#http://se.wikipedia.org/w/index.php?title=Ailo_Mikkelsen_Gaup&oldid=139212 #29.11.12 Ailo (Mikkelsen) Gaup (riegádan 22. beaivvi ođđajagimánus 1979:s Romssas)[1] lea sápmelaš ja norgga freestyle motocross-vuoddji. Son lea ovttas {prográmmajođiheddjin}${com,fin,n-in|prográmmajođiheddjiin} Anne {Rimmenin}${com,fin,n-in|Rimmeniin}.[2] Sisdoallu [čiega] 1 Bajásšaddan ja skuvlavázzin 2 Valáštallankarrieara 2.1 Nordic X Elements 3 Neavttár 3.1 Filmmat 3.2 TV-ráiddut 3.3 Stempelridderen 4 Ambassadevra 5 Ailo FMX Mikkelsen Gaup 6 Liŋkkat 7 Čujuhusat Bajásšaddan ja skuvlavázzin Ailo Gaup riegádii Romssas ja bajásšattai doppe, Mázes Guovdageainnu suohkanis ja [[Álaheadju|Álaheajus}}. Ailo lea girječálli Laila Stiena bárdni. {10-jahkasažžan}${vowlat,a-á|10-jahkásažžan} son vuvddii guliid ja njuhttii viesuid dinen dihte ruđa vuoi nagodii oastit alcces 80ccm motocross-sihkkela. {16-jahkasažžan}${vowlat,a-á|16-jahkásažžan} fárrii son Osloi gos álggii motocross-suorgái valáštallanskuvllas Norges Toppidrettsgymnas (NTG), {Bærumas}${prop,suf|Bærumis}. Valáštallankarrieara Odne orru Ailo, dahje ”Ice man” movt su gohčodit, Kongsbergas. Doppe lea orron jagi 2000 rájes. Son álggii freestyle motocrossain guokte jagi ovdal dan, vuittii norggameašttirvuođagilvvuid, ja lea jagi 2001 rájes gilvvohallan riikkaidgaskasaš gilvvuin. Ailo {vuoddjá}${conc,ddj-dj|vuodjá} Honda-buvttadeaddji ovddas ovttain Honda CR 250. Sus lea sierra vuodjinšillju Lampelandas Flesberg-suohkanis, gosa maid lea huksen {soktagummi-basseaŋga}${loan,conc,ŋg-ŋŋ;cmp,hyph-0|soktagummebasseaŋŋa}.[3] Norggas leat dušše guokte dakkár {basseaŋga}${loan,conc,ŋg-ŋŋ|basseaŋŋa}, {goappeš}${vowlat,e-a|goappaš} priváhta. Ailo Gaup lea vuoitán buot norggameašttirvuođagilvvuid FMX-suorggis, ja šattai maid norggameašttirin motocross-speedcross gilvvuin {2004:is}${num,suf|2004:s}, máŋga jagi maŋŋel go lei heaitán árbevirolaš motocrossain. Son lei okta dain {vuosttažin}${loc,fin,n-in|vuosttažiin} máilmmis gii válddii salto {maŋošguvlui}${cmp,1-2;fin,š-s|maŋos guvlui} mohtorsihkkeliin jagi 2003:s, ja vuosttaš eurohpalaš vuoddji gii válddii backflipa. Son lei maid dat vuosttaš gii guhkidii gaskka dan backflipas superkickas guhkes distánssas. Jagi {2004:is}${num,suf|2004:s} ráhkadii Gaup {Underflip-goansta}${conc,st-stt|Underflip-goanstta} mii lea ain dál okta {dan}£{dain} váddáseamos goansttain FMX:s. Underflip-goansta čađahuvvo dal maid {BMXas}${acro,suf|BMW:s} ja gávdno máŋggalágan TV-spealuin. Gaup lea vuoitán buot norggameašttirvuođagilvvuin maid FMX:s leat lágidan, ja vuittii World Cup 2003:s ja 2004:s, ja {dasalassin}${cmp,1-2|dasa lassin} máilmmimeašttirvuođagilvvuid FMX:s 2004:s ja 2007:s. Máilmmimeašttirgilvvuid maŋemus oasis jagi 2007:s vujii son rabas háviin gieđas mii lei doddjon ja olggiin mii lađđasis čađat beasai. Gaup {deaddelii}${vowlat,e-i|deaddilii} ieš doddjon dávttiid oktii, maŋŋel go lei oalggi lađđasii bidjan sadjái go lei {soktagummi-basseaŋgas}${loan,conc,ŋg-ŋŋ;cmp,hyph-0|soktagummebasseaŋŋas} roasmmohuvvan. 