Vedtieh vadtesem dov maanese:

{Gielemaahtoeh}${vowc,i-ï|Gïelemaahtoeh} nuepiem {jijtje-veeljemasse}${vowc,i-ï;cmp,tjh-tje;hyph,1-0|jïjtjeveeljemasse} vedtieh.

Dutnjien {jih}${vowc,i-ï|jïh} dov fualhkan mah {iedtjegem}${vowc,i-ï;fin,gem-em|ïedtjem} utnieh {{gelliehgiertiejgieli}${vowc,i-ï |gelliengiertiengïeli}}€{gelliengïelenvoeti} {bijre}${vowc,i-ï |bïjre}

({Saemie-eatnemisnie}${cmp,ie-ien;hyph-0|Saemieneatnamisnie}) {jijnjh}${vowc,i-ï|jïjnjh} maanah gååvnesieh mah {saemiegielem}${vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiegïelem} gåetesne jallh ektievuekesne maehtieh govledh. {Kanne}${vowc,a-aa|Kaanne} maanaj eejhtegh {Saemie-eatnemisnie}${cmp,ie-ien;hyph-0|Saemieneatnamisnie} vyöseme. Naakene dejstie eejhtegijstie {saemiegielem}${vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiegïelem} gåetesne {leireme}${typos|lïereme} {jih}${vowc,i-ï|jïh} dam mujhtieh, mohte naakene dejstie {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} åajaldahteme.

Eejhtegh gååvnesieh aaj mah eah gåessie {gännah}${vowc,ä-æ|gænnah} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {maana-baeleste}${hyph-0|maanabaeleste} åådtjeme {lieredh}${vowc,i-ï|lïeredh}.

Daate {gärjetje}${vowc,ä-æ|gærjetje} eejhtegidie sjiehtele mah {iedtjekems}${vowc,i-ï;kems-0|ïedtjem} {utnieh dan {guektiengielese}${vowc,i-ï|guektiengïelese} daaroen {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} saemien}${xx|uforståelig setning!}.

Seamma guktie dijjen {jijtjedh}${vowc,i-ï|jïjtjedh} saemien maahtoeh leah, {sijhtede}${vowc,i-ï|sïjhtede} {läjhkan}${vowc,ä-æ|læjhkan} nuepiem dijjen maanide vedtedh, saemien {lieredh}${vowc,i-ï|lïeredh} {jih}${vowc,i-ï|jïh} (guektien {gieline}£{vowc,i-ï;case,gen-ine|gööktene gïelesne} jieledh. Daejnie {gärjetjinie}${vowc,ä-æ|gærjatjinie} {sijhtebe}${vowc,i-ï|sïjhtebe} raeriem dijjese vedtedh, dijjieh mah {sijhtede}${vowc,i-ï|sïjhtede} dijjen maanide daam vadtesem vedtedh.

Man vihkeles {giele}${vowc,i-ï|gïele} {almehtjidie}${conc,htj-tj|almetjidie}?
Akte {giele}${vowc,i-ï|gïele} {jijnjh}${vowc,i-ï|jïjnjh} åtnoeh åtna. {Gielem}${vowc,i-ï|Gïelem} nuhtjebe gosse edtjebe jeatjah almetjigujmie soptsestidh jallh {maam {ovmessi}${fin,i-ie|ovmessie} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre}}£{gensg,accsg,case|man ovmessie bïjre} gihtjedh. Dam daarpesjibie guktie guarkedh, ussjedidh {jih}${vowc,i-ï|jïh} goerehtalledh. Mijjen {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} daarpesjibie guktie maehtedh dam mijjen jielemetsiehkiem tsevtsedh. {Giele}${vowc,i-ï|Gïele} lea mijjen maadtoe, gaajh veaksehke {gielen}${noun,vowc,i-ï|gïelen} {jih}${vowc,i-ï|jïh} aepien gaskemsh leah.

Maanaj eejhtegh mah {måedtie såårts}¥{cmp,2-1|måedtiesåårts} {gielh}${vowc,i-ï|gïelh} soptsestieh, maehtieh (gåabpegi {{gieline}¢{vowc,i-ï|gïeline}}£{noun,x,compl,comsg,case|gåabpegi gïeligujmie} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {kultuvre-aerpine}${hyph-0|kultuvreaerpine} {damtemsh}${fin,msh-sh|damtesh} årrodh.

Guktie maana edtja {gåabpegi {gielide}¢{vowc,i-ï|gïelide}}£{x,x,x,x,x|gåabpatjahkem gïelem} {jih}${vowc,i-ï|jïh} dam {kultuvre aerpiem}¥{cmp,2-1|kultuvreaerpiem} {öövtiedidh}${vowc,öö-ö|övtiedidh}, dellie vihkeles dijjieh eejhtegh maanam {vuesehtieh}${infl,pl3prs-pl2prs|vuesiehtidie}, {gåabpegi {gielh}${vowc,i-ï|gïelh}}£{xxx|gåabpatjahkh gïelh} dan vihkeles leah.


{{{Dah byjresi åssjalommesh}£{compl,nompl,agr|Dej byjresi åssjalommesh} dan {gielen}${vowc,i-ï|gïelen} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} gaajh vihkeles aaj . {Dåeriesmoere}¢{infl,case,sgnom-sgess|dåeriesmoerine} maahta {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh} jis eejhtegh {ovsiemes}${vowc,i-ï|ovsïemes} {gieleveeljemen}${vowc,i-ï|gïeleveeljemen} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {giele-nuhtjemen}${hyph-0|gïelenuhtjemen} dej {vaestiehdassi}${noun,con|vaestiedassi} {bijre}${pp,vowc,i-ï|bïjre} gåetesne, jallh gosse {{byjrese eah guarkah}£{verb,fin,sg3prs,pl3prs,agr|byjrese ij guarkah} jallh eah {sijhth}${vowc,i-ï|sïjhth} guarkedh}£{verb,fin,sg3prs,pl3prs,agr|byjrese ij guarkah jallh ij sïjhth guarkedh} maanan {guektien-gieli}${hyph-0|guektiengïeli} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre}. => helt forferdelig avsnitt, rett oversatt fra norsk)))


Maana {mah}¢{infl,plnom-sgnom|mij} skaamesje dan {sov}¥{} akten {gielen}${noun,vowc,i-ï|gïelen} {åvteste}¢{pp|gaavhtan}, dellie dallegh {säjhta}${vowc,i-ï|sæjhta} dam sov {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} laehpedh, buerebe dam {jeatja}¢{xx|mubpiem} lustemes {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} nuhtjedh. Eejhtegh maehtieh {jijnjem}${vowc,i-ï|jïjnjem} sov maanaj åvteste darjodh , dejtie {viehkiedidh}${conc,d-ht|viehkiehtidh} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {jih}${vowc,i-ï|jïh} kultuvrem {bäjjoedidh}${vowc,ä-æ|bæjjoehtidh} {jih}${vowc,i-ï|jïh} byjveridh.

