Jon Todal:
Saemien {gielie}¢{vowc,i-ï;fin,ie-e|gïele} Svahken {sijtesne}${vowc,i-ï|sïjtesne}

Åenehks boelhketje tjaalegistie
{Åarjelh-saemien}${comp,lh-l;hyph-0|Åarjelsaemien} {gielese}¢{vowc,i-ï|gïelese} jarkoestamme: Åsta Vangberg

Jon Todal (G.b.), Saemiedigkien {gïeleskreejremeprosjekten}${vowc,e-ee|gïeleskreejremeprosjeekten} faageles bïhkedæjja jïh Sig-Britt Persson, åvtehke stuvremetjïertesne {akten dejstie}¢{kongr|aktede dejstie} bieliejaepien tjåanghkosne {eejhtegi ektine}¥{eejhtegigujmie ektine}. Daesnie {såevmies}${conc,vm-m|såemies} dejstie {eejhtegistie}${fin,gistie-gijstie|eejhtegijstie}: Bengt B. Danielsen, Lars Ivar Danielsen, Jon Anders Mortensson, Maths Mortensson jïh Bodil Edvang.
(Guvvie: Elin Fjellheim)

Jon Todal lea {professore}${fin,sore-sovre|professovre} Saemien {Jilleskuvlesne}${vowc,i-ï|Jïlleskuvlesne}. {Dan {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} {jijnebe}${vowc,i-ï|jïjnebe} tjåådtje Saemien skuvlen vaajesisnie 3.}¥{wo|jïjnebe dan bïjre Saemien skuvlen 3.vaajesisnie tjåådtje.}

{Ij}£{infl,sg3prs-pl3prs|eah} gænnah {Nøørjesne}${vowc,øø-öö|Nöörjesne} jallh Sveerjesne tjaalegh {gååvnesh}£{infl,sg2prs-pl3prs|gååvnesieh} mah maehtieh vuesiehtidh man gallesh {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} soptsestieh. {Nøørjesne}${vowc,øø-öö|Nöörjesne} vuj maehtieh årrodh 300 guhth {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {eensi laakan}${cmp,2-1|eensilaakan} soptsestieh, mohte {jienebh}${vowc,i-ï|jienebh} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} guarkah. Aerviedibie Sveerjesne aaj seamma gallesh {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} soptsestieh.

{Provsjekten}${conc,vs-s;vowc,e-ee|Prosjeekten} duekie
Jaepien 2000 Saemiedigkie {Nøørjesne}${vowc,øø-öö|Nöörjesne}, {beetneh-vierhtieh}${hyph-0|beetnehvierhtieh} faali {provsjektese}${conc,vs-s|prosjeektese} akten dajvese jalhts {reereme-dajven}${hyph-0|reeremedajven} bæjngoelisnie. Nimhtie edtjin maanah åadtjodh {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} desnie {lieredh}${vowc,i-ï|lïeredh}. Beetnegh ohtsedæmman {bøøtin}${vowc,øø-öö|böötin} {jih}${vowc,i-ï|jïh} Elgåen byjjenesijjie ohtsi, {sijhti}${vowc,i-ï|sïjhti} dagkeres {provsjektine}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeektine} {vijhte}${vowc,i-ï|vïjhte} jaepieh barkedh. {Provsjekte}${conc,vs-s;vowc,e-ee|Prosjeekte} edtji {maana-girtesne}${hyph-0;vowc,i-ïe|maanagïertesne} aelkedh {jih}${vowc,i-ï|jïh} mænngan {maadth-skuvlese}${hyph-0|maadthskuvlese} dåeriedidh. Ohtseme eejhtegi luvhtie Elgåeste {bøøti}${vowc,øø-öö|bööti} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {byjjene-sijjien}${hyph-0|byjjenesijjien} {tjirrh}¢{vowc,i-ï|tjïrrh} juhtieji.
Saemiedigkie Elgåen byjjenesæjjan {beetneh-vierhtieh}${hyph-0|beetnehvierhtieh} vedtieji guktie {giele-øøhpehtimmine}${hyph-0;vowc,øø-öö|gïeleööhpehtimmine} åadtjodh {vijhte}${vowc,i-ï|vïjhte} jaepieh {giehtelidh}${vowc,i-ï|gïehtelidh}. {Giele-provsjekte}${vowc,i-ï;hyph-0;conc,vs-s;vowc,e-ee|Gïeleprosjeekte} juhtiemasse {bøøti}${vowc,øø-öö|bööti} {mietsken}${vowc,i-ï|mïetsken} 2001 {jih}${vowc,i-ï|jïh} {orreji}${vowlat,e-i|orriji} ruffien 2006.

