DUEDTIE

AINA DANEBORG STEINFJELL – {DIHTE}${vowc,i-ï |dïhte} GIE GÅÅRE

Aina Namsosesne reakasovvi {jih}${vowc,i-ï|jïh} byjjesovvi Kreklingisnie Nærøyen {tjieltesne}${vowc,i-ï|tjïeltesne}) Noerhte Trøndelagesne/byjngetje Namdaellesne. Altese {eejgtegh}${conc,gt-ht|eejhtegh} ligan Marie {jih}${vowc,i-ï|jïh} Johan Stenfjell. Dah ligan båatsoeburrie {jih}${vowc,i-ï|jïh} dejnie {giehteligan}${vowc,i-ï|gïehteligan} {mearam}${finis, m-n|mearan} meehtin. Dellie lij Aina golme jaepien båeries. Dan mænngan {gaertenisnie}${vowlat, e-ie|gaertienisnie} barkin. Daelie lea Aina Troforsesne årroeminie, Gaalen {tjieltesne}${vowc,i-ï|tjïeltesne}.

Aina lij {luhkie gaektsien}${cmp,2-1|luhkiegaaektsien} jaepien båeries goh Gaebpien Jannine pruvri {jih}${vowc,i-ï|jïh} {Maajh-jaavran}${hyph-0 |Maajehjaavran} juhtieji. Akte {ditnie-beelhte}${hyph-0|ditniebeelhte} mij lij Ainan {voepen}${conc,p-hp|voehpen} luvnie (Nils O. Kappfjell) Ainan {iedtjidie}${vowc,i-ï,fin,ie-e |ïedtjide} gåaskoeji duedtine aelkedh. Beelhte lij Ainan {madter}${vowc,a-aa|maadter-} aahkan {akten aejkien}£{ikth} orreme. {Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} {sliekte-beelhte}${vowc,i-ï,hyph-0|slïektebeelhte}, lij {minngie gietjeste}${cmp,2-1|minngiegietjeste} 1800- taaleste, lij joekoen {tjaebpies}£{infl,attr-pred|tjaebpie} guktie Aina {kovpiem}${conc,vp-p|kopijem} destie veelti. Mænngan lea gellie {dageres}${conc, g-gk|dagkeres} {gååreme {gallesidie}${vowlat,e-a|gallasidie} {sliektesne}${vowc,i-ï|slïektesne}}¥{wo|gallasidie slïektesne gååreme}.

Aina lea barkeme ovmese fåårmigujmie saemien {duedtien}${infl,com,ien-ine|duedtine} Sjïere {iedtjh}${vowc,i-ï|ïedtjh} lea åarjelsaemien gaaptese veadtaldihkie. Jaepiej 1987-88 {kuvjsesne}${conc,vjs-vsj|kuvsjesne} veedtsi gusnie skåerrie, {jih}${vowc,i-ï|jïh} ditnie jarngesne {tjåadtjoeminie}¥{o}.
Jaepien 1993 {faage-kuvjsem}${hyph-0,conc,vjs-vsj|faagekuvsjem} saemien duedtesne veelti {jih}${vowc,i-ï|jïh} mænngan faageprieviem({fagbrev}¥{o}) 1995.
{Aerebi}${coninit,Ae-Aa|Aarebi} lij gååreme,mohte mænngan åadtjoeji aaj moere- {tjåervie-jih}${mix,x|tjåervie- jïh} veadta vætnoejgujmie {giehtelidh}${vowc,i-ï|gïehtelidh}.

