MA - Prográmma

SVUO (OAP) Sámi oahpaheaddjeoahpu 5.-10. ceahki mastergráda

Oahpahusgiella: Oahpu váldooahpahusgiella lea sámegiella. Oahpus sáhttet leat logaldallamat ja seminárat maiddái eará gielaide.
Oahpahusbáiki: Oahppu lágiduvvo geabbilis oahppun, mearkkaša sihke neahta ja deaivvademiid bokte Sámi allaskuvllas.
Masteroahppu vihtta jagi ollesáiggis
300 oahppočuoggá
Hárjehallanáigodat sihke Norggas, Ruoŧas ja Suomas
Prográmmaplána
Oahppu almmuhuvvo ohcanládje ođđajagimánus 2018

Lassidieđuid ja plánaid sáhtát maid oažžut vuosttašamanueanssas Pigga Keskitalos: pigga.keskitalo@samiskhs.no, tel. +4778448469 dahje +358404197175

Oahpu birra

Sámi vuođđoskuvllaoahpaheaddjioahppu 5.-10. dási oahppu ráhkkanahtte oahpaheaddjin gaska- ja nuoraidskuvlla luohkkácehkiide vuođđoskuvlii. Pedagogihkka, sámegiella, riikkagiellafágat, matematihkka, servodatfága, duodji, luonddufága, lášmmohallan ja nu ain leat skuvlafágaovdamearkkat mat leat guovddáš fágat oahpus. Guovddáš fágalaš fáttát lea ovdamearkka dihte jođiheapmi, ovdánanpsykologiija, didaktihkka, stoahkan, oahppan, dieđalaš metodat, sámi bajásgeassin, árbevirolaš máhttu, kommunikašuvdna, etihkka, profešuvdnamáhttu ja nu ain. Sámi oahpaheaddjeoahput leat earenoamážat! Oahput leat sámegillii ja sámi- ja eamiálbmot vuolggasajiin. Sámi allaskuvla lea áidna ásahus mii fállá sámi oahpaheaddjeoahpuid.

Oahpaheaddjioahpuin lea fágačiekŋudeapmi, fágadidaktihkka ja oahpaheaddjiámmát guovddážis. Don čiekŋudat dihto oahpahusfágaide (skuvlafágaide), ja didaktihka guovddážis lea mo fága oahpaha ohppiide dáin luohkkácehkiin. Vuođđoskuvlaoahpaheaddjioahppu 5.-10. deattuha fágačiekŋudeami. Oahpus lea geatnegahtton fágan Pedagogihkka ja oahppimáhttu 60 oahppočuoggá. Lassin galgá lohkat golbma iešguđetlágan oahpahusfága mat guhtege leat 60 oahppočuoggá viidát. Oahpahusfágan sáhttá ovdamearkka dihte lohkat Sámegiela, Dárogiela dahje Servodatfága. Oahpahusfágaid, maid Sámi allaskuvla fállá, mearrida Sámi allaskuvlla stivra jahkásaččat. Rievddadit jagis nubbái makkár válljenfágavejolašvuođat leat. Njealját oahppojagi lea vejolaš vuolgit lonohallamii eará skuvllaide dahje olgoriikii. Bargohárjehallamat leat čadnon buot fágaide.

Sámi vuoddoskuvlaoahpaheaddjeoahpu 5.-10. ceahki master váldo oahpahusfágas. Lagamusat sámegielas. Váldofáttat leat sámegiela erenomášvuođat ja didaktihkka.

Bargovejolašvuođat

Oahpaheaddjeoahpuin dus lea sihkkaris boahtteáigi, gos ihkinassii orošit. Olahat máŋggabealat gelbbolašvuođa. Vuosttamužžan gealbuda bargat vuođđoskuvllas, muhto maid eará mállet skuvllaiguin nugo álbmotallaskuvllas ja lassioahpuin joatkkaskuvllas. Sámegielat oahpaheaddjit leat earenoamáš bivnnuhat! Juohke sajes ja buot davviriikkain lea stuora dárbu sámegielat oahpaheddjiide, geat sáhttet oahpahit sihke sámegielas ja sámegillii. Oahpaheaddjioahpuin oaččut etihkalaš ja didákttalaš gelbbolašvuođa, mii addá vuođu bargat ámmáhiin gos lea dahkamuš olbmuiguin. Gealbuda bargat áššiiguin mat gullet oahppobajásšaddansuorgái, dahje jođihandoaimmaid.