Mannasinie göökte jallh {gelliehgiertiejgielh}${noun,mix|gelliengiertiengïelh}?

{Jilliveareldisnie}${vowlat,i-ie|Jillievearaldisnie} guhkiem dej {gelliehgiertiejgieli}${noun,mix|gelliengiertiengïeli} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} ussjedamme dah mah dan {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} leah, mennie {akten {gielen}${vowc,i-ï|gïelen} voeten}¥{x,x|aktengïelenvoeten} {riektes}${vowc,i-ï|rïektes} lea, mennie daelie gosse vijriebasse vuejnebe {jienebijstie}${adj,svow|jieniebijstie} maanijste vååjnoes {jijnjebi}${vowc,i-ï|jïjnjebi} {gieligujmie}${vowc,i-ï|gïeligujmie} veasodh, ij leah barre aktine {gieline}¢{vowc,i-ï|gïeline}. Daelie buerebe vååjnoes guktie dah {gelliehgiertij-gielh}${hyph-0|gelliengiertiengïelh} {dah minngemes jaepieh}£{infl,plnom-plgen,kongr|dej minngemes jaepiej} bööremes {sjidteme}${vowc,i-ï|sjïdteme} daennie mijjen {eatnemisnie}${vowlat,e-a|eatnamisnie}. Daelie Svöörjesne {bijre}€{xx|medtie} {tjuetietovseni fuelhkieh mah sijhtieh {gelliehgiertiej}${x,mix|gelliengiertien} {gieli}${vowc,i-ï|gïeli} jielemen, sijjen maanide vedtedh}£{noun,x,accsg,gensg,x|tjuetietovseni fuelhkieh mah sijhtieh gelliengiertien gïeli jïelemem, sijjen maanide vedtedh}.=> forstår ikke asnittet)))

Dah {gieh}${vowc},i-ï|gïeh) {gelliehgielh}§{mix,mix|gellieh gïelh} maehtieh {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} jeatjebi kultuvri {bijre}${pp,vowc,i-ï|bïjre} daejrieh, nuepie maanese {sjädta}${verb,vowc,i-ï|sjædta} dej ovmessie almetjigujmie åehpies {sjidtedh}${verb,vowc,i-ï|sjïdtedh},
{dihte}${dem,vowc,i-ï|dïhte} buerebe {ean}¢{typos|enn} barre aktine {gieline}¢{vowc,i-ï|}. {Dah mah {gelliehgiertiejgieline}${noun,mix|gelliengiertiengïeline} jielieh}¥{wo|Dah, gïej leah gellie gïelh}
dah dan {iedtjege}${vowc,ie-ea;fin,ege-ohke|eadtjohke} sijhtieh jienebh {gieli}${vowc,i-ï|gïeli}, kultuvri {jih}${vowc,i-ï|jïh} dej {åssjalommessi}${noun,con|åssjalommesi} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} daejredh, {destie buerebe {gierteme}${vowc,i-ï|gïerteme} {byresasside}${noun,mix|byjresidie} sjidtieh}£{verb,x,sg3prs,pl3prs,tense|destie buerebe gïerteme byjresidie sjædta}.

Guaktegh jallh {gelliehgiertiejgielh}${noun,mix|gelliengiertiengïelh} eah leah barre almetji reajkoe, dah leah aaj byjresen vierhtieh.
Daaletje {gielemaahtoeh}${vowc,i-ï|gïelemaahtoeh} vååjnoes dan vihkeles lea, (gosse vuejnebe dam {europeen}${prop,mix|Europan} integrasjovnen {jih}${vowc,i-ï|jïh} dan {veaksehkåbpoe}${adj,svow|veaksahkåbpoe} {{globaliserijem}${noun,mix|globaliseeremem}}£{noun,obj,accsg,gensg,case|gosse vuejnebe dam Europan integrasjovnem jïh dan veaksahkåbpoe globaliseeremem} mah dle daelie {sjidteminie}${vowc,i-ï|sjïdteminie}. {Gelliehgiertiejgielh}${noun,mix|Gelliengiertiengïelh} {stuerrebe}${adj,con|stuerebe} nuepiem almetjidie veeljemisnie utnieh gosse barkoem veeljedh, laanti gaskem juhtedh, jallh {sliekth}${vowc,i-ï|slïekth} {jih}${vowc,i-ï|jïh} kraanah dej {kriensi}${vowc,i-ï|krïensi} rastah gaavnedidh.

Maam {goerehtäjjah}${vowc,i-ï|goerehtæjja} jiehtieh dej {guekten-}${vow|guektien-} jallh {gelliehgiertiej-gieli}${noun,mix|gelliengiertiengïeli} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} ?
Åvtelen jaepien 1960- dellie dah {goerehtäjjah}${vowc,i-ï|goerehtæjjah} eah {siemes}${vowc,i-ï|sïemes} lin guktie {gelliehgiertiejgielh}${noun,mix|gelliengiertiengïelh} almetjem tsevtsedh. Dellie jeehtin dåastoehtimmie {gååvnesieh}£{infl,verb,sg3prs-pl3prs|gååvnese}, {dej {gelliehgiertiejgieli}${noun,mix|gelliengiertiengïeli} {jih}${vowc,i-ï|jïh} jeatjebi {maahtoe-öövtidimmiej}${noun,mix|maahtoeövtiedimmiej} dej unnebelåhkoemaanaj gaskemsh}¥{x,x|dej unnebelåhkoemaanaj gelliengiertiengïeli jïh jeatjebi maahtoeövtiedimmiej gaskemsh} .

Dellie ussjedin dah {gelliehgiertiejgieli}${noun,mix|gelliengiertiengïeli} tsiehkie dennie {{Saemie-eatnemisnie}${|Saemie-eatnamisnie}}€{prop,w|Saepmesne} edtjin maanide jeeredh dam {daaroengielem}${vowc,i-ï|daaroengïelem} {lieredh}${vowc,i-ï|lïeredh}, juktie {guektien-gielh}${x,x|guektiengïelh} utnin.

Daelie buerebe {daejieh}${verb,con|daejrieh}, maanah maehtieh {läjhkan}${vowc,i-ï|læjhkan} maahtoeh jaksedh seamma jis {gelliehgiertiejgielh}${noun,mix|gelliengiertiengïelh} utnieh. {Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} learoe vuesehte guktie dah maanah mah {gelliehgiertiejgielh}${noun,mix|gelliengiertiengïelh} nuhtjieh, buerebe {åssjalommem}${noun,mix|åssjalommesem} {jih}${vowc,i-ï|jïh} buerebe gåarede jienebh {gielh}${noun,vowc,i-ï|gïelh} {lieredh}${verb,vowc,i-ï|lïeredh}, {ean}¢{cs,vow|enn} {dihte}${dem,vowc,i-ï|dïhte} maana mij barre {aktene {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline}}£{num,x,comsg,x,x|aktine gïeline}.