{Iebnide}${vowc,i-ï|Ïebnide} mejtie {provhka}${verb,vowc|pråvhka} {jijtje}${vowc,i-ï|jïjtje} {gietedallah}${vowc,i-ï|gïetedalla},mohte ij ditniem {jijtje}${vowc,i-ï|jïjtje} {giesie}¢{verb,mix|geasa}, dam riejries åasta. {Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} {båries}${vowc,å-åe|båeries} {tegnike}${conc,k-hk|teknihke} guktie ditniem giesedh åadtjoeji {lieredh}${vowc,i-ï|lïeredh} altese {øøhpehtimmesne}${vowc,øø-öö|ööhpehtimmesne} guktie {dihte}${vowc,i-ï|dïhte} lea damtoes.
Jaepeste 1981 lea lohkehtæjja {Gaske-Nøørjen}${vowc,i-ï|Gaske-Nöörjen} {samiej}${vowc,a-ae|saemiej} skuvlesne, {Aarbortesne}${conc,b-p|Aarportesne} orreme. Daelie lea voerese {jih}${vowc,i-ï|jïh} {jijtjedh}${vowc,i-ï, infl,gen-ill|jïjtsasse} gååre {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} {åtnose.Aerebi}${punct,space,0-1;coninit,Ae-Aa|åtnose. Aarebi} lea orreme dejstie {vaeniemijstie}${conm,m-b|vaeniebijstie} guhth duedtine barkeme {jih}${vowc,i-ï|jïh} nimhtie dængkomen {tjirrh}¢{vowc,i-ï|tjïrrh} gååreme {jih}${vowc,i-ï|jïh} doekeme.

DUEDTIE-SAEMIEN {GIETEVÆTNOE}${vowc,i-ï|GÏETEVÆTNOE} MIJ {GUHKIES}€{adj-adv|GUHKIEM} {TRADISJOVHH}${noun,con|TRADISJOVNH} GUADTA

Dej beeli tjaalegijstie {daejribie}${vowlat,i-ie,conm 0-j|daejriejibie} {gietevætnoeh}${vowc,i-ï|gïetevætnoeh} lij veaksehke {laakan}€{foreign |nænnoeslaakan} saemide veadtaldihkie. {Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} {noerhte-Nøørjen}${vowc,i-ï|noerhte-Nöörjen} {høvdinge}€{foreign|åejvie} Ottare Hålogalaanteste, jaepien 892 {sopteste}${conc,t-ts|soptseste} {skåerrie-riejhpi}${vowc,i-ï ,hyph-0|skåerrierïejhpi} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} {seleste}€{foreign|nåerveste} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {kvaaleste}${foreign|faaleste} {meijtie}${vowc,ei-e|mejtie} {lin}¥{o} saemieh dorjeme. Dïhte aaj {soptesti}${conc,t-ts|soptsesti} vaarjoej {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} mejtie saemieh dorjeme duvrijste {jih}${vowc,i-ï|jïh} tjeavrijste. Snorren damtoes vaajesisnie
Sigurd Slemben {reapadimmien}${conc, d-n|reapanimmien} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre}, {govlibie}${conc,i-ij|govlijibie} saemieh aaj væjkeles {vinhtsh}${vowc,i-ï|vïnhtsh} darjodh. {Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} daajroe aaj mænngan
gellien {laekesne}${wovc,ae-e;conc,k-hk|lehkesne} joekoen damtoes {sjidti}${vowc,i-ï|sjïdti}.

Åarjel saemien dajvesne aaj {govlibie}${vowlat,i-ij|govlijibie} {høvdingen}€{foreign|åajvaladtjen} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre}, Torolv Kveldulfson Sandneseste, guhte saemiejgujmie {åesestieh}${vowlat,e-ie|åesiestieh} {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj dejstie skaehtiem {kriebpesji.Eejles}${vowc,i-ï;punct,space,0-1|krïebpesji. Eejles} Olaven tjaalegisnie aaj åadtjoejibie govledh, Håreke Tjøtteste aaj dam darjoeji ,1000-taalesne. Saemieh lin {vælkeles}${conc,j-j|væjkeles} daeverh buektehth mah lin dennie {tijje-boelhkesne}${vowc,i-ï,hyph-0|tïjjeboelhkesne} {aevkies}${concvk-vhk;finis,s-0|aevhkie}.
Hearra Petter Dasse gie lea Nordlaanten {Trompetem}${vowlat,e-ee|Trompeetem} tjaaleme medtie jaepien 1670, dennie tjaalegisnie vuesehte {jijnjem}${vowc,i-ï |jïjnjem} {måedtiem}¥{o} gaamegi {bijre}${vowc,i-ï|bïjre}, {gaamhtsi-}${vowc,aa-a|gamhtsi-} {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj gåptoej {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} mah ditnine {rieseldihkie}${vowc,i-ï|rïeseldihkie}. Akte jeatja darjome mij lea saemide veadtaldihkie lea {treavkah-darjome}${hyph-0|treavkadarjome}. {Nøørjen}${ vowc,øø-öö|Nöörjen} båarasommes {treavhkah}${conc,hk-k|treavkah} leah Drevjesne {gaavnesovemme}${conwb,ve-vv;conc,mm-m|gaavnesovveme},
{Vefsnen}€{foreign|Vaapsten} {tjieltesne}${vowc,i-ï|tjïeltesne}, {jih}${vowc,i-ï|jïh} gallesh muenieh dah {treavhkah}${conc,hk-k |treavkah} {lea}${infl,sg-pl|leah} saemien soejkesje.

