidh}${conc,pts-pt|vueptiestidh}}¥{redun,sijjen-0;redun,jieliemisnie-0|Gosse hearrine årrodh dellie almetjh viehkiehtidh Jupmelem vueptiestidh}, almetjidie jaahkose eevtjedh. Datne {almetjh}£{case,nom-gen|almetji} {dej}¥{redun,dej-0|} ovmessie {{jielemen baelesne}¥{cmp,2-1|jielemenbaelesne}}€{w|jielemetsiehkesne} rååkh. Laavkomh jïh provrh ektesne skyllemedåehkieh jïh noeretjåanghkoeh. Aaj maahtah {sjeavodsvoetedïedten}${conc,ds-hts|sjeavohtsvoetedïedten} nuelesne almetjigujmie soptsestalledh jaahkoe- jïh jielemegyhtjelassi bïjre.


Hearraööhpehtimmie {gellie boelhkine}£{case,nom-ine|gellene boelhkesne} jåhta. Datne edtjh 300 jolleskuvlelåhkoe teologijesne {universitetesne}${vowc,e-ee|universiteetesne} jallh jolleskuvlesne lohkedh, lïerehtimmesne meatan årrodh jïh {dan mænngan minngietermijnem lohkedh Svïenske gærhkoen {pastoral institutesne}${noun,con|pastoralinstituvtesne} Uppsalesne jallh Lundesne}¥{wo|dan mænngan minngietermijnem Svïenske gærhkoen pastoral institutesne Uppsalesne jallh Lundesne lohkedh}.


Saemien {åålemegebiejjiem}${cmp,ege-eh|åålmehbiejjiem} gærhkosne heevehtin

{Saemien {åålmegebiejjiem}${cmp,ege-eh|åålmehbiejjiem} heevehtin dan hïeljen Hotagesne lohkehtimmine, {musigkine}${conc, gk-hk|musihkine}, {heevehtimmine}¥{redun,heevehtimmine-0|}}¥{wo|Saemien åålmehbiejjiem dan hïeljen Hotagesne lohkehtimmine, musihkine heevehtin} jïh {bispe}${vowc,i-ï} Tuulikki Koivunen Bylund {guessiesti.}€{w|guessine bööti}

Sylvia jïh Sagka Sparrock aejlegsbiejjien {vaentjeleteekstem}${vowc,ee-e|vaentjeletekstem} åarjelsaemien gïelesne lohkijægan.

{Åålmegegåetie}${cmp,ege-eh|åålmehgåetie} dïeves sjïdti dan laavadahken gosse almetjh båateme juktie saemien {åålmegebiejjiem}${cmp,ege-eh|åålmehbiejjiem} heevehtidh jïh Hïngsedaelien Ejvam goltelidh, guhte lea {arkeologe}${conc,lo-låå|arkeolååge} Gaaltijisnie – Saemien {kulvuvre-}${typo|kultuvre-} jïh bïevnesejarnge, guhte saemien kultuvredajven bïjre lohkehti.

{Satne soptsesti dan sov}€{xxx|Soptsesti sov} barkoe saemien {kultuvremojhtsh}${vowc,tsh-tesh|kultuvremojhtesh} goerehtalledh Jïemhtesne jïh Härjedaelesne. Daan raajan 10 000 {mojhtsh}${vowc,0-e|mojhtesh} goerehtamme. Dïhte mij satnem stuvrie barkedh lea gaajhkh ovreaktah mejtie  saemiej vuestie {dorjeme}€{verb|dorjesovveme}.

- {Mannasinie}€{w|Man åvteste} akten dåehkien histovrije {vihkelåbpoe}${vowc,e-ie|vihkielåbpoe} mubpeste? {Vïhkeles}${vowc,ï-i|Vihkeles} saemien histovrijem lutnjedh {dååhkasjehtedh}${vowc,åå-å|dåhkasjehtedh} jïh ij amma histovrijem {njyöjkedh}${nyöjhkedh}.

Jïjnje gïeltegh gaavnemh

Ewa Ljungdal lea 20 {jaepine}${infl,esssg-nompl|jaepieh} saemien arkeologijine barkeme. Men ij {goh}¥{redun,goh-0|} akte {gännah}${vowc,ä-æ|gænnah} {mij}¥{redun,mij-0|} {bööremes}£{infl,sup-komp|buerebe mubpeste} sov gaavnemisnie.

- {Gïeltemes}${infl,mes-ommes|Gieltegommes} mov mïelesne man {jijnjh}${vowc,i-ï|jïjnjh} tjåenieh jïh sijjieh leah, ij naan sjïere, jïh luste dah gujht aaj dan båeries.

{Biejjesne}¥{Aktene biejjesne} dovne itjmie jïh luste. {Bispe}${vowc,i-ï|Bïspe} Tuulikki Koivunen Bylund soptsesti sov bïjre, tïjjen bïjre goh {bispene}${vowc,i-ï|bïspine} barkeme jïh {gukie}${typos|guktie} {ij}¥{ij leah} {goh}¥{redun,goh-0|} {eensi laakan}¥{adv,x|eensilaakan} haarjanamme {bispekroessem}${vowc,i-ï|bïspekroessem} jïh {bispeklaahkam}${vowc,i-ï|bïspeklaahkam} guedtedh.

- Jirreden hov edtjede vuejnedh man væjkele manne sjïdteme klaahkine vaedtsedh, {bispe}${vowc,i-ï|bïspe} Tuulikki jeahta jïh gaajhkesh föörhkestieh.