Naemhtie lea, maanah mah {guektiejgielh}${x,x|guektiengïelh} utnieh, dah abpe {tijjem}${vowc,i-ï|tïjjem} {guektiejgieli-systemine}${noun,mix|guektiengïelensysteemine} {plåvhkesjieh}${verb,mix|plåavhkesieh}, {{dihte}${vowc,i-ï|dïhte} {analytiken}${adj,mix|analytiske} åssjalommesh sneehpebe maanide {öövtiedieh}${vowc|övtiedieh}}£{dem,x,pl3prs,sg3prs,agr|dah analytiske åssjalommesh sneehpebe maanide övtiedieh} – {dihte}${dem,vowc,i-ï|dïhte} gujhth buerebe {lohkedämman}${noun,mix|lohkehtæmman} maahta {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh}.

Maana mah aarehke {guektiengielh}${x,x|guektiengïelh} åådtjeme govledh, dellie buerebe {gåerede}${vowc|gåarede} dejtie {gelliehgiertiejgielh}${noun,mix|gelliengiertiengïelh} {lieredh}${vowc,i-ï|lïeredh}. Daate vuesehte ij {gelliehgiertiejgiele}${noun,mix|gelliengiertiengïele} åesehts leah. Vihkeles eejhtegh {iedtjegelaakan}${adv,mix|eadtjohkelaakan} dam {gelliehgiertiejgielem}${noun,mix|gelliengiertiengïelem} {evtiedieh.Viehkie}${mix,x|evtiedieh. Viehkie} lea aaj jis {aarhskuvla}${noun,vow|aarhskuvle}, {skuvla}${noun,vow|skuvle} {{jih}${vowc,i-ï|jïh} abpe byjrese maanam {gelliehgiertiejgielem}${noun,mix|gelliengiertiengïelem} {öövtiedidh}${vowc,öö-ö|övtiedidh}}£{noun,x,gensg,accsg,case|jïh abpe byjrese maanan gelliengiertiengïelem övtiedidh}.

(Vuelege daennie {gärjetjinie}${noun,mix|gærjatjinie} , vuejnede magkeres nuepieh skuvlesne gååvnesieh saemien lohkedh.)


Guktie maana {gellihgiertiejgieline}${noun,mix|gelliengiertiengïeline} {sjädta}${vowc,i-ï|sjædta}?

Gosse lidie {nännoestamme}${vowc,i-ï|nænnoestamme} guktie maanam {gelliehgiertiejgieli}${noun,mix|gelliengiertiengïeli} mietie eeledh, dellie vihkeles daejredh guktie dam {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {buektiedidh}${verb,con|buektiehtidh}. {Ibie {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} eerpih}£{verb,x,x,sg2prt,x|Ibie gïelem eerph} dam {lierebe}${vowc,i-ï|lïerebe} dejstie {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} {almehtjijstie}${noun,con|almetjijstie}, dej ovmessie {jieliejtsiehkijste}${noun,con|jielijetsiehkijste} dan jielemevuekien nualan. Maanan voestes jaepiej nualan, dellie eejhtegh {vihkelommes}${adj,svow|vihkielommes} {giele-guedtijdäjjah}${noun,mix|gïeleguedtijh}; dan {männgan}${vowc,i-ï|mænngan} voelph {viehkelåbpoe}${adj,mix|vihkielåbpoe} sjidtieh.

Aarhskuvlen ulmie daerpies lea, ij åadtjoeh dam {jih}${vowc,i-ï|jïh} {skuvlam}${noun,vow|skuvlem} laejhtedh , juktie {dihte}${vowc,i-ï|dïhte} {tjaelemes}${verb,con|tjaeleme} {giele}${vowc,i-ï|gïele} vihkeles lea (lohkeme- {jih}${vowc,i-ï|jïh} {tjaelemeöövtiedimmie}${noun,vowc|tjaelemeövtiedimmie} ) {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} {öövtiedimmie}${noun,vowc|övtiedimmie} dej skuvli {gielh}${noun,vowc,i-ï|gïelh} mej- gaskemsh {sjiehtelidh}${verb,con|sjïehtedidh}, {{bäjhkoetimmiem}${noun,mix|bæjhkoehtimmiem} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {gärjatjaalegi}${vowc,i-ï|gærjatjaalegi} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} {lieredh}${vowc,i-ï|lïeredh} tjaeledh {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj maehtedh digkiedidh j.v. {jih}${vowc,i-ï|jïh} dej daaletje {iebni}${vowc,i-ï|ïebni} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} goh reerenasse, {rijhkebiejjie}${vowc,i-ï|rïjhkebiejjie} {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} {skuvla}${noun,vow|skuvle} – {jih}${vowc,i-ï|jïh} dejtie mah skuvlen dajvese sjiehtele.) {Saerniestäjjah}${vowc,i-ï|Saerniestæjjah} aaj vihkeles laavenjassh dan {gieleöövtiedämman}${noun,mix|gïeleövtiedæmman}. Abpe {tijjem}${vowc,i-ï|tïjjem} tjuara {gielem}${noun,vowc,i-ï|gïelem} {nastedidh}${verb,con|nastehtidh} guktie dam {öövtiedidh}${vowc|övtiedidh}, {veaksakåbpoe}${adj,con|veaksahkåbpoe} {sjidtedh}${verb,vowc,i-ï|sjïdtedh}.

Dijjieh eejhtegh maehtede dijjen maanide tsevtsedh guktie {gelliehgiertiejgielem}${noun,mix|gelliengiertiengïelem} {öövtiedidh}${verb,vowc|övtiedidh}. Maanah maehtieh {gelliehgiertiejgieline}${noun,mix|gelliengiertiengïeline} ovmessie vuekiej mietie {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh}, mej mietie eejhtegh {jih}${vowc,i-ï|jïh} byjreske leah. Daesnie vuelege golme fuelhkietsiehkieh vuesehte, guktie raeriem {åadtjede}${verb,vow|åadtjode} maanide {viehkiehdidh}${verb,con|viehkiehtidh} saemien {jih}${vowc,i-ï|jïh} daaroen {lieredh}${vowc,i-ï|lïeredh}.

