Abort
Aborte lea gosse iemiem luejhtedh. Jis funterde abortem darjodh dellie kaanne jïjnjh gyhtjelassh åtna. Mohte maahta åålegh naakenem råakedh gie maahta gyhtjelasside vaestiedidh. Dïhte aaj dïsse gie nïejtem nåajsan dorjeme.
» Abort
|
|
Akute-p-pillere
Akute-p-pillere lea tabledte mij nïejth maehtieh vaeltedh guktie eah baavijahtjh. Daate ij leah sïejhme båavhroehvaarjedimmie, dïhte sæjhta jiehtedh ij dam nåhtedh vaarjedimmine jallh negkiemisnie. Akute-p-pillere edtja ajve baenhtsesne jïh ij goh sïejhme båavhroehvaarjedimmie.
» Akute-p-pillere
|
Alkohole
Alkohole jovkemsh goh voelege, vijne jïh sprïjhte. Jïjnjh juvkieh juktie tuhtjieh njaelkies jallh sijhtieh tjïervesne sjïdtedh. Mohte alkohole maahta aaj vaahreles ovmessie vuekine årrodh. Maahta skaarah jallh skïemtjelassh vedtedh, aaj dorje guktie dåeriesmoerine jallh vaahreles tsiehkine båata. Naaken asvem åådtje jïh nåekies sjædta gosse jåvka.
» Alkohole
|
|
Asve
Asve lea gosse damta tjarki aerkies jïh skabroeh, maahta abpe kråahpesne damtedh jïh mah jeenjemesh naan aejkien åadtjoeh. Gosse asvede dellie båånhtsere, mohte edtja voejhkelidh darjodh guktie sïjhtedh jïh ij tsiehkieh pryövh lïepedh mestie veanhta asvedidh.
» Asve
|
Goebperh tsåvhnosne
Goebperh iemeles gååvnesieh tsåvhnosne jeenjebinie. Muvhtene jeananieh jïh dellie dåeriesmoere sjædta. Dïhte lea dan sïejhme nïejtine. Golme njieljie nïejtijste naan aejkien jieliedisnie åadtjoeh dåeriesmoere goebperistie aaj jieniebidie bååstide båetedh gellien aejkien. Aaj baernieh maehtieh goebperh åadtjodh. Goebpere ij leah vaahreles mohte maahta vaejvie årrodh juktie goepedh jïh svijredh.
» Goebperh tsåvhnosne
|
|
Gujnelemmie
Gujnelemmie lea dïhte verteme boernesgåeteste mij nïejth åadtjoeh puberteten raejeste. Gujnelemmie lea kråahpen vuekie vuesehte tjoelenjoetseme sjïdteme.
» Gujnelemmie
|
Hujnesne
Såemies aejkien hujnies, stråarkan, aerkies damta jallh damta ij naan håhkoe lea iemeles bieliem jieliemisnie. Maahta vuesiehtimmien gaavhtan biejjieh åtna gosse ij maam akt åajsoeh, ij mïss´akt luste jallh gosse jïjnjh tjoeperde. Daamhtaj dah domtesh haajpanieh. Gååvnese aath mejtie jïjtje maahta darjodh guktie buerebe damtedh, jïh viehkiem gååvnese jis dam daarpesje.
» Hujnesne
|
|
Irhkeme
Gosse almetjh naakenem lïhke irhkieh, dellie lea irhkeme. Akte væssjojen deahpadimmie ij leah irhkeme. Gosse gellien aejkien deahpadieh jïh naaken destie nåake damta, dellie lea irhkeme.
» Irhkeme
|
Jïjtjedomtese
Jïjtjedomtese dej åssjeli bïjre maam jïjtjemse ussjede jïh gie lea. Ij leah dan bïjre jis væjkele jallh nåake ovmessie darjomh dorje, dïhte lea dan bïjre damtedh dov lea vierhtie barre dan tjïrrh datne leah datne. Maahta haarjanidh guktie damta manne dåhkesjem.