Fiolijne

Gærhkoe saemien klaeriejgujmie

Alexandra Björklund jïh Tove Eriksson faepieldigan gosse {{iehkedisnie}${vowc,e-ie|iehkiedisnie}}£{case,ine-gen|iehkeden} laavloejigan jïh {gitarrem}${vowc,a-aa,conc,rr-a|gitaarem} jïh {fijolem}${xxx|fiolijnem} spealadigan. Dah guaktah gujht båeries poplaavlomh {goh}¥{redun,goh-0|} Beatles {Yesterdah}${typos|Yesterday} jïjtse vuekien mietie dorjeme {jïh {{novh}${fin,vh-v|nov}}¥{nov amma} {gujht}¥{redun,gujht-0|} {{gaertieldihkie}${conc,rt-rht|gaerhtieldihkie}}¢{w|tjoejele} dah laavlomh}¥{wo|jïh nov amma dah laavlomh lin tjoejele}.

Aejlegen lij aaj heevehtimmie. Dellie lij {voestemes}${voestes} gyrhkesjimmie Hotagen gærhkosne. {Gærhkoen}£{case,gen-nom|Gærhkoe} {tjaebpies}£{infl,attr-pred|tjaebpie} {{rïeseldahkesne}€{rïeseldihkie} saemien klaeriejgujmie}¥{xxx|saemien klaeriejgujmie rïeseldihkie}. {Vaentjeleteekstem}${vowc,ee-e|Vaentjeletekstem} åarjelsaemien gïelesne lohki jïh {gaajhkh}${infl,nompl-accpl|gaajhkide} {saalmh}${infl,nompl-accpl|saalmide} saemien gïelesne laavloejin.

Virdi Kruehkien Ååsa, {religovnehistovrijedaejrije}${vowc,o-io;|religiovnehistovrijedaejrije}, lij minngemes dan hïeljen {daehpadimmesne}${vowc,ae-ea|deahpadimmesne} jïh satne ovmese saemien vuekiej bïjre soptsesti.


Nemhtie gærhkoe datnem maahta dåarjodh

{Svïenske gærhkoen {sosijale}${vowc,a-aa|sosijaale} barkoem gohtje {{dijakonije}${vowc,ija-ia|diakonije}}£{case,nom-ess|diakonijine}}¥{wo|Svïenske gærhkoen sosijaale barkoem dijakonijine gohtje}. Desnie meatan årrodh, earoem vuesiehtidh jïh dåajmijeslaakan {sinsitnide}£{case,placc-sgcom|sinsitnine} årrodh gosse {almetjh}£{case,plnom-plcom|almetjigujmie} {gaavnede}£{infl,verb,sg3-inf|gaavnedidh} mah {mådtanlaaketje}${cmp,an-ege|mådtegelaaketje} {jielemesietine}${conc,s-ts;conc,t-hk|jielemetsiehkine}.

Dennie {sosijale}${vowc,ija-ia;vowlat,a-aa|sosiaale} barkosne Svïenske gærhkoe gellie siebriedahken institusjovnigujmie ektesne barka, jeatjah gærhkoej- jïh {jaahkoesïebredahkigujmie}${vowc,ïe-ea;vowlat,e-a|jaahkoeseabradahkigujmie} ektesne jallh lååtjedihks {åårganisatjovni}${init,åå-o;conc,tj-sj|organisasjovni} ektesne. Gellie byjjes barkoesijjieh goh {universiteth}${vowc,e-ee|universiteeth}, åabpemedïenesjh, vaarjelimmiefaamoe, {kriminalhokseme}${vowlat,a-aa;fin,l-le|kriminaalehokseme} jïh polijse hearram utnieh.
{Dijakonh}${vowc,ija-ia|Diakovnh} jïh hearrah sjeavodhvoetedïedten nuelesne berkieh. Dejtie båarasåbpojde jïh {skeamtjohkidie}${noun,svow|skeamtjoehkidie} vååksjedien, vaejviedåehkieh öörnieh jïh aktegs almetjigujmie jielemen aavoen jïh vaejvien bïjre soptsestieh.

Dennie {sosijale}${vowc,ija-ia;vowlat,a-aa|sosiaale} barkosne aaj gaavnedieh dejgujmie {giejtie}€{infl,placc-plnom|gïeh} dåeriesmoerh daalhkesigujmie utnieh jïh dej fuelhkiejgujmie dejtie dåarjodh jïh viehkiehtidh.

Maahta soptsestallemedåehkieh nyjsenæjjide jïh gaarmanæjjide årrodh giejtie tjarmehtellieh jïh fuelhkide mïrhtoste viehkiehtidh mah eejhtegh jïh maanah deajvaskieh. Muvhten aejkien åålmegh aaj beetnehvierhtiejgujmie maahta viehkiehtidh dejtie giejtie daarpesjieh.

{Gellie}£{case,nom-ine|Gellene} noere- jïh jåarhkeskuvline skuvlehearrah jïh {dijakonh}${vowc,ija-ia|diakovnh} gååvnesieh desnie learoehkidie dåarjodh. Dovne skuvletïjjesne jïh eejehtimmesne learohkh maehtieh dej gåajkoe båetedh desnie gaajhken bïjre soptsestidh lïerehtimmeste identiteetese jïh jaahkose. Lohkh vielie daagkoe vuelege mennie sientine Svïenske gærhkoe datnem maahta dåarjodh.

Vaejviedåehkieh

Akte vaejviedåehkie lea dåahketje gusnie vïjhtesh gaaktsesh meatan mah gaavnedieh desnie soptsestidh sijjen åssjalommesi jïh {domtoej}€{noun|domtesi} bïjre gosse gie lïhkemes fuelhkesne sealadamme. Dåahketje naan {aejkieh}${infl,plnom-sggen|aejkien} maehtehtje åvtehkinie maahta gaavnedidh jïh maahta jarkelidh {disse}${vowc,i-ï|dïsse} {giese}${vowc,i-ï|gïese} jielemevoelpem, maanam jallh båarasåbpoe eejhtegem dasseme.