Vuemie Elgåe lea Femunden luvlielisnie, eevre Engerdalen {tjielten}${vowc,i-ï|tjïelten} noerhtelisnie, {Hedmarkem}£{case,sgack-sggen|Hedmarken} fylhkesne. Elgåen byjjenesijjie lea {tjielten}${vowc,i-ï|tjïelten} {nuelesne}¢{pp|åelesne} gusnie dovne {saemiien}${vowc,ii-i|saemien} {jih}${vowc,i-ï|jïh} daaroen learohkh. {Aerebi}${init,Ae-Aa|Aarebi} goh {provsjektem}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeektem} ohtsin jaepien 2000, lij skuvle {aerebi}${init,ae-aa|aarebi} {øøhpehtimmiem}${vowc,i-ï|ööhpehtimmiem} {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielesne}¢{vowc,i-ï|gïelesne} vadteme, {mubpien {gieline}¢{vowc,i-ï|gïeline}}£{infl,sggen-sgess|mubpine gïeline}. Gaajhkh saemien maanah {girtesne}€{vowc,i-ïe|gïertesne} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {skuvle-learohkh}${hyph-0|skuvlelearohkh} {bøøtin}${vowc,øø-öö|böötin} fuelhkijste mah lin {{båatsoe-burrie}${hyph-0|båatsoeburrie} almetjh}¥{hyph-0|båatsoeburriealmetjh} seamma dajveste.

Svahken {sijte}${vowc,i-ï|sïjte} lea åarjemes {båatsoe-sijte}${hyph-0|båatsoesïjte}, {Nøørjesne}${vowc,øø-öö|Nöörjesne}. {Fuelhkide}¢{plnom-plack|Fuelhkieh} mah Svahken {båatsoe-burrie-sijtesne}${hyph-0;vowc,i-ï|båatsoeburriesïjtesne} barkeminie,{leah}¢{verb|sijjide} joekoen {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} {identitetem}${vowc,e-ee|identiteetem} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} gorredidh.

Eejhtegh {maadth-boelvesne}${hyph-0|maadthboelvesne} idtjin aeveren {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} provhkh jaepien 2000, guktie ij lij {dihte}${vowc,i-ï|dïhte} {fierhten-beajjetje}${hyph-0|fïerhtenbeajjetje} {giele}${vowc,i-ï|gïele}. Eejhtegh vaajtelin {edtjin maanah}¥{wo|maanah edtjin} aelkedh {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} provhkedh {jih}${vowc,i-ï|jïh} nimhtie viehkiem {disse}${vowc,i-ï|dïsse} Elgåen {byjjene-sijjeste}${hyph-0|byjjenesijjeste} aatin.

Tjaalegh dovne {Nøørjeste}${vowc,øø-öö|Nöörjeste} {jih}${vowc,i-ï|jïh} Sveerjeste vuesiehtieh eah maanah {guektien-giele-guedtijh}£{hyph-0;hyph-0;case,plnom-pless|guektiengïeleguedtijine} {sjidth}${vowc,i-ï|sjïdth} jis {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {giele}¢{vowc,i-ï;case,sgnom-sgack|gïelem} maanide skuvlesne {goh}¥{0} {mubpien-giele}${hyph-0;case,sgnom-sgcom|mubpiengïeline} {vadtasåvva}¢{verb|vadta}.

Dan gaavhtan eejhtegh Svahken {sijtesne}${vowc,i-ï|sïjtesne} {sijhtin}${vowc,i-ï|sïjhtin} dagkeres {provsjektem}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeektem} juhtiehtidh. {Provsjekten}${conc,vs-s;vowc,e-ee|Prosjeekten} nomme {sjidti}${vowc,i-ï|sjïdti} {Giele-eevtjeme-provsjekte}${hyph-0|Gïeleeevtjemeprosjeekte} Elgåen byjjenesijjesne.

