Noerebaelesne leah sïejhme tjarki damtemh jih jïjnjine leah geerve åssalommesh jih damtemh. Gååvnesieh jïjnjh mah daam psykihken healsoem tsevtsieh. Jis dov vaejvie, kaanne gieriesvaejvien gaavhtan jallh jeatjebe mij tsavtsa, lea vihkeles mujhtedh ahte jis datne daan bïjre soptsesth naakeninie dle buerebe sjædta. Jih aaj gellien aejkien sjædta buerebe tijjen meatan.
Daesnie måedtie raerieh:
Mujhtieh
· Gååvnesieh jïjnesh gïeh maehtieh datnem viehkiehtidh. Aellieh geerve åssjalommesigujmie oktegh årrodh.
· Soptstestidh dåeriesmoeride bïjre naakeninie gie datne tjarkh.
· Aellieh pryövedh jeatjaj dåajvoeh illedh, men årroeh jitjem
· Hijven beapmoedaepie, jïjnh naakerh jih fysihken darjomh leah vihkeles hijven psykihken staarnen åvteste.
· Jiermehts-daalhkesi nuhjteme maahta psykihken dåeriesmoerh tsevtsedh jih aaj sagke geervebe daejtie darjodh.
· Viehkiem gihtjh jis dåeriesmoerh sjidtieh øøvre geerve ahte ih nahkesjh aarka-biejjine jih ahte dov øøvre vaejvie.
· Datne maahtah viehkiem gihtjedh eejtegistie, skïemtesåjhteristie jallh dov dåakteristie
Daesnie datne viehkiem åadtjoeh:
Datne maahtah ringkedh: Mentale Staarnen Viehkietellefovne, tlf 810 30 030 jallh Røøpses Kroesse-tellefovne maanide jih noeride 800 33 321
Noere staarne: www.unghelse.no
Nedtesæjrosne www.klara-klok.no gååvnesieh vaestiedassh.
Skuvlen skïemtjesåjhtere jallh healsoesijjien noeride lea hijven sijjie gusnie maahtah aelkedh.
Dov dåaktere maahta aaj datnem viehkiehtidh,jih datnem bïhkedidh Maanah- jih noerepsykiatrihken klinihkasse (BUP) jis lea daerpies.
Mujhtieh ahte gaajhkine skïemtjesåjhterinie lea sjaaveme-plikte, jih sijjen ij leah luhpie soptsestidh maan bïjre dåtnoeh lidien soptsestamme.
Gïjrege 2009 "Et åpent sinn" Helsedirektoraten almetjekaampanje psykihken healsoen bïjre
lea noeride åvteste. Nedtesæjrosne www.psykisk.no gååvnesieh jienebh bïevnesh psykihken healsoen bïjre.
Almetjehealsoen reektehtse 2009 maam Sosialen ståvroe Sveerjesne lea dorjeme vuesehte ahte psykihken dåeriesmoerh leah læssanamme noeride gaskem jih lea itjmies healsoeøøvtiedimmie noeride gaskem Sveerjesne.
”Jïjnjh måedtie-såarts væhtah vuesiehtieh ahte psykihken ov-healsoe lea joekoen sïejhme noere nyjsenæjjide gaskem men lea læssanamme nyjsenææjjide jih ålmide gaskem. Dah, gïeh jïjtjh marhkeme, sijjen låhkoe lea læssanamme noere nyjsenæjjide gaskem jih jïjnjh noerh leah skïemtjegåetesne depresjovnen jallh vaejvien jih alkohovle-krodtesjimmien gaavhtan. Jaemedelåhkoe lea dah minngemes jaepieh ohtje læssanamme noere ålmide gaskem kaanne dannansinie jaemedesjïeke lea læssanamme gidtjh kruemiehtimmien, jaememesjïeke alkohovlen gaavhtan jih kaanne aaj dah, gïeh jïjtjh marhkeme.”
(http://www.socialstyrelsen.se/Publicerat/2009/10363/Sammanfattning.htm) dov vaejvie jallh jis datne naakenem damth gïen vaejvie. Dellie ih galkh bïlledh viehkiem ohtsedidh. Lea geerve viehkem ohtsedidh bene daerpies daam darjodh hov. Ij leah daerpies oktegh vaejvies åssjalommesigujmie årrodh jih gååvnesieh væjkeles almetjh gïeh berkieh dagkeres aamhtesigujmie jih dah maehtieh jih sïjhtieh datnem viehkiehtidh
Jis