#http://se.wikipedia.org/w/index.php?title=Einar_Gerhardsen&oldid=137845
#29.11.12

Einar Henry Gerhardsen (riegádan miessemánu 10.b. 1897 {Asker:is}${prop,suf|Askeris} Norggas, namainis Einar Henry Olsen, jápmán čakčamánu 19. beaivve 1987) leai norgga politihkkár gii ovddastii Bargiidbellodaga. Son leai Norgga stádaministtarin jagi 1945 rájes gitta 1951 rádjai, 1955 rájes 1963 rádjai ja 1963 rájes 1965 rádjai. Norggas dovdet su buddestatnamain {«}‰{cit|”}landsfaderen{»}‰{cit|”}, mii mearkkaša riikkaáhččin, ja son namuhuvvo {okta}£{oktan} váldoolmmožin huksemis norgga velferdsstáhta mii viidugođii nuppi {máilmme soađi}${cmp,2-1;cmp,vowlat,e-i|máilmmisoađi} maŋŋá.

Ovddasteamit 1897–1940

Son leai riegádan Askeris, rodemeaštára Gerhard Olsena (1867–1949) ja dálueamida Emma Hansena (1872–1949) bárdnin. Son leai náitalan {Werna:in}${prop,suf|Wernain} (Nieidavuođanamma: Christie) ja {sutnos}${conc,tn-dn|sudnos} ledje bártnit Truls Gerhardsen ja Rune Gerhardsen ja nieida Torgunn Lieungh. Son gearggai soahtebálvalusas jagis 1918. Jagi 1919 rájes gitta 1923 jahkái leai son guovddáš stivralahttu Norgga {Kommunisttálaš}${loan,vowlat,á-a|Kommunisttalaš} Nuoraidsearvvis, Norges Kommunistiske Ungdomsforbund. Jagis 1923 válljejuvvui son {Bargiidbelloga}${typo|Bargiidbellodaga} bellodatčállin muhto jagis 1926 válljejuvvui son fas čállin Oslo Bargiidbellodahkii {ceggendihte}${cmp,1-2|ceggen dihte} organisašuvnna doppe. Jagis 1936 álggii fas bellodatčállin, ovdalgo jagis 1939 šattai nubbinjođiheaddjin.

Soahtejagit 1940–1945

Moadde beaivve maŋŋá go soahti buollái searvvai Gerhardsen ráđđehussii, mii báhtarii {davásguvlui}${cmp,1-2|davás guvlui} riikkas. Son oaččui ovddasvástádusa sirdit Norgga Báŋkku golliid davás, Moldes Romsii. Go geassemánus máhcai Osloi de jođihii son muhtun áigge Bargiidbellodaga, muhto moadde beaivve maŋŋá gilde duiskalaččat su politihkkemis riikkadásis. Dattege nammaduvvui son Bargiidbellodaga doaibmi jođiheaddjin riikkačoahkkimis suoidnemánu 6.beaivve 1940 rájes. Son jotkkii seammás su {gielddapolitihkálaš}${loan,vowlat,á-a|gielddapolitihkalaš} barggu, ja borgemánu 15.beaivve šattai son sátnejođiheaddjin. Nuba máŋgii Gestapo dutkkahedje su. Borgemánu 26. beaivve jagis 1940 bággehallui duiskalaččain geassádit sátnejođiheaddjin. Son leai sisabahkkenjagi álggahan ovttasbarggu Duiskkain, mat hilgo su ovttasbargovuogi. Dan maŋŋá máhcai son geaidnobargin ja seammás searvvai vuosttildanbargui, man {sivai}${typo|sivas} biddjui giddagassii Norggas, ja sáddejuvvui maid Duiskii {konsentrasjonsleirii}${loan,foreign|konsentrašunleirii} jagis 1942 gos čohkkái 2 jagi, man maŋŋá čohkkái vel jagi giddagasas Grini fáŋgaleairras jagi 1945 rádjai. Dattege čohkkádettiin giddagasas son hutkkai Bargiidbellodaga soađimaŋŋápolitihka ja mo dát {politihkálaš}${loan,vowlat,á-a|politihkalaš} bargu galggašii šaddat Norggas friddjavuođa maŋŋá.

Ráfi ja čoagganeapmi 1945

Einar Gerhardsen jotkkii Bargiidbellodaga jođiheaddjin friddjavuođa maŋŋá. Jođiheaddjin norgga stuorámus bellodagas šattai su bargun jođihit {politihkálaš}${loan,vowlat,á-a|politihkalaš} bellodagaid ovttasbargolávdegotti maŋŋá nuppi {máilmmesoađi}${cmp,vowlat,e-i|máilmmisoađi}. Lávdegotti bargun leai gávdnat sisdoalu oktasašprográmmii mii galggai dahkat ovttasbargovuođu {politihkálaš}${loan,vowlat,á-a|politihkalaš} bellodagaid gaskkas ođđasis huksemis Norgga.