Gærhkoen fuelhkieraeriestimmie

Svïenske gærhkoen fuelhkieraeriestimmie gaajhkesidie giej leah dåeriesmoerh sijjen lïhkemassigujmie. Maahta jarkelidh dïsse gie provresh jallh ektesne jielieh, dejtie giejtie juakadamme jallh gïeh edtjieh juakadidh, dïsse gïen vaejvie gosse juakadamme jïh dïsse gïen leah dåeriesmoerh sijjen lïhkemassigujmie soptsestalledh. Fuelhkieraeriestimmien barkijh  sjeavodhvoetedïedten nuelesne berkieh jïh eah gænnah maam tjaelieh.

Barkoe slïerkevoeten vuestie

Svïenske gærhkoe sæjhta maanide, noeride jïh geerve almetjidie dåarjodh giejtie slïerkevoetem gærhkoen byjreskistie asvedamme. Lahtese slïerkevoete {leah}£{infl,verb,sg2-sg3|lea} gaajhke måedtie {sexuale}${vowc,a-aa|sexuaale} slïerkevoeth, rantan noerhkedh negkedh, dovne meadtahtallemh jïh dagkerh gosse {moralen}${vowc,a-aa|moraalen} vuestie gevsiedieh. Aaj irhkie gosse lahteste, daejrehte jïh dååjrehte {sexuale}${vowc,a-aa|sexuaale} aamhtesi bïjre gïen syjhteden vuestie. Aarebi dagkere slïerkevoetem sïjhtin sjaavoehtidh. Svïenske gærhkoe sæjhta barkedh juktie {sjaavoe}${sjaevehts} slïerkevoeten bïjre govloe, doestedh soptsestidh dan bïjre mij maahta heannadidh jïh destie dåemiedidh.

Skïemtjegåetiegærhkoe

Dïhte gie vaajvesåvva jïh viehkiem daarpesje maahta rïekte gærhkose skïemtjegåetesne jarkelidh. Gosse tjïehtjelh gusnie rohkelidh jïh barkijh gååvnesieh desnie gærhkoe dovne skeamhtjohkidie, dej fuelhkide jïh barkijidie gïeh sijhtieh oktegimsie giejnie soptsestidh jïh sealoem vaarjelidh, gyrhkesjidh jïh rohkelimmesne meatan årrodh. Hearrah, {dijakonh}${noun,x|diakovnh} jïh jeatjah gïeh skïemtjegåetiegærhkosne berkieh sjeavodhvoetedïedten nuelesne jïh eah gænnah maam tjaelieh. Eah daarpesjh kristegassjh årrodh jis skïemtjegåetiegærhkoen gåajkoe mïnnedh. Jis guhte skïemtjelassen gielhtie ij maehtieh rohkelimmietjïehtjelasse båetedh hearra maahta skïemtjelassen gåajkoe båetedh.

Dov åålmege vielie maahta soptsestidh

Govlehtallh dejnie dov åålmeginie vielie bïevnesh dej {sosiale}${vowc,a-aa|sosiaale} barkoen bïjre åadtjodh.


Lïhtsegevoete

Svïenske gærhkoen leah {mahta}${adv,vow|mahte} tjïjhtje lïhtsegh. Fïerhten jaepien jïjnjesh dejstie meatan naaken dan gærhkoen ektesne. Maahta årrodh dan voenen {laavleme-dåehketjisnie}${vowlat,o-e;vowc,åe-åa;vowlat,e-a|laavlomedåahkatjisnie}, gosse skylledh jallh gosse Svïenske gærhkoen {gaskenassjovni}${gaskenasjovni}/{internationelle}${internasjonelle} barkose beetnegh tjöönghkeminie mejnie viehkiehtidh jallh evtiedidh.

Gyhtjelassh {lïhtsegevoeten}${cmp,ege-eh;conc,go-gåå|lïhtsehvoeten} bïjre
Sveerjesne aarebi ih daarpesjh syökedh lïhtseginie Svïenske gærhkosne sjïdtedh, dam sjïdti gosse reakadi. Daan biejjien lïhtsege laavkomen tjïrrh sjædta. Dovne maanah, noerh jïh båarasåbpoe maehtieh lååvkesovvedh. Jis ij leah maana lååvkesovveme eejhtegh jallh giej  åelesne maana, maehtieh bievnedh dïhte edtja lïhtsege Svïenske gærhkosne årrodh. Maanah gïeh bijjelen 12 jaepien båeries edtjieh jïjtsh dïsse {seamanidh}${seamadidh}.

Jis joe lååvkeme jeatjah kristeles {sïebredahkesne}${vowc,ïe-ea;vowlat,e-a|seabradahkesne} maahtah {lïhtsege}€{infl,case,nom-ess|lïhtseginie} Svïenske gærhkosne sjïdtedh mænngan gosse hearrine soptsestalleme. Datne gïeh Svïenske gærhkoem laahpeme leah lïhtseginie buerie båeteme bååstede. Jis ih daejrieh mejtie lïhtsege jallh jeatjah gyhtjelassh {lïhtsegevoeten}${cmp,ege-eh;conc,go-gåå|lïhtsehvoeten} bïjre åtnah dellie maahtah govlehtalledh dejnie åålmeginie gusnie årroeh.