{Provsjekten}${conc,vs-s;vowc,e-ee|Prosjeekten} vuepsie
Vuepsieh eejhtegidie {jih}${vowc,i-ï|jïh} Elgåen byjjenesæjjan lih maanide {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} vedtedh goh {fierhten-beajjetje}${adv,mix|fïerhtenbeajjetje} {giele}${vowc,i-ï|gïele}. Vaajtelin viehkiem dovne {maana-girteste}${hyph-0;vowc,i-ïe|maanagïerteste} {jih}${vowc,i-ï|jïh} skuvleste åadtjodh guktie maanah edtjin {guektien-giele}${hyph-0;infl;attr,e-eh|guektiengïeleh} {guedtijh}£{case,plnom-pless|guedtijine} {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh} gosse {maadth-skuvlem}${hyph-0|maadthskuvlem} illeme. Saemiedigkie aaj {sijhti}${vowc,i-ï|sïjhti} {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} {øøhpehtimmie-hammohkh}${hyph-0|ööhpehtimmiehammohkh} {giehtjedidh}${vowc,i-ï|gïehtjedidh} {jih}${vowc,i-ï|jïh} dejstie veeljedh mah {bøøremes}${vowc,øø-öö|bööremes} gosse jeatjah {maana-girtine}${hyph-0;vowc,i-ïe|maanagïertine} {jih}${vowc,i-ï|jïh} skuvline {åarjelh-saemine}${cmp,lh-l;hyph-0|åarjelsaemine} barkedh {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj viehkine årrodh gosse jeatja saemien {gielh}${vowc,i-ï|gïelh} {øøhpehtidh}${vowc,øø-öö|ööhpehtidh}.

Saemien dearoedimmie
{Giele-eevtjeme-provsjekte}${vowc,i-ï;hyh-0|Gïele-eevtjemeprosjeekte} lij voestes gietjeste byjresasse veadtaldihkie juktie eevtjeme eejhtegijstie {jih}${vowc,i-ï|jïh} {byjjene-sijjeste}${hyph-0|byjjenesijjeste} vuemeste {bøøti}${vowc,øø-öö|bööti}. Saemien byjrese stinkebe {sjidti}${vowc,i-ï|sjïdti} gosse {fierte-beajjetje}${vowc,i-ï;conc,rt-rht,cmp,e-en|fïerhtenbeajjetje} åvtehke Svahken {sijteste}${vowc,i-ï|sïjteste} barkoem {provsjektesne}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeektesne} åadtjoeji.

{Provsjekte}${conc,vs-s;vowc,e-ee|Prosjeekte} eensi viehkiem {eejhtegijsti}${fin,i-ie|eejhtegijstie} {kriebpesji}${vowc,i-ï|krïebpesji} {jih}${vowc,i-ï|jïh} dovne aahkah/aajjah meatan viehkine {bøøtin}${vowc,øø-öö|böötin}. Dah lin byjjenamme {båatsoe-burrie-fuelhkine}${hyph-0|båatsoeburriefuelhkine} gusnie {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} lij daamts {giele}${vowc,i-ï|gïele}. Nimhtie lij dej {buerie {giele-maahtoe}${hyph-0|gïelemaahtoe} mij daerpies dejtie noeride viehkine}¥{wo|buerie gïelemaahtoe daerpies viehkine dejtie noeride}.
{Provsjekten}${conc,vs-s;vowc,e-ee|Prosjeekten} reeremisnie lin dovne {lihtsegh}${vowc,i-ï|lïhtsegh} Saemiedigkeste {jih}${vowc,i-ï|jïh} {Engerdalen}¢{foreign|Engerdaelien} {tjielteste}${vowc,i-ï|tjïelteste} meatan. {Jijnjemesh}${vowc,i-ï| jïjnjemesh} lin saemieh. Åvtehke {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} soptsesti.

