#29.11.12

Thorbjørn Jagland {riegadan}${vowlat,a-á|riegádan} 5. beaivvi skábmamánus 1950:s Drammenis, dalle Thorbjørn Johansen) lea norgga politihkkár ja {mielláhttu}${vowc,á-a|miellahttu} Norgga Bargiidbellodagas. Son šattai 1. beaivve golggotmánus 2009 Eurohpáráđi generálačálli. Son lei Bargiidbellodaga jođiheaddji {1992is}${num,suf|1992:s} 2002 rádjai, stádaministtar 1996-1997, olgoriikaministtar 2000-2001 ja stuoradiggepresideantta 2005-2009.

Sisdoallu  [čiega]

1 {Biografija}${conc,j-ij|Biografiija}
1.1 Girječálli
2 Bargu norgga politihkas
2.1 Stádaministtar

{Biografija}${conc,j-ij|Biografiija}

Thorbjørn Jagland bajásšattai Buskerudas. Su áhčči Helge Johansen lei sveisejeaddji ja su eadni Ingrid, riegádan Bjerknes, lei goahkka. Álggu 1950-logus {rievdadii bearaš goarggu Johansenis Jaglandain}£{case,com-ess|rievdadii bearaš goarggu Johansenis Jaglandan}. Jagland lea ráhkaduvvon goargu maid bearaš gávnnai ovtta girjjis loahpas 1940-loguin. Jagland álggii lohkat sosiálaekonomalaš ámmátstudie Oslo Universitehtas, muhto heittii go {lei geargan nuppi osiin}£{case,gen-com|lei geargan nuppiin osiin} ja oaččui exam.oecon dási.

Son náitalii Hanne Grotjordain ja sudnos leat guokte bártni.

Girječálli

Jagland lea aktiivvalaš girječálli ja lea olggosaddán máŋga girjji, earret eará Mu eurohpalaš niehku (Min europeiske drøm) 1990:s, Reive (Brev) 1995:s, Min rašes máilbmi (Vår sårbare verden) 2001:s ja Ti teser om EU og Norge 2003:s.
Bargu norgga politihkas

Jagland álggahii iežas politihkalaš bargu {AUF:as}${acro,suf|AUF:s} Buskerudas, go son lei jođiheaddji 1973-1976 áigodagas. 1975-1983 lei son dasa lassin miellahttu fylkkadikkis Buskerudas. Son lei {observatora}${vowc,o-e;conc,r-vr|observatevra} {FN:a}${acro,suf|FN} váldočoahkkimis 1976 čavčča, ja 1977 šattai jođiheaddji AUF guovddážis. Dan maŋŋel lei guorahallančálli Norgga Bargiidbellodagas. Son lei {konstruerejuvvon bellodatčálli}€{w|konstituerejuvvon bellodatčálli} 1986-1987, ja válljejuvvui bellodatčállin 28. beaivvi njukčamánus {1987s}${num,suf|1987:s} gitta 8.beaivái skábmamánus 1992. Son lei čálli lávdegoddebarggus mii bijai vuođu bellodaga politihkkii stuoradiggeáigodagas 1986-1989. Dan maŋŋel válddii badjelasas jođiheaddjibarggu bargiidbellodagas 1992:s Gro Harlem Brundtlanda maŋŋel. Dán barggus son lei gitta 10. beaivái skábmamánus 2002, {go Jens Stoltenberg álggi danin}¢{fin,0-i|go Jens Stoltenberg álggii danin}.

{Stuoradikkis}${conc,r-rr|Stuorradikkis} son lea leamašan Bargiidbellodaga {vuosttášáirras}${vowlat,á-a|vuosttašáirras} {golbma}£{case,nom-gen|golmma} {stuorradiggeáigodagain}£{number,pl-sg|stuorradiggeáigodagas} (1993-1997, 1997-2001 ja 2001-2005) ja son lei {parlamenttalaš}${vowc,diph|parlameanttalaš} jođiheaddji Bargiidbellodaga stuorradiggejoavkkus 1993-1996 ja 1997-2000. Son lei miellahttu {Lágadikkis}${case,gen-nom|Láhkadikkis}, Viiddiduvvon olgoriikakomitéas, Suodjaluskomitéas ja Stuoradikki válgakomitéas.

Stádaministtar

Maŋŋel go Gro Harlem Brundtland válljii heaittihit iežas barggu politihkarin 25. beaivvi golggotmánus 1996:s, šattai Jagland su maŋisboahtti stádaministtarin, jagi maŋŋel stuoradiggeválgga 1997:s. Válgakámppas son logai jienasteddjiide ahte son ja Bargiidbellodat geassádit ráđđehusposišuvnnas jus bellodat ii oaččo 36,9 proseantta válggas, mii lei man ollu bellodat ja Brundtland ožžo {1993:a}${num,suf|1993} válggain. Bargiidbellodat oaččui dusse 35 proseantta jienain, ja nu heittii stádaministtarin. Jaglanda ráđđehusa maŋŋel čuovui Kjell Magne Bondevika vuosttaš ráđđehus.

Go Jagland buvttii iežas álginjulggaštusa 29. beaivvi golggotmánus 1996, šattai dajahus ”Norgga viessu” (Det norske hus) govvan árvooktasašvuođas norgga servodagas. Jagland ii rievdadan politihka maid Brundtland lei ásahan, muhto dat jahki stádaministtarin lei goitge muoseheapme, erenoamážit go lonuhedje stádaráđiid. Terje Rød-Larsen heittii plánenministtarvirggis 35 beaivvi maŋŋel, ovdal go Grete Faremo heittii Berge Furre-ášši dihte. Anne Holt maid válljii heaitit justisministtarin {oanehaš}£{infl,nom-attr|oanehis} áiggi maŋŋel.