Ja {hävvie}${pcle,mix|hævvi}, maanah mah {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} {fuelhkietsiehkijne}${noun,suf|fuelhkietsiehkine} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} {jieleminnie}${verb,mix|jielieminie} {guektiengieline}${vowc,i-ï|guektiengïeline} {sjidteminie}${verb,vowc,i-ï|sjïdteminie}; maanah mah gåetesne jallh {jeatjhlähkesne}${mix,ncmp|jeatjh lehkesne} {sjideiminie}${verb,mix|sjïdteminie}, {stuerrebe}${adj,conc|stuerebe} eadtjohke nuepiem åådtje dejnie {guektiengielinie}${noun,mix|guektiengïeline} åådtje, {ean}€{cs,w|enn} {dah maanah mah ij {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} govlh}£{verb,fin,pl3prs,sg3prs,agr|dah maanah mah eah gïelem govlh}. Ussjedh dellie, buerebe naakenh baakoeh {ean}€{cs,w|enn} ij mij {gännah}${vowc,ä-æ|gænnah}; vihkeles lea, {annetji}${adv,vow|annetje} saemien guarkedh, {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj {jijtje}${vowc,i-ï|jïjtje} naakene tsiehkine {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} nuhtjedh.

Lohkh abpe dam tjaalegem: jienebh daejstie raeriestimmijste mah {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} tjaaleldh teeksti nualan vuesehte, dah leah {siejhme}${vowc,i-ï|sïejhme} {jih}${vowc,i-ï|jïh} gaajhkide fuelhkietsiehkide {sjiehtesjieh}${verb,vowc,i-ï|sjïehtesjieh}.

Gåabpegh eejhtegh saemien {soptsestägan}${vowc,i-ï|soptsestægan}

Jis gåabpegh saemien maehteden, dellie maehteden veeljedh iktesth maanine soptsestidh, {jih}${vowc,i-ï|jïh} gåetien ålkoelisnie barre {daarostidh}${verb,svow|daaroestidh} ({aarh skuvlesne}¥{noun,x|aarhskuvlesne} {jih}${vowc,i-ï|jïh} skuvlesne, {Maajh-vååjneste}${noun,mix|Maajehvååjnesistie}, {jih}${vowc,i-ï|jïh} voelpigujmie dennie gaertine j.v.) dellie voestegh {{saemiegiele}${vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiegïele}}¢{noun,x|saemiengïele} maanan voestemes {gieline}¢{vowc,i-ï|gïeline} {sjädta}${vowc,i-ï|sjædta}. Gaajhkene {lähkesne}${x,vowc,i-ï|lehkesne} dennie ektievuekesne daaroen {giele}${vowc,i-ï|gïele} dan veaksehke lea, {jih}${vowc,i-ï|jïh} dam {ihtesth}${adv,con|iktesth} gåvla, {dannåvteste}${mix,ncmp|dan åvteste} maana dam leara.

Eah {daerpesjh}${vowc|daarpesjh} daan daaroen {gielen}${vowc,i-ï|gïelen} åvteste {billedh}${verb,vowc,i-ï|bïlledh}, {vierrebe}${adj,vowc,i-ï|vïerrebe} {saemiegieline}¢{noun,mix|saemiengïeline} dam byjverdidh. Jienebh dejstie {lohkedimmijste}${noun,con|lohkehtimmijste} {vuesehtieh}${verb,svow|vuesiehtieh}, eah ryöhkh ahte eejhtegh {{unnebelåhkoe-gieline}${noun,x|unnebelåhkoegieline}}¢{vowc,i-ï|unnebelåhkoegïeline} sov maanine soptsestieh guktie {vienhtedh}${vowc,i-ï|vïenhtedh} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} byjveridh; {dihte}${vowc,i-ï|dïhte} {veaksskåbpoe}${adj,mix|veaksahkåbpoe} {giele}${vowc,i-ï|gïele} , {dihte}${vowc,i-ï|dïhte} jeala – joekoen gosse skuvle {jih}${vowc,i-ï|jïh} voelph {viehkelommes}${adj,mix|vihkielommes} sjidtieh, maanaj tjelmiej mietie. Jis {sijhtede}${vowc,i-ï|sïjhtede} {unnebelåhkoegiele}${vowc,i-ï|unnebelåhkoegïele} edtja veasodh dellie tjoerede dåarjegem gaajhkijste ektievuekijste åadtjodh - öörnedh ööhpehtimmiem {saemiegieline}¢{vowc,i-ï|saemiengïeline} aarhskuvlesne {jih}${vowc,i-ï|jïh} skuvlesne.

Eejhtegh {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} {gielh}${vowc,i-ï|gïelh} soptsestieh: saemien/saemiestieh {jih}${vowc,i-ï|jïh} daaroen/daaroestieh

Jis {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} {{ietniegielh}${ vowc,i-ï |ietniegïelh}}¢{noun,x|ietniengïelh} utnede, dellie maanese buerebe jis barre {jijtjedh}${vowc,i-ï|jïjtjedh} {gieline}¢{vowc,i-ï|gïeline} maanine soptsesth, ij {låtnh}${verb,x|låtnoeh} dej {gieli}${vowc,i-ï|gïeli} {gaskems}${pp,con|gaskemsh}. Dam {gåhtje}${verb,vowc|gohtje}, akte almetje – akte {giele}${vowc,i-ï|gïele} – {njolkedasse}${vowc,o-oe|njoelkedasse}. Gosse maana voestes {tijjem}${vowc,i-ï|tïjjem} oktegh tjidtjine lea, dellie maana buerebe dam altese {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} leara. Jis dijjieh eejhtegh sinsitnien {gielh}${vowc,i-ï|gïelh} utnede, dellie maehtede veeljedh {gaskems}${conc,ms-msh|gaskemsh} saemiestidh {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} dam {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {nännoestidh}${verb,vowc,i-ï|nænnoestidh}: maana mah jallan dam {unnebelåhkoe-saemiegielem}${hyph-0;(vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|unnebelåhkoesaemiengïelem} {byjreskini}${noun,suf|byjreskinie} jallh {gåetie {bäjngolen}${vowc,ä-æ|bæjngolen}}£{,pph,gensg,nomsg,case|gåetien bæjngolen} gåvla, barre dam {daaroe-{gielem}${vowc,i-ï|gïelem}}¥{noun,x|daaroegïelem}. Dijjieh maehtede aaj veeljedh {daaroe-{gielem}${vowc,i-ï|gïelem}}¥{noun,x|daaroegïelem} sinsitnine soptsestidh jis ussjedidie {dihte}${dem,vowc,i-ï|dïhte} buerebe {sjeahtah}${infl,fin,h-0|sjeahta} .

Vihkeles lea aaj datne {gih}¢{typos|gie} {{saemiegiele}${vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiegïele}}¢{vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiengïele} {{soptsstimmie-}${noun,vow|soptsestimmie-} eejhtege}¥{noun,x|soptsestimmie-eejhtege}, {fierhten}${indef,vowc,i-ï|fïerhten} aejkien maanine saemeste, buerie lea aaj jis maanine saemesth gosse jeatjh {{almetji-sliekti-}${x,x|almetji-slïekti-} {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} {vienigujmie}${vowc,i-ï|vïenigujmie}}¥{noun,missing|almetji-, slïekti- jïh vïenigujmie}.