Learoevierhtieh darjodh lij {prosjektesne}${vowc,e-ee|prosjeektesne} daerpies jïh vihkele. Kamil Øzerk lij ïedtjije jïh kuvsjebïhkedæjja, gosse mijjieh {learoevierhtieh-workshop}${hyph-0|learoevierhtiehworkshop} lohkehtæjjide jïh eejhtegidie öörnimh.
(Guvvie: Elgå skole)

Guktie juhtiehtidh
Åssjalommesh {giele-eevtjeme-provsjekten}${vowc,i-ï;hyph-0|gïele-eevtjemeprosjeekten} voestes sijjesne lin maanide eevtjedh {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {fierhten}${vowc,i-ï|fïerhten} biejjien {maana-girtesne}${hyph-0;vowc,i-ïe|maanagïertesne} {jih}${vowc,i-ï|jïh} mænngan skuvlesne provhkedh. Desnie aaj daerpies {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} provhkedh {goh}¥{0} {{dirrege}${vowc,i-ï|dïrrege}}£{infl,sgnom-sgess|dïrreginie} gosse jeatja faagh {øøhpehtidh}${vowc,øø-öö|ööhpehtidh}. Daate daerpies gosse {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} vaarjelidh {jih}${vowc,i-ï|jïh} åvtese lutnjedh. Dïhte aaj seamma hammoe mij lea provhkesovveme jeatja {maana-girtine}${hyph-0;vowc,i-ïe|maanagïertine} {jih}${vowc,i-ï|jïh} skuvline ovmese sijjine veartanisnie gusnie lea daerpies {orreme}¥{0} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} bååstide {viedtjedh}${vowc,i-ï|vïedtjedh}.

{Provsjekte}${conc,vs-s;vowc,e-ee|Prosjeekte} lij {{stinks}${vowlat,ks-kes|stinkes} laakan}${cmp,2-1|stinkeslaakan} byjresasse veadtaldihkie gusnie maanah åadtjoejin {almetji gujmie}${cmp,2-1|almetjigujmie} ektine årrodh guhth ietnien {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} soptsestin {jih}${vowc,i-ï|jïh} nimhtie seamma geajnoem vaedtsedh goh jeatja {aalkoe-almetjh}${hyph-0|aalkoealmetjh} {aerebi}${init,ae-aa|aarebi} dorjeme. Daate hammoe seamma sæjjan båata goh {gielebiesie}${vowc,i-ï|gïelebiesie}. {Gielebiesie}${vowc,i-ï|Gïelebiesie} lea hammoe New Zealandeste gusnie {maorianh}${fin,ianh-ijh|maorijh} daam hammoem pruvhkin.

{Aalkoe-tsiehkie}${hyph-0|Aalkoetsiehkie} daan {giele-eevtjeme-provsjektese}${vowc,i-ï;hyph-0|gïele-eevtjemeprosjeekte} lij {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {fierhten}${vowc,i-ï|fïerhten} biejjien provhkedh {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj {goh}¥{0} {{viehkie-giele}${hyph-0;vowc,i-ï|viehkiegïele}}£{infl,sgnom-sgess|viehkiegïeline} jeatja faagine. Læjhkan lij geerve {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {iktest}${adv,con|iktesth} provhkedh guktie hammoe juakedh {sjidti}${vowc,i-ï|sjïdti}. Idtji gænnah gåaredh {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} provhkedh abpe {tijjem}${vowc,i-ï|tïjjem} {jih}${vowc,i-ï|jïh} idtji {gaajhksidie}${noun,vow|gaajhkesidie} gænnah. Nimhtie tjoeverin dah guhth {gieline}¢{vowc,i-ï|gïeline} barkeminie, {siemes}${vowc,i-ï|sïemes} {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh} gåessie, gusnie {jih}${vowc,i-ï|jïh} giejnie {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} soptsestidh. Tjoeverin gaavnedh sijjieh Elgåen {byjjene-sijjesne}${hyph-0|byjjenesijjesne} gusnie {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {iktst}${conc,tst-testh|iktesth} provhkedh.

Gosse naemhtie juakedh {giele-hammoe}${hyph-0|gïelehammoe} gusnie {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {giele}${vowc,i-ï|gïele} edtji {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} sijjine provhkesovvedh, dellie sån Elgåen byjjenesijjie veartanisnie oktegh {sjidti}${vowc,i-ï|sjïdti} gusnie {jienemesh}${fin,sh-s|jienemes} maanah {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {maana-girtesne}${hyph-o;vowc,i-ïe|maanagïertesne} {jih}${vowc,i-ï|jïh} skuvlesne soptsestin.