» Jïjtjedomtese
|
|
Jis irhkesåvva
Gosse irhkesåvva aelhkies aerkies jïh nåake damta. Muvhtene dam jielemem dan jïjnjh tsavtsa guktie jïjtjetjirkeme vaenede jïh voejhkele tsiehkieh slyöhpedh gusnie irhkijh råaka. Mohte ij naan edtjh tjïekedidh juktie jeatjah irhkieh.
» Jis irhkesåvva
|
Kondome
Kondome voessetje dan jassijes lateksistie (gummije) maam boetjese jallh seksegaavnan beaja jis galka seksem utnedh.
» Kondome
|
|
P-pillere
P-pillere lea preventijvevierhtie tabledtehammosne nïejtide. Daamhtaj dïhte man nomme kombinereme p-pillere p-pillerem gohtje. Dej sisvege göökte ovmessie hormonh, östrogene jïh gestagene (gulkroppshormone), mah gaskem jeatjebem darjoeh ij naan munnieluajhtemem åadtjoeh jïh dan gaavhtan ij maehtieh nåajsan sjïdtedh.
» P-pillere
|
Puberteete
Såemies aejkien gåessie 10 jïh 13 jaepiej gaskem pruvhkieh jeenjemesh puberteetese båetedh. Pubperteetesne kråahpe evtede maaneste geervese. Vuesiehtimmien gaavhtan gïele jïh dïrregh jeatjahtehtieh, maahta njavsodh jïh pråvhka aelkedh seksen bïjre ussjedidh.
» Puberteete
|
|
Raerieh buerebe jïjtjedomtesasse
Dah leah jïjnjh maam maahta darjodh guktie jïjtse jïjtjedomtesem nænnoestidh. Daesnie naan raerieh mejtie maahta pryövedh.
» Raerieh buerebe jïjtjedomtesasse
|
Rïevhkestimmie
Gosse rïevhkeste dellie tåvsenh daalhkesi eebnh kråahpen sïjse njamma. Rïevhkestimmeste maahta ovmessie skaarah jïh skïemtjelassh åadtjodh jïh medtie fïerhten mubpien persovne gie rïevhkeste aarebi jaama enn jis ij rïevhkesth. Dågka lea aaj dovres, jïh destie njavsodh, båajhtode kondisjovnem jïh vaenie sekselastoem åådtje. Læjhkan daamhtaj aalka rïevhkestidh juktie sæjhta tjaebpies jïh veekes årrodh.
» Rïevhkestimmie
|
|
Sekse voestes aejkien
Jeenjemes pruvhkieh onanereeme åvteli dah seksem jeatjabinie utnieh. Dïhte voestes seksuellen dååjresem jeenjemesh jïjtsinie utnieh. Sïejhme jïjnjh åssjelh jïh vuartoeh åtna guktie sjædta dïhte voestes aejkien gosse seksem jeatjabinie utnedh.
» Sekse voestes aejkien
|
Seksuellen syjhtede – bi, heteroe, homoe
Seksuellen syjhtede lea dan bïjre mij tjoelem persovne åtna maam eahtsa jallh kleenghkeste. Maahta biseksuelle, heteroseksuelle jallh homoseksuelle årrodh.
» Seksuellen syjhtede – bi, heteroe, homoe
|
|
Teestedh
Jis ij leah vaarjedamme gosse seksem utni lea hijven teestedh jis tjoeleskïemtjelassh åådtjeme. Ovmessie vuekieh åtna gosse teestedh. Daamhtaj åådtje gadtje- jallh vïrrepryövemem vedtedh. Jis tjoeleskïemtjelassem teestedh maam suetievaarjelimmielaaken mietie dellie ij daarpesjh maeksedh.
» Teestedh
|
Tjonnestidh, tjuvliestidh jïh gijhkierdidh
Tjonnestidh, tjuvliestidh jïh gijhkierdidh jïjnjh lyjhkoeh dam darjodh. Jis ij leah dam dorjeme kaanne dan bïjre nïekede jïh haelede dam darjodh. Seammasïenten maahta aerkies årrodh voestes tjuvlien jallh gijhkierdimmien åvteli. Guktie darhkan dorje gosse gijhkierdidh?
» Tjonnestidh, tjuvliestidh jïh gijhkierdidh
|
|
|