Jis jeatjebi maanah, voelph, eah {saemiegielem}${vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiegïelem} maehtieh dellie hijven jis jarkosth dam {soptsetsem}${noun,con|soptsestem} guktie eah dah {darpesjh}${vowc,a-aa|daarpesjh} damtedh {ålkolisnie}${adv,vow|ålkoelisnie} årrodh. Datne maahtah aaj naan {saemiegielebaakoem}${vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiegïelebaakoem} dejtie {lierehtidh}${vowc,i-ï|lïerehtidh}. Jis jeatjebh saemiestimmie almetjh dijjen byjreskinie gååvnesieh, dellie maahtah dejtie gihtjedh edtjieh dov maanine saemiestidh (vihkeles lea aaj jis saemiestimmie voelph gååvnesieh!) Nuhtjh dam {saemiegielem}${vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiengïelem} maanine {gaajhkene-lähkesne}${mix,mix|gaajhkene lehkesne}, gåetien {bängolen}${pp,mix|bæjngolen}, gosse bovrese vaedtsedh maam akth åestedh, jallh {skiemtjegåatesne}${vowc,i-ï|skïemtjegåatesne} {minnedh}${vowc,i-ï|mïnnedh}. Soptsesth , laavloeh {jih}${vowc,i-ï|jïh} stååkedh {jijnjem}${vowc,i-ï|jïjnjem} maanine – gaajhkh dah barkoeh {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {öövtiedieh}${vowc,öö-ö|övtiedieh}. Vihkeles lea aaj maanine lohkedh. Luste maahta aaj destie {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh}, åehpies dejnie tjaeleme {gieline}¢{vowc,i-ï|gïeline}. Destie maanan {giele}${vowc,i-ï|gïele} {öövtede}${vowc|övtede} {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} {jijtje}${vowc,i-ï|jïjtje} lohkemem lustebe {sjädta}${vowc,i-ï|sjædta}. Datne maahtah aaj {saemiegielem}${vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiengïelem} {nännoestidh}${vowc,i-ï|nænnoestidh}, viehkieh leah saernieplaerieh, tjoejebaanth {jih}${vowc,i-ï|jïh} {vidiobaanth}${vowc|videobaanth} mah {saemiengieline}¢{vowc,i-ï|saemiengïeline} leah. Sveerjen Radijove {jih}${vowc,i-ï|jïh} {Maajh-vååjnoe}${hyph-0|Maajehvååjnese} muvhtene {maanaprogramh}${noun,con|maanaprogrammh} {saemiengieline}¢{vowc,i-ï|saemiengïeline} seedtieh.

3. {Eah eejhtegh {jijtjh}${vowc,i-ï|jïjtjh} saemien soptsestieh}£{verb,x,pl3prs,x,x|Eah eejhtegh jïjtjh saemien soptsesth} mohte {läjhkan}${vowc,i-ï|læjhkan} sijhtieh sijjen maanah edtjieh {{guektiejgieline}${noun,mix|guektiengïeline} {sjidtedh}${verb,vowc,i-ï|sjïdtedh}

Seamma jis idie {jijtjedh}${vowc,i-ï|jïjtjedh} saemien maehtieh, barre annetje dam {iktsth}${adv,vow|iktesth} nuhtjedh, buerie {läjhkan}${vowc,i-ï|læjhkan} maanam {viehkiehdidh}${verb,con|viehkiehtidh} saemiestidh. Barkoes lea, mohte {läjhkan}${vowc,i-ï|læjhkan} daerpies.

Buerie lea aaj tsiehkiem öörnedh gusnie maana åådtje {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} jeatjah almetjijstie, {sliekth}${vowc,i-ï|slïekth} jallh {vienijste}${noun,vowc,i-ï|vïenijste} govledh, dah {gieh}${cs,vowc,i-ï|gïeh} saemien maehtieh, dah {giele-viehkine}${noun,mix|gïeleviehkine} sjidtieh. Maehtede aaj saemiestimmie {sliektine}${vowc,i-ï|slïektine} latjkedh, guktie dah edtjieh eadtjohkelaakan maanine saemiestidh. Dah voestemes jaepiej nualan maehtede aaj saemiestimmie biejjieietniem – aehtjiem dejtie öörnedh.

Vihkeles lea aaj maana {aalkoevistie}${vowlat,oe-o|aalkovistie} iktesth {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} gåvla {dennie sov byjreskinie}£{noun,x,inessivpl,inessivsg,case|dennie sov byjreskisnie} {jih}${vowc,i-ï|jïh} aalkovistie leara vuejnedh, daate lea {tjielke}${vowc,i-ï|tjïelke} jielemes vuekie. Tjoejemebaanth, {viedeobaanth}${noun,vow|videobaanth} {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} CD/DVD- {saemiegieline}¢{noun,mix|saemiengïeline} gååvnesieh, viehkie leah dejnie {aarskuvlen}${noun,con|aarhskuvlen} {learoehtimmesne}${noun,vow|leerehtimmesne}, skuvlesne lea daejtie aaj vihkeles. Dov maana nuepiem åtna seamma jis {ij saemieskuvlesne vaadtsa}£{verb,x,x,sg3prs,x|ij saemieskuvlesne vaedtsieh} jallh meatan dennie saemien {integreringesne}${noun,mix|integreeremisnie}. Jis {saemiestimmie-barkije}${noun,x|saemiestimmiebarkije} {aarh-skuvlesne}${noun,x|aarhskuvlesne} gååvnese, stilledh dam saemiestidh. Jiehtieh naemhtie; ”Mijjieh {sijhtebe}${verb,vowc,i-ï|sïjhtebe} datne edtjh mijjen maanine saemiestidh.” Radtjoes vuekie lea, maanan {iedtjehkem}${noun,mix|ïedtjem} {nännoestidh}${verb,vowc,i-ï|nænnoestidh}, {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} {vuesiehdidh}${verb,con|vuesiehtidh} {jijtjedh}${refl,vowc,i-ï|jïjtjedh} {sijhtede}${verb,vowc,i-ï|sïjhtede} saemien {lieredh}${verb,vowc,i-ï|lïeredh}. Dijjieh maehtede {iehkeds-kuvsjh}${noun,x|iehkedskuvsjh} jallh {distaanse-ööhpehtimmien}${noun,x|distaanseööhpehtimmien} {kuvsjesi}${noun,mix|kuvsji} meatan årrodh {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} {saemiegiele-}${vowc,i-ï;cmp,case,nom-gen|saemiengïele-} maadtoem {lieredh}${verb,vowc,i-ï|lïeredh}, dan {männgan}${pp,vowc,i-ï|mænngan} maehtede fuelhkine ektesne baakoeh, raajesh {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} laavloeh {lieredh}${verb,vowc,i-ï|lïeredh} nuhtjedh.