{Giele}${vowc,i-ï|Gïele} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} darjomh
{Åarjelh-saemien}${cmp,lh-l;hyph-0|Åarjelsaemien} {giele}${vowc,i-ï|gïele} dan gaavhtan tjoeveri jarngese båetedh juktie daaroen {giele}${vowc,i-ï|gïele} dan veaksehke byjjenesijjien bæjngoelisnie. Dagkeres åssjalommesh daerpies gosse darjoemidie {soejkesjidh.Dihte}${mix,mix|soejkesjidh. Dïhte} daerpies jis maanah edtjin {guektien-giele}${hyph-0;cmp,e-eh|guektiengïeleh} {guedtijh}£{infl,plnom-pless|guedtijine} {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh}. Akte jeatja aalkoemierie lij dejtie darjoemidie saemien kultuvrese viedtedh. Elgåesne lij {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} darjoemidie {båatsoe-jielemasse}${hyph-0|båatsoejieliemasse} gårredidh {jih}${vowc,i-ï|jïh} nimhtie vuartasjidh magkeres barkoe {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} abpe jaepien {tjirrh}¢{vowc,i-ï|tjïrrh}. Dagkeres barkoeh mah daelie {giehtelimmesne}${vowc,i-ï|gïehtelimmesne}, maehtieh {aejtemen}${noun,conc|aejhtemen} nualan båetedh jis saemieh eah {jijtje}${vowc,i-ï|jïjtje} dejtie gorredh {jih}${vowc,i-ï|jïh} dejtie noere boelvide maahtoem vedtieh. {Gielen}${vowc,i-ï;case,sgnom-sgcom|Gïeline} ektine {lea}£{infl,sg3prs-pl3prs|leah} barkoeh mah {båatsoe-bårran}${hyph-0|båatsoebårran} veadtaldihkie, saemide joekoen {våårtegs}¢{adj|dovrehke}.

Goh maanah skuvlesne eelkin, dellie {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {giele}${vowc,i-ï|gïele} ovmese faagide {dåeredi}${verb,svow|dåeriedi} goh {øøhpehtimmie-giele}${vowc,øø-öö;hyph-0|ööhpehtimmiegïele}. Nimhtie vaajtelin {giele}${vowc,i-ï|gïele} edtji vijriebasse juhtedh guktie gellie gellebh baakoeh mojhtesasse {bøøtin}${vowc,øø-öö|böötin}.
{Vihkeles}£{infl,attr-pred|Vihkele} aaj {våårege laakan}¥{cmp,2-1|vååregelaakan} staeriedidh gosse gie maam joem båajhtode jeahta gosse {soptsestidh}¢{infl,inf-3sgpres|soptseste}

Guktie {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} maanide {øvtiedidh}${vowc,ø-ö|övtiedidh}

Dah guhth {gieline}¢{vowc,i-ï|gïeline} barkeminie, dåarjegem tjåadtjoehtin {jih}${vowc,i-ï|jïh} nimhtie vueptiestin guktie {giele-øvtiehtimmie}${hyph-0|gïeleövtiedimmie} juhtieji. Voestes gietjeste {sjeemah}${conc,sj-skj|skjeemah} provhkin, {jih}${vowc,i-ï|jïh} mænngan gosse maanah båarasåbpoe
{{sjidteme}${vowc,i-ï|sjïdteme},dellie}${mix,mix|sjïdteme, dellie}
tjaalegh maanaj digkiedimmeste {øvtiedimmiem}${vowc,i-ï|övtiedimmiem} vuesiehtin. Minngemes jaepien maanah åadtjoejin guektien aejkien baantese soptsestidh guktie lohkehtæjjah {jih}${vowc,i-ï|jïh} dah jeatja viehkiehtæjjah åadtjoejin dejtie baantide vierhtiedidh.

Dagkeres vueptiestimmieh vuesiehtin guktie {giele}${vowc,i-ï|gïele} åvtese juhtieji {jih}${vowc,i-ï|jïh} magkeres dåemiedimmieh meehtin {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} sæjjan lutnjedh. Dagkeres maahtoeh aaj meehtin jååhkesjimmiem vedtedh aeveren jeatja {gielij}${vowc,i-ï;fin,ij-i|gïeli} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre} dajvine gusnie vaenehks soptsestæjjah.