Lïhtsegemaaksoe
Svïenske gærhkoen barkoe Sveerjesne jïh ålkoerijhkesne lïhtsegemaaksojste maaksa, dam aaj gohtje gærhkoemaaksoe. {Jïjnjemesh}${fin,sh-s|Jïjnjemes} destie dan dov byjreske åålmegasse jåhta. Maaksoe edtja {aarke biejjien}¥{adv,x|aarkebiejjien} barkoem maanide noeride jïh båarasåbpojde maeksedh, {laavlome-dåehketjidie}${noun,mix|laavlomedåahkatjidie} jïh joptsetjöövkese, skïemtjegåetiegærhkose, fuelhkieraeriestæmman, hearride giejtie iktesth råakh, sijjide gusnie oktegs jïh gåetieluhpehts almetjh maehtieh {tjåanghkanidh}${verb,vow|tjåanghkenidh} jïh mejnie gïehtelidh. Gaajhkesh aaj viehkiehtieh voenen gærhkojde jïh {kultivrehistovriske}${vowlat,i-u;conc,vr-r;fin,iske-ihke}| kultuvrehistorihke ) vierhtide båetije boelvide vaarjelidh.

Göökte aath mah nænnoestieh man jïjnjem lïhtsegemaaksojne maeksedh: man jïjnjem dïenesjh jïh mennie åålmegisnie datne.  {Rijhken}${vowc,i-ï|Rïjhken} {gaskemieren}${fin,en-ien|gaskemierien} gærhkoemaaksoe jaepien 2011 leah 0,99 proseenth dehtie dov dïenesjimmeste mestie tjïeltese skaehtiem maaksah.

Juvlememaaksoe
Gaajhkesh {gieh}${vowc,i-ï|gïeh} Sveerjesne tjaalasovveme juvlememaaksoem maeksieh. {Rijhken}${vowc,i-ï|Rïjhken} {gaskemieren}${fin,en-ien|gaskemierien} maaksoe jaepien 2011 leah 0,24 proseenth dehtie dov dïenesjimmeste mestie tjïeltese skaehtiem maaksah. Svïenske gærhkoe åajvaladtjine juvlemedïenesjæmman Sveerjesne, namhtah Stuehkien staaresne jïh Tranåsen tjïeltesne. {Deklaratjovneleahpesne}${conc,tj-sj|Deklarasjovneleahpesne} maahtah lohkedh man stoere dov gærhkoemaaksoe jïh juvlememaaksoe lea.

Svïenske gærhkoem laehpedh
Jis {nænnoesth}${vowlat,oe-o|nænnosth} Svïenske gærhkoem laehpedh dov byjreske åålmegasse dam bievnieh. Gosse gærhkoem laehpedh maahtah åålmegasse leahpan mietie ringkedh, dahkoe mïnnedh jallh tjaeledh. Aaj maahtah jïjtse nammoehtamme prievesne åålmegasse vaejtedh. Jis ih daejrieh mennie åålmegisnie datne dellie maahtah ohtsedidh svaalhtesisnie dagkoe åelkiesbielesne.


Kristeles jaahkoe

Gieriesvoete kristeles jaahkoen maadtoe jïh ulmie. Gaajhke tjïelke {gieriesvoete}£{infl,sgnom-sgess|gieriesvoetine}. Jupmielistie båata. Gieriesvoete dïhte jielemem vadta.

Mijjieh maehtebe gieriesvoetem gaavnedh jeatjah almetjigujmie ektesne jïh Jupmielinie. Jupmele mijjen jielemem sæjhta jïh sæjhta fïerhten almetjinie ektine årrodh. Jupmelen tjïrrh åadtjoejibie vielie daejredh maam Jupmele sæjhta jïh gie dïhte Jupmele.

Jupmele almetjinie
Jesuse sjïere ektesne Jupmielinie, dïhte jïjtje Jupmele almetjinie. Soptsesh Jesusen bïjre dej njieljie vaentjielinie {Bijpelisnie}${vowc,e-ie|Bijpielisnie} gååvnesieh. Bijpele lea gærja gellie boelhkine mah soptsestieh almetji dååjrehtsi bïjre Jupmielinie gaavnedidh.  Jesuse eatnamasse båata dan åvteste Jupmele mijjem eahtsa jïh sæjhta ihkuve aejkiem mijjese rïhpestidh, dovne jaememen åvtelen jïh minngelen. Jupmele sæjhta mijjieh edtjebe vielie maahtoem Jupmelen {rijhken}${vowc,i-ï} jïh gieriesvoeten bïjre åadtjodh.

Gærhkoen jarnge jïh jielemegaaltije
Gærhkoen jarnge jïh jielemegaaltije lea Jesus Kristuse jïh vaentjele dan bïjre. Vaentjele almetjem virtehte ektievoetese Jupmielinie, mij altese maadtoe jïh ulmie. Jupmielisnie velviem vijsiesvoeteste, aarmoste jïh gieriesvoeteste.

Gærhkoen jaahkosne Jupmelem jaahka jïh Jupmelen åajvah dahkojste tseegkesovveme, mejtie Bijpielisnie vïhnesjamme jïh almetjidie dej jieliemisnie gaavnede.

Rohkelimmie {vihkeles}£{attr-pred|vihkele}
Gosse jaahka dellie gegkeste jïh gymhpe. Rohkelimmie jaahkoen sïejhmemes baalka. Jis rohkelidh ij daarpesjh jaehkedh. Vaajmoen reaktoevoete jïh aejvere rohkelæmman {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele}. Astoem rohkelæmman gaavnedh jïh dam tïjjem jïjtsasse jïh altese rohkelæmman vuekie jïh Jupmielinie aktanidh. Ij dan {vihkeles}£{attr-pred|vihkele} guktie rohkelibie. Dle vaajmoen soptsestalleme Jupmielinie mij {vihkeles}£{attr-pred|vihkele}.