17. beaivvi skábmamánus 2007:s vuittii son dan {nubbin}£{nuppi} maŋemus vuoru máilmmimeašttirvuođagilvvuin Mannheimas Duiskkas, ja máilmmimeašttirvuođa oktavuođas šattai ge birgetmeahttun: Ailo Gaup lei máilmmimeašttir ja vujii ja vuittii vaikko lei giehta doddjon ja son lei vel muđui roasmmohuvvan.[4] Son lea ollu ja máŋgii roasmmohuvvan: sus leat oktiibuot 35 dávtti doddjon, čielggi ja niskki komprimeren ja bániid doadján. Lea measta sorbmahuvvon go varddii maŋŋel go {geahppa}${infl,nom|geahpis} lei ráigánan, ja roasmmohuhtten manima ja dáđvvi. Muđui lea son dat áidna norgalaš gii goassege lea gilvvohallan X-gamegilvvuin freestyle motocrossa USA:s. Gaskkamuttus 2000-jagiin dominerii Ailo dalá máilmmi stuorámus ekstremavaláštallangilvalemiid Dew-Toura USA:s oktan Kenny Bartramain, Travis Pastrenain, Jeremy Stenbergain ja Nate Adamsain. X-games gilvvuin roasmmohuvai Ailo go jorribiegga dohppii {Aillo}${prop,conc,ill-il|Ailo} sihkkela dan bále go ieš lei {vulosoaivvalis}${adv,mix|vulosoivviid}. Su sáddejedje čuohpaheapmái hoahpuin, ja Nike {juolgelađđas-spesialisttat}${cmp,hyph-0;cmp,gen-nom|juolgelađasspesialisttat} balle ahte son massá iežas juolggi. 8 mánu maŋŋel searvvai Gaup máilmmimeašttirvuođagilvvuide fas ja vuittii gollii 2007 čavčča. Gaup čuohpahii iežas oalggi ođđajagimánus {2008:is}${num,suf|2008:s}, mii billistii veaháš su ovdii dan jagaš gilvvuin. Vuosttaš vuoruide FMX-máilmmimeašttirgilvvuin son ii oba searvan ge. Son vuoruhii baicca dearvvašnuvvat iežas doaluide Ailo Invitational mat ledje Bislett {Stadionas}${loan,vowc,a-á;infl,suf,a-i|Stádionis} 14. beaivvi geassemánus 2008:s.[5] 2009 čavčča heaittihii Gaup iežas FMX-karrieara, ja vuođuštus dasa lei ahte son ”ferte váruhit rašes goruda”. Ailo Gaup válljejuvvui dan jagaš davvinorgalažžan ja dan jagaš davvinorgalaš {valáštallannammas}${typo|valáštallannamman} juovlamánus 2007:s Nordlysa {lohkkin}${loc,fin,n-in|lohkkiin}. Idrettsgallas 2008:s son vuittii rabas suorggis, ja vuittii measta dan jagaš {namma-gilvvus}${cmp,hyph-0|nammagilvvus}, muhto {vuoittahalai}${vowlat,a-á|vuoittáhalai} Odd-Bjørn {Hjelmesetai}${prop,suf|Hjelmesetii}. Dan jagaš {namma-vuoiti}${cmp,hyph-0|nammavuoiti} lea dat gilvaleaddji dahje joavku maid olbmot jienastit, váldodubmengotti vuođul. Son lei maid nominerejuvvon ”dan jagaš mohtorvaláštallangilvaleaddjin”, muhto {vuoittahalai}${vowlat,a-á|vuoittáhalai}. Norgga Mohtorvaláštallanjoavku (Norges Motorsportforbund) {vállji}${verb,fin,0-i|válljii} 2007:s Gaupa dan jagaš mohtorvaláštallin.[6] 9. beaivvi guovvamánus {2008:is}${num,suf|2008:s} válljii Sámi valáštallanjoavku iežaset {valáštallangallas}${loan,vowc,a-á|valáštallangállas} Ailo Gaupa dan jagaš sámi ovdagovvan.[7] FMX Awardas miessemánus 2008:s gilvvohalai son šaddat ”Best International FMX rider” ja ”Best European FMX rider” jagi 2007 ovddas.