{Gielen}${vowc,i-ï|Gïelen} {giehtjedæmman}${vowc,i-ï|gïehtjedæmman} lissine aaj {gielebarkij}${vowc,i-ï|gïelebarkijh} vueptiestin guktie maanah dåemiedin gosse {dåeries-moerh}${hyph-0|dåeriesmoerh} {bøøtin}${vowc,øø-öö|böötin} {gielen}${vowc,i-ï|gïelen} gaavhtan. Daate saerniestimmiem maahtoem vedtieji man jearsoes maanah lin {øøhpehtimmie-byjresisnie}${hyph-0|ööhpehtimmiebyjresisnie}.
Joekehtse lij maanaj {gaskems}${indef,con|gaskemsh} mah {provsjektesne}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeektesne} meatan, gosse {vierhtiehtidh}${conc,ht-d|vierhtiedidh} guktie maanah {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {lierin}${vowc,i-ï|lïerin} juktie desnie dovne noere {jih}${vowc,i-ï|jïh} båarasåbpoe maanah meatan. Goh {provsjekte}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeekte} {orreji}${verb,vow|orriji}, dellie maanah guarkajin daamts {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} soptsestimmiem. Eah lin aerkies gyhtjelassh vaestiedidh {jih}${vowc,i-ï|jïh} {jearsoes laakan}¥{hyph,2-1|jearsoeslaakan} meehtin sinsitnine soptsestalledh. Idtjin gænnah baaterh gosse guhte eelki saemiestidh, mohte {vuasehke laakan}¥{cmp,2-1|vuasehkelaakan} tjarkadin {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} provhkedh.

Maanah {sjiere}${vowc,i-ï|sjïere} geervigujmie saemiestin, mohte maanaj {gaskems}${fin,ms-msh|gaskemsh} ajve daaroen {giele}${vowc,i-ï|gïele} provhkesovvi.
Maanah aehpien {kasuvijstie}${vowlat,uv-u|kaasusijstie} {lierin}${vowc,i-ï|lïerin}, dovne {substantivijstie}${conc,vij-jvi;fin,ie-e|substantijvijste} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {provnomenijstie}${conc,vn-n|pronovmenijstie} {jih}${vowc,i-ï|jïh} aaj leahtam verbi {syjjehtimmijstie}${fin,ie-e|syjjehtimmijste}. Maanah naan aejkien sinsitnine saemiestin, mohte goh {provsjekte}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeekte} {orreji}${vowlat,e-i|orriji} lij {giele}${vowc,i-ï|gïele} annje {aalkoe-tsiehkesne}${hyph-0|aalkoetsiehkesne} (akten giertien).

Guktie vijriebasse juhtiehtidh
{Giele-eevtjeme-provsjekte}${hyph-0|Gïele-eevtjemeprosjeekte} {vijhte}${vowc,i-ï|vïjhte} jaepieh juhtieji. {Dihte}${vowc,i-ï|Dïhte} {maana-girtesne}${hyph-0;vowc,i-ïe|maanagïertesne} eelki {jih}${vowc,i-ï|jïh} {maadth-skuvlesne}${hyph-0|maadthskuvlesne} {orreji}${vowlat,e-i|orriji}. Abpe vuepsie voestes gietjeste, juktie maanah edtjin {guektien-giele-guedtij}${hyph-0;case,plvon-pless|guektiengïelenguedtijine} {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh} gosse {noere-skuvlem}${hyph-0|noereskuvlem} illeme, daan {provsjekten}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeekten} bæjngolen båata. Dååjrehtsh mah daan {provsjektese}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeektese} veadtaldihkie {giele-maahtoen}${hyph-0|gïelemaahtoen} {bijre}${vowc,i-ï|bïjre}, Elgåen byjjenesijjeste, leah buerie. Barkoe daejnie {provsjektine}${conc,vs-s;vowc,e-ee|prosjeektine} lea joekoen {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} jis maanah edtjieh {guektien-giele-guedtij}${hyhg-0;case,plnom,pless|guektiengïelenguedtijine} {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh}. Jis {dihte}${vowc,i-ï|dïhte} edtja deahpadidh, dellie maanah tjoeverieh {seamma laakan}¥{cmp,2-1|seammalaakan} barkedh {aaj}¥{0} {båetije biejjiej}¢{case,plgen-plack|båetije biejjide}.
Dej minngemes jaepiej leah eejhtegh {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {gielem}${vowc,i-ï|gïelem} {jijtsh}${vowc,i-ï|jïjtsh} maanide skuvlesne veeljeme. Seamma {mieren}${fin,en-ien|mierien} aaj eejhtegh buerebh {giele-øøhpehtimmiem}${hyph-0|gïeleööhpehtimmiem} {kriebpesjieh}${vowc,i-ï|krïebpesjieh}. Dååjrehtsh Elgåen byjjenesijjeste maehtieh {viehkiene}${typos|viehkine} skuvlide årrodh mah sijhtieh {bøøremes}${vowc,øø-öö|bööremes} {giele-øøhpehtimmiem}${hyph-0|gïeleööhpehtimmiem} maanide vedtedh.