Dïhte kristeles byjhkesjimmie
Dïhte kristeles gærhkoe byjhkesje aktem {aajnege}${adj,con|aajnehke} Jupmelem – Aehtjiem, Baerniem jïh Aejlies Voejkenem – mij {sjugnehte}${verb,con|sjugnede}, lutnjeste jïh jielehte. Svïenske gærhkoe {akte}¥{redun|} bielie dehtie veartenevijries gærhkoste jïh kristeles byjhkesjimmiem jïh earoelaavlomem golmegen Jupmielasse veadtasåvva. Jaahkoem byjhkesjimmien baakoej jïh dahkoej tjïrrh lahteste jïh aerpie dehtie {apostoliske}${vowc,o-e|aposteliske} aejkeste. Dah golme båarasommes jaahkoebyjhkesjimmieh leah lahtesinie sjïere guktie jaahkoe jïh gærhkoe aejkijste aejkide tjåadtjoehtamme. Lohkh gööktesh dejstie daagkoe åelkies bielesne.

Evangeliske-lutherske gærhkoe
Svïenske gærhkoe evangeliske-lutherske vuekien mietie dennie augsburgske byjhkesjimmine jaepeste 1530 aktanadteme byjhkesjimmietjaatseginie. Byjhkesjimmietjaalegh {reformatjovnetijjese}${conc,tj-sj|reformasjovnetïjjese} vïhnesjimmien baalkam vuesehte guktie jaahkoem vaestiedassine buerkiestin dan tïjjen gyhtjelasside.

Gærhkoen jaahkoe jïh guktie lohkehtin dan teologiske {reflektjovnen}${conc,tj-sj|refleksjovnen} tjïrrh soptsestin mij dïhte jaahkoe jïh byjhkesjimmie. Aktegs kristegassjese jïh gærhkose barkoe fïerhten aejkesne ikth vielie jaahkose tjaangedh jïh tjïelkestidh guktie dam guarkedh. Vaallah jaahkoebyjhkesjimmie jallh lohkeme lea ulmie jaahkose. Dah kreajnoehtieh mij gærhkoen jaahkoe jïh jaahkoem buerkiestieh. Gosse soptsestalledh jeatjah vuekiejgujmie, gosse håaloemisnie jïh gyrhkesjimmesne Svïenske gærhkoe sov jaahkoem evtede buerkeste.


{Gaskenaasjovni/Internationelle}${x,mix|Gaskenasjovni/Internasjoneelle} barkoe

Tjïeves mïrhtoeviehkie, evtiedimmie båetije biejjide, rïektesvoetese barkedh jïh bijjelen tjuetiejaapetje ektiebarkoe gærhkoejgujmie Afrikesne jïh Asijesne. Nemhtie maahta buerkiestidh Abpe veartene, Svïenske gærhkoen {gaskenaasjovni/internationelle}${x,mix| gaskenasjovni/internasjoneelle} barkoem.

Gosse giefies nyjsenæjjam jaahka åådtje lååjkedidh jïjtse jielemem fualhkan bueriemdidh, dïhte akte bielie {gaskenaasjovni/internationelle}${x,mix| gaskenasjovni/internasjoneelle} barkoste. Seamma aaj gosse {akte}¥{redun|} hiv-såatehke jallh aids-skeamtjohke åadtjoejægan hoksem dåastoehtidh sijjeste ålkoestidh. Jallh gosse almetjh soptsestellieh liktedh sijjeste sinsitnide aassjoestidh, jïh gosse tsælloe jorkese jïh kraannah sïemes sjidtieh.

Abpe veartene, Svïenske gærhkoen {gaskenaasjovni/internationelle}${x,mix|gaskenasjovni/internasjoneelle} barkoe bijjelen tjuetiejaepie gærhkoejgujmie ektesne Afrikesne jïh Asijesne barkeme.

Daan biejjien {akten}¥{redun|} rïektesvoeten veartanasse barka namhtah nealkoe, giefiesvoete jïh deebleme veartenevijries kristeles ektievoetesne. ACT-ektiedimmie abpe veartanisnie gååvnese. Gaajhkem lehkiem almetjh berkieh sijjen jielemem eevtjedh jïh jorkesidh.

Vadtesh aktegs almetjijstie {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele}
Daesnie berkieh tjaetsiem jïh beapmoem gaajhkesidie, {voene-evtiedæmman}${hyph-0|voeneevtiedæmman}, {teologiske}${fin,iske-ihke|teologihke} ööhpehtæmman, mikrolååjkedæmman jïh njoetjemasse jïh dovne laktemasse jïh {religijovne-soptsestallemasse}${hyph-0|religijovnesoptsestallemasse}. Aaj rïektesvoetese berkieh, {v.g}${abbr,punct,0-1|v.g.} rïektesvoeten åesiestæmman, {mïrhtoe-veahkan}${hyph-0|mïrhtoeveahkan}, almetji reaktide jïh nyjsenæjjaj åvtehkevoetese.

Jïjnjemes barkoem maaksa beetnegi åvteste maam Sveerjesne tjöönghkeme. Jïjnjem daehtie barkoste, rïektesvoetem veartanasse dah åålmegh, {aktegs}${typos|oktegs} vedtijh jïh {sïebrh}${vowc,ï-i;vowlat,rh-ieh|siebrieh} sijjen vadtesigujmie guedtieh. Dejnie mejnie Sida jïh {EE}${acro,suf|EE:m} dåarjoehtieh aaj akte jeatjah vihkeles dyödtove.

Svïenske gærhkoen åålmegh {gaskenaasjovni/internationelle}${vowc,aa-a;vowc,e-ee|gaskenasjovni/internationeelle} dan barkoen maadtosne. Dah bievnieh, {ööhpehdehtieh}${conc,hd-ht|ööhpehtehtieh} jïh beetnegh tjöönghkieh, {v.g}${abbr,punct,0-1|v.g.} {kollekti}${vowc,e-ee|kolleekti} {tjirrh}¢{vowc,i-ï|tjïrrh}, basaarh jïh staaresne måedtie ïedtji tjïrrh.