Man guhkiem almetjh daennie {eatnemisne}${vowlat,e-a; finis,e-ie|eatnamisnie} {vøøseme}${vowc,øø-yö|vyöseme}, dellie lea {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} orreme daeverh utnedh ovmese laavenjasside
{Jih}${vowc,i-ï|Jïh} dejtie {tjoverin}${vowc,o-oe|tjoeverin} {jijtje}${vowc,i-ï|jïjtje} darjodh. Daaletje {tijjen}${vowc,i-ï|tïjjen} {jijnjh}${vowc,i-ï |jïjnjh} viehkieaath goh {maskinjah}${noun,mix|maskijnh} mah maehtieh {jienem}${indef,mix|jïjnjem} darjodh åenehks {tijjesne}${vowc,i-ï|tïjjesne}. Nimhtie gaajhke {jeatjh-laakan}${hyph-0|jeatjhlaakan} mijjese {sjidteme}${vowc,i-ï|sjïdteme}.

Aerebi saemieh tjoeverin {jijtjh-viehkine}${vowc,i-ï;cmp,tjh-tje;hyph,1-0|jïjtjeviehkine} årrodh. Jis mij {slahtjeni}${conc, n-g|slahtjegi} {jih}${vowc,i-ï|jïh} guhkie jeatja almetjidie,dellie lij joekoen {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} dam {jijtje}${vowc,i-ï|jïjtje} maehtedh dåvvodh. {Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} meehti joekehtse årrodh {jielemem}${infl,gen.acc|jielemen} {jih}${vowc,i-ï|jïh} jaememen gaskems. {Nimhtie}${xxx,xxx|gaskems}. Nimhtie {øøvtiedin}${vowc,øø-ö|övtiedin} {dihte}${vowc,i-ï|dïhte} {mij}£{infl,sgnom-sgacc|maam} lij daerpies vaarjojste {jih}${vowc,i-ï|jïh} jeatja aatijste. Naan aejkien lij {læjkan}¢{conc,jk-jhk|læjhkan} daerpies viehkiem kraanijste jallh jeatja {almetjijsti}${finis,i-ie|almetjijstie} åadtjodh. Jis slærra jallh orre {vinhtse}${vowc,i-ï|vïnhtse} daerpies {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj orre vaarjoeh pruvrese, dellie gallesh viehkiem gihtjin dejstie guhth lin joekoen {tjiehpies}£{infl,attr-pred|tjiehpie} dagkeres barkoejgujmie.

Tradisjovni mietie {maehtibie}${vowlat,i-iej|maehtiejibie} saemiej {gietevætoem}${vowc,i-ï|gïetevætnoem} {guektien giertien}${cmp,2-1|guektiengiertien} juekedh; {garres}£{infl,pred-attr|garre} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {myøvhkes}${vowc,yø-yö|myövhkes} vætnoeh.
{Garres-vætnosne}${conwb,s-0;hyph-0|Garrevætnosne} leah moere,tjåervie, {jih}${vowc,i-ï|jïh} måaroe meatan. {Myøvhkes}£{infl,pred-attr|myövhke} vætnosne leah skåerriebarkoe, {gåarome,veeveme}${vowc,ee-ïe|vïeve} {jih}${ vowc,i-ï|jïh} baerkieldimmie meatan. {Joekhtese}${vowc,o-e|Joekehtse} leah vååjnoes, juktie ålmah {dah}${infl,plnom-sgcom,finis,ah-ejnie|dejnie}| {garres-vætnojne}${noun,x|garrevætnojne} {giehtelin}${vowc,i-ï|gïehtelin} {jih}${vowc,i-ï|jïh} nyjsenæjjah {myøhkes}£{infl,pred-attr|myövhke} {vætnojnine}${|vætnojne}, mohte ij leah naan vihties raajoe dej {gaskems}${infl,finis,s-sh|gaskemsh}.