{Vihkeles}£{infl,attr-pred|Vihkele} lea maanam vuesiehtidh, luste {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} daerpies {gielem}${noun,vowc,i-ï|gïelem} maehtedh.

{Gelliehgiertejgielen}${noun,mix|Gelliengiertiengïelen} {öövtiedimmie}${noun,vowc|övtiedimmie}

Båetije tjaaleginie edtjebe vuesiehtidh dam maam eejhtegh mah {gelliehgiertiejgielen}${noun,mix|gelliengiertiengïelen} fuelhkie leah, dam {maam {bijre}${pp,vowc,i-ï|bïjre}}£{x,pph,gensg,accsg,x|man bïjre} gihtjieh:

{Gielepleenteme}${noun,vowc,i-ï|Gïelepleenteme}

Jis maana gellieh {gielh}${noun,vowc,i-ï|gïelh} eejhtegijstie gåvla, destie maahta {gielide}¢{noun,vowc,i-ï|gïelide} pleentedh. Ij {ännje}${adv,vow|annje} {dihte}${dem,vowc,i-ï|dïhte} onne maana guarkah ahte eejhtegh göökte {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} {gielh}${noun,vowc,i-ï|gïelh} soptsestieh; ij {ännje}${adv,vow|annje} {liereme}${verb,vowc,i-ï|lïereme} govledh guktie {gielide}¢{noun,vowc,i-ï|gïelide} {gaskems}${pp,con|gaskemsh} juekedh, akte {giele}${noun,vowc,i-ï|gïele} daate {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} dohte jis mubpie.

{Gosse maana {{bijre}${pp,vowc,i-ï|bïjre}) akte göökten jaepien båeries}£{adv,x,x,x,x|Gosse maana medtie akte göökten jaepien båeries} joe dellie aalka dejtie {gielide}¢{noun,vowc,i-ï|gïelide} juekedh. Gellieh jaepieh {vaasieh}${verb,vowc|vaesieh} eannan maana {reaktslaakan}${adv,mix|rïekteslaakan} {gielide}¢{noun,vowc,i-ï|gïelide} maahta juekedh. Maana leara {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} almetji tsiehkieh {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} tjoejh dejnie {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline} damtedh, dellie {easka}${adv,con|easkah} maahta {lieredh}${verb,vowc,i-ï|lïeredh} {gielide}¢{noun,vowc,i-ï|gïelide} juekedh. Gosse maana medtie golmen nieljen jaepien båeries dellie {orrije}${verb,svow|orreje} {gielide}¢{noun,vowc,i-ï|gïelide} pleentedh gosse soptseste.

Akte dejstie maanan {gielestijste}${noun,mix|gïelijste} maahta {veaksakåbpoe}${adj,con|veaksahkåbpoe} {öövtidimmesne}${noun,vowc|övtiedimmesne} årrodh {ean}€{cs,w|enn} {dihte}${dem,vowc,i-ï|dïhte} mubpie. Ij dellie, {ovsiejhme}${adj,vowc,i-ï|ovsïejhme} maana baakoeh {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} jiehtesh löönie dehtie {gieleste}¢{noun,vowc,i-ï|gïeleste} maam buerebe maahta, {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} dejtie {nåhtja}${verb,vow|nuhtjie} dan viesjies {gielese}¢{noun,vowc,i-ï|gïelese}. Jis maana {gielide}¢{noun,vowc,i-ï|gïelide} naemhtie pleentie, dellie maehtede maanam {viehkiedidh}${verb,con|viehkiehtidh}, {jijtjedh}${refl,vowc,i-ï|jïjtjedh} {riektes}${adj,vowc,i-ï|rïektes} baakoem jiehtedh. Vihkeles leah aaj dijjieh {jijtjedh}${refl,vowc,i-ï|jïjtjedh} ussjedidie magkeres {gieleåtnoem}${noun,vowc,i-ï|gïeleåtnoem} utnede, gosse maanine soptsestidie. Dellie maana buerie {gielemaahtoem}${noun,vowc,i-ï|gïelemaahtoem} åådtje, gåabpegh saemien {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} daaroen {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline}.

{Siejhmeh}${adj,vowc,i-ï|Sïejhmeh} lea, dah båarasåbpoeh maanah {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} geervealmetjh, {dam {gelliehgiertiejgieli}${noun,mix|gelliengiertiengïeli} baakoeh}£{dem,x,nompl,accsg,agr|dah gelliengiertiengïeli baakoeh}) {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} raajesh, dehtie akten {gieleste}¢{noun,vowc,i-ï|gïeleste}
dan mubpien {gielese}¢{noun,vowc,i-ï|gïelese} muvhtene nuhtjieh. Ij leah {dihte}${dem,vowc,i-ï|dïhte} seamma {gielepleenteme}${noun,vowc,i-ï|gïelepleenteme} goh onnemaanan, daate lea dagkere mij {gåhtje}${verb,vowc|gohtje} kodelåtnome. Kodelåtnome lea {sjiere}${adj,vowc,i-ï|sjïere} {soptsestimmie vuekie}¥{x,x|soptsestimmievuekie} maam barre nuhtjieh dej mubpie {gelligiertiejgieline}${noun,mix|gelliengiertiengïeline} mah leah {sjiere}${adj,vowc,i-ï|sjïere} {deervesj}${verb,x|deervesje} guktie giem {heere}${verb,vow|heerie}, maam {aakt}${x,vow|akt} vuesiehtidh, jallh barre {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline} stååkedidh Böreja härah leah joekoen giem heere.

{Gielh}${noun,vowc,i-ï|Gïelh} {ovmessie-laakan}${adv,x|ovmessielaakan} {öövtiedieh}${verb,vowc|övtiedieh} {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} ovmessie varki

Gosse maana {liereme}${verb,vowc,i-ï|lïereme} dejtie {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} baakojde sinsitneste joekehtidh dellie dah {gielh}${noun,vowc,i-ï|gïelh} {ovmessie-laakan}${adv,x|ovmessielaakan} {öövtiedieh}${verb,vowc|övtiedieh} {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} ovmessie varki. Naemhtie {sjädta}${verb,vowc,i-ï|sjædta}, guktie {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} gåessie {gielide}¢{noun,vowc,i-ï|gïelide} nuhtjedh. {Gelliehgiertiejgieli}${noun,mix|Gelliengiertiengïeli} maana varki {öövtede}${verb,vowc|övtede} dam iemie domtoem, damta gujhth magkeres {gielem}${noun,vowc,i-ï|gïelem} edtja nuhtjedh dej {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} almetjigujmie {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} sijjine. Naakenh {dååjretsh}${noun,con|dååjrehtsh} {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} darjomh {damtems}${x,vow|damtemes} sjidtieh dejnie aktene {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline}, mubpie dejnie mubpine.