{Meadtojde}£{infl,placc-plcom|meadtoejgujmie} tjuara orrijidh
Dyödtove lea {vihkeles}£{attr-pred|vihkele}, jalhts eah buektehth {gaajhkh}£{infl,plnom-placc|gaajhkide} dåeriesmoeride {loevenidh}€{foreign|loetedh}. {Meadtoeh}£{infl,plnom-plcom|meadtoejgujmie} mah almetjidie heerredieh vyörtegslaakan jieledh {tjuara}${infl,sg3pres-pl3pres|tjuerieh} orrijidh. Seamma aejkien gosse gaajhkesh daelie edtjieh jïelehtadtjedh, eatnemen vierhtieh tjuerieh båetije boelvide læjkodh.

Abpe veartene, Svïenske gærhkoe byjreski gærhkojde jïh {åårganisatjovnide}${init,åå-o|organisasjovnide} Europesne, Afrikesne, {Asijesne}${vowc,ij-i|Asiesne}, Latinamerikesne jïh {Gaske-luvlielaantine}${hyph-0|Gaskeluvlielaantine} dåarjohte gosse dejgujmie ektesne berkieh {gaskenaasjovni/internationelle}${vowc,aa-a;vowc,e-ee |gaskenasjovni/internasjoneelle} gærhkoen viermiej tjïrrh. Daate akte radtjoes vuekie barkedh gosse sæjhta maam joem jorkesidh guktie tjåadtjohte.

{Gærhkoekanslijesne}${conc,l-ll;|Gærhkoekansellijesne} Uppsalesne soejkesjeminie guktie viehkieh tjöönghkedh, almetjidie ööhpehtidh jïh guktie barkedh gosse sæjhta maam eevtjedh. Desnie nænnoestieh mij prosjektide bïjre veartenem Abpe {veartene}£{infl,sgnom-sgine|veartanisnie}, Svïenske gærhkoen {gaskenaasjovni/internationelle}${vowc,aa-a;vowc,e-ee|gaskenasjovni/ internationeelle} barkoe edtja beetnegigujmie jallh barkijigujmie dåarjoehtidh.


Laavkome

Onne maana veartanasse båateme. Dam sïjhtebe {dijjen}£{infl,sggen-sgcom|dijjine} ektine heevehtidh – buerie båeteme laavkoemasse!

Dutnjien eejhteginie laavkome maahta gyjhtelassh årrodh, datne eejhteginie dan onne almetjasse sjïdteme.

Dåajvoe
Laavkoemisnie lea dåajvoe Jupmele {gaajhke}£{infl,plnom-placc|gaajhkide} {jielemen biejjine}¥{cmp,2-1;cmp,n-0|jielemebiejjide} datnem dåerede, seamma saaht mij heannede. Abpe gærhkoen {histovrijisne}${fin,e-ie|histovrijisnie} dïhte laavkome fïerhten almetjen {ektiedimmie}£{infl,sgnom-sgacc|ektiedimmiem} {Jupmelinie}${vowc,e-ie|Jupmielinie} nænnoestamme.

{Laavkome-gyrhkesjimmie}${hyph-0|Laavkomegyrhkesjimmie} lea aavoen jïh jielemen hïeje. Dïhte giem lååvke Jupmelen uvte lokngesåvva, dïhte gie mijjese jielemem vadta jïh gie sæjhta {mijjen}£{infl,sggen-sgcom|mijjine} ektine aavoedidh. Jupmele sæjhta mijjen lïhke, mijjen {jieliemisne}${fin,e-ie|jieliemisnie} årrodh, mijjem gaajhkeste sæjhta luejhtedh jïh mijjen jielemenuepide orrestidh.

Laavkome noeride
Jïjnjemes aejkien maanah dah {gieh}${vowc,ï-i|gïeh} Svïenske gærhkosne {gieh}¥{0} lååvkesuvvieh, badth daelie {gellebh}€{foreign|jienebh} noerh jïh dovne geerve almetjh aaj sijhtieh lååvkesovvedh. Dam gellien aejkien darjoeh gosse skyllemasse luhkieh, lohkehtimmien mænngan jallh gosse dåehkesne kristelesvoeten bïjre soptsestalleminie.

Laavkome jïh {lïhtsegevoete}${cmp,ege-eh;conc,go-gåå|lïhtsehvoete}
Laavkome maadtoe jis lïhtseginie Svïenske gærhkosne sjïdtedh. Dïhte gie jeatjah kristeles {sïebredahkesne}${vowc,ïe-ea;vowlat,e-a|seabradahkesne} lååvkesovveme aaj åådtje {lïhtsege}£{infl,sgnom-sgcom|lïhtseginie} Svïenske {gærhkose}£{infl,sgill-sgine|gærhkosne} årrodh, jïh ij daarpesjh {ikt}${conc,t-th|ikth} {vielien}${typos|vielie} {aejkien}¥{0} laavkodh. Svïenske gærhkoen öörnegen mietie {akte}¥{redun|} kristeles laavkome ihkuvasse lea.


Provre

Provre lea hïeje. Mojhtese jieliedasse. Ij ajve dejtie guaktide {gieh}${vowc,ï-i|gïeh} pruvrijægan juktie aaj {dej}${infl,plgen-plill|dejtie} slïektide jïh voelpide.

Gosse gærhkosne pruvredh dïhte akte gyrhkesjimmie mij ræjhkoes {{jïjnjh}¥{o} vuekine}${infl,pline-plela|vuekijste}. Jupmelen jïh {gaajhkh}£{infl,plnom-plgen|gaajhki} vïhnegi nommesne sinsitniem dåajvoehtibie gieriesvoetem vaarjelidh jïh sinsitnien baalte abpe jielemem tjåadtjodh. Jupmelem gihtjebe mijjen ektievoetem buerie sjugniedidh jïh mijjem {gaajhkh}£{infl,plnom-plgen|gaajhki} dåeriesmoeri tjïrrh viehkiehtidh mah mijjen jieliemisnie båetieh.