{IEBNH}${vowc,i-ï|ïEBNH}

Jis edtja væjkeles {vætnoje}${xxx|vytnesjæjjine} {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh}, ij ajve {maahtoeh {iebnieh}${noun,mix|ïebneh} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre}}£{noun,pph,gensg,nompl,x|maahtoeh ïebni bïjre} nuekies, mohte {tjovere}${verb,vow|tjoevere} aaj daejredh guktie {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj
gusnie {iebnide}${vowc,i-ï|ïebnide} gaavnedh. Dagkeres maahtoeh ij maehtieh dallah åadtjodh, mohte maahtoeh mah leah boelveste {sliekte-boelvese}${ vowc,i-ï ,hyph-0|slïekteboelvese} {vaadtasovemme}${vowc,aa-a;conwb,ve-vv;conc,mm-m vadtasovveme}, leah daerpies.

Gusnie {biegke}${vowc,i-ï|bïegke}, {jiegkedimmie}${vowc,i-ï|jïegkedimmie} gååvnese, {jih}${vowc,i-ï|jïh} magkarinie dajvine moerh sjidtieh, leah {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} {jih}${vowc,i-ï|jïh} vuesiehtieh guktie dah ovmese {iebnh}${vowc,i-ï|ïebnh} {sjiehtieh.Desnie}${mix,x|sjiehtieh. Desnie} gusnie jalke dajve desnie {biegke}${vowc,i-ï|bïegke} moeride syjjehte {jih}${vowc,i-ï|jïh} dah kråavvan {jih}${vowc,i-ï|jïh} vuelehks sjidtieh.
Vuemine, skåajjedajvine {jih}${vowc,i-ï|jïh} johki {balte}${pp,vowc|baalte} leah moerh {jille}${adj,ascii|jïlle} {jih}${vowc,i-ï|jïh} åeksieh {søøkes}${adj,ascii|söökes}. Guktie moere vååjnoe lea {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} {misse}${x,ascii|mïsse} sjeahta. {Jaepie-boelhkh}${hyph-0|Jaepieboelhkh} {jih}${vowc,i-ï|jïh} guktie aske vååjnoe, mejtie {bijvele}${vowc,i-ï|bïjvele} jallh tjåetskeme lea aaj {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele}. Bovtside leah guelhties {jih}${vowc,i-ï|jïh} gaaloes giesie hijven. Bovtse {giesegen}${adv,con|giesege} sjædta {jih}${vowc,i-ï|jïh} jis ij nuekies beapmoeh gaavnh mearan {sjidtemisnie}${vowc,i-ï|sjïdtemisnie}, dellie {bilsje-dueljie}${vowc,i-ï;conc,sj-s;hyph-0 |bïlsedueljie} sjædta {jih}${vowc,i-ï|jïh} dah tjåervieh såasan. Gosse {iebnh}${vowc,i-ï|ïebnh} tjåervijste veeljedh, dellie tjoevere vuartasjidh mij {bøøremes}${adj,ascii|bööremes}.