[8] Nordic X Elements Go Bislett {Stadionas}${loan,vowc,a-á;infl,suf,a-i|Stádionis} Oslos ledje Nordic X Elements-doalut, Ailo Gaup lágidii 14. beaivvi geassemánus 2008:s sierra FMX-gilvvu: {“}‰{cit|”}Ailo Invitational”. Son {bovii}${typo|bovdii} čieža FMX-vuoddji USA:s ja Eurohpás. Oassálastit ledje: Ailo Gaup, Ronnie Faisst, Kenny Bartram, Derek Burlew, Massimo Bianconcini, Gabriel Villegas, Øystein Kjørstad og Fredrik Johansson. Dáid gilvvuid vuittii Ailo ieš, vaikko lei dušše njeallje ja bealle mánu mannan go lei oalggi leamašan čuohpaheame ođđajagimánus 2008:s. Dasa lassin ledje maid Vert- ja streetskating. Diekkár valáštallandoalut eai leat goasse Norggas lágiduvvon ovdal. Neavttár Ailo Gaup lea maid neaktán. Filmmat Ibsen-jagi oktavuođas 2006:s ráhkaduvvojedje máŋga filmma Henrik Ibsena teáhterbihtáid vuođul. Dát ráidu gohčoduvvui “Ekko av Ibsen”. Ailo nevttii Ryszard {“}‰{cit|”}Dobbel salto”-filmmas mii lei Ibsena {“}‰{cit|”}Byggmester Solness” bihttá. Jagi 2008:s nevttii son norgga filmmas {“}‰{cit|”}Jernanger”, maid Pål Jackman rešisserii.[9] TV-ráiddut Gaup {searvvai mielde guoimmuhanprográmmii}¥{redun,mielde-0|searvvai guoimmuhanprográmmii} {“}‰{cit|”}Mesternes Mester” mii čájehuvvui NRK:s. Das son gilvvohalai logi eará valáštalliiguin suohtas dihte. Son ollii gitta finálii Finn Christian Jaggein ja Trine Haltvikain, muhto {vuoittahalai}${vowlat,a-á|vuoittáhalai} sudno vuostá. Son vuittii oktiibuot {vihta}${conc,ht-htt|vihtta} oasi dán ráiddus, mas ledje ovcci oasi. Doppe son maid bártidii {geahppaiguin}${vowlat,a-á|geahppáiguin} ja sáddejuvvui buohccivissui. [10] Stempelridderen Ailo Gaup birra álge 2008:s ráhkadit dokumentárafilmma man namma lea {"}‰{cit|”}Stemperidderen{"}‰{cit|”}. Dán filbmema leat NRK, Norgga Filbmainstituhtta, Nordnorsk Filmsenter, Seastinbáŋkku NN Fonda ja Sámediggi máksán. Filmma mávssii sullii 1,2 miljovnna ruvnno ráhkadit. Rešissevra lea Trond Brede Andersen ja buvttadeaddji Mona Steffensen/Orginal Film. Filbma čájehuvvui vuosttaš geardde 19. beaivvi ođđajagimánus Romssa Riikkaidgaskasaš Filbmafestiválas (Tromsø Internasjonale Filmfestival, TIFF 2011). NRK {aigu}${vowc,a-á|áigu} maid sáddet TV:s dan filmma.[11] Filmmas muitala Ailo iežas eallima birra ja movt son álggii {justte}${conc,stt-st|juste} mohtorsihkkeliin gilvvohallat. Ambassadevra Ailo Gaup lei ambassadevra daid plánejuvvon Dálve-OL-doaluide Romssas {2018:is}${num,suf|2018:s}. Dan oktavuođas son lea searvan muhtin doaluide ovddidit Romssa-2018. 2009:s lei Gaup ambassadevra ”Hvitt Bånd Norge’s” mii lei kampánja fuomášuhttit veahkaválddálašvuođa nissonolbmuid vuostá. Ailo FMX Mikkelsen Gaup 26. beaivvi cuoŋománus 2011:s ozai Ailo Gaup ruhtadoarjaga álggahit bivttasfitnodaga, man gohčodii Ailo FMX Mikkelsen Gaup. Sámediggi lea dorjon su 180.000 ruvnnuin. Gaup jođiha akto dán fitnodaga, man čujuhus lea {Ájaheadjus}${prop,conc,dj-j|Álaheajus}.[12] Kollekšuvnna namma lea ”Ailo” ja vuosttaš bivttassuorggi namma lea ”Under Flip Air” mii boahtá su iežas FMX-goansttas. [13] Dát biktasat lea super-sisbiktasat sihke nissoniidda ja dievdduide ja galget heivet valáštalliide. Son lea ieš {tevdnet}£{tevdnen} buot daid biktasiid, válljen stoffaid daidda ja geahččaladdan movt dat doibmet valáštaladettiin. Lea dušše vuosttaš kollekšuvdna mat leat super-sisbiktasat, boahtte kollekšuvdna mii gárvána čakčat 2011:s galgá leat ullus ráhkaduvvon.[14]