Buerie nuepieh {gååvnesieh}€{verb|leah} provregyrhkesjimmiem jïjtshligkie darjodh. Muvhth provresalmetjh sijhtieh {jïjtjene}${infl,sg1gen-pl3gen|jïjtsh} dåajvoeh tjaeledh, sinsitnide laavlodh jallh {mij akt}¥{cmp,2-1|mijakt} jeatjah jïjsthligkie darjodh. Læjhkan dïhte gyrhkesjimmie dennie maadtosne, gusnie aavoedieh jïh gijhtieh jielemen jïh gieriesvoeten vadtesijstie dovne provresalmetjidie jïh guesside.

Provren bïjre soptsestalledh
Gosse gærhkosne pruvredh provren åvtelhbodti {soptseatalledh}${typos,a-s|soptsestalledh}, dellie provresalmetjh jïh hearra {raeriestieh}€{foreign|rååresjieh} guktie provre edtja årrodh. Mij {teekstide}${vowc,ee-e|tekstide} veeljedh, guktie dåajvoeh edtjieh årrodh, gie dam dorje jïh gåessie? Hearra aaj provhkoe gihtjedh guktie jïh gåessie provresalmetjh {sinsitnide}¥{redun|} gaavnesjigan, maam utniejægan joekoen sinsitnine, maam provhkijægan ektesne darjodh.

Provresalmetjidie mejtie fuehpesne {hijven}¥{hijven lea} naemhtie ånnetji raaffalgovvedh jïh {gaajhkh}£{infl,plnom-placc,kongr|gaajhkide} åssjalommesidie provren bïjre luejhtedh jïh ussjedidh {mannasinie}${xxx|man åvteste} sinsitnine pruvrijægan. Hearrese buerie naemhtie provresalmetjigujmie buerebe åahpenidh jïh buerie gosse provrese edtja håalodh. Soptsestallemem maehtieh gærhkosne jallh provresalmetji gåetine utnedh. Gosse gåetine soptsestellieh aaj mænngan gærhkosne tjåanghkenieh soptsestidh guktie {provrem}${foreign|hïejem} desnie juhtiehtidh.

Ovmessie vuekieh
Sveerjesne libie jïjnjem {amerihkan}${conc,ihkan-ïjhken|amerïjhken} kultuvreste lööneme gosse pruvredh. Dam vuajnah provresalmetji vaajtelimmeste guktie dïhte provre edtja årrodh. Gallesh gihtjieh mejtie aehtjebe provresem maahta aalhtarasse vaedtsiehtidh. Ij mij Svïenske gærhkosne dam vuekiem nyrhte, læjhkan maahta ussjedidh maam daate {sæjhta}¥{} {vuesiehtidh}${infl,inf-3sgpres|vuesehte}.

Aalkoste daate vuesehte dïedtem nyjsenæjjeste daelie {aehtjebistie}${vowlat,e-ie|aehtjiebistie} ålmese vadta jïh lea dej {beelijste}${vowc,ee-ae|baelijste} gosse nyjsenæjjan ij naan reaktah. Muvhth hearrijste dellie maehtieh nïejhkedh {aehtjebe}£{infl,sgnom-sgacc|aehtjebem} provresem aalhtarasse {vaedtsehte}${infl,verb,sg3prs-inf|vaedtsiehtidh}. Sveerjesne vuekie provresalmetjh ektesne vaedtsiejægan, dïhte vuesehte nyjsenæjja jïjtje altese ålmam veeljeme jïh ålma jïjtje altese nyjsenæjjam veeljeme jïh gåabpatjahkh sinsitniem {veeljeme}¥{lægan veeljeme} {provrese}£{infl,sgnom-sgess|provresinie} vaedtsedh.


Skylledh

Skylleme lea {faalaldahke}${vowlat,a-e|faaleldahke} dutnjien gie jieliemasse heehkesth jïh sïjhth vielie kristeles jaahkoen bïjre daejredh jïh maam dïhte dutnjien maahta vedtedh.

{Skyllemetijjesne}${vowc,ï-i|Skyllemetïjjesne} gosse digkedeminie, soptsestalleminie jïh gyrhkesjimmesne nuepiem åadtjoeh ussjedidh gie datne jïh maam jaahkah.

Dah gyhtjelassh jaahkoen bïjre, gie dïhte Jesuse jïh maam {bijbielisnie}${conc,b-p|bijpielisnie} tjaaleme. Aaj {maadtoe-laaketje}${hyph-0|maadtoelaaketje} gyhtjelassh almetji bïjre, mij reaktoe jïh mij ij reaktoe, voelpi, gieriesvoeten, dååhkerdimmien bïjre jïh jielemen {åssjelmesh}${vowlat,e-a;vowc,0-o;conc,m-mm|åssjalommesh }. Gyhtjelassh mah gaajhkh almetjh tjuerieh vaestiedidh dannasinie ij leah guhte oktegimsie jeala.

{Skyllemetijje}${vowc,i-ï|Skyllemetïjje} orrije {skylleme-gyrhkesjimmine}${hyph-0|skyllemegyrhkesjimmine}. Skylleme dov laavkomem {nænnoeste}${vowlat,oe-o|nænnoste}. Jupmelen tjelmine gaajhkesh seamma {vyörtegs}£{infl,sgnom-sgine|vyörhtegisnie}. Skylleme sæjhta dam dutnjien nænnoestidh.