Tjåervieh mah {løøvles}£{infl,attr-pred|lyövlehke}, vuesiehtieh tjaebpies {iebnh}${vowc,i-ï|ïebnh} mearan geehpes, såasan tjåervieh leah {madtakåbpoe}${adj,mix|madtegåbpoe} {iebnh}${vowc,i-ï|ïebnh}.
{Deejpele}${adv,mix|Dejpeli} {almetjh {vienhtin}${vowc,i-ï|vïenhtin} {iebnh}${vowc,i-ï|ïebnh} ohtsedih {jih}${vowc,i-ï|jïh} leekedidh}£{verb,x,infinite,sg2prt,x|almetjh vïenhtin ïebnh ohtsedidh jïh leekedidh} lij {bøøremes}${vowc,øø-öö|bööremes} gosse aske {sjidtemisnie}${vowc,i-ï|sjïdtemisnie}. Dellie bearkoeh {bøøremes}${vowc,øø-öö |bööremes} {jih}${vowc,i-ï |jïh} aaj {bihteles}${adj,con|bihtseles} beapmoeh.
Dah {vihkelommes}${adj,svow|vihkielommes} {moere-iebnh}${hyph-0;vowc,i-ï|moereïebnh} såekijste {jih}${vowc,i-ï|jïh} {saljijste}${vowc,a-aa|saaljijste} båetieh. Dah leah nænnoes, {jijnem}${vowc,i-ï|jïjnjem} {tøølieh}${vowc,øø-öö|töölieh} dejstie njaelkies hapse {jih}${vowc,i-ï|jïh} aelhkie dej gujmie barkedh. Fijferh aaj vihkeles {iebnh}${vowc,i-ï|ïebnh}. Dejstie gellie {såartsh}${conc,rt-rht|såarhts} mah {roehtijstie}${conc,ht-hts|roehtsijste}, åeksijste {jih}${vowc,i-ï|jïh} moerijste båetieh. Roehtsh {jille}${vowc,i-ï|jïlle} såekijste provhkesovvi gellielaaketje {veadta-jallh}${x,x|veadta- jallh} {baarkeld-barkose}${conc,d-dh;hyph-0|baarkeldhbarkose}. Lissine aaj båetieh gierkie, {keramigke}${conc,gk-hk|keramihke}, metalle, {jih}${vowc,i-ï|jïh} {saedtie-laejrie}${hyph-0|saedtielaejrie} {iebnh}${vowc,i-ï|ïebnh}.
{Myøvhkes}£{infl,pred-attr|myövhke} {iebnh}${vowc,i-ï|ïebnh} leah skåerrie {jih}${vowc,i-ï|jïh} tyjje. {Skåerrie-iebnh}${vowc,i-ï,hyph-0|Skåerrieïebnh} {jijnemes}${vowc,i-ï|jïjnjemes} bovtsijste båetieh. Bovtsen dueljie lea {bijveles}${adj,ascii|bïjveles} {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj aelhkie dam jaksedh. {Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} buerie {iebne}${vowc,i-ï|ïebne} {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj aelhkie dejnie barkedh. Tyjje mij {provhkesovva}${vowlat,o-å|provhkesåvva} aaj eatnamistie båata,
guktie bommulle, silhke, {line}${wovc,i-ïj|lïjne} {jih}${vowc,i-ï|jïh} ålloe.Gaeptide vaarese {provhkesovva}${vowlat,o-å|provhkesåvva} {mij}${infl,nomsg-nompl|mah} ålloste dorjesovveme.