Stipeandavejolašvuođat

Sámi vuođđoskuvlaoahpaheaddjioahpuin leat earenoamáš buorit vejolašvuođat oažžut liigestipeanddaid. Norgga loatnakássas lea ovdamearkka dihte vejolaš oažžut sihkkojuvvot gitta 210 000 ruvnno loanas, go lohká sámegiela 60 oč oassin oahpaheaddjiohppui. Oahpaheaddjioahppu addá maid vejolašvuođa oažžut gitta 60 000 ruvnno stipeandda Sámedikkis, ja vejolašvuođa ohcat stipeandda Seminarii Laponici foanddas.

Eambbo dieđut Sámedikki stipeandda birra dáppe.

Oza ohppui

Sisabeassangáibádusat

Oppalaš lohkangelbbolašvuohta ja unnimusat 35 skuvlačuoggá.
Norgga bealde ohcciin gáibiduvvo unnimusat árvosátni 4 matematihkas (224 diimmu) dahje ceavzán juogo S1, S2, R1 dahje R2,
Ja unnimusat árvosátni 3 dárogielas ja sámegielas oktii. Eambbo dieđut dás
Suoma-, Ruoŧa-, ja Ruošša bealde ohcciin galgá vástideaddji árvosátni matematihkas ja iežaset riikka majoritehtagielas ja sámegielas.
Suoma ohcciin gáibiduvvo čuovvovaččat:
- Dus fertejit leat unnimusat 35 skuvlačuoggá (loga eambbo dáppe (dárogillii))
- Matematihkkaárvosátni 4: gáibiduvvo árvosátni 4 dahje buoret matematihkkafágas (224 diimmu) Norgga joatkkaskuvllas. Don deavddát árvosátnegáibádusa jus dus lea:
  - Árvosátni 8 dahje buoret oanehis (kort) dahje dábálaš (allmänn) matematihkas, 6 kurssa loahppaduođaštusas/ Lukion päästotodistus dahje
  - Árvosátni 5 dahje buoret oanehis (kort) dahje dábálaš (allmänn) matematihkas, 7 kurssa loahppaduođaštusas/ Lukion päästotodistus
  - Árvosátni 5 dahje buoret guhkes (lång) dahje čiekŋudeaddji (fordjupad) matematihkas, 10 kurssa loahppaduođaštusas/ Lukion päästotodistus
  - Cum laude approbatur (C) matematihkas studentereksamenis / Ylioppilastutkintotodistus
    
    Jus dus lea oanehis (kort) dahje dábálaš (allmänn) matematihkas árvosátni 6, de sáhtát ohcat matematihka ovdakursii. Jus it deavdde matematihkka árvosátnegáibádusa, de fertet čađahit matematihka Norgga joatkkaskuvllas ja olahit árvosáni 4 dahje buoret.
- Dárogiela ja sámegiela árvosátnegáibádus: gáibiduvvo unnimusat gaskamearalaš árvosátni 3 dahje buoret dárogielafágas Vg3 (309 diimmu) dahje sámegielafágas (309 diimmu) oktii. Don deavddát dán gáibádusa jus dus lea:
- Árvosátni 6 dahje buoret ruoŧagielas ja sámegielas loahppaduođaštusas / Lukion päästotodistus dahje
- Árvosátni Cum Laude Approbatur dahje buoret ruoŧagielas ja sámegielas oktii studenteksamenis / Ylioppilastutkintotodistus
Ruoŧa ohcciide gávdnojit dieđut dáppe (dušše dárogillii)
Jus deavddát sisabeassangáibádusaid sámi vuođđoskuvlaoahpaheaddjeohppui boares ortnega mielde, muhtto it deavdde gáibádusa mas gáibiduvvo unnimusat árvosátni 4 matematihkas, de sáhtát ohcat beassat searvat ovdakursii. Ovdakursii ozat oktasaš sisaváldima bokte, www.samordnaopptak.no.
Dát mearkkaša ahte jus dus lea gaskamearalaš árvosátni gaskkal 3,00 ja 3,99 matematihkas (224 diimmu)
- De don sáhtát ohcat beassat ovdakursii mainna sáhtát gokčat gáibádusat mas gáibiduvvo unnimusat árvosátni 4 matematihkas. Ovdakursa fállojuvvo suoidnemánus neahttaoahpahussan ja nášunála loahppaeksámen lea borgemánu álggus.
Unnimusat 3,00 dahje buoret gaskamearalaš árvosátnin dárogielas ja sámegielas oktii ja unnimusat 35 skuvlačuoggá.