Skyllemejerkie saemide

Fïerhten jaepien Svïenske gærhkoe saemien skyllemejerkiem öörnede, dam {dorje Saemien raerien, Svïenske gærhkosne, Saemien referensedåehkien Härnösanden jïh Julevu/Luleå {gærhkoevoeni}${infl,plgen-sgess|gærhkoevoenine} jïh {Sáminuorran}${infl,sggen-sgcom|Sáminoerine} ektine}¥{wo|Saemien raerien, Svïenske gærhkosne, Saemien referensedåehkien Härnösanden jïh Julevu/Luleå gærhkoevoenine jïh ektine dorje}.

Vielie bïevnesh dan jerkien bïjre jaepien 2012 govlehtallh Birgitta Simma Julevu/Luleå stift: 0920-49 24 58.


{Jaememe}€{noun|jaemede} jïh juvleme

Ij leah man fuehpie. Gellien aejkien lïhkemes slïekth ålvehtehtieh jallh gåavvarostoeh gosse guhte sealadamme. Sijhtieh maam joem dallah darjodh. Gellien aejkien dellie raeriem åadtjoeh vuertedh. {Tijje}${vowc,ï-i|Tïjje} gååvnese ussjedidh.

Jïjnjemes aejkien skïemtjegåetie, servicegåetie jallh jis faaradamme {polise}${vowlat,i-ij|polijse} bollem gorrede. Vuartasjieh juktie bolle bïltegåatan båata, juktie ij ennje daarpesjh ussjedidh gæstoem åestedh. Dellie maahta raeffesne ussjedidh guktie juvledh. Vihkeles gåvnahtidh, sjïere gosse {minngiegeatjesne}${vowc,ea-ie|minngiegietjesne} – jaememe. Dellie voeth jïh vuekieh gosse juvledh {soelkedasse}£{infl,sgnom-sgess|soelkedassine} maahta årrodh jïh {{dåarjedidh}€{verb-noun|dovteginie}}¥{dovteginie årrodh} gosse sårkosne.

{Voestes}${adj-adv|voestegh} maam darjodh
Åvtesne dallegh hearran gåajkoe mïnnin {goss}${vowlat,0-e|gosse} guhte sealadamme. Daan biejjien dan byjreske {skaehtie-åajvohkasse}${hyph-0;vowlat,o-oe|skaehtieåajvoehkasse} bievnede. Maahta hijven årrodh dejnie aelkedh gosse processem juhtiehtidh. Desnie vihtiesti juktie luhpiem åtna {åemie-almetjem}${foreign|jeemegem} juvledh jallh jis båeltedh. {Skaehtie-åajvohkistie}${hyph-0;vowlat,o-oe|Skaehtie åajvoehkistie} aaj jeatjah tjaatsegh {åadtjoeh}¥{åadtjoeh maam} {goh}¥{redun,goh-0|} {daaroen}¥{daaroen jiehtieh} registerutdrag (daerpies gosse baanghkine soptsestidh), vïhtesjimmie guhte sealadamme jïh {gieh}${vowc,i-ï|gïeh} dan fuelhkieh (daerpies {aerpie-juakose}${hyph-0|aerpiejuakose}).

{Govlehtidh åålmeginie}¥{wo|Åålmeginie govlehtidh}
Bööremes jis fuelhkie jïjtse åålmeginie govlehtieh jïh dejnie giem sæjhta hearrine edtja årrodh gosse juvledh. Dellie aaj maahta ektesne raeriestidh mij biejjide {juvleme-gyrhkesjimmiem}${hyph-0|juvlemegyrhkesjimmiem} utnedh jïh fuelhkie {åvtelh-bodti}${hyph-0|åvtelhbodti} daejrieh hearram åadtjoeh maam sijhtieh. Ij daarpesjh hearram jïh biejjiem {juvleme-gyrhkesjæmman}${hyph-0|juvlemegyrhkesjæmman} {juvleme-byråen}${hyph-0;|juvlemebyråen} tjïrrh dongkedh.

Hearrine jallh {diakonine}${conc,n-vn|diakovnine} soptsestalledh
Gosse guhte sealadamme dellie iemie jaemiedistie bïlledh jïh båasarostedh. Gosse sårkosne jïh {jaememe}€{noun|jaemede} mijjem jaksa dellie dovne bolle jïh sealoe vaajveminie.

{Muvhtine sårkoe}€{case,nom-com|muvhtine sårkojne} domtoe {löövles}€{adj-adv|lyövlehke} oktegimsie guedtedh. Hearrah jïh {diakonh}${conc,n-vn|diakovnh} leah vaane almetjh {råakedh}¥{råakedh gïeh} {nemhtems}${vowc,e-ae|naemhtems} {staelpine}${conc,lp-lhp|staelhpine} jïh dej leah dïedte sjeavohth årrodh. Soptsesth dejnie dov byjreske åålmeginie. {Ij vuekie gååvnese}£{x,x,x,x,x|Ij vuekie gååvnesh} guktie sårkodh – gaajhkesh dam darjoeh {jïjtjene}${infl,sg1gen-pl3gen|jïjtsh} vuekien mietie, jïh ij akte vuekie buerebe mubpeste.

Mijjieh daarpesjibie guarkedh jïh daejredh {sårkojne}¥{guktie sårkojne} ovmessie vuekiej mietie {barkebe}£{infl,Prs3pl-inf|barkedh}. Muvhth gåavvarostoeh jïh vaejviedieh dan åvteste {ij leah gåessie gænnah jeehti jallh darjoeji}£{xxxx|ij leah gåessie gænnah jeahteme jallh dorjeme} dam maam sijhtieh jiehtedh jallh darjodh, muvhth aaj måeresne oktegh sjïdteme. Aaj maehtebe geahpanidh, jis dïhte gie sealadamme guhkiem {skïemtjeles}£{infl,attr-pred|skïemtjele} orreme jïh {jaememe}€{noun|jaemede} skeamtjohkem {dellie}€{w|nimhtie} {lutnjeste}€{verb|luajhta}.