TJAALEGH {ÅARJEL SAEMIEN}¥{noun,x|ÅARJELSAEMIEN} VÆTNOSNE

{Jijnesh}${vowc,i-ï;conc,n-nj|Jïjnjesh} dejstie {teknigste}${conc,gk-hk|teknihkeste} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {barkoe-darjoemijsti}${hyph-0;conc,js-s;finis,i-ie|barkoedarjoemistie} saemien vætnosne, leah geerve {jih}${vowc,i-ï|jïh} {jijnjh}${ vowc,i-ï|jïjnjh} {tijjem}${vowc,i-ï|tïjjem} {kriebpesjieh}${vowc,i-ï|krïebpesjieh}.
Læjhkan {tijje}${vowc,i-ï|tïjje} {vaadtasovvi}${vowc,aa-a|vadtasovvi} {diejtie}${vowc,vowc,ie-e|dejtie} {rieseldidh}${conwb,ld-d|rïesedidh} dovne mah {tyjjestie}${vow|tyjjeste} {jih}${vowc,i-ï|jïh} garre {iebnijstie}${ vowc,i-ï;finis,ie-e|ïebnijste}. Idtji goh daate {dorjesovh}${verb,con|dorjesovvh} juktie dah daeverh dan {tjaebpies}£{infl,attr-pred|tjaebpie} {sjidtin}${vowc,i-ï|sjïdtin} mohte tjaalege aaj meehti {jih}${vowc,i-ï|jïh} maahta {soptestidh}${verb,con|soptsestidh} {tjiehpijien}${noun,vow|tjiehpijen} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} {jih}${vowc,i-ï|jïh} gustie barkoe båata.
Vååjnoes ektege lea tjaalegen {jih}${vowc,i-ï|jïh} dijpemen {gaskems}${pp,con|gaskemsh} - ovmese tjaalegh {maehtibie}${vowc,ie-iej|maehtiejibie} gaavnedh seamma {daeverinie}${vowc,e-ie|daevierinie}.
Jis vuartasjibie tjaalegem naehpesne, dellie desnie {gaavnibie}${vowc,i-ij|gaavnijibie} {aktem}£{xxx|akte}, {gøkte}${vowc,ø-öö|göökte} jallh golme {sievh}${vowc,i-ï|sïevh} raedtesne.
{Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} lea Maja Dunfjeld Aagården {jiehtesen}£{xxx|jiehtegen} mietie {aalkoe.Golme}${punct,space,0-1|aalkoe. Golme} {sievh}${vowc,i-ï|sïevh} mah sinsitnien {balte}${vowc,a-aa|baalte} juhtieh vuesiehtieh {dihte}${infl;sgnom-sgacc|dam} {bøøremes}${vowc,øø-öö|bööremes} - maahtah årrodh
 {tjidtjie}£{infl,nomsg-nomess|tjidtjine}, {aehtjie}£{infl,nomsg-nomess|aehtjine}, {jih}${vowc,i-ï|jïh} {maanah}£{infl,pl3-nomess|maanine}, - {goh}£{xxx|guktie} {vååjnoes}£{adj-1sgnom|vååjnoe}, {akte}£{xxx|goh} fuelhkie. "Fuelhkiem" aaj {maehtibie}${vowlat,i-iej|maehtiejibie} vuejnedh goh "saemien {almetjh}£{infl,nomsg-nomess|almetjinie}".

Dah saemiej tjaalegh eah leah seamma {laakan}${comp,2-1|seammalaakan} Saemienlaantesne, joekehtse {lea}£{xxx|dej} {gaskems}${conc,finis,s-sh|gaskemsh} {dej}£{xxx|leah} åarjel- {jih}${vowc,i-ï|jïh} {noerhte}¥{noerhtesaemiej} {dajvi}${infl,plgen-plnom|dajvh}.
{Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} sån vuesehte {mageres}${conc,g-gk|magkeres} {tsevtsiedimmieh}${conc,d-ht|tsevtsiehtimmieh} dej {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} {almetjedåehkij}${fin,ij-iej|almetjedåehkiej} {gaskems}${fin,s-sh|gaskemsh} orreme. Noerhtene {jih}${vowc,i-ï|jïh} luvlene
leah saemieh {gaskems}¥{o} orreme dovne Finlaanteste, Russlaanteste {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj jeatja almetje {–dåehkijste}${hyph-0|almetjedåehkijste}. Dah leah sinsitniem tsevtsiehtamme. Åarjene {jih}${vowc,i-ï|jïh} jillene leah {tsevsiehtimmieh}${conc,vs-vts|tsevtsiehtimmieh} {støøremes}${ vowc,øø-öö|stööremes} orreme {daaroejistie}${vowc,oe-o|daarojste} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {svienskjistie}${vowc,i-ï;fin,ie-e|svïenskijste}.

Noerhtene leah tjaalegh jorpebe {jih}${vowc,i-ï|jïh} {myøvhkebe}${vowc,ø-ö|myövhkebe} {ennh}¥{0} {åarjene}£{infl,ine-elat|åarjede}. Åarjene tjaalegh daamtaj vuesiehtieh figuvrh
mij beajjan {jih}${vowc,i-ï|jïh} naestide veadtaldihkie, figuvrh mah seamma {plieres}${vowc,i-ï|plïeres} kroessine {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj {goh}¥{o} {giermesjh}${vowc,i-ï;plnom-sgess|gïermesjh} jallh kråavvoeh {balkah}£{infl,nompl-sgess|baalkine} - jeatjh {laakan}${hyph-0|jeatjhlaakan} jiehtedh: desnie ovmese {såarhts}¥{o} tjaalegh.