Maana mij {guektiengieline}${noun,vowc,i-ï|guektiengïeline} lea saemien {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} daaroen {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline}, gosse gööleminie dellie bööremes saemiestidh, mohte {daatabarkine}${noun,suf|daatabarkojne} dellie daaroste. Ij leah {ovsiejhme}${adv,vowc,i-ï|ovsïejhme} ahte maana {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} baakoetjööngkemh {daaron}${noun,vow|daaroen} {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} saemien {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline} åtna .

{Värrhtoedimmine}${noun,mix|Værhtoedimmine} leah; {gelliegiertiejgieli}${noun,mix|gelliengiertiengïeli} almetjh buerebe nuepiem utnieh {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} byjveridh dam {gieletjöönghkemen}${noun,vowc,i-ï|gïeletjöönghkemen} {gåabegi}${indef,conc|gåabpegi} {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline} seamma guktie lea, {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} gosse orre daerpiesvoeth båetieh. {Dihte}${dem,vowc,i-ï|Dïhte} {gelligiertiejgiele}${noun,mix|gelliengiertiengïele} almetjen {giele}${noun,vowc,i-ï|gïele} abpe {jielemisnie}${noun,svow|jieliemisnie} {öövtede}${verb,vowc|övtede}, seamma daejnie goh aktine {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline}. {Liermen}${noun,mix|Lïeremen} nualan dej {ovmessieh}${adj,con|ovmessie} {gieligujmie}${noun,vowc,i-ï|gïeligujmie}, {dihte}${dem,vowc,i-ï|dïhte} vuesehte man {jijnje}${indef,vowc,i-ï|jïjnje} maana maahta dåastoehtidh {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} åehpies dej gåabpegi {gieligujmie}${noun,vowc,i-ï|gïeligujmie} {sjidtedh}${verb,vowc,i-ï|sjïdtedh}. Gosse barre akte dijjeste abpe biejjien maanine gåetesne lea, {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} {dihte}${dem,vowc,i-ï|dïhte} mubpie barre aereden, iehkeden {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} våhkoen {{minngelht}${pp,mix|minngelde}}€{pp,w|minngemes} biejjieh, ij leah dellie maana seamma {tijjesne}${noun,vowc,i-ï|tïjjesne} gåabpegh {gielide}¢{noun,vowc,i-ï|gïelide} {seamma laakan}¥{adv,x|seammalaakan} {öövtede}${verb,vowc|övtede}. Gosse maana båarasåbpoe {sjädta}${verb,vowc,i-ï|sjædta} dellie voelph {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} skuvlen {giele}${noun,vowc,i-ï|gïele} maahta {veaksakåbpoe}${adj,con|veaksahkåbpoe} {sjidtedh}${verb,vowc,i-ï|sjïdtedh}. Dellie gaajh vihkeles gaajhkh dejtie vierhtide nuhtjedh guktie maanan {gielem}${noun,vowc,i-ï|gïelem} {nännoestidh}${verb,vowc,i-ï|nænnoestidh}, {dam {bijre}${pp,vowc,i-ï|bïjre}}£{dem,pph,gensg,accsg,x|dan bïjre} joe soptsestamme: {gärjah}${vowc,ä-æ|gærjah}, {saernie-plaerieh}${hyph-0|saernieplaerieh}, radijove {jih}${vowc,i-ï|jïh} TV- programme, CD/DVD- pleahtjoe, {vidiofilmh}${vowc,io-eo|videofilmh} j.v.

{Soptsestimmie-nyöjhkeme}${hyph-0|Soptsestimmienyöjhkeme}

Muvhtene onne maana ij {sijhth}${vowc,i-ï|sïjhth} soptsestidh jallh dam dov {gielem}${noun,vowc,i-ï|gïelem} goltelidh. {Dihte}${dem,vowc,i-ï|Dïhte} goh {vuastalimmie}£{infl,case,sgnom-sgess|vuastalimmine} {sjädta}${verb,vowc,i-ï|sjædta}, {seamma-ligkie}${hyph-0|seammaligke} goh ij maana {sijhth}${verb,vowc,i-ï|sïjhth} byöpmedidh, {säjhta}${verb,vowc,i-ï|sæjhta} gujht datne edtjh satnem gutnedh. Datne gie {saemiestimmie-eejhtege}€{noun,sae,miestæjja} {tjuarh}${vowc,ua-oe|tjoerh} darjodh guktie aalkeme: nuhtjh {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {fierhten}${vowc,i-ï|fïerhten} aejkien, seamma {magkerei {gieline}¢{noun,vowc,i-ï|gïeline}}£{infl,case,sggen-sgine|magkarinie gïelesne} maana vaestede. {Giele}${vowc,i-ï|Gïele} {veaksehkåbpoe}${vowc,e-a|veaksahkåbpoe} {sjädta}${verb,vowc,i-ï|sjædta} gosse datne {jijtje}${refl,vowc,i-ï|jïjtje} {fierhten}${indef,vowc,i-ï|fïerhten} aejkien saemeste. Darjoeh naemhtie, maana åådtje jeatjah {saemiestimmie}£{noun|saemiestæjja} {maanajgyjmie}${vowc,y-u|maanajgujmie} årrodh. Tjoerh barre tjarke daejnie barkedh, ij {gåeredh}${vowc,åe-åa|gåaredh} måarahtovvedh jallh {håjnoes}£{attr-pred|håjnan} {sjidtedh}${verb,vowc,i-ï|sjïdtedh}, buerebe {gelliehgiertien-gielem}${hyph-0|gelliengiertiengïelem} bööremes {säjjan}${vowc,i-ï|sæjjan} skreejredh. {Vihkelommes}${vowc,e-ie|Vihkielommes} {leah}¥{} dijjieh sinsitnine saemiestidie.

Gosse båarasåbpoe maanah, {goh}¥{} {noerh}£{infl,case,plnom-pless|noerine} {sjidteminie}${verb,vowc,i-ï|sjïdteminie}, dellie nåakebe maahta {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh} juktie dah voelph {jih}${vowc,i-ï|jïh} byjrese maehtieh noeride laejhtedh dan {gielen}${noun,vowc,i-ï|gïelen} {åvteste}€{pp|gaavhtan}, dellie dah noerh eah {sijhth}${verb,vowc,i-ï|sïjhth} dam sijjen {unnbelåhkoegielem}${vowc,0-e|unnebelåhkoegïelem} soptsestidh. {Siejhme}${vowc,i-ï|Sïejhme} lea, {iedtjegem}${vowc,i-ï;fin,gem-0|ïedtjem} gujht bååstede båata. {Jijnjh}${vowc,i-ï|Jïjnjh} noerh mah leah {mah}¥{} sijjen {voestemes}€{xxx|voestes} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} dasseme ( jallh akte dejstie sijjen {voestemes}€{xxx|voestes} {gielijste}¢{vowc,i-ï|gïelijste}) {männgan}${pp,vowc,ä-æ|mænngan} sijhtieh dam sijjen {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {lieredh}${verb,vowc,i-ï|lïeredh}. Gosse meatan {dagkeri}£{infl,case,plgen-pline|dagkarinie} {saemien maanaj}¥{cmp,2-1|saemienmaanaj} jallh {noeregööth-jerkine}${hyph-0|noeregööthjerkine} orreme dellie {iedtjegem}${fin,gem-0|ïedtjem} bååstede båata {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} aelkieh {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {nuhtjedh}€{verb|soptsestidh} vihth.