Dååjrehtsh daehtie sijjeste aaj vuesiehtieh man {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} {åarjelh-samien}${hyph-0|åarjelsaemien} {maana-girtieh}${hyph-0;vowc,i-ie|maanagiertieh} tseagkodh. Gosse {giele}${vowc,i-ï|gïele} dan {viesjies}£{infl,attr-pred|viesjie} gåetine, dellie {maana-girte}${hyph-0;vowc,i-ïe|maanagïerte} buerie {dirrege}${vowc,i-ï;case,sgnom-sgcom|dïrreginie} sjædta gosse {{giele}${vowc,i-ï|gïele} edtja vadtasovvedh dejtie noere boelvide.}¥{wo|Gosse gïele vadtasåvva noere boelvide})

Dååjrehtsh Elgåeste aaj vuesiehtieh man {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} gosse byjresisnie eensi {giele-duvtijh}${hyph-0|gïeleduvtijh} guhth maehtieh maanide dovne {{maana-girtesne}${hyph-0;vowc,i-ïe|maanagïertesne}jih}${vowc,i-ï|jïh} skuvlesne åvtese juhtiehtidh. Nimhtie barkoe stinkebe sjædta dovne {identiteten}${vowc,e-ee|identiteeten} {jih}${vowc,i-ï|jïh} {gielen}${vowc,i-ï|gïelen} gaavhtan. Jis nimhtie {sjidtedh}${vowc,i-ï|sjïdtedh}, dellie {vihkeles}£{infl,attr-pred|vihkele} åvtehke gååvnese {gien}${vowc,i-ï|gïen} buerie væljoe barkedh {jih}${vowc,i-ï|jïh} soejkesjidh guktie eejhtegi {jih}${vowc,i-ï|jïh} {byjres-ektie-voetine}${hyph-0|byjreseektievoetine} {eensi laakan}¥{cmp,2-1|eensilaakan} barkedh.

Vihkeles laavenjasse aaj skuvlide nimhtie barkedh guktie {saemien-giele}${hyph-0;vowc,i-ï|saemiengïele} ij ajve faagine {sjidth}${vowc,i-ï|sjïdth}, mohte {dirrege}${vowc,i-ï;case,sgnom-sgess|dïrregine} {øøhpehtæmman}${vowc,i-ï|ööhpehtæmman} jeatja faagine. Dagkeres {hammoe-tsiehkiem}${hyph-0|hammoetsiehkiem} aaj gåarede provhkedh {learohkide}${vowlat,o-oe|learoehkidie} mah eah åadtjoeh {saemien-gielem}${hyph-0;vowc,i-ï|saemiengïelem} gåetesne {lieredh}${vowc,i-ï|lïeredh}. {Maana-girtieh}¢{hyph-0;vowc,i-ïe;finieh-eh|maanagïerth} maehtieh {eadtjohke laakan}¥{cmp,2-1|eadtjohkelaakan} barkedh guktie maanah mah leah govhte jaepieh illeme, maehtieh {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {øøhpehtimmiem}${vowc,i-ï|ööhpehtimmiem} skuvlesne {buerie laakan}¥{cmp,2-1|buerielaakan} {dåastoetidh}${conc,t-ht|dåastoehtidh}. Daate maahta orre håhkoem {åarjelh-saemien}${comp,lh-l,hyph-0|åarjelsaemien} {giele-øøhpehtæmman}${hyph-0;vowc,i-ï|gïeleööhpehtæmman} {tsihkijehtedh}${vowc,i-ï|tsïhkijehtedh}.