Akte dejstie {siejhme}${vowc,i-ï|sïejhme} tjaalegijstie åarjelsaemien dajvesne lea {leahta-tjaalege}${hyph-0|leahtatjaalege}. Dam {gaavnibie}${wovc,i-ij|gaavnijibie} {gellien {laehkesne}${vowc,ae-e|lehkesne}}£{infl,sggen-pline|gelline lehkesne} dovne
{daeverijnie}${vowlat,e-ie;vowm,ij-i|daevierinie} tjåervijste, måarojste jallh moerijste gellie joekehtsisnie.

{Ditnie-gåarome}${hyph-0|Ditniegåarome} {åarjel saemien}¢{cmp,2-1|åarjelsaemien} {veaksehke}£{infl,attr-pred|veaksehks} sæjroe. Gåarome {ditnie-laejkine}${hyph-0|ditnielaejkine} {provhksovvi}${vowc,ks-kes|provhkesovvi} {rieseldahkine}${vowc,i-ï|rïeseldahkine} dovne vaarjojde, veaskojde {beelhtijde}${finis,ijde-ide|beelhtide} {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj {geasahtahkijde}${fin,ijde-ide|geasastahkide} {vuejeme-råantjojde}${hyph-0|vuejemeråantjojde}. {Aerebi}${init;Ae-Aa|Aarebi} lij gåarome {ditnie-leajkine}${hyph-0;vowc,ea-ae|ditnielaejkine} {siejhmes}${vowc,i-ï|sïejhmes} - dam {vuejnibie}${vowc,i-iej|vuejniejibie} båeries gærjine 1600-1700 taaleste, mohte {dihte}${vowc,i-ï|dïhte} kåanste lij {badt}${fin,t-th|badth} {garvaneminnie}${vowc,a-aa,vowlat,a-e|gaarveneminie} 1800 taalesne. Daelie lea {ditnie-gåarome}${hyph-0|ditniegåarome} {åarjel saemien}${cmp,2-1|åarjelsaemien} {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} darjome {jih}${vowc,i-ï|jïh} {provhkesovva}${vowc,o-å|provhkesåvva} {rieseldidh}${conc,ld-d|rïesedidh} dovne beelhth, veaskoeh {jih}${vowc,i-ï|jïh} voessetjh skåerrijste {jih}${vowc,i-ï|jïh} lissine boengeskuvmie mij gaaptan {govlesovva}${conc,o-å|govlesåvva} {åarjel saemien}¢{cmp,2-1|åarjelsaemien} dajvesne.
{Riejhpe}${vowc,i-ï|Rïejhpe} tsåahkesne {jih}${vowc,i-ï|jïh} værjojne leah aaj gellien aejkien {ditnie-laejkinie}${hyph-0|ditnielaejkine} {rieseldihkie}${vowc,i-ï|rïeseldihkie}.

Ij leah aelhkie {ditnie-laejkiem}${hyph-0|ditnielaejkiem} giesedh. {Aerebi}${init,Ae-Aa|Aarebi} saemieh dam {jijtje}${vowc,i-ï|jïjtje} darjoejin {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} {dirregigujmie}${vowc,i-ï|dïrregigujmie}, {jih}${vowc,i-ï|jïh} daeverh mah lin {ditnie-laejkine}${hyph-0|ditnielaejkine} {rieseldihkie}${vowc,i-ï|rïeseldihkie} lin joekoen seatadimmes {jih}${vowc,i-ï|jïh} saemieh dah dej gujmie {giehtelin}${vowc,i-ï|gïehtelin}. {Giehtelimmie}${vowc,i-ï|Gïehtelimmie} ditniem giesedh lea joekoen barkoes. Daelie åadtjoejibie ditniem åestedh mij joe riejries gåaroemasse, {jih}${vowc,i-ï|jïh} {dihte}${vowc,i-ï|dïhte} dorje barkoem aelhkebe {tjiehpijde}${|tjiehpijidie} {gieh}${vowc,i-ï|gïeh} dagkeres barkojne {giehtelieh}${vowc,i-ï|gïehtelieh}.