Saemien aarhskuvlesne {jih}${vowc,i-ï|jïh} skuvlesne.

Ööhpehtimmie uvtemes {saeminen-gieline}${hyph-0|saemiengïeline} aarhskuvlesne {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} skuvlesne, dellie maanan {gelliehgiertiejgielem}${noun,mix|gelliengiertiengïelem} {öövtede}${vowc,öö-ö|övtede} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {veaksehkåbpoe}${vowc,e-a|veaksahkåbpoe} dorje –gellien aejkien dan {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} daennie {onnetjaaleme-gärjesne}${vowc,aa-ae;hyph-0|onnetjaelemegærjesne} tjaaleme.

Magkeres nuepieh skuvlesne {{gååvnese}£{infl,sg3prs-pl3prs|gååvnesieh}}£{verb|leah}, {saemien-gielem}${hyph-0|saemiengïelem} {lieredh}${verb,vowc,i-ï|lïeredh}?

Jaepeste 2000, Svöörjesne, dellie {saemiengiele}${noun,vowc,i-ï|saemiengïele} lea akte dejstie {vijhte}${num,vowc,i-ï|vïjhte} {naasjovni}${vowc,aa-a|nasjovni} {unnebelåhkoe-{gielijste}¢{vowc,i-ï|gïelijste}}¥{x,x|unnebelåhkoegïelijste}, {jih}${vowc,i-ï|jïh} {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} {gielelaake}${vowc,i-ï|gïelelaake} dåarjegen mietie lea. Noerhte Svöörjesne gellieh byjjes {gelliehgiertejgieli-tjielth}${hyph-0,vowc,i-ï|gelliengiertiengïelitjïelth}. maanah mah saemien unnebelåhkojste båetieh, reaktam utnieh (saemien {gielem}${vowc,i-ï;cmp,2-1|saemiengïelem} nuhtjedh dejnie aarhskuvledarjoemisnie.

Svöörjesne leah govhte saemieskuvlh; {Gàrasavvon}${prop,vowc,i-ï|Gárasavvon}, Giron, {Làttevàrri}${prop,vowc,i-ï|Láttevárri}, Jiellevárre, Jåhkåmåhkke {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} Dearna.

Saemien {integreringe-ööhpetimmie}${hyph-0|integreeremeööhpehtimmie} {gellene {tjieltine}${vowc,i-ï|tjïeltine}}£{infl,case|gelline tjïeltine} gååvnesieh.

Lohkh vielie; {http://www.sameskolstyrelsen.se/.}∞{url}

Minngemes

Jeenjesh dejstie eejhtegijstie mah sijhtieh dam {gelliehgiertejgielem}${xxx|gelliengiertiengïelem}
utnedh, naan aejkien gujht dåeriesmoerine båateme, mohte jienebh {läjhkan}${adv,vowc,i-ï|læjhkan} jiehtieh, buerie dejnie {gelliehgiertejgieline}${noun,mix|gelliengiertiengïeline} tjiskesjidh

Barkh datne aaj {gelliehgiertejgieline}${xxx|gelliengiertiengïeline}, {vihkeles}£{infl,attr-adv|vihkeleslaakan} lea.

Lahkoeh dellie!


{Gelliehgiertigielen}${noun,mix|Gelliengiertiengïelen} {öövtiedimmie}${vowc,öö-ö|övtiedimmie} – maam maehtebe darjodh?

Vedtieh maanese nuepiem {gielem}${noun,vowc,i-ï|gïelem} {eadtjohke-laakan}${hyph-0|eadtjohkelaakan} nuhtjedh, gosse {sliekti-}${vowc,i-ï|slïekti} {vieni-}${i-ï|vïeni} {kraannajgujmie}¥{krannajgujmie ektesne} leah.

Nuhtjh {jijtjedh}${vowc,i-ï|jïjtjedh} {gielem}${noun,vowc,i-ï|gïelem} gosse {aarkebiejjie}£{noun-adverb|aarkebeajjetje} barkoejgujmie barkeminie, jiehtieh dejtie baakojde {jih}${cc,vowc,i-ï|jïh} raajesidie gellien aejkien!

Skreejrehth maanam jiehtedh dam maam datne jeahteme, {jiehth}${fin,h-ieh|jiehtieh} baakojde gellien aejkien!

Jiehtieh, {raajesh}£{infl,case,plnom-placc|raajesidie} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {veersh}£{infl,case,plnom-placc|veerside}, {gosse {vaedtsede}£{conc,ede-ehte|vaedtsehte}}¥{maanam vaedtsehte} jallh gosse ovmessie tsiehkine {årroeminie}£{verb|lidien}!

Laavloeh {jijnjem}${vowc,i-ï|jïjnjem} maanine! {Jijnjh}${vowc,i-ï|Jïjnjh} baakoeh destie åadtjoeh; {goh}¥{} baakoeh, jiehtegh, jievkehtimmieh {jih}${i-ï|jïh} {gieletjoejeme}${vowc,i-ï|gïeletjoejeme}.

Jis ih laavloetjoejem maehtieh jallh ij maam {genna}${fin,a-ah|gænnah} gååvnesieh, {hähtedh}${vowc,ä-æ|hæhtedh} {jijtjedh}${vowc,i-ï|jïjtjedh} tjoejemem.

Lohkh maanine, {jih}${vowc,i-ï|jïh} baajh maanam {jijtje}${vowc,i-ï|jïjtje} dutnjien lohkedh!

Stååkedimmesne maana {buerebe}£{infl,attr-adv|buerebelaakan} leara! Skreejredh maanam jeatjebi {maanajgujmie}¥{maanajgujmie ektine} stååkedidh!

Eejhtegh {jih}${vowc,i-ï|jïh} båarasåbpoe almetjh tjuerieh baakojne {jih}${vowc,i-ï|jïh} darjoemisnie maanam vuesiehtidh gaajhkh {gielh}${noun,vowc,i-ï|gïelh} seamma {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} leah.

{Mujhth}${fin,h-ieh|Mujhtieh}: dam giem maana lyjhkoe, destie {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} leara.